1
Ava schrok wakker van de telefoon. Ze keek op de wekker. Even over drieën. ‘Shit,’ zei ze zachtjes. Ze keek op het schermpje: een geblokkeerd nummer. Hongkong? Shenzhen? Shanghai? Misschien zelfs Manila of Jakarta; daar verscholen Chinezen zich vaak achter plaatselijke namen, en dat waren meestal degenen die Chineser dan Chinees waren. Maar waar het telefoontje ook vandaan kwam, Ava wist dat het ergens in Azië moest zijn, en dat de beller niet op de hoogte was van het tijdsverschil of te wanhopig was om zich daar druk over te maken. ‘Wei, Ava Li,’ zei een mannenstem in het Kantonees. Ze herkende de stem niet. ‘Met wie spreek ik?’ vroeg ze in zijn dialect. ‘Met Andrew Tam.’ Het duurde even voordat ze de naam kon thuisbrengen. ‘Spreekt u Engels?’ ‘Ja, dat spreek ik,’ zei hij, overschakelend. ‘Ik heb in Canada op school gezeten.’ ‘Dan moet u toch weten hoe laat het hier is.’ ‘Sorry. Mr. Chow heeft mijn oom uw naam en telefoonnummer gegeven en gezegd dat ik u ieder moment van de dag kon bellen. Hij zei ook dat u Mandarijn en Kantonees spreekt.’ Ava liet zich op haar rug rollen. ‘Dat klopt, maar als het om zaken gaat spreek ik liever Engels. Dat geeft van mijn kant minder kans op verwarring en misverstanden.’ ‘We hebben een klus voor u,’ zei Tam plompverloren. ‘We?’ ‘Mijn bedrijf. Mr. Chow heeft tegen mijn oom gezegd dat hij het met u zou bespreken.’ Tam zweeg even. ‘U bent forensisch accountant, is me verteld.’ ‘Dat ben ik, ja.’ 7
De waterrat van Wanchai.indd 7 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
‘Uit wat Mr. Chow aan mijn oom heeft verteld begrijp ik dat u geweldig goed bent in het opsporen van personen en geld. Nou, mijn geld is zoek en de persoon die het heeft meegenomen is ervandoor.’ ‘Meestal geen toevallige combinatie,’ zei Ava, die het compliment langs zich heen liet glijden. ‘Ms. Li, ik heb echt uw hulp nodig,’ zei Tam. Zijn stem sloeg over. ‘Ik moet meer weten voordat ik ja zeg. Ik weet niet eens waar het is of om wat voor klus het gaat.’ ‘Je zou het een bewegend doel kunnen noemen. Onze basis is in Hongkong. We hebben een bedrijf met een Chinese eigenaar gefinancierd dat vestigingen in Hongkong en Seattle heeft en productiewerk in Thailand heeft verzorgd voor een detaillist in voedingsmiddelen.’ ‘Daar heb ik niet veel aan.’ ‘Sorry, het was niet mijn bedoeling om zo vaag te zijn. Ik kom chaotischer over dan ik ben, maar op dit moment is de stress…’ ‘Dat kan ik me voorstellen,’ zei Ava. Hij zuchtte diep. ‘Ik heb gisteren met mijn oom over uw bedrijf gesproken en daarna een pakket met alle informatie naar een familielid van me in Toronto gestuurd. Lukt het u om dat familielid vandaag nog te ontmoeten?’ ‘In Toronto?’ Ze hoefde voor haar werk maar zelden in eigen land te zijn, laat staan in eigen stad. ‘Uiteraard.’ ‘Wanneer?’ ‘Vanavond wat eten in Chinatown?’ ‘Wat mij betreft liever wat eerder. En dan bijvoorbeeld dimsum.’ ‘Goed. Ik denk dat dimsum oké is.’ ‘En dan niet in het oude Chinatown in het centrum. Ik ga liever naar Richmond Hill. Daar is een restaurant, Lucky Season, in de Times Square Mall, iets ten westen van Leslie Street, aan Highway 7. Kent u de buurt?’ ‘Ja, zo’n beetje.’ ‘Zeg maar dat ze me daar om één uur kunnen ontmoeten.’ ‘Waaraan bent u te herkennen?’ ‘Ik herken hem of haar wel. Vraag dat familielid maar om iets roods aan te trekken, overhemd of trui of zo, en de Sing Tao bij zich te hebben.’ ‘Oké.’ 8
De waterrat van Wanchai.indd 8 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
‘Man of vrouw?’ ‘Een vrouw, om precies te zijn.’ ‘Dat komt niet vaak voor.’ Hij aarzelde. Ze voelde dat hij op het punt stond nadere uitleg te geven en wilde dat net voorkomen toen hij zei: ‘Mijn oom zegt dat Mr. Chow uw oom is.’ ‘We zijn geen bloedverwanten,’ zei Ava. ‘Ik ben traditioneel opgevoed. Mijn moeder heeft ons altijd ingepeperd dat we respect moeten hebben voor ouderen, dus voor mij is het heel vanzelfsprekend om oudere vrienden van de familie Oom en Tante te noemen. Oom is trouwens geen vriend van de familie, maar ik vond het al direct bij onze eerste ontmoeting voor de hand liggend om hem zo te noemen. Zelfs als zakenpartner blijft hij voor mij Oom.’ ‘Hij wordt door heel veel mensen Oom genoemd.’ Ava begreep waar Tam op aanstuurde en besloot het gesprek af te kappen. ‘Hoor eens, ik spreek uw contact later op de dag. Als ik tevreden ben met de informatie die ze bij zich heeft en als ik denk dat het een haalbare zaak is, dan bel ik mijn oom en bevestigen we dat we de klus aannemen. Ben ik niet tevreden, dan hoort u niets meer van me. ‘Bai, bai,’ zei ze, en ze hing op. Ze had moeite om weer in slaap te komen, de stem van Tam met die al te bekende wanhopige klank bleef in haar hoofd doordreinen. Ze verdrong hem. Zolang ze zijn probleem niet had overgenomen was het enkel en alleen zíjn probleem.
9
De waterrat van Wanchai.indd 9 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
2
Ava werd om zeven uur wakker, zei haar gebeden, deed tien minuten lang rekoefeningen en ging vervolgens naar de keuken om met heet water uit haar thermosfles een kop oploskoffie te maken. Ze beschouwde zichzelf als Canadese, maar hield nog steeds vast aan de gewoontes die haar moeder haar met de paplepel had ingegoten. Een van die gewoontes was om altijd een stoompan met rijst en een thermosfles met heet water paraat te hebben in de keuken. Haar vrienden staken de draak met haar smaak op het gebied van koffie. Het kon haar niet schelen. Ze had het geduld niet om te wachten tot de koffie klaar was en had een hekel aan verspilling; bovendien waren haar smaakpapillen volledig ingesteld op kant-en-klaar. Ze leegde een zakje Starbucks via Ready Brew in een mok, goot water op en ging naar de voordeur om The Globe and Mail te halen. Ze nam hem mee naar binnen en installeerde zich op de bank, zette de tv aan en stemde af op een plaatselijke Chinese zender, wow-tv, die een actualiteitenprogramma in het Kantonees had. Het had twee presentatoren: een ex-komiek uit Hongkong, die zijn houdbaarheidsdatum in de buitengebieden probeerde te verlengen, en een knappe jonge vrouw zonder enige achtergrond in de showbusiness. Ze had een ingetogen stijl en kwam intelligent en chic over, niet bepaald een veelvoorkomende combinatie bij vrouwen op de Chinese televisie. Ava was inmiddels een beetje verliefd op haar Toen het programma om acht uur werd onderbroken voor het nieuws belde Ava Ooms mobiele nummer. Het was in Hongkong vroeg in de avond. Hij zou wel niet meer op kantoor zijn, misschien had hij een massage gehad en zat hij nu in een van die dure hotpotrestaurants in Kowloon, waarschijnlijk die in de buurt van Hotel Peninsula. Na twee keer nam Oom op. 10
De waterrat van Wanchai.indd 10 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
‘Oom,’ zei ze. ‘Ava, je belt precies op het juiste moment.’ ‘Andrew Tam heeft me gebeld.’ ‘Wat vond je van hem?’ ‘Hij spreekt heel goed Engels en hij was heel beleefd.’ ‘En hoe ging het verder?’ ‘Ik spreek vandaag iemand die meer weet over die zoekgeraakte bedragen. Ik heb tegen Tam gezegd dat ik met u zou overleggen zodra ik die informatie heb, en dat we dan besluiten wat we doen.’ Oom aarzelde. ‘Het ligt wat mij betreft niet zo simpel. Ik wil graag dat jij beslist of we de klus al dan niet aannemen.’ Ava vroeg zich af of ze ooit eerder zo’n besluit had moeten nemen. Ze kon het zich met geen mogelijkheid herinneren. ‘Waarom laat u de beslissing aan mij over?’ ‘Tam is de neef van een vriend van me, een oude en heel goede vriend. We zijn samen opgegroeid, in de buurt van Wuhan, en hij was een van de mannen met wie ik van China hierheen ben gezwommen.’ Ze had het verhaal over de acht uur durende zwemtocht door de Zuid-Chinese Zee heel wat keren gehoord. De gevaren waaraan Oom en zijn vrienden waren blootgesteld tijdens hun vlucht voor het communistische regime waren in de loop der jaren tot een vage herinnering verbleekt, maar de sterke band die ze hadden gesmeed was nog altijd enorm belangrijk. ‘Dus zo persoonlijk ligt het?’ ‘Ja. Ik wist dat ik het lastig zou vinden om objectief te blijven, dus het leek me het beste dat die neef jou zou vertellen wat er is gebeurd. Dan kun jij de zaak op zijn merites beoordelen en bepalen of het de moeite waard is om hem aan te nemen. En, Ava, neem de opdracht niet aan als dat niet zo is.’ ‘En ons tarief?’ vroeg ze. Dat was normaal gesproken dertig procent van wat de opdracht opleverde en werd fiftyfifty tussen hen verdeeld. ‘Voor jou, prima, maar wat mij betreft… Ik kan mijn aandeel niet aannemen. Hij is te close.’ Had hij dat nou maar niet gezegd. Het gaf de zaak nog meer een privékarakter, en ze probeerden privéaangelegenheden en zaken juist van elkaar gescheiden te houden. ‘Bel me na afloop,’ zei Oom. Ava hing op en scharrelde wat rond in haar appartement, beant11
De waterrat van Wanchai.indd 11 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
woordde e-mails, betaalde achterstallige rekeningen en bekeek aanbiedingen van winterarrangementen. Ze overlegde met zichzelf wat ze naar de bespreking zou aantrekken. Ze had er geen behoefte aan om op wie dan ook indruk te maken en koos daarom voor een zwart Giordano-T-shirt en een zwarte Adidas-trainingsbroek. Geen makeup, geen sieraden. Ze bekeek zichzelf in de spiegel. Ze was één meter zestig, haar gewicht schommelde rond de tweeënvijftig kilo. Ze was slank maar niet mager en had dankzij hardlopen en bak mei-training welgevormde benen en billen. Ze had voor een Chinese grote borsten, groot genoeg om zonder voorgevormde bh de aandacht te trekken. In het T-shirt en de trainingsbroek ging haar figuur verloren, ze zag er in die combinatie kleiner en jonger uit. Soms kwam het haar goed uit om er jonger uit te zien. Maar soms moest ze voor een andere uitstraling zorgen, daarom bestond haar garderobe uit een aantal goed zittende zwarte broeken van linnen en katoen, knielange kokerrokken en een collectie Brooks Brothers-overhemdblouses in allerlei kleuren en stijlen die haar borsten accentueerden. In combinatie met make-up en sieraden gaven de broeken en blouses haar een professionele uitstraling: aantrekkelijk, chic en competent. Om elf uur belde ze naar beneden om haar auto uit de garage te laten voorrijden. Ava’s appartement lag in Yorkville, hartje Toronto. Yorkville ging er prat op dat zich op zijn grondgebied de duurste panden van de stad bevonden, net als de gebouwen rond Central Park in New York, Belgravia in Londen en Victoria Peak in Hongkong. Ze had er meer dan een miljoen dollar voor betaald, contant. Haar moeder, Jennie Li, was destijds erg ingenomen geweest met de keuze van de locatie, en nog trotser op het feit dat haar dochter geen hypotheeklasten had. Bij het appartement hoorde een parkeerplaats, waar ze een Audi A6 had staan. Zonde van het geld, die auto. Alles wat ze nodig had bevond zich op loopafstand, of op zijn hoogst op vijf minuten met de metro. De enige keer dat ze de Audi gebruikte was als ze bij haar moeder in Richmond Hill op bezoek ging. Om tien over elf belde de conciërge om te zeggen dat de auto klaarstond. Ava reed Bloor Street in oostelijke richting door en kwam langs vijfsterrenhotels, talloze restaurants, antiekzaken, galerieën en filialen van chique merken zoals Chanel, Tiffany, Holt Renfrew en Louis 12
De waterrat van Wanchai.indd 12 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
Vuitton, winkels waar ze maar zelden een voet over de drempel zette. Ze wist dat er een rondje eerstegraads kruiperigheid zou volgen zodra de naam van haar moeder viel. Ze nam de Don Valley Parkway noordwaarts richting Richmond Hill, en voor de verandering liep het verkeer vlot. Ze was een halfuur te vroeg bij Times Square. Dat was net zo opgezet als het gelijknamige winkelcentrum in Hongkong. Het hoofdgebouw, dat met de voorkant naar Highway 7 stond, was twee verdiepingen hoog. Het parkeerterrein aan de achterkant was omgeven door winkels die Chinese kruiden, dvd’s en allerlei baksels verkochten, en door restaurants die elke denkbare Aziatische keuken serveerden. Toronto heeft een enorm grote Chinese bevolkingsgroep van op zijn minst een half miljoen mensen, met de grootste concentratie in Richmond Hill. Richmond Hill ligt zo’n twintig kilometer ten noorden van het stadscentrum en is een uitdijende verzameling uniforme huizen en winkelcentra. Langs de oost- en westkant van Highway 7 zijn de winkelcentra bijna uitsluitend Chinees. In de ooit traditionele Europees-Canadese voorstad Richmond heb je geen Engels meer nodig. Geen dienst of product die niet in het Kantonees te bestellen is. Dat is niet altijd zo geweest. Ava kon zich nog de tijd herinneren dat je alleen het oude Chinatown in het centrum had, aan Dundas Street, iets ten zuiden van waar ze nu woonde. Haar moeder was destijds min of meer een pionier door zich als een van de eerste Chinezen in Richmond te vestigen. Ze moest Ava en haar zuster Marian nog elke zaterdag naar Toronto rijden voor hun lessen Mandarijn en abacus. Terwijl de meisjes hun lessen volgden deed zij boodschappen: de Chinese groente, vruchten, vis, sauzen, kruiden, en de in tienkilozakken verpakte, geurige Thaise rijst die hun dagelijkse kost vormde. Dat alles veranderde toen Hongkong zich opmaakte voor het einde van de Britse koloniale overheersing in 1997. De onzekerheid van het bestaan onder communistisch China had niet echt paniek veroorzaakt, maar het leek veel mensen raadzaam om over alternatieven te beschikken, en Canada maakte het degenen die geld hadden makkelijk om er een tweede thuis te realiseren. De binnenstad van Toronto kon de grote toevloed van Chinese immigranten niet verwerken, zodat Richmond Hill de op een na beste thuishaven werd, en de reden waarom het werd gekozen was nogal simpel. Vancouver, Brits-Columbia – of liever gezegd de voorstad Rich13
De waterrat van Wanchai.indd 13 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
mond B.C. – was altijd de meest begeerde plaats geweest voor Chinese emigranten die naar Canada kwamen. De naam Richmond wekte associaties met rijkdom en had daarom een veelbelovende klank. Ava’s moeder vormde daarop geen uitzondering; ze had de eerste twee jaar van haar verblijf in Canada in Richmond doorgebracht. Toen Toronto Vancouver begon te verdringen als economisch hart van Canada verhuisden de in het westen wonende Chinese migranten naar Richmond Hill, omdat ze dachten dat het net zoiets als Richmond B.C. – dat wil zeggen: Chinees – was. En Chinezen trekken nu eenmaal naar elkaar toe, zodat je je op den duur in Hongkong waande als je Markham’s Pacific Mall binnenliep. Ava moest twee rondjes maken over het parkeerterrein van Times Square voordat ze een plek vond. Lucky Season zat vol, ze moest tien minuten op een tafeltje wachten. Haar moeder had haar laten kennismaken met het restaurant, dat doordeweeks elk dimsumgerecht voor $ 2,20 aanbood. Een gezelschap van vier personen kon onbeperkt theedrinken, zich een uur lang volproppen en was dan nog geen 30 dollar voor een hele maaltijd kwijt. Dat was heel bijzonder, temeer omdat het eten uitstekend was en de porties een normale omvang hadden. Haar moeder at er twee of drie keer per week, maar vandaag was het dinsdag, en Ava wist dat ze dan een afspraak had bij haar kruidendokter, gevolgd door de wekelijkse sessie bij haar manicure. Toch keek ze even snel het restaurant rond, want je wist maar nooit. Ze ging aan een tafeltje tegenover de ingang zitten. Er kwam een continue stroom mensen binnen, geen van allen te rijk of te arm om een portie dimsum van twee dollar aan zijn neus voorbij te laten gaan. Het verbaasde haar altijd weer hoever Chinezen gingen om waar voor hun geld te krijgen. Je kon vier restaurants met vrijwel identieke gerechten naast elkaar zetten en om redenen die het verstand te boven gingen verwierf een van de vier steevast de reputatie van beste restaurant. Het restaurant in kwestie werd dan continu belegerd door lange rijen wachtenden, die voor eindeloos lange wachttijden zorgden, terwijl de andere drie bijna weldadig leeg waren. Haar moeder vormde de belichaming van die mentaliteit. Jennie Li vormde een constante factor in Ava’s leven. Ze had het gaandeweg geaccepteerd, maar haar zuster had er moeite mee, vooral omdat die was getrouwd met een gweilo, een blanke met Britse wor14
De waterrat van Wanchai.indd 14 | Elgraphic - Schiedam
14-6-11 12:49
