De sociale economie staat open voor uw ideeën…
en omgekeerd ? • uw kans om uw managementervaring door te geven • uw partner voor maatschappelijk verantwoord ondernemen • uw troef voor de inzet van kansengroepen en het beheer van arbeidsintensieve processen
• uw bondgenoot inzake milieumanagement • uw partner voor nieuwe ethische producten en markten
Management ES-change, een grensverleggend project In 2002 lanceerde de federale Minister van Sociale Economie een heel nieuw programma, getiteld “Management ES-change”, met het doel de uitwisselingen tussen de sociale en de reguliere economie te bevorderen. De Koning Boudewijnstichting werd verzocht dit innovatieve project te beheren. De eerste twee projectoproepen genereerden talrijke voorstellen waarvan er respectievelijk 45 en 75 aanvaard werden en waarbij in totaal meer dan 500 bedrijven betrokken waren. De samenwerking tussen de sociale en de reguliere economie nam verschillende vormen aan. Niet alleen de sociale maar ook de reguliere economie reageert met toenemend enthousiasme op deze nieuwe kansen. Kortom, Management Es-change zit in de lift! Deze brochure nodigt u uit om kennis te maken met de bevindingen en motivaties van een aantal managers die deelnamen aan het programma.
“
Els Van Weert, Staatssecretaris voor Duurzame Ontwikkeling en Sociale Economie: Niet alleen de sociale maar ook de reguliere economie reageert met toenemend enthousiasme op deze nieuwe kansen. In mijn beleid blijven uitwisseling en samenwerking dus ook prioritair!
”
Do you speak SE ? Sociale economiebedrijven ontwikkelen een economische activiteit maar leggen het accent op een maatschappelijk doel. Zij zorgen voor de integratie van kansengroepen op de arbeidsmarkt en, in bredere zin, in de maatschappij; zij werken en produceren milieubewust; zij bieden een dienst die de lokale gemeenschap ten goede komt; zij lanceren ethische producten... Daarbij verliezen zij niet uit het oog dat er ook winst gemaakt moet worden om de duurzaamheid van de organisatie te garanderen, maar dit doel is ondergeschikt aan de maatschappelijke functie. Het is trouwens om die reden dat zij meestal kunnen rekenen op overheidssteun. De sociale economie in België is vandaag goed voor een omzet van 1 miljard € en 50.000 arbeidsplaatsen, in casu beschutte werkplaatsen, sociale werkplaatsen, invoegbedrijven en -afdelingen, kringloopcentra, startcentra en activiteitencoöperatieven.
De integratie van minderkansrijke arbeidskrachten Managers uit de sociale economie hebben niet altijd hetzelfde professionele parcours als hun collega’s uit de privésector. Zij evolueren vanuit hun sociale bewogenheid naar een bedrijfsmatige aanpak. Dankzij hun kennismaking met de bedrijfsvoering in een privébedrijf, het bespreken van hun uitdagingen met een collega-manager, de ondersteuning bij het opmaken van hun bedrijfsplan enz. slagen zij erin het beheer van hun sociaal-economiebedrijf uit te bouwen. Waarom zou u het niet eens proberen? En... leert de meester niet evenveel van zijn leerling?
Zoeken naar overeenkomsten en leren van verschillen IGO Leuven werkte samen met Electrabel met het oog op een uitwisseling van managementervaring. Daarbij werden twee projecten als toetssteen gebruikt, namelijk de Zorgteams, die thuiszorg verstrekken, en de Intergemeentelijke Natuur- en Landschapsteams, zeg maar de groene invoegteams die de gemeentelijke diensten ondersteunen.
“
Luc Peters-IGO-Leuven: IGO Leuven maakte kennis met allerlei aspecten van het personeels- en financieel beleid van een groot bedrijf als Electrabel, dat net als wij een sterke band heeft met de gemeenten. Het was niet onze bedoeling om die modellen te kopiëren, maar eerder te zoeken naar overeenkomsten en te leren van verschillen. De uitwisseling was een tweerichtingsverkeer. Zo had Electrabel veel interesse voor de manier waarop onze regiomanagers de dagelijkse rondes en activiteiten van hun teams plannen. De uitwisseling is zo inspirerend voor beide partijen dat beslist werd het initiatief te verlengen en een aantal thema’s verder uit te diepen.
”
Leren van elkaar
Sommige profielen, zoals oudere werknemers, nieuwkomers, ongeschoolde of marginale werkkrachten, komen ondanks hun inzet moeilijk aan de bak op de arbeidsmarkt. De sociale economie wil het evenwicht herstellen door gemotiveerde krachten, dat ietsje méér bij te brengen dat hen aantrekkelijk maakt voor werkgevers. Dankzij haar werk met bepaalde sociale doelgroepen en met behulp van aanvullende, doelgerichte opleidingen, slaagt de sociale economie erin deze arbeidskrachten opnieuw te introduceren op de arbeidsmarkt en hen aan de slag te krijgen in de
Zakenvrouwen leren van elkaar Stebo, een sociaal innovatieve dienstenorganisatie, werkt samen met Markant, een nationale organisatie voor vrouwelijke ondernemers. Zo krijgen zakenvrouwen uit de sociale en de reguliere economie de kans om van elkaar te leren.
“
Peter De Bruyn, projectleider Kansrijk Ondernemen: De zakenvrouwen van Stebo, dikwijls van allochtone afkomst, leren hoe ze zich beter kunnen organiseren, inclusief de voordelen van time management en een goed gestructureerde aanpak. Hun collega’s uit de reguliere economie leren van hen een heel nieuwe manier van netwerking en een andere benadering van het concurrentiemechanisme. Zij maken tevens kennis met een ander productassortiment. Zo ontstaat een win/winsituatie voor beide partijen. Uiteindelijk zijn de overeenkomsten tussen de beide groepen veel belangrijker dan de verschillen. Het zijn immers allemaal zakenvrouwen die hun doelstellingen willen bereiken, ook al is dat met andere middelen.
”
Kansengroepen een plaats geven in uw bedrijf
De integratie van minder kansrijke arbeidskrachten Sommige profielen, zoals oudere werknemers, nieuwkomers, ongeschoolde of marginale werkkrachten, komen ondanks hun inzet moeilijk aan de bak op de arbeidsmarkt. De sociale economie wil het evenwicht herstellen door gemotiveerde krachten, dat ietsje méér bij te brengen dat hen aantrekkelijk maakt voor werkgevers. Dankzij haar werk met bepaalde sociale doelgroepen en met behulp van aanvullende, doelgerichte opleidingen, slaagt de sociale economie erin deze arbeidskrachten aan de slag te krijgen in de industrie en de dienstensector.
Vitamine W maakt werk van werk Vitamine W recruteert, vormt en begeleidt werkzoekenden die moeilijk aan hun trekken komen op de traditionele arbeidsmarkt . Via onderlinge bedrijfsbezoeken brengt Vitamine W de bedrijven van de SIRA-groep (Scheikundige Industrie Regio Antwerpen – o.m. Bayer, Basf) en bedrijven uit de sociale economie met elkaar in contact. De bedoeling daarvan is ideeën uit te wisselen inzake human resources, meer specifiek wat het omgaan met diversiteit en competenties betreft.
“
Ben Op de Beeck, Vitamine W: De bedrijven uit de chemische sector die meewerken aan dit uitwisselingsproject krijgen toegang tot bekwame en gemotiveerde werknemers die moeilijk te vinden zijn via het traditionele circuit. We bespreken met hen hoe ze de talenten van mensen zonder diploma kunnen benutten. Bovendien leren bedrijven tijdens de workshops anders omgaan met culturele diversiteit.
”
Ervaringuitwisseling rond begeleiding Sectoren die erg veel laaggeschoolde arbeidskrachten tewerkstellen worden geconfronteerd met grote uitdagingen op organisatorisch en communicatief vlak: Hoe kan de arbeidssituatie aantrekkelijk gemaakt worden? Hoe omgaan met regelmatige afwezigheid? Hoe kan de kennisoverdracht zo efficiënt mogelijk gebeuren? Misschien heeft de sociale economie wel het antwoord op al die vragen! Zij werkt immers al jaren in diverse sociale situaties en ontwikkelde talrijke oplossingen om dergelijke problemen aan te pakken. De traditionele economie kan deze ervaring benutten om haar eigen aanpak te verfijnen.
Nieuwe perspectieven voor kansarmen in de schoonmaaksector Op initiatief van het Streekplatform Haspengouw vzw, werden een aantal uitzendkantoren en sociale organisaties via hun sector (Stichting Interim en Steunpunt Lokale Netwerken) samengebracht om na te gaan hoe zij werkzoekenden, die minder gemakkelijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt, kunnen inzetten in de schoonmaak, via de dienstencheques.
“
Patrick Maes, Streekplatform Haspengouw : De vlotte samenwerking tussen de vzw en de uitzendsector in het kader van dienstencheques zorgt ervoor dat een aantal mensen uit de arbeidsmarktreserve gerecupereerd en ingezet worden om een gat in de markt te dichten. Interimbedrijven hebben meestal niet voldoende tijd of specifieke ervaring om deze doelgroep te recruteren en voor te bereiden op haar taak. Zij worden bovendien geconfronteerd met een grote vraag naar schoonmaakpersoneel, die zij niet altijd kunnen invullen via de traditionele kanalen. Het Streekplatform Haspengouw biedt een oplossing voor beide factoren. Bovendien laat de “ twinning ” van sterkere en zwakkere medewerksters toe meer mensen aan de slag te krijgen.
”
De integratie van minderkansrijke arbeidskrachten Sommige profielen, zoals oudere werknemers, nieuwkomers, ongeschoolde of marginale werkkrachten, komen ondanks hun inzet moeilijk aan de bak op de arbeidsmarkt. De sociale economie wil het evenwicht herstellen door gemotiveerde krachten, dat ietsje méér bij te brengen dat hen aantrekkelijk maakt voor werkgevers. Dankzij haar werk met bepaalde sociale doelgroepen en met behulp van aanvullende, doelgerichte opleidingen, slaagt de sociale economie erin deze arbeidskrachten opnieuw te introduceren op de arbeidsmarkt en hen aan de slag te krijgen in de industrie en de dienstensector.
Uitwisselingen stroomlijnen het HR-beleid Center Parcs, ETAP, Volvo Cars, Randstad, Creyfs en Breechamp namen deel aan een reeks ontmoetingen met bedrijven uit de sociale economie, met name EVA, Jobhuis Halle-Vilvoorde, Mo-clean en Buurtservice Berchem. Samen onderzochten zij hoe het mogelijk is laaggeschoolde vrouwen in te schakelen in de reguliere sector en welke flexibiliteit en omkadering nodig zijn om dit opzet te doen slagen. Zo werd niet alleen duidelijk onder welke voorwaarden men, dankzij een doordacht HR-beleid, betere resultaten kan bereiken, maar ook welke inbreng de sociale economie kan leveren. De ontmoetingen werden georganiseerd door FLORA, een netwerk voor kennisontwikkeling inzake vorming en tewerkstelling van laaggeschoolde vrouwen.
Een kwestie van synergie
De integratie van minderkansrijke arbeidskrachten Op zoek naar een perfecte complementariteit Jean Claude Daoust (Daoust Interim) en Christian De Vos (Proxemia vzw) zien de zaak als volgt: Om in te spelen op de vraag naar buurtdiensten is een goede coördinatie op lokaal vlak onmisbaar. Men moet immers in staat zijn om de werkzoekenden gepaste oplossingen aan te bieden. Dat kan werk vlakbij huis zijn, of net omgekeerd vèr van huis om redenen van discretie ten opzichte van de buren. Die uitwisselingen laten toe een betere kijk te krijgen op hetgeen de werknemers precies bezighoudt.
“
”
Een duidelijke win/winsituatie Bike Event n.v. uit Kortenberg organiseert fietsevenementen voor bedrijven en organisaties. Maar die fietsen moeten natuurlijk regelmatig onderhouden en hersteld worden. De samenwerking met de beschutte werkplaats IMSIR van Boom biedt een oplossing. De werknemers van IMSIR van hun kant krijgen meer voeling met de markt. Beide partners kunnen op die manier samen nieuwe initiatieven uitwerken.
Samen sterk
Samen de consumenten sensibiliseren De consumenten worden bewuster! De sociale economie speelt dikwijls een voortrekkersrol door bio- of ethische producten aan te bieden. Ook lokale overheden staan open voor samenwerking met de sociale economie en haar partners. Een synergie met de privé-sector is dus een win/winsituatie.
“
Yves Van Melckebeke van Koffie Rombouts NV wijst op de waardevolle impact van de campagne, die georganiseerd werd met Max Havelaar. Met deze campagne scoorden wij niet alleen goede resultaten in die zin dat een aantal grote bedrijven en instellingen overschakelden op eerlijke koffie, maar bovendien werkte zij ook imago-ondersteunend voor al onze producten en ons bedrijf.
”
Een betrouwbare leverancier Bedrijven leggen zich steeds meer toe op hun kernactiviteit, maar hebben ook nood aan flexibiliteit. Taken uitbesteden aan bijvoorbeeld een beschutte of sociale werkplaats biedt een oplossing.
De Brug vzw, Mortsel investeerde systematisch in hoogtechnologische toestellen en schafte zich bijvoorbeeld machines voor postorders en metaallasers aan. Bovendien diversifieerde zij bewust haar activiteiten.
Niet alleen traditionele taken zoals verzendingen, verpakkingen en groendiensten maar ook telefonische diensten en hoogtechnologische interventies kunnen aan de sociale economie toevertrouwd worden. Gerichte investeringen, een doordachte arbeidsorganisatie en certificering zorgen voor de flexibiliteit en kwaliteit die de bedrijfswereld verwacht.
Julien Van den Bergh, algemeen directeur van De Brug vzw onderlijnt de meerwaarde van de aangeboden diensten: Wij vertrekken van de competenties en sterkten van elk van onze werknemers met een handicap. Door gecompliceerde taken doordacht op te splitsen in eenvoudige deeltaken, en door de juiste combinatie van investeringen en arbeid, slagen wij erin flexibiliteit, stiptheid en kwaliteit te bieden aan onze klanten.
“
”
Bewezen nut op het vlak van milieubeheer De sociale economie is actief in talrijke domeinen die te maken hebben met een beter milieubeheer en een verantwoordelijke en duurzame economie. Zij bevordert de ontwikkeling van nieuwe methodes en instrumenten voor de betere integratie van de terugwinning van afval of productie van thermischen akoestisch isolatiemateriaal.
“
Etienne Rubens, Koepel van Vlaamse Kringloopcentra, wijst op de voordelen van een nauwe samenwerking tussen de distributiebedrijven van elektr(on)ische toestellen en de kringloopcentra : De samenwerking met de kringloopcentra biedt de distributiebedrijven de kans om hun verplichtingen inzake de inzameling en selectie voor hergebruik van afgedankte toestellen vlotter na te komen. In het kader van Management ES-change, werd samenwerking met Recupel besproken voor het nazicht en herstel van deze toestellen in onze revisiehergebruikcentra. Een concrete samenwerking met de distributiecentra van Vanden Borre zit nu in de pijplijn.
”
Duurzaam ondernemen
Samen bouwen aan de toekomst van de Kempen Strategisch Plan Kempen vzw is een streekontwikkelingsorganisatie die, in het kader van Management ES-change, een aantal initiatieven ontwikkelde om de samenwerking tussen bedrijven uit de reguliere en de sociale economie te bevorderen.
“
Stefan Helsen : KMO’s kunnen veel tijd en geld besparen dankzij het uitbesteden van arbeidsintensieve diensten zoals het verwerken van mailings, verpakkingswerken, bouw- en schilderwerken, enz. aan deze bedrijven. Tijdens een aantal bedrijfsbezoeken en de beurs Kempenhappening konden bedrijven uit beide sectoren nuttige contacten leggen voor een efficiënte samenwerking. In het PLATO-peterschapprogramma leerden sociaal-economische organisaties, onder begeleiding van managers uit vooraanstaande bedrijven, hoe zij het management van hun bedrijf kunnen professionaliseren. De aandacht ging vooral naar het marketingbeleid zodat de sociale economie zich beter kan afstemmen op de markt. Ook in de toekomst wil SPK soortgelijke initiatieven organiseren .
”
Woordenlijst : • Activiteitencoöperatie: een coöperatieve die werkzoekenden een juridisch en fysisch kader biedt waarin zij hun ondernemingsproject kunnen uittesten op zijn leefbaarheid, zonder dat zij hun sociale rechten verliezen.
• Invoegbedrijf: stelt een welbepaald aantal invoegmedewerkers tewerk. Een invoegbedrijf wordt erkend door de regionale overheid, die gedurende een aantal jaren een deel van het loon van de invoegmedewerkers terugbetaalt.
• Beschutte werkplaats: bedrijf dat door de overheid belast werd met de tewerkstelling van personen met een handicap en dat hiervoor subsidies ontvangt van het Vlaams Fonds.
• Sociaal bedrijvencentrum: centrum waar sociaal zwakkeren bedrijfsactiviteiten kunnen starten. Starters of plannenmakers krijgen er advies, werkruimten, onthaal- en secretariaatsdiensten.
• Buurt- en nabijheidsdiensten: diensten die mensen kunnen gebruiken om hun levensomstandigheden te verbeteren, bv. klusjes, groenonderhoud, kinderopvang, thuisbezorging van boodschappen en transport van personen, gezondheidshulp en oppas van zieke kinderen.
• Sociale werkplaats: erkende organisatie of deel daarvan die laaggeschoolde, langdurig werkzoekenden (minstens 5 jaar zonder job) een voltijds arbeidscontract geeft en daarvoor in Vlaanderen loonsubsidies en een premie voor het omkaderingspersoneel ontvangt.
• Invoegafdeling: biedt werk aan personen met enige afstand tot de arbeidsmarkt, die sinds één jaar of meer werk zoeken en maximum het hoger secundair onderwijs afwerkten. Een invoegafdeling werkt mens- en milieuvriendelijk en geeft de werknemers volop ontwikkelingskansen.
De integratie van minderkansrijke arbeidskrachten
Nuttige links : • Cel Sociale Economie : www.socialeconomy.be Voor meer informatie over de overheidspolitiek inzake sociale economie: • VOSEC : www.vosec.be VOSEC is de Vlaamse Overlegplatform voor sociale economie en meerwaardeneconomie. • SAW-B : www.economiesociale.be Solidarité des Alternatives Wallonnes et Bruxelloises is een vzw die de belangrijkste actoren inzake de sociale economie binnen de Franse gemeenschap samenbrengt • ECONOSOC : www.econosoc.be De portaalsite van de sociale economie voor het franstalige landsgedeelte.
Deze uitgave kan gratis worden gedownload van de website van de Koning Boudewijnstichting www.kbs-frb.be. Ze kan gratis besteld worden per e-mail naar
[email protected] of telefonisch bij het contactcentrum van de Koning Boudewijnstichting, tel +32-70-233 728, fax + 32-70-233-727 | Raadpleeg de lijst van projecten die gefinancierd werden evenals de verslagen van de ronde tafelgesprekken op de website www.kbs-frb.be onder “ Management ES-change ”. De sociale economie staat open voor uw ideeën … en omgekeerd? Deze uitgave is ook beschikbaar in het Frans onder de titel: 'L’économie sociale s’ouvre aux compétences du privé … et l’inverse?' | Een uitgave van de Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21 B-1000 Brussel | Coordinatie van het project “Management ES-change”: Françoise Pissart, directeur - Gerda Heyde, opdrachthouder - Cathy Testelmans, assistente | Redactie: Paule Alen, Blue Tattoo Communication | Grafische vormgeving: Impacto bvba | Druk: New Goff nv | Illustraties: Raphaël Cardinael, Blue Tattoo Communication - Emmanuel Crooÿ - Saskia Vanderstichele | Illustratie cover: Cost. Wettelijk depot : D/2004/2893/28 | ISBN : 90-5130-479-X | NUR : 740 | November 2004
“
De sociale economie in België is vandaag goed voor een omzet van 1 miljard € en 50.000 arbeidsplaatsen
”
0 De Koning Boudewijnstichting is een stichting van openbaar nut, die in 1976 – toen Koning Boudewijn 25 jaar koning was – werd opgericht. De Stichting is onafhankelijk en pluralistisch. Ze zet zich in voor betere levensomstandigheden van de bevolking. www.kbs-frb.be
