Denkbeelden over de nieuwe professionaliteit van het welzijnswerk Conferentie ‘De maat van welzijn’ Boxtel, 22 maart 2007 Jos van der Lans
professionele mentaliteiten tot 1960/65
ER BOVEN OP
z
tot 1980/85
ER NAAST
z
tot 2005
ER VANDAAN
z
na 2005
ER OP AF
z
kenteringen z
tot 1960/65
ER BOVEN OP
Herman Milikowski: Lof der onaangepastheid z
tot 1980/85
ER NAAST
Hans Achterhuis: De markt van welzijn en geluk
tot 2005 ER VANDAAN WRR: Bewijzen van goede dienstverlening z na 2005 ER OP AF z
1945 – 1965
ER BOVENOP
MAATSCHAPPELIJK DECORUM z z z z z
BESCHAVINGSOFFENSIEF / VERSTEDELIJKING ONMAATSCHAPPELIJKHEIDSBESTRIJDING VERZUILING WEDEROPBOUW ONTLUIKENDE VERZORGINGSSTAAT
PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN -
REGENTESK / HIERARCHISCH PATERNALISTISCH OP ZOEK NAAR METHODIEKEN
Jaren 60: de wereld op zijn kop WELVAARTSEXPLOSIE DOORBRAAK NIEUWE GENERATIE GRENSVERLEGGEND GEESTVERRUIMEND Lof der onaangepastheid (1961 + 1967) Normalisering van het abnormale Romantisering van de afwijking
Bond van WetsOvertreders (BWO) afdeling Nijmegen
1965 – 1985 ER NAAST PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN -
Horizontaal / gelijkheid / gelijkwaardigheid (je/jij-en) Anti-autoritair / anti-paternalistisch Solidariserend Vermaatschappelijking / normalisering
De markt van welzijn en geluk (1980) z Aanbod
bepaalt vraag
z Professionals
eigen werk
z
scheppen hun
Gevolg: paternalismesyndroom en het geiten-wollensokken-syndroom
Moderne professionals z z z z z z z
Van bemoeizuchtig naar afwachtend Van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd Van dwingend naar privacy-respecterend Van outreachend naar officebased Van leefwereld-georienteerd naar systeemwereld Van intuitiegestuurd naar protocol/prrductgestuurd Van persoonlijke passie naar organisatorische professionaliteit
omgekeerde beweging z z z z
Privé wereld = no-goarea De beweging wordt omgedraaid: Vroeger: naar mensen toe Moderne tijd: mensen naar de professionals toe
1985 – 2005 ER VANDAAN PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN z z z z z z
HET INITIATIEF LIGT BIJ DE (GEMOTIVEERDE) KLANT TERUGTREKKEN IN ORGANISATIES VERZAKELIJKING / MANAGEMENT / ORGANISATIES PROFESSIONELE ONDERSCHIKKING BUREAUCRATISCH-BEDRIJFSMATIGE LOGICA GEMANKEERD PROFESSIONEEL ZELFBEWUSTZIJN
SYSTEEMWERELD GEORIENTEERD
FRONTVERWAARLOZING Blauw op straat z Huurophalen corporaties z Huisbezoek jeugdzorg z Verpleegwerk / Thuiszorg z Veldwerk / onderzoekswerk z Junioren / senioren systemen z Bewaken in de gevangenissen z
Systeemwereldorientatie
Nieuwe kentering
Bewijzen van goede dienstverlening (2005) Kritiek op beheersingsdrang Cijferfetichisme en verantwoordingsoverdaad Cultuur van het wantrouwen Schaalvergroting en marktwerking Aandacht voor professionals Pleidooi voor frontprofessionaliteit
2002 FORTUYN-REVOLUTIE OPSTAND VAN DE LEEFWERELD TEGEN DE SYSTEEMWERELD EINDE VAN HET PRUDENTPROGRESSIEVE TIJDPERK 1. 2. 3.
Afwezigheid in leefwereld Behoefte aan sociale interventie ER OP AF
Vertrouwen komt te voet….. tot 1960/65 ER BOVEN OP vertrouwen verplicht z tot 1980/85 ER NAAST vertrouwen vanzelfsprekend z tot 2005 ER VANDAAN vertrouwen verondersteld z na 2005 ER OP AF vertrouwen verwerven / winnen z
2005 - 2025
ER OP AF
PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN
Nieuwe professionals zijn: Trots op hun vak z Bureaucratiebestendig z Leefwereld georienteerd z Kunnen differentieren / improviseren (one size does not fit all) z Vragen ruimte / zijn zelfbewust z Geven zelf aan hoe ze zich verantwoorden z Vinden hun professie belangrijker dan hun CAO z
Nieuwe profs hebben leidinggevenden nodig, die Menselijke betrekkingen organiseren z Van onder naar boven denken z Nee durven te verkopen aan de buitenwereld z Professionals verplichten hun vak bij te houden - certificatie z Plezier / passie in het werk kunnen organiseren z Anti-bureaucraten zijn / nabij-zijn z
Lokale uitdaging
Participatie & mobilisatie & empowerment
3 C’s - kerncompetenties ►Coaching: ingrijpen en stimuleren WMO – leefwereldgeorienteerd corporaties – welzijnsorganisaties – civil society – eigen kracht centrales – buddy en mentorsystemen ►Caring: wonen en vermaatschappelijken GGZ-MO -> maatschappelijke ggz (WMO-AWBZ) ►Curing: behandelen en genezen Zorgverzekeraars
Nieuwe professionals hebben bestuurders nodig die……. …sturen op basis van vertrouwen en overtuiging. z …ter plekke kunnen/durven zijn. z …mensen aan spreken. z …originaliteit en creativiteit belonen. z …selectief durven te zijn. z
TOPOGRAFIE LOKALE WELZIJNS- EN ZORGPRAKTIJKEN
situatie individu
ZEGGENSCHAP
INSPRAAK
SAMENSPRAAK
TOESRPAAK
bestaanszekerheid
redelijk zelfredzaam
afhankelijk
problematisch
Sociale architectuur
grote cohesie
grote diversiteit
grote veranderingen
structurele achterstand
professional als
adviseur
coach
uitvinder
wijkagent
aard interventie
zelforganisatie
begeleiding
stimuleren
corrigeren
beschikbaarheid
laag
regelmatig
projectmatig
hoog
plaats interactie
kantoor
ontmoetingsplekken
ontmoetingsplekken
thuis en op straat
PGB, vouchers, wijkaandelen
scholing, opbouwwerk
organisatie, opbouwwerk
bemoeizorg
geld
kennis
hand- en spandiensten
aandacht
maximaal
te leren
te activeren
minimaaal
situatie buurt
werkvormen transactie keuzevrijheid
Welzijnsorganisaties Draagvlak: allianties aangaan met corporaties z Opbouwwerk-vermogen vergroten; wij kunnen verbindingen leggen tussen systeemwereld en leefwereld z Organisatie van ondersteuningssystemen z Kennis en netwerk: wij kennen de mensen z Originaliteit en creativiteit z
www.josvdlans.nl
