DEMENTIE? OF IS ER IETS ANDERS AAN DE HAND? Hoe Snuggle van haar extreme agressie afkwam. Radioactief jodium voor schildklierproblemen

Jaargang 12, nummer 10, Oktober 2014

HET K AT TENGEDR AGSADVIESBURE AU: ONAFHANKELIJK EN 100% K AT VRIENDELIJK

DEMENTIE? OF IS ER IETS ANDERS AAN DE HAND? Radioactief jodium voor schildklierproblemen

Hoe Snuggle van haar extreme agressie afkwam

Foto © Marcellina Stolting

Dementie? Of iets heel anders? Als oudere katten storend of vreemd gedrag vertonen, wordt vaak aangenomen dat ze dement of seniel zijn. Dat is echter maar de vraag. Er kan van alles aan de hand zijn. De enige manier om tot een goede diagnose en behandeling te komen, is onderzoek doen.

Bejaarde straatpoes in Leiden © Marcellina Stolting

Inhoudsopgave magazine  ementie? D Of iets heel anders?

Oudere katten vertonen relatief vaker lastig of vreemd gedrag, zoals onzindelijkheid, luidkeels jammeren en miauwen, en de weg kwijt raken. Dit kan allerlei oorzaken hebben. Het gebeurt nogal eens dat klakkeloos wordt aangenomen dat een kat die dit soort gedrag vertoont, dement of seniel is. Kattenbaasjes die deze conclusie zelf trekken, gaan vaak niet naar de dierenarts. Aan dementie is toch niks te doen, dus waarom zou je? Helaas zijn er ook professionals die gemakkelijk constateren dat er sprake is van dementie, zonder eerst goed onderzoek te doen. Met als gevolg een misdiagnose, een onbehandelde kat en waarschijnlijk ook een radeloze eigenaar.

2

Herfsttip 3 Radioactief jodium bij schildklierproblemen

4

Hoe voorkom vervilting bij Gruisje

7

Hoe is het nu met Snowy?

9

Guusje opgeknapt dankzij jodiumbehandeling

10

Hoe Snuggle van extreme agressie afkwam

12

Onderzoek scheidingsleeftijd en obesitas gepresenteerd op internationaal congres

14

Hairball? Or a Sign of Something Worse?

15

Kattendagen 16

Sjuul, bijna 16 . Foto © Karin Jansen

Seniorencheck Onzindelijkheid, miauwen, schreeuwen, hinderlijk aandacht vragen, een veranderd slaap- en waakritme en ander vreemd gedrag kan samenhangen met dementie, maar net zo goed met andere (ouderdoms)ziektes. Voorbeelden daarvan zijn hyperthyreoïdie (zie het artikel van Marieke Knies op p. 4), hoge bloeddruk, diabetes en nierfalen. De enige manier om erachter te komen of een kat werkelijk dementeert, en zo nee, wat er dan aan de hand is, is naar de dierenarts gaan en een seniorencheck laten verrichten. Zo’n check houdt in: • bloedonderzoek geriatrisch profiel • T4-meting (extra bloedonderzoek naar een schildklierhormoon) • bloeddrukmeting • urineonderzoek • lichamelijk onderzoek • gebitscontrole.

2

Nare gevolgen Zomaar stellen dat een kat dement is kan nare gevolgen hebben. In de eerste plaats voor de kat. Als hij een andere ziekte heeft, wordt hij daar immers niet voor behandeld. Hij kan dan nodeloos lijden. Bovendien loopt hij de kans gestraft te worden voor zijn lastige gedrag. De eigenaar kan hem op termijn wegdoen of laten inslapen - wat een goede dierenarts uiteraard niet zomaar doet. Ook katteneigenaren kunnen nare gevolgen ondervinden van onbehandelde ziektes van hun dier. Het is immers geen pretje om met een onzindelijke, hinderlijk mauwende, of ’s nachts onrustige kat te leven.

Geen geld voor een seniorencheck? Een seniorencheck kost aardig wat. Sommige dierenklinieken organiseren gelukkig kortingsacties. Houd de social media van klinieken bij jou in de buurt daarom goed in de gaten. Kijk wel goed of het de totale check betreft, anders kan de oorzaak van het lastige gedrag alsnog niet boven water komen. Tot slot: het is beter niet te wachten met een seniorencheck totdat een kat opvallend gedrag vertoont. Een jaarlijkse preventieve check is vanaf acht jaar aan te bevelen. Zo kunnen ziektes in een zo vroeg mogelijk stadium worden ontdekt en behandeld. Marcellina Stolting en Elles Nijssen

Suske, het zusje van Sjuul (p.2). Deze twee zusjes zijn zeventien en achttien jaar geworden. Dankzij seniorenchecks en goede medische zorg hebben ze ook de laatste jaren een goed leven gehad. Foto © Karin Jansen

Herfsttip Komt je kat niet buiten? Haal dan eens de herfst naar binnen. Leg bijvoorbeeld een hoopje bladeren neer. Daarmee bezorg je hem niet alleen een geursensatie, je geeft hem ook de kans om het geknisper van blaadjes te horen, en te voelen hoe het is om op bladeren te staan. Misschien vindt hij het wel lekker om erop te gaan liggen. Kastanjes zijn leuk om mee te voetballen, evenals beukennootjes. Je kunt zelf van alles bedenken om de herfst in huis te halen. Dat is een vorm van ‘verrijking’: het leven wat spannender en natuurlijker maken. Want je kunt een kat wel uit de natuur halen, maar je haalt de natuur niet uit een kat.

Herfst in huis. Foto © Elles Nijssen 3

Radioactief jodium gouden standaard bij schildklierproblemen

MARIEKE KNIES Marieke Knies is dierenarts bij Cat Friendly Clinic Rijnoever in Alphen aan den Rijn. Zij studeert bij de European School for Advanced Veterinary Studies om European Master of Small Animal Veterinary Medicine te worden. Al haar keuzevakken gaan over kattengeneeskunde. Zelf heeft Marieke drie katten.

Voor me op tafel staat Herman, een leuke poes van twaalf jaar. Ze valt de laatste tijd af en braakt soms. Met haar eetlust is niets mis, integendeel. Ze is te mager en heeft een wat plukkerige vacht. Haar hartslag is heel snel, over de 200 slagen per minuut en er is een zachte hartruis hoorbaar. Bij het voelen in haar keelgebied lijkt de schildklier wat vergroot. Er wordt bloed geprikt om mijn vermoeden te bevestigen. Herman heeft een T4 (schildklierhormoon) van 80 nmol/L (normaal: 15-45 nmol/l). Ze heeft dus een overactieve schildklier en lijdt aan hyperthyreoïdie. Dit is de vaakst voorkomende stofwisselingsziekte bij katten. Circa 10% van de seniorkatten krijgt deze ziekte op een gegeven moment. Meestal is er sprake van een goedaardige vergroting van één of beide (in 70%) schildklieren. In slechts 1à 3% van de gevallen betreft het een kwaadaardige tumor. De precieze oorzaak is niet bekend. Er zijn verschillende mogelijke risicofactoren beschreven, inclusief genetische, milieutechnische en voedingsfactoren. Met name blikvoer als mogelijke risicofactor heeft veel aandacht gekregen. Tot nu toe is er echter geen enkele doorslaggevende factor gevonden voor het ontwikkelen van hyperthyreoïdie.

Circa 10% van de katten met hyperthyreoïdie eten juist niet, zijn sloom en zwak Verschijnselen De schildklier is de ‘motor’ van het lichaam. Hij produceert schildklierhormonen (T3 en T4), die veel verschillende organen en processen beïnvloeden. Bij hyperthyreoïdie gaat de motor te hard. Verschijnselen die kunnen optreden zijn onder andere: • gewichtsverlies (90-100%)

4

• veel eten (70-80%) • hyperactiviteit of onrust (70-80%) • veel drinken en plassen (50-70%) • braken (30-50%) • diarree (30-50%) • en/of vachtveranderingen (30-50%). Bij lichamelijk onderzoek is meestal een vergrote schildklier te voelen (90-100%), al vergt dit wel wat oefening. Dikwijls is er een te snelle hartslag (60-80%) en een hartruis (50%). Wees altijd bedacht op schildklierproblemen. Oók als de kat niet in het typische plaatje past. Circa 10% van de katten met hyperthyreoïdie eten namelijk juist niet, zijn sloom en zwak. Deze vorm heet apathische hyperthyreoïdie. T4-concentratie Bij algemeen bloedonderzoek kunnen afwijkingen gevonden worden zoals een verhoging van de witte bloedcellen in combinatie met een verlaging van de lymfocyten, het zogenaamde stress-leukogram. Dit is echter een patroon dat bij veel verschillende ziektes en stress gezien wordt en geeft dus niet echt duidelijkheid. Daarnaast kunnen de leverwaardes wat hoog zijn en het kalium wat laag. De definitieve diagnose wordt echter gesteld door de schildklierfunctie te bepalen: het meten van de totale T4concentratie. Bij ongeveer 90% van de katten met hyperthyreoïdie is T4 duidelijk verhoogd. Als deze waarde normaal is maar de verdenking blijft, is het raadzaam de meting na twee tot drie weken te herhalen. Blijft er twijfel, dan kunnen andere testen ingezet worden, zoals de bepaling van de vrije T4-concentratie of een scintigrafie (= beeldvormende techniek). Radioactief jodium Er zijn verschillende behandelopties. De behandeling met radioactief jodium is de gouden standaard. Daarmee worden de overproductieve schildkliercellen vernietigd en blijven de normale cellen intact, waardoor de ziekte in 83-95% van de gevallen wordt opgelost. Daarnaast is deze behandeling niet-invasief, veilig en

simpel. Deze behandeling is in Nederland mogelijk bij De Lingehoeve in Lienden en in België in Gent. Mogelijke nadelen zijn dat de kat vier à vijf dagen opgenomen moet worden in verband met reststraling, en de kosten. Circa 5% van de katten reageren niet op de behandeling of ontwikkelen juist een te langzame schildklierfunctie.

Bij ongeveer 90% van de katten met hyperthyreoïdie is T4 duidelijk verhoogd. Medicatie of dieet Een andere optie is het gebruik van medicatie die de aanmaak van het schildklierhormoon remt. Circa 18% van de katten krijgt daarvan bijwerkingen zoals braken, niet eten, sloomheid of jeuk. In zeldzame gevallen kunnen leverschade en/of beenmergproblemen optreden. Sinds enige tijd bestaat er ook een dieet: Y/D® van Hill’s. Deze brok- en blikvoeding bevat zeer weinig jodium, waardoor er niet te veel schildklierhormoon kan worden aangemaakt. Dit is een makkelijke therapie. Een mogelijk nadeel is dat de kat alleen dit voer mag eten, dus géén snoepjes en tussendoortjes, en hij mag niet bijsnacken bij de buren.

Behandeling met radioactief jodium: niet-invasief, veilig en simpel Operatie Ten slotte kan de overactieve schildklier operatief verwijderd worden. Het is aan te raden eerst een scintigrafie te laten doen, om te kijken of het overactieve schildklierweefsel eenzijdig of beiderzijds of zelfs op een andere plek (ectopisch weefsel) aanwezig is. Als al het overactieve schildklierweefsel verwijderd is, is de ziekte genezen. Een operatie is de meest invasieve behandeling. Bovendien is er narcose nodig, wat mogelijk een wat hoger risico

Herman

geeft bij oudere katten. De meest voorkomende complicatie is een te laag calciumgehalte (hypocalcemie), wat kan optreden als de bijschildklieren beschadigd zijn geraakt tijdens de operatie. Nieren in de gaten houden Hermans eigenaar was erg gemotiveerd en koos voor behandeling met radioactief jodium bij de Lingehoeve. Eerst werd Herman enkele weken behandeld met schildklierremmende medicatie, om te weten wat de nierfunctie doet als de schildklierfunctie genormaliseerd wordt. Door een overactieve schildklier is de nierdoorbloeding namelijk enorm goed. Hierdoor verbetert de nierfunctie. Als de schildklierfunctie normaliseert, vermindert de nierdoorbloeding en dus de filtratie. Soms komt er dan een verborgen nierprobleem naar boven; oudere katten hebben nogal eens meerdere ziektes

5

tegelijk. Daarom is het verstandig om zowel voor als na het starten van een therapie niet alleen de T4, maar ook de nierwaarden (ureum en creatinine) te meten. En soms nog andere waardes, zoals kalium. Herman maakt het goed Gelukkig slaagde Herman met vlag en wimpel voor alle testen. De behandeling verliep vlekkeloos en na vier dagen mocht zij naar huis. Daar moest ze nog even binnen blijven en haar ontlasting en urine werden enkele weken apart gehouden. Na een aantal maanden kwam ze bij mij op controle. Alle waardes waren prima en ze was 500 gram aangekomen. Iedereen tevreden...

De prijswinnende foto van Desiree Houtekamer

Fotograaf KGA Magazine in de prijzen bij internationale fotowedstrijd Desiree Houtekamer levert regelmatig prachtige foto’s voor dit magazine. De redactie heeft haar gewezen op een fotowedstrijd van het Engelse International Cat Care, een extra leuke wedstrijd omdat van de winnende foto’s een kattenkalender zou worden gemaakt. Kattenliefhebbers uit de hele wereld stuurden maar liefst 3.000 foto’s in. En precies zoals de redactie niet alleen hoopte, maar

ook een beetje verwachtte, behoorde Desiree tot de twaalf winnaars. Wat een prestatie! Inmiddels is de kalender te koop. Desirees foto van haar kat Smul siert de maand augustus op. Van harte gefeliciteerd Desiree! De redactie wil je hierbij nog eens extra bedanken voor al je mooie fotobijdragen. Je kunt de IcatCare-kalender hier bestellen.

Korte enquête kattengedrag & voorlichting

Diergeneeskundige hulp voor minima

Mandy Meijers is vierdejaars studente hbo dieren veehouderij en studeert af bij het Kattengedragsadviesbureau. Wil jij haar enquête invullen? Deze bestaat uit 21 vragen over het gedrag van katten en voorlichting daarover. De onderzoeksresultaten worden ingezet om het kattenwelzijn in Nederland te verbeteren. De enquête richt zich uitsluitend op Nederland.

Het Kattengedragsadviesbureau hoort vaak dat baasjes te weinig geld hebben om naar de dierenarts te gaan. Daarom is alle mogelijke hulp voor deze mensen op een rijtje gezet. Chipacties, klinieken voor minima, budgetacties. Ken jij mogelijkheden die niet vermeld zijn? Meld het bij info@kattengedragstherapie. 6

Hoe voorkom ik dat Gruisjes vacht weer vervilt? Beste Jet, Graag wil ik je een vraag stellen over de vachtverzorging van mijn Ragdoll-kater Gruisje. Als voormalig dierenartsassistente heb ik hem overgenomen toen hij voor de derde keer bijna doodging door blaasgruis. Hij was toen pas anderhalf jaar. Zijn baasjes waren het zat en wilden hem laten inslapen. Daar ze niet bereid waren over te stappen op dieetvoer gingen we in onze praktijk niet akkoord, en is hij via een afstandsverklaring bij ons beland. Inmiddels woont hij zo’n anderhalf jaar bij ons. Hij is kerngezond en nog steeds aan het ‘ontdooien’. Het is prachtig om te zien hoe hij steeds meer vertrouwen krijgt, begint te spelen en zelf komt kroelen. Kortom, weer gelukkig is. Vorig jaar had hij steeds klitjes in zijn oksels en op zijn bovenbeentjes. Samen met mijn man knipte ik die voorzichtig weg, omdat hij erg bang is als hij vastgehouden wordt, en kammen dus niet goed lukt zonder erg veel stress. In januari was zijn buik zo vervilt dat hij onder narcose (want heel erg bang) bij de dierenarts is kortgeschoren. Gelukkig heeft dit zijn vertrouwen in ons niet beschadigd. We hadden toen net ons eerste kindje, dus alles stond een beetje op zijn kop. Nu is mijn vraag: hoe voorkom ik dat het weer zo ver komt? En wat voor borstel of kam is geschikt voor zijn vacht?

aaneen en vormen ze uiteindelijk viltplaten. De warme kattenhuid verliest vocht dat de viltvorming nog verder stimuleert. Daardoor krimpt de samengeklonterde vacht excessief; de soepele kattenhuid wordt erdoor ‘vastgezogen’. Vachten - of delen daarvan - in die staat zijn alleen nog te scheren. Alle partijen krijgen dan een herkansing! Een geschoren vel bevat nog slechts enkele millimeters vacht. Een kat kan dan weer overal toilet maken. Na een maand of drie zijn er wellicht al plekjes in de aangegroeide vacht waar de strengetjes weer opduiken. Uitgebreid kammen of ontwollen is niet de oplossing. Het is de kunst de strengetjes zo plaatselijk mogelijk te behandelen en de vacht eromheen intact te laten. Deze meekammen verstoort de balans in de vacht waardoor de verhaarcyclus ontregeld raakt. Het gevolg daarvan is dat de haren klitgevoeliger worden. De strengetjes of kleine klitten worden met de eerste twee of drie tanden van een wijdvertande metalen kam verwijderd. Houd de kam loodrecht op de huid gericht. Eigenlijk doe je niet meer dan het strengetje optillen, dat daardoor splijt en/ of loslaat. Met de vingers verwijder je het viltvlokje. Met vrij weinig tijd en inspanning bereik je voor de poes het beste resultaat.

Met vriendelijke groet, Jolieke Brugmans Antwoord Jet Bijen Gruisjes leventje is weer op orde. Nu alleen zijn vacht nog. Gelukkig is een Ragdoll-vacht niet moeilijk te onderhouden. De kat verzorgt zichzelf waar hij kan. Zijn tong houdt de haren schoon en verwijdert de beschadigde, oude, losgelaten haartjes. Op de langer behaarde vachtdelen is er kans op klitvorming doordat beschadigd en los haar niet door de kattentong wordt meegenomen. Het verstrengelt zich met de gezonde haren en vormt daar een minuscuul viltvlokje. Als dit niet verwijderd wordt, rijgen meerdere klitjes zich

Het lijkt wel erg eenvoudig om de kat zo klitvrij te houden. Niet borstelen,

Gruisje. Foto ©Jolieke Brugmans 7

JET BIJEN Jet Bijen is docent vakopleiding honden en katten trimmen en auteur van (vak)literatuur. Daarnaast heeft ze een trimsalon en is ze paraveterinair.

niet kammen en alleen de klitjes uithalen? Poes zelf vormt echter een belangrijk deel van dit verhaal. Vergeet niet dat de kat zelf de ‘makkelijke’ delen met zijn tong verzorgt. Dat kost een paar uur per dag en is behoorlijk arbeidsintensief. Wij als verantwoordelijke verzorgers hebben de belangrijke taak de kattenvacht dagelijks te checken op nieuwe klitjes. Bij de meeste katten zitten die steeds op dezelfde plaatsen: in de liezen, de oksels, de broek en de kraag. Ken je die probleemzones eenmaal, controleer die dan elke dag even. Leg de kam vlak bij je eigen ‘avondhangplek’ en peuter de klitjes van die werkdag snel uit je kat. Daarna is er wat lekkers voor hem, of spel. Geen enkel dier geniet van een lange ontklitsessie. Daarom geldt: welke elke dag voelen, maar slechts twee of drie boosdoeners per keer verwijderen. Korte pijn dus. Zo blijven er 23 uur en 59 minuten over voor een prettig bestaan!

Meld zwerfkatten

Roofdier! Yvonne Vedder: ‘In Dierenkliniek Rivierenbuurt in Amsterdam hebben we Lotta overgenomen. Kijk haar eens trots zijn op haar muis!’

In het kader van het wetenschappelijke onderzoek ‘Zwerfkatten in Nederland, een inventarisatie’, is het Meldpunt Zwerfkatten Nederland zeer benieuwd waar de meeste zwerfkatten in Nederland te vinden zijn en waar de meeste overlast gevoeld wordt. Via dit formulier kun je melding maken van zwerfkatten. Het meesturen van foto- of videomateriaal wordt zeer op prijs gesteld. Bij voorbaat dank! Meldpunt zwerfkatten Nederland Meldpunt Zwerfkatten is een initiatief van Stray Animal Foundation Platform, Wageningen University en Wetenschapswinkel. Het Kattengedragsadviesbureau maakt deel uit van de begeleidingscommissie.

Foto © Yvonne Vedder

Maak dat de kat wijs!

Naar de dierenarts? Wat een onzin! Bij alle vragen over hinderlijk of opvallend kattengedrag is het eerste wat een kattengedragstherapeut zal zeggen: ‘Ben je al wegens dit gedrag naar de dierenarts geweest? Nee? Doe dit dan als eerste, Kattenoppasservice ook last minute. Niet alleen tijdens vakanties, maar ook daarbuiten staat de Kattenoppasservice voor je klaar. Er zijn oppassers in de volgende regio’s: Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Apeldoorn, Breda, Groningen, Haarlem, Lelystad, Naarden, Purmerend, Roosendaal, Spijkenisse, Vinkeveen, Wormer en Zoetermeer.

want de kans dat er ziekte en/of pijn in het gedrag meespeelt, is minstens 50%. Katten tonen pijn en ziekte nu eenmaal niet of nauwelijks.’ Helaas zijn mensen soms diep beledigd als ze dit horen. ‘Dat is toch geen antwoord? Dat had ik zelf ook wel kunnen verzinnen.’ Vreemd, want vaak is de dierenarts dan niet geraadpleegd. Soms voegt een de vragensteller er nog aan toe: ‘Ik weet echt zelf wel of mijn kat gezond is hoor!’

Wilt je vrijblijvend kennismaken met een oppas? Dat kan. Bel dan 020-4230947 of mail naar [email protected] Is er een ‘kattenwijsheid’ waar jij aan twijfelt? Mail ons en wie weet komt jouw vraag de volgende keer in Maak dat de kat wijs! 8

Hoe is het nu met Snowy? In het vorige nummer van dit magazine kon je op pagina 10 en 11 lezen hoe enorm Snowy van Bea van Goethem is opgeknapt dankzij een behandeling van orthomanueel dierenarts Jacha Heukels. Ze gaat nog steeds vooruit.

‘

Bea: We zijn nu een maand verder en ik mag eindelijk hardop zeggen dat we Snowy helemaal terug hebben. Ze is heel aanhankelijk. Ze is geen schootzitter, maar gewoon naar haar kijken als ze rond tien uur ’s avonds in de huiskamer in haar mandje komt liggen is voor mij al zalig.

Ze gaat nu samen met mij en de andere katten mee om te wandelen en staat dan haar mannetje. Als een van mijn andere katten, Tornado, eens in de aanval gaat, laat ze het duidelijk voelen dat het haar niet aanstaat. Hij geeft het dan op. Voor haar behandeling bij Jacha ging Snowy dan op de vlucht. Ze heeft ook weer haar eerste visje gevangen in onze vijver. Op de foto zie je haar met haar pootje onder water gaan. Ze is overdag heel actief: ze springt en speelt.

Snowy weet dat ze elke avond nog wat extra brokjes krijgt. O wee als ik die vergeet! En dat voor een kat die eerst nauwelijks at…

Haar huid is bijna helemaal weer goed; hij voelt heel zacht aan. Het is zo fijn als ze in het zand rolt. Dan heb ik een chocoladekat in plaats van een witte.

Ze is ondertussen ook naar een internist (specialist) geweest en staat nu op I/D van Hill’s. Sinds de behandeling bij Jacha geeft ze niet meer over en eet ze heel goed. Ze voelt zich ook veel beter in de tuin, heeft daar haar favoriete plekjes en geniet in ons stukje bos.

Als ik weg geweest ben, staat ze me op te wachten. Ik kan haar niet vlug genoeg uit de auto zijn. Daar begroet ze me dan met de nodige kopstoten tegen mijn benen. Ik ben Jacha enorm dankbaar. Elke dag is het voor mij wonderbaarlijk als ik Snowy zie lopen.

’

Alle actuele nieuwtjes over katten, gedrag en wetenschap vind je op onze Facebookpagina. Ook te bekijken als je niet zelf op Facebook actief bent.

Op ons Youtube-kanaal vind je veel filmpjes over kattengedrag. Ingedeeld op thema en voorzien van uitleg. Kijken dus!

KGA biedt kennis op eigen locatie Wist je dat het Kattengedragsadviesbureau ook kennis op locatie biedt? Dat kan in allerlei vormen: een incompanytraining, inclinic, scholing op de werkvloer, een lezing op locatie, je zegt het maar!

De garanties van het Kattengedragsadviesbureau

Snowy vist en springt weer! Foto’s © Bea van Goethem

JACHA HEUKELS Orhomanueel dierenarts Jacha Heukels schrijft vanaf nu niet meer elke maand maar elk kwartaal voor dit magazine.

9

• 100% katvriendelijk advies •b  ehandeling op basis van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen •b  ehandeling door de meest ervaren en meest succesvolle kattengedragstherapeut van Nederland en België • z orgvuldige anamnese met uitgebreide vragenlijst en drie uur durende gedragsobservatie • versuffende middelen als valium en Clomicalm worden niet geadviseerd • a lle katten en problemen worden behandeld voor één duidelijke prijs.

Guusje opgeknapt dankzij behandeling met jodium Mijn kater, Guusje, spuugde al een tijdje. Ook werd hij wat agressiever naar bezoek; hij was snel geïrriteerd. Ik vertrouwde dat niet en ben met hem naar de dierenarts gegaan. Na een check-up kwamen we erachter dat Guusjes schildklier te snel werkte. Ik kon kiezen uit drie opties om de hyperthyreoïdie te behandelen: medicatie, opereren of een behandeling met radioactief jodium. Ik heb voor het laatste gekozen. Als deze behandeling goed aanslaat, is je kat in korte tijd van de ziekte af. Er is een goede slagingskans! Ik besloot naar Gent (Dierenziekenhuis Merelbeke) te gaan. Ik had al even contact gehad met de arts die Guusje zou behandelen. Er wordt daar echt de tijd voor je genomen en het personeel is lief voor de patiënten. Aangezien Guus een druktemaker is en dus echt zijn minuten zat te tellen heb ik hem twee dagen eerder opgehaald. Tijdens zijn opname werd ik veel op de hoogte gehouden en mocht ik te allen tijde bellen of mailen.  Guusje net thuis na zijn behandeling en opname. Foto’s © Ingrid Gijsman

Zodra we weer thuis waren moesten we ons wel aan wat regels houden, aangezien Guusje radioactief was. Er wordt geadviseerd om fysiek contact twee weken lang zo veel mogelijk te vermijden. Dit vonden Guus en ik erg lastig aangezien we twee knuffelkonten zijn... Gelukkig heeft Guus tot op heden niet meer gespuugd en zit hij zichtbaar beter in z’n vel. Dus we zijn blij dat we deze keuze hebben gemaakt!  Ingrid Gijsman

Guusje

Scintigrafie van Guusje. © Dierenziekenhuis Merelbeke

10

Dikkie Dik Gaspard leeft om te eten. Hij is zo dik dat hij zich niet meer kan wassen. Hij is zeven jaar en gecastreerd. Zijn mens, Angie, vraagt wat ze moet doen. Overgewicht - of erger, obesitas, - in combinatie met een eetobsessie is een veelvoorkomend probleem bij katten. Vooral als ze gecastreerd zijn én binnen leven. Of dat laatste voor Gaspard geldt, weet ik niet. Een belangrijke basisoorzaak van overgewicht/obesitas is vóór de leeftijd van vier maanden van de moeder worden gescheiden. Ik adviseer om met Gaspard naar een dierenarts gespecialiseerd in gezelschapsdieren te gaan voor nader onderzoek. Zijn dikte, eetobsessie én onmogelijkheid om zichzelf te wassen kunnen veroorzaakt worden door ziekte en/of pijn, waar verder niets van te merken is. Mocht de dierenarts Gaspard op dieet zetten, laat je dan niet aanpraten dat hij maar tweemaal daags mag eten. Helaas

weten niet alle dierenartsen dat katten van nature vijftien à twintig keer per dag eten en dat hun maag snel leeg is. Twee maaltijd per dag staat garant voor ongeveer achttien uur honger per dag. Zoiets noem ik een rotleven. Eten onder stress kan er bovendien voor zorgen dat de voeding sneller wordt omgezet in vet. Geef Gaspard daarom regelmatig kleine porties eten. Aangezien er drie andere katten in huis zijn en hij alleen natvoer eet, is zorgen dat er altijd eten klaarstaat wat lastig. Zet hem bij het eten liefst apart van de andere katten, om sociale stress tijdens het eten te voorkomen. Speel meerdere keren per dag van hem. Neem hem ook dan even apart van de ander katten, zodat hij goed aan de beurt komt. Een eetobsessie en overgewicht zonder medische oorzaak is een ernstig gedragsprobleem, waarvoor deskundige hulp vereist is. Onder die vermaledijde vetlaag zit vaak veel ellende.

11

ELLES NIJSSEN Elles Nijssen is verbonden aan het Kattengedragsadviesbureau en werkt voor de Budgetservice Gedragsadvies. Zij schrijft over kattengedrag voor De Telegraaf en kattenblad Majesteit en zet zich in voor de FWF. facebook.com>EllesNijssen Kattengedragsdeskundige

Kat met obesitas

Hoe Snuggle van haar extreme agressie afkwam

Snuggle. Foto © Maaike de Wijs

Ooit een extreem agressieve kat meegemaakt? Dan weet je niet wat je ziet. Neem nou Snuggle. Zij was compleet de weg kwijt. Ze vloog mensen aan. Loeide, gromde, siste als iemand binnenkwam. Een echte ‘cat from hell’.

Zou het mogelijk zijn haar gedrag zo bij te sturen dat ze in rust met anderen samen kon leven? Wij durfden het aan. Met de steun van het Kattengedragsadviesbureau en een grote portie geduld is het gelukt haar te laten ontspannen en te leren omgaan met nieuwe dingen. Na vijf jaar is ze zo ver dat ze zelfs het bezoek tijdens verjaardagen accepteert en bijna op een normale kat lijkt.’

Haar baasje kon het niet meer aan. Snuggle was zo agressief dat zij niet in een opvang of asiel terecht zou kunnen. Katten met een dermate ernstig probleem worden vaak gedood.

Doseren ‘Toen ze bij ons kwam wonen, hebben we haar een eigen kamer gegeven om tot rust te komen en zich veilig te voelen. Daar kon ze onder een bed schuilen, wat ze in het begin altijd deed als er iemand binnenkwamen. In ons contact met Snuggle hielden we steeds rekening met haar angst voor nieuwe dingen. We zorgden dat ze wel geprikkeld werd, maar gedoseerd. Dus als we iets van buiten voor haar neerlegden, bijvoorbeeld plantjes of een veer, lieten we haar dat rustig onderzoeken. Zo heeft ze bij ons eigenlijk nooit problemen gehad met de stofzuiger, terwijl ze daar oorspronkelijk bang voor was.’

Tot rust komen Het Kattengedragsadviesbureau wilde dat het zo ver niet zou komen en heeft alles in het werk gesteld om mensen te vinden bij wie Snuggle tot rust kon komen: mensen die in een stabiele, rustige omgeving wonen, zonder kinderen, bereid om serieus aan de slag te gaan met gedragstherapie én bestand tegen de ernst van deze situatie. En dat is gelukt! Snuggle had het niet beter kunnen treffen dan bij Maaike de Wijs en haar vader Peter. Bijna weer normaal Maaike: ‘Snuggle was acht jaar oud toen ze bij ons kwam. Als kitten van zes weken was ze bij haar vorige baasje terechtgekomen. Ze was bang voor alles wat onverwacht of onbekend was en kroop dan niet bang weg, maar viel juist aan.

Comfortzone ‘Met mensen hanteerden we dezelfde techniek. We lieten wel af en toe mensen bij haar toen ze ons eenmaal had geaccepteerd, maar lieten haar dan rustig van een afstandje toekijken en 12

zorgden dat ze niet werd aangekeken of aangestaard. Het ging niet altijd goed, maar door rustig te blijven lieten we haar zien dat het niet erg is als het even anders loopt dan gedacht. Ook bij het spelen probeerden we haar zo te stimuleren dat ze wel af en toe uit haar comfortzone moest komen, maar dat ze tegelijkertijd nog wel kon inzien dat het leuk kan zijn om af en toe verrast te worden.’ Naar buiten ‘De mogelijkheid om naar buiten te kunnen was voor haar erg belangrijk. Door alle indrukken die ze buiten opdeed, leek ze binnen meer rust te vinden. Daarnaast hebben we gemerkt dat ze regelmatig mensen en dieren observeerde en daar weer nieuwe gedragingen door ging vertonen. Inmiddels is ze veertien. Ze komt regelmatig buiten, laat zich door vreemden aanhalen, gaat redelijk om met onze andere kat Kyra en is prima te hanteren. Ze weet ze zich aardig te handhaven in wat eens zo’n bedreigende wereld voor haar was.’ Wat Maaike beschrijft is niet het ‘recept’ om een kat met ernstige agressie te helpen. Maaike heeft op basis van een grondige observatie van Snuggle door het Kattengedragsadviesbureau een behandelplan gekregen, en heeft tussentijds regelmatig contact gehad met het Kattengedragsadviesbureau. Een groot compliment voor Maaike en haar vader dat zij zich hebben opengesteld voor deze kat, en haar de rust en het vertrouwen hebben gegeven om stukje bij beetje zichzelf te worden.

Snuggle kan inmiddels zelfs met kinderen omgaan. Foto © Maaike de Wijs

DIERENDAG Zaterdag 4 oktober is het Werelddierendag. Wil jij je kat ook extra verwennen? Je kunt hem blij maken met bijvoorbeeld: • een voerpuzzel • een kattenhengel, en dan natuurlijk wel inclusief een dagelijkse speelsessie! • krabplankjes of krabpalen • een lekker ligplekje in de vensterbank of een vensterbankplankje • een extra warm mandje voor de winter. Dat hoeft niet duur te zijn, een kat vindt een kartonnen doos met een dikke fleecedeken al prima.

Kleine moeite, groot cadeau: ligplek met uitzicht. Foto © Elles Nijssen 13

Onderzoek naar scheidingsleeftijd en obesitas gepresenteerd op internationaal congres Denise van Lent, gedragsbioloog van de VU, deed samen met Marcellina Stolting van het Kattengedragsadviesbureau onderzoek naar de invloed van de leeftijd van kittenscheiding van de moeder op het ontwikkelen van obesitas. Onlangs heeft Denise een posterpresentatie van dit onderzoek mogen verzorgen op het ESVCN congres 2014, dat werd gehouden aan de Universiteit Utrecht. ESVN staat voor European Society of Veterinary and Comparative Nutrition. Een publicatie van het onderzoek in een vaktijdschrift is in voorbereiding.

Denise van Lent vertelt over haar onderzoek. Foto © ESVCN

Denise van Lent levert deze maand geen bijdrage wegens het geheel onverwachte overlijden van haar Foofie.

Foofie (r) met haar vriend Uni. Foto © Denise van Lent 14

English part

Hairball? Or a Sign of Something Worse? Your cat’s dry, hacking cough could mean a hairball - but it could also be a sign of allergic asthma. The condition affects 1 to 5 percent of pet cats, and knowing the signs and treatment options could give your cat a chance to breathe more easily.

The initial findings of these studies are promising and support the concept that ASIT reduces airway inflammation in cats with induced asthma and could one day be used to cure this disease. Much work remains to be done before these techniques can be implemented in veterinary clinics, but the data offer hope for treating cats with allergic asthma.

Human sufferers of allergy-induced asthma know exactly what an asthma attack feels like and can recognize the symptoms in themselves. Most cat owners, however, probably don’t even realize that their cat is susceptible to allergies or asthma and do not know the symptoms. There is currently no cure for feline allergic asthma, and treatment often involves high doses of steroids given for the remainder of a cat’s life. Steroids, although effective in controlling symptoms, do not treat the underlying issue.

Caring for Cats with Asthma It is important that cats with asthma are seen regularly by veterinarians so that they can be placed on appropriate medications. If specific allergy testing is performed, this can help guide strategies to reduce exposure to allergens (e.g., cats allergic to house dust mites should have their bedding washed in hot water weekly and special hypoallergenic pillowcases can be used). Minimizing irritants in the air is always helpful to a cat with asthma, so here are a few suggestions to help your cat breathe more easily. • Eliminate or minimize exposure to cigarette smoke and other types of smoke (e.g., burning candles, wood-burning stoves) • Use dustless cat litter • Minimize exposure to aerosols/sprays and powders • Regularly replace air filters at home and consider use of HEPA filters

Cure for asthma In a series of asthma studies funded by Morris Animal Foundation, Dr. Carol Norris Reinero and her team at the University of Missouri made several promising discoveries that could help owners manage their cat’s asthma without lifelong corticosteroid therapy. One therapy with potential is allergen-specific immunotherapy (ASIT). ASIT uses allergy shots to deliver small, controlled doses of allergens, allowing the animal to gradually build a tolerance to the allergen over time so that it no longer has an allergic reaction. The team then looked to improve allergy-shot treatment. The next studies helped answer the questions of whether it was critical to select the exact allergens to which a cat was sensitized for ASIT or if there was any beneficial crossprotection if an unrelated allergen was used.

Morris animal foundation, Kelley Weir

Steroid treatment ‘We found that while unrelated allergens could decrease airway inflammation, only the closely related allergens appeared to retrain the immune system to not mount a harmful immune response against the allergen,’ Dr. Reinero says. These findings indicate that it is ideal to identify the exact allergens triggering asthma to ensure the best treatment. However, to control serious asthma signs and attacks, most cats would need to continue steroid treatment while they are being tested for specific allergens. Because steroids suppress the immune system, however, it is important to understand whether they affect testing for allergens or affect ASIT effectiveness when given concurrently with allergy shots.

15

KGA Kattendagen

Asielspecial 3

socialisatiegradatie bepalen

Thema: Vachtverzorging

KGA Academie

Samen met Jet Bijen (docent vakopleiding katten trimmen) en Wendy Govers-van Thiel (ervaren en meervoudig gediplomeerd trimster) organiseert het KGA een tweedaagse cursus over de kattenvacht.

Thema: Socialisatiegradatie bepalen Voor wie: asiel- & opvangmedewerkers Hoe kun je het sociale gedrag van nieuw binnengebrachte katten beoordelen? Vaak is de achtergrond van deze dieren immers niet of slechts ten dele bekend.

Doelgroep: trimmers, paraveterinairen, vachtadviseurs en verzorgers en kattenliefhebbers.

In Asielspecial 3 leer je testvaardigheden voor het objectief en correct lezen van het gedrag van de binnengebrachte zwerf/ afstandskatten, om hun socialisatiegradatie te bepalen. Zo kun je determineren of het om een sociale maar bange kat gaat of om een verwilderde, niet-gesocialiseerde kat. De methode is geschikt voor katten van alle leeftijden. Ze is wetenschappelijk onderbouwd, objectief samengesteld en heeft haar nut reeds bewezen. Uiteraard is de methode 100% katvriendelijk en welzijnsbevorderend.

Dag 1: Vacht & Gedrag Hoe krijg ik de kat uit zijn mandje? Hoe benader ik hem? Wanneer is er stress, en hoe ga ik daarmee om? Hoe werkt katvriendelijk hanteren? Hoe leer je een eigenaar om katvriendelijk te borstelen? Hoe leer je een kat om geborsteld te worden? Vachtstanden. Waar moet je wat aan doen? Gedragsproblemen en de vacht. Over kaallikken, kaalbijten, psychogene alopecia en andere kwalen.

Deze Asielspecial gaat in op: 1) op basis van welke gegevens beoordeel je het gedrag? 2) gedragsmatige en lichamelijke aspecten 3) welk gedrag en welke lichaamstaal past bij een sociale kat?

Dag 2: Vachtverzorging Op deze dag leer je hoe de kattenhuid en vacht in elkaar steken, en hoe je de huid gezond en de vacht klitvrij en gezond kunt houden. Een gezonde vacht draagt bij aan een gezonde geest!

De methode wordt tijdens en na de cursusdag onder begeleiding van het Kattengedragsadviesbureau ingevoerd in het asiel. Daarbij leren de cursisten meteen de methode in de praktijk toe te passen. De metingen kunnen gedaan worden door mensen met slechts weinig kennis van kattengedrag en is daarmee breed inzetbaar.

Thema’s die aan de orde komen De anatomie van de kattenhuid en –vacht De fysiologie van het verharen Het effect van ingrijpen in de vachtgroeicyclus door kammen, borstelen, ontwollen en wassen Kat-, huid,- en vachtvriendelijke vachtverzorging Geschikte en ongeschikte materialen

Trainer: Marcellina Stolting (kattengedragsdeskundige & docent kattengedrag)

Tijd: exacte programmering volgt nog. Duur: hele dag.

Wanneer: Op elke gewenste dag (op afspraak), zowel doordeweeks als in het weekend.

Datum: Lesdag 1: 26 oktober 2014 Lesdag 2: 2 november 2014 Beide lesdagen zijn apart te volgen.

Lesduur: 2½ opeenvolgende lesdagen. Waar: In het asiel of de opvang. In Nederland of in België.

Docenten: Lesdag 1: M  arcellina Stolting (kattengedragsdeskundige & docent kattengedrag ) Lesdag 2: Jet Bijen en Wendy Govers-van Thiel

Prijs: € 400,- per deelnemer voor de hele module op locatie inclusief lesboek, begeleiding en supervisie, exclusief lunch. Begeleiding op afstand en supervisie bij het voor het eerst gebruiken van de methode voor het asiel.

Locatie: Kattengedragsadviesbureau, Joris Ivensplein 108, 1087 BP Amsterdam

Aantal deelnemers: minimaal vier, maximaal zes.

Prijs: Per lesdag € 85,-, inclusief lunch en lesmateriaal. Voor beide dagen € 170,-.

De Asielspecial boeken? Neem contact op via [email protected] of 020-3308780 (+31-20-3308780).

Wil je een inschrijfformulier? Mail naar [email protected].

Meerdere asielen passen deze module al toe.

Meerijden naar een KGA Kattendag?

16

Cursusoverzicht KGA Kattendagen De KGA Kattendagen vinden regelmatig plaats in Nederland en België, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Deze cursusdagen zijn geschikt voor iedereen die professioneel met katten werkt, en voor kattenliefhebbers. Wat je relatie tot katten ook is, je doet altijd kennis op waarmee je direct aan de slag kunt. Ons cursusaanbod voor 2014 Datum Plaats 26 oktober KGA Kattendag Amsterdam 2 november KGA Kattendag Amsterdam 16 november KGA Kattendag Den Bosch 6 en 7 december KGA Weekend Academie Amsterdam 13 december KGA Kattendag St. Job BE

Thema Vachtspecial (2 dagen) Vachtspecial (2 dagen) Stress en de rol van huisvesting Kattenverzorging in de praktijk (2 lesdagen) incl. examen Asiel Special 1: Welzijn verbeteren

Ons cursusaanbod voor 2015 Datum Plaats 3 en 4 januari KGA Weekend Academie Scherpenheuvel 11 januari KGA Kattendag Eemnes 25 januari KGA Kattendag Amsterdam Gastgezin special18 februari KGA Kattendag Amsterdam Herfstlezing 23 november

Thema Eet- en gedragsproblemen Drachtpreventie Katse Communicatie

Herfstlezing Amsterdam

Gedragsproblemen bij raskatten

Winterlezingencyclus door Marcellina Stolting 12 december 2014 Lezing 1: Agressie naar mensen voorkomen en verhelpen 9 januari 2015 Lezing 2: Kattenconflicten voorkomen en verhelpen 23 januari 2015 Lezing 3: Pijn bij de kat herkennen

Amsterdam IJburg Amsterdam IJburg Amsterdam IJburg

Meer informatie

Gratis Katten Advies Lijn Heb jij een vraag over je kat? Blijf er niet mee rondlopen! Bel de gratis Katten Advies Lijn 020-4160883. Elke dinsdag van 17.00-18.00 uur professioneel en katvriendelijk advies. Lukt het je niet om op dit tijdstip te bellen? Dan kun je ook gratis je vraag stellen • op het Forum kattengedrag http://kattengedrag.forumup.nl • aan [email protected] (mogelijk wordt je vraag dan in de krant beantwoord) • bij de Sophia Kattenbond Wil je liever op een ander moment bellen? Dan kun je een betaalde bel- of Skype-afspraak maken op een geschikter moment. Dat kan via [email protected]. 17

MAGAZINE Dit magazine wordt maandelijks kosteloos verspreid vanaf 2002 en heeft inmiddels meer dan 15.000 abonnees, zowel professionals als niet-professionals. Onder de professionals zijn (medewerkers van) dierenspeciaalzaken, asiels, kattentrimsalons, dierenartsenpraktijken, kattenfokkers, en producenten en toeleveranciers van kattenbenodigdheden. Je vindt het Kattengedragsadviesbureau ook op Facebook, Twitter, Youtube en www.kattengedragstherapie.nl.

COLOFON

CONTACTGEGEVENS

Dit magazine is een uitgave van het Kattengedragsadviesbureau.

Websites: http://www.kattengedragstherapie.nl http://www.kattengedragcentrum.nl

Redactie: Elles Nijssen en Marcellina Stolting Eindredactie Elles Nijssen Opmaak: Karin Jansen Aan dit nummer werken mee Beatrice van Goethem Ingrid Gijsman Denise van Lent Desiree Houtekamer Jet Bijen Jolieke Brugmans Maaike de Wijs Marieke Knies Morris Animal Foundation Yvonne Vedder ©Kattengedragsadviesbureau. Overname van artikelen is niet toegestaan zonder onze schriftelijke toestemming. Wil je het magazine niet meer ontvangen? Stuur dan een e-mail met in de berichtregel ‘Uit adresbestand verwijderen’. Indien je juist abonnee wilt worden, is het sturen van een e-mail eveneens voldoende.

Forum: http://kattengedrag.forumup.nl E-mailadressen: [email protected] [email protected] (voor grote bestanden: foto’s en filmpjes) Cursusinformatie en inschrijvingen: [email protected] Skype: kattengedragstherapie.nl (op afspraak) Katten Advies Lijn telefonisch spreekuur: 020 - 4160883 (dinsdag van 17.00-18.00 uur) Kattengedragsadviesbureau: 020 - 3308780 Katten Cursus Centrum: 020 - 4160547 Website Kattenoppasservice: http://www.kattenoppasservice.nl Telefoonnummer Kattenoppasservice: 020 - 4230947 Het Kattengedragsadviesbureau is een Aequor-erkend leerbedrijf

Adverteren Wil je meer weten over de mogelijkheden en tarieven? Stuur dan een mail naar [email protected] of bel: 020-3308780.

18