Dementiewijzer. zorg hulpmiddelen contacten onderhouden wat kan thuis vrije tijd de ziekte adressen

Dementiewijzer

zorg | hulpmiddelen | contacten onderhouden | wat kan thuis | vrije tijd | de ziekte | adressen

Dementiewijzer

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Dementiewijzer

6

1 Diagnose dementie

8

2 Omgaan met de ziekte

9

3 Hulp en hulpmiddelen

12

4 Zorg voor uzelf

13

5 Alles goed regelen

15

6 Vrije tijd en vakantie

16

7 Wat kan thuis?

18

8 Contacten onderhouden

21

Adressen 23 Websites 29

3

Dementiewijzer

4

Dementiewijzer

Voorwoord Voor u ligt de Dementiewijzer. Het is de eerste keer dat wij als gemeente Wijchen een boekje over dementie uitgeven. Waarom wij dat doen vraagt u zich misschien af? Omdat vrijwel iedereen waarschijnlijk een keer te maken krijgt met een vorm van dementie, een ziekte die diep ingrijpt in het persoonlijk leven van de patiënt zelf. Maar de ziekte heeft ook gevolgen voor dierbaren, vrienden, bekenden en buren in zijn of haar omgeving.

Dit boekje is vooral dus bestemd voor mensen die geconfronteerd worden met een persoon die leidt aan een beginnende of verder ontwikkelde vorm van dementie. Als wethouder van Welzijn vind ik het van groot belang dat onze inwoners weten waar zij terechtkunnen voor advies, hulp of ondersteuning in welke vorm dan ook. Het is geen boekje dat u met veel plezier zult lezen. Daar is het onderwerp veel te ernstig voor. Het is hopelijk wél een boek­ je dat u zult waarderen. Omdat het u kan helpen bij het herkennen van dementie en u kan ondersteunen met waardevolle tips en adviezen.

Rob Engels Wethouder van Welzijn

5

Dementiewijzer

Dementiewijzer Wist u dat maar liefst een op de vijf mensen te maken krijgt met een vorm van demen­ tie? Dementie is een verzamelnaam voor een groot aantal ziekten waarbij de hersen­ functies achteruit gaan. Alzheimer is de meest voorkomende vorm. De gevolgen van dementie zijn ingrijpend. Voor degene die het treft, maar ook voor de omgeving. Ook zij moeten het eigen verdriet een plek geven, om leren gaan met de ziekte en de verande­ ringen accepteren. Naarmate de ziekte voortduurt en de klachten toenemen, komen er meer en andere zorgtaken bij.

Het zorgen voor een hulpbehoevende naaste noemen we mantelzorg. Partner en familieleden spelen een belangrijk rol bij de zorg voor mensen met dementie. Zij vinden het zorgen meestal vanzelfspre­ kend. Het is fijn dat je er voor iemand kunt zijn. Als het zorgen een zware psychische of lichamelijke belasting wordt, kan de mantelzorger zelf overbelast raken. Met deze brochure willen we mantelzorgers een steuntje in de rug geven. Dementiewijzer Deze Dementiewijzer bevat informatie over hoe u kunt omgaan met de ziekte. Hoe hulpmiddelen u kunnen helpen. Hoe u zorgt voor een veilige en vertrouwde woning. En voor manieren om zorgtaken anders te organiseren. Ook leest u wie u kan ondersteunen en waar u terechtkunt voor hulp. De Dementiewijzer is speciaal bedoeld voor mensen die zorgen voor de­ menterende naasten: de partner, zoon of dochter. Natuurlijk is de informatie ook geschikt en bruikbaar voor mensen met (beginnende) dementie.

6

Meer informatie Over dementie is heel veel te vertellen. Té veel zelfs om allemaal in deze brochure te behandelen. Daarom staan er vaak ver­ wijzingen naar organisaties en websites waar u meer te weten kunt komen over dementie of waar u meer nuttige tips kunt krijgen. Aan het eind van deze wijzer vindt u de contactgegevens van de organisaties die in deze uitgave worden genoemd. Ook vindt u er een aantal handige en informa­ tieve websites. U kunt voor vragen, advies, informatie en ondersteuningsmogelijkheden ook een afspraak maken met de mantelzorgconsu­ lent van de gemeente. U kunt deze berei­ ken bij Vraagwijzer.

Dementiewijzer Mijn vermoedens werden bevestigd “Als ik er nu op terugkijk waren er al langere tijd signalen dat er iets aan de hand was. Mijn vader leek vaak afwezig en was minder spraakzaam. Ook kon hij tijdens een ge­ sprek opeens een vreemde opmerking maken. Net of hij dan in een andere wereld was. Laatst kon hij zich ook een bezoek van enkele weken geleden helemaal niet meer herin­ neren. Was dit gewoon ouderdom? Of was er meer aan de hand? Ik begon me zorgen te maken. Op de site van Alzheimer Nederland heb ik toen de test ingevuld. Daar schrok ik toch wel van. Ik heb mijn vermoedens heel voorzichtig met mijn vader en moeder besproken. Zij zijn daarna samen naar de huisarts gegaan. De diagnose Alzheimer is nu vastgesteld. Een hele schok. Maar mijn vader staat er niet alleen voor. Ik heb heel veel informatie verzameld, van internet, de arts en nog wat boeken. De veranderingen zijn nu nog niet zo groot. Maar het is goed om ons voor te bereiden op wat kan gaan komen.”

7

Dementiewijzer

1 Diagnose dementie Iedereen vergeet wel eens wat of is wel eens iets kwijt. Je zoekt je huissleutels of je kunt maar niet op een naam komen. Dan is er natuurlijk nog niet direct sprake van dementie. Geheugenverlies dat verder gaat dan gewone vergeetachtigheid kan een signaal zijn van dementie.

Mensen met dementie krijgen proble­ men met het geheugen, het herkennen van mensen, dingen en de omgeving, het begrijpen, spreken en het uitvoeren van handelingen. Hoe dit verloopt verschilt per persoon. Sommige mensen ervaren snelle achteruitgang, terwijl anderen nog jaren­ lang een relatief gewoon leven kunnen lei­ den. Bij mensen met dementie belemme­ ren de problemen met het geheugen het dagelijkse leven. Gewone handelingen als wassen, aankleden, eten en drinken lukt niet meer en het begrijpen en voeren van een gesprek wordt lastig. Ook kunnen het karakter en gedrag veranderen.

lastiger. Dit is niet direct een reden tot zorg.

Verschillende signalen kunnen wijzen op dementie. De vergeetachtigheid is vaak het eerste wat opvalt. Maar dit kan natuur­ lijk ook andere oorzaken hebben. Zo kun­ nen medicijnen, stress, vitaminegebrek, of een trage schildklier geheugenproble­ men veroorzaken. Ook een depressie of eenzaamheid kunnen de oorzaak zijn dat je dingen vergeet. Of ouderdom. Hersenen werken als mensen ouder worden langza­ mer. Herinneringen ophalen kost wat meer tijd en de aandacht vasthouden wordt wat

• Huisarts Uw huisarts kan op zoek gaan naar de oorzaken van de geheugen­ klachten. De huisarts kan een test afnemen bij geheugenklachten en indien nodig doorverwijzen naar het ziekenhuis, maar ook de specialist oudergeneeskunde vragen om een onderzoek.

8

Als u zich zorgen maakt over geheugen­ verlies, dan zijn er verschillende mogelijk­ heden om dit te testen of te laten onder­ zoeken. • 10 signalen van dementie Bij Alzheimer Nederland kunt u een (digitale) brochure aanvragen met een test voor als u zich zorgen maakt over uzelf of over iemand an­ ders. De test gaat over 10 signalen van dementie.

Dementiewijzer • Geheugendagkliniek Het is mogelijk om dementie vroeg­ tijdig te laten onderzoeken. Dit kan bij de geheugendagkliniek van het Radboud Alzheimer Centrum. Dit is een gespecialiseerd centrum waar ze een diagnose vaststellen en de behandelmogelijkheden worden besproken. Voor een bezoek aan de geheugenpoli heeft u een doorver­ wijzing van uw huisarts nodig. Ook in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen vindt di­ agnostiek plaats.

2 Omgaan met de ziekte De diagnose dementie roept veel vragen op. Hoe zal de ziekte verlopen? Hoe kan ik met moeder praten, als ze me niet meer herkent? Mijn man is zo onrustig en verdrietig. Kan ik iets voor hem doen? Wanneer is autorijden niet meer verantwoord? In Wijchen zijn diverse instanties en personen waar u met uw vragen terechtkunt.

Huisarts en specialist Vragen over dementie, het verloop van de ziekte en hoe u hier mee kunt omgaan, kunt u stellen bij uw huisarts of uw speci­ alist. Zij kunnen u meer vertellen over de ziekte en de zorg. Wijkverpleegkundige De wijkverpleegkundige kan u helpen met vragen over het omgaan met uw demen­ terende partner of een dementerend fa­ milielid. Samen met u bespreekt hij of zij bij u thuis de situatie, de problemen en

mogelijke oplossingen. Zorgtrajectbegeleider dementie Zorgtrajectbegeleiding bij dementie geeft informatie en advies over leven met de­ mentie en wat daarbij komt kijken aan hulp, zorg en begeleiding. Persoonlijk zorgtrajectbegeleiders zijn vaste aanspreekpunten, denken met u mee, maken u wegwijs en regelen hulp. U kunt zich rechtstreeks bij hen aanmelden.

9

Dementiewijzer Mantelzorgconsulten van Vraagwijzer De mantelzorgconsulent is er speciaal voor mantelzorgers. U kunt er terecht met vragen over mantelzorg, over voorzienin­ gen of om knelpunten bij zorgtaken te bespreken. De mantelzorgconsulent biedt ondersteuning en helpt met het zoeken naar oplossingen. Internet Op internet is veel informatie over demen­ tie te vinden. • www.alzheimer-nederland.nl Informatie voor mensen met de­ mentie en hun naaste omgeving. • www.hersenstichting.nl Informatie over de werking van de hersenen en hersenaandoeningen. • www.dementievraagwijzer.nl Geeft antwoord op veel gestelde vragen over dementie en wijst de weg in de dienstverlening rondom dementie in Wijchen en omgeving. • www.thuisarts.nl Informatie over gezondheid, ziekte en het omgaan met ziekten. Achter in deze brochure vindt u een over­ zicht met nog meer handige sites. Boeken Er zijn veel boeken over dementie. Zowel informatieve boeken als romans waarin u leest hoe anderen met dementie omgaan. Op de site Alzheimer Nederland staat een boekenlijst. Bij de bibliotheek zijn boeken te leen over dementie.

10

Het zorgboek Dementie Een boek geschreven voor mensen die voor een dementerende naaste zorgen. Met praktische informatie en tips. Stich­ ting September (ook op cd). www.stich­ tingseptember.nl Had ik het maar geweten Informatief boek over dementie met tips voor familie, vrienden en verzorgenden, www.Hadikhetmaargeweten.nl Graag iemand aan de lijn Alzheimertelefoon van Alzheimer Neder­ land. Voor mensen die vragen hebben over de­ mentie of gewoon hun verhaal kwijt willen, 0800 5088 (gratis). Mantelzorglijn van Mezzo Voor vragen die met mantelzorg te maken hebben, 0900 20 20 496 (€ 0,10 p/m)

Dementiewijzer Omgaan met dementie Voor mensen met dementie gaat de wereld er heel anders uitzien. Enkele adviezen hoe u iemand met dementie kunt helpen om te gaan met deze ziekte: • Stimuleer zelfstandigheid. Laat iemand zelf dingen doen die hij of zij nog kan. • Probeer aan te sluiten bij de veranderende beleving. Laat iemand in zijn waarde en biedt veiligheid en geborgenheid. • Leg uit waarom bepaalde beslissingen nodig zijn. • Zorg voor voldoende rust en regelmaat. Het leven met dementie is vermoeiend. De hersenen van mensen met dementie hebben het druk om alle, soms verwar­ rende en onbekende, informatie een plek te geven. • Vertrouwdheid en herkenbaarheid zijn belangrijk. Zorg voor structuur in de dag en voer als dat mogelijk is, handelingen steeds in dezelfde volgorde uit. • Help het geheugen een handje. Bijvoorbeeld met plakbriefjes of pictogrammen op kasten en deuren. Gebruik vaste plekken in het huis om dingen op te bergen. • Stimuleer geestelijke, lichamelijke en sociale activiteiten. • Wees geduldig. Een gesprek voeren met een dementerende kan lastig zijn.

Ik ben blij dat we hulp hebben “Mijn vrouw en ik zijn al 45 jaar getrouwd. We hebben altijd prima samen problemen opgelost. Met onze drie kinderen hebben we een goed contact. Ze hebben alle drie een druk leven met werk en kinderen. Sinds enkele jaren is het bekend dat mijn vrouw aan het dementeren is en ik merk dat niet alleen haar leven daardoor erg verandert, maar ook mijn leven. Zij vraagt veel aandacht, begeleiding en zorg van mij. We heb­ ben echter in het verleden alles zelf opgelost, dus ik wilde nu ook geen beroep doen op anderen. Tot het moment kwam dat ik niet meer kon slapen, dat ik sneller geïrriteerd reageerde naar mijn vrouw en lichamelijke klachten kreeg door de extra inspanningen die ik moest leveren voor de verzorging van mijn vrouw en het huishouden. Op aanraden van mijn huisarts heb ik nu hulp van de thuiszorg voor de verzorging van mijn vrouw en komt er 1x in de week iemand het zware huishoudelijke werk doen. Verder krijg ik advies en ondersteuning van een verpleegkundige van Zorg Traject Begeleiding bij Dementie. Ik merk dat ik nu weer meer ruimte en rust krijg om mijn vrouw te begeleiden maar dat ik ook meer energie en zin krijg om aan mezelf te denken. Dat komt zowel mijn vrouw als mij ten goede!” 11

Dementiewijzer

3 Hulp en hulpmiddelen De zorg kan veel omvatten. Regelen van de medicijnen en afspraken maken met de arts. Het helpen bij dagelijkse handelingen als wassen, aankleden en eten. Huishoude­ lijke taken, boodschappen en koken of de administratie bijhouden. Het is fijn de zorg te kunnen delen en af en toe zaken uit handen te geven. Hulp van familie, vrienden, buren Misschien kunnen andere familieleden, vrienden, buren of vrijwilligers een helpen­ de hand bieden. Sites op internet helpen u de taken te verdelen en gezamenlijk een agenda te beheren. Voorbeelden: www.wehelpen.nl en www.carenzorgt.nl Vrijwilligers Vrijwilligers bieden praktische hulp en be­ zoek. Het kan gaan om hulp bij eenvoudige klusjes in en om het huis, tuinonderhoud, vervoer naar ziekenhuis, een wandeling. De Boodschappenbegeleidingsdienst be­ geleidt mensen bij het doen van bood­ schappen. Samen en onder begeleiding van een vrijwilliger worden de boodschap­ pen gedaan. Opstap verzorgt vervoer voor mensen met een (lichamelijke) beperking van deur tot deur binnen de gemeente Wijchen. De op­ stapbussen zijn geschikt voor rolstoelen. Ook bieden vrijwilligers hulp bij de admi­ nistratie aan mensen die niet goed in staat zijn hun huishoudelijke administratie op orde te brengen en te houden. Voor meer informatie over de boodschap­ penbegeleidingsdienst, Opstap of vrijwilli­ gers voor praktische hulp kunt u contact opnemen met de MEER Welzijn Wijchen. 12

Diensten aan huis Veel diensten kunt u inhuren zoals een klussendienst of tuinonderhoud. Of u kunt eens per week de boodschappen laten be­ zorgen. In Wijchen brengt een aantal su­ permarkten de boodschappen tegen een vergoeding bij u thuis. Ook kunnen de kapper of pedicure bij u thuiskomen. Op www.123Comfort.nl vindt u een ser­ vicepakket met diensten en activiteiten op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Kant-en-klaar maaltijden U kunt kiezen uit een groot en divers aan­ bod van vries verse maaltijden. Van Hol­ lands tot Oosters of Italiaans. Vaak kan er ook rekening gehouden worden met dië­ ten. Bij Vraagwijzer kunt u een lijst met adressen van cateringbedrijven opvragen. Hulpmiddelen Hulpmiddelen kunnen het zorgen vereen­ voudigen: handigheidjes bij het eten, bij aankleden of een hoog-laag bed. Bij Medipoint kunt u hulpmiddelen lenen, huren of kopen. Of kijk eens op www.vindeenhulpmiddel.nl, een site met onafhankelijke informatie over meer dan 10.000 hulpmid­ delen. Er zijn veel hulpmiddelen ontwikkeld voor mensen met dementie. De geheugenwinkel

Dementiewijzer in Tilburg is gespecialiseerd in deze hulp­ middelen. www.geheugenwinkeltilburg.nl. Huishoudelijke hulp Huishoudelijk hulp kan verschillende taken overnemen: wassen, strijken, stofzuigen. Via Vraagwijzer is het mogelijk om hulp in de huishouding via de wet maatschap­ pelijke ondersteuning (Wmo) aan te vra­ gen en u krijgt hier informatie over ver­ goedingen. Persoonlijke verzorging en verpleging Een verzorgende of verpleegkundige kan (een deel) van de persoonlijke verzorging (douchen, scheren, aankleden) en ver­ pleging (wondverzorging, medicatie toe­ dienen, injectie) overnemen. Informeer

hiervoor bij Vraagwijzer. Er zijn in Wijchen verschillende thuiszorgorganisaties die deze zorg kunnen bieden.

4 Zorg voor uzelf Wie voor een ander zorgt, moet ook goed voor zichzelf zorgen. Dat lijkt eenvoudig maar in de praktijk vergeten mantelzorgers dit wel eens.

Tien tips om het zorgen beter vol te houden: 1 Leef gezond Het is een open deur, maar zeker belang­ rijk. Gezond eten en elke dag bewegen. Bijvoorbeeld even wandelen, een stukje fietsen. Van bewegen wordt u fitter, vrolij­ ker en meer ontspannen.

2 Investeer in sociale contacten Vergeet uw familie, vrienden en kennissen niet. Dit is met veel zorgtaken soms een lastige combinatie. Maar sociale contacten zijn belangrijk om uw gedachten te verzet­ ten, uw hart te luchten, leuke dingen te doen of om u af en toe een helpende hand te bieden.

13

Dementiewijzer 3 Accepteer Door dementie kan iemand veranderen in gedrag maar ook in stemming. Probeer de ander zoveel mogelijk te accepteren zo­ als hij of zij is. Dit voorkomt frustratie en geeft ook ruimte in de relatie. 4 Wees lief voor uzelf Geef uzelf regelmatig een complimentje. Accepteer dat u soms de verkeerde dingen zegt of doet en voel u daar niet schuldig over. 5 Ontspan Tijd voor uzelf is belangrijk. Kies daarom elke dag even een moment voor uzelf. Om te ontspannen of iets leuks te doen, al is het maar tien minu­ ten. 6 Loslaten Neem niet álle taken over. Hoe las­ tig dit soms ook is. Met de juiste hulp kunnen mensen met dementie vaak nog langere tijd zelf dingen blijven doen. Bijvoorbeeld door het gebruik van handige hulpmiddelen bij het uitvoeren van dage­

lijkse handelingen of kleine aanpassingen in huis. 7 Luister goed naar uzelf Overbelasting is een geleidelijk proces. Als u lange tijd onder spanning staat, veel moet regelen, of zich zorgen maakt, dan kunnen uw lichaam en geest overbelast raken. Let op signalen van overbelasting of doe de mantelzorg(over)belas­ tingtest op www.mezzo.nl 8 Praten lucht op Praten met lotgenoten of vrien­ den en kennissen over uw situ­ atie kan enorm opluchten. 9 Vraag en accepteer hulp U kunt niet altijd alles zelf doen. Aarzel niet om hulp te vragen en accepteer het ook als deze wordt aangeboden. 10 Vraag informatie en advies De mantelzorgconsulenten weten welke hulp in Wijchen mogelijk is en bieden een luisterend oor. Bel ze daarom gerust voor een afspraak.

Gelukkig hebben we alles besproken en vastgelegd “Onze moeder is 87 en we weten al een tijdje dat haar geheugen achteruit gaat. Daar heeft ze zelf veel moeite mee. Het maakt haar onzeker. Ze durft geen grote beslissin­ gen meer te nemen. Ze overlegt dan altijd eerst even met mijn zus Gerda, of met mij. Wij wonen beiden in het buitenland waardoor het lastig is onze moeder echt te helpen. Een tijdje geleden zijn we daarom bij elkaar gaan zitten om zaken te bespreken. We hebben het toen ook over dementie gehad, wat haar wensen zijn en wie haar kan vertegenwoordigen. We hopen dat het niet nodig zal zijn. Maar het geeft wel een goed gevoel dat we dit samen hebben geregeld.” 14

Dementiewijzer

5 Alles goed regelen Bij dementie gaan naast het geheugen ook vaardigheden als rekenen, lezen en omgaan met geld achteruit. Een ander gevolg van dementie is dat het inschatten en beoordelen van situaties verslechteren. Het nemen van beslissingen en het opkomen voor de eigen belangen wordt dan moeilijker. Het is daarom verstandig tijdig op papier vast te leg­ gen wie de persoon met dementie kan vertegenwoordigen en welke wensen er zijn ten aanzien van het levenseinde.

Vertegenwoordiging Als iemand zelf niet meer kan beslissen over de behandeling, verzorging en bege­ leiding zal iemand anders deze taak moe­ ten overnemen. Vaak zijn er familieleden die dit kunnen doen. Een kantonrechter kan een curator, bewindvoerder of men­ tor benoemen. Bij curatele verliest iemand zijn volledige handelingsbekwaamheid. Bewindvoering wil zeggen dat iemand niet meer zelf mag besluiten over materiële zaken die onder het bewind zijn benoemd, bijvoorbeeld financiën. Bij mentorschap beslist de mentor over behandeling en verpleging. Meer informatie hierover staat op de website van de rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl

Tip: kijk bij Alzheimer Nederland voor de folder “Wat moet ik regelen?’’. Financiële regelingen De kosten voor zorg, maar ook de ritjes naar de dokter of aanschaf van hulpmiddelen kunnen behoorlijk oplopen. Landelijk zijn er regelingen voor bijvoorbeeld tegemoetkoming in de kosten door een chronische ziekte of handicap (www.berekenuwrecht.nl). Ook zijn specifieke zorgkosten aftrekbaar. Informeer bij Vraagwijzer welke financiële tegemoetkomingen er zijn.

Geen vertegenwoordiger? U kunt dan een beroep doen op Mentorschap Oost Nederland. Het biedt een wettelijke verte­ genwoordiging van een meerderjarige die als gevolg van geestelijke en/of lichame­ lijk toestand niet in staat is om zijn belan­ gen ‘van niet-vermogensrechtelijke aard’ zelf waar te nemen.

15

Dementiewijzer Even tijd voor mezelf “We hadden altijd een actief leven. Hans en ik maakten zeker een keer per week een lange fietstocht. Op een dag is hij gevallen. Een stom ongeluk waarvan hij niet goed herstelde. Toen bleek dat hij de ziekte van Alzheimer had. Sinds die tijd is er veel ver­ anderd. Hans is vaak angstig en verward en kan steeds minder dingen zelf. Ik help hem ook met wassen en aankleden. ‘s Nachts moet hij vaak naar het toilet en verdwaalt dan in huis. Eigenlijk zorg ik dag en nacht voor hem. Tijd om iets voor mezelf te doen heb ik nauwelijks. Gelukkig heb ik sinds kort, samen met de mantelzorgconsulent, een aardige vrijwilliger gevonden die bij mijn man kan zijn. Zo kan ik af en toe een avondje weg of een keertje op visite bij een vriendin.”

6 Vrije tijd en vakantie Iedereen heeft af en toe tijd voor zichzelf nodig. Om uit te rusten, op adem te komen, om te ontspannen en dingen te doen. Als de mantelzorg wordt overgenomen door een ander, dan noemen we dat ‘respijtzorg’. Deze zorg kan worden overgenomen door vrij­ willigers, betaalde krachten of een combinatie hiervan. In Wijchen zijn verschillende mogelijkheden. Vrijwilligers thuis De Bezoek- en Opvang Service (BOS) heeft speciaal opgeleide vrijwilligers be­ schikbaar die een aantal uren per week de zorg van de vaste verzorgers voor de langdurig zieke of dementerende willen overnemen. Als de mantelzorger kortdurend of in acute situaties niet in staat is om zorg te verle­ nen, kan een vrijwilliger dit gedurende en­ kele uren of een dagdeel overnemen. Dit heet incidentele en acute mantelzorgon­ dersteuning. Informatie bij MEER Welzijn Wijchen. 16

Dementiewijzer Handen-in-huis is een landelijke organisa­ tie. Zij biedt vervangende zorg door vrij­ willigers voor minimaal 2 nachten (3 da­ gen). De vrijwilliger neemt de vaste taken over van de mantelzorger. Informeer bij uw zorgverzekeraar naar vergoedingen. Dagopvang/dagbehandeling of logeerhuizen Diverse zorginstellingen bieden dagbeste­ ding/dagopvang (of vrijetijdsbesteding) voor mensen met psychogeriatrische pro­ blemen zoals dementie. • Bij Ons huiskamervoorziening voor ouderen • Dagbegeleiding Portiuncula • Dagbesteding en dagbehandeling voor dementerende ouderen en mensen met een verstandelijke be­ perking op De Hagert te Wijchen. • Dagbesteding en dagbehandeling voor dementerende ouderen in Kla­ verblad de Weegbree. Voor deze dagopvang/behandeling is een indicatie van het CIZ nodig.

tieadressen kunt u contact opnemen met Vraagwijzer Wijchen of kijk eens op www.meevakantiewijzer.nl of www.mezzo. nl/andere_vakantieadressen. Tip: Overdragen van zorg Op de site van Mezzo staat ook een hand­ leiding voor mantelzorgers voor het over­ dragen van zorg. Kijk onder ‘voor man­ telzorgers’, ‘respijtzorg’, ‘overdragen van de zorg’. In de lijst kunt u samen met de verzorgde opschrijven wat belangrijk is en dus met een gerust gevoel de zorg overla­ ten aan iemand anders. Dit kan een vrij­ williger zijn, maar ook een professional.

Meer informatie is te krijgen bij Vraagwijzer Wijchen of bij de verpleeg- of zorginstelling. Vakantie Er zijn verschillende organisaties zoals het Rode Kruis of De Zonnebloem die aan­ gepaste, begeleide vakanties aanbieden voor mensen die extra zorg nodig hebben. De mantelzorger kan vaak mee, maar mag ook kiezen voor een paar dagen ‘wat anders’. Voor een overzicht van vakan­

17

Dementiewijzer

7 Wat kan thuis? Zo lang mogelijk thuis blijven wonen is een wens die de meeste mensen met dementie en de meeste van hun dierbaren hebben. Bepaalde aanpassingen in huis kunnen helpen om het zelfstandig wonen voor een persoon met dementie gemakkelijker te maken. Woningaanpassingen zorgen ervoor dat iemand met dementie goed en zelfredzaam kan blijven functioneren in de woning. U kunt daarbij denken aan het beter kunnen oriënte­ ren thuis en het eenvoudiger kunnen terugvinden van spullen.

Veilige en vertrouwde omgeving Tips hoe u een ongeluk in huis kunt voorkomen en het wonen voor mensen met de­ mentie prettiger kunt maken: • Zorg voor goede verlichting in de woning. Licht helpt bij de oriëntatie en speelt een belangrijke rol in het voorkomen en genezen van depressies. • Voorkom schemerige plekken in huis. Zorg voor voldoende lichtval van buiten. Laat ‘s nachts een (klein) lampje op de gang en bij het toilet branden. • Creëer contrast. Wanneer het gezichtsvermogen vermindert, is een wit licht­ knopje op een witte wand niet meer zichtbaar. Breng contrasterende accenten aan. Vervang een witte wc-bril door een donkere variant. • Maak aanduidingen in huis. Dit helpt de weg in huis te vinden. Plaats bordjes of plakkers op deuren, kastjes en artikelen. • Zorg ervoor dat het toilet makkelijk vindbaar is. Door de deur iets open te hou­ den of het gebruik van een pictogram. • Voorkom ongelukken. Check het huis op zaken die een val kunnen veroorzaken. Zoals losse kleden en matjes, drempels, gladde vloeren, snoeren op de grond, etc. Ook een antislipmat in het bad kan een val voorkomen. • Maak een leuning aan weerszijden van de trap en handgrepen bij het bad en het toilet. • Berg  alle medicijnen, schoonmaakmiddelen en gevaarlijke stoffen achter slot op. • Maak gebruik van elektrische apparaten die, bijvoorbeeld met een timer, vanzelf uitgaan of laat een alles-ineen-knop aanleggen waarmee alle apparaten in één keer uitgaan. • Zet in de keuken dingen die iedere dag worden gebruikt binnen handbereik. • Zorg voor rookmelders in huis.

18

Dementiewijzer Woonadviseur en woonadvies In de brochure “Bewust wonen Wijchen” leest u tips en suggesties voor uw woning en de inrichting. U kunt deze verkrijgen bij Vraagwijzer. Een woonadviseur van MEER Welzijn Wijchen kan samen met u uw woning doorlopen. Deze speciaal opgeleide vrijwilliger kijkt naar de veilig­ heid maar ook naar woongemak en mo­ gelijkheden om de zelfstandigheid van de dementerende te vergroten. Na het huis­ bezoek ontvangt u een advies op maat. Ook op www.thuiswonenmetdementie.nl vindt u meer informatie en tips om de wo­ ning aan te passen. Bouwen en verbouwen Als (ver)bouwen nodig is om de demente­ rende te verzorgen is het verstandig om contact op te nemen met de consulen­ ten Bouwen en Leefomgeving van de ge­ meente Wijchen. Zij kunnen u informeren over mogelijkheden en voorwaarden. Of bespreek de woningaanpassingen met de consulent van Vraagwijzer.

Veilig gevoel Een veilig gevoel creëren is belangrijk voor zowel de persoon met dementie als de naaste omgeving. Tips voor een veilig gevoel en hulp: • Afspraken met de buren over be­ reikbaarheid. U kunt met familie of buren afspraken maken over het dagelijks even controleren of alles goed gaat. • Een telefooncirkel opzetten. • In (mobiele) telefoon vaste perso­ nen programmeren die u dan mak­ kelijk kunt bereiken. • Zelf een alarmtelefoon met halszen­ der aanschaffen. • Leg een lijstje met noodnummers bij de telefoon met onder andere de huisarts, 112, taxi en het nummer waar u te bereiken bent of een an­ der familielid. • Als u niet bij de persoon met de­ mentie woont, zorg er dan voor dat u een stel duplicaatsleutels van zijn huis hebt en dat deuren niet van binnen met grendels afgesloten kunnen worden. In noodgevallen kunt u dan altijd binnenkomen. • Personenalarmering is een dienst voor ouderen of mensen met een beperking die zich onveilig of kwets­ baar voelen. De hulpvrager krijgt een halshanger met alarmknop, waarmee alarm kan worden ge­ maakt, bijvoorbeeld als iemand is gevallen of onwel wordt. Het is wel belangrijk om goed te testen of de­ gene met dementie het apparaatje kan bedienen. 19

Dementiewijzer Als thuis wonen niet meer gaat Soms is zelfstandig wonen niet meer mo­ gelijk. Als de ziekte in een gevorderd sta­ dium komt, kan thuis wonen niet meer haalbaar zijn. Het besluit tot overgang van eigen huis naar een verpleeghuis is voor mensen met dementie en hun familie vaak een grote stap. In Wijchen zijn verschillen­ de woonvoorzieningen waar mensen met dementie soms kleinschalig en met goede zorg kunnen wonen. • De Hagert Zorgboerderij in Leur: zorg en ondersteuning op maat in een kleinschalige en landelijke om­ geving. • St. Jozef: woonzorgcentrum biedt een veilige woonomgeving met zorg en begeleiding.

• Verpleeghuis de Weegbree voor mensen met dementie. • Meander: appartementen voor mensen met een (intensieve) zorg­ vraag. • Portiuncula: naast appartementen voor senioren zijn er 2 groepswo­ ningen voor mensen met dementie. • La Verna: kleinschalige woonvorm voor mensen met psychogeriatri­ sche problematiek.

Meer informatie is te krijgen bij Vraagwijzer Wijchen of bij de verpleeg- of verzorginstelling.

Door grenzen te stellen, zorg ik ook beter voor mijn man. “Mijn man heeft sinds enige jaren de ziekte van Alzheimer. Het leven is daardoor dras­ tisch veranderd. Hij was altijd erg zelfstandig en wilde weinig advies of hulp van mij. We hebben hierdoor altijd een eigen leven geleid binnen ons huwelijk. Nu hij dementerend is, wordt hij erg afhankelijk van mij, maar hij wil mijn adviezen en hulp niet altijd accepteren waardoor er regelmatig conflicten ontstaan. Dit kost mij veel energie, frustratie en levert ook veel vragen op. Ik weet niet hoe ik mijn grenzen kan bepalen en aangeven aan mijn man, maar ook aan anderen. Ik weet niet hoe ik toekom aan mijn eigen hobby’s en hoe ik mijn sociale contacten kan blijven onderhou­ den. Op aanraden van een mantelzorgconsulent van Vraagwijzer heb ik me aangemeld voor de cursus “Zorgen voor jezelf” die gegeven wordt door Meer Welzijn Wijchen. Ik heb hier gehoord dat ik niet de enige ben met vragen, met het bepalen van grenzen en frustratie door het claimende gedrag van mijn man. In de cursus heb ik geleerd dat ik ook goed voor mezelf moet zorgen om zodoende ook goed voor mijn man te kun­ nen zorgen. Ik heb ook geleerd grenzen te bepalen voor mezelf en deze grenzen ook kenbaar te maken aan mijn naaste omgeving en, in zoverre realistisch, aan mijn man. Ik merk dat ik hierdoor meer ruimte krijg binnen mijn grenzen.” 20

Dementiewijzer

8 Contacten onderhouden Een vriendin bezoeken, een avondje naar de vereniging of gewoon even je hart luchten aan de telefoon. Contacten zijn belangrijk om nieuwe energie op te doen en te ontspan­ nen. Activiteiten, eten en ontmoeten In Wijchen zijn diverse mogelijkheden om andere mensen te ontmoeten, te ontspan­ nen of gezellig samen activiteiten te on­ dernemen. Hieronder staan enkele voor­ beelden waar u aan kunt denken. Eten in de Hagert en in La Verna De activiteit in woonzorgboerderij “de Hagert” is een eetgroep voor ouderen vanaf 60 jaar die het leuk vinden om met ande­ ren te koken en te eten. De activiteit vindt een keer per twee weken plaats. Men is van harte welkom na aanmelding. In La Verna aan de Leemweg kan even­ eens een keer per twee weken worden gegeten. Deze eetgroep krijgt het eten opgediend.  Ontmoetingscentrum ‘t Kompas Hier kunt u gewoon binnenlopen en an­ dere mensen ontmoeten. Ook vinden er verschillende activiteiten plaats die door diverse organisaties of verenigingen zijn opgezet en worden uitgevoerd. 

Sportief in beweging Voor ouderen vanaf 50 jaar worden ver­ schillende sportieve activiteiten georgani­ seerd op verschillende locaties binnen de gemeente. De activiteiten sluiten goed aan bij de specifieke mogelijkheden van oude­ ren. Gezond en plezierig bezig zijn staat in de lessen voorop, net als de mogelijkheid tot ontmoeting en contact. Het aanbod be­ staat uit: yoga, gymnastiek, country line dance en werelddans. Meer weten: Meer Welzijn Wijchen. Eenzaamheid Het onderhouden van contacten en deel­ nemen aan activiteiten kunnen eenzaam­ heid voorkomen. Indien u gevoelens van eenzaamheid ervaart en niet in staat bent deze het hoofd te bieden, dan kunt u con­ tact opnemen met het meldpunt eenzaam­ heid van MEER Welzijn Wijchen.

21

Dementiewijzer Leren en lotgenoten In Wijchen en omgeving worden regel­ matig bijeenkomsten en cursussen over dementie georganiseerd. Meer informatie is te verkrijgen bij Vraagwijzer en Meer Welzijn Wijchen. Twee voorbeelden: • Ontmoetingscafé mantelzorgers Het ontmoetingscafé is bedoeld voor mensen die zorgen voor een ander (mantelzorgers). Naast ontmoeting en gezelligheid staan er verschillen­ de onderwerpen op het programma die voor mantelzorgers interessant kunnen zijn. • Duidelijkheid over dementie Een cursus voor iedereen die te ma­ ken heeft met een dementerende. Tijdens de cursus is er aandacht voor oorzaken en vormen van de­ mentie, het verloop van het ziek­ teproces, gedragsveranderingen en de beleving van de dementerende.

22

Dementiewijzer

Adressen A

C

Alzheimer Nederland Alzheimer Nederland is een stichting die zich inzet voor mensen met de ziekte van Alzheimer en hun familie. Postbus 183 3980 CD Bunnik 030 659 69 00 www.alzheimer-nederland.nl

123comfort.nl 123confort biedt haar leden korting op een zeer uitgebreid servicepakket met diensten en cursussen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. 0900 66 67 778 www.123comfort.nu

Alzheimer Nederland, Afdeling Regio Nijmegen www.alzheimer-nederland.nl/nijmegen Afdelingstelefoon: 0621446033 email: [email protected]

Centrum indicatiestelling zorg (Ciz) Het CIZ indiceert en toetst de aanspraak op AWBZ-zorg. Takenhofplein 3 6538 SZ NIJMEGEN 088 789 15 60 www.ciz.nl

Alzheimer Café Derde dinsdag van de maand, behalve in juli, augustus en december. Aanvang 19.00 uur. Entree en consump­ tie gratis. Oud Burgeren Gasthuis, Prof. Cornelissenstraat 2 6524 PJ Nijmegen

Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) Weg door Jonkerbos 100 6532 GZ Nijmegen 024 365 76 57 www.cwz.nl



B Belasting Voor vragen over belastingaftrek bij spe­ cifieke zorgkosten. Belastingtelefoon:0800 0543 www.belastingdienst.nl 23

Dementiewijzer

G

I

Geestelijke Gezondheidszorg Pro Persona Pro Persona is de regionale instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Zij biedt hulp aan jeugdigen, volwassenen en ouderen met psychische en psychia­ trische problemen en hun naastbetrokke­ nen. Pro Persona heeft speciale zorgpro­ gramma’s voor mensen met dementie. Aanmeldpunt: Nijmeegsebaan 61 6525 DX Nijmegen 024 328 34 56 www.propersona.nl

Indigo Indigo is specialist op het gebied van voorkomen en verminderen van (lichte) psychische en verslavingsproblemen. Indigo biedt mentale ondersteuning, direct en dichtbij. Dit doet Indigo door het geven van trainingen, voorlichting en individuele begeleiding. 026 312 44 83 www.indigo.nl



Medipoint Medipoint heeft een uitgebreid assor­ timent aan hulpmiddelen, verpleeg en comfortartikelen. Te leen, huur of koop. 0900 112 112 5 www.medipoint.nl

H Handen-in-Huis Handen-in-Huis biedt vervangende mantelzorg door vrijwilligers voor mini­ maal 2 nachten, 3 dagen. Zij nemen de taken over van de vaste mantelzorger van thuis verblijvende lichamelijk en/of verstandelijk gehandicapten en chronisch zieken (financiering via zorgverzeke­ raars). 030 6590970 www.handeninhuis.nl

24

M

MEER Welzijn Wijchen MEER Welzijn Wijchen heeft als doel behoud en vergroten van de zelfstandig­ heid en zelfredzaamheid van mensen. Dit doet de organisatie door het bieden van ondersteuning en geven van informatie en advies met betrekking tot wonen, welzijn en zorg en het organiseren van activiteiten op het gebied van bewegen, ontmoeting en zingeving. Oosterweg 179 6602 HL Wijchen 024 641 84 59 www.meerwelzijnwijchen.nl

Dementiewijzer

O MEZZO Mezzo zet zich in voor iedereen die lang­ durig en onbetaald voor een ander zorgt. Mezzo geeft steun, informatie en advies en behartigt de belangen van mantelzor­ gers en de vrijwilligerszorg. 030 659 22 22 of de mantelzorglijn van Mezzo 0900 20 20 496 (€ 0,10 p/m). www.mezzo.nl Mentorschap Oost Gelderland Biedt wettelijke vertegenwoordiging van een meerderjarige die als gevolg van geestelijke en/of lichamelijk toestand niet in staat is om zijn belangen ‘van nietvermogensrechtelijke aard’ zelf waar te nemen. 06 2349 9076 www.mentorschapoost.nl

N NIM Maatschappelijk Werk Het maatschappelijk werk biedt indi­ viduele begeleiding op het gebied van relaties, identiteit, geld, wonen, werk, onderwijs, rouw, echtscheiding, discrimi­ natie of gezondheid. Oosterweg 179 6602 HL Wijchen 024 641 35 04 www.nim.nl

Vrijwillige ouderenadviseur De vrijwillige ouderenadviseur (VOA) is de vraagbaak voor ouderen. Hij werkt als tussenpersoon bij het verkrijgen van (informatie over) regelingen en voorzieningen. Deze dienstverlening is georganiseerd door het KBO kringberaad Wijchen. Aanmelding kan via Meer Wel­ zijn Wijchen.

P Per Saldo Per Saldo is de belangenvereniging van en voor mensen met een persoonsge­ bonden budget. 0900 742 48 57 www.pgb.nl

R Rode Kruis Het Rode Kruis biedt sociale hulp aan mensen die door een ziekte, handicap of door sociaal isolement kwetsbaar zijn. Ook organiseert het Rode Kruis aange­ paste vakanties in binnen- en buitenland voor jong en oud. 024 641 75 18 www.rodekruiswijchen.nl

25

Dementiewijzer

T Thuiszorg Thuiszorgorganisaties bieden huishoude­ lijke hulp, verpleging en verzorging aan huis. Vérian Care & Clean bv. Jean Monnetpark 4, 7336 BC Apeldoorn Postbus 1032, 7301 BG Apeldoorn www.verian.nl Contactpersoon: Pythia Hamminga, 088-1263486 Voor klanten: 0900-9255 optie 2 (huis­ houdelijke verzorging) TSN Thuiszorg In de Betouwstraat 28 6511 GD Nijmegen Contactpersoon: Janneke Maas 024 – 365 16 30 Mail: [email protected] www.tsn-thuiszorg.nl Tzorg bv. Veghelsedijk 2 Postbus 417 5400 AK Uden 088 – 002 55 00 www.tzorg.nl Contactpersoon: Malou Berrier Tel. 0413 – 285285 LuciVer Zorgbemiddelaar: Ellen van der Cruijsen Voor klanten: 024-641 31 41

26

Buurtzorg 0900 690 6906 www.buurtzorgnederland.com Buurtzorg Wijchen Vijverlaan 24 6602 CX Wijchen 06 22 188 151 06 23 319 902

U UMC ST. Radboud Geert Grooteplein-Zuid 10 6525 GA Nijmegen 024 361 11 11 www.umcn.nl

V Vraagwijzer Vraagwijzer Wijchen is hét loket voor bijna alle soorten ondersteuning die ie­ mand nodig kan hebben. Of het nu gaat om mantelzorg, hulp bij het huishouden, bijzondere bijstand, woningaanpassing of andere voorzieningen voor mensen met een beperking.

Dementiewijzer

De medewerkers van Vraagwijzer geven u informatie en advies en helpen u met uw aanvraag. Bronckhorstlaan 2 6602 BG Wijchen 024 649 22 44 [email protected] www.wijchen.nl

Meander De Meander bestaat uit huurapparte­ menten. Ook wonen er mensen met een (intensieve) zorgvraag. In het gebouw is tevens de ontmoetingsruimte ’t Kompas Passedwarsstraat 69b 6601 AR Wijchen 024 301 75 00

Verpleeg- en zorginstellingen Verpleeg- en zorginstelling bieden zorg thuis, dagopvang en zorg en huisvesting aan mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen.

Portiuncula In Portiuncula wonen dementerende ou­ deren in kleinschalige woonvormen. Graafseweg 647 6603 CD Wijchen 024 641 31 41

De Hagert Woonzorgboerderij Op woonzorgboerderij de Hagert kunnen dementerende ouderen en mensen met een verstandelijke beperking terecht voor 24-uurszorg en dagbesteding en dagbe­ handeling. Leurseweg 10 6601 ZZ Wijchen 024 648 67 00 www.dehagert.nl Bij Ons Dit is een huiskamervoorziening (dagop­ vang) voor ouderen die nog zelfstandig wonen en die de regie op het leven drei­ gen kwijt te raken. 088 64 60000 www.bijonswijchen.nl

La Verna La Verna biedt onder andere woonruimte en zorg aan mensen met psychogeria­ trische problemen. Zij leven er in een kleinschalige woonvorm (zie LuciVer). LuciVer LuciVer biedt wonen, welzijn en zorg aan ouderen. Niet alleen in een verpleeg- of verzorgingshuis ook zorg aan huis wordt geboden. De kleinschaligheid van de organisatie staat garant voor wonen, wel­ zijn en zorg op maat. De eigen leefwijze, spiritualiteit krijgt hierin de plaats die de bewoner/cliënt verkiest. Leemweg 134 6603 AM Wijchen 024 641 31 41 www.luciver.nl

27

Dementiewijzer

Z Verpleeghuis de Weegbree De Weegbree biedt een veilige en ver­ trouwde woonomgeving voor mensen met dementie. Hoefsestraat 40 6601 GV Wijchen 024 649 27 00 Woonzorgcentrum St. Jozef St. Jozef biedt een veilige woonomgeving met zorg en begeleiding. In de ontmoe­ tingsruimte kunnen bewoners en omwo­ nenden warme maaltijden nuttigen en deelnemen aan activiteiten. Pius XII-straat 15 6602 BC Wijchen 024 357 10 20 ZZG Zorggroep ZZG biedt een breed pakket aan woon, zorg- en welzijnsdiensten. Advies, bege­ leiding, zorg aan huis en wonen in een woonzorgcentrum of verpleeghuis. Nijmeegsebaan 29 6561 KE Groesbeek 024 685 98 59 www.zzgzorggroep.nl

28

Zonnebloem Vrijwilligers van de Zonnebloem bieden hulp aan langdurig zieken, lichamelijk gehandicapten, hulpbehoevenden of eenzame ouderen. Zij gaan op bezoek bij mensen en organiseren (korte)vakanties voor mensen die niet zelfstandig met vakantie kunnen. 024 641 32 73 076 564 64 64 (landelijk) www.zonnebloem.nl Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland behartigt belan­ gen voor iedere Gelderse burger met een zorgvraag en mantelzorgers. 026 384 28 22 www.zorgbelanggelderland.nl Zorgtrajectbegeleider dementie Zorgtrajectbegeleiding bij dementie geeft informatie en advies over leven met dementie en wat daar bij komt kijken aan hulp, zorg en begeleiding. Een persoonlijk zorgtrajectbegeleider is een vast aan­ spreekpunt, denkt met u mee, maakt u wegwijs en regelt hulp. Contactpersonen: Ans Gijsbers 06 53 759 431 Clementine Louwerse 06 57 179 445 Alphons Tax 06 30 324 306

Dementiewijzer

Websites www.alzheimer-nederland.nl Informatie voor mensen met dementie en hun naaste omgeving. www.moderne-dementiezorg.nl Informatie over de zorg en begeleiding van mensen met dementie, maar ook over de modernisering hiervan. www.dementievraagwijzer.nl Geeft antwoord op veel gestelde vragen over dementie en wijst de weg in de dienst­ verlening rondom dementie in Wijchen en omgeving. www.mantelzorgerbenjenietalleen.nl Digitaal contactpunt voor mantelzorgers. www.mezzo.nl Alle informatie over mantelzorg: actuele informatie over mantelzorg, over werk en inkomen, ondersteuning, boeken en vormen van respijt. www.wehelpen.nl en www.carenzorg.nl Voor mensen die samen hulp verlenen: taken verdelen, een gezamenlijke agenda be­ heren en informatie uitwisselen. www.vindeenhulpmiddel.nl Onafhankelijke informatie over meer dan 10.000 hulpmiddelen. www.geheugenwinkeltilburg.nl Winkel gespecialiseerd in geheugenproblemen met veel praktische hulpmiddelen.

29

Dementiewijzer

www.werkenmantelzorg.nl Actuele informatie, tips, veelgestelde vragen en antwoorden voor mensen die zorg en werk combineren. www.thuiswonenmetdementie.nl Informatie over kleine en grote aanpassingen om het wonen zo aangenaam en veilig mogelijk te maken www.respijtwijzer.nl Aanbod van respijtzorgvoorzieningen. De informatie is gerangschikt op soort, bijvoor­ beeld zorgboerderijen, logeerhuizen en vrijwilligerszorg, maar ook op doelgroep.

30

Uitgave gemeente Wijchen September 2013 Oplage 1500