s 899
N
DE VEROVERING V i N KOTA B L A N G TEMOELIT (SAMALANGANJ,
op 26 Augustus 1877. HISTORISCHE
VOORSTELLING,
naar officieële en particuliere bronnen ontworpen en geschilderd door DEN
HEER J U L E S
GARNIER.
Dagelijks te bezichtigen v a n 8 inai' 's m o r g e n s t o t
donker.
Des avonds van 7 ure af hij
ELECTR1SCHE VERLICHTING.
Prijs 10 Cents. Stoomdrukkerij N I J G U & v.vir D I T I Ü B , — Rotterdam.
3
Ojjg&iiclU m 1846.
ALGEMEEN ADVERTEMTIE-BUREAU
mum & vm Beursstraat 12, AMSTEEDAM, HOOFDKANTOOR
T E ROTTERDAM.
a&ov&n^e.noemd ^Idve^^ntie-Siuwau speeS
w, nanw^e^d'hcid
CLdvezXentïèn
in
alU
&oï.
*ooo* de \>iaals ina-
van
:
a&taden van neX
oBinn<m^ &n cBuifanlanb. S p e c i a l (Bow-k»ot<M
QonianXen. j>l ^ ^aa
n<
(Ba-ktiocfU-s, cP^opcfavm, m Sip ëzlancftijtl
EXPEDITIE 1§ t©g©n bet Kc|fe vm Seroallainig&n), IN AUGUSTUS
1877.
INLEIDING. In het begin van 1877 werd door de Nederlandsen-Indische Regeering besloten, dat in GrootAtjeh de krijgsbewegingen moesten worden vermeden, doch dat tegenover de ons vijandige Kuststaten de operatiën niet moesten worden gestaakt. Onder die Kuststaten (Noordkust) bleef Samalangan ons gezag hardnekkig het hoofd bieden en oefende op de naburige vazalstaten een voor ons verderfelijken invloed uit, terwijl dat Rijk door ondersteuning der hoofden der ons vijandelijke Moekims (yereeniging van kampongs, te zamen vormende een district), en het zenden van hulptroepen naar GrootA tjeh, _ trachtte ons voortdurend afbreuk te doen. Die Staat moest dus noodzakelijk de kracht onzer wapenen gevoelen. Reeds sedert lang had men de noodzakelijkheid hiervan ingezien, doch daar men besefte, dat een aanzienlijke troepenmacht en eene degelijke voorbereiding werd vereischt, was de bestraffing van Samalangan steeds verschoven. Toen den 12 Juni de generaal-majoor Diemont wegens ziekte-redenen door den kolonel K . van der Heijden als militair- en civiel-bevelhebber vervangen werd, besloot deze weldra den voorgenomen krijgstocht tegen Samalangan ten uitvoer te brengen en te dien einde de noodige krijgsmacht te Kota Radja te concentreeren. In de eerste dagen van Augustus waren de volgende troepen troepen aldaar verzameld : 1°. Infanterie. De staven en de drie eerste kompagnieën van de navolgende veld-bataillons: Het 2e onder bevel van den majoor P . E . J . H . van Dompseler. J
Het rechter 3 onder bevel van den luit.-kolo- »s nel W . J . J . Docters van Leeuwen. Het rechter 8 onder bevel van den majoor F . W . Meijer. Elke kompagnie ter sterkte van 140 k 150 onderofficieren en manschappen. 2°. De 3 kompagnie, bergartillerie met mortieren (van de 3 sectiën één bespannen), onder bevel van den kapitein A . M . P. Krijger. 3°. Twee detachementen sappeurs, ieder ter sterkte van een officier en 2 0 onderofficieren en manschappen, onder bevel van den kapitein der infanterie A . E . Albrecht. 4 ° . Drie ambulances, ieder ter sterkte van één officier van gezondheid en zes Europeesehe en Inlandsche hospitaal-soldaten, onder bevel van den officier van gezondheid l e klasse D. H . Van Vierssen. 5°. Eene marine-landings-divisie, sterk 15 officieren en p. m. 3 0 0 Europeesehe onderofficieren en manschappen, onder bevel van den luitenant t/z. Ie klasse C E . Uhlenbeck. De intendance stond onder bevel van den onderintendant l e klasse P . F . Kraal. De staf der expeditie bestond, behalve nit den behelhebber kolonel K . v. d. Heijden, uit den luit.kolonel H . F. Meijer, chef van den staf, en uit: den kapitein A . J . Prins, als stafofficier ingedeeld bij het 2 bataillon; den l e luitenant L . F . A . Winckel en den Engelschen majoor Palmer bij het 8 bataillon; den l luitenant P . L . A Collard, adjudant bij den chef van den staf; de 1« luitenants A . J . D. Pool en E . P . C. Sol, adjudanten bij den bevelhebber. e
e
e
e
e
e
O v e r z i c h t den Operatiën. Den 8 Augustus was de bovenvermelde troepenmacht (behalve de marine-landings-divisie), sterk ongeveer 70 officieren, 1 0 0 0 Europeesehe en Afrikaansche en 5 0 0 Inlandsche onderofficieren en manschappen, ingescheept op een tiental oorlogschepen, ü
benevens de noodige transportschepen onder bevel van den kapitein-luitenant ter zee J . D . S. J . van der Hegge Spies. In den namiddag van den 9 Augustus liet deze flotille bet anker vallen ter hoogte van de Koeala Kiran. Het ankeren te dier plaatse was slechts een schijnbeweging om den vijand omtrent onze plannen te misleiden. Deze waren reeds lang te voren zoodanig bepaald, dat de landing zoude geschieden op een punt der kust ten Oosten van Koeala Tambaca. Om de daartoe geschiktste plaats op te sporen, werd in eene stoomsloep langs de kust eene verkenning gemaakt door den luit.-kolonel H . F . Meijer, vergezeld van den majoor F . W . Meijer, den luitenant ter zee l klasse Uhlenbeck, den l luitenant Collard en den Maleischen gids Soetan Maha Radja. Door een langdurig verblijf in Samalangan was deze laatste in de gelegenheid, de gewichtigste inlichtingen te verstrekken. N a afloop der verkenning werd het debarkementpunt door den bevelhebber bepaald, en in overleg met den kommand, der zeemacht, stoomde de flotille in den nacht van 9—10 Augustus op en liet in den vroegen morgen van laatstgenoemden datum tegenover dat punt het anker vallen, waarop onmiddellijk met het debarkeeren een begin werd gemaakt. Hoewel het weder zeer goed was, stond er toch een zeer zware deining en dientengevolge hevige branding op de kust. Dit maakte het debarkement niet zonder gevaar. Menschenlevens werden gelukkig niet te betreuren, alleen het verlies van een zestal sloepen die tegen het strand aan stukken sloegen. Den 10 Augustus werden gedebarkeerd het 8 en 2 bataillon infanterie met munitie, ambulance en eenige koelies. Het 2 bat. bleef aan strand. Het 8 bat. had i n last onmiddellijk na 't debarkement het binnenland in te rukken. Werden wij bij 't debarkeeren gelukkig niet door den vijand bemoeielijkt, omdat hij ons op die plaats i n 't geheel niet verwacht had, het bleek echter al spoedig, dat hij zijne primitieve stellingen had verlaten en ons e
e n
e
e
e
e
langs de knst was gevolgd. De voorhoede van 't « 8 bat. had nauwelijks den uitersten rand van 't bosch bereikt, of ze werd onverhoeds door de Samalangers aangevallen, die onze troepen op de gewone wijze met den klewang i n de hand besprongen. Dit gevecht duurde slechts kort, kostte ons 2 dooden en een 4tal gewonden, terwijl van den vijand een drietal gesneuveld op 't veld lagen. Tengevolge van de hevige branding was het niet mogelijk om de overige troepen aan wal te zetten, zoodat deze (het 3e bat. inf., de artillerie en koelies) voorloopig aan boord bleven. Het 8 bat. ontving den last om i n stede van naar het binnenland te trekken, en den kampong Pengilit te bezetten, aan den rand van 't bosch het bivouak te betrekken en daar stand te houden. Voor dien dag (10—11 Aug.) werd dat bivouak opgeslagen in een klein boschje, waar men zich zoo goed mogelijk tegen overrompeling trachtte te beschermen, door eenig laag hout aan den zoom van 't boschje om te kappen. Tegen den avond werden de schildwachten uitgezet onmiddellijk achter de versterkingen, en achter die schildwachten sliepen officieren en soldaten; de ambulance en dwangarbeiders sliepen midden in het vierkant. De nacht ging rustig voorbij tot ongeveer 3 | uur in den morgen. Toen vermeende een der schildwachten voor zich in het kreupelhout eenig geritsel te hooren. Voor hij behoorlijk onderzoek kon doen of de zaak rapporteeren, werd het carré in zijn onmiddellijke nabijheid van twee zijden beschoten en door eene talrijke schare Atjehers besprongen. Aan een achttal hunner gelukte het binnen het carré te dringen en daar met de klewang onder de officieren, soldaten _ en dwangarbeiders een geduchte slachting aan te richten. Het 8« bat. hield stand; wel ontstond er in den aanvang bij den onverhoedschen overval en tengevolge van de groote duisternis verwarring, doch deze werd gelukkig spoedig hersteld ; wel werd er geruimen tijd, vooral binnen het carré, verwoed gevochten, doch de vijand eindigde met het onderspit e
e
te delven. Bij dit hardnekkig gevecht sneuvelden aan onze zijde 2 officieren, 8 manschappen en 10 dwangarbeiders, en werden 5 officieren, 45 manschappen en 34 dwangarbeiders gewond. De vijand liet 58 dooden op het slagveld achter; hoeveel dooden en gewonden hij nog medegenomen heeft, is niet met zekerheid bekend geworden. In den vroegen morgen van den 11 Augustus kwam het bericht van het voorgevallene den kolonel V a n der Heijden ter oore, waarop hij zich aan wal begaf om de positiën op te nemen en de noodige bevelen uit te vaardigen. In zijne tegenwoordigheid en in die van den chef van den staf werden de in den nacht te voren gesneuvelde officieren, soldaten en dwangarbeiders begraven. Tengevolge der groote moeielijkheden, waarmede men te kampen had, waren eerst den 1 7 alle troepen aan den wal vereeiügd. Nadat een weg door het strandbosch was getraceerd en opengekapt en verkenningskolonnes de onbekende landstreek waren binnengedrongen en telkens met den vijand slaags waren geweest, kon eindelijk den 20 Augustus naar 's vijands stellingen bij Koeala Tamboea worden opgerukt en wel in twee kolonnes. Bij de rechterkolonne had de kolonel V a n der Heijden zich aangesloten om de opperste leiding der operatiën in handen te houden. Ondersteund door het geschut der oorlogschepen, werd dienzelfden dag bijna zonder slag of stoot Roemah Sentot bereikt en bezet. en
Verovering van K o t a B l a n g Temoelit. N a Koeala Tamboea behoorlijk versterkt te hebben, werd het oude strand-bivouak geheel verlaten en het hoofdkwartier naar eerstgenoemde plaats verlegd. De operatiën werden den 26 Augustus van daar uit met twee kolonnes hervat ter vermeestering van de versterkte liniën Blang Tamboea en de balei (of raadzaal) van den vorst, waarbij wederom de kolonel Van der Heijden de eerste kolonne vergezelde, ter-
wijl de tweede door den luit.-kolonel Docters van Leeuwen aangevoerd werd. Nadat deze laatste achtereenvolgens vier versterkingen bij Blang Tamboea, vóór de kampongs aangelegd, had vermeesterd, gelastte de bevelhebber dat de beide kolonnes in evenwijdige richting tegen de balei zouden oprukken. De kolonne Docters van Leeuwen maakte den linkervleugel uit, de kolonne V a n Dompseler den rechter. Bij deze laatste voegde zich de kolonel Van der Heijden met zijn staf. Nadat deze kolonne eenigen tijd in westelijke richting had doorgemarcheerd, stuitte zij op een moeras, en verklaarde de gids dat men, om een goeden weg naar de balei te krijgen, rechtsomkeert moest maken en een meer noordelijk gelegen pad moest volgen. Aan dezen raad werd gevolg gegeven. Nadat op den nieuwen weg ongeveer een half uur was doorgemarcheerd, doboucheerde het hoofd der kolonne, waarbij zich de kolonel Van der Heijden gevoegd had, op een open vlakte nabij het strand, en werd daar onverwachts hevig beschoten uit voorliggend bosch en struikgewas, in welks midden zich een benting bevond, aan het oog geheel onttrokken dooide hooge bamboe doeri, waarmede zij langs haren geheelen omtrek beplant was. Zoowel de benting als de vele kleinere veldwerken, die haar i n een wijden boog van + 1500 meter lengte omgaven, waren allen goed bezet, blijkbaar uit het hevige vuur, dat onze troepen daar hadden te doorstaan. Reeds bij den aanvang van het gevecht werd de luitenant J . L . Granpré Molière doodelijk en de bevelhebber, kolonel V a n der Heijden, door een kogel in het linkeroog verwond; dientengevolge werd het bevel overgenomen door den chef van den staf, luit.-kolonel H . F . Meijer, die, de officieren en manschappen door zijne koelbloedigheid en vastberadenheid bezielende, aan twee kompagnieën van het 2 bat. bevel geeft, de buitenwerken des vijands ten Noordwesten van de hoofdversterking te bestormen. Die stormaanval mislukt; verscheidene soldaten sneuvelen daarbij en velen worden e
gewond, daaronder ook de majoor V an Dompseler, terwijl de vijand zich hardnekkig verdedigen blijft. Op last van den chef van den staf stelde de kapitein A . M . P. Krijger zijne twee stukken geschut bij den Noordoosthoek der benting op, ten einde de westelijk gelegen veldwerken te beschieten, terwijl de l kompagnie van het 2e bat. onder den kapitein A . H . van de Pol, zich achter de noorderface der benting had genesteld op het smalle talud, dat de met dichte bamboe doeri beplante borstwering van de daarvoor gelegen gracht -scheidde. Lang trachtte deze kompagnie te vergeefs over de borstwering heen de benting te bemachtigen; reeds menig soldaat had de poging tot beklimming met den dood moeten bekoopen; op de kruin der wallen grijnzen lansen, spietsen en geweren den aanvallers aan en bedreigen allen met den dood die hun hoofden te hoog dorsten wagen. Onder het geweld van 't kanon- en geweervuur werden uit de benting voortdurend de godsdienstige gezangen en gebeden gehoord van de priesters, die den zegen van Allah afsmeekten. Lang hielden de verdedigers het vol. Ten laatste gelukte het echter aan den luit.kolonel Meijer, om eenige manschappen van de kompagnie van den kapitein Bode langs de noorder face van de versterking- naar den noordwest saillant te geleiden en hen daar onder bevel van dien kapitein, tegen de wester face of wal te laten ageeren. Toen de verdedigers daardoor zich van achteren bedreigd zagen, begon hun de moed te ontzinken. Het gebed en gezang hielden op, en van dat oogenblik maakten de onzen gebruik om nogmaals de borstwering te beklimmen, dat eindelijk met een goeden uitslag bekroond werd. e
Luit. A . H . Kalis is de eerste die op de borstwering komt: hij schiet den eersten tegenstander met zijn revolver dood en maakt den tweeden met de sabel af. Bijna tegelijkertijd komen anderen opdagen (de vier eersten waren de Europeanen Werlimann en Werner, waarvan de laatste sneuvelde, een inlandsche (Borra) en een Afrikaansche soldaat
(de Leeuw); spoedig volgen anderen, waaronder de luits. v. d. Heijden, Richelle, Kuilman en anderen. Weldra wappert Neêrlands driekleur op de versterking als een bewijs van onze zege, terwijl den vluchtenden vijand door onze troepen afbreuk wordt gedaan. Inmiddels was de kolonel Van der Heijden in de ambulance verbonden en daarna onmiddellijk te paard gestegen, ten einde zich naar de benting te begeven, gevolgd door de ambulance en koelies. Nabij de benting gekomen, werd de kolonel met een algemeen hoerah ontvangen en gaf de overste Meijer hem te kennen dat de benting veroverd was. Dat het gevecht moorddadig was, blijkt uit het feit dat de vijand, behalve vele door hem medegenomen dooden en gewonden, niet minder dan 27 dooden in de versterking achter liet. Ook wij hadden zware verliezen geleden, daar in een uur tijds de luit. Broker en spoedig daarop de luit. Granpré Molière en 10 minderen sneuvelden, en behalve de bevelhebber, de majoor Van Dompseler, de l luitenant Kellermann, en 43 minderen gewond werden. e
SLOT. Schitterend echter was de zege, door ons behaald, en even groot het daarmede verkregen succes. Weldra immers bleek het, dat thans de sleutel der vijandelijke stelling in ons bezit was gekomen en alle tegenstand had opgehouden, en dat de vijand zich tot onderwerping geneigd betoonde. Den 1 3 September onderteekende de vorst van Samalangan de 18 artikelen van onderwerping i n tegenwoordigheid van vele rijksgrooten, officieren en ambtenaren. Het doel dezer even belangrijke als moeitevolle expeditie was alzoo volkomen bereikt. en
Fournisseurs Brevetés
de
S. H . I'Empereur de 1'Allemagne, S. M. Ie Rol des Beiges, S. H. le Roi de Suède et Iforrège , S. M. le Roi de Baneiuark et de plnsienrs antres Cours.
C. E.1Ï4 C' CHAMPAGNE. IMPORTATION aux États-Unis de 1'Amérique du Nord en 1882:
1,043,160 Boufeilles L a plus grande importation qui a i t jamais é t é atteinte, clans une a n n é e , par aucune Maison.
NeierWscïeElectriciteil-latscliaiiij. De
Nederlandsche Electriciteit-Maatschappij, ge-
vestigd te Amsterdam,
stelt zich ten doel de toepassing
der electriciteit op elk gebied, waaronder de exploitatie van
het
het
systeem EDISON, waartoe zij i n Nederland en
electrisch l i c h t ,
i n het bijzonder volgens
zijne Koloniën met u i t s l u i t i n g van ieder'ander, is gerechtigd. Inlichtingen zijn te bekomen ten kantore van de DIRECTIE,
Oude Brugsteeg No. 7.
Société Néerlandaise d'électricité. La
Société
Néerlandaise
siége est a Amsterdam,
d'électricité
1'électricité en g é n é r a l et de l a l u m i è r e en
dont
la
a pour but 1'application de électrique
particiilier. E l l e s'occupe surtout d u s y s t è m e EDISON, qu'elle
seule est a u t o r i s é c (1'exploiter dans les Pays-Bas et ses Colonies. Pour
de plus amples renseignements on est p r i é
de s'adresser au B u r e a u de l a D I R E C T I O N , Brugsteeg Xo. 7.
Oude
SOHWEIZERISCHE
LOCOMOTIV'
Paris 1878. Grind Pril.
«.«.
Stoommachines.
PaiiS
'
Houden Medaille.
und MASGHINENFABRIK
„
1878
-
™Locomotieven.
TRAMWEG-LOCOMOTIEVEN, In exploitatie 190 stuks.
Besteld en in
Systeem B R O W N .
Vertegenwoordiger:
a i
.
b e i d 6 8 s t u k s
.
D. S C H U M A C H E R , AMSTERDAM. SOCIÉTÉ S U I S S E POUR LA CONSTRUCTION
Paris 1878. GrandPm.
; Machines avapeu, C 1
5 i
D
f
£
LOCOMOTIVES et MACHINES >. W i n t m
,
t h u r
.
p is 1878. ar
Medaille d V
T
ci. 54. r
l"»tatt
Tramway^ocomotives,
Ea fixploitatioii Système B R O W N . ZmmAi et en 190 macMnes. constructioii 68 machines. Représentant:
D.
SCHUMACHER,
MACHINEFABRIEK, Wormerveer, levert in korten ïijd alle soorten van
STOOMÜCHiES en KETELS, HORIZONTALE E N VERTICALE
alle machines voor de bewerking van metalen.
COMPLETE DRIJFWERKEN,
als: R I E M S C H I J V E N , T A N D R A D E R E N , A S S E N , K U S S E N B L O K K E N , S T O E L E N , H A N G E R S en K L E M - K O P P E L B U S S E N , welke i n een paar minuten kunnen los- en vastgemaakt worden zonder beschadiging der Assen door Spieën. Zuiver Geschaafde Stalen S T A A N D E R S en W A N G I J Z E R S voor Olieslagerijen, O L I E B A K K E N en verder alle
Fabrieks- ers MoSerswerk.
Beveelt zich tevens aan voor de uitvoering van alle Repar a t i e w e r k , dat i n zeer korten tijd b i l l i j k en n a u w k e u r i g geschiedt.
H i i i p sein it m m .
Levert all.3 soorten van V A A R T U I G E N , waaronder alle modellen ZEI1. V A A R U I G E N , ook V R A C H T S C H U I T E N , a l s : Z O L D E R S C H U I T E N , Open en met Luiken gedokte L I C H T E R S , H O U T - en G R A A N V L E T T E N , R O E I V L E T T E N , R O E I S C H U I T J E S i n verlangde modellen, allen vervaardigd van gewone of gegalvaniseerde platen.
ïeekeningen ea Prijsnoteering op aanvraag.
VERHOEVEN & VIS.
Fabrique de iachines. WORMERVEER, fournit en conrt délai toutes espèces de
MACHINES et CHAUDRONS a vapeur, Locomobiles
horizontaux et verticaux,
" DONKEYS, tontes sortes de machines pour apprêter les métaux.
TRAIN8 COMPLETS ainsi que: P O U L I E S , H É B I S S O N S , A X E S , E M P O I S E S , P O N T E A U X , P E N D A N T S , B O i T E S a S E E B E R et a ACCOTJP L E E , qui s'attachent et se détachent en moins de deux minntes, sans toutefois endomrnager les ases comme le font les chevilles. A E B E E S et J U M E L L E S en acier, dressés a préeision, pour les huilières, M A Y E S et toute sorte de
Mécanisme de fabrique e! de mnnlin. Se recommande en rnême temps pour les réparations, qui se font exactenient, en oourt délai, a des prix modiques.
COBSTBÜCTM BES YAISSEAUX EN FER. Fournit toutes espèces de B a T I M E N T S , sous-entendu les différents types de B a T I M E N T S a voiles, ainsi que B A E Q U E S de transport, telles qne B a T E A U X plats, A L L È G E S ouvertes et couvertes, F L E T T E S a bois et a gram, E L E T T E S et N A C E L L E S a rames en modèles désirés, tous construits de plaques ordinaires ou galvanisés.
Dessins et Tarifs sur demande.
VERHOEVEN
& VIS.
Goed en Goedkoop.
CEMENTEN BUIZEN, Riolen en Putten, TE VLA A RD ING JEN,
aan de CEMENTSTEENFABRIEK VAN
DE L A N G E EN M A A R L E V E L D .
Bon et a bon marché.
TMPÏCIE a
Rigoles et Puits, la FABRIQUE DE PIERRES
DE Cl MENT
DE
1 U i l II UUUHU, VLAARDINGEN.
MAGAZIJN
VAN
Geïmporteerde SIGAREN en CIGARETTEN. EXPORTATIE.
C. BLOOKER T H z n , Kalverstraat
30. —
Amsterdam.
Teleplioonniimmev 585.
M A G A S I N
ÜE:
Cipres importés et de Cigarettes. E X P O R T ATION.
C. BLOOKER THfils, Kalverstraat 30. — Amsterdam. T e l e p h o n n u m é r o 585.
Het gebruik der
PALMITINEZEEP heeft, dank zij hare algemeen erkende goede hoedanigheden, als buitengewone zachtheid, aangename parfum en duurzaamheid, eene buitengewone uitbreiding gekregen, waardoor de minder volkomen soorten verdrongen werden; dit heeft de zucht tot namaken gaande gemaakt en nu tracht men als
PALMITINEZEEP producten i n te smokkelen, die, behalve het formaat, er overigens niets van hebben dan den naam. Wij hebben een inlandsch monster i n handen gehad, dat eerstens 10 g r a m p e r s t u k l i c h t e r w a s en buitendien een nare vetlueht h a d ; vervolgens een buitenlandsch, dat zoo kleverig was alsof het onverzeept vet ware, (derhalve een gebrekkig product), met een nagemaakt reukje, dat niets van ons krachtig en fijn parfum heeft, v a n P A L M I T I N E is i n beide soorten geen spoor aanwezig; wij moeten derhalve het geachte Publiek opmerkzaam maken op deze onvolledige en slechte namaaksels en instantelijk verzoeken in de D E P O T S of waar ook, nauwkeurig op onze E I E M A acht te geven. Te dien einde lette men op bovonstaanden afdruk van het model der E I E M A en op de volgende kenteekenen: onze P A L M I T I N E Z E E P is droog en hard op het aanvoelen, bij de minste
wrijving- door de hand wordt ze glanzend, de reuk is krachtig, fijn en duurzaam, de schuim malsch en melkachtig, niet stug en schraal, zooals de nagemaakte soorten, waarvan het gebruik natuurlijk niet de met E C H T E P A L M I T I N E ZE EP te verkrijgen resultaten kan geven, zooals: zachtheid en blankheid der huid, het genezen van schraalte, uitslag, enz., enz. Men vrage derhalve naar onze E C H T E P A L M I T I N E Z E E P en verwerpe onvoorwaardelijk ieder nagemaakte soort, want wij staan er voor in dat de onze niets anders bevat dan de allerzuiverste Zeep, zonder bijmenging van eenig surrogaat, alleen te verkrijgen door het verbruik van PRIMA, PRIMA GEZUIV E R D E GRONDSTOFFEN. Men achte dit niet gering, want niets is schadelijker voor de huid dan het gebruik van slecht bereide en met surrogaten opgevulde Zeep ; wij waarschuwen daar ten sterkste tegen en bevelen ONZE P A L M I T I N E Z E E P als volkomen onvervalscht, met de meeste gerustheid aan. Verkrijgbaar bij de onderstaande Firma's : / Amsterdam,~Nieuwe(lii\\. Deiden, E . Noordijk; J . J . Beuze\ en Leidschestraat. roaker & Co., V i s c h i n a r k t . DE.VLIJT, ( Utrecht, L i j n m a r k t . Leeuwarden, Titus Postma. ƒ i/amVfïï^Battejorisstr. Middelburg, J . Matena. ' Arnhem, B a k k e r s t r . Nijmegen, Gebr. Swemmelaar en B . Amsterdam, J . C . Boldoot, Singel; V a n Rosendael, Burgstraat. M . H . Freule, Torensteeg bij den Nieuwediep, Carel A . J . V a n RoSingel ^ H . L e n s i n g , D a m s t r a a t ; sendael. „De Bijenkorf," Nieuwendjjk bij Oosterhout, S. F i c k . de Kolksteeg; E . J . Joha e n M e u r s Roermond, J . G . V a n Leent. & Co., Magazijn „De F a a m , " R a - Botterdam, J . A . K l i n g e r & Co.; J . penburg 101;B.Hartzfeldt Adler J r . "W. C. Ledeboer; W . L . Daniels en Arnhem, O. De V i s s e r & Co.; W . V a n J . C . Boldoot. der H o r s t & Co. en H . M u l l e r . 's-Bosch, F . L . Welsch en H . Heijnen Amersfoort, H . Bonnier. v a n Leent. Assen, Gebr. J . en A . Oosterveen N z . *s-Hage, Iserief & Zonen en Sack Alkmaar, J . J . Brongers Gz. & Co. Breda., J . W . Loots. Sta.dska?iaal, J . De ïïosson. Delft, Mei". M . en E . Schouten, J a - Tïel, A . en C . Wermeskerken. cobgcr rit straat. Tilburg, Jansen G r a m . Deventer, J . Boerboom. Utrecht, A . Bastiaanse; J . H . H u i n c k Dieren, É . Ter H a a r . J z n . , Jacobiebrug; P . J H u i n c k , Dordrecht, J . B . J . V a n Rosendaal. Bazar, en F . H u i n c k Jhz., Bakkersteeg. JSnsehedé, B . Themans. Wageningen, J . Beijer. Gorinchem, B . J . R . Bosch. Groningen, C . B i k k e r s & Co.; B r u g - Woerden, J . M . H e n d r i k s . mans & Co.; Beckel & Co. en J . Winschoten, G . Wassman. Zaandam, H . V a n den Bosch & Zoon. F . Otté. Zierikzee,ïï.M . E . V a n Dishoek. Gram, A . F . G-. V a n Dieren. Haarlem, E . J . Westerveld, V e r wulf. Zutfen, B a r t v a n E l d i k en M . J . K o n i n g Siebelihk. Heerenveen, H . Overdiep. Kampen, F . L . Jansens en A & D . Zwolle, G . E l e v e l d & Z n . en A . & D . A . Stibbe. A . J z n . Stibbe. X B . Heeren Exporteurs [gelieven z i c h te vervoegen, bij onzen Agent, den Heer W . G R E L I N G E R , te Amsterdam, S i n g e l 293, nabii /le Paleisstraat,waar dagelijks de verschillende Monsters te bezichtigen zijn.
HOLLANDIA, Hollands* fabriek van Melkproducten.
Hollandia's gecondenseerde melk MET
EN ZONDER
SUIKER.
fabriek te VLAARDINGEN - HOLLAND. Directeur: C. H. HUMMELINCK.
HOLLANDIA, Manufacture liollandaise de produits de lait.
Hol
ndia's lait concentré SUCRÉ ET NON SUCRÉ.
FaMque a VLAARDINGEN - HOLLANDE. Directeur: C. H . HUMMELINCK.
Van Houton's
CACAO. FABRIKANTEN
C. J. van Houten & Zoon, TE WEESP BIJ AMSTERDAM.
Van
Houten's
CACAO. FABRICANTS
C. J. van Houten & Zoon.
M. P. POLLEN & ZOON Distillateurs «N
LIKEURSTOKERS, EOTTE t
iT Wiluli Ui 1 J 1 uLLiLiii 11 LiUUli Distillateurs,
LIQUOEISTES,
BOTTERDAM, K I P S T E A A T 35. a Paris 1867, Naples 1871, Vienne 1873 et a Philadelphia 1876.
Fabriek „DE WILDEMAN." Bekroond: Bekroond: Londen 1865. Amsterdam 1866.
Bekroond: Bekroon*: TTeenen 1873. Philadelphia 1876.
LEVERT
& Co.,
AMSTERDAM.
NIEUWENQIJK, bij de Kolksteeg 134/136/138. E X P O R T A T I E VA3ST Fijne Likeuren, Elixer Longae Vitae, Genever, - Vermouth,
Champagne,
Port
a
Port,
Madeira en verdere Wijnen. L
I K E
Handelaren
UR
S T O K E R S .
in GEDISTELLEERD
en WIJNEN.
EN GROS E N DETAIL. FABRIEK NIEUWENDIJK 134/136. KANTOOR „ 138. WIJNKELDERS N.Z. VOORBURGWAL 45/47.
Fabrique „DE WILDEMAN "
"
Couronnée: Couronnée: Couronnée: Couronnée: londres 186». Amsterdam 1866. Tienne 1878. Philadelphia 1876
#
LEVERT NIEUWENDIJK.
prés
& Go.,
de KOLKSTEEG
134/136/138.
E X P O R T A T I ON
DE
Liquenrs fins, Elixer Longae Vitae, Genièvre, Veraiouth,
Champagne,
Port
a Port,
Madeira et
toutes autres sortes de vins. D I S T I L L A T E U E S . Marchands EN
de
Spiritueux
et
de
GROS ET EN DÉTAIL.
FABRIQUE WKNIHJK. 134/136. BUREAU ,. 138. CATES DE VIN, N.Z. TOORBURGWAL 45/47.
Vins.
Champagne deSt. fflarceaux&Cie. V r a a g t i n alle Restaurants v a n de Tentoonstelling- en i n de eerste Hotels v a n Amsterdam, de m e r k e n DRY
IMPERIAL EN
ROYAL ST. MARCEAUX (Zoet). AGENTES gevraagd voor de verschillende Provinciën.
D E S T . M A R C E A U X & CIE., Reims.
Champagne de St. ffiarceaux&Cie. Demandez dans tous les R e s t a u r a n t s de l'Exposition et clans les principaux Hotels d ' A m s t e r d a m , les m a r q u é s
DRY
ISViPERIAL (Sec) ET
ROYAL ST. M A R C E A U X (Doux). Ponr la Représentation de notre .liaison en Province s'adresser
Mm. D E S T . M A R C E A U X & CIE., Reims.
WANDGEDIERTE. Finale uitroeiing met 6 jaar garantie, zonder reuk of beschadiging, civile behandeling en stiptste geheimhouding.
Z.
H . Y A N OSS. LEKKERKERK.
PUNAISES. Destruction complete avec une garantie de 6 ans, sans odeur ou quelque endommagement, traitement eiyil et discrétion exacte.
Z. H. YAN OSS. Lekkerkerk*
'
DAGBLAD van S5uïclliolla.ncl en 's Grarenhage. Staatkunde, Nieuwsblad, Advertentien, Beurs- en Handelsberichten, Verslagen Staten-Generaal, Uitvoerige verslagen van wetenschappelijke en andere voordrachten, Particuliere Correspondeutieu nit Engeland, Frankrijk, België, Duitschland, Rusland, enz. Mailberichten, Telegrammen, Zeetijdingen, "Waterhoogten der Eivieren, Weerkundige- en Sterrekundige opgaven. Verschijnt Dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. ABONNEMENT:
ADVERTENTIEN :
3/M. Binnen de Stad ƒ 5.50 V a n 1—7 r e g e l s ƒ 1.80 Buiten de Stad „ 6.50 elke regel meer „ —.30 „ B u i t e n ' s l a n d s , behalve R e c l a m e s v a n 1—5 r e g e l s » 3 . — bet porto... „ 5.50 elke regel meer „ —.50 V o o r O.- en W . - I n d i ë , A m e r i k a enz. N u m m e r d e r Courant b i j ƒ 4 0 . — per jaar,met vooruitbetaling, elke A d v e r t e n t i e „ —.10 V o o r B e l g i ë p e r 3 m a a n d e n ƒ 8.— D i e n s t a a n b i e d i n g e n p e r Voor d eandere landen v a n regel „ —.10 E u r o p a p e r 3 m a a n d e n . . . „ 8.50 Afzonderlijke Nummers „ —.10 Voor Advertentien betrekkelijk H a n d e l e n Nijverheid worden Abonnementen aangegaan tegen aanmerkelijk v e r l a a g d tarief. B o e k a n n o n c e s p e r r e g e l ƒ — . 1 0 e n 3/2 m a a l g e p l a a t s t . I n g e z o n d e n s t u k k e n w o r d e n niet t e r u g g e g e v e n . 3 )
Directeur-Hoofdredacteur: J. D.D O O R M A N .
Directeur-Uitgever: A. H. X I E H L .
D A G B L A D van SSuicLliollami en
Gi'avenhaffe.
(Journal de la Hollande méridionale et de la Haye). P o l i t i q n e , Nouvelles d uj o u r , Annonces, B u l l e t i n s deïa bourse et d u m a r o h é , Comptes-rendus des é t a t s g é n é r a u x , r a p p o r t s d é t a i l l é s de discours scientfii^ues etd'autres, Correspondances p a r t i c u l i è r e s de P A n g l e t e r r e , d e l a F r a n c e , d e I a I M ^ i q u e , d e 1 ' A l l e i u a g n e , d e I a R u s s i e , e t c . N o n y e l l e s des I n d e s . D e p ê c h e s , N o u v e l l e s n c a r i t i m e s , l e s l i a u t e a r s d e s R i v i è r e s , des N o t i c e s météorologiques et astronomiques.
Le praal parait anotiliennement, excepté lesflimancteset les Jours de fête. ABONNEMENT:
ANNONCES:
pour l aHaye.. ƒ 5.50 1—7 l i g n e s ƒ 1.80 „ les Pays-Bas „ 6.50 chaque ligne e n sus —,20 „ 1'Etranger exclusif les R é c l a m e s d e 1—5 l i g n e s . . . „ 3 . — portos „ 5.50 chaque ligne e nsus „ —.50 Editiond'Outre-mère.del'Améi'iqne U n n u m é r o du Journal pour e t c . f40 p a r a n a v e c a n t i c i p a t i o u . chaque insertion —.10 p o u r l a B e l g i q u e p e r 3 / M . . f S.— Ofires d e s e r v i c e „ —.10 l e s a n t r e s P a y s d e 1 ' E u r o p e „ 8 50 un Numéro „ —.10 Tarif spécial pour abonnements d'annoncos commerciales et industrielles s u r lesquelles est a c c o r d é e une d é d u c t i o n c o n s i d é r a b l e . A n n o n c e s d e l i b v a i r ï e ƒ 0.10 l a l i g n e e t 3/2 f o i s i n s é r é e s . Des articles n o n r é d a c t i o n n e l s ne sont pas r e n v o y é s . S)
n
Directeur-Rédacteur
en chef:
Directeur-gérant.
Alom is de inteekening opengesteld op de te Rotterdam verschijnende bladen : U I L E N S P I E G E L . Humoristiseh-Satiriek Weekblad. Abonnements. prijs per 12 nrs. franco per post ƒ 1.65. HUMORISTISCH A L B U M . Weekblad aan scherts en luim gewijd. Prijs per 24 nrs. ƒ 4.—, franco per post ƒ 4.30. DE HUISVROUW. Weekblad voor Dames. Hoofdredactie Mevr. C. V A N A M S Ï E L . Per 12 nrs. franco per post ƒ 1.65. — Advertentien van 1—6 reg. ƒ 1 . — en verder 15 ets. p. reg. L E L I E - E N ROZEKNOPPEN.
Weekolad voor Meisjes.
redactrice M e j . G . A L B E E D I N G K T H Y M .
Hoofd-
Prijs per 12 nrs.
franco per post ƒ 1.40. — Advertentieprijs van 1—6 regels ƒ 1.— en verder 15 ets. per regel. DE LOCOMOTIEF. Weekblad gewijd aan de belangen van Spooren Tramwegen. Abonnementsprijs per kwartaal ƒ 1.50. — Advertentieprijs de 6 reg. ƒ 1.30 en verder 20 ets. p. regel. H E T GAS. Orgaan van de Vereeniging v a n Gasfabriekanten in Nederland. "Verschijnt eenmaal 's maands. Abonnementsprijs per jaar franco per post ƒ 10.—. — Advertentien 15 ets. per regel. DE VERZEKERINGSBODE. KIQTJEZ
PIMENTEL
;
Onder Hoofdredactie van M . H E N correspondeerend l i d van het
British
Instituto of Actuaries. Abonnementsprijs per jaar ƒ 4.— Advertentien van 1—6 regels ƒ1.50 en verder 20 els. per reg. H E T ZONDAGSBLAD. Hoofdzakelijk gewijd aan de belangen deiGemeente Rotterdam. Abonnementsprijs per kwartaal franco per post ƒ 1.15. — Advertentien 15 ets. per regel. R O T T E R D A M S C H E GIDS. Tooneelgids. Abonnementsprijs voor een jaar, loopende van 1 Sept. tot uit. Augustus, ƒ 10.—, bij vooruitbetaling. — Advertentien 10 ets. per regel. D E PROTESTANT. Godsdienstig Weekblad i n vrijzinnigen geest. Abonnementsprijs per half jaar franco per post ƒ 1.50. — Advertentien v a n 1—6 reg. ƒ 1.— en verder 15 ets. per reg. D E I S R A Ë L I E T . Nederlandsch orgaan, gewijd aan de bevordering van Joodsche belangen. Abonnementsprijs per 3 maanden franco per post ƒ 1.10 — Advertentien van 1—6 regels ƒ 0,70 en .verder 10 eis. per regel. Berekening' 3/2 maal. Op Abonnements-Advertentien in bovengenoemde bladen wordt een zeer belangrijke korting toegestaan. (SS? Exemplaren ter kennismaking zijn gratis verkrijgbaar aan het -
Algemeen
Beursstraat
Advertentie-Bureau
12,
Amsterdam,
van
NIJGH
& VAN
DITMAB ,
1
i l f l f
I;I
—p
uCD
5 »
Ö
O» L . g
S «
^
o
c i i r m
P
2
h
§
g^glo^l
«-3
*
g
2 §
°
S
0 ' Si
a
|
S
»
0
^
GS
S-.E|.a 3. S
3 a, 5
P
H
<5 t ^ ï S
g
^
1 ' H- COtg
<* tos. ~
" Kfcr.pi ^ pr,K- P o ? S •
e
^
g
co
%
^
3-»
fa
3
&
H
=3
mg °
in 1
I
W
1
|
I
| | | f | | § l g i £§>H \.z\ W L Zö li
S
s
s
3 ••
••
co
c+
srg
: = b S . f i EÏ • ; • ssg
•
g - g, > ^
g S'
P & S <j ^ J? :
g"f
*
M
3
iilfs " g ' N
^ ofg . : : :
g
C!
8Pa : : : : ^
£>
fel
rife;
sa
^
otci?
§
1-
t%
S-'
g
§
£
g=
7T o " » 3. ,g a
g.»
g-a s" 1
®=~K P » 0Q00 W
ë,.*
3
°
0
^
0
p 2-
: co
.
:
• ; 1
3
.
.
I
•
g
^cs| :
:
:
!
:
' r*
0
Ë 2 " f to 4
1
03 t
1
CO OJ
M S HMVOV»
"C«
§*<S g ï 'I "1 1 'I
1
to u ^ q H f f l S M M co -irt>•_e•ft:^DI^ocn«I^(».^B
S ?
i gl
-O 55'
£
^» w
0) 'O r
S — >^
f
SP
cs» •* CD 0
3
«3
v
"
—f.
H
»J •
P
CD
