De Vogeltjesbuurt, mijn eiland

De Vogeltjesbuurt, mijn eiland

Behoeftepeiling Vogeltjesbuurt November 2010

Voorwoord De Vogeltjesbuurt… Wat een interessante buurt! Wij hebben de bewoners de afgelopen weken leren kennen als hartelijke en open mensen met een hele berg geschiedenis. Achter iedere voordeur weer een ander verhaal. Een verhaal dat niet altijd over rozen gaat, maar wel één waar je uiteindelijk met een glimlach op terugkijkt. Markante personen met bonte bijnamen. Boeven. Smokkelaars. Helden. Lieve mama’s. Een ook wij kregen van te voren te horen: ‘De Vogeltjesbuurt? Pas maar op!’ en ‘Veel succes, je zult vast veel deuren in je gezicht krijgen’. Maar het tegenovergestelde is waar. De deuren gingen wagenwijd open en de bewoners hebben stuk voor stuk de tijd genomen om uitgebreid te vertellen over hun leven in de buurt toen en nu plus hun wensen en dromen voor de toekomst. Er komt voor ons een duidelijk toekomstbeeld uit van een wijk waar iedereen een plekje heeft en die tegelijkertijd met zijn tijd mee gaat. Hierbij hebben de bewoners het afrekenen met het negatieve imago van de Vogeltjesbuurt hoog in het vaandel. Dit document is van de bewoners. Het is hun verhaal. Het werkelijke plan wordt gemaakt door Tiwos en de gemeente. Zij zullen de wensen van de bewoners serieus nemen en laten meewerken in hun uiteindelijke beslissingen. Hoe ze dat doen, zullen ze delen met de bewoners. Deze manier van meedenken geeft mensen het vertrouwen dat ze betrokken zullen worden bij de ontwikkelingen.

De vogeltjesbuurt, mijn eiland!

We zijn blij dat de Gemeente Tilburg en Tiwos investeren in dit vertrouwen en hopen dat dit het begin is van een goede samenwerking tussen alle partijen. Op deze manier wordt ook de nieuwe Vogeltjesbuurt een plezierige volksbuurt.

An van Dixhoorn en Pien Rosmalen B_in motion



Inleiding Uit eerder onderzoek bleek het al: de Tilburgse Vogeltjesbuurt snakt naar ruimte, lucht, groen en licht. Het zijn ook precies deze waarden die de bewoners ook nu, letterlijk en figuurlijk, laten doorschemeren in hun wensen en ideeën voor de toekomst van hun beruchte, maar geliefde volksbuurtje. Ruimte voor spelen en op straat ontmoeten, voor parkeren, de indeling van nieuwe woningen, voor een mix aan mensen. Lucht voor een ruimere opzet van de wijk, minder hutjemutje met een hint naar de landelijke sfeer van vroeger. Met bakstenen huizen en een luchtige, gezellige sfeer. Groen… daar zijn de meningen over verdeeld! De ene helft vind het groen zat: ‘meer groen is alleen maar lastig’, terwijl de andere helft meer groen ziet als goede sfeermaker. Bijvoorbeeld in bloembakken aan

De landelijke sfeer van vroeger.

de lantaarnpalen. En Licht. Met frisse kleurtjes en bredere straten. Met een goede verstandhouding tussen bewoners, gemeente en woningbouw. In een open samenwerking waarbij het zware juk van het slechte imago langzaam afgegooid kan worden. ‘Laat ons zelf meewerken en meedenken over plannen’, zegt een bewoner, ‘want van deze buurt valt echt iets moois te maken!’.

Aanleiding behoeftepeiling De Gemeente Tilburg en woningcorporatie Tiwos staan aan het begin van een herstructurerings proces in de Vogeltjesbuurt van Tilburg. Voordat de definitieve plannen gemaakt worden, geven zij de buurtbewoners de gelegenheid om hun stem te laten horen. B_in motion is daarom met 29 heel verschillende bewoners uit alle hoeken van de wijk gaan praten om te horen hoe zij tegen mogelijke veranderingen aan kijken. De waardevolle uitkomsten van deze gesprekken vind je in dit bewonersadvies. Ze vormen mede de basis voor de besluitvorming over de wijk. De bewoners zien de herstructurering als een kans om af te komen van het slechte imago van de buurt, om in een woning te huizen die pico bello in orde is. Tegelijkertijd is er angst. Want hoe groot is de kans dat zij daadwerkelijk terugkeren in hun oude vertrouwde buurt? In de afgelopen twee jaar zijn er verschillende inventarisaties uitgevoerd die een globaal beeld geven van de bewoners van Groenewoud. Deze gegevens zijn gebruikt om onze gespreksresultaten aan te spiegelen.

Ruimte voor een mix aan mensen.


Informatie over Groenewoud uit Dromensessies met ouderen en ouders, feitelijke statistieken over leeftijd, etniciteit, woningen en samenstelling van huishoudens en statistieken van gecombineerd onderzoek van GGD onder de groepen zes, zeven en acht van de basisscholen met uitzondering van Panta Rhei. Specifiek voor de Vogeltjesbuurt is een enquête door de SP uit gevoerd naar de wensen van de bewoners op het gebied van sloop of renovatie van de buurt en een stedenbouwkundige analyse van de Vogeltjesbuurt door de Gemeente zelf.


Werkwijze In de maanden september en oktober 2010 trekken we de buurt in met een fotoalbum onder onze arm. In het album zitten oude en nieuwe foto’s van de straten, huizen, bewoners en hun activiteiten samen. Tijdens de intensieve en hartelijke gesprekken bij bewoners thuis, dijt het album uit tot een steeds breder en kleurrijker beeld van de Vogeltjesbuurt. We praten over verleden, heden en toekomst, met als resultaat een blauwdruk van een Vogeltjesbuurt waar de bewoners zich in de toekomst prettig(er) zullen voelen. Voordat we de wijk intrekken, ontvangen de bewoners een persoonlijke brief van Tiwos, met daarin een foto en korte introductie van An en Pien zodat ze weten wie er aan de deur kan komen. Nadat

In de behoeftepeiling spreken we met dertien vrouwen en zestien mannen. Zes keer daarvan zitten we met meneer en mevrouw aan tafel of met ouders, opa´s en oma´s en kinderen. Toch tellen we die gesprekken steeds als één gesprek. De leeftijden van onze gesprekspartners variëren van 8 tot 88 jaar. Al onze gesprekspartners hebben de gelegenheid gekregen om het stuk te lezen voordat het definitief wordt. Op deze manier weten we zeker dat zij hun inbreng herkennen en zo hopelijk betrokken zijn bij dit advies en de toekomstige ontwikkelingen. De helft van onze gesprekspartners woont samen met hun kinderen, de andere helft zonder kinderen. De ouderen die we spreken zijn autochtoon. Voor een cijfermatig overzicht van de behoeftepeiling verwijzen we naar de bijlage.

we met een aantal sleutelfiguren uit onderwijs, maatschappelijke voorzieningen, verenigingen, detailhandel en gemeente hebben gesproken, gaan we de wijk in. We bellen spontaan aan en vragen de bewoners of ze een afspraak willen maken voor een uitgebreid, persoonlijk gesprek. We zijn verheugd dat we overal waar we aanbellen welkom zijn en iedereen zijn of haar medewerking wil verlenen. Daarnaast hebben we ook verschillende spontane uitnodigingen gekregen naar aanleiding van de brief die huis aan huis verspreid is. Tijdens de gesprekken komen regelmatig andere buurtgenoten binnenlopen om ook even hun zegje te doen. Soms schudden we één hand bij binnenkomst en vijf bij vertrek! Ze hebben van onze komst gehoord en willen ook wat kwijt. Deze resultaten hebben we uiteraard ook meegenomen. We hebben uiteindelijk met 26 bewoners aan tafel gezeten. Drie bewoners hebben geantwoord op een digitale of schriftelijke vragenlijst, omdat er geen mogelijkheid was elkaar te ontmoeten. Dat maakt 29 in totaal. En dat staat nog los van de vele opmerkingen die we her en der op straat ontvingen. Dit is voor ons het bewijs dat de bewoners zeer bereid zijn om mee te denken. En dat komt echt niet in alle buurten op zo’n schaal voor. De persoonlijke aanpak past bij de Vogeltjesbuurt. Met alle bewoners voeren we aan de hand van een open vragenlijst gesprekken die gemiddeld ruim twee uur duren. Aan de hand van het fotoboek komen de verhalen over verleden, heden en toekomst van de buurt los. Met de checklist van thema’s en onderwerpen erbij, krijgen we een unieke inkijk in het leven van de bewoners van de Vogeltjesbuurt. De gesprekken hebben we uitgewerkt en daarna gesystematiseerd op onderwerp. We laten ons door onze gesprekspartners naar andere stukken van de buurt sturen, waar zij anders niet zo snel komen. We spreken de families die van oudsher in de buurt wonen, waarvan een deel van de eerste en tweede generatie van het kamp aan de Pater Geurtjesweg komen. De nieuwkomers, jonge gezinnen, import, oude en nieuwe bewoners van niet Nederlandse komaf, mensen met en zonder baan, jongeren, studenten die maar tijdelijk in de buurt wonen en later soms weer terugkeren als starter omdat ze het zo’n geinige buurt vinden, opa’s en oma’s, de bindende krachten van de buurt, ondernemers, klussers, moeders en kinderen. Zelfs spraken we een heuse schrobbelaar, nooit geweten dat dit een beroep was! We zijn tot en met de Arendlaan in vrijwel alle straten geweest.

oude en nieuwe foto’s van de straten en huizen...



Bewonersadvies Karakter ‘Karakter heeft de buurt zeker, soms een beetje té.’ Mensen die open staan voor de bewoners en hen weten te waarderen, een praatje maken op zijn tijd en rekening houden met de buren: dat zijn de mensen die binnen korte tijd opgenomen worden in de buurt. Het mooiste voorbeeld is van de eerste Turkse bewoner. 35 Jaar geleden had hij alsmaar problemen met de buurt en vooral de kinderen bleven maar doorgaan. Op een dag pakte hij een fiets van één van hen en sloeg die midden op het plein kapot. Hij riep: ‘Wat jullie ook doen, ik wil hier blijven wonen! Weg krijg je me hier toch niet!’. Sindsdien is hij dikke vrienden met de hele buurt. Dit heeft de weg voor in ieder geval de andere Turkse gezinnen makkelijker gemaakt, deze familie is daar cruciaal in geweest. Iedereen die we spreken heeft voorbeelden van Oost-Europeanen, Latino’s en Chinezen die hier helemaal geaard zijn.

De eerste kliko.

‘Je moet het hier snappen’, merkt een bewoner die aan de rand van de kern van de buurt woont op, ‘openstaan voor volkscultuur’. Ook deze ouders willen allemaal het allerbeste voor hun kinderen. Ze doen het alleen op hun eigen manier’. ‘Grote mond, klein hartje’ en ‘een gemoedelijk zooitje bij mekaar’. Het is wel duidelijk dat het karakter van de Vogeltjesbuurt een aparte is: ‘love it, or hate it’. ‘Mijn buurtgenoten zijn heel direct. Ze zeggen wat ze denken en daar sluit je bij aan of niet. Mensen kennen elkaars nukken en weten daarmee om te gaan’. Het is een bewijs dat je hier als ’buitenstaander’ prima kunt aarden als je de charme van een volksbuurt waardeert. Het hoort erbij. En het moet er bij blijven horen. Een klein aantal gesprekspartners ervaart dit als beklemmend. Sommige nieuwkomers moeten in het begin even slikken: ‘De mensen zaten buiten alles in de gaten te houden. Daar had ik wel even moeite mee. Maar het bleek juist positief, de buurvrouw past op de kinderen als het nodig is, dat is typisch de Vogeltjesbuurt’. Huizen die vrijkomen worden tegenwoordig vaker opgevuld door ‘import’. Daar raakt de buurt aan gewend, zodat ‘nieuwkomers minder vijandig worden benaderd’. De scherpe kantjes gaan er af. Er zijn heftige verhalen bekend waarbij het temperament van de Vogeltjesbuurtbewoners volop tot uiting komt. Tijdens een burenruzie keert de hele buurt zich massaal tegen de vermeende boosdoener die vervolgens nooit meer terugkeert in de wijk. Dit doet het imago van de wijk geen goed. Daarentegen zijn er ook genoeg hartverwarmende verhalen waarbij

Mijlpalen door de jaren heen.


de hele buurt als een front buurtgenoten tot steun is. Dat mag ook wel eens gezegd worden.


De Vogeltjesbuurt anno 2020 zal een volksbuurt zijn met het bekende ons-kent-ons gevoel, historisch kleurrijk, actueel kleurrijk dankzij de mix aan mensen. Altijd leven in de brouwerij. Volks maar netjes. Voor sommigen een ‘eiland’ of een ‘andere wereld’ maar voor iedereen een interessante wijk met markante bewoners die in ieder geval één ding gemeen hebben: ze willen van het slechte imago af en vriendschappelijk samenleven. Hoe ze dat willen bereiken is weer een heel ander verhaal.

Vroeger en nu: altijd leven in de brouwerij. Men houdt elkaar de hand boven het hoofd. Hoe dit ook minder frisse zaken in de hand kan werken bewijst de periode dat veel huishoudens wietplanten herbergen. Het blijkt een welkom extraatje voor mensen die rond moeten komen van een uitkering. Er wordt niet over gesproken en ook niet over geklikt. ‘Je deed het gewoon en genoot van een tijd waarin je ook eens mooie dingen kon kopen’. Na een actie waarbij maar liefs twintig huishoudens worden betrapt is het gedaan. En er wordt nooit meer over gesproken. Net als overal zullen er best nog zaken plaatsvinden die het daglicht niet goed verdragen, maar niet meer zo openlijk en voor iedereen zichtbaar. De mensen maken het karakter van de buurt. Vogeltjesbuurtbewoners zijn klussers en han delaren. Van beroep of in vrije tijd. Werklui. Veel mensen werken bij de Diamantgroep. De vrouwen zitten, als ze werken, in de schoonmaak en verzorging, administratie en kinderopvang. Een aanzienlijk deel heeft een uitkering. Het deel aan de Arendlaan en de lage nummers Korhoenstraat is hoger geschoold en beter bemiddeld. Uit een buurtanalyse bleek dat in de Vogeltjesbuurt precies 1% van de Tilburgse bevolking woont en dat deze groep op grote lijnen

opgroeien in de vogeltjesbuurt.

(inkomen, opleiding, percentage autochtonen en allochtonen) precies een doorsnede van de Tilburgse bevolking vertegenwoordigt. Typisch Tilburg dus! Het multiculturele karakter wordt sterker. Dat hoort bij een buurt als deze. Al is niet iedereen het daar mee eens. Het gaat op dit moment met name om Turkse mensen die hun plekje in de buurt allang hebben verworven. Mensen van Afrikaanse komaf hebben het nog steeds moeilijker daarmee. Meer mix van culturen in de buurt wordt door sommigen met argusogen bekeken: ‘ze willen ons uit elkaar drijven’, terwijl anderen het voordeel zien: ‘het is een stuk rustiger geworden’.

10



11

Opgroeien in de Vogeltjesbuurt

Woonomgeving en buitenruimte

Opvallend is dat er veel wordt gerefereerd aan vroeger toen het hier het eind van Tilburg was

De Vogeltjesbuurt, volgens de bewoners een buitenwijk aan de grens van Tilburg, bestaat uit

en je als kind eindeloos kon verdwalen in avontuur, natuur en uitgestrekte zandvlaktes. Maar uit

een paar verschillende delen. Als je vraagt: ‘wat is de Vogeltjesbuurt?’ dan scoort het perceel afgebakend

onze gesprekken komt niet naar voren dat de mensen dit nou precies missen. Ze vinden het zo ook

door de Korhoen- en Reigerstraat en de Broekhovenseweg het hoogst. De kern en voornamelijk

wel best: ze nemen het zoals het is. Dat is bijzonder.

het Tiwos huurgedeelte. Soms valt de Broekhovenseweg er nog uit, dan telt men maar tot

Hetzelfde geldt voor de kinderen van de oorspronkelijke bewoners. Er is wat dat betreft best wel een cultuurverschuiving gaande: ‘in de jaren 50 en 60 ging je op je veertiende werken. Dat hoorde zo’. In de jaren 70 gingen meisjes naar de LHNO (huishoudschool) en de jongens naar de LTS. ‘Ik had best naar de havo gekund maar dat deed je gewoon niet. Daar heb ik nu wel spijt van’, aldus

de Merelstraat. Zelfs de Korhoenstraat wordt niet door iedereen als Vogeltjesbuurt gezien. En dan wordt er ook in de Korhoenstraat zélf nog een scheiding gesignaleerd: vanaf de kruising met de Condorstraat. De buurt is door verbindingswegen geïsoleerd: ‘Dit geeft wel een intiem gevoel’, ‘Als ik op de Broekhovenseweg linksaf sla dan denk ik: ‘heerlijk, weer terug op mijn eiland’.’

een moeder wiens dochter komend jaar naar het VWO gaat. Uit een studie van de gemeente vinden

Starters op de woningmarkt van buitenaf konden in deze buurt een ruime woning vinden voor

we geen gegevens over het HBO of Wetenschappelijk Onderwijs in de wijk. Op MBO niveau doet

een redelijke prijs. Zij kwamen hier toevalligerwijs of kenden de buurt nog uit hun studententijd.

de buurt niet onder voor de rest van Tilburg.

Als het huis gesloopt gaat worden hoeven deze bewoners niet perse terug. In een nieuwe opzet

De huidige generatie jongeren zal waarschijnlijk later niet in de Vogeltjesbuurt blijven wonen. Toch is dit een hartstochtelijke wens van de oudgedienden. De woningcorporatie

kan het woonaanbod diverser worden zodat er ook voor starters doorgroeimogelijkheden zijn binnen de buurt.

biedt geen voorkeursbehandeling (meer) aan familieleden. Toch zou het aantrekkelijk

De meeste Arendlaanbewoners voelen zichzelf geen Vogeltjesbuurtbewoner. Dit waren oor

kunnen zijn om ook de kinderen van de oorspronkelijke bewoners die aan hun carrière

spronkelijk directie- en ambtenarenwoningen, van de gemeente. Ze waren alleen te huur. Tien jaar

timmeren een plaats te geven in de wijk en een breder woningaanbod aan te bieden.

geleden kwamen ze pas te koop. ‘Dat is een ander slag’, en ‘ik kom er alleen om te stemmen’, horen

‘Het vertrouwde is er af’, wordt met weemoed gezegd. ‘De boefjes van toen zijn hun wilde haren

we over de kern van de wijk in de Arendlaan, Duifstraat, Arendplein en Reigerstraat (‘waar mensen

kwijt’. De vrijstaat van vroeger is niet meer. Er zijn mensen blijven zoeken naar het vertrouwde

´s avonds met een leesbril op achter de laptop zitten’).

gevoel van vroeger (‘Tiwos moet niet de huizen opbouwen, maar de vriendschap weer opbouwen’) en er zijn er die het juist gehad hebben met het op elkaars lip zitten. Zij willen wel met een schone lei beginnen. Verschillende mensen uit alle delen van de wijk zien de voordelen van een betere mix.

Toch vinden bewoners van de kern dat de Arendlaan en Duifstraat, gezien de namen, wél tot de buurt horen, al hebben ze er weinig mee. Ze zien het als een heel apart stuk van de buurt: meer ‘van stand’, ‘de gestudeerden’, ‘de mensen uit de buurt die het hebben gemaakt’, ‘de kakkers’. De Pelikaanstraat is zich aan het afscheiden van het authentieke ‘Vogeltjesbuurtprofiel’. Het worden

Kinderen gaan met plezier naar de Don Sarto als ze in de kern wonen en meestal naar de Panta

steeds meer koopwoningen voor startende jonge gezinnen.

Rhei als ze op het Arendplein en Arendlaan wonen. Ze spelen met elkaar. Nederlandse en Turkse

‘Ik vind niks mooi’.’

kinderen spelen samen. Het contact tussen de ouders beperkt zich tot ‘hoi, omdat we de taal niet goed genoeg spreken’, aldus een lid van de Turkse kookclub. Wij krijgen het idee dat de buurt voor kinderen heel prettig is. Natuurlijk zijn er onderlinge ruzies, met name in de speeltuin over het gebruik van de speeltoestellen, maar ouders laten hun kinderen met een gerust hart op straat spelen. ‘Er is veel armoede hier’, wordt gezegd. ‘Armoede is dat je geen ijsje voor de kinderen kunt

De mooiste plek van de buurt is voor bijna niemand makkelijk te noemen. Opvallend is dat het antwoord op deze vraag meer in de emotionele sfeer gegeven wordt zoals: ‘ik vind het vertrouwen in de buurt mooi’ of de ‘saamhorigheid’, ‘de onderlinge gezelligheid’, de ‘gezellige uitstraling’.

kopen en geen voer voor de hond’, zegt een bewoonster. In deze buurt wonen veel mensen die

Waar echte waardering naar uitgaat is het grasveld met speeltuin aan de Reigerstraat, het Leypark,

moeten rondkomen van een uitkering. Dat betekent dat er soms maar 50 euro per week is om van

mooie bomen in de Korhoenstraat en de rozenperken in de Arendlaan. Dus als je het over ‘mooi’

te leven. ‘En de kinderen staren zich blind op dure merken en mooie fietsen…’. Het is voor ons,

hebt komt daar bijna unaniem iets ‘groens’ uit. Opvallend is dat de meeste bewoners nog nooit

in dit korte tijdsbestek moeilijk om aan te geven waar de toestand schrijnend is, want hier komt het

op de details aan de buitenkant van de woningen hebben gelet. De uitspringende steentjes, boogjes

unieke karakter van de buurt om de hoek kijken: bewoners helpen elkaar. Anderen zoeken creatieve manieren om wat bij te verdienen.

In de Pelikaanstraat kan het ’s zomers echt feest worden. De kinderen spelen samen in badjes op straat, de kleintjes fietsen er tussendoor en ’s avonds is het grote mensenfeest. Met barbecues buiten en gezellig samen genieten. Mensen verderop in de buurt vinden dat soms vreemd, maar hebben er niet echt last van.

12



13

en ronde ramen worden geen enkele keer als charmant of karakteristiek aangeduid. Een aantal woningen (zoals in de Merelstraat, Pauwstraat, Broekhovenseweg) staan op de lijst met Historisch Interessante Gebouwen/ Aangezichten (MIP).

Stoepen De stoepen zijn op sommige stukken zo smal dat de auto’s bijna binnen staan. Andere stoepen, bijvoorbeeld op het Vogelplein zijn weer heel breed. Hier zit wellicht ‘schuifruimte’? Wortelopdruk en troep op de stoep maakt het lastig voor mensen met een rollator of scootmobiel. In de toekomst

Uitstraling van de buurt

zullen er nog meer ouderen in de buurt wonen.

‘Vroeger blonken de ramen en had iedereen dezelfde vorm vitrage.’

Verkeer en parkeren

Dit horen we als we het fotoboek doorbladeren. Netjes. Schoon. Eenheid. Dat zien veel mensen

Alle bewoners zijn het er over eens dat er iets moet gebeuren om het verkeer te beteugelen.

graag. In vergelijking met die foto’s uit de jaren vijftig is het straatbeeld nu onrustig en rommelig

Eenrichtingsverkeer in veel van de straten lijkt hierbij de meest logische oplossing. Ook uit

door al het blik. Een bewoner uit de Pelikaanstraat doet een opmerkelijke suggestie: ’Maak hier een

de stedenbouwkundige inventarisatie blijkt dat het tweerichtingsverkeer in de smalle straatjes tot

nostalgisch straatje van door mooie oude klinkers te leggen. Een Tilburgs Openluchtmuseum, met

ongewenste situaties lijdt. En bredere straten in en eventueel nieuw gedeelte kunnen ook voor een

Schrobbelaer en foto’s uit de oude doos…’, mijmert hij.

betere doorstroming zorgen. Verkeersdrempels zien sommigen als een zegen maar evenzoveel

Nu hebben we gezegd dat de buurt kleurrijk is, maar dat betreft de bewoners. Als je door de straten

hebben er een hekel aan: ‘Het zijn net springschansen!’.

loopt en naar de gebouwen kijkt is het best een grauwe boel. De stoepen worden netjes bijhouden

‘Er zijn in de buurt nogal veel grote auto’s die eigenlijk niet hier passen’, hebben we horen zeggen.

maar het straatbeeld is weinig opbeurend. Door de vele open aanbouwen is de eenheid zoek.

Tja…het is iets van deze tijd, Er zijn mensen met twee auto’s. Of werkbusjes die veel plaats innemen

Er is zichtbaar achterstallig onderhoud. Huurders krijgen van Tiwos te horen dat ze geen

en het zicht belemmeren. Daarnaast vinden bewoners dat er te weinig goede parkeerruimte is.

grootscheepse aanpassingen moeten ondernemen. Het gevolg is dat de huurders al lange tijd zitten

Er zijn parkeerhavens waar maar één auto inpast, helemaal omrand met stoep. Dat is onpraktisch.

te wachten ‘tot er iets gaat gebeuren’. Dit komt het aanzicht van de wijk niet ten goede. De buurt

Schuin parkeren heeft voordelen maar ook nadelen: het straatbeeld wordt er rommelig van.

wordt letterlijk een achterstandsbuurt. Gelukkig gaat dat nu veranderen. Een waardevolle opmerking

De voorkeur gaat dan toch liever uit naar een rustiger straatbeeld. Dus zijn we er nog niet.

die we horen is ‘Zorg er voor dat de wijk er aan de buitenkant, de kant van de Broekhovenseweg,

Een willekeurige suggestie: ‘koop de bedrijven in de (‘rommelige’) Condorstraat uit en doe daar

mooi uit ziet. Een blikvanger. Dat straalt een goed gevoel uit, ook naar anderen’.

iets met parkeren’. Daarnaast wordt wel gezegd dat een garagebedrijf midden in de wijk overlast

‘Het zou mooi zijn als het authentieke van de wijk behouden blijft. Geef de bewoners de vrijheid om het deels zelf te doen’, zegt een bewoner. Zoiets zou goed passen bij de Vogeltjesbuurt van de toekomst. De buurt straalt eigenheid uit. De bewoners hebben het zelf gemaakt. Bewoners hebben op veel punten suggesties gedaan over een verbetering van hun woonomgeving

geeft, met name door het parkeren in de omliggende straten. De opbouw van de wijk, met dicht op elkaar staande huizen leent zich minder voor dit soort bedrijvigheid. Een ander idee is een dikke meter van het gras aan de kant van de speeltuin bij de Reigerstraat af te halen voor parkeerplaatsen. Vooraf werd ons verteld dat Restaurant Etenstijd zoveel parkeeroverlast zou veroorzaken maar daar hebben we niemand over gehoord.

en de buitenruimte. We hebben ze hieronder gerubriceerd. Tuintjes en brandgangen Verhuur en rommel

Huizen aan Merelstraat/Lijsterstraat hadden vroeger voortuintjes. Die zijn nu veranderd in brede

Bewoners storen zich aan de particuliere (kamer)verhuur door bewoners. Er wonen hoofdzakelijk

stoepen. Jammer, want ze doen er niets mee. Liever zien de bewoners weer voortuintjes. Daar

Polen en studenten die weinig binding met de buurt hebben. Daardoor is er nog meer parkeer

hebben ze wel een paar euro meer huur voor over. Een enkeling heeft zelf alvast initiatief genomen.

overlast en veel rotzooi op straat. ’Mensen laten grof vuil gewoon achter’. We hoorden van

De brandgangen zijn vaak een bron van ergernis: er wordt troep gedumpt en het is gribus-achtig.

de gemeente dat er een stop is ingesteld op de vergunningen voor kamerverhuur. De meeste

‘In een nieuwe opzet zouden de brandgangen breder gemaakt kunnen worden’, legt een moeder

bewoners die we spreken weten daar niet van en ervaren dit als één van de grotere problemen.

van drie kinderen uit, ‘en er dan een groenstrook van maken zodat de kinderen er een veilige speelplek hebben!’

14



15

Onderhoud van straten Er wordt om meer straatverlichting gevraagd, ‘de straatjes zijn donker’. En: ‘ik zou graag witte in plaats van oranje verlichting zien, dat is meteen een stuk frisser’. Bewoners vinden het vervelend als niet overal op dezelfde manier onderhoud gepleegd wordt. Bladeren ruimen, stoepen vegen, brandgangen, wel of geen ramen die kantelen/kiepen. Bewoners voelen zich benadeeld terwijl dat waarschijnlijk meer te maken heeft met verschillend beleid van woningcorporaties dan met bewust verschillende behandeling.

Pleintjes en woonerven Deze elementen worden door de meeste bewoners genoemd als het gaat om ruimte, sfeer en kinderen. Van woonerven verwachten de mensen dat de straat veiliger voor kinderen wordt. Een plein associeert men met gezelligheid, ontmoeten en sfeer. Dat dit niet zaligmakend is bewijst het Pater van der Elzenplein aan ‘d’n overkâânt’. Een plek die door iedereen wordt gebruikt om zijn voorzieningen, maar door niemand wordt genoemd om de gezellige sfeer. De buurt kent verschillende pleintjes die zouden kunnen worden opgeknapt: waar Lijster-, Mees- en Merelstraat samenkomen bijvoorbeeld. Een ontmoetingsplek zou je zeggen. Bewoners vertellen over stenen plantenbakken en bankjes die met de jaren zijn weggehaald. Ook bomen zijn er nog maar weinig over. Maar daar zijn omwonenden dan weer niet rouwig om: het geeft maar troep. De herinnering aan de ontmoetingen op dit plein hangt samen met ‘de goede oude tijd’,

de speeltuin bij ‘t Vogeltje

toen iedereen bevriend was met elkaar en er voor de kinderen spelletjes werden georganiseerd. In een nieuwe opzet zou dit gedeelte een lucht, ruimte, licht en sfeerfunctie kunnen krijgen. De openheid van het Vogelplein wordt door de bewoners gewaardeerd. Maar het plein wordt door niemand genoemd. Het heeft geen buurtfunctie als zodanig. En dat terwijl dit plein bij het geliefde grasveld annex speeltuin aan de Reigerstraat ligt. Misschien is er in dit opzicht een functie voor het Vogelplein denkbaar.

Een idee uit de Pelikaanstraat: ‘Het middendeel van de Pelikaanstraat slopen en daar een plein maken. Met gras, groen, speelgelegenheid en ontmoetingsruimte.’

16



17

Ontmoeten en spelen

Er is volgens de bewoners geen geld meer voor de activiteiten apart in Het Vogeltje. Toch ervaren ze een hoge drempel bij de Spijkerbeemden aan de andere kant van de Broekhovenseweg: ‘dat is véél

Buurtbewoners die elkaar geaccepteerd hebben, gaan voor elkaar door het vuur. Ze zijn er altijd als iemand iets nodig heeft, vangen elkaar op en zorgen voor elkaar. Dat is wat de bewoners enorm bindt met de wijk: het idee dat als je om 2.00 uur ´s nachts hulp nodig hebt, je die altijd zult vinden. Een veilig en gerust gevoel.

te ver uit de buurt’. In de praktijk komen er een handjevol mensen uit de buurt voor activiteiten. Maar de Vogeltjesbuurtbewoners hebben beslist ideeën voor het perceel waarop Het Vogeltje staat! Een sporadische persoon ziet het graag behouden de rest droomt er op los: ‘Afbreken en een goede speelgelegenheid voor kinderen maken. ‘Zou een bouwspeeltuin niks zijn voor hier? Er wonen zoveel klussers in de buurt?’, vinden wij een hele originele en levensvatbare suggestie! Met hulp

Eén van dé ontmoetings- en speelplekken is de speeltuin en het grasveld aan de Reigerstraat. Deze is vooral geliefd bij een groep Turkse moeders die er thee drinkt terwijl de kinderen spelen. ‘We hebben gezeurd om bankjes’, zeggen ze. En ze hebben meer ideeën om deze plek veiliger en prettiger te maken zoals hogere hekjes om het speelgedeelte, zodat de honden er niet overheen springen en de kleintje veilig binnen de hekjes blijven. De speeltoestellen mogen avontuurlijker, gevarieerder en talrijker. Er komen relatief veel kinderen en het gebrek aan toestellen leidt tot ruzie. Voor het speeltuintje bij buurthuis Het Vogeltje hebben de mensen weinig positieve woorden over. Het is er vies, grotere kinderen jagen de kleintjes weg en er wordt ruzie gemaakt. ‘Afbreken en een nieuwe ontmoetingsplek maken’ is het devies.

en beheer van mensen uit de buurt. En kinderen klusjes laten doen in ruil voor het lenen van tof buitenspeelgoed. Een kinderboerderij wordt zelfs genoemd. ‘die kunnen ouderen uit de buurt beheren en samen met de kinderen voor de dieren zorgen.’ Hierbij vermelden we ook een paar typische Vogeltjesbuurt tegenreacties: ‘Dat kun je die dieren niet aandoen!!’ en ‘Hè nee, dat stinkt!’. Ook zijn er visioenen van ouderwoningen boven met een ontmoetingsplek (spelletjes, gezellige avondjes kaarten, bingo, dansavonden ) op de begane grond. Eén ding is duidelijk: mensen zien uitgerekend hier wel iets als een ontmoetingsplek. En spelen wordt gekoppeld aan ontmoeten, zodat jong en oud een reden hebben om er te komen. Ze zijn in voor gezelligheid. Maar dan hun eigen gezelligheid. ‘We organiseren het wel’, zegt een bewoner,’faciliteer ons daarbij en laat ons in onze waarde. We doen het graag zelf’.

Deze plek, daar waar nu buurthuis Het Vogeltje staat, is dé plek waar veel bewoners wel een

De bewoners van het eerste uur hebben afgelopen winter samen een ijsbaantje gespoten bij

idee voor hebben. Eerst even de geschiedenis: het was een buurthuis gerund door de buurt zelf.

de Spijkerbeemden. Strobalen rondom en elke avond water opspuiten. Van de kerk mochten ze stroom

Leden betaalden contributie en werden uitstapjes en activiteiten voor georganiseerd. Dat was

en de keuken gebruiken voor koek en zopie. Zo zelf iets organiseren, dat vinden de bewoners prachtig.

een succesformule. De club organiseerde van alles voor de kinderen, voor de werkende jeugd,

Bouwlamp er op en de sfeer was compleet.

voor de ouderen. Clubuitjes, kampementen, vakanties met de families en kaartavonden. Later was er minder mogelijk in het Vogeltje, het brandde tot twee keer toe af, het werd drooggelegd voor alcoholconsumptie. De vereniging werd opgeheven en het eigen vermogen naar rato onder de leden verdeeld. Toen de beheerders een tijd geleden werden ‘wegbezuinigd’ was het wel gedaan. De bewoners en de beheerders waren verbolgen en gefrustreerd: ‘nu is er niks meer’,

De bewoners zijn het er allemaal over eens dat er iets in de wijk moet gebeuren. Is het niet aan hun

‘het is niet meer van ons’. Omdat de activiteiten nu centraal worden gecoördineerd is de binding van

eigen woning, dan toch zeker aan de straten, de speelplekken, de voorzieningen en het huis van

de buurtbewoners weg. Belangrijkste is dat het animo voor ontmoeten in Het Vogeltje steeds

de buren.

minder werd en er nu alleen nog in de middagen kinderactiviteiten zijn. Het zijn dezelfde soort activiteiten als waarvoor de kinderen ook naar de Spijkerbeemden of soms naar moedercentrum De Ketting kunnen. Het Vogeltje was wel typisch een club van de mensen uit de kern van de Vogeltjesbuurt. De mensen die we spreken uit de noordwest hoek van de Vogeltjesbuurt zeggen nooit in Het Vogeltje te komen of te zijn geweest.

18

De woningen: renovatie?

De bewoners die zelf hun huurhuis helemaal naar hun eigen smaak hebben verbouwd, zijn heel tevreden over de binnenkant van hun woning, uiteraard ligt dat bij de bewoners die zelf niets aan hun huis gedaan hebben heel anders. Ze zijn het wel allemaal eens als het gaat om de buitenkant: wat betreft dak en vloeren kraakt het aan alle kanten: ‘het voelt als een nieuw pak met een oude jas’. Hieruit concluderen we dat men hoe dan ook open staat voor een opknapbeurt. En gezien de eigen

De Club voor kinderen en het verlengd schoolarrangement worden wel goed bezocht.

smaak, inzichten en handigheid stellen deze bewoners het op prijs als zij betrokken worden bij

Sommige bewoners zijn juist blij met de professionals die het Vogeltje nu runnen, al vindt

de indeling en inrichting van de eventuele nieuwe huizen. Op vele punten worden er suggesties

iedereen dat het veel te weinig open is. Het jaarlijkse kinderkerstdiner brengt de buurt

gedaan voor verbetering. Veruit de meeste bewoners verkiezen, zoals bekend, renovatie boven

kinderen samen aan tafel. Dit moment zou een gelegenheid kunnen zijn om ook met

sloop. Hun levenswerk wordt bij sloop immers met de grond gelijk gemaakt. Uit onderstaande lijst

de volwassenen een gezamenlijk moment te organiseren in het kader van de ontwikkelingen.

aan klachten en opmerkingen blijkt dat een grondige beurt nodig is. Wij bevelen aan om de bewoners



19

enig inzicht te geven in de kosten van zo’n grondige renovatie afgezet tegen de kosten van sloop en nieuwbouw. Hieronder de heetste hangijzers op een rij. Dak

Verwarming Waar mensen niet zelf de ketel vervangen hebben is deze verouderd. In sommige huurhuizen hangt de ketel nog in het trapgat en is van een verouderd type. Daarnaast zijn er nog veel huizen met een gaskachel. Zij hebben bij een eerdere renovatie niet voor cv gekozen.

TIWOS heeft een aantal jaar geleden nieuwe dakbedekking gelegd op de uitbouw van de huizen. Deze is volgens de bewoners van een slechte kwaliteit en nauwelijks isolerend (volgens hen ontbreekt de tempex isolatielaag). Bovendien laat het dakleer schilfers los.. Een aantal huizen hebben nieuwe daken nodig, de balken zijn te droog. Mensen ergeren zich aan de vervuiling van de dakgoten en zien liever een derde verdieping op het huis die recht omhoog getrokken wordt. Dan zijn ze meteen van de dakgoot af. Zolders

Badkamer en toilet In veel huizen is de badkamer nog beneden of mensen hebben die zelf in de uitbouw beneden geplaatst. Bewoners zouden die liever boven zien! Een extra, ruimer toilet boven of beneden is ook gewenst. De badkamer kun je vergroten door van een kleine kamer een badkamer te maken en van de badkamer een washok. Electra

Op de vliering is veel tocht en het is niet goed geïsoleerd. Je kunt er niet rechtop staan. Kleine vliering met vlizo trap als bergruimte. Als er één ding is waar iedereen een hekel aan heeft

Er zijn weinig stopcontacten op de verdieping, er is geen stroom in schuur en kelder.

dan is het wel de vlizo trap! Ruimte Hang- en sluitwerk:

Bewoners doen suggesties om ruimte te creëren: ‘trek de achterkant van het huis recht omhoog,

De vrouwen ergeren zich groen en geel aan de ramen die ze niet kunnen lappen: deze gaan naar

en als mogelijk voorkant ook, zodat er een derde verdieping bij komt met veel ruimte. Dan ben

buiten open. Als zij mogen kiezen dan klappen de ramen naar binnen. De deuren en kozijnen kieren

je meteen ook van de dakgoot af. Het ‘hokkerige’ van de woningen zorgt voor ergernis, er is weinig

en piepen. De voordeuren die half open (als een staldeur?) kunnen, zoals in de Lijsterstraat, passen

bergruimte of ruimte voor een kast.

goed bij de buurt. Meerdere mensen kijken er met ‘jaloezie’ naar. Het symboliseert de eigenschappen die mensen waarderen zoals het bij elkaar buurten, de gastvrijheid maar ook de landelijkheid die wel gesuggereerd wordt. Een vrolijk kleurtje op de kozijnen zal volgens veel bewoners wonderen doen. Daarnaast worden de rolluiken als ‘iets wat gewoon nodig is’ beschouwd. Sommige mensen vinden ze ook ‘mooi’ en ‘netjes’ Muren

Tuinen Veel bewoners gebruiken hun – eventuele- voortuintje graag om te buurten. Dit zou in de nieuwe Vogeltjesbuurt wellicht een gelegenheid zijn om het groen en de fleurigheid terug te brengen. Aan de achterkant van de huizen zien ze juist graag een plek voor privacy. De tijd van alles 100% delen met je buren is voorbij. Er wordt geopperd om in ieder geval de schuttingen aan de achterzijde hoger te maken en misschien wat meer eenheid in de tuinen te realiseren.

Binnen: bij de oude huizen zijn de muren poreus: je kunt niets bevestigen of het valt naar beneden. Buitenzijde: het voegwerk moet opnieuw gedaan worden. De muren ‘slaan door’. Sommige bewoners zouden graag de muren beter geïsoleerd willen zien. Vloeren

En als je ouder wordt? Lang niet iedereen in de gesprekken houdt zich nu al bezig met hoe hij of zij wil wonen als ze eenmaal ouder worden en last gaan krijgen van ongemakken. De oudste bewoonster in de gesprekken zegt dat ze heus wel naar een verzorgingsflat zal gaan, maar dan pas als

De vloeren zijn van hout. Mensen hebben ze voor een deel al zelf volgestort. Anderen zouden

er minstens vijf verzorgers dagelijks in en uit moeten lopen. Andere oudere bewoners krijgen

ze liever vervangen zien door betonnen vloeren. Ze hebben last (gehad) van muizen en vinden

dagelijks hulp van hun kinderen of buurtgenoten. Er wordt voor ze gekookt, de dochter

de houten vloeren niet meer van deze tijd.

of schoondochter komt poetsen en de was doen. ‘En als het echt niet meer gaat zetten we het bed gewoon beneden.’ De bewoners zijn geen luxe in de zin van voorzieningen gewend. Een traplift waar dat past is al heel wat. Het is fijn als je met een rollator in je huis uit de voeten kan.

20



21

En als er dan toch gebouwd gaat worden in de buurt, dan willen de bewoners van de kern van

Een groep bewoners die heel hecht met elkaar is stelt voor om op een afgelegen terrein, aan de rand

de Vogeltjesbuurt natuurlijk graag ouderenwoningen in de buurt, of aan de rand van de wijk waar

van de wijk, een woonwagenkampje in te richten. Het gaat om acht tot tien wagens. Dan kunnen

het ouderen uit de Arendlaan gevraagd wordt.

ze bij elkaar hun eigen sfeer behouden zonder dat anderen daar last van hebben. Dit voorstel wordt

Bewoners opperen zelf dat Tiwos de bewoners de keuze zou kunnen laten tussen een renovatie geheel uitgevoerd door Tiwos of een renovatie waarbij de bewoners zelf de binnenzijde van

tijdens gesprekken met een lach gebracht, want nieuwe woonwagenkampen worden nog maar zelden opgericht. Maar wat is er mis mee om eens met de gedachte te spelen?

de woning aanpakken, zodat zij zelf binnen bepaalde normen kunnen beslissen over keuken, badkamer, vloeren, etcetera. In het geval van sloop zijn bewoners het er over eens dat in de binnenschil van de buurt ruimte zou kunnen worden gemaakt voor vernieuwing. Lijsterstraat, Merelstraat Meesstraat. Als je tot de binnenschil ook de Korhoenstraat (oneven nummers), Putterstraat en Leeuwerikstraat meerekent, heb je te maken met veel woningen die van binnen grondig zijn opgeknapt. Een groep Turkse vrouwen pleit hartstochtelijk voor renovatie en geen sloop van de Merel

Toekomst van de buurt ‘Ik vind dit een relaxed volksbuurtje. En ik wil dat over tien jaar nog kunnen zeggen.’

Of het nou een relaxed buurtje ís of moet worden, deze uitspraak van een roemruchte wijkbewoner is tekenend voor de mening van de meeste bewoners die we gesproken hebben.

straat. Dit omdat ze zo gehecht zijn aan de plek. Hier voelen ze zich veilig en vertrouwd. De kopers zijn ronduit trots op hun woning. Huurders uiten soms spijt dat ze nooit gekocht hebben:

Mix van mensen, woonerven, groter, ruimer, degelijker. Zoals de Arendlaan met bankjes en prullenbakken.

‘Met kopen zijn wij helaas niet opgevoed. Je huurde gewoon een huis en dacht verder niet na…’

Niet zoals de Reeshof! Wel als Korvel of de Jordaan. Baksteen, geen stuc. Meer kleur op de huizen.

De huurprijzen zullen in de nieuwe situatie ongetwijfeld wat hoger zijn dan nu. De ontvangers van huursubsidie maken zich minder zorgen dan zij die net boven de subsidiegrens zitten. Zij zitten op dit moment aan hun tax. Om deze bewoners te kunnen behouden zal speciale aandacht nodig zijn.

maar er zijn meer mensen voor huur, dus veel nette sociale woningbouw alstublieft. Kleurige zonwering. Gezellig, landelijk. Meer groen! Minder groen! Liever bloemen dan bomen. Groene randen aan ringbaan zuid met speelvoorzieningen verbeteren. Bloembakken aan lantaarnpalen. Brede straten. Georganiseerd. Veilig. Schoon.

En als er toch gesloopt wordt?

‘Jouw droomwijk. Zeg het maar…’

Van de twintig bewoners op wie deze vraag van toepassing is - de anderen wonen in of tussen

Het was voor de meeste mensen een moeilijke vraag! Want men is tevreden met wat ze heeft:

koopwoningen – blijken er tot onze verrassing relatief veel mensen bereid te zijn om na te

‘hier doen we het al jaren mee en dat gaat prima’. Van huis uit niet gewend om kritisch te zijn

denken over een situatie na sloop van hun eigen woning. Liefst zien zij de woningen gerenoveerd

op gebied van wonen. Dit verklaart ook waarom veel mensen maar blijven huren. ‘Kopen komt

worden, maar als er een goed plan is, zien zij ook wel de voordelen van een degelijk, nieuw huis,

niet in je op’. ´Zoals nu, maar dan gerenoveerd´, is soms het eerste antwoord dat we krijgen.

in (de buurt van) de wijk. In een paar extreme reacties horen we dat het karakter van de Vogeltjesbuurt

Gemeente en Tiwos mogen blij zijn met huurders die zo makkelijk tevreden zijn en weinig eisen

beklemmend en onaangenaam is. Voor hen zou sloop hun ‘ticket weg uit de buurt zijn’ en ‘als

stellen. Dat neemt niet weg dat de bewoners, en dat zijn natuurlijk niet alleen de huurders,

je zou willen renoveren, waar moet je dan beginnen?’ Maar veruit de meeste bewoners willen graag

als ze de ogen sluiten een gezellige, frisse, nette, fleurige, ruime wijk zien waar plaats is voor

terugkeren naar de buurt, hoewel ze zich realiseren dat de samenstelling van de bewoners anders

henzelf en de kinderen, waar ouderen kunnen blijven wonen, waar het verkeer en parkeren aan

zal zijn. Immers, niet iedereen zal terug kunnen of willen komen.

banden is gelegd en last but not least waar mensen zelf aan mee hebben gewerkt en gedacht.

Veel mensen hechten meer aan de wijk vanwege de bewoners dan vanwege de huizen. Ook

Het zal de nieuwe Vogeltjesbuurt uniek maken! ‘Een buurt die zijn karakter behoudt’.

de oorspronkelijke bewoners zijn regelmatig binnen de buurt verhuisd als dat zo uitkwam en zijn

Er is een groep die het lekker dicht op elkaar wonen aantrekkelijk vindt, tegenover een groep die

niet speciaal met hun huis verbonden. Andere oorspronkelijke bewoners die van hun huurhuis

duidelijk meer ruimte zoekt. Om de wijk betaalbaar te houden kun je kiezen voor het compromis

een waar paleisje hebben gemaakt, hebben het huis zo eigen gemaakt, dat het voelt als een eigen

van een groen deel naast compact deel. Dat biedt een oplossing voor de tweedeling in de gedachten

woning. Zij vragen zich af of de huizen getaxeerd zullen worden en of er een tegemoetkoming zal

over groen: 50% zegt ‘meer groen’ 50% zegt ‘het is groen genoeg, we hebben het Leypark toch?’.

zijn voor de gemaakte kosten.

22

Ruimte voor spelen en op straat ontmoeten. Fris. In stijl. Niet alles hetzelfde. Koopwoningen zijn netter


Er wordt vooral aandacht gevraagd voor het feit dat er hier veel kleine kinderen en ouderen


23

Hier zou ik ook wel willen wonen:

nog steeds. Daar komen we niet snel van af. Terwijl mensen hier ook gewoon vooruit willen

•

Korvel, omdat het helemaal opgeknapt is.

en het beste voor hebben met hun kinderen.’, ‘Dat criminele, die scherpe randjes, zijn er wel van af.

•

Loven Jeruzalem, daar wonen vrienden en familie

Het verjongt, de kinderen van de oude garde trekt weg. Er komen nieuwe mensen te wonen’.

•

Hier zou ik niet willen wonen: Reeshof

wonen: ‘er wonen binnenkort 150 ouderen hier. Die komen wat mij betreft in het stuk Lijsterstraat (bij Het Vogeltje) en het pleintje bij de Meesstraat. Sommigen met klein tuintje. Daarboven kunnen gezinnen met jonge kinderen wonen. Een drie verdiepingenwoning. Een voorbeeld vind je aan het begin van de Arendlaan’, zegt een actieve bewoner die er duidelijk vaker over nagedacht heeft. Een ander: ‘iedereen leeft samen met elkaar. De pleintjes worden goed gebruikt. Er staat een bankje…’. ‘En aan ieder huis een afhanger met kunstbloemen van Nel!’.

Uit de gegevens van de politie blijkt dat de kinderen uit Groenewoud van twaalf jaar en ouder vaker dan elders in de stad met politie in aanraking komen. Omdat het soort delicten waarop gekeken is breed is (variërend van vandalisme tot roof en geweld) en voor heel Groenewoud geldt, valt daar niet zoveel over te zeggen. Het imago van de buurt kan ook een rol spelen omdat er een lik-op-stuk beleid wordt gevoerd. Feit is dat de kinderen uit de buurt veel op straat zijn. De buren houden een oogje in het zeil, is de mooie kant van het verhaal. Aan de andere kant zien de ouders zelf lang niet altijd wat er gebeurt. Bewoners vertellen dat kinderen in de Vogeltjesbuurt wel net iets verder gaan op het gebied van pesterijen van buurtbewoners (jong en oud) en vernielingen. ‘Je moet ze ook niet uitlokken’.

‘Een mooie speeltuin met fitnesstoestellen zoals in Turkije: vrouwen komen om te sporten

Als je de buurt van haar slechte imago af wilt helpen, is het volgens de bewoners belangrijk nieuwe

bomen, struiken, parkachtig’.

maken op straat. Zoals we hier gewend zijn.

op de loopband, steps, het roeiapparaat en drinken een kopje thee. Het is heel mooi met

bewoners te zoeken die passen bij de buurt, die dat volkse juist aanspreekt en die graag een praatje

Logisch dat een opknapbeurt van de wijk de uitgelezen kans is om het negatieve beeld om Een droomwijk. En dan ook nog betaalbaar ook. Voor gemeente en Tiwos, maar ook voor de (toekomstige) bewoners. De bewoners hebben in ieder geval geen exorbitante eisen: ‘zoals nu maar dan opgeknapt’ en ‘iets ruimer’.

‘En als we toch gaan slopen: dan ook maar iets compleet anders! Misschien valt dat beter in de smaak.’

te buigen tot een charmante en interessante indruk. Dit het hét onderwerp waar de gemeente, Tiwos en de bewoners elkaar vinden. We doen een aantal aanbevelingen hoe wij denken dat de bewoners een actieve rol kunnen spelen in het oppoetsen van het image.

Markant Kapelaan Tychon: de oprichter van KS Broekhoven, Dikke Karel, Bet Koole, Kee Kachelhout, het mosterdmenneke, Janneke Keutelkont, Sigaretten Tiny etc etc…allemaal mensen die de buurt vroeger kleur en verhaal gaven. Wie doen dat vandaag? Hatice en Nebahat: als zij het

Imago

niet kunnen regelen kan niemand het! De schakel tussen culturen. Jo, de opa van de buurt,

Als het goed gaat schrijven ‘ze’ over de parochie Groenewoud, als het slecht gaat schrijven

heeft met iedereen een goede band. Het is zoete inval in hun tuin in de partytent: ‘Jo en Kee,

ze Vogeltjesbuurt’, klinkt wat bitter uit de mond van een bewoner van het eerste uur. Het trauma

lekker aan zee’. Mensen om trots op te zijn. Deze smaakmakers kunnen de basis zijn van het

van de buurt. Dat rot imago van de Vogeltjesbuurt: ‘ik mocht vroeger niet spelen met meisjes uit

vormen van een nieuwe identiteit van de Vogeltjesbuurt: trots op je wijk, trots op je buren.

die buurt’.

Er kan van alles worden bedacht waarbij de smaakmakers een rol hebben. Geef de bewoners

Op de vraag ‘wat denken anderen over de Vogeltjesbuurt?’, komen de bewoners met dit soort antwoorden: ‘Wat moet je daar nu? Daar kom ik niet!!’, ‘De kwaaien ‘oek’. ‘Drugs, steekpartijen,

een plaats in de buurt, door hun verhalen, met beelden, markante straatnamen die teruggrijpen op de mensen en verhalen uit de buurt.

ruzies’, ‘Ze kijken ‘oe scheef aan’, ‘’Je woont toch niet in de Vogeltjesbuurt hè? Daar wonen asociale types’, maar ik zeg dan: moet ik me daar iets van aantrekken?’, ‘De buurt heeft een slechte naam,

Een paar blokken slopen, ruimte voor een groot plein, met meer openheid. Een voorbeeld is Korvel: ‘daar is een keileuk speelplein’. Gooi Het Vogeltje plat en maak er een woonerf van. Meer contact krijg je met mooie bankjes op straat. 24



25

Conclusie en aanbevelingen Gemeente Tilburg en Tiwos gaan dus werk maken van de sociale en fysieke herstructurering van de Vogeltjesbuurt. In dit deel van Tilburg is relatief veel armoede en werkloosheid. Voor jeugd en jongeren valt hier nog veel te winnen. De buurt biedt weinig perspectief voor deze belangrijke groep bewoners. De wijk kampt met een slecht imago. Een stigma dat achterhaald begint te raken,

kapelaan Tychen

want ook hier staat de tijd niet stil. De Vogeltjesbuurt is één van de meest markante buurten van Tilburg. ‘Daar moet je iets mee doen’, horen we meermaals. De bewoners zijn er aan verknocht. Al zien zij ook de scheuren in de hun huizen verschijnen en vinden ze dat niet alleen hun woning maar de hele buurt een opknapbeurt verdient om klaar te zijn voor de toekomst. Een fijnere leefomgeving, frisser, ouderen- en kindvriendelijker. Stedenbouwkundig moet hiertoe ook een slag worden gemaakt. Dit bewonersadvies ondersteunt en maakt onderdeel uit van de komende haalbaarheidsstudie. In de afgelopen weken hebben we de behoefte (en draagvlak) aan een sociale en fysieke her structurering van de buurt bij de huidige bewoners van de Vogeltjesbuurt gepeild. Nu is het aan de uitvoerders om deze resultaten een plek te geven in het nieuwe ontwerp. Onze belangrijkste aanbeveling is om vanaf nu het contact dat er dankzij dit document is, te behouden. Koppel ontwikkelingen terug. Laat weten wat er met hun inbreng wordt gedaan en leg

zanger en kapper Roy

uit waarom bepaalde wensen niet gehonoreerd kunnen worden.

Samenleven Verbinding. Ga er met zijn allen voor om het slechte woonwagenkampimago om te buigen tot slogans die bewoners zelf bedachten als ‘Dit is Typisch Tilburg’ of ‘Vogeltjesbuurt, kom kijken!’. Beleef hier de historie van de stad met hulp van markante bewoners en verhalen. Nostalgie en smaakmakers. Dit is het thema waar alle typen bewoners elkaar in zullen vinden: ze balen er allemaal van en ze zitten tegelijkertijd vol verhalen. Er is hier weinig nieuwsgierigheid om een kijkje bij een ander binnen te nemen. Een betere formule is samen iets te maken. Dankzij het fotoboek doken veel mensen in de dozen op zolder en leverden graag hun persoonlijke bijdrage. Anders wisten ze wel iets toe te voegen aan de foto’s die er al in zaten. Een boek, expositie, documentaire over de rijke historie en vele verhalen uit de wijk bijvoorbeeld. We lopen nu al over van de ideeën! Dit kan ook een middel zijn om het ‘front’ van de oorspronkelijke bewoners in contact te brengen met de andere bewoners. Grijp het jaarlijkse kinderkerstdiner in Het Vogeltje aan om ook met de volwassenen iets gezamenlijks

26


Thieu Bruurs de Schrobbelaar

te doen. Behoeftepeiling Vogeltjesbuurt November 2010

27

Zorg voor meer bewustwording van lusten en lasten in de buurt. Hiertoe kun je bewoners betrekken bij afspraken daarover met elkaar. Te denken valt aan thema’s zoals kinderen laat op straat bijvoorbeeld. Of rommel door kamerhuurders. Deze onderwerpen kunnen in nieuwsbrieven en eventueel tijdens etentjes of andere ontmoetingen aan de orde komen. Onderzoek op welke manieren en tot op welke hoogte investeren in de wijk en beheer van voorzieningen in handen van bewoners kan komen. Zoiets kan groeien als je klein begint door bijvoorbeeld speeltuinbeheer door buurtbewoners te laten doen. Een betere mix aan inkomens, opleidingen en culturen zal er absoluut aan bijdragen dat de wijk rustiger en minder heftig wordt. Dit hebben we uit heel verschillende monden gehoord. Deze ingeslagen weg heeft in de laatste tien jaar resultaat opgeleverd. Dit lijkt vooralsnog de goede weg.

Woonwensen Pratend over herstructurering van de buurt blijken de bewoners wel te voelen voor nieuwe woningen, als de sfeer en toegankelijkheid van de woningen maar behouden blijft. Het meest beducht zijn de bewoners voor grote veranderingen in de samenstelling van hun buurtbewoners. Iedereen is het er over eens dat er net als voor de kinderen, goede voorzieningen voor de ouderen moeten komen. Wat de eigen woning betreft, dat maakt de bewoners niet eens zoveel uit. Maar ouderenwoningen in de buurt vindt iedereen wenselijk. Vooral bij die ouderenwoningen zal een klein voortuintje gewaardeerd worden. De bewoners opperen zelf het idee om de gerenoveerde of nieuwe woningen casco aan te bieden. De huurders zijn bereid om de woning zelf naar eigen wens verder af te maken. Duurzaam, want de nieuwe keuken of badkamer is naar de zin van de bewoners, en toepasselijk in deze buurt, waar

De herstructurering biedt een kans om de verschillende buurtdelen beter op elkaar aan te laten

iedereen de huurwoning altijd al zelf onderhouden heeft. Ook een mooi gebaar naar de bewoners

sluiten, zonder dat de ‘eilandgedachte’ verloren hoeft te gaan. Die kan ook charmant zijn.

om te laten zien dat de eigen werkzaamheid gewaardeerd wordt. Zo kunnen de huren wellicht ook

Een goede begeleiding van de jeugd, zoals nu al wordt gedaan op de Don Sarto met het verlengd

op niveau blijven.

schoolarrangement. Daar doen alle kinderen aan mee. Er staat straks ook op het voortgezet

Een aantal families is serieus in hun idee om een klein gebied aan te wijzen waar zij een klein kamp

onderwijs twee jaar huiswerkbegeleiding op stapel. Dit wordt gewaardeerd. Doorzetten.

kunnen opzetten. In samenwerking met Tiwos en de gemeente, om zo de eigen sfeer te kunnen behouden en geen overlast te bezorgen in de buurt.

Wonen Iedereen die we gesproken hebben is voorstander van een opknapbeurt voor de buurt en

Wensen voor de Openbare ruimte

de woningen zelf. Als de bewoners opnoemen wat er zou kunnen of moeten gebeuren aan de

De bewoners hebben behoefte aan een eigen ontmoetingsplek in de Vogeltjesbuurt. Dat hoeft geen

woningen, is er sprake van groot onderhoud. De vraag is of dat in deze woningen zowel financieel

formeel buurtcentrum te zijn. Het kan ook in de vorm van een gezamenlijke ontmoetingsruimte

als bouwtechnisch haalbaar is. Geef huurders globaal inzicht in de kosten van renovatie versus

bij de ouderenwoningen of een door de buurt beheerde speelplek.

nieuwbouw. Wat betreft het onderhoud van het binnenwerk ligt het aan wat de bewoners zelf gedaan hebben. Groot onderhoud hoort bij Tiwos. Tiwos zou de planning van het onderhoud goed met de bewoners kunnen doornemen. Er zijn nu veel klachten over slecht onderhoudswerk en kwaliteit van dak en ramen. De meeste mensen hebben geen duidelijk beeld van duurzaam energieverbruik. Het is raadzaam om bij de bewoners een test te doen en hen persoonlijk te informeren over de mogelijkheden van besparingen op energiekosten.

De bewoners willen graag meer ruimte creëren in de buurt voor de kinderen, veilige speelpleintjes met lekkere bankjes voor de ouders of woonerven. Veilig en overzichtelijk. De bewoners spreken steeds nostalgisch over het verleden. Een kunstenaar zou met muurschilderingen of foto’s iets moois kunnen doen in de ruimte waarin het verleden een plaats krijgt in de buurt. Op deze manier kan ook de ruimte gestalte krijgen: vergezichten van het uitgestrekte boerenland en stuifzand vroeger. Een mooi compromis tussen bomen als lust en bomen als last zouden groenblijvende heesters, kunnen zijn of plantenbakken die de bewoners zelf kunnen bijhouden, misschien aan de eigen huizen of op straat, voor de eigen deur. Een ander voorstel dat regelmatig terugkomt is om niet voor groen te gaan maar om iets te doen met kleur. Dat is wellicht goedkoper?

28



29

Besteedt speciale aandacht aan ouderen. Er woont een aanzienlijke groep die nu nog prima te pas

De bewoners zijn allergisch voor het gevoel dat ze ergens aan meedoen waarvan het resultaat

is maar die over tien jaar hulp kan gebruiken.

bij voorbaat al vast staat. Ze willen er zelf over mee kunnen praten. De persoonlijk aanpak zal hier

Deze wijk is klaar voor een verkeerscirculatieplan. Neem ook hier de suggesties van bewoners

zeker aanslaan, mits mensen op hun expertise, kennis en ervaring worden aangesproken.

ter harte. Organiseer desgewenst eens een bijeenkomst over dit onderwerp met de plattegrond van

Bijvoorbeeld in samenwerking met de stedenbouwkundige ruimte zoeken voor avontuur in

de nieuwe wijk op tafel.

de buurt,

Hetzelfde geldt voor de parkeerkwestie. Een heet hangijzer. In dit advies geven een paar bewoners

speciaal met de ouderen de buurt doorlopen op knelpunten en kansen, een kinderproject op

een suggestie. Er zijn vast meer bewoners met minder voor de hand liggende oplossingen.

Don Sarto om mee te denken over de ideale speelplek of participatie bij de inrichting van plein,

De moeite waard om ze op te sporen.

groenplan, fleurigheid, geschiedenis in de buurt.

Wijkbinding (rol buurtcentrum) Op de plek van Het Vogeltje zien veel mensen wel DE ontmoetingsplek maar in een andere vorm: speeltuin, plantsoen met bankjes, kinderboerderij, ouderwoningen met beneden een ontmoetingsruimte. Dit en het pleintje is toch het hart van de buurt. Een handjevol bewoners komt in de Spijkerbeemden. Het is zeker voor de oude garde niet hun buurthuis en dat zal het ook wel niet meer worden. De kinderen die er gebruik van maken, dat zijn er al meer, zijn enthousiast. Langzaam maar zeker zullen de buurtbewoners wennen aan het nieuwe buurtcentrum, maar een uitnodigend gebaar vanuit de Spijkerbeemden, speciaal voor de bewoners van de Vogeltjesbuurt, zou zeker welkom zijn. Daarom ook zou een ontmoetingscentrum voor ouderen in de eigen buurt welkom zijn, de kinderen vinden hun weg naar de nieuwe voorzieningen wel. Ga in ieder geval in op de vraag om een eigen ontmoetingsplek in de Vogeltjesbuurt.

Participatie Veel aanbevelingen doelen al op betrokkenheid en deelname van bewoners. Dit is dan ook hét thema dat deze wijk bijzonder maakt: ze maken het hier zelf. Letterlijk en figuurlijk. En heus niet altijd alleen maar in positieve zin, maar meestal toch met voor hen de beste bedoelingen. Zij die hebben meegewerkt zijn ook bijna allemaal in voor participatie op een of meerdere vlakken de komende tijd. Aangezien wij de mensen in principe lukraak hebben benaderd, mogen we aannemen dat er over het algemeen draagvlak en betrokkenheid is om mee te doen. We spraken bewoners die het alleen al prachtig vinden om nu op de hoogte te zijn en dat graag willen blijven. De bewoners van het gedeelte waar rigoureuzere plannen voor zijn staan naar ons idee open om mee te denken. Een handige bijkomstigheid is dat ze zelf zoveel hebben aangepakt in hun woning en dus gerust experts kunnen worden genoemd. Een wijk waar de mensen het altijd zelf wel hebben gerooid mag gerust een wijk blijven waar de mensen het hebben gemaakt.

30



31

Nawoord Wij hebben in korte tijd verschrikkelijk veel gehoord en gelezen over de Vogeltjesbuurt. Cijfers uit onderzoeken, analyses, enquêtes. Maar niets geeft zoveel informatie als uitgebreide persoonlijke gesprekken in een gemoedelijke sfeer. We prijzen nogmaals de ruimte die Tiwos en de gemeente hiervoor hebben ingeruimd en alle bewoners die ons met veel geduld geholpen hebben om ons een inkijkje te gunnen in hun buurt en in hun leven. Wij hebben onvergetelijke contacten opgedaan en we hopen dat we met onze aanbevelingen een stap in de goede richting hebben gedaan. Daarnaast staan we natuurlijk te popelen om verder te werken met die leuke mensen van de Vogeltjesbuurt, want nu gaat het beginnen. Heel veel succes!

Dankwoord Dit hele document was er natuurlijk nooit gekomen zonder een grondige voorbereiding. Ook hierin hebben vele ‘sleutelfiguren’ ons persoonlijk te woord gestaan. Wij willen hen heel hartelijk bedanken voor hun visie op de wijk die nu ook een beetje onze wijk is geworden! Dus bedankt Leny Braks, Jan Fiechter, Theo Leijten, Nel Meijs, Gena Beles, Marcel Ooms, Rick Dollekens, Ralf Embrechts, Walter van Brakel, de mensen bij de koffie in de Spijkerbeemden en onze opdrachtgevers voor alle achtergrondinformatie.

Geraadpleegde bronnen Rapportage enquête onder ouderen in Groenewoud, gemeente Tilburg (zonder auteur, zonder jaartal) Rapport Enquête herstructurering Vogeltjesbuurt, SP, 2009 Stedenbouwkundige analyse Vogeltjesbuurt, Cora Alfonso e.a., gemeente Tilburg 2009 Databoek project “Dromenvanger”, Groenewoud, Tilburg, augustus 2009 Serie Korhoenstraat, Brabants Dagblad, zomerserie 2010 Vrijstaat Vogeltjesbuurt. Het Einde? Een statistische verkenning van de Vogeltjesbuurt (door afdeling onderzoek en informatie gemeente Tilburg, januari 2009)

32



33

BIJLAGE I huis

Behoeftepeiling in cijfers We hebben er voor gekozen om de cijfers in absolute aantallen weer te geven. Onze gesprekken

koop

8

huur

21

zijn willekeurig in de wijk gevoerd en zijn niet representatief om daaraan percentages of algemene conclusies voor de buurt te koppelen.

woont in buurt sinds: 0-2 jaar

1

3-5 jaar 7 Aantal gesprekken

6-10 jaar

29

2

11-15 jaar 5 sexe vrouwen

13

mannen

16

16-20 jaar

0

> 21 jaar

14

werk (1 van beide) ja

nee

in onze peiling:

14

15

oorspronkelijke bewoners koop 6

vast

9 7

oorspronkelijke bewoners huur

14

Diamant 3 7

nieuwkomers koop

2

anders

2

1

student

nieuwkomers huur 7 TOTAAL

29

En als er toch gesloopt moet worden?

niet Nederlandse achtergrond 7*

Eigen woning?

student

OK en weg uit de buurt 3

1

*1 congolees, 1 antilliaans, 1 surinaams, 4 turks

OK en terug komen wonen

2

Niet slopen! Maar als het echt niet

Wij beschouwen als oorspronkelijke bewoners de bewoners die in de wijk geboren en getogen zijn

anders kan... bereid om mee te denken 13

en eventueel na een korte omzwerving weer terugkeren in de wijk.

absoluut tegen sloop

1

nvt (koop of huur hoger segment)

10

samenstelling huishouding alleenstaand 6

beoordeling woningen in de buurt

samenwonend/getrouwd

8

voor sloop van een deel

10

samen met kinderen

12

voor renovatie

14

alleen met kinderen 3 TOTAAL

maakt niet uit 5

29 terugkeer in de buurt

leeftijd

mannen

vrouwen

0-15 16-25

1

1

ja

niet perse

nee

nvt

na renovatie

13 4 3

9

na sloop

12 4 4

9

26-40 4 3 41-60 5

8

61-90 3 4 TOTAAL

34

13


16


35

vogeltje blijven en nieuw 4 sluiten en slopen

12

weet niet: kom ik nooit 7 niet bekend 6 spijkerbeemden bezoeker (incl bieb)

8

geen bezoeker

14

niet bekend 7 niet bekend 6 meepraten

36

ja

26

nee

1

niet bekend

2


De Vogeltjesbuurt, mijn eiland

Recommend Documents