De Vliegreis medische en fysiologische aspecten Ries Simons, arts TNO Aerospace Medicine European Society of Aerospace Medicine
25-11-2013 Human Factors
Ries Simons
1
AEROSPACE MEDICINE: MISSIE
2
Veiligheid
Bemanning
Prestaties
Operators met kritische taken
Gezondheid
Passagiers
Ries Simons
25-11-2013
1
De Trend . . . . .
steeds meer passagiers:
- hogere leeftijd - chronische ziekten / medicatie - reist non-stop over toenemende afstanden - in steeds grotere vliegtuigen
3
Ries Simons
25-11-2013
Reiscondities stress medicatie, slaapgebrek langdurige immobilisatie, alcohol jet lag
4
Ries Simons
25-11-2013
2
Stress vóór, tijdens en na de vlucht
Vermoeidheid / slaapgebrek Latente vliegangst (10-40%) Security! Vertragingen Lichamelijke inspanning
5
Ries Simons
25-11-2013
Omstandigheden tijdens de vlucht Lagere atmosferische druk Lage relatieve luchtvochtigheid Verhoogde ozonconcentraties? Kosmische straling Immobiliteit Turbulentie, lawaai Temperatuur Slaapgebrek
6
Ries Simons
25-11-2013
3
Kruishoogte 40.000 ft ~ 12 km cabinedruk 0.75 atm ~ 8000 ft ~ 2400 m 7
Ries Simons
25-11-2013
1 atm
¾ atm
2438 m
½ atm
5486 m
¼ atm
8
Ries Simons
10363 m
25-11-2013
4
part. zuurstofdruk atm. druk expansie gassen in gesloten ruimten
25-11-2013 Technische Menskunde
Ries Simons
9
Zuurstofgebrek Respiratoire en Circulatoire Respons 1. Toename Ventilatie: sneller en dieper ademen (perifeer: hypoxaemie – centraal: pH)
2. verhoging Hartfrequentie en Cardiac Output (verhoging a. pulmonalisdruk)
3. verwijding vaten hersenen 4. vernauwing vaten huid 10
Ries Simons
25-11-2013
5
Hb - O2 dissociatie curve
in-flight alveolar PO2
Gezonde passagiers: HbSaO2 rond 90% 11
Ries Simons
25-11-2013
Hb - O2 dissociatie curve: Longlijden
COPD
12
Ries Simons
25-11-2013
6
Thorax 2011; 66:i1-i30
13
Ries Simons
25-11-2013
Slapen +slecht ventileren: HbSaO2 < 90%
14
Ries Simons
25-11-2013
7
Problemen bij coronair/cerebrovasculaire insufficientie, pulmonale hypertensie
15
Ries Simons
25-11-2013
Uitzetting gassen in afgesloten ruimten Wet van BOYLE: P x V = Constant (Pzeeniveau - Pwaterdamp ) Rel. gas expansie = (Pcabine - Pwaterdamp) bij cabinedruk van 0.75 atm:
(760 - 47) Rel. gas expansie =
= 1.4 (565 - 47)
16
Ries Simons
25-11-2013
8
Uitzetting gassen in afgesloten ruimten
Middenoor / Neusbijholten Caviteiten gebit Maag en darmen Ingesloten lucht na medische ingreep
17
Ries Simons
25-11-2013
18
Ries Simons
25-11-2013
9
Grotere problemen bij snelle decompressie
19
Ries Simons
25-11-2013
Top in-flight medical incidents in passengers MedAire 2002 n=8400
Syncope
% 21.5
% 53.5
Gastro-Intestinal
15.4
8.9
9.6
4.9
Respiratory
10.2
3.3
Neurological
8.7
2.1
Fear of Flying
?
4.3
“Generalized Pain”
?
4.1
Cardio/Chest pain
20
Sand et al. 2009 n=10189
Ries Simons
25-11-2013
10
In-flight Syncope consternatie in volle cabine incorrecte diagnose → onnodige acties zoals diversions, ALS/ambulance op vliegveld persoonlijke stress
21
Ries Simons
25-11-2013
Hypoxic syncope = High Altitude Syncope = overdreven fysiologische reactie op hypoxia (Westendorp et al., 1997; Simons & de Ree, 2008)
Bijdragende Factoren: - opstaan - voedsel, alcohol - maag-darm distensie
- toiletbezoek - angst - hoge omgevingstemp. - zonnebrand? 22
Ries Simons
25-11-2013
11
Hypoxic syncope
Behandeling aan boord: - Neerleggen
compleet herstel
- Extra Zuurstof
Daarna uitgebreide anamnese + z.n. verdere actie
23
Ries Simons
25-11-2013
Vakantieziekten
24
Ries Simons
25-11-2013
12
Ouderen met beginnende / matige dementie Patiënten kunnen overdag nog redelijk functioneren in een vetrouwde omgeving, maar ‘s nachts gedesorienteerd en geagiteerd raken in een vreemde omgeving (nachtvluchten). Effect wordt versterkt door hypoxie, dehydratie, alcohol, hypnotica en jet lag Mensen met cognitieve en geheugenproblemen: meer kans op delirium in-flight
25
Ries Simons
25-11-2013
Time zone crossing: Jet lag slaapproblemen en slaperigheid overdag gastro-intestinale problemen vermoeidheid hoofdpijn verminderde cognitieve prestaties verminderde coördinatie emotionele stoornissem algemene malaise
26
Ries Simons
25-11-2013
13
Lange vliegreis: hoger risico ?
27
Ries Simons
25-11-2013
Vraag naar bestemming en wat men daar gaat doen . . . .
14
niet vliegen binnen 12 uur na niet-decompressieduik niet vliegen binnen 24 uur na decompressieduik niet vliegen binnen 24 uur na duiken op meer dagen achtereen 29
Ries Simons
25-11-2013
[email protected]
30
Ries Simons
25-11-2013
15
