Deelsessie 11 Lonen financiële tools bij Duurzaam Inkopen ? Esther Veenendaal Martin Blijerveld
>> Als>> het Als gaat om milieu leefomgeving het gaat om en milieu en leefomgeving
Kennisnetwerk Duurzaam Inkopen
Voor en door inkopers
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Aanleiding: workshop 21 januari 2010 • • • • • • • • • • •
Financiële aspecten Complex, moeilijk, voor gevorderden Economisch Meest Voordelige Inschrijving Total Costs of Ownership Cradle to Cradle Levenscyclus analyse Functioneel specificeren Monetariseren Netto contante waarde Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (Kraljic matrix) >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Duurzaam inkopen • Intentieverklaring: - Doelstelling 75 procent in 2010 • Waarom? - Duurzaam inkopen moet van B&W - Milieuwinst - Voorbeeldfunctie overheid - Launching customer
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
KISS
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Eisen en wensen • Kilometers 30.000 km • 4 jaar gebruik • Sedan - 5 deurs - Minimaal 4 zitplaatsen - Handversnellingen • Aanschafprijs: 55.000 - 72.000 euro • Duurzaam
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afwegingsmethoden • Laagste prijs • Laagste prijs en duurzame eisen • Economisch Meest Voordelige Inschrijving - (Canadese methode) - Cradle to Cradle - Levenscyclus analyse - (Functioneel specificeren) • Total Costs of Ownership - Netto contante waarde - Cradle to Cradle • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse • Bonus-/malusregeling >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Laagste aanschafprijs
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Laagste aanschafprijs • • • • • • • • • • •
55.500 - Mercedes E-klasse 55.670 - Opel Insignia 56.200 - Chrysler 300C 56.490 - Citroen C6 56.950 - Volvo S80 57.995 - Audi A6 58.350 - BMW 5 serie 62.990 - Jaguar XF 66.790 - Volkswagen Passat 67.200 - Peugeot 607 70.985 - Lexus GS >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Duurzame eisen Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
• Energielabel A of B • Euro 4 • Brandstofindicator • Stille banden • Knock out criteria
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Duurzame eisen • 55.500 – Mercedes E-klasse • 58.300 – BMW 5 serie
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afwegingsmethoden • Laagste prijs • Laagste prijs en duurzame eisen • Economisch Meest Voordelige Inschrijving - Cradle to Cradle - Levenscyclus analyse - Functioneel specificeren • Total Costs of Ownership - Netto contante waarde - Cradle to Cradle • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse • Bonus-/malusregeling >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EMVI – multicriteria analyse
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
Eisen & wensen
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EMVI: energielabel A, B of C • • • • •
58.350 - BMW 5 serie 55.500 - Mercedes E-klasse 57.995 - Audi A6 62.990 - Jaguar XF 70.985 - Lexus GS
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EMVI: stille banden
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Keuze • • • • • • • • • • •
55.500 – Mercedes E-klasse (B, goed alternatief) 55.670 – Opel Insignia (F-label) 56.200 - Chrysler 300C (D-label) 56.490 – Citroen C6 (E-label) 56.950 – Volvo S80 (D-label) 57.995 - Audi A6 (C, evt. alternatief) 58.350 – BMW 5 serie (A, meest duurzame aankoop) 62.990 - Jaguar XF (C, te duur) 66.790 – Volkswagen Passat (F-label) 67.200 – Peugeot 607 (F-label) 70.985 – Lexus GS (C, hybride, maar te duur) >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Gevoeligheidsanalyse • Score energielabel - A-label = B-label = 5 punten - dan Mercedes de beste koop (BMW is duurder) • Gewicht energielabel - 40 -> 10 - dan Lexus beste koop (hybride) - 40 -> 100 - dan volgorde gelijk
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afwegingsmethoden • Laagste prijs • Laagste prijs en duurzame eisen • Economisch Meest Voordelige Inschrijving - Cradle to Cradle - Levenscyclus analyse - Functioneel specificeren • Total Costs of Ownership - Netto contante waarde - Cradle to Cradle • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse • Bonus-/malusregeling >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Total Costs of Ownership (TCO)
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
• De echte TCO weet je pas achteraf! • Hoe rijgedrag meenemen? • tot 15% zuiniger mogelijk • TCO als een wens in EMVI opnemen
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Gevoeligheidsanalyse • Stad / buitenweg - Prijs / km duurder, BMW blijft beste koop • Energieprijs 20% duurder - Mercedes beste koop • Energieverbruik gelijk - Mercedes beste koop - Afschrijving gelijk • BMW beste koop (Lexus 2e!)
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Gevoeligheidsanalyse Werkelijk verbruik tot 25% hoger dan fabrieksopgave Bron in liter / 100 km
BMW
Mercedes
Audi
Jaguar
Lexus
Verbruiksboekje (gem, RDW)
5
5,5
6,4
10,5
7,6
Leverancier (gem)
5
5,3
6,2
6,8
7,9
Leverancier (stad)
5
6,9
8,3
9,5
9,1
Leverancier (buitenweg)
5
4,4
5,0
5,5
7,1
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Netto Contante waarde
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Gevoeligheidsanalyse
Rente
0%
3%
5%
10%
BMW 520d
0,51
0,49
0,48
0,45
Mercedes 250 CDI
0,49
0,47
0,46
0,43
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afwegingsmethoden • Laagste prijs • Laagste prijs en duurzame eisen • Economisch Meest Voordelige Inschrijving - Canadese methode - Cradle to Cradle - Levenscyclus analyse - Functioneel specificeren • Total Costs of Ownership - Netto contante waarde - Cradle to Cradle • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse • Bonus-/malusregeling >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Cradle to Cradle (C2C)
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Cradle to Cradle (C2C) • • • • •
Gebruikte onderdelen bij reparatie Ontwerp met ook voor toekomstig hergebruik EU-richtlijn: auto's minimaal 85% recyclebaar (Audi ) Biologische materialen (Mercedes, Toyota) Tweede hands auto
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Levenscyclus analyse (LCA)
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Levenscyclus analyse (LCA)
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Levenscyclus analyse (LCA) • Afstand fabriek – Nederland • Hybride-auto’s (accu) negatief effect - Gewicht criterium hybride in EMVI verlagen • Compensatie CO2-productie
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Functioneel specificeren
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Functioneel specificeren Functieboom F0 Vervoer burgemeester F01 Milieuvriendelijk F011 Zuinig F012 Stil F013 Schoon F014 Voorbeeldfunctie F015 Launching customer F02 Veilig F03 Uitstraling F04 Betrouwbaarheid
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Duurzaam vervoer • Vermijden/verminderen vervoer • Optimalisatie vervoer - Deelauto - Taxihuur • CO2-compensatie
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Alternatieven • • • •
Groene lease / uitbesteden Taxihuur / OV Deelauto Km-vergoeding prive auto
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afwegingsmethoden • Laagste prijs • Laagste prijs en duurzame eisen • Economisch Meest Voordelige Inschrijving - Canadese methode - Cradle to Cradle - Levenscyclus analyse - Functioneel specificeren • Total Costs of Ownership - Netto contante waarde - Cradle to Cradle • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse • Bonus-/malusregeling >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
MKBA
Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
MKBA - monetariseren • • • • •
CO2 g/km -> euro’s NOx g/km -> euro’s Geluid -> euro’s Voorbeeldfunctie -> euro’s Veiligheid -> euro’s
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
MKBA • Kosten - Broeikaseffect - Luchtvervuiling - Geluid • Baten - Voorbeeldfunctie - Innovatie - Veiligheid
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Bonus-/malusregeling Productie
Aanschaf
Gebruik
Afdanking
Reductie onder plafond
Malus/ton CO2
Bonus/ton CO2
0% - 10%
€ 200
€0
10% - 20%
€ 150
€0
20% - 25%
€ 100
€0
25% - 100%
€0
€ 20
Aan markt vragen !
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Launching customer • • • •
Beperk economische levensduur Hybride parallel Auto op aardgas (en LPG) Hybride serieel
• • • •
C2C auto Superlichte auto Elektrische auto Auto op waterstof
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
KISS
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Keuze • 31.950 – 2e hands BMW 5 serie (A-label, C2C) • 55.500 – Mercedes E-klasse (B, laagste prijs, eisen, TCO, MKBA) - Diesel met handversnelling (TCO brandstoffen) • 55.670 – Opel Insignia (F-label) • 56.200 - Chrysler 300C (D-label) • 56.490 – Citroen C6 (E-label) • 56.950 – Volvo S80 (D-label) • 57.995 - Audi A6 (C-label, C2C) • 58.350 – BMW 5 serie (A-label, EMVI, Canadese methode) • 62.990 - Jaguar XF (te duur) • 66.790 – Volkswagen Passat (F-label, launching customer: aardgas / hybride) • 67.200 – Peugeot 607 (F-label) • 70.985 – Lexus GS (C-label, launching customer: hybride) >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Conclusies (1)
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Conclusies (2) • • • •
KISS: keep it simple and stupid (Milieu)ambitie helder hebben (bezint eer gij begint) Functioneel specificeren: meer alternatieven in beeld Onderscheidend: - Meer dan 40% meewegen - Volgorde of echte TCO/duurzaamheid?
• EMVI - Canadese methode: interessant alternatief - C2C: criteria toevoegen/weging • 2e hands toevoegen - LCA: criteria toevoegen/weging
• • • •
TCO: neemt gebruik mee, alleen TCO is te weinig Netto contante waarde: te complex MKBA: prijs CO2 te laag Bonus-/malusregeling: correctie mogelijk >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Welke afwegingsmethode ? • Duurzame (en inkoop) ambitie? - Laag, dan alleen duurzaamheidseisen toepassen - Hoog, duurzame ambitie specificeren en EMVI toepassen
• Alternatieven in beeld brengen (functioneel specificeren) • Veel kosten in gebruik? - Nee, alleen EMVI - Ja, TCO als EMVI-criterium opnemen - (MKBA)
Productie
Aanschaf
Gebruik
• Onderscheidende criteria voldoende? (KISS) • EMVI - C2C: criteria toevoegen/weging / 2e hands toevoegen - LCA: criteria toevoegen/weging - Innovatie: (kwalitatieve) criteria toevoegen/weging
• Cijfers onzeker: bonus/malus
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afdanking
Duurzame ambitie: menukaart DuurzaamheidPrestatie op Locatie (DPL)
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Ondersteuning ? • Informatie per productgroep (criteriadocument) - Alternatieven (functioneel aanbesteden) - Kosten / (milieu)opbrengsten per LCA-fase - Onderscheidende criteria - Technologische ontwikkeling (launching customer) - Informatiebronnen • Geen formats excel-sheets
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Met dank aan: • • • • • •
Remco de Jong Tony Tang Sander Klaver Frits van Luxemburg Henny Geenen Hans Velt
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Masterclass donderdag 18 november • Meer tijd • Meer achtergronden • Oefencase • Tijd 12:30 tot 16:30 uur • Locatie Utrecht nabij CS. • opgeven via:
[email protected] of laat visitekaartje achter
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving