Ontmoetingskerk Laren, 20 maart 2016
Lucas 19 Iedereen maakt in zijn leven een tocht naar Jeruzalem. Jeruzalem is in de bijbel iets anders en het is meer dan een plaats op de landkaart. Jeruzalem betekent letterlijk vrede vinden. En daar naar zijn wij allemaal op zoek. Hoe vind ik vrede met me zelf, met mijn omgeving. Hoe vind ik vrede in wat ik doe, in mijn werk. Hoe vind ik vrede in de keuzes die ik maak en de beslissingen die ik moet nemen. Ieder mens is in zijn leven steeds weer op weg naar Jeruzalem. Jeruzalem staat voor jouw bestemming. Waar je voor wilt leven. Waar de diepste lagen van je hart naar uitgaan. De vraag is: waar ligt Jeruzalem voor jou en waar is dat te vinden dat voor mij. Juist omdat Jeruzalem geen vastgestelde plaats op de landkaart is en juist omdat ieders bestemming weer anders is, is het vaak niet makkelijk om de weg naar Jeruzalem te vinden. Dat geldt voor jongeren, die in deze tijd zoveel te kiezen hebben, welke studie, welk beroep, welke sport, welke relatie, welke inspiratie, welke facebookvrienden. Wie zou bij het zien van de honderden mogelijkheden geen keuzestress krijgen. Niet alleen voor jongeren, voor ieder mens geldt: de weg naar Jeruzalem is niet altijd meteen en goed te vinden. En tegelijkertijd brengt de vraag naar, brengen de vragen van Jeruzalem je bij de kern van je leven: Hoe vind ik vrede? Moet ik dit werk blijven doen of veranderen, moet ik naar mijn kinderen gaan of moet ik ze maar even laten, moet ik bij jou blijven of moet ik gaan, moet ik het leven vasthouden of vind ik juist vrede door het los te laten. De vragen van Jeruzalem werpen je op je zelf terug. Er was in de stad Jeruzalem een nauw poortje, waar maar een persoon tegelijk door kon.
1
Dat poortje, zeggen uitleggers, staat voor de beslissingen in je leven die je uiteindelijk alleen zelf moet nemen. Die niemand van je kan overnemen. Dat zijn de kernbeslissingen van het leven, de kernbeslissingen van leven en dood. Op weg naar Jeruzalem kun je kwetsbaar zijn. In het verhaal van vandaag draagt een ezel Jezus Jeruzalem binnen. Een ezel is geen paard. Op een paard ben je wendbaar. Veel oorlogen zijn met duizenden paarden gevoerd. Op een ezel kun je niet vechten. Een ander kan je er zo van afstoten. Op een ezel ben je kwetsbaar. Die kwetsbaarheid kan er voor ieder mens zijn, juist op weg naar Jeruzalem. Soms zullen mensen begroeten wat je doet, soms zullen ze juichen. En soms moet jij door alle weerstanden heen je weg zoeken. Op weg naar zijn bestemming hoort Jezus eerst het hosanna roepen en ziet hij zwaaiende mensen. Maar later wordt het anders. Als hij zich op zichzelf terug geworpen voelt valt de een na de ander in slaap. Dan verraadt een van zijn leerlingen hem en een ander verloochent hem. Dan roept de massa Weg met hem, kruisig hem. Een ezel is meer dan een koppig en eigenwijs dier. Het is een dier dat jouw bagage draagt. Als je door onherbergzame streken trekt draagt het wat jij nodig hebt voor onderweg, om te kunnen leven en te kunnen overleven. Zo roept het dier de vragen van elke reiziger op: wat neem ik mee, wat laat ik thuis. Het roept ook diepere vragen op: wat is voor mij op weg naar Jeruzalem ballast en wat is bagage. Een ezel is in Bijbelverhalen meer dan zomaar een dier. Op een aantal kernmomenten zie je hem lopen. Als Mozes zijn volk gaat bevrijden rijdt hij op een ezel. Als Zacharias droomt van een koning van vrede, ziet hij die vredesvorst op een ezel. En ook Jezus rijdt op een ezel. Herken in die ezel maar een vervoermiddel van vrede, een vervoermiddel van bevrijding en verlossing. Herken in die ezel maar een vervoermiddel dat jou dichterbij Jeruzalem brengt. Herken jezelf maar in die ezel.
2
Stel je zelf deze vraag: wat draag ik de wereld in. Wat is in godsnaam het wezenlijke van mijn leven. Wat draag ik met me mee om in Jeruzalem te komen. De ezel moet losgemaakt worden. Hij staat vastgebonden in een naburig dorp. Dat hebben zijn eigenaren gedaan. Dan stuurt Jezus leerlingen om die ezel los te maken. Want die ezel heeft een bestemming. Dat is een andere dan om vastgebonden aan een hek te wachten. Dat is wat anders dan om slaafs te doen wat allerlei heren en heersers van hem vragen. Ik ben die ezel. De vraag is: waarvoor laat ik mij losmaken. Ik kan zo slaafs zijn. Slaafs om mee te doen met allerlei trends. Ik kan zo gedachteloos eindeloos bezig zijn met allerlei dingen, die zo belangrijk lijken. Ik kan zeeën van tijd gebruiken en verspillen voor dingen waarvan ik achteraf denk: wat voor zin, wat voor betekenis heeft. Ik kan zo het verlengstuk zijn van wat anderen zeggen of denken of willen. Ik kan zo vastgebonden zijn. Ik ben die ezel. Waarvoor laat ik mij losmaken. Wat brengt mij dichterbij Jeruzalem. Het verhaal van vandaag zegt: de ezel moet losgemaakt worden, omdat de Heer hem nodig heeft. Die Heer is in dit verhaal Jezus. Die Heer is in de bijbel vaak God zelf. God is geen heer of heerser die je vastzet, klemzet of klein houdt. God is de kracht om je te vrij te maken. Om je los te laten maken. God heet in de bijbel de Aanwezige onderweg. Degene die met jou gaat op al jou wegen. Die met jou gaat op weg naar Jeruzalem, op weg naar jouw Jeruzalem. Waar dat voor jou ligt? Dat kan een ander niet voor je bepalen.
3
Jeruzalem is geen vastgestelde plaats op de kaart. Het is de bestemming van je hart. De ezel moet losgemaakt worden. Om naar Jeruzalem te kunnen gaan. God mag je zien als een begeleidende kracht in je leven. En tegelijkertijd is het met de God van de bijbel ook zo, dat hij zich overlevert aan mensen. De Heer heeft een vervoermiddel nodig. Dat vervoermiddel hoeft niet perfect te zijn. Als het maar loopt, als het heilzame maar de wereld in draagt. De Heer heeft een vervoermiddel nodig. Ook jij bent een vervoermiddel. . En daarom: ga niet zitten wachten op een ander en ga niet zitten wachten op God. Als jij een kind niet iets van God vertelt duidelijk maakt, wie dan wel. Als ik niet bereid ben om een paar vluchtelingen op te vangen, wie dan wel. Jij bent vervoermiddel, met je handen, je ogen, je oren, je voeten. De Heer een vervoermiddel nodig. Dat vervoermiddel is ook de kerk. Het onderzoek naar God in Nederland dat deze week verscheen gaf het beeld dat het allemaal achteruit gaat met kerk en geloven in Nederland. Bisschop de Korte noemde het de koude douche die over de kerken wordt uitgestort. Ik kan u uit ervaring zeggen: ik vind een koude douche geen probleem. Je schrikt misschien even van koud water, maar het verfrist en het verheldert ook. Je kunt realistisch zijn over wat er in Nederland gebeurt. Je hoeft je ogen niet te sluiten voor maatschappelijke ontwikkelingen. Het is niet eerste keer in de geschiedenis dat kerken en tempels worden afgebroken. Heel veel Bijbelverhalen zijn geschreven op de puinhopen van het bestaan. Lucas heeft zijn evangelie geschreven vlak nadat de stad Jeruzalem verwoest werd door de Romeinen.
4
Bij alles wat vast lijkt te zitten, bij alles wat vast lijkt te lopen, vertelt hij van die ezel. Dat onooglijke, koppige beest, dat losgemaakt wordt, dat zich laat losmaken. Dat drager wordt van de Messias. Stap voor stap loopt hij richting Jeruzalem. Het verhaal troost mij. Het zal steeds weer opnieuw gebeuren, dat iets losgemaakt zal worden. Het zal steeds opnieuw gebeuren dat een ezel gaat lopen. God verdwijnt niet uit deze wereld, niet uit Nederland en niet uit Eemnes of Laren. God zal steeds wel weer nieuwe vervoermiddelen vinden. Kerk, kuriake, is letterlijk: dat wat van God is. Dat is veel meer dan dit of dat gebouw, of dit of dat instituut. Maar overigens: zolang ik predikant ben, ben ik onder de indruk van wat in en rond kerken mensen beweegt. Het staat misschien niet pontificaal in de krant. Je kunt het ene vervoermiddel afschaffen, maar hebben we betere? Ik ben meer dan ooit geraakt door betrokkenheid en trouw tegen alle trends van verzetten, afzetten en soms kerkbashen in. Ik zou zeggen: kom op, volhouden! Wees blij met wat er is. Wees blij met die ezel, die kerk is. Dit verhaal zegt mij: Jeruzalem ligt te wachten. Te wachten ook op mij. Ik hoor de oproep, de appellerende vraag. Waarvoor laat jij je losmaken in je leven. En wij? Zal ik zover komen dat ik bid: Laat mij uw ezel zijn, o Heer. Zullen wij zover komen dat wij stap voor stap gaan in de richting van onze bestemming, naar waar Jeruzalem ligt, naar waar vrede voor jou en mij te vinden is. Amen
5
