Deloitte
Deloitte Accountants B.V. Orlyplein 10 1043 DP Amsterdam Postbus 58110 1040 HC Amsterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9733 www.deloitte.nl
Follow-up Voortgangsrapportage accountantscontrole 2010 )
1 j (encc c1ii g As al
2012
I
D e I o I tte.
Deloitte Accountants B.V. Orlyplein 10 1043 DP Amsterdam Postbus 58110 1040 HC Amsterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9733 www.deloitte.nI
Aan het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Reinigingsbedrijf Avalex t.a.v. de heer R. de Prez P/a Martinus Nijhofflaan 2 2624 ES DELFT Datum
Behandeld door
Ons kenmerk
6juni 2012
H.J. van Beelen MSc
PS12-140/dt
Onderwerp
Voortgangsrapportage accountantscontrole 2010
Geacht bestuur, Op 21 november 2011 hebben wij uw dagelijks bestuur met onze voortgangsrapportage geInformeerd over de voortgang van de controle van de administratie en dejaarrekening 2010 van Avalex. Wij hebben u tevens geInformeerd over onze bevindingen en de opstaande punten. De controle 2010 kon op dat moment door ons niet worden afgerond. Op 9 januari 2012 hebben wij op uw verzoek de interim-controle 2011 gestart. Deze interim controle 2011 hebben wij eind februari 2012 afgerond. Met onze managementletter 2011 hebben wij Avalex geInformeerd over onze controlebevindingen uit de interim-controle 2011. Met de boardletter die wij in maart aan uw bestuur uitbrengen, informeren wij u over de hoofdlijnen van bevindingen uit de interim-controle. U bent van ons gewend dat wij naast de controlebevindingen van het desbetreffende jaar tevens informeren over de follow-up van onze bevindingen en adviezen van het voorgaande jaar. Het is van belang om goed overzicht te houden over de follow-up van bevindingen en adviezen uit 2010 en de (nieuwe) controlebevindingen uit 2011. Daarom hebben wij in overleg met Avalex de follow-up van onze bevindingen en adviezen uit 2010 niet verwerkt in de managementletter 2011, maar hebben wij de voortgangsrapportage van 21 november 2011 geactualiseerd naar de stand van zaken in maart 2012. Onze opmerkingen over de follow-up hebben wij hierna in blauw vermeld (ter illustratie: voorbeeld).
Op ate opdrachten verricht door Deloitte zijn de ‘Algemene Voorwaarden Dienstverlening Deloitte Nederland, november 2010’ gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 24362837 van toepassing. Deloitte Accountants B.V. i ingeschreven in bet handeisregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.
Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited
Deloitte. 2 6juni 2012 PS12-140/dt Wij vertrouwen erop u met het uitbrengen van deze voortgangsrapportage van dienst te zijn.
Hoogachtend, B.V.
RA
Deloitte. 3 6juni 2012 PS12-140/dt
Inhoud 1
Inleiding 1.1 1.2 1.3
2
3
5
6
5 5 6 8
Uw vermogen en resultaat
10
2.1 2.2 2.3 2.4
10 10 11 11
Inleiding Algemeen Financiële weerstand Analyse resultaat
Controlebevindingen EDP-audit 3.1 3.2 3.3 3.4
4
De opdracht die u ons heeft verstrekt Avalex in 2010 niet in control Tijdpad van de controle
Doelstelling van de accountantscontrole in relatie tot de automatisering Scope van de opdracht Gevolgen bevindingen EDP-audit voor accountantscontrole 2010 Cloud computing
15 15 15 17 18
Controlebevindingen jaarrekening 2010
18
4.1 Waardering materiële vaste activa 4.2 Vorderingen op openbare lichamen 4.3 Toevoegingen algemene reserve en bestemmingsreserve beheerkosten inzamelmiddelen 4.4 Voorziening over te nemen containers 4.5 Uitbetalingen aan Stichting Kringloop Deift en B.V. Kringloopbedrijf Deift 4.6 Investeringen Ryck 4.7 Aansluiting financiële administratie (SAP) op jaarrekening 2010 4.8 Personeelskosten 4.9 Autorisatie inkoopfacturen 4.10 Memoriaalboekingen 4.11 Afvalstoffenrapportage 4.12 Interne controle op juiste en volledige doorbelastingen naar de deelnemende gemeenten 4.13 Openstaande vragen naar aanleiding van controlebevindingen omzet 4.14 Fiscaliteit 4.15 Lopende geschillen 4.16 Vaststelling gebeurtenissen na balansdatum
18 18
25 25 26 27 27
Frauderisico
28
Controle rechtmatigheid
29
6.1 6.2
29 29
Jnterne controle op rechtmatigheid nog niet gereed Begrotingsrechtmatigheid
19 19 20 21 22 22 23 23 23
Deloitte. 4 6juni 2012 PS 12-140/dt
Bijlage 1: Detailbevindingen interim-controle per 21 december 2010 Bijlage 2: Openstaande punten interim-controle per 21 december 2010
Deloitte. 5 6juni 2012 PS 12-140/dt
1 1.1
Inleiding Dc opdradit tile u
0115
heeft verstrekt
In het kader van de controle van uw jaarrekening worden elk jaar de onderlinge afspraken formeel bevestigd door middel van een opdrachtbevestiging. Met de opdrachtbevestiging van 1 december 2010 heeft u ons op meer gedetailleerde wijze opdracht gegeven tot het controleren van de jaarrekening 2010. Gezamenlijke nsicoanaIyse als basis Onze controle start met het maken van een analyse van de risico’s waar u als bedrijf mee te maken heeft. Deze risicoanalyse zien wij als een gezamenlijke actie van ons controleteam en vertegenwoordigers van Avalex (de penningmeester, de directeur en de controller) en maakt deel uit van ons pre-auditgesprek. Het doel hiervan is op basis van gezamenlijke kennis van uw organisatie en uw omgeving en branche tot een zo volledig en bruikbaar mogelijke risicoanalyse te komen, die als basis voor verdere controlewerkzaamheden zal dienen. Het gaat hierbij om de externe risico’s en de risico’s in de bedrijfsvoering. Bij deze inventarisatie zal de focus liggen op de risico’s in de voor dejaarrekening relevante processen. De uitkomsten van deze processen dienen te resulteren in verantwoorde transacties in de jaarrekening. Onze risicoanalyse en daarop gebaseerde controleaanpak richten zich niet uitsluitend op de jaarrekening zelf, maar ook op bet systeem van interne beheersing. Hoe beter dat systeem functioneert, hoe meer zekerheid er bestaat dat betrouwbare informatie wordt opgeleverd, zowel tussentijds als bij de jaarverantwoording. Omdat deze interne beheersing het gehele jaar goed dient te functioneren, hoeven wij met de aanvang van onze controle niet te wachten totdat de jaarrekening gereed is. Onze controle vindt daarom voor een belangrijk deel al in de tweede heift van het boekjaar plaats. Wij onderzoeken tijdens de interim-controle de proces- en programmarisico’ s, om te bepalen of hierin voldoende beheersmaatregelen (de AO/IC) zijn getroffen. Het product van deze fase van de controle is een managementletter. Bij de jaarrekeningcontrole gaan wij na of de jaarrekening is opgesteld volgens de geldende verslaggevingsvoorschriften (het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, hierna: BBV), of de door u opgestelde jaarrekening een getrouw beeld geeft en of de baten en lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Ook gaan wij na of de posten in de jaarrekening adequaat zijn toegelicht. Onze controle houdt niet in dat wij alle posten controleren. Onze aanpak heeft als doel belangrijke onjuistheden en/of onrechtmatigheden te ontdekken, rekening houdend met de materialiteitsgrenzen zoals vastgelegd in bet Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten (BAPG). Het product van dejaarrekeningcontrole is de controleverklaring bij dejaarrekening en het accountantsverslag.
Deloitte. 6 6juni 2012 PS 12-140/dt Avalex heeft nog geen definitievejaarrekening 2010 opgesteld. U heeft ons gevraagd om naar de stand van de controle op 18 november 2011 tussentijds inzicht te geven in de voortgang van de controle. De belangrijkste bevindingen en openstaande punten vanuit onze controle hebben wij in deze voortgangsrapportage opgenomen. Wij adviseren u om de follow-up van de openstaande punten en de bevindingen te bewaken. 1.2
Avalex in 2010 niet in control
Om een kwalitatief goede bedrijfsvoering te kunnen waarborgen, waarbij betrouwbare managementinformatie bijdraagt aan het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen, heeft Avalex besloten om een nieuw bedrijfsinformatiesysteem in te voeren. Zoals wij in ons rapport bij de jaarrekening 2009 aan uw bestuur hebben opgemerkt, is de invoering van een nieuw informatievoorzieningspakket een grote en complexe operatie. Op voorhand zijn niet alle aspecten te onderkennen die van invloed zullen zijn op het uiteindelijke resultaat. Begin 2011 hebben IT-auditors van Deloitte een EDP-onderzoek gedaan naar SAP. De onderzoeksvraag luidt: “Avalex wil weten of er momenteel in het SA- systeem risico’s zijn in bet kader van het gebruik en controlemaatregelen. Daarnaast wil Avalex graag vaststellen dat de technische werking van SAP ten aanzien van de vastlegging van (trans)acties met financiële impact in het grootboek juist verloopt. Verder wil Avalex inzicht hebben in de vraag of de gebruiksvriendelijkheid van het systeem en het opleidingsniveau van de gebruikers voldoende zijn.,, Op 28 februari 2011 hebben de IT-auditors gerapporteerd. Dit rapport is in onze aanwezigheid besproken met de heren Van Nieuwenhuizen, Oosting, Floor en Van Dijk. De conclusie van het onderzoek is dat Avalex onvoldoende zekerheid kan ontlenen aan de beheersmaatregelen in SAP en in Pfister. Tevens luidt de conclusie dat de accountant gezien de bevindingen niet voldoende zekerheid zal kunnen ontlenen aan de beheersmaatregelen in SAP en Pfister en dat het niet mogelijk is vanuit dat perspectief te steunen op de inteme beheersing. De accountant zal daarom een andere aanpak moeten kiezen om de benodigde zekerheid te verkrijgen. Dit heeft ertoe geleid dat wij onze organisatiegerichte controleaanpak hebben herzien en een gegevensgerichte controleaanpak volgen. Deze omstandigheid kan invloed hebben op ons accountantsoordeel over de jaarrekening van Avalex. Door belemmeringen in de interne beheersing is de managementinformatie in 2010 onvoldoende betrouwbaar. Dit is door Avalex onderkend in bet managementteam van 9 december 2010. Tevens is dit op 17 januari 2011 besproken in bet dagelijks bestuur.
Deloitte. 7 6juni 2012 Psi 2- 140/dt
Aan dit gebrek aan inteme beheersing liggen verschillende oorzaken ten grondsiag. Het EDP rapport geeft daarop een nadere toelichting. Tevens biedt naar mening van het management van Avalex de begroting 2010 onvoldoende basis voor om afwijkingen in de realisatie voldoende naar oorzaken te analyseren en is de inrichting van de administratie in SAP onvoldoende om betrouwbare managementinformatie te genereren. Overigens is de begroting geen object van onze accountantscontrole. In onze managementletter van 21 december 2010 hebben wij geconcludeerd dat Avalex over 2010 niet ‘in control’ is. Er is sprake van ‘in control’ indien een organisatie tijdig alle relevante fouten en onzekerheden zeif signaleert en corrigeert. Dit is van wezenlijk belang voor een betrouwbare tussentijdse informatievoorziening en jaarverslaggeving op grond waarvan u beleids- en beheersingsbeslissingen neemt. In onze managementletter van 21 december 2010 hebben wij opgemerkt dat bij Avalex eerst de basis op orde moet komen. Wij hebben daartoe aangegeven dat er een adequate risicoanalyse moet komen die de basis vormt voor de procesinrichting. Werkprocessen dienen te worden beschreven waarbij in het bijzonder aandacht wordt besteed aan risicomitigerende maatregelen. Dit zijn de zogenaamde ‘key controls’. Over het algemeen kennen processen (zoals inkoop, personele kosten, opbrengsten, betaalproces) niet meer dan drie tot vijf key controls per proces. Dit betekent dat het inventariseren van risico’s en het definiëren van key controls geen tijdrovende exercitie hoeft te zijn. Vervolgens is het nodig om die interne controles te beschrijven en uit te voeren waarmee wordt vastgesteld dat de key controls in de praktijk worden nageleefd. Ook hebben wij opgemerkt dat in december 2010 afspraken zijn gemaakt met IT-auditors die ertoe moeten leiden dat door het uitvoeren van een nulmeting eenduidig wordt vastgesteld dat SAP zo is ingericht, dat de automatiseringsomgeving betrouwbare sturingsinformatie (waaronder kwalitatief goede analyses van verschillen tussen begroting en realisatie) oplevert. Tot slot hebben wij aangegeven dat het zaak is om de rapportages zo in te richten dat de informatie is afgestemd op de informatiebehoeften van de medewerkers, directie en bestuur en dat sturingsinformatie voldoende frequent beschikbaar is.
Deloitte. 8 6juni 2012 PS12-140/dt
1.3
Tijclpad van dc controle
Op 24 augustus 2010 zijn wij de interim-controle gestart. Op 21 december 2010 hebben wij de concept managementletter aan de directie uitgebracht die wij op 7 j anuari 2011 hebben besproken met de directie en in aanwezigheid van de penningmeester. Op verzoek van de directie hebben wij deze managementletter niet definitief aan de directie uitgebracht. De directie heeft ons verzocht hiermee te wachten totdat de belangrijkste openstaande punten uit de interim-controle door Avalex zijn opgelost. Op 12 april 2011 heeft de directie ons gevraagd om de managementletter pas definitief te maken op het moment dat wij rapporteren over de uitkomst van de jaarrekeningcontrole. Op 16 mei 2011 hebben wij dejaarrekeningcontrole gestart. Deze is tot op heden niet afgerond. Diverse openstaande vragen over posten in de jaarrekening die van belang zijn om de controle te kunnen afronden, zijn tot op heden niet afdoende beantwoord. De bijiagen bij deze voortgangsrapportage geven inzicht in de bevindingen uit de interim-controle (bijiage 1) en de vragen uit de interim-controle die per heden nog openstaan (bijiage 2). Hieronder is een overzicht opgenomen van de belangrijkste data in het tijdpad van de accountants controle 2010:
;; 24 augustus 2010
Pre-auditmeeting auditteam en startgesprek Deloitte Accountants met Deloitte IT-audit
8 oktober 2010 en 28 oktober 2010
Pre-auditmeeting met controller en interim-assistent + vervoigmeeting
15 november 2010
Pre-auditmeeting met penningmeester, directeur en controller
6 december 2010
Start interim-controle
21 december 2010
Concept managementletter uitgebracht aan directie
3 januari 201 1
Bepalen scope EDP-audit met directie, controller en hoofd Middelen
7 januari 201 1
Bespreken concept managementletter met directie en penningmeester
14, 21 en 28 januari 201 1
Terugkomdagen afwikkeling openstaande punten interim-controle
24januari 2011
Start onderzoek SAP door Deloitte ERS
4 februari en 7 maart 201 1
Terugkomdagen afwikkeling openstaande punten interim-controle
6 april 2011
Bespreken bevindingen EDP-audit met penningmeester, directie en hoofd Middelen
Deloitte. 9 6juni 2012 PS 12-140/dt
16 mei 2011
Start controlejaarrekening 2010
27 juli 2011
Vervolgopdrachtbevestiging aanvullend honorarium controle jaarrekening 2010 gericht aan Algemeen Bestuur
5 augustus 2011
Bespreken bevindingen en stand van zaken controlejaarrekening 2010 met directie en hoofd Middelen
22 augustus 201 1
Bespreken bevindingen en stand van zaken controle jaarrekening 2010 met penningmeester
19 september 201 1
Terugkomdagen afwikkeling openstaande punten interim- en jaarrekeningcontrole
6 oktober 2011
Bespreken bevindingen en stand van zaken controlejaarrekening 2010 met directie en hoofd Middelen en besluit om accountantscontrole voort te zetten op het moment dat de openstaande vragen zijn beantwoord.
Deloitte. 10 6juni 2012 PS 12- 140/dt
2
Uw vermogen en resultaat
2.1
Inleiding
In de volgende paragrafen geven wij een analyse van het resultaat en het vermogen van Avalex. Op de datum van deze voortgangsrapportage beschikken wij nog niet over een definitieve jaarrekening en definitiefjaarverslag. De hieronder vermelde cijfers zijn gebaseerd op de conceptj aarrekening 2010 vers ie 54 van november 2011. Wij merken op dat de accountantscontrole nog niet is afgerond. Op deze cijfers is geen accountantscontrole toegepast.
Follow-up: WU beschikken niet over een door het bestuur opgemaakte definitievejaarrekening. 2.2
Algemeen
Het BBV, de verslaggevingsregels voor gemeenten en gemeenschappelijke regelingen, maakt onderscheid tussen resultaatbepaling en resultaatbestemming. Alle baten en lasten dienen via de programmarekening te lopen. Er mogen geen baten of lasten rechtstreeks in het eigen vermogen worden gemuteerd. De mutaties in het eigen vermogen vinden plaats door middel van de resultaatbestemming. Het resultaat vóór bestemming bedraagt € 1.010.000 nadelig. Per saldo is in 2010 € 324.000 in de reserves gestort, zodat het uiteindelijke nog te bestemmen jaarresultaat € 1.334.000 nadelig is. Dit bedrag is afzonderlijk vermeld onder het eigen vermogen in de balans. De reserves van Avalex zijn in 2010 met € 1.678.000 afgenomen. De specificatie van de afname van de reserves is als volgt:
Realisatie
Resultaat voor bestemming Uitkering van bet bovenmatige dee! van het eigen vermogen van Avalex op grond van artikel 33 en 36 van de Gemeenschappelijke Regeling aan de per eind 2009 deelnemende gemeenten Storting van gemeente Midden-Delfiand in verband met de toetreding tot de Gemeenschappelijke regeling in 2010 Totaal
€ 1.000 -I- € LOlO -I- € 832
+
€ 164
-I- € 1.678
Deloitte. 11 6juni 2012 PS 12- 140/dt De uitkering van bet bovenmatige deel van het eigen vermogen en de storting van de gemeente Midden-Delfiand zijn naar analogie van dividend- en winstuitkeringen rechtstreeks in mindering gebracht op de algemene reserve. Er is namelijk geen sprake van een exploitatiebate of -last. De uitkering en de storting hebben betrekking op het resultaat 2009 in relatie tot het gewenste weerstandsvermogen. 2.3
Financiële weerstand
De omvang van de reserves inclusief resultaat voor bestemming eind 2010 is € 3,2 miljoen. Dit is 9% van het balanstotaal (2009: 20% van bet balanstotaal). De direct beschikbare weerstandscapaciteit van Avalex is in 2010 afgenomen. Op basis van de geInventariseerde risico’s en de meerjarenbegroting 2008-2011 heeft Avalex haar risicoprofiel in de categorie “Gemiddeld” ingedeeld. Dit resulteert in een benodigde omvang van bet weerstandsvermogen van 15% van de omzet. Het benodigde weerstandsvermogen eind 2010 is op basis van de omzet 2010 (€ 33,9 miljoen) circa € 4,6 miljoen. De totale omvang van de reserves van € 3,2 miljoen is onder het gewenste niveau. 2.4
Analyse resultaat
Hierna geven wij een overzicht van de ontwikkeling van het resultaat (vóór bestemming) van 2008 tot en met 2010:
Resultaatontwikkeling 2008-2010 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 -500 -1.000 -1.500 -2.000
(x € 1.000)
12008
12009 12010
2008
2009
2010
Deloitte. 12 6juni 2012 PS12-140/dt De exploitatie over 2010 laat een negatief saldo van € 1.334.000 zien, ten opzichte van een voordelig saldo van € 626.000 over 2009. Onderstaand overzicht toont de belangrijkste verschillen tussen beide jaren: Realisatie in 2010 t.o.v. 2009
Lagere bijdragen gemeenten (inclusief afvalbrengstations) Hogere omzetten bedrij yen
€ 1.000 -I- € 2.730
+€2.331
Lagere overige baten
-I- € 23
Totaal lagere baten in 2010 t.o.v. 2009 Hogere directe bedrijfslasten Hogere indirecte bedrijfslasten Lagere verwerkingskosten
-I- €422 -I- € 886 -I- € 1.853 +
€ 1.525
Totaal hogere lasten in 2010 t.o.v. 2009
-I- € 1.214
Hogere storting in reserve 2010 t.o.v. 2009
-I- €324
Totaal verschil
-I- € 1.960
Onderstaand overzicht toont de belangrijkste verschillen tussen de realisatie 2010 en de begroting 2010: Realisatie in 2010 t.o.v.
€ 1.000
begrotiiig
Lagere bijdragen gemeenten (inclusief afvalbrengstations) Hogere omzetten bedrijven Hogere overige baten
-/-€236 +€2.998 +
€ 167
Totaal hogere baten in 2010 t.o.v. begroting
+
Hogere directe bedrijfslasten
-I- € 1.995
Hogere indirecte bedrijfslasten
-I- € 3.070
Lagere verwerkingskosten Totaal hogere lasten in 2010 t.o.v. begroting Hoger saldo storting in en onttrekkingen aan reserves 2010 t.o.v. begroting Totaal verschil
+
€ 2.929
€ 523 -I- € 4.542 -I- €324
-I- € 1.937
Deloitte. 13 6juni 2012 PS 12- 140/dt De afwijkingen in de realisatie 2010 ten opzichte van de begroting 2010 worden beInvloed door programma 3 Zakelijke dienstverlening. De begrote baten en lasten op dit programma zijn ná de begrotingswijziging op nihil gesteld, omdat de activiteiten in programma 3 zouden worden uitgevoerd door Avalex B.V. Uiteindelijk zijn in 2010 de activiteiten niet overgebracht van de Gemeenschappelijke regeling naar Avalex WV., omdat de B.V. nog niet voldoende was ingericht. De gerealiseerde baten en lasten volgens de conceptjaarrekening 2010 zijn respectievelijk € 7,2 miljoen en € 7,1 miljoen.
Follow-up: WU zjn nagegaan of de verrekening van kosten met de aangesloten gemeenten volgens een bestendige gedragslijn en in overeenstemming met bestuursbesluiten tot stand is gekomen. Wi] informeren u als volgt: In de begroting 2009 zijn de te hanteren opsiagen ter dekking van de overheadkosten niet vermeld. In het accountantsverslag d.d. 16 juli 2010 hebben wij daarover opgenomen: “Bij het bepalen van de opbrengsten van Avalex wordt ter dekking van de overheadkosten een aantal opsiagen in rekening gebracht bij de deelnemers. Deze opsiagen worden al enkele jaren gehanteerc4 maar ijn voor 2009 niet expliciet opgenomen in de hegroting, zoals wordt voorgeschreven in artikel 2.2.1 van de mantelovereenkomst. De percentages zUn overigens inmiddels wel opgenomen in de begroting 2011. Gezien de historie en de begroting 2011 zijn wij uitgegaan van dejuistheid van de percentages en hebben wij geconstateerd dat de percentages juist z&n toegepast. Voor de volledigheid hebben wlj hieronder de toegepaste percentages opgesomd. Opslagperceniage
Berekend over
2% van de verwerkingskosten 2% van de kapitaallasten 13% van de overige kosten
Totale verwerkingskosten Totale kapitaallasten De totale overige kosten (niet zijnde inzamelkosten, verwerkingskosten en kapitaallasten) De totale kosten (exclusiefde daarover berekende opsiagen) De totale kosten (exclusiefde daarover berekende opsiagen)”
1% risico-opsiag 1% winstopsiag
Op 14 februari 2012 ontvingen wij van Avalex het Excel-document ‘programma2OlO versie4O wijziging verdeling verlies GR en Opsiagen kap lasten anders. nov 2011.xlsx’. Dit document is door Avalex onder andere gebruikt voor het (extracomptabel) opstellen en controleren van de programmarekening 2010. Het document bevat een export van de grootboekadministratie (SAP) sluitend met een negatiefjaarresultaat van € 1.228.543. Dit bedrag komt overeen met het resultaat volgens de conceptjaarrekening 2010 d.d. 2 januari 2012.
Deloitte. 14 6juni 2012 PS12-140/dt Het Excel-document bevat tevens de controleberekeningen rondom de verantwoorde omzet c.q. deelnemersbijdragen 2010. Daartoe is per gemeente en per programma, een berekening gemaakt van de ‘soll-positie’ van de opbrengsten. De soll-positie is afgezet tegen de ‘ist-positie’ en de verschillen zijn geanalyseerd. Uit bovenstaande (controle)berekening kan het volgende worden opgemaakt: •
De fixed fee voor de inzamelkosten is overeenkomstig de DVO berekend;
•
De gehanteerde opsiagen ter dekking van de overheadkosten zijn als volgt: kapitaallasten 2% verwerkingskosten 2% overige kosten 13%; -
-
-
•
De opslag voor winst en risico bedraagt in totaal 2%;
•
De beheerskostenvergoeding bedraagt € 12 per aansluiting.
Ten aanzien van de beheerskostenvergoeding ad € 12 per aansluiting merken wij op dat deze van kracht is vanaf het boekjaar 2010. Op 28 november 2011 heeft het Algemeen Bestuur een bestuursbesluit genomen over de wijze van afrekenen tussen Avalex en de deelnemende gemeenten. Volgens de inleiding bij het bestuursbesluit wordt de wijze van afrekenen tussen Avalex en de deelnemende gemeenten volgens de bestendige gedragslijn zoals deze sinds enkelejaren wordt gevolgd en waarvan het uitgangspunt is opgenomen in de vigerende mantelovereenkomst op deze wijze geformaliseerd. Als toelichting op het bestuursbesluit is vermeld dat bij de accountantscontrole over 2010 is vastgesteld dat ten aanzien van de wijze van afrekening met gemeenten en de verrekening van kosten nooit expliciet een besluit is genomen door het Algemeen Bestuur. In de mantelovereenkomst is slechts opgenomen dat Avalex zou afrekenen tegen werkelijke kosten. In het kader van het rechtmatigheidsbeginsel hebben wij geadviseerd om de in de jaarrekening 2010 verwerkte afrekensystematiek aisnog door het Algemeen Bestuur te laten bekrachtigen. Conclusie: de gehanteerde opslagpercentages, evenals berekeningssystematiek, voor de jaarrekening 2009, de programmarekening 2010 en de uitgangspunten zoals door het Algemeen Bestuur op 28 november 2011 is besloten stemmen overeen. Wij merken op dat de accountantscontrole op dejaarrekening 2010 nog niet is afgerond.
Deloitte. 15
6juni 2012 PS 12-140/dt
3 3.1
Controlebevindingen EDP-audit I)oelstelling van de aecountantscontrole in relatie tot de autornatisering
Onze j aarrekeningcontrole is gericht op het geven van een oordeel over de j aarrekening zeif en is niet primair gericht op het doen van uitspraken over de betrouwbaarheid en de continuIteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking als geheel of van onderdelen daarvan. Onze bevindingen op dat gebied raken dan ook slechts die onderdelen die wij onderzocht hebben, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Hiervoor is een specifiek daarop gericht onderzoek noodzakelijk. 3.2
Scope van (IC opdraclit
Op 3 januari 2011 hebben wij en onze IT-auditors met uw directie, controller en hoofd Middelen overlegd over de scope van de EDP-audit dat is gericht op SAP en Pfister. In dit overleg heeft Avalex aangegeven de aandachtsgebieden “Beveiligingseisen”, “Toegangsrechten en functiescheidingen” en “Werkinstructies en trainingscriterium” niet in de scope van de opdracht op te willen nemen. De reden hiervoor was dat dat deze gebieden (nog) niet volledig zijn ingericht en hiermee de uitkomsten van het onderzoek als bekend verondersteld mogen worden. Deze omstandigheid kan invloed hebben op ons accountantsoordeel over de jaarrekening van Avalex. De volgende onderzoeksvragen zijn wel onderdeel van de scope van de opdracht van de IT-auditors. Daarbij hebben wij tevens de uitkomsten opgenomen.
Onderzoeksvraag
Beantwoording onderzoeksvraag
Is de opzet van controlemaatregelen inzake de interfaces tussen SAP en Pfister in opzet effectief?
Deze interfaces bevatten geen structurele aansluitingen tussen het bron- en het doelsysteem. Daarnaast zijn in het automatische proces van informatieoverdracht onvoldoende waarborgen aangetroffen om te kunnen concluderen dat de overdracht juist en volledig plaatsvindt.
Is de opzet van de rollen en toekenning van rechten in Pfister in opzet en bestaan effectief?
De opzet van de rollen en toekenning van rechten in Pfister is niet effectief: • Er zijn 3 gebruikersaccounts die niet persoonsgebonden zijn: “test”, “super” en “weger”. • De gebruikersaccounts “test” en “super” hebben de rol Super en het gebruikersaccount “weger” heeft de rol Weger. • Er zijn veel gebruikers met de rol Super in de applicatie actief. • Tevens is het gebruikersaccount “jverheul” op lOjanuari 2011 gebruikt terwiji deze medewerker uit dienst was op dat moment. j
Naast het feit dat de rechten niet effectief zijn ingericht, geldt ook
Deloitte. 16 6juni 2012 PS12-l4Ofdt nog dat er geen gebruikersrechtenmatrix beschikbaar is. Hierdoor kan niet gevalideerd worden of de rechten zijn toegekend conform de eisen en wensen van het management. Is de integriteit van kritische SAP rapportages rond de afvalstoffenbalans (DVO, LMA, CBS) in opzet en bestaan effectief?
Voor LMA geldt dat de integriteit niet is gewaarborgd omdat niet kan worden aangetoond dat het automatisch gegenereerde rapport volledig getest is. Voor de overige rapporten geldt dat deze ten tijde van ons onderzoek handmatig gemaakt worden en dit proces van rapporteren ook niet gedocumenteerd is.
Is de opzet van de huidige inrichting van SAP waarbij aandacht is besteed aan: • de gebruiksvriendelijkheid van SAP; • de functionaliteit van SAP; • een lijntest voor één order om inzicht te krijgen in de technische werking van de orderverwerking in SAP effectief?
De functionaliteit en gebruikersvriendelijkheid van SAP behoeven verbetering. Een samenvattend overzicht van bevindingen ten aanzien van de gebruiksvriendelijkheid, functionaliteit en de werking van SAP is uitgezet over de verschillende deelprocessen. Hiervoor verwij Zen wij naar pagina 11 van de uitgebrachte Rapportage van bevindingen van 28 februari 2011.
Is de opzet van de huidige en benodigde ervaring en opleiding van gebruikers van Pfister en SAP effectief?
Door middel van een lijntest hebben wij in opzet vastgesteld dat voor een (willekeurige) order de financiële transacties uit de (deels maatwerk) Waste module juist worden vastgelegd in het grootboek. Op basis van de review van testdocumentatie is er wel een constatering dat deze documentatie incompleet is, waardoor bet voor ons niet is vast te stellen of het systeem werkt conform de eisen en wensen van de organisatie. De gebruikers van Pfister en SAP in het logistieke proces (planning, uitvoering, naplanning) zijn niet voldoende in staat om effectief en efficient met het systeem te werken. Ten aanzien van trainingen is er onvoldoende materiaal beschikbaar zoals werkinstructies en zijn de trainingen niet gevolgd door het relevante personeel. Een samenvattend overzicht van ervaring, trainingsniveau en werkinstructies is uitgezet over de verschillende deelprocessen. Hiervoor verwijzen wij naar pagina 11 van de uitgebrachte Rapportage van bevindingen van 24 februari 2011.
De Rapportage van bevindingen van 28 februari 2011 naar aanleiding van het EDP-onderzoek bevat diverse aanbevelingen voor de korte en langere termijn. Wij adviseren u deze aanbevelingen tijdig te implementeren en de opvolging te monitoren.
Follow-up: In onze inanagementletter 2011 gaan wjj nader in op het lopende EDP onderzoek.
Deloitte. 17 6juni 2012 PS12-140/dt 3.3
Gevolgen bevindingen EDP-audit
voor accoLlntantseontrole
2010
De beveiliging, de toegangsrechten en de functiescheidingen in SAP en in Pfister zijn niet goed geregeld. Tevens zijn onvoldoende waarborgen getroffen voor een juiste en volledige overdracht van gegevens tussen Pfister en SAP. Hierdoor kunnen wij niet steunen op de (application) controls binnen Pfister en SAP. Wij hebben daarom een gegevensgerichte controleaanpak uitgevoerd, om alsnog na te gaan of de informatie in SAP voldoende betrouwbaar is. Wij merken op dat een gegevensgerichte controleaanpak zeer tijdsintensief is. Immers, Avalex heeft de werkprocessen in hoge mate geautomatiseerd. Zo zijn onder meer de volgende activiteiten (in opzet) geautomatiseerd: 1. Het waarborgen van dejuistheid van de door de eindverwerker in rekening gebrachte verwerkingskosten. 2. Het waarborgen van de juiste verdeling van de verwerkingskosten over de deelnemende gemeenten. 3. Het waarborgen van de juiste en volledige doorbelasting aan de gemeenten van de aanvullende dienstverlening in programma 4. 4. Het waarborgen van de volledigheid van de omzet uit zakelijke dienstverlening (programma 3). Door veel extra inspanning van Avalex is de juistheid vastgesteld van de door de eindverwerker Twence aan Avalex in rekening gebrachte verwerkingskosten. Dit is een belangrijke constatering omdat de verwerkingskosten een grote kostenpost zijn voor Avalex en omdat de verwerkingskosten de basis zijn voor de doorbelasting aan de gemeenten. Op dit moment beschikt Avalex nog over onvoldoende controle-informatie om de juistheid en volledigheid van de mutaties zoals genoemd onder de punten 2, 3 en 4 vast te stellen. Deze omstandigheid kan invloed hebben op ons accountantsoordeel over dejaarrekening van Avalex. Follow-up: Avalex heeft voor het verkrijgen van aanvullende controle-inforinatie veel inspanningen verricht. De verwachting van Avalex is dat het niet mogeljjk is om extra controle informatie te verschaffen.
Deloitte. 18 6juni 2012 PS 12-140/dt
3.4
Cloud
computing
Wij hebben begrepen dat Avalex gebruikmaakt van cloud computing. Een deel van de software (waaronder SAP) is geplaatst in een cloud. Via een internetverbinding kan de software in de cloud worden benaderd. Op de datum van deze rapportage is voor Avalex onduidelijk op welke wijze de IT-security is ingericht en op welke wijze de betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking is gewaarborgd. Het is nodig om dit op korte termijn na te gaan. Vervolgens zullen wij nagaan welke aanvullende (interne en externe) controles gericht op het eventuele risico uitgevoerd dienen te worden. Follow-up: Onze EDP-auditors onderzoeken momenteel in hoeverre sprake is van cloud computing en wat de eventuele gevolgen zUn voor de interne en externe controles.
4 4.1
Controlebevindingen jaarrekening 2010 Waardering niatericle vaste activa
Ultimo 2010 is circa € 3,5 miljoen geInvesteerd in de aanschaf en de inrichting van het softwarepakket SAP. Avalex heeft bevestigd dat alle investeringen nog steeds dienstbaar zijn aan de bedrijfsvoering. Wij zullen dit nog vaststellen. Indien bedragen zijn geInvesteerd in onderdelen van SAP die niet meer in gebruik zijn, heeft dit invloed op de juistheid van de waardering van de materiële vaste activa. Follow-up: In overleg met uw organisatie is besloten om voor deze bevinding de uitkomsten van het onderzoek van FDS afte wachten. 4.2
Vorderingen op openbare licharnen
Op 22 juni 2011 heeft Avalex een vordering van € 163 .000 op openbare lichamen. Hiervan heeft € 155.000 betrekking op de deelnemende gemeenten. Momenteel is Avalex in overleg met de deelnemende gemeenten over de gefactureerde bedragen. Avalex is van mening dat de vorderingen juist en volwaardig zijn. Om deze reden is ook geen voorziening voor oninbaarheid gevormd. Het is nodig om het overleg met de deelnemende gemeenten af te ronden, de uitkomsten te documenteren en indien nodig een voorziening te treffen. Follow-up: Er zijn mondelinge afspraken gemaakt met een deelnemende gemeente. Deze afspraken zijn nog niet schrzftelijk bevestigd. Eén vordering is uiteindelUk te hoog verantwoord voor een bedrag van €32.000.
Deloitte. 19 6juni 2012 PS 12-140/dt
4.3
Toevoegingen algernene reserve en besterl inzarnelrniddelen
serve heheerkosten
Zoals vermeld in paragraaf 2.2. is in 2010 een bedrag van € 164.500 toegevoegd aan de algemene reserve in verband met de toetreding van gemeente Midden-Delfiand tot de gemeenschappelijke regeling in 2010. Per de datum van deze voortgangsrapportage hebben wij geen bestuursbesluit ontvangen waaruit de juistheid en volledigheid van deze toevoeging blijkt. Follow-up: Bestuursbesluit ontvangen waaruit dejuistheid en volledigheid van deze toevoeging blzjkt. Vanaf 2010 worden de beheerskosten voor containers (afschrijving, onderhoud, inspectie etc.) met een vast tarief van € 12 per huisaansluiting bij de deelnemende gemeenten in rekening gebracht. Het verschil tussen het vaste tarief en de werkelijke kosten wordt ten gunste of ten taste van de bestemmingsreserve beheerskosten en inzamelmiddelen gebracht. In 2010 is een bedrag van circa € 323.000 toegevoegd aan de bestemmingsreserve. Per de datum van deze voortgangsrapportage hebben wij geen toereikende specificatie dan wel onderbouwing ontvangen van de toevoeging van € 323.000. Het is nodig om deze onderbouwing aisnog aan te leveren. Daarnaast is het nodig dat wij het bestuursbesluit ontvangen waaruit de juistheid van de vergoeding van € 12 per huisaansluiting blijkt. Avalex heeft bevestigd dat het Dagelijks Bestuur dit besluit op 3 oktober 2011 heeft genomen en dat dit besluit op 28 november 2011 aan het Algemeen Bestuur wordt voorgelegd. Follow-up: Bestuursbesluit ontvangen waaruit het tarief van €12 per huisaansluiting bhjkt. De specificatie dan we! onderbouwing van de toevoeging van €323.000 dienen wU nog te ontvangen. 4.4
Voorziening over te nernen containers
Zoals in de vorige paragraaf vermeld, worden vanaf 2010 de beheerskosten voor containers met een vast tarief van € 12 per huisaansluiting bij de deelnemende gemeenten in rekening gebracht. Avalex neemt de (ondergrondse) containers van de deelnemende gemeenten over tegen de boekwaarde in de administratie van de gemeenten op 1 januari 2010. Wij hebben begrepen dat hieraan een bestuursbesluit ten grondsiag ligt. Dit bestuursbesluit hebben wij nog niet ontvangen. Tevens bestaat onzekerheid over de boekwaarde en daarmee over de afschrijvingskosten van de containers.
Deloitte. 20 6juni 2012 Psi 2- 140/dt Een aantal gemeenten heeft in 2010 de containers nog niet overgedragen aan Avalex. Voor deze gemeenten heeft Avalex de afschrijvingskosten (€ 285.000) voor 2010 bepaald die zouden optreden als de gemeenten de containers hadden overgedragen. Tegelijk is voor deze afschrijvingslast een voorziening gevormd voor hetzelfde bedrag. Het is nodig om na te gaan of de voorziening voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften en of de afschrijvingskosten juist zijn berekend, in overeenstemming met het bestuursbesluit. Follow-up: Bestuursbesluit ontvangen omtrent de overname van de ondergrondse containers. Dejuistheid van de waardering van de containers voor de deelnemende gemeente PUnacker Nootdorp is nog onzeker vanwege discussie tussen Avalex en de gemeente. Wif dienen nog de definitievejaarrekening van gemeente Rijswjjk te ontvangen ter bepaling van dejuistheid van de boekwaarde van de containers per ijanuari 2010. 4.5
Uitbetalingen aan Stichting Kringloop Deift en B.V. Kringloopbedrjjf Deift
Van 1 juli 2007 tot 1 januari 2011 heeft Avalex namens gemeente Deift betalingen verricht aan Stichting Kringloop Deift en BV Kringloopbedrijf Deift. Avalex kan de juridische grondsiag voor de uitbetaling niet aantonen en kan tevens niet kan nagaan of de prestaties ook daadwerkelijk zijn geleverd. Wij hebben begrepen dat deze constructie op verzoek van de gemeente Deift is ingericht. Om voldoende grondsiag te verkrijgen voor de betalingen is in oktober 2011 een vierpartijen overeenkomst getekend door de Gemeente Deift, Avalex, de Stichting Kringloop Deift (5KD) en BV Kringloopbedrijf Deift (KBD). Deze overeenkomst bevat de volgende overwegingen: • • • •
•
•
Gemeente Deift heeft een overeenkomst met 5KD voor het huis-aan-huis inzamelen van oud papier. Gemeente Deift heeft een overeenkomst met KBD voor het ophalen van kringloopgoederen. Gemeente Deift wenst de betalingen voor door SKD respectievelijk KBD te verrichten prestaties door Avalex te laten uitvoeren. Gemeente Deift heeft over de periode 1 juli 2007 tot 1 januari 2011 voorcalculatorisch aan Avalex bedragen overgemaakt zodat Avalex de huis-aan-huis papierinzameling kan betalen aan 5KD. Gemeente Deift heeft over de periode 1 juli 2007 tot 1 januari 2011 voorcalculatorisch aan Avalex bedragen overgemaakt zodat Avalex de inzameling van kringloopgoederen kan betalen aan KBD. De overeenkomst tussen Gemeente Deift en SKD gedurende voornoemde periode is onverkort in stand gebleven, waarbij Avalex geen partij is.
Deloitte. 21 6juni 2012 PS 12-l4OIdt •
De overeenkomst tussen Gemeente en KBD is gedurende voomoemde periode onverkort in stand gebleven, waarbij Avalex geen partij is.
De vier partijen concluderen dat: •
•
er tussen Avalex en Gemeente Deift is overeengekomen dat Avalex de voorcalculatorische bedragen uitbetaalt op basis van door SKD respectievelijk KBD bij Avalex in te dienen facturen over de bovengenoemde periode; er aldus voorzien is in een grondsiag voor de betaling door Avalex aan SKD respectievelijk KBD voor het huis-aan-huis inzamelen van oud papier respectievelijk kringloopgoederen over de periode van 1 juli 2007 tot 1 januari 2011.
Wij merken op dat in de vierpartijen-overeenkomst niet is vermeld wie verantwoordelijk is voor het vaststellen van de juistheid en de rechtmatigheid van de door SKD en KBD bij Avalex ingediende facturen. Het is nodig om de verantwoordelijkheid op dit viak nader vast te leggen. Als Avalex verantwoordelijk is voor het vaststellen van de juistheid en de rechtmatigheid van de ingediende facturen, zal Avalex over 2010 aanvullende controles moeten doen. De vierpartijen-overeenkomst is wel getekend, maar is niet gedateerd. Het is nodig om dit aisnog te doen. Follow-up: Bevindingen zUn nog steeds actueeL
4.6
Investeringen Ryck
In 2010 is Avalex gestart met het pilotproject Ryck in de gemeente Pijnacker-Nootdorp. In 2010 zijn de uitgaven voor dit project circa € 30.000. Uit de voortgezette controle op de inkoopfacturen 2011 en uit mededeling van Avalex blijkt dat in 2011 circa € 700.000 is besteed aan Ryck. Deze uitgaven hebben betrekking op de aanschaf van inzamelmiddelen en op voorbereidingskosten. Voor deze uitgaven is geen dekking in de begroting 2011. Wij hebben begrepen dat het project is besproken in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 28 maart 2011. Wij hebben aan de hand van versiagen niet kunnen vaststellen of deze goedkeuring is verleend. Wij adviseren u met het oog op de (begrotings)rechtmatigheid van deze uitgaven een besluit te nemen over deze uitgaven en de uitgaven overeenkomstig te verwerken. Follow-up: Geen begrotingswzjziging vastgesteld voor het goedkeuren van de uitgaven in project Ryck. Dit heefi invloed op ons accountantsoordeel op het gebied van rechtmatigheid in 2011.
Deloitte. 22 6juni 2012 Psi 2- 140/dt 4.7
Aansluiting financiële adininistratie (SAP) op jaarrekening 2010
Het vaststellen van de aansluiting van de financiële administratie (SAP) op de jaarrekening is complex en arbeidsintensief. Dit hangt samen met beperkingen in het systeem (niet gebruikersvriendelijk), eliminaties van opsiagen voor winst en risico en de verdeling van het saldo op de kostenplaats “GR Avalex” over de verschillende programmarekeningen. Uit het oogpunt van efficiëntie hebben wij met Avalex afgesproken dat wij de aansluiting van de financiële administratie 2010 op de jaarrekening 2010 vaststellen nadat alle correcties administratief zijn verwerkt in de financiële administratie en de jaarrekening. Wij adviseren u na te gaan welke vereenvoudigingen mogelijk zijn zodat de aansluiting in komende jaren minder arbeidsintensief is. Follow-up: Bevindingen zijn nog steeds actueel. 4.8
Personeclskosten
Aunsluiting salarisadn
-
qtie op ,financiele adniinistratie
Bij de start van de jaarrekeningcontrole bestond een verschil tussen de kosten volgens de salarisadministratie en de financiële administratie. Inmiddels is dit verschil teruggebracht tot circa € 70.000. Wij adviseren u het resterende verschil verder uit te zoeken en te corrigeren.
Follow-up: Verschil is verder uitgezocht en gecorrigeerd. Conirole indict? stireding
Halverwege hetjaar 2010 is uw directeur in dienst getreden. Bij onze controle op de indiensttreding hebben wij geconstateerd dat: •
•
de fiscale bijtelling voor privégebruik van de ter beschikking gestelde leaseauto niet juist is. Inmiddels is actie genomen om de fiscale bijtelling over 2010 met terugwerkende kracht aan te passen; bij de indiensttreding is overeengekomen dat Avalex 50% van de pensioenstorting betaalt. Avalex heeft deze betaling niet gebruteerd. Inmiddels is actie genomen om de brutering over 2010 met terugwerkende kracht te verwerken;. uw directeur in 2009 de VAR-verkiaring niet meer kon tonen. Over de eerste heift van 2010 heeft uw directeur wel een VAR-verkiaring overhandigd. Bij een eventueel boekenonderzoek kan het ontbreken van de VAR fiscale gevolgen hebben.
Follow-up: Wj hebben nog niet kunnen vaststellen dat defiscale correcties volledig zijn verwerkt. De bevinding betrekking hebbende op de VAR-verklaring is nog steeds actueel.
Deloitte. 23 6juni 2012 PS 12- l4OIdt
4.9
Autorisatie inkooptacturen
Wij hebben geconstateerd dat diverse inkoopfacturen door dezelfde medewerker zijn geautoriseerd die ook de opdracht heeft verleend. Hierdoor is sprake van onvoldoende primaire functiescheidingen in het inkoopproces. Het is nodig om de inkoopfacturen die dit in 2010 betreffen door een tweede medewerker, die de juistheid van de prestatielevering en de juistheid van de kosten kan nagaan, te laten beoordelen en indien akkoord te autoriseren. Uw directeur beschikt over een ‘corporate’ creditcard. In 2010 is de omvang van de creditcarddeclaraties circa € 8.500. De creditcarddeclaraties zijn niet geautoriseerd door een derde. Wij adviseren u alle creditcarddeclaraties met terugwerkende kracht te laten autoriseren door de penningmeester en een declaratiereglement op te stellen dat kan dienen als grondsiag voor de toetsing. Follow-up: Bevindingen zjn nog steeds actueel. 4.10 N’Iernoriaalhoekingen Met memoriaalboekingen worden handmatig in de administratie bedragen geboekt. Memoriaalboekingen zijn daarom gevoelig voor fouten. De administratie van Avalex bevat relatief veel memoriaalboekingen. Wij hebben geconstateerd dat in 2010 geen limitatief inzicht bestaat van de verwerkte memoriaalboekingen in 2010. Ons onderzoek naar dejuistheid van de memoriaalboekingen is nog niet afgerond. Wij adviseren om memoriaalboekingen met een uniforme code in de administratie te boeken en doorlopend te nummeren. Zo ontstaat limitatief inzicht in de verwerkte memorialboekingen. Follow-up: Controle van de memoriaalboekingen is nog niet afgerond. In 2011 is wel inzicht in de verwerkte memoriaalboekingen.
4.11 Afvalstoffenrapportage Avalex heeft voor 2010 een afvalstoffenrapportage gemaakt op basis van de in- en uitwegingen volgens Pfister en de geboekte verwerkingskosten in SAP. Deze afvalstoffenrapportage heeft tot doel om aan te tonen dat: • • • •
de door de eindverwerker in rekening gebrachte verwerkingskostenjuist zijn; de verwerkingskosten juist en volledig zijn toegerekend aan de gemeenten; de door de eindverwerker in rekening gebrachte negatieve verwerkingskosten volledig zijn (dit gaat om de opbrengsten van waardevol afval); de door Avalex bij de gemeenten in rekening gebrachte opsiag voor overhead voor het overlaadstation Deift van € 8 per ton afval juist en volledig is.
Deloitte. 24 6juni 2012 PS 12-140/dt Op dit moment staan met betrekking tot de afvalstoffenrapportage de volgende vragen uit onze controle open:
De zichtbare aansluiting van de tonnages volgens de afvalstoffenrapportage met de in- en uitwegingen volgens Pfister en de analyse naar oorzaak van afwijkingen. • De verkiaring voor het verschil van € 245.000 tussen de in rekening gebrachte kosten door de eindverwerker Twence en de verwachte verwerkingskosten op basis van de in- en uitwegingen volgens Pfister. • De zichtbare interne controle op de juistheid van de overige in rekening gebrachte kosten door de eindverwerkers (niet zijnde Twence). De zichtbare interne controle op de juistheid en volledigheid van de door Avalex in rekening gebrachte opsiag voor overhead voor het overlaadstation Deift van € 8 per ton afval. • De zichtbare aansluiting van de verwerkingskosten volgens de afvalstoffenrapportage (bijiage doorbelasting verwerkingskosten) op de in dejaarrekening 2010 opgenomen verwerkingskosten. • De trendanalyse van de in rekening gebrachte tonnages per afvalstroom op totaalniveau en per deelnemende gemeente over de jaren 2008 tIm 2010. Geconstateerde (grote) afwijkingen dienen nader te worden geanalyseerd en naar oorzaak toegelicht. Het opstellen van de specificatie van de verantwoorde negatieve verwerkingskosten (gesorteerd naar monostroom en programmarekening) inclusief een zichtbare aansluiting op de financiële administratie. • Inzicht geven in de gehanteerde werkmethode die de volledigheid van de negatieve verwerkingskosten waarborgt. Hierbij is het onderscheid van belang tussen de inzameling die door Avalex zeif wordt uitgevoerd en de inzameling die door een externe partij wordt uitgevoerd. • Het opstellen van een trendanalyse van de verantwoorde negatieve verwerkingskosten op totaalniveau en per deelnemende gemeente over dejaren 2008 tIm 2010. Geconstateerde (grote) afwijkingen dienen nader te worden geanalyseerd en naar oorzaak toegelicht. •
Wij merken op dat, zoals eerder gezegd, de beveiliging, de toegangsrechten en de functiescheidingen in SAP en in Pfister onvoldoende betrouwbaar zijn. Hierdoor kunnen wij niet steunen op de (application) controls binnen Pfister en SAP. Het is daarom onzeker of de in- en uitwegingen volgens Pfister voldoende betrouwbaar zijn om de juistheid van de verwerkingskosten en de verdeling over de verschillende gemeenten vast te stellen. Deze omstandigheid kan invloed hebben op ons accountantsoordeel over de jaarrekening van Avalex. Follow-up: Bevindingen zijn nog steeds actueel.
Deloitte. 25 6juni 2012 PS12-140/dt
4.12 Interne controle op juiste en volledige doorbelastingen naar de deelnemende gerneenten Op dit moment hebben wij de uitkomsten van de interne controle op juistheid en volledigheid van de doorbelaste kosten naar de gemeenten nog niet ontvangen. Er zijn waskosten van containers doorbelast aan de gemeenten. Wij zullen de juistheid hiervan nog beoordelen.
Follow-up: Bevindingen zjn nog steeds actueeL 4.13 Openstaande vragdn naar aanleiding van controlebevindingen ornzet Naar aanleiding van onze controles op de omzet hebben wij injuni en injuli 2011 vragen uitgezet bij Avalex. Op de meeste vragen hebben wij nog geen antwoord ontvangen. Uw hoofd Middelen beschikt over een totaaloverzicht van de gestelde vragen. Hierna treft u een puntsgewijze samenvatting aan van de belangrijkste openstaande vragen: 1) Besluit opslagpercentages 13% en 2% nog te ontvangen. Opslagpercentages zijn niet benoemd in de begroting. 2) Besluit inzameling uit te voeren werkzaamheden binnen fixed fee nog te ontvangen. De mantelovereenkomst regelt dat de werkelijke kosten met een opsiag worden berekend. (art 2.2.1). 3) Aansluiting verantwoorde verwerkingskosten en doorbelastingen op afvalstoffenrapportage is niet zichtbaar vastgelegd en er is geen nadere analyse uitgevoerd op geconstateerde afwijkingen. 4) Is de vergoeding voor de beheerskosten onderdeel van de fixed fee? Of vindt afrekening plaats op basis van het aantal aansluitingen (maal € 12)? 5) Diverse correcties (aansluitingsverschillen) zijn nog te verwerken in de jaarrekening.
6) De onderbouwing van de kapitaallasten is nog te ontvangen. 7) Voor programma 2 is uitgegaan van de tarieven zoals vermeld in Pfister. Is voor 2010 (bijvoorbeeld via een verbandscontrole) vastgesteld dat heel 2010 de juiste tarieven zijn gehanteerd? 8) Is voor programma 3 met een verbandscontrole vastgesteld dat de gegevens (tarief, soort afval, aantal inzameldagen etc.) zoals opgenomen in de contractenadministratie juist zijn verwerkt? Oftewel: sluiten de gegevens aan op het getekende contract? 9) De verbandscontrole die voor de vaststelling van de volledigheid van de verantwoorde omzet in programma 3 en 4 is uitgevoerd, is alleen mogelijk indien gesteund kan worden op de inteme beheersing binnen SAP. Zoals eerder opgemerkt is dat door tekortkomingen in SAP niet mogelijk. Op welke andere wijze kan buiten SAP om de volledigheid van de omzet worden aangetoond?
Deloitte. 26 6juni 2012 PSi 2- 140/dt
10) Is ter bepaling van de volledigheid omzet vastgesteld dat alle orders zijn afgesloten dan wel uren zijn geboekt? Is voor de niet-afgesloten orders vastgesteld dat deze terecht nog open staan? ii) De aangeleverde interne controlevastleggingen van de volledigheid omzet op programma 4 is opgesteld op totaalniveau. Voor de controle op de juiste en volledige facturatie per deelnemende gemeente is een specificatie per deelnemende gemeente van belang. Graag ontvangen wij deze specificatie. 12) Voor de bepaling van de omzet is de tarievenlijst 2011 gehanteerd. Graag de door het bestuur geautoriseerde tarievenlijst 2010 hanteren bij het bepalen van de omzet. 13) Op welke wijze is vastgesteld dat de orders terecht onder programma 4 zijn opgenomen? Is dit vastgesteld aan de hand van een getekende order door de deelnemende gemeente? 14) Zijn aan de orders in programma 4 maximale urenaantallen gekoppeld? Of kan ongelimiteerd uren worden geschreven? Follow-up: Bevindingen zzjn nog steeds actueel.
4.14 Fiscaliteit Onlslagvergoeding
Tijdens de interim-controle hebben wij een inkoopfactuur van RDW Mobiele Autoservice geselecteerd. De uitbetaling heeft het karakter van een ontslagvergoeding in het kader van een mobiliteitsplan aan een voormalige medewerker. Deze medewerker stuurt 15 maanden lang een factuur van € 3.000 zonder dat hier een prestatie tegenover staat. De uitbetalingen zijn niet gebruteerd. Het is denkbaar dat bij een boekenonderzoek de belastingdienst een naheffingsaanslag (inclusief boete en rente) oplegt. Follow-up: Bevindingen zjn nog steeds actueeL
Uithetaling peiwooniijke toelagen in pkiats van garantietoelage Uit gesprekken met een medewerker van personeelszaken blijkt dat in een aantal gevallen medewerkers vanaf indiensttreding een persoonlijke toelage ontvangen in plaats van een garantietoelage. Het verschil is dat de garantietoelage meetelt in de grondsiag voor de berekening van de eindejaarsuitkering, het pensioen en het cafetariamodel. Bij een persoonlijke toelage bestaan deze opsiagen niet. Wij adviseren u na te gaan of deze methode ongewenste fiscaleconsequenties heeft. Follow-up: Bevindingen zjn nog steeds actueel.
Deloitte. 27 6juni 2012 Ps 12- 140/dt Rondrekening sociale lasten en btw
Op dit moment hebben wij nog geen rondrekening ter onderbouwing van de juistheid en de volledigheid van de sociale lasten en de btw ontvangen. Follow-up: Bevindingen z/n nog steeds actueel. Atwikkeling dubbel betanide loonlzeffluig 2(109
In 2009 is loonheffing dubbel betaald. Hierover hebben wij eerder gerapporteerd. Graag ontvangen wij inzicht in de afwikkeling van de dubbel betaalde loonheffing in 2009. Follow-up: Punt is afgewikkeld. 4.15 Lopeaide geschillen Wij hebben met uw directiesecretaris gesproken over lopende juridische geschillen. Naar aanleiding van dit gesprek staan nog de volgende aandachtspunten open: • •
De overeenkomst Nieuwe Waterpas locatie is ontbonden. Deze post kan worden verwijderd uit de Niet in de balans opgenomen verplichtingen. Avalex dient de afwikkeling vervormde perscontainers Geesing Norba te monitoren. Als perscontainers worden teruggekocht, dienen deze te worden verwijderd uit de jaarrekeningpost materiële vaste activa.
Follow-up: Bevinding Nieuwe Waterpas is afgewikkeld. Bevindingperscontainer is nog steeds actueeL
4.16 Vaststellin gebeurtenissen na balansdaturn Omdat de controle nog niet is afgerond zijn wij genoodzaakt om de controle op de ‘Gebeurtenissen na balansdatum’ voort te zetten tot het moment van afgifte van de controleverkiaring. Dit houdt onder meer in dat wij de notulen van bestuurs- en MT-vergaderingen zullen doomemen en de voortgezette controle gericht op de facturen met betrekking tot 2010 zullen uitbreiden. Hierover hebben wij met Avalex nadere afspraken gemaakt. Follow-up: Bevindingen zrjn nog steeds actueel.
Deloitte. 28 6juni 2012 PS 12- 140/dt
5
Frauderisico
Van de accountant wordt op grond van de regels van de beroepsorganisatie (NIVRA) een professioneel-kritische houding verwacht ten aanzien van afwijkingen van materieel belang als gevoig van fraude in dejaarrekening. Ter invulling van deze professioneel-kritische houding zal de accountant een inschatting moeten maken van de frauderisico’ s, zich een beeld moeten vormen van de maatregelen van interne beheersing die de organisatie heeft getroffen om mogelijke fraudes van materieel belang te voorkomen, en te bezien of deze maatregelen effectief zijn. Wanneer sprake is van een aanwijzing voor fraude, dan zal de accountant dit moeten communiceren met, athankelijk van de aard van de fraude, de direct Ieidinggevende, het college en, in sommige gevallen (fraude in de top van de organisatie) en wanneer onvoldoende herstelwerkzaamheden worden ondernomen, de raad. Om invulling te geven aan de eerdergenoemde verplichting hebben wij een fraudediscussie gevoerd binnen het controleteam. Bij de pre-auditmeeting met de directie en uw penningmeester is afgesproken dat Avalex een frauderisicoanalyse zal uitvoeren. Tot op heden is deze analyse nog niet uitgevoerd. Het is nodig om deze analyse aisnog te maken en de uitkomsten van deze analyse met ons te bespreken. Follow-up: Fraudediscussie gevoerd met penningmeester, directeur en hoofd Middelen. Interne frauderisicoanalyse is niet gedocumenteerd.
Deloitte. 29 6juni 2012 PS 12-140/dt
6 6. 1
Controle rechtmatigheid Iiiterne controle op rechtrnatigheid nog niet gereeci
Sinds 2004 is de controle op de rechtmatigheid onderdeel van de accountantscontrole. De interne controle op rechtmatigheid is nog geen vast onderdeel van de interne beheersing van Avalex. Op dit moment is de interne controle op rechtmatigheid nog niet gereed. Het is nodig om op zeer korte termijn de interne controle op rechtmatigheid op te pakken en rechtmatigheid een vast onderdeel te maken van de interne controle. Overigens staan uit onze interim-controle diverse vragen open met betrekking tot de rechtmatigheid. Follow-up: Bevindingen zijn nog steeds actueeL 6.2
Begrotingsr
De toe te passen normen voor het begrotingscriterium zijn gebaseerd op artikel 189, 190 en 191 van de Gemeentewet en moeten door het Algemeen Bestuur zeif nader worden ingevuld en geconcretiseerd. Dit gebeurt door middel van de begroting en via de verordening op bet financieel beheer ex artikel 212 van de Gemeentewet. Het systeem van budgetbeheer en -bewaking moet waarborgen dat de baten en lasten binnen de begroting blijven en dat belangrijke wijzigingen of dreigende overschrijdingen tijdig worden gemeld aan het Algemeen Bestuur, zodat deze tijdig (binnen bet begrotingsjaar) een besluit kan nemen. Een systeem met onvoldoende waarborgen voor tijdige melding aan het Algemeen Bestuur van budgetoverschrijdingen heeft bet risico in zicb dat inbreuk wordt gemaakt op bet budgetrecht van het Algemeen Bestuur. Het begrotingscriterium is verder verfijnd en uitgewerkt in de Kadernota 2010 van bet Platform Rechtmatigheid. De belangrijkste inhoudelijke aanpassing betreft de vaststelling dat het overschrijden van de begroting altijd onrechtmatig is, maar niet in alle gevallen hoeft te worden meegewogen in bet accountantsoordeel. Essentieel is dat het Algemeen Bestuur nadere regels kan stellen wanneer kostenoverschrij dingen die worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten (1), kostenoverschrijdingen passend binnen het beleid (2) en kostenoverschrijdingen bij openeinderegelingen (3) moeten meewegen bij bet oordeel van de accountant. In die gevallen dat bet Algemeen Bestuur geen nader beleid stelt, geldt het uitgangspunt dat deze kostenoverschrijdingen door de accountant niet worden betrokken bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende controleverkiaring kan worden afgegeven. Deze kostenoverschrijdingen moeten dan wel goed herkenbaar in de jaarrekening zijn opgenomen. Op pagina 58 en 59 in de conceptjaarrekening versie 54 is een analyse van de begrotingsafwijkingen en begrotingsrechtmatigheid 2010 opgenomen. Hiermee legt uw organisatie op een adequate wijze verantwoording af over de rechtmatigheid van de lasten over 2010.
Deloitte. 30 6juni 2012 PS 12-140/dt Daarnaast moet de accountant in het versiag van bevindingen deze kostenoverschrijdingen, waarvan het Dagelijks Bestuur in de jaarrekening moet aangeven dat deze nog dienen te worden geautoriseerd, aan de orde stellen. Extra lasten die worden gemaakt omdat extra opbrengsten daarvoor de ruimte bieden terwiji deze extra lasten niet direct zijn gerelateerd aan de extra opbrengsten, en waarbij het Algemeen Bestuur nog geen besluit heeft genomen over de aanwending van deze extra opbrengsten, zijn onrechtmatig. Wij merken op dat in 2010 voor circa € 4,7 miljoen is geInvesteerd, terwiji € 1,8 miljoen is begroot. Dit resulteert in een overschrijding van € 2,9 miljoen. In dejaarrekening 2010 is opgenomen dat aan het Algemeen Bestuur wordt verzocht om bij het vaststellen van de jaanekening 2010 de hogere uitgaven in 2010 op de investeringen goed te keuren. Follow-up: Bevindingen zjjn nog steeds actueeL
-
1.
Van de 25 gecontroleerde inkoopfacturen zijn 6 inkoopfacturen niet in functiescheiding geautoriseerd.
Van de 25 gecontroleerde inkoopfacturen is 1 inkoopfactuur niet geautoriseerd door de budgethouder. Van deze inkoopfactuur (levering zout) ontbreken tevens de onderbouwingen van prestatielevering en juistheid tarief.
Van de 25 gecontroleerde inkoopfacturen ontbreekt van 12 inkoopfacturen de onderbouwing van prestatielevering.
Van de 25 gecontroleerde inkoopfacturen ontbreekt van 13 inkoopfacturen de onderbouwing van de juistheid van het tarief.
Alle medewerkers van de afdeling FEZ hebben mutatiebevoegdheden in het stambestand crediteuren. De medewerker die de 1 e handtekening zet in het digitale betalingssysteem heeft zowel mutatiebevoegdheden in het stambestand als bevoegdheden om een betaaladvieslijst op te stellen. Dit is een ongewenste situatie (frauderisico). Voor ons is het momenteel onduidelijk of de medewerkers die de 2e handtekening zetten ook deze bevoegdheden hebben.
Proces inkopen
Proces inkopen
Proces inkopen
Proces inkopen
Betalingsproces
Afgewikkeld
Openstaand
Openstaand
Openstaand
Openstaand
Bijiage 1: Detailbevindingen interim-controle per 21 december 2010
Bijlage 1
V
Diverse afvalstromen worden opgehaald door externen. WI] hebben vernomen dat over 2010 do inweging en uitweging niet structureel hebben plaatsgevonden bij de brengstations. Hierdoor kan niet zelfstandig worden aangetoond of de inweging bij do eindverwerker volledig is en hiermee de gerelateerde opbrengsten volledig zijn verantwoord in SAP.
Wij hebben geconstateerd dat niet in aBe gevallen aan een werkorder een weegbon is gekoppeld, terwiji dit wij gezien de aard van do werkorder wel zouden verwachten. Dit Ieidt tot een risico op onvolledige doorbelasting van (negatieve) verwerkingskosten naar de deelnemende gemeenten.
WI] hebben vernomen dat in 2010 do geregistreerde uren personeel en tractie in de werkorders handmatig zijn doorgeboekt in SAP. Dit is bewerkelijk en foutengevoelig en Ieidt tot een verhoogd risico op onjuiste en/of onvolledige doorbeastingen.
Ten tijde van de interim-controle hebben wij niet kunnen vasistellen of do ingezette uren voor personeel en tractie juist zijn verwerkt wegens achterstand in do verwerking van de werkorders. In bet verlengde hiervan hebben wij ook niet kunnen vaststellen of do ingezette uren zijn doorbelast voor bet juiste tarief.
Werkorders
Werkorders
Werkorders
gerelateerde opbrengsten.
Diverse afvalstromen (zoals glas en papier) worden ingezameld door externen. Voor ons is het momenteel nog onduid&ijk welke maatregelen Avalex heeft getroffen ter waarborging van de vofledigheid van de
Omzet negatieve verwerkingskosten
Omzet negatieve verwerkingskosten
-
Bijiage 1 2.
Openstaand
Openstaand
Openstaand
Openstaand
Openstaand
tD
V
Er is nog geen verschiUenanalyse uitgevoerd op de voor- en nacalculatie (op het gebied van inzet personeel en tractie) voor de inzameling van huishoudelijk afval.
Er zijn in 2010 (nag) onvoldoende maatregelen getroffen ter waarborging van de volledigheid van de verwerkte personele mutaties. Dit geldt vooral voor de zogenaamde “afmutaties” in de salarisadministratie zoals uitdiensttreding en verlaging werktijdsfactor. Mogelijke beheersingsmaatregeen zijn: uitbetaalde uren aansluiten op geschreven uren in tijdschrijfsysteem en formatieoverzichten laten controleren en zichtbaar aftekenen voor akkoord door verantwoordelijke budgethouder.
De controles op de juiste verwerking van de salarismutaties door Barbara Fransz warden niet zichtbaar uitgevoerd. Het is nodig am per heden via paraaf de controle zichtbaar te maken.
Proces personeel
Proces personeel
frequentie van inzameling).
Wegens het ontbreken van benodigde informatie en achterliggende contracten hebben wij ten tijde van de interim-controle niet kunnen vaststellen of de afgesloten KWD-contracten juist en volledig zijn verwerkt in het contractenregister in SAP (zoals tarief, soort atva en
Inzameling huishoudeijk afval
Omzet KWD
-
Bijlage 1 3.
Niet opgevolgd
Afgewikkeld
Openstaand
Openstaand
Managementinformatie is niet tijdig genoeg, zo is bijvoorbeeld op 9 december Q3 nog niet definitief. Dit kan onder meer worden gerealiseerd
Management informatie
Management informatie
Managementinformatie bestaat uit de programmarekening en de tonnages. Wij adviseren u in de managementrapportage ook de balansposities op te nemen om do financiële positie goed te kunnen bepalen.
Managementinformatie
Do begroting 2010 biedt onvoldoende handvatten voor analyseren van tussentijdse cijfers (geen opbouw P x Q).
door de Iooptijd van “facturen in omloop” (is flu 6 tot 7 weken) en de Iooptijd van de interne controle op de afvalbalans te verkorten.
Avalex rapporteert per kwartaal do ontwikkelingen in do opbrengsten en kosten. Wij adviseren u op aanvulling van de kwartaalcijfers maandelijks do belangrijkste ontwikkelingen op opbrengsten en kosten to rapporteren.
Wij adviseren u om memoriaalboekingen via uniforme code te boeken en doorlopende nummering aan te brengen.
onvolledige doorbelastingen.
In 2010 bestaat geen limitatief overzicht van de handmatige boekingen die gedurende het jaar zijn gedaan. Wij hebben geconstateerd dat in 2010 veel handmatige boekingen hebben plaatsgevonden. Dit is toutengevoelig en Ieidt tot een verhoogd risico op onjuiste en/of
Managementinform atie
Memoriaalboekingen
-
Bijiage 1 4.
Niet opgevolgd
Gedeeltelijk opgevofgd
Niet opgevolgd
Gedeeltelijk opgevolgd
Openstaand
.1
2.
V
Volgens het treasurystatuut dienen voor het aangaan van kasgeidleningen minimaal 2 offertes te worden opgevraagd. Avalex heeft over 2010 niet voldaan aan deze eis; dit betreft een rechtmatigheidstekortkoming. Wij adviseren u de
Treasury
Begrotings rechtmatigheid
Avalex beschikt niet over regelmatige cashflowprognoses. In verband met een optimaal financieringsbeleid is actueel inzicht in Iiquiditeitsbehoefte aan te bevelen.
Management informatie
Tot en met augustus 2010 is in totaal € 825.000 geInvesteerd in de implementatie van SAP. In de (investerings)begroting 2010 zijn de investeringen niet expliciet begroot. Door het ontbreken van expliciete begrote bedrageri is de begrotingsrechtmatigheid vooraisnog onzeker. Wij adviseren u vanaf 2011 investeringen expliciet te begroten en de begroting voor de investeringen in 2010 expliciet te laten goedkeuren door het Algemeen Bestuur vOór aanvang van de eindejaarscontrole.
rechtmatigheidstekortkoming door het Algemeen Bestuur te laten sanctioneren vóór aanvang van de eindejaarscontrole.
Op 6 december 2010 was de saarisadministratie tot en met september geboekt in de financléle administratie. Wij adviseren u maandelijks de aansluiting tussen de salarisadministratie en financiële administratie vast te laten steVen.
Management informatie
-
Bijiage 1 5.
Niet opgevolgd
Afgewikkeld
Niet opgevolgd
Afgewikkeld
Wij hebben nog geen nhoudelijke reactie ontvangen op het opgestelde controleplan voor de opbrengsten.
Graag ontvangen wij nog het geactualiseerde inkoopplan.
Graag ontvangen wij nog de (geactualiseerde) budgethoudersregeling.
Graag ontvangen wij nag de aansluiting tussen de salarisadministratie en de financléle administratie.
Graag ontvangen wij nog de bevindingen van de uit te voeren frauderisicoanalyse.
Inkoopplan
Budgethoudersregeling
Aansluiting SA-FA
Fraude-risico analyse
40005323 en achterliggende stukken opgevraagd.
Ten tijde van de interim-controle hebben wij niet kunnen vaststeflen of de vastgestelde tarieven (conform bestuursbesluit) voor burgers en particulieren juist zijri verwerkt in Pfister. Voor het uitvoeren van een proceduretest hebben wij contract
Controleplan opbrengsten
Tarieven Pfister
Ten tijde van interim-controle was de interne controle op het toetsingskader (rechtmatigheid) nag niet gereed. Graag ontvangen wij de uitkomsten,
Rechtmatigheid
controlevastleggingen en achterliggende documentatie omtrent rechtmatigheid.
Ten tijde van de interim-controle was de interne controle op de naleving van Europese aanbestedingsrichtjnen nag niet gereed. Graag ontvangen wij nag de analyse op de EU-aanbesteding op basis van de crediteurenadministratie waarin alle inkoopfacturen van 2010 zijn verwerkt.
Europese aanbesteding
Openstaand
Afgewikkeld
Openstaand
Openstaand
Niet meer van toepassing in verband met nieuw intern controleplan
Openstaand
Openstaand
Openstaand
Bijiage 2: Openstaande punten interim-controle per 21 december 2010
m
2.
Bijlagel-2.
.
m
‘4.
—I
m
V
