De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt:
‘gewone’ of ‘bijzondere’ patiënten?
dr. Marjan van den Akker
Opbouw
• Wat betekent nazorg in de eerste lijn? • Ervaringen en ideeën van huisartsen • Case-manager in de eerste lijn • Conclusie
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Achtergrond
• Vergrijzing • Betere diagnostiek en behandeling • GR 2007: ‘Nacontrole in de oncologie’ • Rol van de 1e lijn in nazorg/nacontrole: – Minder druk op 2e lijn – Huisarts meer oog voor ‘restklachten’
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Problemen na kanker / behandeling • Lichamelijke ongemakken – – – –
Pijn Vermoeidheid, conditieverlies Bewegingsbeperkingen Sensibiliteitsstoornissen
• Psychologische problemen – Angst – Moeite om de draad van het leven weer op te pakken
• Sociale problemen – Relatieproblemen Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Ernstige en/of chronische ziektes bij diagnose kanker
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Comorbiditeit <5 jaar na diagnose kanker
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Comorbiditeit
• Morbiditeitspatroon vergelijkbaar met leeftijdsgenoten zonder kanker, maar altijd kanker extra dus!
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Zorggebruik
• In chronische fase: meer huisartsenzorg • Weinig verschillen tussen types kanker
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Kanker in de chronische fase
• Na initiële behandeling • Vaak nog nazorg of –controle • Mogelijk lange periode
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Richtlijnen
• Rol huisarts niet duidelijk en eenduidig • Geen aandacht voor comorbiditeit
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Wat vinden huisartsen?
Opvattingen, ideeën en ervaringen van huisarten over hun rol in de nazorg voor patiënten met kanker
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Vragen
• Beeld van eerstelijns professionals van nazorg aan kankerpatiënten? • Wat zijn knelpunten? • Wie is de beste case-manager? Design
• Kwalitatieve studie
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
De huisarts
• Bijzondere ziekte, maar geen bijzondere patiënten
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„...mensen hebben na een kankerbehandeling nog vaak een lange weg te gaan en leven met „een zwaard van Damocles dat boven hun hoofd hangt‟.‟
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„Nou, er zijn zoveel ziekten die zo belangrijk zijn, het is niet zo dat kanker nou een heel zwaar ander etiket heeft. (…) Het feit dat er bijvoorbeeld een poos geleden een darmtumor verwijderd is en het gaat verder goed, ja dan is dat niet een andere patiënt dan anderen. Iedereen is op zijn manier met zijn aandoening speciaal. Dus het is ook niet zo, niet terecht en niet zinvol om daar een etiketje aan te hangen, puur op grond van het woord kanker.‟ Vakgroep Huisartsgeneeskunde
De huisarts
• Bijzondere ziekte, maar geen bijzondere patiënten • Reactief, klachtgericht en laagdrempelig
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„We hebben hier een lage drempel en we zien dat mensen wel komen als het niet goed gaat.‟
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„Al mijn patiënten die een zo‟n traject achter de rug hebben, die heb ik geruiterd; ze krijgen de ruiter Ma van maligniteit. Dus als die bij mij op het spreekuur komen, dan word ik daardoor extra geprikkeld.‟
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
De huisarts
• Bijzondere ziekte, maar geen bijzondere patiënten • Reactief en klachtgericht • ‘Zelf doen’ & ‘gewoon doen’
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„Die man zei: “We hebben geen leven, we doen niks anders dan haar naar het ziekenhuis of naar het therapiegroepje rijden. Ja, daar zijn we al een jaar mee bezig, ik kan het woord kanker niet meer horen”. Ik vind, daarmee maak je ook mensen zo geestelijk verbonden met de kanker‟ Vakgroep Huisartsgeneeskunde
„Je zult toch een beetje anders moeten leven, als je zoiets hebt meegemaakt. En je kan gewoon wandelen en je kan gewoon fietsen. (...) Als mensen een hond aanschaffen, en gewoon twee keer per dag een uur gaan lopen, is dat al geweldig.‟
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Case-manager • Huisarts + veel contacten, schakel - afwachtend, te medisch, weinig tijd
• Oncologie/transferverpleegkundige + positieve ervaringen - coördinatie zorg in eerste lijn
• Praktijkondersteuner/-verpleegkundige + samenwerking huisarts + medisch & zorg Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Conclusies
• Coördinatie nazorg kan in eerste lijn, maar huidige organisatie is daar nog klaar voor (tijd, kennis, ...) • Onduidelijk wie de beste case-manager is
Vakgroep Huisartsgeneeskunde
Dank voor uw aandacht!