De vijf mooiste
_ yoga 76 _
Mantra zingen saai? Helemaal niet. Populaire artiesten als Donna De Lory en Krishna Das laten horen én voelen dat chanten een weldadige invloed op ons heeft. Zing mee met de vijf populairste mantra’s, lees wat ze betekenen en laat je raken door de klanken. Tekst: Fidessa Docters van Leeuwen, beeld: Bonnita Postma
mantra’s T
ijdens een yogareis in Andalusië kwam ik, boven op een berg, voor het eerst in aanraking met Kirtan yoga. Het was nog vroeg in de ochtend en tussen het gezang van vogels hoorde ik plotseling een fluit en orgelachtige klanken opstijgen. ‘Dat zijn onze kirtankers,’ fluisterden de yogi’s rondom me. ‘Vandaag is er yoga met livemuziek!’ Terwijl we een intense Vinyasa flow oefenden onder leiding van docente Elsie Matthijssens, werden we begeleid door Luc Acke en Jason Kalidas. Hun instrumenten: de stem, een harmonium, de bansuri (een Indiase fluit) en tabla’s (trommels). Bij de eerste klanken van een mij toen nog onbekende mantra was ik verkocht. Ik verstond er niets van, maar toch beroerde het geluid mijn hart. Hoe kon dit? Het was alsof ik even door de mantra werd opgetild, alsof de klanken me vleugels gaven. We gleden ritmisch door de Zonnegroeten heen. Na afloop van de yogales verzamelden we ons rond de muzikanten en zongen we samen de mantra Ong Namo . Ik wilde Luc en Jason vooraf waarschuwen dat ik niet kon zingen, maar Jason nam direct al onze zorgen weg. ‘Ga uit je denken en zing. Dan versmelten onze stemmen als vanzelf met elkaar.’ Het zingen van de Naam
Op diverse yogascholen in Nederland, België en de Verenigde Staten wordt Kirtan yoga beoefend. Het is een onderdeel van Bhakti yoga, de yoga van het hart, waar je de weg van devotie en overgave gaat door middel van rituelen en gezang. De term kirtan komt uit de Indiase traditie en betekent: het gezamenlijk zingen van ‘de Naam’. Die Naam staat voor de verschillende vormen waarin stilte, of ‘het hogere’, zich met woorden in de wereld kan uitdrukken. Elke mantra is anders en draagt z’n eigen naam. Meestal verwijst die naar een Indiase god, naar Krishna, Shiva of Ganesha. Tegelijkertijd verwijzen alle mantra’s eigenlijk naar hetzelfde: het hogere; en zo zijn ze in hun eigenheid weer één. Kirtan kent de traditie van call and response . De kirtanker op zijn tabla of
_ yoga 77 _
bansuri en de zanger zetten als eersten in. In het Sanskriet chanten ze de mantra voor, en het publiek zingt hen na. Meestal bestaat een mantra uit korte zinnetjes die je makkelijk onthoudt en gaat het nazingen als vanzelf. Je kunt de mantra overigens ook zachtjes fluisteren of alleen maar neuriën als je dat prettiger vindt. En zelfs alleen al het lezen van een mantra zou net zo’n helende werking hebben als het uitspreken ervan. Vaak wordt de mantra gedurende tien minuten of langer herhaald, zodat de woorden hun uitwerking kunnen hebben in diegene die zingt of luistert. In die herhaling schuilt de kracht. Hierdoor kan ahamkara , Sanskriet voor het ego, dat altijd een doel voor ogen heeft, verdwijnen en blijft alleen maar ‘zijn’ over. Voor wie liever wetenschappelijk bewijs heeft voor het nut van mantra zingen: het zou helend zijn voor het hart. Onderzoekers hebben vastgesteld dat de hartslag en het ademritme gelijkmatiger worden, waardoor de kans op hartklachten afneemt. Sinds de jaren zestig zijn veel artiesten geïnspireerd geraakt door kirtan, mantra’s en chanten. Dave Stringer bijvoorbeeld, een toonaangevende hedendaagse artiest die leerde chanten van een groepje Indiase schoolkinderen. En Jai Uttal, die al dertig jaar met kirtan de wereld rondreist, omdat hij de muziek met haar transformerende en helende krachten wil delen. Andere artiesten volgden al snel. Donna De Lory was achtergrondzangeres bij Madonna, maar nam afscheid van de wereldster om zich op mantra zingen toe te leggen. Helemaal op haar eigen manier: ze omhult de mantra’s met dancemuziek. Dichter bij huis zijn er de eerdergenoemde kirtankers Luc Acke en Jason Kalidas, die bij AntwerpYoga al vele yogasessies opluisterden met kirtan. Onlangs maakten ze samen de cd Bolo! . De wereldwijd uitverkochte concerten van Deva Premal en Miten bewijzen dat chanten van nu is. Deva Premal, ook wel ‘de Enya van de mantra’ genoemd, is een internationaal bewonderde zangeres van spirituele liederen. De muzikale wortels van de Engelsman Miten liggen in de rock-’n-roll van de jaren zeventig. Zijn muziek verdiepte zich door meditatie en zijn reizen naar India. Deva en Miten ontmoetten elkaar in de Ramana Maharshi ashram en zijn sindsdien ook een liefdespaar. Negen maanden per jaar reizen ze de wereld rond om concerten te geven. Samen hebben ze eeuwenoude mantra’s voor een groot publiek bekend gemaakt. Ze traden privé op voor de Dalai Lama. Eenmaal terug uit Spanje komt mij ter ore dat Deva Premal en Miten live zullen optreden in de schouwburg van Almere. Een avond lang zing ik met mijn lief mantra’s in het Sanskriet – het is alsof we samen ademhalen. Energiek en gelukkig stappen we de schouwburg weer uit.
‘Het is alsof ik door de mantra word opgetild, alsof de klanken me vleugels geven’
_ yoga 78 _
Top-5 1
Gayatri mantra Een van de oudste mantra’s ter wereld, die volgens Deva Premal voor licht en vertrouwen zorgt. Haar vader zong de Gayatri mantra vele keren voor haar als slaapliedje. Toen hij op sterven lag, zong ze de mantra voor hem, tot hij zijn laatste adem uitblies. Om bhur bhuvah svah tat savitur varenyam bhargo devasya dhimahi dhiyo yonah prachodayat ‘We mediteren op de onvergankelijke glorie van de hogere God, hij is in het hart van de aarde, in het leven van de lucht en in de ziel van mens, dier en natuur, opdat hij onze geest stimuleert en verlicht’
Beluister en bekijk deze mantra op je mobiel (je kunt de QR-reader vinden in de appstore van je smartphone)
van mantra’s
Dit zijn de vijf meest gezongen mantra’s en hun betekenis. Als je de uitspraak van het Sanskriet niet precies weet, luister dan eerst en zing mee als je de woorden begint te herkennen.
2
4 Asato Ma Sadgamaya Deze mantra staat voor het verkrijgen van
Lokah Samastah Sukhino Bhavantu ‘Knuffelgoeroe’ Amma zingt met haar toegewijden elke dag mantra’s voor de vrede. Een daarvan is deze mantra, die iedereen geluk en vrijheid toewenst en je bevrijdt van negatieve energie. Lokah Samastah Sukhino Bhavantu ‘Mogen alle wezens in het universum gelukkig en vrij zijn’
waarheid, licht en onsterfelijkheid. Asato ma sadgamaya Tamasoma jyotir gamaya
Meer kirtan?
Mrityor ma amritam gamaya
• Luc Acke:
Om shanti shanti shanti
www.kirtan.be • Jason Kalidas:
‘Leid mij van onwaarheid naar waarheid
jasonkalidas.com
Leid mij van de duisternis naar het licht
• Hun cd Bolo! is
Leid mij van dood naar onsterfelijkheid
te koop via yoga-
Om, vrede, vrede, vrede’
online.nl/shop
5
Om Mani Padme Hum Deze mantra zou de ‘zes giftige emoties’,
die een manifestatie van onze onwetendheid zijn, volledig zuiveren. Deze emoties (trots, jaloezie, verlangen, onwetendheid,
3
hebzucht en boosheid) creëren samsara; ze houden je vast in het rad van sterven en wedergeboorte. Door het zingen van
Om Namah Shivaya
de mantra worden ze getransformeerd tot
Over deze mantra wordt gezegd dat als hij continu zou vibreren
hun oorspronkelijke natuur. ‘Groet aan het
in je hart, dit meditatie en yoga overbodig zou maken. Chant
juweel in de lotus’ is de meest gebruikte
de mantra met respect. Rituelen en ceremonies zijn niet nodig.
vertaling van de mantra: we groeien vanuit
Buigen voor Shiva kun je opvatten als buigen voor je ware, god-
de modder op tot prachtige lotusbloemen.
delijke innerlijk. Blijf de mantra met vertrouwen herhalen, dan kunnen wonderen gebeuren.
Om Mani Padme Hum
Om Namah Shivaya
‘Groet aan het juweel in de lotus’
‘Ik buig mijn hoofd voor Shiva’ Beluister al deze mantra’s op www.yogaonline.nl
_ yoga 79 _
zijn
