Den Haag. viert feest. Want Nederland is jarig

g a a

H t n s e e e f D t r e i v

N t n a W

r e ed

i d lan

g i r a j s

In november 2013 bestaat ons koninkrijk 200 jaar. Dat gaan we in Den Haag uitgebreid vieren. In onze stad is immers het Koninkrijk der Neder­landen gestart, met de landing van Prins Willem I op Scheveningen in 1813. En hier is onze grondwet gemaakt, in 1814. Hier wonen en werken de Oranjes, de leden van het vorsten­huis, al zo’n vierhonderd jaar. En bovendien is Den Haag de politieke hoofdstad van Nederland en dé inter­nationale stad van vrede en recht. Kortom, onze stad heeft er voor een groot deel aan bijgedragen dat we al twee eeuwen leven in vrijheid en verbondenheid. In deze speciale uitgave is van alles te lezen over de speciale positie van Den Haag en haar inwoners in het 200 jarige koninkrijk. We geven ook alvast een voorpoefje van de festiviteiten in Den Haag vanaf november 2013. En we stellen de leden van het speciale Haagse comité 200 jaar koninkrijk voor. Haags comité 200 jaar koninkrijk

n a w

Den Haag viert feest, want Nederland is jarig. Vier het mee!

De viering van 200 jaar koninkrijk is een nationaal feest. Van 2013 tot en met 2015 vinden er vijf grote feesten plaats door heel het land: twee in Den Haag en één in Amsterdam, Maastricht en Zwolle. In die 200 jaar hebben we als land immers heel wat bereikt. Zo zijn we een moderne rechtsstaat met een blik naar buiten. Iedere burger heeft hier persoonlijke rechten en vrijheden en er is ruimte voor actief burgerschap. Ondanks onze verschillen in geloof en cultuur zijn we samen één. Redenen genoeg om het jubileum landelijk groots te vieren.

In Den Haag staan drie momenten centraal

Op 30 november 2013 barst het feest los in Den Haag. We herdenken hoe Prins Willem I op Scheveningen aankwam. Zijn aankomst, de Landingsdag, betekende namelijk het begin van het Koninkrijk der Nederlanden. In 2014 staat Den Haag weer bol van de festiviteiten, als we op 29 maart vieren dat onze grondwet 200 jaar bestaat. Dankzij die grondwet kunnen we zeggen wat we denken en gaan en staan waar we willen. En dat verdient een feest. Want is vrijheid niet het mooiste dat er is?

t s e e f

t r e g i i v ar

j g s i a d a n H rla

n Nede nt

l r n e e d D t Ne

Ons koninkrijk heeft in twee eeuwen vijf verworvenheden mogelijk gemaakt: onze vrijheid onze rechtsstaat onze internationale oriëntatie onze maatschappelijke inzet onze verscheidenheid die ons een eenheid maakt

In 2014 bestaat Prinsjesdag ook 200 jaar. De opening van het nieuwe werkjaar van de Staten-Generaal is elk jaar al een feestelijke gebeurtenis, maar in 2014 wordt deze derde dinsdag van september wel een heel bijzondere dag. 200 jaar koninkrijk is een feest van ons allemaal. En in het bijzonder van Den Haag. Als politieke hoofdstad, als stad van vrede en recht en als stad waar de koning werkt. Vier het mee!

Hang zelf de slingers op

Wilt u zelf een evenement of activiteit organiseren met als onderwerp 200 jaar koninkrijk? Meld het aan op www.denhaagviert.nl. Hier kunt u ideeën delen, samen­ werking zoeken en inspiratie vinden. Op www.facebook.com/denhaagviert en www.twitter.com/ denhaagviert blijft u op de hoogte van het laatste nieuws.

Ple i n Hol 1813: land sym se g bool esch ied

ool v a iede n nis Een van de mooiste pleinen in Den Haag is ongetwijfeld het ovale en statige Plein 1813. Zeker als de 36 paardenkastanjes, die in 2013 al een ruime eeuw oud zijn, in bloei staan. Wat het plein zo bijzonder maakt, is dat het onze vaderlandse geschiedenis symboliseert. Het grote monument in het midden verbeeldt de landing van de Prins van Oranje, de onafhankelijkheid en de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813.

Onafhankelijk

Toen Napoleon eenmaal was verslagen, kwam er een einde aan de Franse overheersing in ons land. Om aan de onduidelijke machtssituatie in Nederland een einde te maken, namen Van Hogendorp en Van der Duyn van Maasdam het Algemeen Bestuur van Nederland voor hun rekening op 21 november 1813. Van Limburg Stirum nam de militaire leiding. Onder leiding van dit Drieman­schap verklaarden aanhangers van Oranje de onafhankelijkheid in Nederland.

Prins van Oranje

Het idee ontstond om Willem Frederik van OranjeNassau, de zoon van voormalig Stadhouder Willem V, terug te halen naar Nederland. Hij zou het hoofd van een centrale regering kunnen worden. En zo geschiedde. Op 30 november 1813 zette de Prins van Oranje voet op Nederlandse bodem. Men zegt dat je vanaf Plein 1813 de aantocht van de prins kon zien. Dit was destijds namelijk de rand van de bebouwde kom van Den Haag.

Schetsen

Van Hogendorp maakte in opdracht van de Prins van Oranje een ontwerp voor de grondwet. Van Hogendorp had daarvoor al schetsen gemaakt. Enkele maanden later, eind maart 1814, presenteerde hij de grondwet.

De maagd en de mannen

Bovenop het monument staat de triomferende Nederlandse maagd. Aan de stadszijde prijkt Koning Willem I, die de eed aflegt op de grondwet. De vrouwen­ figuren aan de zijkanten stellen de godsdienst en de geschiedenis voor. En aan de kant van de Javastraat zijn drie mannen afgebeeld: Gijsbert Karel van Hogendorp, Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum.

Geheime bijeenkomsten

De heren vormen het Haagse Driemanschap van 1813. Zij zijn de motor geweest achter de verandering in ons land. Van Hogendorp was een aanhanger van de voormalige Stadhouder Willem V. Hij maakte plannen voor een nieuw Nederland, dat zou ontstaan als de Fransen het grondgebied verlieten. Met geheime bijeenkomsten vormde hij een groep medestanders om zich heen.

Oranje boven! Holland is vrij! Dit is de openingszin van de aankondiging van 17 november 1813 dat het Drieman­ schap maakte, nadat het keizerrijk van Napoleon in was gestort en de Franse troepen Nederland verlieten.

“Sinds mijn geboorte in 1956 heb ik nergens anders gewoond dan in Den Haag. Van Morgenstond en Moerwijk tot de Vruchtenbuurt en Waldeck. Het mooiste stukje in de stad is toch wel de omgeving van de Groot Hertoginnelaan. Met haar imposante gebouwen en ramen waarachter een lange geschiedenis schuilt. Dan loop ik letterlijk met mijn hoofd in de wolken en ben ik echt trots op de stad waar ik woon. Mijn vader was ooit geabonneerd op het tijdschrift ‘Den Haag, zoals het was’. Op mooie zomerdagen wil ik daar nog wel eens doorheen bladeren en wegdromen bij hoe mijn stad er vroeger uitzag, met haar vissershuisjes op Scheveningen en de hofjeswoningen in de binnenstad. De geschiedenis van de stad is me met de paplepel ingegoten. Wat ik me vooral nog herinner uit mijn jonge jaren is het saamhorigheidsgevoel. Tegenwoordig leven mensen veel meer op zichzelf. Met de viering van 200 jaar koninkrijk hoop ik dat gemeenschappelijke Oranje Boven-gevoel terug te vinden. Dat Den Haag hierin de hoofdrol speelt, is voor mij vanzelfsprekend. De Tweede Kamer, het Vredespaleis, het Internationale Gerechtshof en het Paleis Noordeinde: voor mij is Den Haag een stad van wereldformaat. Een stad die mensen samenbrengt. Dat is op zich al een feestje waard.”

Een stad die mensen samenbrengt

Ben van Andel (56), eigenaar buurtsuper Ben van Andel

His t in D orisc h en H e pl e aag kken Buitenhof

De Haagse schutterij hield een jaarlijks defilé op het Buitenhof tijdens de Haagse kermis. Dit was een hoogte­punt in het schuttersleven. Alle troepen paradeerden dan op het Buitenhof, terwijl honderden toeschouwers en de stadhouder en zijn familie toekeken

Malieveld

In de achttiende eeuw stond het Haagse Malieveld geregeld vol met paarden en gewapende mannen. De Haagse troepen deden hier hun oefeningen. Voor de Hagenaars was dit een opwindend schouwspel.

Haagse Bos

Koningin Wilhelmina maakte vroeger geregeld een ritje in de koets door het Haagse Bos.

Landgoed de Horsten

In het voormalig Jachthuisje van Landgoed de Horsten, net buiten Den Haag, kun je jezelf in koninklijke sferen wanen en genieten van een high tea.

Oranjehotel

De gevangenis in Scheveningen kreeg in de tweede wereldoorlog de bijnaam ‘Oranjehotel’. Hier werden Nederlanders opgesloten die zich in het klein of groot tegen de Duitse bezetting verzetten. In het begin van de oorlog waren dat vooral Engelandvaarders. De illegale krant Vrij Nederland schreef op 8 maart 1941: “Het Oranjehotel, dat stampvol is met jongelieden die zich onder de Oranjevaan in Engeland wilden scharen”. Gedurende de gehele oorlog werden naar schatting 25.000 Nederlanders in het Oranjehotel gevangen gehouden. Kijk voor meer informatie op www.oranjehotel.org

Koningin Wilhelmina stelde in 1899 haar zomerpaleis Huis ten Bosch beschikbaar voor de Eerste Haagse Vredes­ conferentie. Zo’n honderd afgevaardigden uit 26 landen spraken over ontwapening en vrede en besloten tot de oprichting van het Permanent Hof van Arbitrage. Kort daarna werd bepaald dat dit Hof een passende huisvesting moest krijgen. Dat werd het Vredespaleis. De Amerikaanse staalmagnaat Andrew Carnegie schonk geld voor de bouw ervan en tijdens de Tweede Haagse Vredesconferentie (1907) werd de eerste steen gelegd. Zes jaar later, op 28 augustus 1913, werd het Vredespaleis plechtig geopend in het bijzijn van Koningin Wilhelmina en Andrew Carnegie. In 2013 bestaat het Vredespaleis 100 jaar. Dit wordt in augustus en september 2013 uitgebreid gevierd. Kijk voor meer informatie op www.vredespaleis.nl/100jaar.

t n h a rec n e

‘200 jaar koninkrijk. Een mijlpaal voor Nederland en in het bijzonder voor Den Haag. Want de landing van Willem Frederik van Oranje-Nassau op het Scheveningse strand in 1813 markeert het begin van ons koninkrijk. En over het strand gesproken: er zijn maar weinig steden die zo prachtig aan de kust liggen als Den Haag. Ik ben dan ook graag aan zee, al ben ik ook volmaakt gelukkig tijdens een wandeling langs de Hofvijver en over het Lange Voorhout. In de lente, als het jonge groen bloeit, is het Voorhout op z’n mooist. Dan begrijp ik nog beter waarom buitenlandse bezoekers zo graag naar onze stad komen. Zo’n belangrijk moment als het 200-jarig bestaan van ons koninkrijk gaan we natuurlijk groots vieren in Den Haag. Verspreid over allerlei activiteiten en evenementen, voor alle Hagenaars en iedereen die in onze feestvreugde wil delen. Van Plein 1813 tot het Oranjeplein en op tal van andere plekken in ons mooie Den Haag: het hart van onze democratie, koninklijke residentie en internationale stad van vrede en recht. Met het Vredespaleis, dat dit jaar ook jubileert, het Internationaal Gerechtshof, het Internationaal Strafhof en de OPCW (Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens), om maar een paar van de vele internationale organisaties te noemen die vanuit Den Haag werken aan een vreedzame, rechtvaardige en veilige wereld.

n a v d a n t e S ede r v

Vredespaleis Breng een bezoek aan het internationale hart van het recht. Het bezoekerscentrum van het Vredespaleis heeft een eigentijdse tentoonstelling en indrukwekkende film. Zo kom je meer te weten over het ontstaan van het paleis en de instellingen die hierin gevestigd zijn. Het bezoekerscentrum is geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 16.00 uur. De toegang is gratis. Ook kun je een rondleiding krijgen. Het Vredespaleis is een werkpaleis, het is dagelijks in gebruik. Een paar weekenden per jaar zijn er rondleidingen. Kijk voor kaarten en data van de rondleidingen op www.vredespaleis.nl.

Uitgesproken internationaal is ook de samenstelling van onze bevolking en juist dat is een van de sterke kanten van Den Haag: een open stad, waar de wereld thuis is. Laten we er met elkaar een groot volksfeest van maken. En vieren dat we in een land leven waar we kunnen zeggen, schrijven en denken wat we willen. Een ver­worven­heid die we te danken hebben aan Gijsbert Karel van Hogendorp, de ontwerper van de Nederlandse Grondwet van 1814 en aan Johan Rudolf Thorbecke, die hem 34 jaar later herzag. Al twee eeuwen lang het fundament onder onze vrijheid en onafhankelijkheid.’

Jozias van Aartsen Burgemeester van Den Haag

De Gevangenpoort was de gevangenis van het Hof van Holland: een college waarbij bewoners van het graafschap Holland in beroep konden gaan tegen een vonnis van hun plaat­ selijke rechtbank. Het gebouw van de Gevangenpoort diende eerst alleen als toegangspoort van het Buitenhof, maar van 1420 tot 1828 werd het voornamelijk als gevangenis gebruikt.

eS lan che

d ven ! in

“Dezen voormiddag wierden van Scheveningen twee groote schepen gezien, die echter door den wind belet wierden vroeger dan omstreeks vier uren het land te naderen. Dadelijk verspreidde zich het gerucht dat Prins Willem VI aan boord van een derzelve was. De toeloop naar den Scheveningschen weg was daarop zeer groot en het vreugdegejuich der menigte onbeschrijvelijk. Een weinig voor vijf uuren kwam de Prins in Den Haag aan.” Nieuwsbericht uit De ’s-Graavenhaagsche Courant

gen

Nederland is jarig. En dat vieren we. Op 30 november 2013 barst het feest los op het strand van Scheveningen. We gaan terug in de tijd. Met mannen en vrouwen in klederdracht, vissersvrouwen, paarden met wagens en authentieke vissersboten. Want daar waar ‘s zomers duizenden mensen genieten van een dag zon, zee en strand, begon 200 jaar geleden het Koninkrijk der Nederlanden. Waarom 30 november?

Sinds 1810 was Nederland ingelijfd bij Frankrijk. Toen Napoleon (de keizer van Frankrijk) in oktober 1813 was verslagen, trok het Franse leger zich terug. Nederland was na jarenlange bezetting weer vrij. Tijd om een goed landsbestuur te vormen! Gijsbert Karel van Hogendorp, Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum waren drie vooraanstaande Hagenaars en Oranjegezinden. Zij nodigden Willem Frederik van Oranje-Nassau (de Prins van Oranje) uit om terug te keren uit Engeland. Hier was hij naartoe gevlucht tijdens de Franse bezetting. Op 30 november 1813 kwam de prins aan op het strand van Scheveningen. Na een barre tocht van vier dagen vol zware zuidwesterstormen, lukte het hem om met een Brits oorlogsschip van Engeland naar Nederland te varen. Terwijl hij zijn opwachting maakte, verzamelden honderden mensen zich op het strand. Paard en wagen haalden de prins uit de sloep in de branding. Onder luid gejuich en gezang zette hij voet aan wal. De landing van de prins betekende het begin van het Koninkrijk der Nederlanden. Eenmaal aan wal werd hij uitgeroepen tot vorst van Nederland.

Wat gaat er gebeuren?

Historisch gezien is Scheveningen dus een enorm belangrijke plek. Op de Landingsdag op 30 november 2013 bootsen we de aankomst van de prins op spectaculaire wijze na. Dat doen we iedere 25 jaar, in 1888, 1913, 1938, 1963 en in 1988. Maar dit keer extra groot. Op het strand spelen honderden vrijwillige figuranten de landing na. Met Huub Stapel als Prins Willem I! De Landingsdag vormt een spectaculaire start van de viering van 200 jaar koninkrijk. Het schouwspel start aan het einde van de ochtend.

Kijk voor meer informatie op www.denhaagviert.nl.

Willem Frederik van Oranje-Nassau was de zoon van de stadhouder Willem V.

Gel

a Sch n

Prinsjesdag werpt zijn schaduwen ver vooruit

Mevrouw Adelaar (85), gepensioneerd “Den Haag, het centrum van onze politiek en monarchie, is bovenal een plek waar ik tot rust kom en geniet van alle historische gebouwen die mijn stad rijk is. Het uitzicht vanuit mijn woonkamer op de regeringsgebouwen en de Koninklijke Stallen versterkt dat gevoel. Zo heb ik elk jaar op Prinsjesdag gegarandeerd visite. Dan zitten we hier letterlijk in de loge, want als buurvrouw van de Koninklijke Stallen heb ik werkelijk een fenomenaal uitzicht op de stoet met de Gouden Koets. Overigens werpt Prinsjesdag zijn schaduwen ver vooruit. De voorbereidingen vinden namelijk al weken van tevoren plaats. Dan is de hoefsmid er elke dag en hoor ik de muziek­ korpsen spelen. Hetzelfde geldt voor andere officiële gebeurtenissen, zoals het bezoek van belangrijke buitenlandse gasten of de huwelijken van leden van het koningshuis. Zo koester ik een warme herinnering aan de trouwerij van Prins Pieter van Vollenhoven dat in de Koninklijke Stallen werd gevierd. Als bewoner aan de Hogewal keek ik vol bewondering naar al die gasten in hun mooie avondtenues. Wonen op deze plek is overigens elke dag bijzonder. Ook als er niets te vieren valt, zie ik mijn stad regelmatig terug op televisie. Vanwege de regerings­ gebouwen, gerechtshoven, het koningshuis en de ambassades. Dat vervult mijn hart zich met trots. En als al die indrukwekkende regeringsgebouwen soms verdwijnen in de mist, dan zie ik voor heel even de skyline van het oude Den Haag. Met de Paleiskerk en de Kloosterkerk op de voorgrond. Omdat mijn stad zo’n belangrijke rol speelt in het ontstaan van het Nederlandse koninkrijk vind ik het vanzelfsprekend dat we dit groots vieren. Centraal staat wat mij betreft dat Nederlanders - en met name kinderen een moment stilstaan bij de geschiedenis van hun land. Er is immers niets mis mee te weten waar je vandaan komt.”

n a a t s l i t s k s j i i r s g m n o a S l bel e e h “Als Haags comité staan we stil bij het verleden, het heden en de toekomst van Nederland. Hierdoor kunnen we laten zien hoe ons land sinds 1813 naar een democratie is toegegroeid. Dat is de opdracht die we onszelf hebben gesteld. Als Oranjestad heeft Den Haag een belangrijke rol gespeeld in het ontstaan van het koninkrijk. Daarom vinden drie festiviteiten in de residentie plaats. We willen zoveel mogelijk Hagenaren enthousiast maken voor de Haagse activiteiten. Als ras-Haagse én als ondernemer zet ik me graag persoonlijk in voor het Haags comité. Mijn wens voor de viering van 200 jaar koninkrijk is dat het een breed gedragen feest wordt voor alle Hagenaars. De aandacht zal uitgaan naar drie belangrijke momenten in de jaren 1813 tot 1815. Zo vieren we dat Nederland een koninkrijk werd, met een grondwet en een Eerste en Tweede Kamer. Gek genoeg weten niet veel Nederlanders dat wij de op een na oudste grondwet van de wereld hebben. Dat is toch iets om behoorlijk trots op te zijn. Zeker als je bedenkt dat we dankzij de verworvenheden die deze grondwet met zich meebrengt kunnen zeggen en denken wat we willen.

Naast de drie hoofdactiviteiten die we vanuit het Haags comité organiseren is er ook volop ruimte voor mensen en organisaties die zich willen aansluiten. We moedigen iedereen aan om zelf met initiatieven te komen. Via het digitale platform www.denhaagviert.nl kunt u uw ideeën delen, samenwerking zoeken en elkaar en ons inspireren.”

Sylvia Tóth Voorzitter van het Haags comité

Koning Willem I is de schenker van vrijheid aan het Nederlandse volk. Maar met het aannemen van de Grondwet uit 1814 was er van een democratie nog geen sprake. Die kreeg vorm na de grondwetswijziging van Thorbecke.

Heren met aanzien

Met het aannemen van de grondwet ontstond de constitutionele monarchie. Het koninkrijk van Willem I was erop gericht om de volksinvloed zoveel mogelijk terug te dringen. Het landbestuur lag in handen van ‘bedaarde’ heren van aanzien, bezit en zedelijk onbesproken gedrag.

Machtsblok

In de nazomer van 1814 vond het Congres van Wenen plaats. Het doel: nieuwe machtsverhoudingen in Europa vaststellen. Frankrijk was te machtig geweest en dat mocht in de toekomst niet meer gebeuren. Door de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden samen te voegen (Nederland en België) vormde het Koninkrijk der Nederlanden een sterk machtsblok tegen Frankrijk.

ker van moc vrijh rati eid, e

Will e m maa I: s r nie chen t va ke n de m

Koning aan kop

In 1815 werd de grondwet voor de eerste keer herzien, zodat het functioneerde in een koninkrijk van Nederland en België samen. Zo kwam er op verzoek van het zuiden nog een Kamer bij in de Staten-Generaal. In deze Eerste Kamer zaten edelen die door de koning werden benoemd. Dit versterkte de macht van de vorst.

Opnieuw

In de loop der jaren won de grondwet (en de democratie) steeds meer aan belang. Om vreemde heersers te verdrijven eisten opstandelingen in grote delen van Europa een liberaal politiek systeem. Koning Willem II (de zoon van Willem I) stelde daarop Johan Rudolph Thorbecke als voorzitter van de grondwetscommissie aan om een nieuwe grondwet te ontwerpen.

Democratie

Door zijn beroemde wijziging in 1848 vormde zich langzaam het Koninkrijk der Nederlanden met de democratische instellingen zoals we die vandaag de dag kennen. De koning kreeg minder macht, de Tweede Kamer meer. Ministers moesten verantwoording af gaan leggen aan het parlement, in plaats van aan de koning. De stemgerechtigden vormden toen nog maar een klein (en rijk) deel van de bevolking, maar het betekende het startsein van onze democratische rechtsstaat. Daarmee is niet Willem I, maar Thorbecke de grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie.

Willem I stond bekend als koopmankoning. Hij liet ons veel na op economisch vlak. Zo richtte hij de Nederlandsche Handel-Maatschappij op, die de handel, scheepvaart, scheepsbouw, visserij, landbouw en het fabriekswezen moest bevorderen.

Leden van de Tweede Kamer kun je op de fiets tegenkomen, maar ook op Haagse plekken als Grand Café Dudok, de terras­sen van het Plein en pers­ centrum Nieuwspoort.

d i e l r

e v je

Doe op het Lange Voorhout je ogen dicht en waan je in een andere tijd. Bijvoorbeeld die van de Gouden Eeuw. Je hoort de hoeven van de vele paarden voorbijkomen op het schelpenpad van de prachtige laan met lindebomen. De koets met de vorst, graaf of hertog trekt hier voorbij. Dit was de plek waar Haagse jongedames hun toekomstige echtgenoot zochten. Verleiden en flaneren, daar draaide het bij de Haagse ‘beau monde’ om. De koetsen reden af en aan.

Liesje Leerde Lotje Lopen…

Het Lange Voorhout was een uitloper van het Haagse Bos en kreeg in de 15e eeuw geleidelijk zijn karakteristieke L-vorm. Het statige uiterlijk dankt het Lange Voorhout aan keizer Karel V die in 1536 de opdracht gaf vier rijen lindebomen te planten. In de volksmond werd het Lange Voorhout ook wel de Lindelaan of de Lange Lindelaan genoemd. Het versje Liesje Leerde Lotje Lopen Langs de Lange Lindelaan herinnert hier nog aan. In de 18e eeuw verrezen de statige panden die er nu nog steeds staan. Even werd het Lange Voorhout de Cour Napoléon genoemd. Nadat de Franse naam­ bordjes waren verdwenen kreeg Het Lange Voorhout zijn oude naam terug.

Back to the future

Open je ogen en ervaar dat het Lange Voorhout nog steeds die sfeer van vroeger uitademt. Door de renovatie in 2009 liggen er weer schelpen en staan er bankjes waar bezoekers rug aan rug kunnen zitten. Leuk detail is dat de gouden kroontjes op de straatlantaarns de route aangeven die de Gouden Koets tijdens Prinsjesdag rijdt. De rust die hier heerst, maakt jaarlijks plaats voor veel kabaal tijdens de kermis en het Haags Uitfestival.

n a L

o o V ge

t u o h r

Vier de geschiedenis

t a a L

p o en

Simon Pijlman (12), leerling basisschool De Vliermeent “Voor het afscheid van de meester in groep zeven maakte ik een schilderij van Willem van Oranje. Geschiedenis is een van mijn lievelingsvakken en de meester kon daar altijd heel leuk over vertellen. Vooral over de rol van het Koningshuis en de regering. Het is best gaaf dat ik in een stad woon met heel veel geschiedenis. Onze stad is daardoor anders dan andere steden. Ik denk niet dat ik de enige ben die daar wel een beetje trots op is. Maar of ik daarmee ook een echte Hagenees ben weet ik niet. Ik ga bijvoorbeeld niet naar ADO Den Haag ofzo. Vanuit school hebben we het best vaak over de geschiedenis van Den Haag. In groep zeven deden we eens een speurtocht door het centrum, langs de Grote Kerk, het Binnenhof en de Gevangenenpoort. Vooral het Binnenhof vind ik supermooi. En tijdens de Vredesloop in 2012 kwamen we ook langs een aantal standbeelden. Zoals die op Plein 1813, die uitbeeldt dat de Prins van Oranje aankwam. Daar was ook het concert van Ali B. Als ik 200 jaar koninkrijk mocht organiseren, dan zou ik aandacht besteden aan de geschiedenis van ons land. Want dat is toch de reden waarom we feest vieren. Het aller­leukste evenement lijkt me het toneelspel op het strand van Scheveningen. Het lijkt me gaaf om te zien hoe de landing van Willem I wordt nagespeeld. Maar dan vind ik wel dat alle toeschouwers oranje kleding moeten aantrekken. Dat hoort er wel een beetje bij.”

n e n t e e e e , l w l n d a e n t r o h o r c o G ndre st v e o e r g ags f ders a n a H derl e N

“Gek eigenlijk, dat ik dagelijks langs het Binnenhof of Paleis Noordeinde fiets, maar er nooit bij stil heb gestaan wat er op die plekken is gebeurd. Dat Den Haag bol staat van Nederlandse geschiedenis wist ik wel. Maar dat het landingsverhaal van Prins Willem I de eerste stap was naar een Nederlands koninkrijk… Geen idee! Toen ik werd gevraagd als Haags comité-lid voor de viering van 200 jaar koninkrijk voelde ik me echt vereerd. Mijn missie voor 200 jaar koninkrijk? Jongeren bereiken. Want weten waar je vandaan komt is helemaal van deze tijd. Om andere jongeren warm te laten lopen voor de feesten, wil ik activiteiten (laten) organiseren die echt bij hen aanslaan. Mijn zusje van achttien is een goede graadmeter. Krijg ik haar over de streep, dan heb ik zeker iets bereikt.”

Ouafa Oualhadj Student Bestuurskunde en lid van het Haags comité

Wat vieren we?

Mij n jong missi eren e: bere ik

29 maart 2014 is een dag waarop de Grond­ wet centraal staat. Die dag hebben we 200 jaar een Grondwet en dus grondrechten. Panden van Haagse constitutionele instel­ lingen langs het Grondwetpad (een wan­ deling door Den Haag) zijn open voor publiek. Er is een toneelvoorstelling in de oude zaal van de Tweede Kamer en in de Eerste Kamer vindt de finale van het jeugddebat plaats. Kijk voor meer informatie op www.grondwetpad.nl.

Nederland heeft de een-na-oudste grondwet van de wereld.

en!

Vrouwen zijn sinds 1919, mede dankzij Aletta Jacobs, kiesgerechtigd. Door de wijziging van de Grondwet in 1848 was stemmen niet langer meer een mannenaangelegenheid.

Het was 29 maart 1814. In de Nieuwe Kerk in Amsterdam waren 474 vooraanstaande Nederlanders bijeen­gekomen voor de Vergadering der Notabelen. Op uitnodiging van het Driemanschap mochten zij het ontwerp van de Grondwet keuren. Terwijl de deuren van het Paleis op de Dam open gingen klonken 21 saluutschoten. De Prins van Oranje maakte zijn opwachting. Hij sprak de aanwezigen toe met een daadkrachtig openingswoord. Daarna luisterden de toehoorders naar een gedicht van 800 regels over de verlossing van Nederland. Het Wilhelmus volgde. Daarna was het tijd om te stemmen. Met 448 stemmen voor en slechts 26 tegen was de Grondwet goedgekeurd. Een dag later volgde de inhuldiging van Willem Frederik van Oranje-Nassau. Hij legde de eed op de Grondwet af, waarna een stem riep: “Leve Willem Frederik, vorst der Vereenigde Nederlanden.” Willem Frederik was zelfstandig vorst geworden.

Tweehonderd jaar persoonlijke rechten en vrijheden, bestuurlijke stabiliteit, internationale verbondenheid, actief burgerschap en eenheid in verscheidenheid. Vijf thema’s die Nederland de komende twee jaar groots viert. Met aan het roer van de organisatie het Nationaal comité, dat een deel van de festiviteiten voorbereidt en initiatieven stimuleert.

Fee s t het in h land eel Hoewel het zwaartepunt van de feesten in Den Haag, Maastricht, Zwolle en Amsterdam ligt, reiken de nationale festiviteiten verder dan de Nederlandse lands­grenzen. Als onderdeel van het koninkrijk vieren Curaçao, Aruba, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba volop mee. Een speciaal koninkrijksjeugd­ parlement, bestaande uit vijftig jongeren uit alle windstreken, gaat in het voorjaar van 2014 in debat over de verworvenheden van 200 jaar koninkrijk.

Dichter bij huis laten de bourgondische Maastrichtenaren zien hoe zij het nuttige met het aangename verenigen. Zo wordt het Preuvenemint, het grootste culinaire festival van Nederland, dit jaar letterlijk opgeluisterd met een groot concert waaraan muzikanten uit de hele Benelux deelnemen. Een mooi programma waarmee Nederland haar internationale, politieke, zakelijke en culturele verbindingen vol trots tentoonspreidt.

Een jaar later trekt het Nationaal comité noordwaarts, waar ze neerstrijkt in Zwolle. Deze prachtige Hanzestad vraagt op 18 april 2015 aandacht voor actief burgerschap. Ter ere van alle vrijwilligers, verenigingsleden en initiatiefnemers die de samenleving vooruit brengen, komen muziek en sport samen tijdens een spectaculair festival in het stadion van PEC Zwolle. Hoewel het Koninkrijk der Nederlanden niet in een dag werd gesticht, is er wel een duidelijke einddatum voor de viering ervan tweehonderd later. Op 26 september 2015 vindt de feestelijke slotmanifestatie plaats in de hoofdstad. In Amsterdam vieren we datgene waar Nederland het grootst in is: eenheid in verscheidenheid.

Hoe bijzonder is het om op een zonnige dag te picknicken in de achtertuin van het werkpaleis Noordeinde. Dit park, de Paleistuinen, ligt ingesloten tussen de Koninklijke Stallen, werkpaleis Noordeinde en het Koninklijk Archief. Van zonsopgang tot zonsondergang is de tuin voor iedereen vrij toegankelijk. Tuin van prinsessen

n e s s e s n k i c r i P ickn p

In 1649 liet Stadhouder Frederik Hendrik, zoon van Willem van Oranje, de tuin aanleggen voor zijn moeder Prinses Louise de Coligny. Het park heette toen nog de ‘Prinsessentuin’. En zat vol romantische bloemperken, vijvers, fonteinen en marmeren beelden. Een hoogtepunt was in 1785 toen er een luchtballon opsteeg van de paleistuinen. Voor het eerst in Nederland ging zo’n gevaarte de lucht in. Het volk rukte dan ook massaal uit om dat te aanschouwen.

Hoog bezoek

In de twintigste eeuw schonk het Koningshuis de tuin aan de gemeente Den Haag. Inmiddels is het een gewoon park met veel oude bomen en kunst. Alleen bij hoog bezoek gaat de tuin op slot. Zo wandelden Clinton en Poetin al eens door de Paleistuinen.

Multicultureel feestvieren

Wil je de koninklijke sfeer proeven in Den Haag? Bezoek dan Escher in Het Paleis, een museum in het paleis aan de Lange Voorhout. Koningin Emma, de overgroot­ moeder van voormalig Koningin Beatrix, kocht dit paleis in 1896 uit de nalatenschap van haar overleden zwager Prins Hendrik, bijgenaamd de Zeevaarder. Het werd haar winterverblijf tot ze in 1934 overleed. In de koninklijke vertrekken is op eigentijdse wijze te zien hoe het paleis er in de tijd van Emma uit zag.

Mealynn Willims (28), pedagogisch medewerker kinderdagverblijf MiCasa “Het mooiste aan Nederland is dat we een vrij land zijn. Daar sta ik niet dagelijks bij stil, maar het journaal confronteert me wel regelmatig met wat anderen níet hebben. Als ik beelden zie van landen waar oorlog heerst en waar mensen geen vrijheid van meningsuiting hebben, dan realiseer ik me pas hoe bevoorrecht we zijn in ons land. Hier kunnen we opkomen voor onze rechten en plichten en krijgen we de ruimte om te zijn wie we willen. Ongeacht onze afkomst. In dit land kunnen al die verschillende mensen vreedzaam naast elkaar leven en leren we onze kinderen dat ze elkaar moeten respecteren om wie ze zijn. Dat vind ik mooi. Voor mij mag het feest van 200 jaar koninkrijk dan ook een multicultureel feest zijn. Je kunt namelijk zoveel leren van andere culturen. Het maakt je bewust van waar je voor staat en met wie. En dat is zoveel leuker dan dat we alleen maar voor onszelf zouden leven. Omdat mensen in hun creativiteit veel kwijt kunnen, zou ik een activiteit organiseren waarbij mensen zelf iets maken op canvas. Iets dat hen doet denken aan onze verworvenheden. Laten we dat doen in het oude centrum. Die nauwe straatjes met alle boetieks en kunstgaleries zijn bij uitstek geschikt om inspiratie op te doen.”

Koning Willem II in de bocht

Op een steenworpafstand van het Lange Voorhout staat een ander paleis: Paleis Kneuterdijk. Dit voormalig stadspaleis van Koning Willem II en zijn vrouw Anna Paulowna ligt in de bocht van de Kneuterdijk en is in 1730 gebouwd in Lodewijk XIV-stijl. De koning liet het paleis uitbreiden met zalen voor zijn kunstwerken. Hier vinden nu muziekuitvoeringen plaats. Paleis Kneuter­dijk is een rijksmonument en maakt nu deel uit van het gebouw van de Raad van State.

(Feest)Hotel Des Indes

Tot in de kleine uurtjes werd er feest gevierd in het voormalig stadspaleis van Koning Willem III. Dat kennen we nu als Hotel Des Indes dat gebouwd is in 1858. Het paleis had een riant binnenhof, stallen, bedienden, privéverblijven en een chique balzaal. Sinds 1881 doet het paleis dienst als hotel. Prins Frederik, de oom van Koning Willem III, opende het hotel. Het had toen 120 kamers met slechts één badkamer per verdieping. Dat was een luxe in die periode. Overdadige feesten en exclusieve banketten waren aan de orde van de dag. Beroemdheden, buitenlandse staatshoofden… wie sliepen hier niet?

Ont d  pal ek ou eize de n

Den Haag en de Oranjes, die horen gewoon bij elkaar. Al meer dan 400 jaar wonen ze bijna onafgebroken in de Hofstad. Welke plekken maken van Den Haag het thuis van Oranje? Een greep uit een verzameling.

Koningin Emma maakte regelmatig een wandeling door de stad. Vanuit haar paleis op het Lange Voorhout (tegenwoordig museum Escher in Het Paleis) liep ze zo de mooie laan op.

Paleis Noordeinde

De bekendste plek is ongetwijfeld Paleis Noordeinde. Het imposante werkpaleis van Koning Willem-Alexander ligt middenin een chique winkelstraat tussen verschil­ lende boetieks en galerieën. Wappert de vlag op het dak van het paleis? Dan is de koning aan het werk in een van de elegante paleiskamers. Koning Willem I gebruikte het paleis als verblijfsplaats. Ook liggen hier mooie herinneringen aan feestelijke gebeurtenissen: op hun trouwdag vertrokken Koningin Wilhelmina, Prinses Juliana en Prins Constantijn vanuit dit paleis.

Paleis Noordeinde heette in de zestiende eeuw nog het Oude Hof

Koninklijke Stallen

Vanaf 1602 gebruikte het stadsbestuur officieel de naam ‘s-Gravenhage. Deze naam was deftiger dan de namen Die Haghe of Den Hag(h)e die daarvoor werden gebruikt. De buitenlandse aanduidingen van ‘Den Haag’ verwijzen daar nog altijd naar: ‘The Hague’, ‘La Haye’ en ‘La Haia’. In 1987 koos het gemeentebestuur van Den Haag ervoor om in haar communicatie de naam Den Haag te gebruiken. Er gingen toen ook stemmen op om de naam van de stad officieel te veranderen van ’s-Graven­hage in Den Haag. Maar dit voorstel ging het gemeentebestuur toch te ver. Officieel heet Den Haag dus nog steeds heel deftig ‘s-Gravenhage. Op officiële documenten zoals een trouwboekje of een rijbewijs, staat dan ook ‘s-Gravenhage.

r O

e j n a

u h T

Hout met een laag bladgoud en grote wielen met sierlijke paarden ervoor. De Gouden Koets is de bekendste van alle koninklijke rijtuigen. De Amsterdamse bevolking gaf deze aan Koningin Wilhelmina toen zij op haar achttiende de troon besteeg. Alle rijtuigen en paarden van het Koninklijk Huis staan in de Koninklijke Stallen aan de Hogewal. Het gebouw is gebouwd tussen 1876 en 1879. Daarvoor stonden de paarden van het Koninklijk Huis onder andere in stallen achter het Pagehuis aan het Lange Voorhout, waar nu de Algemene Rekenkamer is gevestigd.

v is

De Ridderzaal

Daar waar Koning Willem-Alexander de Troonrede voorleest, was vroeger een feestpaleis van het grafelijke hof om meer status uit te drukken. De Ridderzaal is een van de oudste gebouwen van Den Haag. De Gotische stijl ervan zie je verder niet veel terug in de stad. Het is ook mogelijk om een rondleiding door de Ridderzaal te krijgen. Kijk voor meer informatie op www.prodemos.nl.

Koning Willem-Alexander vroeg zijn Maxima ten huwelijk op het ijs van de vijver in de tuin van Paleis Huis ten Bosch. Zijn overgrootmoeder, Koningin Wilhelmina, schaatste hier haar eerste rondjes. Huis ten Bosch werd vroeger voor de meest uiteen­ lopende zaken gebruikt. Namelijk als logeerplaats, zomerverblijf, kunstgalerij en woning.

Koning Willem-Alexander is de eerste koning sinds 1849 die als militair heeft gediend. Hij was militair in de rang van commandeur bij de Koninklijke Marine. En had een overeenkomstige opperofficiersrang bij de andere krijgsmachtdelen. Omdat hij als staatshoofd en regeringslid geen actieve militaire functies meer kan vervullen, deed hij bij zijn inhuldiging afstand van zijn militaire status.

d n

e r e

A rin

a M

n e e

g i r ja

n a L

: n e

a m d

t h c

Het Koninkrijk der Nederlanden is in 2013 niet de enige jarige. Ook de Koninklijke Marine en de Koninklijke Landmacht vieren feest. Defensie op zee

In tegenstelling tot de landmacht is de marine al veel ouder, namelijk 525 jaar. Tijdens Sail Den Helder en de Marinedagen in Den Helder, in juli 2013, viert de Koninklijke Marine haar 525ste verjaardag. Houd daarvoor www.defensie.nl in de gaten. Na de Franse bezetting werd Joan Cornelis van der Hoop op 7 december 1813 benoemd tot commissaris-generaal, later minister van Marine. Vanaf dat moment was er sprake van een zelfstandige en koninklijke organisatie: eerst de Koninklijke Nederlandse Zeemacht en later de Koninklijke Marine. Het feit dat de marine al 200 jaar koninklijk is vieren we op 30 november 2013. Op de Landingsdag zijn prachtige oorlogsschepen te zien voor de kust van Scheveningen. En omdat de Prins van Oranje met een Engels oorlogs­ schip naar Nederland was gevaren, komt er ook een Engels oorlogsschip naar Scheveningen.

Defensie op land

“Wat is het eerste dat mij te doen staat? Wat anders dan de geheele verdrijving der Franschen van een grond­ gebied, hetwelk zij zoo lang door hunne onderdrukkingen geteisterd hebben?” In de aankondiging van 6 december 1813 schreef Willem I als vorst van Nederland dat hij een beroepsleger wilde vormen. De organisatie hiervan werd op 9 januari 1814 vastgesteld. Het telde zes bataljons jagers, zestien bataljons infanterie van linie, vier regimenten cavalerie, vier bataljons artil­­lerie te voet, een korps rijdende artillerie, een batal­jon pontonniers, mineurs en sappeurs en een trainbataljon voor het vervoer. De symbolische verjaardagstaart schotelen we de Koninklijke Landmacht op 9 januari 2014 voor. Dan vieren we de 200ste verjaardag van de krijgsmacht. In Den Haag wordt een groot feest georganiseerd hiervoor. Houd voor meer informatie hierover www.defensie.nl in de gaten.

Slagerij Dungelmann ontving het Koninklijk Wapen met de toevoeging ‘Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier’

Den Haag is rijk aan meer dan 100 hofjes. Deze hofjes dienden vroeger als gratis vorm van ouderenzorg en sociale woningbouw voor oude en arme mensen. Hoe is Den Haag aan al deze hofjes gekomen? Nog voor het ontstaan van het Koninkrijk der Neder­ landen was Den Haag de plek waar graven, gravinnen, hertogen en stadhouders zich vestigden. Met hun komst werd de behoefte aan luxe steeds groter. Luxe in de zin van huizen, winkels, lanen en werkpaleizen. In de stad konden de rijken niet om de armen heen. Zoals schippers, leden van de kerk, hofpersoneel en onderofficieren. Om hen op te vangen stelden de koningen en regenten diverse gasthuizen en weeshuizen beschik­ baar. Deze hofjes waren kleine huisjes rond een gemeen­ schappelijk binnenterrein, waar heel vroeger

gemeenschap­pelijke voorzieningen te vinden waren zoals een wasgelegenheid. Mensen met weinig geld mochten hier wonen. De hofjes waren via één of twee ingangen toegankelijk. En werden vaak al om 10 uur ‘s avonds afgesloten. Sommige hofjes hadden een eigen portier die de poorten sloot en die in dienst was van een stichting die het hofje beheerde, meestal bestuurd door regenten. Zo ont­stonden de vele hofjes die de stad kent. Haagse chic en de gewone Hagenaars leefden naast elkaar. Hoeden en petten wisselden elkaar af.

Hofleveranciers in Den Haag

Me t en w vla g imp el

Verffabriek H. de Vos & Zonen B.V. Eduard Pelger B.V. Meubelmakerij Moesman B.V. Jac. den Dulk & Zonen B.V. J. Hoogeveen & Co. B.V. B.V. Boekhandel v/h W.J. van Hoogstraten A. Gaemers Chronometrie André Kerstens B.V. Sanitair Installatiebedrijf Passier B.V. Hofstede Optiek Postzegelhandel G. Keiser & Zoon B.V. Boekhandel Couveé Maison de Bonneterie Den Haag B.V. P.W. Akkerman B.V. B.V. Meubelmakerij, Behangerij en Stoffeerderij voorheen P.L. Warnars B.V. In den Silveren Molenbeecker B.V. Maat- en Orthopedisch Schoenatelier Linneweever B.V. Drogisterij G.J.R. van der Gaag en Zoon Steenhouwerij en Natuursteenhandel G. Keuzenkamp B.V. Van Stockum, Belinfante & Coebergh B.V. Alpin - van Houweninge & IJsselstijn B.V. Slagerij Dungelmann

n e d e o h r e n v O pette n e

Hofleverancier word je niet zomaar. MKB-bedrijven die minstens 100 jaar over onbesproken en onberispelijk gedrag beschikken maken kans op dit felbegeerde predicaat. Het koningshuis spreekt daarmee haar respect, waardering en vertrouwen uit. Zo zorgt Van Wielik B.V. voor de opmaak en levering van onder­scheidingen. Met verschillende soorten lint maken zij de draagtekens en de decoraties handmatig militair op. Geen alledaagse bezigheid, daarom leveren zij ook vervangende miniaturen, draagtekens, batons en strikjes. Bloemist ALPINA is een begrip in Den Haag en vierde in 1991 haar 100-jarig bestaan. Dat werd bekroond met het predicaat “Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier”.

­

Vanuit Muziekcentrum Musicon werden er gedurende een paar maanden workshops gegeven op het gebied van zang en rap. De opdracht van deze workshops was een tekst voor een rap schrijven over 200 jaar koninkrijk. De winnende teksten worden verwerkt in één rap en de winnaars mogen meespelen in de videoclip.

Refrein (2x) 200 koninkrijk zingen we nu in onze tijd moet je nu kijken wat we hebben bereikt wat we hebben bereikt wat we hebben bereikt

De deelnemers hebben een presentatie gevolgd waarin zij informatie kregen over 200 jaar koninkrijk. Op deze manier kregen de deelnemers een idee wat het onderwerp 200 jaar koninkrijk inhield. In vijf weken werden de deelnemers begeleid in het schrijven van de tekst voor de rap.

Bij de presentatie van de rapteksten waren er 5 juryleden

Intro 1844, Willem de Eerste Koning van Oranje die ons land stichtte eerst was er oorlog maar nu is alles anders nu is Den Haag de stad van der Nederlanden

Mista Sweet (stichting Aight) Ahab (KernKoppen) Ouafa Oualhadj (Haags comité 200 jaar koninkrijk) Malika (FunX) TeaseBeats (Producer)

De juryleden keken naar presentatie, ritmiek (flow), teksten en inleving. Uiteindelijk zijn er zeven jongeren gekozen waarvan de jury vond dat de teksten het best waren. Deze zeven teksten samen vormen de rap.

n e jv

i r k h j i sc kr k

n i on

n ee

Rap 200 jaar koninkrijk

p ra

n e r e

a g a j n o 0 0 Jver 2 o

Couplet 1 in 1813, werden wij bevrijd en sindsdien is Nederland een Koninkrijk het koninkrijk heeft ons zodanig verrijkt want de democratie en recht, kwam erbij discriminatie, in het algemeen 200 jaar geleden kwam, artikel 1 deze geschiedenis ben ik aan verbonden want ik heb mijn vrijheid, daar is voor gevochten Couplet 2 200 jaar geleden, werd er fel gestreden zo ging het vroeger in het verleden van Beatrix tot Willem de Eerste zij zijn degene die over ons heersen ik ben de zoveelste generatie heb veel keus van variatie Koningendag, gaan we vieren Den Haag in ons hart en in onze nieren Couplet 3 democratie kan je mij zeggen wat het is want tegenwoordig lijkt het alsof iedereen zijn stem mist was ook zo een iemand liet me de mond snoeren mijn eergevoel liet em ontvoeren nu is het anders nu laat ik mij uiten laat je stem horen wil ik bijsluiten want democratie is waar dit land om draait van alle keren dat ik mijn stem heb laten horen heb ik geen spijt Couplet 4 Koning Willem I kwam aan in Den Haag en stichtte de Nederlandse staat dit is het land hier geboren en getogen in vrijheid opende mijn ogen het land dat mijn toekomst is geworden waar mijn recht van spreken is geborgen je kan me horen, een leven zonder zorgen vrolijk ’s ochtends hier is mijn morgen

Bridge 1/2 kom met me mee ik neem je terug in de tijd 200 jaar terug in ons koninkrijk Napoleon weg onze koning aan de macht hij kwam en beheerde het land met zijn kracht Bridge 2/2 van een republiek naar een koninkrijk 200 jaar geleden werd dit een feit wij Nederlanders zijn allemaal gelijk er is hard voor gevochten voor onze vrijheid

Wil je Den Haag op haar allermooist zien? Kom dan de derde dinsdag van september 2014 Prinsjesdag vieren in Den Haag. Langs de route van de Gouden Koets zijn de bankjes, palen en gevels net geverfd en staan de bloembakken vol gekleurde bloeiers. In de tramrails zijn touwen geslagen, zodat paard en koets veilig door de historische stad kunnen rijden. Het Haagse decor past perfect bij de vorsten in sierlijke jurken, Kamerleden met opvallende hoeden en duizenden fans in oranje kleren.

200 j a ouw ar P en i rinsj n de esd tram ag: rails

In 2014 vieren we 200 jaar Prinsjesdag. Prinsjesdag is de feestelijke opening van het nieuwe werkjaar van de Staten-Generaal (de Eerste en Tweede Kamer). In tegen­­­stelling tot de afgelopen tientallen jaren rijdt niet Koningin Beatrix maar Koning Willem-Alexander in de Gouden Koets naar het Binnenhof.

Prinsjesdag is altijd een feestelijke en gezellige dag, die bol staat van tradities. Om alle pracht en praal van dichtbij te bewonderen, zijn langs de route van de Gouden Koets tribunes gebouwd. In Den Haag worden ceremoniële activiteiten georganiseerd. Net als elk jaar met muziek en honderden paarden, maar in 2014 nog uitgebreider!

De koning zal in de Ridderzaal de Troonrede voorlezen. Daarin staan de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar. Later op de dag overhandigt de minister van Financiën de Miljoenennota en de rijks­ begroting aan de voorzitter van de Tweede Kamer. In de Miljoenennota en de rijksbegroting geeft de regering aan hoeveel geld er voor de diverse plannen beschikbaar is en waar het geld om die plannen uit te voeren vandaan komt.

VIP op Prinsjesdag De route van de Gouden Koets bij het ochtendgloren bewonderen vanaf het dak van het Park­hotel, een wandeling langs historische mijlpalen, mooie verhalen en anekdotes van Prinsjesdag, koffie en thee met Oranjebitter en een plek op de tribune langs de route? Het Prinsjesdag VIP-arrangement koop je bij de VVV aan het Spui 68.

200 j touw aar P en i rinsj n de e tram

Prinsjesdag is van oudsher een dag waarop de koninklijke familie de prinsessen aan het volk toonde. Hiermee lieten ze zien dat het goed met ze ging.

Ha

ags

com

ité Colofon

Tekstredactie zootz, Esther van Andel Vormgeving zootz, Rogier Rosema en Jantien Methorst Druk DeltaHage bv, Den Haag Fotografie Willem Vermeij / Esther van Andel / Sander Dijkmeijer / Frank van Rossum / Jurjen Drenth / Arjan de Jager / Theo Bos / Fotopersbureau Hendriksen-Valk / Fotografie Peter van Oosterhout / J. Matz / Photograph-x Den Haag / S. Oppelaar / Martijn Beekman / Vereenigde Fotobureaux / Combi Press Service / Dehlinger / Haagsche Courant / J.D. Brinkman / L. van de Wildenberg / Pierre Devlamynck / Zeger Reyers. De samenstellers hebben getracht alle rechthebbenden van het fotomateriaal te achterhalen. Mochten er desondanks foto’s zijn afgebeeld waarop u meent de rechten te hebben, dan vernemen wij dat graag. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

Contact

Wilt u contact met de organisatie van 200 jaar koninkrijk Den Haag of het Haags comité? Stuur dan een email naar [email protected], of laat een bericht achter op www.facebook.com/denhaagviert of www.twitter.com/denhaagviert. Correspondentieadres 200 jaar koninkrijk Den Haag Bureau Citymarketing Postbus 12655 2500 DP Den Haag

www.denhaagviert.nl

Om de betrokkenheid van alle Hagenaars te waarborgen is een Haags comité 200 jaar koninkrijk opgericht. Het comité zich richt op het creëren van draagvlak in de stad, het enthousiasmeren van de Hagenaren en het coördineren van de Haagse activiteiten. De leden van het Haagse comité zijn Sylvia Tóth, Henk Grootveld, Bert van Alphen, Aashna Bhikhari, Marcella Mesker, Ouafa Oualhadj, Paul Poort, Erik Pals, Antoinette Visser en Jouke de Vries.

Ha

ags

com

Hang zelf de slingers op Zelf een evenement of activiteit organiseren met als onderwerp 200 jaar koninkrijk? Meld deze aan op www.denhaagviert.nl. Blijf op de hoogte van het laatste nieuws via www.facebook.com/denhaagviert en www.twitter.com/denhaagviert. Vier het mee!

In november bestaat ons koninkrijk 200 jaar. Daarom vieren we feest in Den Haag in 2013, 2014 en 2015. Onze stad heeft er voor een groot deel aan bijgedragen dat we al twee eeuwen leven in vrijheid en verbondenheid. In 200 jaar koninkrijk hebben we heel wat bereikt. Genoeg reden dus voor een feest.