De moeizame ouderdom... Over armoede en machteloosheid • Prof.Dr.G.P.A.Braam nov 12
• Inhoud • • • •
Inleiding Sterfte en gezondheid Inkomens en bezit Invloedsuitoefening 1
verdriet
2
3
levensverwachtingvan0jarigen in 1957(blauw) en2007(rood)(CBS/braam) 84
82,31
82 80
72
20,04 16,6
76 aantal 74 jaren
25
20
78,01
78
Levensverwachtingvan65,5 jarigen in 1957(blauw) en 2007(rood) (CBS/braam)
74,58 71,39
15
aantal resterende jaren na 65,5 jaar 10
13,85
14,96
70 68
5
66 0
64 mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
4
5
feiten -per jaar sterven ongeveer 110.000 ouderen, dit zijn er week 2.500 ouderen die vechten met de dood en dat gevecht onherroepelijk verliezen -illustratie 1 : 14 van de 100 mannen halen de 65jarige leeftijd nietillustratie 2: van de 65 jarige mannen is 28%, dus meer dan een kwart, na 10 jaar gestorven. Bij vrouwen ligt dit percentage iets lager. -
van de duurzame relaties van mensen rond de 60 jaar is twintig jaar later nog maar een kwart over (eenzaamheid) -ruwweg 60% van de mensen haalt de 80 jaar niet-
6
AANTAL NOG LEVENDEN NA 10, 15 JAAR ETC.VANAF 45 JAAR (van oorspronkelijk honderd 45 jarige vrouwen-bruin- en honderd 45-jarige mannen lichtblauw. Schattingen op basis van jaar 2000 cbs/braam 120
100
100
100
98
97
92
87
aantallen
80 65
63
60 51
40
20
20
0
0
0 45
0
0
0 55
0
0
0 65
0
0
0
75 leeftijd in de toekomst
0
0
0
0
0
0
0
0
85
7
0
8
9
Figuur 4. Prevalentie van lichamelijke beperkingen bij 65-85-jarigen, 1992-2002. bron Deeg VU 10
Voorbeeld
Valincidenten bij ouderen
Ong 30% ( één derde) van thuiswonende 65plussers valt minstens één maal per jaar 80 plussers zels 40% Gevolg: Angst en verminderde acitviteit Van hen krijgt 15 % ernstige verwondingen (oa heupfracturen) Hoge kosten 11
Gestandaardiseerde inkomens ouderen 2010 vergeleken met middenleeftijd. Rode balken: percentage met minder dan 16.000 euro, blauwe balken percentage met meeer dan 30.000 euro (CBS/Braam ) 100% 90% P e r c e n t a g e
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
45-50j
paar
alleenst man
alleenst vrouw
65+
65+
65+
LEEFTIJD 12
Gestandaardiseerde inkomens naar leeftijd in 2010(rode balken :percentages met minder dan 16.000 euro ; blauwe balken perc met meerdan 30.000 euro; cbs/braam
25-30
30-35
35-40
40-45
45-50
50-55 LEEFTIJD
55-60
60-65
65-70
70-75
75+
13
Ve r m o ge n s va n o u d e r e n ve r ge le ke n m e t jo n ge r e le e ftijd e n 2 0 1 1 ;R o d e b a lke n : p e ce n ta ge m e t m in d e r d a n 1 0 .0 0 0 e u r o Bla u w e b a lke n :p e r c m e t m e e r d a n 1 0 0 .0 0 0 100% 90%
p e r c e n t a g e
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
2 5 -4 5 j
4 5 -6 5 j
65+
65+ p aar LEEF TIJD
65+
65+
alle e n s t M alle e n s t V 14
Aandeel bewoners van een eigen woning naar leeftijd 2006 1,2
80
67
1
p e r c e n t a g e
70
67 63
60
57 51
0,8
50
0,6
40
36
30 0,4 20 0,2 10
0
0
25-35j
35-45j
45-55j
55-65
65-75
75+
LEEFTIJD 15
Perncentages met AUTOBEZIT omstreeks 2005 naar leeftijd Blauwe balken mannen;Bruine balken vrouwen 90
83 78
78
80
64
70
63
58
60
47
50
42 40
30
30
19
20 10 0
25-30j
40-50
60-65
65-75
75+
leeftijd 16
Zorgelijke Politieke en journalistieke cultuur in omgang met gegevens Veel slordige en foutieve beweringen Bv over levensverwachting, gezondheid inkomens woningbezit. Waren eenvoudig te controleren Het negeren of slecht omgaan met gegevens is onze democratie onwaardig En vooral dit raakt talloze kwetsbare mensen 17
Voor velen: Hoe fraai is de ouderdom? • Er zijn zeer veel mensen die kwetsbaar zijnMinstend een half millioen. Behalve ziekte en gebrek tegelijk ook een kleine miljoen mensen zonder partner ( dus alleenstaanden). • Velen leven op of dicht bij de armoedegrens • Grote twijfel Krijgen die mensen genoeg aandacht van de politiek
18
Belangenbehartiging en actie
Hoe krijgen ouderen macht of invloed??
• A De huidige situatie • Positie van ouderen in het poldermodel zwak? • Invloed via verkiezingen twijfelachtig • Invloed van onderaf nodig Vereist sterke organisatie en mobilisatie 19
B. Verandering maar hoe? Naar een breede sociale beweging • Ontstaan van sociale verandering Doorbreken van de gevestigde –vaak stabiele orde • Meestal door sociale bewegingen , ontstaan buiten de gevestigde belangenorgansaties • Gaan daar in een latere fase mee samen
20
Collectieve acties op kleine schaal Fasen 1Probleem en gangmakers( ook buitenstaanders) 2 Activeren achterban en Probleem bewustzijn 3 Organisatie en mobilisering 4Acties a. via bestaande kanalen b. Indien verstard dan ongebruikelijke 21
Invloedsproces tbv ouderen • 1. probleembewustzijn Bij ouderen moeilijk.Gevoel van machteloosheid Vereist bewustmaking, en leiderschap. en zeer grote activiteit • 2. acties Breed scala nodig want geen staking Handtekeningen, publiciteit , demonstraties, desnoods blokkades, mailbombardementen naar politici 22
Samenvatting Macht en invloed • Rol ouderenbonden ten behoeve van honderdduizenden kwetsbare ouderen. (Sterfte, ziekte, lage inkomens alleenstaan) • A Wordt het probleembewustzijn voldoende aangewakkerd? • B Zijn de invloedspogingen stevig genoeg. ? Is er krachtenbundeling bonden onderling ? • Is men waakzaam tegen protestabsorptie? einde
23
Aanhangsel of actiegroep . Voor de stellingen een vraag Seniorenplatform : Hoe is de toegankelijheid ? Wat zijn de activiteiten en hoe? Is er invloedsuitoefening?
24
2 Invloedspogingen • Vanuit machteloosheid Breed scala nodig : DRINGEND , WANT ER ONTBREKEN BV STAKINGEN
• • • •
Handtekeningen acties en petities Demonstraties veel publiciteit Mensen uit het poldermnodel indringend benaderen
25
