Den Haag, Provinciehuis

Den Haag, Provinciehuis

DeelnemendeDenktanks

Voorwoord Denktanks. Ze zijn zowel ‘hulpmotor’ als ‘criticaster’ voor beleidsvoerders. Ze zijn aanjagers van publieke discussies over politiek, bestuur en samenleving. Ze bieden vergezichten voor de middellange termijn daar waar bestuurders in de praktijk met veel kortere tijdshorizons opereren. Ze dragen vaak een analytische, zelfs technocratische mantel, maar tegelijkertijd agenderen ze bij uitstek politieke vragen en entameren waardendiscussies. Je vindt ze binnen de overheid zelf, maar ook ver daarbuiten: grote, ambtelijke lichamen en kleine rebellenclubs. Ze zijn actief op vrijwel elk beleidsterrein, en bieden een belangrijke werkplek voor bestuurskundigen.

Programma 8.15 9.00

Ontvangst in hal Plenaire opening door: Paul ’t Hart, voorzitter Vereniging voor Bestuurskunde Jan Herman de Baas, provincie secretaris Zuid-Holland Jaap Smit, Commissaris van de Koning provincie Zuid-Holland Keynote: Mw.dr Tamara Metze, Tilburg University Opdrachtverstrekking guerrilla denktank vluchtelingencasus door Jan-Kees Goet, DG Vreemdelingenzaken

10.15 – 10.30 10.30 – 11.40 11.45– 12.55 13.00 – 14.00 14.00 – 15.30 15.30 – 15.45 15.45

Koffie/Thee in hal Workshops, ronde 1 Workshops, ronde 2 Lunch in hal Workshops, ronde 3 Koffie/Thee in hal Presentaties Guerrilla denktanks Reactie Jan-Kees Goet, DG Vreemdelingenzaken Plenair slotdebat Afsluiting

17.00

Borrel

Keynote Dr. Tamara Metze is als associate professor verbonden aan de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur. Haar onderzoek en onderwijs gaan met name over de interpretatie van controversiële maatschappelijke problemen, zoals schaliegas, de ‘gasbevingen’ in Groningen, complexe planologische vraagstukken en vernieuwingen op het gebied van de jeugdzorg. Dit soort kennisintensieve problemen vereisen naast disciplinair onderzoek, andersoortige vormen van kennisproductie en samenwerking tussen allerlei soorten actoren. Metze is vooral geïnteresseerd in de mogelijkheden en moeilijkheden bij dit soort innovatieve vormen van samenwerking. Zij bestudeert deze samenwerking niet alleen maar ontwerpt ook settings waarin het mogelijk is om op andere manieren problemen te definiëren en oplossingsrichtingen te verkennen, bijvoorbeeld via seriousgaming, scenario’s en lerende netwerken

Wicked problemen en nieuwe oplossingen: dialoog tussen onderzoekers en samenleving Complexe problemen, zogenaamde wickedproblems zijn ongestructureerd. Er is geen maatschappelijke en geen wetenschappelijke consensus over de aard en oorzaak van het probleem. Daardoor is het bijna niet mogelijk om tot een eenduidige en objectieve probleemdefinitie te komen. Hierdoor wordt de expert ongewild ook een speler in het politieke spel. Voor- en tegenstanders in maatschappelijke controversen, denk aan de vluchtelingenproblematiek of de energietransitie, gebruiken kennis strategisch. Dit betekent dat wetenschappers zich moeten bezinnen op hun rol bij het onderzoeken van dit soort problemen, maar ook dat politici en beleidsmakers de rol van expertise moeten heroverwegen. Kennissystemen moeten meer adaptief worden door in ieder geval de grote onzekerheden en risico’s die zijn verbonden aan dit soort ‘wicked’ problems te erkennen. Vanuit die invalshoek is een aanvullende vorm van kennisproductie nodig: een die probleemgericht is, kennis en oplossing met elkaar verbindt en transdisciplinair is, dat wil zeggen dat grenzen tussen wetenschappelijke disciplines vervagen en niet-wetenschappers bij kennisproductie worden betrokken.

Zaal indeling Workshops

Uiterwaarden zaal e

Duinenzaal

Weidezaal

Venezaal

1 etage

Begane grond

1 etage

e

1 etage

e

Statenzaal

Merenzaal

Begane grond

1 etage

Begane grond

e

Koffiekamer

10.30-11.40 workshop ronde 1

IPW

Movisie

Rathenau

Prov. Zuid Holland

Guerrilla Denktank Experts

Guerrilla Denktank Publiek


Nationale Denktank

ROB-RfV

Kennisland

Drift




NSOB

Social Enterprise

Platform 31

Public Space



WRR

De workshops

Instituut voor Publieke Waarden De maatwerkstraf Sinds een paar honderd jaar hebben we afscheid genomen van de lijfstraf. Jeremy Bentham vond een radicaal alternatief uit: de koepelgevangenis. Niet langer straffen we fysiek, maar we straffen op de ziel. Bij het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) vinde vinden n we dat het opnieuw tijd is voor een rigoureus intelligentere, betere straf. Een straf die zinvoller is in termen van perspectief na de straf. Eentje die minder schade doet aan de samenleving, maar op meer draagvlak kan rekenen. En die gestraften zo min mogelijk de-socialiseert, socialiseert, zodat re-socialisatie re socialisatie een minder grote opgave is. Ontwerp samen met het IPW de “maatwerkstraf”. Workshopleiders Eelke Blokker en Harry Kruiter

Workshop ronde 1, Uiterwaardenzaal

Movisie Kring van Veiligheid: van denktanknaardoorbraak! Verschillende veldpartijen constateren met groeiend ongemak dat het resultaat van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling stokt: de aantallen slachtoffers blijven onveranderd hoog, ondanks de inzet van vele professionals. Duidelijk is dat geen enkele partij hier alleen verandering in kan brengen. Hierop hebben Movisie en het Nederlands Jeugdinstituut het initiatief genomen een aantal verbindende en innovatieve bestuurders uit het veld bij elkaar te brengen: de Kring van Veiligheid. Vanuit de perspectieven van jeugdzorg, openbaar ministerie, vrijwilligers, slachtoffers, welzijnswerk, politie, vrouwenopvang/veilig thuis en onderzoek zijn de achterliggende problemen doorgrond en oplossingsrichtingen geformuleerd. De grote vraag waar we nu voor staan, is hoe we ervoor zorgen dat de geformuleerde oplossingen ook daadwerkelijk opgepakt gaan worden in de praktijk. De neutrale platformfunctie van ons als kennisinstituut / denktank bood een ideale basis om kennis bij elkaar te brengen en te achterhalen waarom de veel bepleite integrale aanpak niet van de grond komt. Maar nu is een daadwerkelijke doorbraak nodig! Hoe doe je dit vanuit je rol als ‘denktank’, op een complex maatschappelijk vraagstuk als de aanpak van geweld, en dito veld? We nodigen u uit met ons mee te denken over de vraag hoe de benodigde doorbraak in de praktijk kan worden gerealiseerd! Workshopleider Astrid van der Kooij, Lid managementteam Movisie,Projectleider Kring van Veiligheid

Workshop ronde 1, Duinenzaal

Rathenau Workshop maatschappelijke waarde-creatie uit kennis. Kennisorganisaties – denktanks incluis – staan voor een drievoudige opgave: (1) hoe organiseren we onze wetenschappelijke kennis en expertise zó, dat ze, én (2) leidt tot oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, én dat ze (3) op het juiste moment en op de juiste manier ‘landt’ bij betrokken partijen? In de praktijk blijkt het lastig om deze drie elementen goed op aan elkaar te laten aansluiten. Het Rathenau Instituut onderzocht hoe verschillende publieke kennisorganisaties erin slagen aan deze opgave te beantwoorden. In deze workshop presenteren we eerst een model dat verduidelijkt hoe de omgeving van deze kennisorganisaties eruit ziet, welke verschuivingen zich daarin (kunnen) voordoen en waar de valkuilen zich bevinden. Vervolgens gaan we met de deelnemers van de workshop aan de slag om oplossingen te vinden voor een actuele valkuil: hoe verbinden we ervaringskennis van burgers met de wetenschappelijke kennis en expertise van professionals? WorkshopleidersBarend van der Meulen, Patricia Faasse

Workshopronde 1, Weidezaal

ProvincieZuid-Holland Toekomstagenda: Maatschappelijke Impact van Nieuwe Technologie Hoe kunnen we de maatschappelijke opgaven voor Zuid-Holland van vandaag en morgen het beste aanpakken? De Provincie Zuid-Holland ontwikkelt in de Toekomstagenda Zuid-Holland kennis voor beleid om die vraag te beantwoorden. In deze workshop gaan we aan de slag met één thema uit de Toekomstagenda 2016: maatschappelijk invloed van nieuwe technologie (MINT) in Zuid-Holland. Digitalisering, robotisering, sensornetwerken, verregaande mobiele communicatie en dataverzameling, een Internet of Things – de kranten staan vol van de opkomst van nieuwe technologie. Maar wat betekent het nu echt voor maatschappelijke ontwikkelingen in Zuid-Holland? In MINT willen we meer weten over: 1. de gevolgen voor sociale en territoriale ongelijkheid 2. de gevolgen voor de economische structuur (ketens en sectoren) 3. de ruimtelijke gevolgen We gaan in de workshop aan de slag met deze vragen. Wij dagen jullie uit om na te denken over de dilemma’s voor regionale en lokale overheden bij de opkomst van nieuwe technologie. Workshopleiders Jeroen van Schaik, Inge Homberg

Workshop ronde 1, Venezaal

Nationale DenkTank “Het leren van de toekomst” Elk jaar presenteert De Nationale DenkTank een advies over een urgent maatschappelijk issue. Dit jaar heeft De Nationale DenkTank onderzoek gedaan naar Het Leren van de Toekomst. Binnen dit thema richt de DenkTank zich op de ontwikkeling van het jonge kind en het primair en voortgezet onderwijs. De DenkTank is met 10 concrete oplossingen voor het Leren van de Toekomst gekomen. Deze oplossingen spelen in op o.a. de volgende thema’s: een betere ondersteuning van ouders met jonge kinderen, gelijke kansen binnen en buiten school, en meer nadruk op socialisatie en persoonsvorming. Pitch over de 10 oplossingen voor het Leren van de Toekomst, daarna break-out sessies met discussiehierover. Workshopleiders Marieke Doelman, Jorrit Vervoordeldonk

Workshopronde 2, Uiterwaardenzaal

Raad voor het Openbaar Bestuur De workshop van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) staat in het teken van Meedoen en zelfdoen, het adviestraject over de betekenis van de decentralisaties in het sociaal domein voor de democratie en de kwaliteit van het openbaar bestuur. Kees Breed, secretaris Rob, verzorgt een korte aftrap waarin een aantal meer algemene vragen aan de orde komen. Samen met de gemeenten Bergen (L.) en Zeewolde werken we vervolgens interactief aan concrete doorbraken voor de lokale verzorgingsstaat. Eigen buurthonk eerst? Vraagstukken rond baanbrekende zelforganisatie Mark Rijniers en AnkaMeeuws gaan in op de effecten van meedoen en zelfdoen in Bergen (L.). Elk buurtschap heeft zijn bruisende publieke multifunctioneel centrum. Jong en oud treffen elkaar, en verbindingen komen als vanzelf tot stand. Tegelijkertijd ontstaan parallelle initiatieven met eenzelfde doel en inhoud, maar dan op een levensbeschouwelijke grondslag. Versnippering en concurrentie ondermijnen het aanbod. Hoe is dit te doorbreken? Maatwerk is mijn beleid, willekeur mijn verwijt. Het doorbreken van een (schijn)tegenstelling Marinka Pastoor van de gemeente Zeewolde gaat in op de (schijn)tegenstelling tussen het aansluiten bij individuele behoeften van inwoners en hen gelijk behandelen. Wat is nodig voor een doorbaak en hoe ziet die eruit? Deelnemers aan de workshop zijn aan zet om vragender- en stellenderwijs doorbraken te ontwerpen op basis van hun eigen expertise en ervaringen.


Kennisland Hoog tijd voor onderzoek doen en beleid maken met burgers! 2015 was het jaar van de decentralisaties en de participatiesamenleving. Maar hoe werkt het nu echt: onderzoek doen, beleid maken en nieuwe diensten ontwerpen met burgers? In samenwerking met de gemeente Nijmegen heeft Kennisland jongLAB opgezet: een social lab om de leefwereld van jongeren en de systeemwereld van organisaties die hen proberen te helpen dichter bij elkaar te brengen. In deze workshop leer je alles over de methode, de opbrengsten en uitdagingen en geven we vier waardevolle inzichten over op een open manier beleid maken samen met burgers. Korte presentatie gevolgd door ronde tafelgesprekken Workshopleider Chris Sigaloff

Workshop ronde 2, Weidezaal

Drift Doorbreek het denktank denken Denktanks zijn zooo 2015.. Gevangen in ons eigen concept van denktanks, lijken we vandaag de dag niet meer in staat om op een onafhankelijke manier out of the box na te denken over complexe vraagstukken in de samenleving. Hetgeen waarvoor denktanks in eerste instantie in het leven zijn geroepen. Er is behoefte ontstaan om op een meta-niveau meta niveau een denktank te vormen, zoals tijdens d deze ‘dag van de denktanks’. Is er een regime van suboptimale denktanks ontstaan? Hoe gaan we terug naar de kern om op alternatieve manieren antwoorden te formuleren op complexe vraagstukken? Denkt u mee over hoe we het denktank denken kunnen doorbreken en alternatieve kennisstructuren kunnen formuleren? Prof. DerkLoorbach zal een korte introductie geven over transitiekunde en inzicht geven in opbouw- en afbraak processen van dominante structuren, culturen en werkwijzen. Gezamenlijk zullen we op een interact interactieve manier het opbouw- en afbraak proces van het denktank denken verkennen en het denktank denken doorbreken. doorbreken

Workshopleiders Prof. DerkLoorbach en Sarah Rach


Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Gamification: effectief ‘bespelen’ van gedrag? Een trap in een metrostation beschilderd als atletiekbaan. Een kraslot ontvangen bij het inleveren van chemisch afval. Een app die dagelijks meldt hoeveel geld je bespaart en gezondheidswinst je boekt doordat je gestopt bent met roken. Of een plantje op het dashboard dat tot bloei komt wanneer je energiezuinig rijdt…. Op het eerste gezicht lijken het kleine, bijna onbenullige situaties, maar in de praktijk zijn deze speelse toevoegingen aan onze dagelijkse omgeving buitengewoon interessante interventies die ons ‘bespelen’ of verleiden om bepaald gewenst gedrag te vertonen. Vaak zijn het ludieke acties, maar wel degelijk met een serieuze ondertoon. Gamification, de toepassing van spelelementen in een alledaagse context, wint in de publieke sector aan populariteit. In een interactieve sessie verkennen we de kansen, beperkingen en mogelijke toepassingen van gamification in verschillende domeinen in de publieke sector: hoe kan gamification een nieuw en potentieel krachtig beleidsinstrument vormen bij het realiseren van publieke waarde?

De onderzoekers die de workshop verzorgen zijn:

Jorgen Schram en Ilsa de Jong (Daphne Bressers en Nancy Chin-A-Fat zullen helpen bij het interactieve gedeelte van de workshop).

Workshop ronde 3, Uiterwaardenzaal

Social Enterprise “De sociale onderneming op weg naar Burgerlijk Wetboek” Sociale ondernemingen zijn in opkomst. Deze bedrijven met een maatschappelijke missie trekken steeds vaker de aandacht van de overheid getuige het SER advies “Sociale ondernemingen” en het beleid van onder andere de gemeente Utrecht en Amsterdam. In tegenstelling tot landen om ons heen kent Nederland geen juridische vorm van sociale ondernemingen terwijl ondernemers aangeven hier wel behoefte aan te hebben.

Social Enterprise NL wil hier verandering in brengen en heeft een model voor een juridische vorm voor sociale ondernemingen opgesteld. Mag een sociale onderneming winst uitkeren? Hoe worden stakeholders betrokken? Waarover doet een sociale onderneming allemaal verslag? Hoe kan het toezicht op een moderne manier worden geregeld? In deze sessie worden de nut en noodzaak en de belangrijkste principes van de juridische vorm toegelicht. Daarna worden - in interactieve vorm - de kansen verkend die een dergelijke vorm biedt voor de overheid. Welke taken kunnen gemeenten nu makkelijker uitbesteden aan sociale ondernemingen?

Werkvorm: kort plenair, daarna met zaal ideeën opdoen.

Stefan Panhuijsen – Social Enterprise NL


Platform 31 Tussendroom en daad’: echtgebiedsgericht en integraal De transitie en transformatie van taken naar de lokale overheid gaan gepaard met het geloof in maatwerk. Dat vraagt van gemeenten en lokale partijen om gericht in te kunnen spelen op wat burgers met een zelfredzaamheidsbeperking of zorgvraag nodig hebben en wat wel of niet opgevangen kan worden vanuit het eigen netwerk. Om daar een goede invulling aan te kunnen geven, te voorkomen dat de waan van de dag regeert en we over een aantal jaar weer richting centralisatie gaan is het nodig om: a/ beter ‘markt’-inzicht inzicht te krijgen, waar in het gebied welke zelfredzaamheidsbeperkingen te verwachten zijn? b/ duidelijke rollen en verantwoordelijkheden te kennen c/ ook binnen overheidsland de schotten te laten verdwijnen. In de workshop gaan we aan de hand van een aantal dilemma’s met elkaar in discussie over hoe we deze drie zaken te lijf kunnen gaan en presenteren we een nieuw instrument dat helpt het ‘markt’ inzicht te krijgen. Workshopleiders: iders: Netty van Triest en Helga Koper (Platform31)

Workshop ronde 3, Weidezaal

Public Space Doorbraak in Burgerschap Public SPACE geeft met name aandacht aan haar recente publicatie 'Burgerkracht met Burgermacht. Het einde van de maatschappelijke onderneming en het polderpaternalisme' (Boom 2015). We merken dat dit zeer leeft, met name bij maatschappelijke ondernemingen (die best met burgerschap aan de slag willen, maar daarin niet altijd steun van de overheid ervaren) en bij burgerorganisaties burge (die tegenwerking ervaren door overheid en bestaande instituten). Dit is precies de strekking van ons boek: stimuleren van burgerschap en collectief burgerinitiatief is de juiste, moderne en fundamentele route, maar is veel te naïef, ondoordacht ondoordacht en romantisch gepresenteerd. Moderne burgers kunnen zich vanwege nieuwe technieken ook veel beter organiseren en dat heeft een enorme impact op de huidige institutionele orde. De grootste verandering betreft de cultuur van de bestuurselite: paternalisme, paternalism gebaseerd op centralistische en schijnbaar rationele polderonderhandelingen, dat goed werkte bij de opbouw van de verzorgingsstaat, staat hier haaks op. De georganiseerde burger moet veel meer ruimte krijgen in de publieke zaak, in het boek heet dat dat we al lang voorbij 'meer mede medezeggenschap' zijn en moeten denken in termen van 'co-productie'. 'co

Workshopleider Steven de Waal


Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid

De robot de Baas Volgens sommige voorspellingen nemen robots binnenkort de helft van de banen over. Maar hoe waarschijnlijk is dat? Wat zijn de gevolgen van de verdergaande digitalisering en robotisering voor de kwantiteit en kwaliteit van ons werk? En wat betekenen die on ontwikkelingen twikkelingen voor de beleidsagenda? Daarover publiceerde de WRR in december j.l. de verkenning De Robot de Baas,, die door een van de auteurs gepresenteerd wordt in deze workshop. Met veel tijd voor discussie en vragen

Workshopleider Robert Went (@went1955) (@went1955 WRR

Workshop ronde 3, Statenzaal


Workshop rondes 1-2-3, Merenzaal

Guerrilla DenktankPubliek

Workshop rondes 1-2-3, Koffiekamer

Deze dag wordt mede mogelijk gemaakt door:

Notities

_______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________

Den Haag, Provinciehuis

Recommend Documents