De Kruusbèze. Jaargang 2, nummer 1, maart 2013

De Kruusbèze Jaargang 2, nummer 1, maart 2013

De Kruusbèze is het contactblad van de KNNV afdeling Assen en IVN afdeling Assen en verschijnt vier maal per jaar, met een oplage van 300. De Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging is de landelijke vereniging voor veldbiologie en richt zich op natuurstudie en natuurbescherming. De belangrijkste activiteiten van de KNNV afdeling Assen zijn inventarisatieprojecten, excursies, lezingen en cursussen, zie www5.knnv.nl/assen Het IVN is de vereniging voor natuur- en milieueducatie. Het IVN draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij natuur, landschap en milieu, zie www.ivnassen.nl Werkgroepen Plantenwerkgroep KNNV, Contact Cees van Roozendaal, [email protected] Insectenwerkgroep KNNV, Contact: Henk Pijpers, [email protected] Mossenwerkgroep KNNV, Contact: Evert Rietsema, [email protected] Vogelwerkgroep KNNV, Contact: Hans Dankbaar, [email protected] Natuurwerkgroep KNNV, Contact: Nico Rommes, [email protected], Bestemmingsplan/buitengebied IVN, Gerrit Tangerman Natuurgidsen IVN, Contact Einbert van Rees Landschapsbeheer IVN, Contact Luit Mulder Nestkasten IVN, Contact familie Huisman Bestuur KNNV afdeling Assen voorzitter: vacant secretaris: Heleen Medema, tel: 0592268911, [email protected] penningmeester: Jan Klever, A. van der Leeuwln 7, 9405 AW Assen, tel: 0592356343, [email protected] leden: Henk Pijpers, Kai Waterreus, Cees van Roozendaal Bestuur IVN Afdeling Assen voorzitter: Jenny Koppert, tel: 0592265055, [email protected] secretaris: Jaap van Roon, Kymmelhof 20, 9403 PP Assen, tel. 0592 345242, [email protected] penningmeester: Geke Kooistra, Venestraat 219, 9402 GN Assen, tel: 0592371901, [email protected] Jaarbijdragen KNNV: € 24/jaar (jeugdlid € 15), rekening 1021731 tnv KNNV afdeling Assen IVN: € 18 / jaar, rekening 390468797 tnv IVN Assen Redactie: Geke Kooistra en Heleen Medema Redactieadres: Stedewaarts 69, 9401 HK Assen, [email protected] Inleverdatum voor kopij: 15 februari, 15 mei, 15 augustus en 15 november.

2

Inhoud Bestuurswerk - notulen Algemene Ledenvergadering KNNV pag 4 - verslag Ledenvergadering IVN pag 7 - in memoriam Vallie van Woerkom pag 9 - van het bestuur IVN pag 10 - gezocht: enthousiastelingen op PR-gebied pag 11 - gezocht: enthousiaste organiseerders pag 11 - ledenvergadering IVN 16 april pag 12 - nieuw bestuurslid KNNV: Cees van Roozendaal pag 12

Buitenwerk - jaarverslag vogelwerkgroep 2012 pag 13 - natuurbeheerwerkgroep KNNV 2012 pag 15 - hoe het programma tot stand kwam pag 17 - flauwe oevers -’sambal bij? pag 18 - wie wil meedenken? pag 20

Buiten zijn - snertwandeling 2013 pag 21 - afscheid Peter Klomp pag 22 - sneeuwganzen in Groningen pag 23 - de Vrijbuiters pag 24 - met app op zoek naar de bron pag 25 - voordrachten en excursies pag 26

Buiten leven - natuurbeleving in een ecologisch ‘stadstuintje’ in Zuidwest Taiwan

pag 27

Vroeger werk - het archief 27 pag 33 - in gesprek met erelid Jan Dekker pag 34

De Agenda pag 36 Boekwerken pag 39 3

Bestuurswerk

Notulen Algemene Ledenvergadering KNNV afdeling Assen van 12-2-2013. Aanwezig: Ferdi Uilhoorn (voorzitter), Heleen Medema (secretaris en notulist), Jan Klever (penningmeester en ledenadministratie), Kai Waterreus (veldbiologisch secretaris), Marian Blom, Peter Klomp, Jan Essink, Ellen Kerkhof, Marijke Aalders, Bert Aalders, Paul Hitzert, Hans Schinkel, Aleid Nijhoff. Afwezig mkg: Henk Pijpers (bestuurslid), Willem Swart, Henk Blouw, Roel Westerhof, Paul Troost, Nico Rommes, Jos Vink, Cees van Roozendaal. 1. Opening. De voorzitter opent de vergadering om 20.00 uur. 2. Mededelingen. De voorzitter staat stil bij het overlijden van Vallie van Woerkom op 8 febr. j.l. Vallie is voorzitter geweest van onze afdeling, een zeer vriendelijk man met een grote passie voor insecten. De voorzitter vraagt een ogenblik stilte om Vallie te herdenken. 3. Ingekomen stukken: Jaarverslag van de Vogelwerkgroep, Jaarverslag van de Natuurwerkgroep en het Financieel jaarverslag. 4. Notulen Jaarvergadering 2012. De notulen worden door de vergadering goedgekeurd. 5. Jaarverslag 2012. Het jaarverslag wordt door de vergadering goegekeurd. 6. Financieel Jaarverslag. Jan Klever licht het jaarverslag toe: er is extra geld binnengekomen uit een subsidie van Groen en Doen: € 1000,- voor een vogelcursus voor beginners en aanschaf van materialen zoals een telescoop of kijkers. Peter Klomp werkt aan de cursus die gratis zal zijn voor de cursisten. De begroting laat echter een negatief saldo zien van € 400,--. Eén van de oorzaken is de uitgave van de Kruusbèze die door de samenwerking met IVN dikker is geworden en dus duurder om te drukken. De penningmeester stelt de vergadering voor de contributie met € 2,-- op jaarbasis te verhogen voor de leden en € 1, -- voor huisgenoten en jeugdleden. De vergadering wordt gesloten en opnieuw geopend. De vergadering gaat akkoord met de contributieverhoging. Kai Waterreus stelt voor de Kruusbèze digitaal te laten verschijnen om te besparen op de druk- en frankeerkosten. Digitaal heeft als voordeel ook dat foto’s in kleur verschijnen. Filmpjes zouden kunnen worden toegevoegd. Op 18 leden na heeft iedereen een 4

e-mail adres. De vergadering komt met enkele suggesties: 1. leden kiezen òf digitaal òf papier,2. Stuur een mail dat de Kruusbèze op de site staat en 3. Alle leden krijgen de Kruusbèze digitaal tenzij je anders aangeeft en evt. voor een geprinte versie betaalt. Het laatste idee om extra te betalen lijkt het bestuur geen haalbare optie. Besluit: Bespreken met IVN. In Nieuwsbrief en Kruusbèze onderwerp “ in de week” leggen. 7. Verslag Kascommissie. Ellen Kerkhof spreekt namens de commissie haar goedkeuring uit over de boekhouding van penningmeester Jan Klever. De boekhouding is in prima staat aangetroffen. De Kascommissie stelt de vergadering voor het bestuur te dechargeren. De vergadering stemt in met het voorstel van de Kascommissie. 8. Installatie nieuwe Kascommissie. Ellen Kerkhof stapt uit de Kascommissie. Naast Jan Essink gaat de vergadering akkoord met de benoeming van Hans Schinkel in de Kascommissie. 9. Bestuurssamenstelling. Voorzitter Ferdi Uilhoorn legt zijn functie neer. Het is het bestuur niet gelukt een nieuwe voorzitter te vinden. Kai, Heleen en Jan nemen de functies waar. De vergadering gaat akkoord met het voorstel. Ferdi geeft aan het einde van deze vergadering de voorzittershamer aan het bestuur. De vergadering stemt in met de herverkiezing cq benoeming van Henk Pijpers als bestuurslid en Kai Waterreus als veldbiologisch secretaris. Tevens stemt de vergadering in met de benoeming van Cees van Roozendaal als algemeen bestuurslid. Hem zal gevraagd worden zich voor te stellen in de Kruusbèze. 10. Verslagen van de werkgroepen. De Vogelwerkgroep en de Natuurwerkgroep hebben een verslag ingediend. Deze verslagen komen in de Kruusbèze en staan ook op de website. 11. Veranderingen bij de Vogelwerkgroep. Peter Klomp is na 15 jaar voorzitterschap teruggetreden. Zijn werk wordt overgenomen door : A.Hans Dankbaar (interim coördinator), Marian Blom en Aleid Nijhoff die verantwoordelijk zijn voor de vogelwerkgroepvergaderingen. B.Paul Troost die de Herfts-Wintertellingen coördineert. C. Jan Klever die de BMP tellingen voor zijn rekening neemt en D. Erik de Vries is verantwoordelijk voor de SOVON Atlastellingen, een project van 3 jaar. Peter is uitbundig uitgezwaaid op 30 januari j.l. en erelid van de afdeling geworden. 12. Activiteiten voor 2013. - 9 maart Excursie Vogelkijkhutten van Nieuwstatenzijl en Punt van Reide. - Project Gomaruscollege in maart/april. Het Gomaruscollege biedt leerlingen die geïnteresseerd zijn in natuur in samenwerking met onze afdeling de film Queen of the Sun, Lezing inventariseren (Kai), Lezing vogels in de tuin (Peter) en twee excursies: Diependal en Kampsheide. 5

- Fotowedstrijd in het kader van het 90 jarig bestaan van de afdeling. - Begin mei (Fiets) excursie naar de Onlanden. - Jubileum weekend op Ameland (24 t/m 26 mei) heeft te weinig deelnemers en besloten is om te bezien of dit weekend tot 1 dag terug te brengen valt. Op 24 mei zal er dan een dagexcursie zijn naar Ameland. - Vogelcursus van Peter Klomp - 8 juni een (publieks)wandeling in en rond de Holmers o.a. Vogels en Orchideeën onder leiding van Pauline Arends. Maximaal 18 wandelaars. - 1 oktober, samen met IVN een lezing van Erik van Ommen: o.a. over de Wadden. 13. Verkiezing Afgevaardigde naar de VV op 13 april in Nijkerk. De vergadering benoemt Ferdi Uilhoorn tot afgevaardigde. 14. Samenwerking met IVN Assen. We groeien langzaam naar elkaar toe. Deze ontwikkeling is overigens in het hele land merkbaar. Wij doen de Kruusbèze en de Nieuwsbrief gezamenlijk. Ook worden de activiteiten op elkaar afgestemd. De basisgedachte is om tot sterke werkgroepen te komen. Mogelijk ook toenadering tot andere IVN afdelingen. 15. Externe organisaties. De afdeling participeert in een aantal organisaties zoals De Stichting de Kroezehof. IVN is onlangs weer toegetreden tot deze stichting. De stichting De Kroezehof is betrokken bij het nieuw te bouwen Milieu Educatief Centrum (MEC). De organisaties binnen de Stichting kunnen tesamen een vuist maken bij de gemeente Assen. Ze streven er niet alleen naar om huurder of gebruiker te zijn maar ook om zeggenschap te krijgen. Henk Pijpers is de vertegenwoordiger namens onze afdeling. De NMF (Natuur en Milieu Federatie) Drenthe (jaar)vergaderingen worden bezocht evenals de vergaderingen van PANG (Platform Assen Natuurlijk Groen). Gerrit Tangerman wordt als vertegenwoordiger van de KNNV afgevaardigd bij zaken rondom ruimtelijke ordening. 16. Rondvraag. Jan Essink vraagt of Ferdi actief blijft binnen het bestuur. Ferdi geeft aan dat het niet het geval is. Wel blijft hij actief binnen de WFD (Werkgroep Florakartering Drenthe) en hoopt meer tijd te hebben voor zijn interesse: planten in kustgebieden. 17. Sluiting. De voorzitter sluit de vergadering om 21.20 uur en geeft de voorzittershamer aan de secretaris. Na de vergadering wordt Ferdi bedankt namens de afdeling door Kai Waterreus voor zijn inzet en betrokkenheid als voorzitter en zijn deelname in overleggen zoals in PANG, de Plantenwerkgroep en Stichting de Kroezehof. Kai overhandigt hem een boekenbon. De avond wordt besloten met een hapje en een drankje. 6

Verslag Ledenvergadering IVN-afdeling Assen gehouden op 12 november, om 19.30 uur, in wijkcentrum “De Componist”, Paganinilaan 15, Assen. Aanwezig: Wil Al, Frits de Bos, Bert Broekman, Cas van Guldener, Mieke Jansen, Louis de Jong, Ireen van der Knoop, Geke Kooistra, Jenny Koppert, Theo v/d Made (vanaf 20.30 uur), Johan Mateboer, Ger Reverdink, Jaap van Roon, Paul Schurink, Willeke Sprokholt, Ferdi Uilhoorn, Diliana Welink, Johan Wessel, Wytse Wijbenga (19 aanwezigen). Afwezig met bericht: Everhard Reckman en Marien van Westen Voorzitter: Jenny Koppert Notulist: Jaap van Roon 1. Opening en mededelingen Jenny Koppert heet de aanwezige hartelijk welkom en met name de twee nieuwe leden Cas van Guldener en Ger Reverdink, beide aspirant natuurgidsen (in opleiding). Verder deelt ze mee, dat IVN-Assen weer actief deelneemt binnen de St. De Kroezenhof, welke zich ook als gebruikersgroep opwerpt bij de nieuwbouw van het MEC. Ze vraagt de leden om bij het tekenen van de presentielijst hun e-mailadres (bij wijziging) in te vullen. Tot slot deelt zij mee, dat Mieke Jansen enige mapjes met informatie heeft, welke ze in de pauze wil uitdelen. Johan Wessel deelt mee, dat hij nog een bakje met IVN-speldjes heeft. Gaan naar Jenny. 2. Verslag Jaarvergadering 2012 (22 mei 2012), toegestuurd met de uitnodiging. Het verslag wordt onder dankzegging aan Theo van der Made (notulist) goedgekeurd. 3. Begroting 2013 Geke geeft een korte toelichting op de gepresenteerde raming 2012 en de twee alternatieve begrotingen voor 2013 (met contributieverhogingen tot € 16,00/jaar resp. € 18,00/jaar). In beide gevallen blijft er een tekort en loopt de verenigingskas leeg. Besloten wordt om te kiezen voor een contributie van € 18,00 per jaar met ingang van januari 2013. Er komen suggesties om meer inkomen te krijgen, bijv. door kritisch te kijken of bij bepaalde activiteiten niet een kleine toegang of een vrijwillige bijdrage kan worden gevraagd. Dit zal per activiteit worden bekeken. Tevens zal Geke aangeven hoe men een extra donatie kan doen, want dat is met de automatische incasso niet goed meer mogelijk. Op de website staat hierover wel iets, maar dat is niet bij iedereen bekend. 4. Lopende zaken vanuit het bestuur a) MEC (Milieu Educatie Centrum): Jenny legt kort uit wat de bedoeling is van het MEC en welke filosofie er achter het ontwerp van het gebouw zit. Een nieuwe (lastige) 7

naam is wellicht Duurzaamheids Centrum Assen (DCA). Er is nog een bepaalde onzekerheid of de bouw doorgaat nu er sterk bezuinigd moet worden binnen de gemeente Assen. Vanuit de vergadering wordt aangegeven om voorzichtig te zijn met aangaan van verplichtingen bij de exploitatie van het gebouw. IVN is zeker geen permanente gebruiker (zoals de gemeente). Ga je oriënteren bij andere, soortgelijke constructies (evt. via IVN-landelijk). Vraag ook eens bij gem. Assen (Mw. Mirjam Veltman). En schakel het bestuur van de St. de Kroezenhof in. b) Samenwerking met het KNNV, afdeling Assen gaat langzaam verder. Een gezamenlijk blad, voorgesteld wordt om ook Nieuwjaarsvisite gezamenlijk te doen (12 januari). Wij mogen als IVN-ers ook deelnemen aan activiteiten van de KNNV, omgekeerd is dat ook mogelijk. Suggestie: stem ook de activiteiten meer op elkaar af, zowel op datum als op thema. c) Samenwerking met arboretum is voorzien. Jenny heeft eerste contacten gelegd. d) Samenwerking met WNF en dierenbescherming begint nu vorm te krijgen. Vanuit het IVN is Christien v/d Wiel daarbij betrokken. Ireen v/d Knoop geeft spontaan op om daaraan ook medewerking te geven. De bedoeling is om maandelijks voor de jeugd in Assen iets te organiseren, waarbij om de maand WNF, DB en IVN-Assen iets organiseert. Zijn er meer belangstellenden: geeft dat dan door via Jenny Koppert. e) Met een klein groepje (Marien, Diliana, Jenny en Einbert) wordt gewerkt aan een plan om de PR en andere zaken te ondersteunen. Er komen adreslijsten (pers), vaste formats voor de activiteiten, enzovoorts. In maart hoopt men meer te kunnen vertellen. 5. Rondvraag Ireen heeft leuke eraringen met activiteiten rondom thema Wildernis. Ze zal dit inbrengen bij het volgende agendapunt “Activiteiten 2013”. Na een korte pauze, waarin Mieke haar infomapjes uitdeelt gaan we verder met het interactieve deel van deze ledenvergadering. 6. Vaste activiteiten voor de afdeling Als de vier jaarlijkse activiteiten voor de leden worden genoemd: 1) Nieuwjaarswandeling, welke dit jaar samen met KNNV wordt georganiseerd. Deze zal plaats vinden op zaterdag 12 januari, vertrek om 10.00 uur. Kosten bedragen € 2,50. Meer informatie komt in de Kruusbèze. 2) Jaarvergadering in het voorjaar (maart/april), met o.a. de Jaarrekening. Datum volgt. 3) B(l)oeiende bijeenkomst, ergens in mei of juni. Vanavond een clubje vormen om dat evenement te organiseren. 4) Ledenvergadering in oktober of november met begroting en jaarplanning. 7. Activiteiten voor derden (zie bijlage) Na een afloop van een “ideeëntrein” onder leiding van Diliana en Jenny rolt er een groot aantal activiteiten uit, welke gegroepeerd worden. Vervolgens wordt gevraagd, 8

wie bij elk van die groepen een rol kan of wil spelen, als coördinator (van groepje activiteiten), als organisator (van een activiteit) of als regelaar (PR, zaal, enzovoorts). Afspraken worden gemaakt, dat de coördinatoren voor 15 december, samen met hun groep met een voorstel komen en dat overleggen aan het bestuur (Theo van der Made). Bestuur gaat e.e.a. afstemmen, zowel onderling als met KNNV en stelt zo nodig een aanpassing voor. Daarna komt alles in een jaarprogramma, wat ook naar buiten (folders) kan komen. Een lijst met deelnemers, contactpersonen en activiteiten is als bijlage bij verslag gevoegd. 8. Sluiting Voorzitter Jenny sluit de vergadering.

In memoriam Vallie van Woerkom (1949-2013). Het bericht, dat Vallie was overleden sloeg bij vooral de oudere leden van de KNNV in als een bom. Kort geleden zagen we hem nog naar de stad lopen en leek er niets aan de hand en nu ineens is hij er niet meer. Voor de nieuwkomers in onze vereniging Vallie was lange tijd voorzitter (1999-2008) en heeft veel tijd besteed aan het promoten van onze vereniging. Zijn specialiteit was het inventariseren van de insectenwereld. Dat is een verschrikkelijk groot gebied, waarin men nooit uitgestudeerd raakt. Zelfs in ons Drenthe is het mogelijk, dat er nieuwe soorten worden ontdekt. Een andere hobby was fotograferen wat hij in het veld zag. Daarbij verbaasde hij menigeeen met het laten zien van die insecten, mossen en planten. Tijdens excursies was de mooie camera nooit ver weg. Jammer genoeg liep zijn gezichtsvermogen terug en dat was voor hem een grote teleurstelling, want daardoor kon hij ook zijn andere hobby, motorrijden, niet meer doen. Wij zullen Vallie missen. Weer is een kenner van de insectenwerkgroep er niet meer. Jammer! Bert Aalders

9

Van het bestuur IVN Om als vereniging voldoende belangstelling te krijgen voor de activiteiten, die we organiseren is het belangrijk om de PR goed te regelen. Als er geen berichten verschijnen in de diverse kranten of op radio of tv, dan kunnen de activiteiten nog zo goed en nog zo interessant zijn, maar dan zal er niemand komen. Daarom hebben Einbert, Diliana, Marien en ondergetekende zich de afgelopen periode bezig gehouden met de vraag: hoe kunnen we de PR zo goed mogelijk regelen. Daarvoor hebben we een PR-plan opgesteld. Dat is dus vooral een theoretisch verhaal. Daarnaast hebben we een draaiboek gemaakt waarin beschreven staat waar je aan moet denken als je een activiteit organiseert. We zijn nu bezig om de laatste puntjes op de i te zetten. Zodra dat gebeurd is, komen beide documenten op de website, zodat iedereen ze kan gebruiken. In het draaiboek staat bijvoorbeeld ook waar je aan moet denken bij het schrijven van een persbericht of een berichtje voor de site en nog veel meer zaken die handig zijn voor degenen die een activiteit organiseren. Nu het theoretisch gedeelte klaar is komen we bij het praktische gedeelte. We kunnen het nog zo goed bedenken, maar als niemand er wat mee gaat doen, is het jammer van de energie en trekken we nog geen deelnemers voor de activiteiten. Daarom zijn we nu op zoek naar mensen die er praktisch mee aan het werk willen en kunnen. Hierbij vind je een oproep van het gene en wie we zoeken. Je hoeft echt geen gids te zijn of een opleiding op PR-gebied te hebben. Je hoeft alleen maar enthousiast er mee aan de gang te willen gaan en er wat vrije tijd in willen steken, dat is voldoende! Dus aarzel niet en geef je op! Jenny Koppert

10

Gezocht:

Enthousiastelingen op het gebied van PR Om de activiteiten van IVN Assen te kunnen laten slagen is het van groot belang om de publiciteit goed op orde te hebben. Er is een PR-plan opgesteld. Voor de uitvoering willen we een werkgroep van ca 3 a 4 personen instellen en zijn we op zoek naar enthousiaste leden die: • • • •

Een idee hebben hoe je publiciteit vorm moet geven Durven communiceren met pers ed. Persberichten en stukjes voor de site kunnen schrijven of dat willen leren Eventueel om kunnen gaan met social media, zoals facebook en twitter

Vind je bovenstaande leuk en zou je je daar voor in willen zetten, dan zitten we om je te springen. Bel of mail dan naar Jenny Koppert, telefoonnummer 0592-265055, email: [email protected].

Gezocht:

Mensen die het leuk vinden om mee te denken over de te organiseren activiteiten Elk jaar doet IVN Assen haar best om leuke activiteiten op te zetten voor alle inwoners van Assen. Om dit waar te kunnen maken zijn we op zoek naar (ca 3) leden, die zich daar voor in willen zetten. Wat verwachten we van je: • • • • • • • •

Overleggen met elkaar over het thema van het komende jaar Voorleggen aan het bestuur Bijeenkomst organiseren met andere leden om met elkaar tot programma– ideeën te komen Terugkoppelen naar het bestuur Overleggen met uitvoerders van de diverse programmaonderdelen De PR-werkgroep op de hoogte brengen van het programma Locaties regelen Materiaal aandragen dat input is voor de jaarlijkse evaluatie

Spreekt bovenstaande je aan, laat dat dan weten aan Theo van der Made, telefoonnummer 0592 331700, e-mail: [email protected] 11

Ledenvergadering IVN Dinsdag 16 april aanstaande vindt de jaarlijkse IVN ledenvergadering plaats. De locatie wordt in de uitnodiging/agenda bekend gemaakt. We beginnen om 18.00 uur met een broodmaaltijd waarna aansluitend de vergadering plaatsvindt. We hopen om ongeveer 20.30 uur de vergadering te kunnen sluiten. De agenda, het jaarverslag en de financiële stukken worden nog toegestuurd. Als uw e-mailadres bij ons bekend is, ontvangt u deze stukken via de mail. Dit bespaart de vereniging verzendkosten. Wilt u de stukken ook via de mail ontvangen, maar is uw e-mailadres nog niet bij ons bekend, laat het ons dan weten. In verband met het bestellen van de broodmaaltijd verzoeken wij u uw aanwezigheid voor 8 april bij de secretaris kenbaar te maken. Dit kan telefonisch 0592 345 242 of via e-mail [email protected]. Geke Kooistra

Even voorstellen: Cees van Roozendaal Nieuw lid KNNV bestuur. Omdat ik helaas tijdens de algemene ledenvergadering niet aanwezig kon zijn, wil ik me langs deze weg kort aan u voorstellen. Mijn naam is Cees van Roozendaal en ben met mijn 57 jaren het jongste lid van het bestuur geworden. Ik heb een achtergrond als bioloog, ben in 1990 afgestudeerd in de plantenfysiologie en bodemkunde. Ik werk helaas niet in de biologie, maar loop in mijn vrije tijd geregeld met “de neus omlaag”, niet alleen om te zien waar ik loop, maar meer om te kijken wat er allemaal groeit en bloeit en even belangrijk, waar en waarom het er groeit en bloeit. Ik wil mij binnen het bestuur dan ook sterk gaan maken voor de plantenkant van KNNV Assen, niet omdat ik vogels niet leuk vind, ik leer er steeds meer herkennen, maar omdat planten echt fascinerende wezens zijn. Ze kunnen niet vliegen of weglopen, maar moeten weten te overleven op de plek waar ze min of meer toevallig ontkiemd zijn. Naast lid van het (bestuur van het) KNNV, ben ik sinds mei vorig jaar, IVN natuurgids, hier in Assen. Ik hoop dat ik de komende tijd velen van u persoonlijk mag leren kennen tijdens activiteiten op het gebied van de groene wereld. 12

Buiten werk Jaarverslag Vogelwerkgroep 2012 Ook dit jaar is het ledental van de VWG weer toegenomen: van 62 naar 64: 7 nieuwe leden, 4 opzeggingen en helaas het overlijden van Emile Gevers. De coördinatie bleef in handen van het driemanschap Jan Klever, Paul Troost en Peter Klomp. In de loop van het jaar zijn verschillende gesprekken gevoerd over de opzet van de VWG met als doel de taken verder te spreiden; de nieuwe opzet zal begin 2013 zijn beslag krijgen. Op de WAD-avond in februari werd de “Drentsche Vogelpries” uitgereikt aan Peter Klomp. Er werden 7 bijeenkomsten belegd in De Kroezehof met gemiddeld 17 leden aanwezig. Naast de bespreking van de lopende zaken, werden daarin presentaties gegeven over “Haviken in de boswachterij Hooghalen” door Willem van Manen; “Noteren voor het BMP” door Paul Troost; “Rietzangers”, “Piepjes” en “Opzet van de Vogelatlas” door Peter Klomp. Verder werd een vogelfilm vertoond uit de Attenborough-serie en was er een tweedehands “markt” voor oude natuurspullen. In het broedseizoen werden BMP-inventarisaties uitgevoerd in 11 terreinen (Amerbrugje, Bongeveen, Geelbroek-Noord en -Zuid, Hondstong, Kampsheide, Kortewegsbos, Lageveld, Zuid Hijkerzand; ook Deurzerdiep en Nijlanderbroek dit jaar als BMP-Alle soorten). Zeven terreinen hieruit werden ingebracht in een grotere inventarisatie langs de Drentsche Aa. De Hondstong werd geïnventariseerd als onderdeel van de afdelingsbrede inventarisatie 2011/2012. Als test werd dit jaar gewerkt met een gesplitst bezoekschema. Met als opzet een goede binding met het terrein te behouden bezocht daarbij niet iedere groep alle velden meer, maar wel de helft van de terreinen vaker. In de evaluatie echter werd door de groepen het doorlopen van slechts een deel van de terreinen als een gemis ervaren. Een extra groep op maandag kon gevormd worden. Voor de interpretatie is gebruik gemaakt van het ACL, het door Sovon ontwikkelde 13

Automatisch Clusteringprogramma. De online invoer van de veldkaartgegevens en het vervolgens automatisch verwerken hiervan tot territoria resulteerde naast een toegenomen standaardisatie van de procedure ook tot een aanzienlijke tijdsbesparing. De Hondstong is niet aangemeld bij Sovon en is nog met de hand geïnterpreteerd. In de meeste terreinen wordt nog steeds een toenemend aantal territoria vastgesteld. Een proef met het ingraven van 4 nestkasten voor de Tapuit op het Zuid Hijkerzand heeft geen broedgevallen opgeleverd. Daarnaast werd meegewerkt aan de Ekstertelling in Assen en aan de Huiszwaluwtelling. Ook in Loon wordt weer geteld voor de Huiszwaluw. Op meer individuele basis werkten leden mee aan o.a. nog enige BMP-inventarisaties, de Klapekster- en de Tuinvogeltelling, de Steenuilen- en de Kerkuilenwerkgroep en de Weidevogel-bescherming. Voor de Torenvalken was het een relatief succesvol jaar. Buiten het broedseizoen werden de inventarisatierondes uitgevoerd in 9 terreinen tijdens de zogeheten Herfst- en Wintertellingen: Amerbrugje, Diependal, Geelbroek, Groote Zand, Hingst-veen, Lageveld, Kampsheide, Kortewegsbos en Zuid Hijkerzand. De telgegevens hieruit, inclusief die voor de zoogdieren, worden bulksgewijs via waarneming.nl gerapporteerd. De atlasblokken 17-14 en -15 werden geïnventariseerd voor de WAD-januaritelling; de Moere en de Roldervennen I en II werden bezocht voor de Midwinter Watervogeltelling in januari en 5 routes voor de PTT-telling (Zuideres, 3 Diepjes, Esmeer, Flamingo, Jonkersheide) werden geteld in december. In november werd gestart met veldbezoeken voor de nieuwe Vogelatlas. In de komende 3 jaar worden de atlasblokken 12-54, 17-14 en 17-15 geïnventariseerd. In het kader van de herhaalde afdelingscursus “Natuurrijke Tuinen” is de presentatie “Vogels in de Tuin” gegeven; tevens is hiermee opgetreden voor de Katholieke Vrouwen Vereniging Assen. Contacten werden onderhouden met de terreinbeheerders: SBB (Oudemolen, Balloo en Elp), Het Drentse Landschap, Hr. Hendriks voor de fam. Korteweg. De waarnemingen aan o.a. baltsende Regenwulpen, Ruigpootbuizerd, Kwartelkoning, Grauwe Klauwier, Raaf, Europese Kanarie, Nachtegaal, Fluiter, Zwarte Ooievaar(s), Zwarte Zwaan, Paap, Visarend, Oosterse Zwarte Roodstaart, Krombekstrandloper en mogelijk Zwarte Ruiter en kruising Witoogeend x Kuifeend, naast een opgezette Vos als vogelverschrikker, zorgden voor de nodige gespreksstof dit jaar. Peter Klomp

14

Natuurbeheerwerkgroep KNNV 2012 Helemaal gaat de stelling `Wat je met rust laat, kan groeien``, de titel van het boek van Herman Feenstra over het Fochteloerveen, niet op. Natuurbehoud in Nederland vraagt veel onderhoud. Ook in het Fochteloerveen wordt gewerkt door Natuurmonumenten om het in de staat te houden die het nu al jaren heeft, een van de laatste restanten hoogveen in Nederland. Zorgen over de gevolgen voor het natuurbehoud als gevolg van de bezuinigingen door de vorige staatssecretaris, wiens naam niet genoemd mag worden, waren de aanleiding voor Kai Waterreus om contact op te nemen met Pauline Arends van SBB. Wellicht kunnen wij wat doen aan het onderhoud van de bossen en vennen van SBB. We waren meer dan welkom. Er is een groepje gevormd van 7 heren en een dame. Zij togen weldra aan het werk op het Heuvingerzand. Een heideveld aldaar werd ontdaan van de welig tierende opslag en is daardoor weer als heideveld herkenbaar. Dat stemde tot tevredenheid. Er was nog tijd om voor het broedseizoen om een heide bij het ven in de buurt van het Grote Zand eveneens van opslag te ontdoen. Daarna werden wij van half maart tot half juli tot rust gedwongen en konden wij ons wijden aan het in kaart brengen van het broedgedrag van de vogels. Halverwege de maand juli is de groep weer gestart. Op het Heuvingerzand bleek het al weer noodzakelijk om de inmiddels weer de opgekomen opslag te verwijderen. Dat valt toch tegen, je denkt dat je alles wel gehad hebt maar er staat nog telkens wat verscholen tussen de heidestruiken. Na het afronden van deze klus zijn we verder gegaan met het ven in het Hingstveen. Al langere tijd werd ons het zicht op dit prachtige ven, ontnomen door erg veel opslag langs de randen en op het ven. Dat maakt het waarnemen van de watervogels op deze plas moeilijk zo niet onmogelijk. Het ven dreigde geheel dicht te groeien. Het ven heeft nogal wat trilveen waarop je je kunt begeven, maar waar je ook door kunt zakken. Toch was het noodzakelijk om dit risico te nemen als je alle opslag wilt verwijderen. 15

Verraderlijk zijn dan ook nog de petgaten, die als zodanig niet makkelijk herkenbaar zijn, maar die je wel ontdekt aan de hand van het gestegen waterpeil in je laars. Later zijn er door ons rijplaten gebruikt. Dit maakte het afvoeren van de afgezaagde opslag makkelijker. Het was een forse klus maar ook dit resultaat mag er wezen. Het ven ligt er weer prachtig bij. Onze ervaring met het werken op dit soort vennen werd aangewend om ons te laten assisteren bij het verwijderen van de opslag van een tweetal vennen in de bossen bij Schoonloo. Door de vlinderstichting was daar een klus georganiseerd voor de Geo Cachers , een soort spoorzoekspel waar erg veel mensen over de gehele wereld aan deelnemen. Men wordt geacht een cache te zoeken die ergens verstopt is, onder een brug, een steen, in een boom, achter een muur etc. In ruil voor het vinden wordt men gevraagd wat terug te doen en dat was in dit geval deelname aan het schoonmaken van een ven. Men kwam met bijna 40 personen, waaronder een groot aantal die nog nooit eerder dit werk hadden gedaan en die wat benauwd waren voor het idee dat je over het veen moet lopen en er ook nog door kan zakken. Dit ven is een van de weinige plekken in Drenthe, elders in Nederland komen ze niet voor, waar de veenbesparelmoervlinder leeft. Dit is een ernstig bedreigde soort en het herstel van de geschikte habitat kost veel tijd, ca 25 jaar. Het is dus zaak om de bestaande plaatsen te koesteren en geschikt te houden voor deze prachtige vlindersoort. Ook leeft op dit ven, het van het Fochteloerveen bekende, veenhooibeestje. Ook dit is een soort die verder op maar een paar plaatsen in Drenthe voorkomt en dus ook de inspanning van het onderhoud van zijn leefgebied verdient. Een soortgelijk ven in de buurt van de Halkerbroektoren is vervolgens onder handen genomen. Dit lijkt als je er langs loopt een weinig interessant stukje bosven. Als je het betreedt vind je ook hier weer trilveen, veenbes en lavendelheide en dus een potentieel gebied voor veenhooibeestje en die andere vlinder. Ook dit ven is gereed en is nu weer een ven dat in het bos ligt in plaats van een bosven. Het valt niet mee om elke zaterdagmorgen aan het werk te gaan in de natuur. De deelname is dan ook strek wisselend. De vaste kern van twee heren en een dame wordt regelmatig versterkt door de anderen van de groep. Er is nog meer dan genoeg te doen dus hulp kunnen we zeker nog gebruiken. Ook dit jaar zullen we weer op elke zaterdagmorgen buiten de broedtijd aan het werk zijn met alles wat leeft en bloeit en ons altijd weer boeit. U bent welkom. Nico Rommes 16

Hoe het programma tot stand kwam De afgelopen paar jaar heeft Einbert gezorgd dat er een jaarprogramma kwam met excursies. Voor 2013 wilde Einbert een meer gevarieerd programma proberen samen te stellen. Of dat inderdaad is gelukt, kunt u zelf beoordelen, elders in dit blad. Wat mij betreft is de manier waarop het programma tot stand is gekomen (in ieder geval mijn aandeel) nog wel voor verbetering vatbaar. Vroeger In het verleden riep Einbert, en vóór hem Johannes, de gidsen bij elkaar, vroeg wat voor excursie ze wilden geven en wanneer. En zie daar, het programma was rond. De afgelopen twee jaar had het programma een thema, waar in ieder geval een aantal excursies op voortborduurde. Variatie Dit jaar wilde Einbert dus wat anders proberen. Niet alleen de ‘traditionele’ excursies (groep met gids), maar ook een cursus of een fotowedstrijd, of….. Het bestuur en ik hadden daar wel oren naar. Na de zomer hebben Einbert, ondergetekende en Jaap van Roon (vanuit het bestuur) aan tafel gezeten. We hebben hardop nagedacht over wat we graag wilden bereiken en hóe we dat konden bereiken. Denksessie Uiteindelijk hebben we als onderdeel van de ledenvergadering in november een gezamenlijke denk-sessie gehad over mogelijke publieksactiviteiten. Allemaal rondom het thema water. De aanwezigen, zowel gidsen als niet-gidsen, hebben enthousiast meegedacht. Er werden leuke activiteiten bedacht en veel mensen boden zich aan om activiteiten uit te voeren of om hand- en spandiensten te doen. Een paar mensen wilden elk één van de activiteiten daadwerkelijk gaan organiseren voor 2013. Voor een aantal andere activiteiten lukte dat niet. Deze activiteiten zijn dus niet doorgegaan. Jammer voor de mensen die wel in de uitvoering hadden willen meewerken. Niet optimaal De tijd om het programma in elkaar te zetten was vrij kort en ging voornamelijk via email. Dat werkt toch niet optimaal. Misverstanden liggen eenvoudig op de loer. En de vraag ‘wat wil je binnen dit thema doen’ is wel erg open en dus lastig te beantwoorden. Andersom vond ik het lastig om voor iedereen die zich aangemeld had om ‘iets’ te doen, ook iets te verzinnen. Verbetering Wat mij betreft hebben we een gevarieerd en leuk programma gekregen, dus: missie 17

geslaagd. Ik vind het jammer dat niet iedereen die zich bereid heeft getoond mee te werken, aan de slag kan. Volgend jaar beter! En als je een tip hebt hoe het beter kan, hoor ik dat graag! Diliana Welink

Flauwe oevers – ‘sambal bij’? Lang voordat het ‘ecologisch bermbeheer’ was uitgevonden, maaide de gemeente Assen haar bermen al extensief. Dat wil zeggen dat de bermen 1 of 2 keer jaar worden gemaaid. Het maaisel wordt dan afgevoerd, vergelijkbaar met hooien. Op deze manier wordt de bodem steeds voedselarmer en daarmee soortenrijker. Pas redelijk recent is de gemeente ook begonnen met het aanleggen van natuurvriendelijke oevers, om ook die soortenrijker te maken. In het kader van ons jaarthema ‘Water’ organiseren we op 18 juni samen met de gemeente een excursie langs de bermen en oevers. Structuur gewenst Bermen en oevers vormen het leefgebied van een groot aantal soorten planten en geleedpotigen (insecten, spinnen). Daarnaast vormen bermen en oevers vaak de verbinding tussen leefgebieden van dieren. Ze zijn daarom van groot belang voor de levenskansen van diverse plant- en diersoorten. Voor veel van deze soorten is alleen ‘maaien en afvoeren’ niet voldoende. Veel diersoorten, met name vlinders, zijn ook afhankelijk van de structuur van een vegetatie. Dus niet overal even lange planten, maar ook ruigere stukjes en her en der een struik of juist open plek. Andersom geldt, hoe meer variatie in de structuur (hoog-laag, open-dicht, nat-droog, licht-donker), hoe meer soorten er voorkomen. Daarbij zijn met name de overgangen tussen milieus soortenrijk. Vastgelegd in bermenplan De gemeente wil het beheer van de bermen en oevers (blijven) afstemmen op de aanwezige soorten en de soorten die zich nog kunnen vestigen. En op de functies van de bermen voor deze soorten. Vorig jaar is dit vastgelegd in het ‘Bermenplan’. Hierin zijn vegetatietypen beschreven die in de bermen en oevers van Assen aanwezig zijn en bereikt kunnen worden. Per vegetatietype worden doelsoorten benoemd. Dit zijn algemene, bijzondere of kwetsbare soorten die afhankelijk zijn van het vegetatietype en goed herkenbaar in het veld. Aan de doelsoort kun je afmeten welk beheer nodig is en of de doelstellingen gehaald worden.

18

Vertaald naar maaikaarten Vervolgens moeten deze vegetatietypen en het bijbehorende beheer op kaart worden gezet - of is dat inmiddels al gezet. Op deze kaarten kan de aannemer zien wanneer hij waar moet maaien, en hoe. Dat het dan toch nog wel eens fout gaat, heeft u eerder in de Kruusbèze kunnen lezen in een stukje van Cees van Roozendaal (over de orchideeën). Ruimbaan voor oeverplanten De gemeente wil niet alleen met beheer de natuur stimuleren. Op steeds meer plekken worden ‘Natuurvriendelijke oevers’ aangelegd. Vaak zijn dit flauwe oevers. Door de flauwe helling zijn op de oever verschillende milieus aanwezig, waarin dus heel verschillende planten kunnen groeien: planten die graag nat staan, planten die een beetje nat willen en bovenaan de planten die droog willen blijven. Er is veel meer plek voor die verschillende soorten. Excursie Op 18 juni organiseren we met de gemeente Assen een tocht lang de Natuurvriendelijke oevers (NVO’s) in Marsdijk. Een mooie gelegenheid om met de gemeente in gesprek te gaan: in hoeverre heeft het aanleggen van deze oevers en het maaibeheer nou echt effect? En waarom kan het niet wat pittiger en worden er niet meer NVO’s aangelegd? We vergelijken de soorten die op ‘ouderwetse’ oevers groeien met die op de NVO’s, zodat we met eigen ogen kunnen zien, of bovenstaand verhaal wel waar is…. U bent van harte welkom. Startpunt is de kinderboerderij Beekdalhoeve in Marsdijk, 19.30 uur. Voor het donker zijn we weer terug. Diliana Welink

19

Wie wil meedenken? Sinds 1997 beschikt Assen over een Arboretum. Dit Arboretum vindt je in de buurt van de golfbaan. Het is samengesteld met bomen uit Amerika, Azië en Europa. Er is een Stichting Arboretum in het leven geroepen en er is een werkgroep samengesteld om het bos te onderhouden. De Stichting vindt het echter wel jammer, dat er zo weinig mensen op de hoogte zijn van het bestaan en dat er zo weinig mensen komen. Daarom hebben ze contact opgenomen met ons met de vraag of wij willen nadenken over mogelijke activiteiten. We hebben het gehad over bijvoorbeeld een scholendag of een rondleiding. We hebben het ook gehad over digitale mogelijkheden, zoals het ontwikkelen van een app met informatie erin over de diverse bomen, of een QR-code, die op het infobord geplaatst kan worden, waarmee men de informatie kan downloaden. Er zijn vast en zeker nog veel meer mogelijkheden. Daarom zijn we op zoek naar leden, die daar over mee willen denken en zulke zaken zouden kunnen ontwikkelen. Wil je er over meedenken en vind je het leuk om te helpen bij het ontwikkelen van activiteiten, mail dan naar [email protected] of bel 0592-265055. Wil je meer informatie over het Arboretum, kijk dan op http://www. arboretum-assen.nl We horen graag van je! Namens het bestuur IVN, Jenny Koppert

20

Buiten zijn Snertwandeling Op 12 januari vond weer de traditionele snertwandeling plaats. Zowel bij de KNNV als IVN een traditie. Als je toch meer activiteiten samendoet en openstelt voor elkaar dan is een gezamenljke snertwandeling een logische conclusie. Het werd een succes, zo’n 45 leden deden mee. Jan Klever had de wandeling voorbereid en dat zat hem niet mee dit jaar. Het weer was erg wisselvallig en dan kun je rond het Hingstveen – waar de wandeling werd gehouden- erg veel modder en plassen verwachten. Jan en echtgenote Riet hebben de wandeling dan ook meerdere keren gemaakt en kort voor 12 januari de route nog omgelegd. We ontmoetten elkaar op de parkeerplek bij de Bonte Wever en reden naar de parkeerplaats van Dianaheide. Daar werd zorgvuldig kleding en schoeisel “winterwandel” klaar gemaakt. Het weer op deze dag kon niet mooier: er lag een mooie sneeuwlaag, weinig wind en de zon scheen regelmatig. Het is een sociale happening en dus hadden de meeste vogelaars hun kijker thuisgelaten hetgeen weer spijtig was toen de wandeling over de heide ging en gespannen het veld werd afgetuurd op zoek naar de Klapekster (Lanius excubitor) die gelukkig –zij het ver weg- kon worden gespot. Dat zo’n wandeling in de sneeuw toch verradelijk kan zijn onderging een IVN-er die dacht een plas te omzeilen en met één been in de sloot stapte. Tot zijn lies doorweekt hetgeen bij een temperatuur onder nul toch af te raden valt… Rondom het ven in Hingstveen was een prachtig zicht dankzij Natuurbeheerwerkgroep van de KNNV die een groot van de rand geschoond heeft van opslag. 21

Op het ven waren mooie kuifeendjes te zien. Na de wandeling op naar Boerderijcamping Amerveld in Amen waar de snert geserveerd werd. Na een kort toespraakje van Ferdi Uilhoorn en het toezingen van de jarige Jan Klever liet iedereen zich de soep - vegetarisch of mét- goed smaken en werd geanimeerd met elkaar gesproken. Een goed idee om als KNNV en IVN samen op te trekken. Heleen Medema

Afscheid Peter Klomp Op 30 januari is Peter Klomp op een feestelijke manier uitgeluid als voorzitter van de Vogelwerkgroep KNNV. Na 15 jaar was het tijd om meer aandacht te besteden aan andere zaken.

22

Sneeuwganzen in Groningen. Zoals sommige van u wel weten gaan wij, Marijke en Bert, op pad zonder een goed voorbereid plan. Dat levert aardige vogelwaarnemingen op. Dat onze auto daarbij weleens erg vies wordt nemen we maar op de koop toe. Niet voor niets hebben onze kinderen het over een werk auto en eigenlijk over een kleine SUV. Typerend voor deze stelling is, dat onze zoon zijn collega’s altijd voorhoudt “heb je daarvoor een SUV nodig? Mijn vader doet dat met zijn Astra” Neem bijvoorbeeld zaterdag 9 februari. Wij reden langs het Reitdiep. Een leuk en smal pad enig! Helaas weten we nog steeds niet hoe dit diep door de stad Groningen zelf loopt, maar dat komt nog wel een keer. Dat is niet erg, want buiten de stad is het leuk vooral omdat er her en der nog sneeuw lag. Iedereen weet van de lagere school, dat het Reitdiep eindigt in het Lauwersmeer en alleen doorwinterde vogelaars weten, dat daar leuke waarnemingen mogelijk zijn. Bij de haven van Lauwerszijl zagen we niet veel. We zagen wel veel medevogelaars rijden. Waar zochten die nu naar? Dan maar naar Peazemerlanden en… bingo een heel grote groep plus 1000 brandganzen plus een vijftigtal rotganzen. De laatste soort zien we meestal op grote afstand van de weg, maar dit keer zaten ze niet ver weg! Was dit waar de vogelaars op zoek naar waren? Kennelijk niet, want ze waren snel vertrokken. Richting Ezumakeeg waar de vogelhut staat maar ook daar zagen we niet bijzondere soorten zwemmen voornamelijk meerkoeten en bergeenden. Niet iets om opgewonden van te raken. Maar wat zoeken ze dan wel Op weg naar huis zien we langs een kleine weg richting Een auto staan met toeters uit het raam. Wij zien daar alleen brand- en rietganzen. Voor Belgen misschien iets aparts, maar voor ons niet. Nu we toch op een klein weggetje rijden en de kaart bij ons hebben gaan we toch maar verder. Ineens zien we witte ganzen tussen de Brandganzen tamme, maar daar lijkt het wel op of zijn het sneeuwganzen. Dat kan toch niet waar zijn! Bewoners van de Noordpool, die we nu in hoge noorden van ons land zien Onze vogelgids wijst ons de weg. Het zijn 3 Sneeuwganzen en dat.wordt bevestigd door Patterson. Inderdaad, het zijn sneeuwganzen. Onze dag is weer goed. Marijke en Bert Aalders 23

De Vrijbuiters Een seniorengroep die nog steeds actief is . Deze groep ouderen, waarvan de meeste lid zijn van het IVN, gaat ongeveer een keer per maand, een middag of een hele dag op pad. Op basis van vrijwilligheid komt één van de deelnemers met een voorstel betreffende dag en doel. Hij of zij bepaalt tevens de route: dit kan een route zijn uit de krant, uit een tijdschrift of een knapzakroute. Meestal staat daar voldoende achtergrondinformatie bij en verder gaan we ervan uit, dat we samen genoeg over natuur en landschap weten. Op deze manier ontstaat zoveel mogelijk variatie en je komt zodoende vaak op plaatsen die niet zo bekend zijn. De nadruk ligt op gezelligheid en op het buiten zijn. De afstand die gelopen wordt, is maximaal zo’n 10 kilometer. We kunnen op eigen gelegenheid naar de ontmoetingsplaats gaan; meestal gaan we carpoolen. Het aantal deelnemers varieert: tussen de vier en tien. Er zijn geen kosten aan verbonden, alleen een vergoeding voor de chauffeur. Recente activiteiten: Hooghalen (Heuvingerzand, rond Hiemstrastate, Grote Zand). Rond de Heidehof (natuurbegraafplaats). Bij Avereest (rond de Reest). Lijkt het je wat om eens mee te lopen, of wil je meer weten: J. Mateboer tel.344675 of [email protected] Een ieder is hartelijk welkom. Johannes Mateboer

24

Met app op zoek naar de bron Beste mensen, Verleden jaar ben ik afgestudeerd als IVN Natuurgids. In een eerder stukje in de Kruusbèze, heb ik al verteld over mijn ervaringen als cursist en iets over het afstudeerproject wat ik samen met nog twee anderen heb uitgevoerd, het maken van een wandeling naar de bronnen van de Drentsche Aa in Assen, onder andere ondersteund door een app op de smartphone. Graag wil ik u uitnodigen om samen met mij deze wandeling, geheel of gedeeltelijk te lopen op 21 april aanstaande. Tijdens de wandeling zal aan de hand van de app worden ingegaan op de geschiedenis van de beeklopen in Assen en zal er iets verteld worden over de toekomst ervan, wat de plannen zijn van de gemeente in het kader van de Florijnas-projecten. Hebt u een smartphone, download dan de annodrenthenu app via annodrenthe.nu en laad zoveel als kan de content voor de app thuis via een wifi verbinding, zodat uw bundel niet in zijn geheel wordt opgemaakt tijdens de wandeling. De wandeling heet “Op zoek naar de bron” en is te vinden in het “groene kanaal” van Annodrenthe.nu. Is het bovenstaande voor u abracadabra, dan moet ik er van uitgaan dat u (nog) niet in het bezit bent van een smartphone. Ook dan bent u van harte welkom. Voor de aanvang van de wandeling verwijs ik naar het programma op de website van het IVN. De startplaats kan ik al wel verklappen, dat is op de hoek van de Zevensterstraat en de Anreperstraat in Assen oost. Waterdicht schoeisel is aan te bevelen, er zijn een aantal drassige stukken in de wandeling. Als u slecht ter been bent, of afhankelijk van hulpmiddelen anders dan een gewone wandelstok, dan is deze wandeling voor u helaas niet geschikt. Cees van Roozendaal

25

Voordrachten en excursies Een bij eerste oogopslag wat prozaïsche uitwerking van het thema water verzorgen Einbert van Rees en Wil Al: water uit de kraan. Wat daarbij komt kijken, wat daarvan is te zien, komt breed en gevarieerd aan de orde in twee lezingen en twee excursies. Ze moeten er nog veel aan doen om het hart van de natuurliefhebber met naam, plek en datum te kunnen beroeren, maar u mag in april, mei en juni hopen op excursies in prachtige en verrassende waterwingebieden. En van sprankelende voordrachten, onder andere over de geschiedenis van waterwinning en waterleiding naar Assen. Deze Kruusbèze komt te vroeg, de volgende te laat uit om u op tijd uit te nodigen. Nieuwsgierig – toch maar iets ontsluieren? - naar de lente op het Dijkveld, de Breevenen? Raadpleeg dan onze website www.ivnassen.nl en let op wat we in de huis-aanhuisbladen hierover publiceren. Als afronding van hun natuurgidsencursus schreven Cees van Roozendaal, René Bult en Annemarie Meijer in 2011 ‘Terug naar de bron’, een boekje met wandelingen langs beken van Assen. Het is verkrijgbaar bij de VVV, op de site van onze afdeling ook te downloaden. Deelnemers aan een vroegere natuurgidsencursus van onze afdeling schreven ‘Fietsen op het waterpad’, een boekje met een fietsroute langs “watermerken” van Assen. Begin juni kunt u met Jelle Mayer en Wil Al meefietsen langs de singels, vijvers en beken aan de oost- en westzijde van Assen. Ook hiervan kunnen we nu nog niet de precieze datum geven, die staat straks op onze site www.ivnassen.nl. Wil Al

26

Buiten leven Natuurbeleving in een ecologisch “stadstuintje” tussen de ananasvelden in Zuidwest Taiwan. Alweer zeven jaar woon ik in Zuidwest Taiwan, niet ver van de kreeftskeerkring, in het dorp San Sing, waar de boeren enkele jaren geleden massaal zijn overgegaan tot het telen van allerlei soorten ananas. In Zuidwest Taiwan heerst een halftropisch klimaat; er zijn geen duidelijke seizoenen zoals in Nederland; wel is er een regentijd in lente en zomer en een droge tijd in herfst en winter; de temperatuur varieert met uitschieters van 8 graden in midwinter tot 38 graden Celsius in hoogzomer; het hele jaar door zijn er vlinders en zwaluwen, Boeren Zwaluwen en Hut Zwaluwen (Hirunda pacifica). In deze woonwijk van ons ananasdorp zijn alle huizen, meest twee onder een kap, rood van kleur en is de voor-en achtertuin geel ommuurd en verbonden door een smalle gang. Mijn voortuin ligt aan de straatkant op het zuiden en is zo klein als een stadstuintje, ongeveer veertig vierkante meter. Vanuit het keukenraam ziet het spiedend oog al wat zoal leeft en groeit in het door hoge struiken beschaduwde achtertuintje van twintig vierkante meter, waarvan de lichtgele muur het zicht op een daarachter gelegen nog onbebouwd veld met hoog gras blokkeert. De voor-en achtertuin heb ik beplant met meest inheemse planten uit de omgeving, naar achteraf blijkt bijna allemaal gebruikt als chinees medicijn, zoals Indische Zandmalve (Sida cordifolia) met gele bloemetjes die tegen het middaguur zijn uitgebloeid, geurende Japanse Kamperfoeli (Lonicera Japonica), Indische Rodondrendron (Melastoma candidum) met roze roosbloemen midden mei, Klim Wedelia (Wedelia triloba), een woekerende composiet met donkergele bloemen, Chinese Vlier (Sambucus chinensis), Gewoon Spinkruid, (Commelina communis), een kruipplant, knopig, helblauwe bloemetjes, groeiend in een kuip water; Taiwan’s Prachtbes (Callicarpa formosana), een forse struik met roze pluizige bloemschermen en in rijpe toestand donkerpaarse bessen; die hoewel onrijp voor vogels toch zo goed smaken dat ze geen kans krijgen hun prachtige kleur te tonen; en het Grootbloemig Tandzaad (Bidens pilosa radiata) met helwitte bloemen en een felgeel hart. De zaden zijn voorzien van twee haakjes die zich overal aan hechten met als gevolg dat deze ooit ingevoerde bijenplant zich over heel Taiwan heeft kunnen verspreiden en met zijn bloemen het hele jaar door in het altijd groene landschap sterk opvalt. Van het blad van bijna al deze planten kun je thee trekken die zou helpen tegen allerlei kwalen zoals neusbloeden, griep, infecties en maagpijn. 27

De kleur in mijn groene tuin moet toch vooral komen van de vlinders en van enkele langbloeiende planten uit Zuid Amerika. Zo is er de Mexicaanse Heide (Cuphea Hysoppifolia) met permanent een zee van roze bloemetjes, een attractie voor blauwtjes (Lycaenidae) en witjes (Pieridae), zoals het “Pandava Blauwtje” (Chilades pandava peripatria), het “Witgestippeld Blauwtje” (Jamides alecto dromicus), het Indisch Koolwitje (Pieris Canidia) en “Taiwan’s Boswitje” (Leptosia nina niobe). Dit Boswitje heeft een trage vlucht, houdt zich ook in de schaduw op en heeft als favoriete honingplant een woekerende exoot in de tuin, bekend onder namen als (Kleinbloemig) Chinees Viooltje of Kruipend Vingerhoedskruid, de Asystasia gangetica micrantha. Deze acanthusachtige met witte lipbloemetjes, lijkend op een viooltje met paarsblauwe bloemkern, ontwikkelt na de bloei in november radervormige zaadjes die met kracht uit de zaaddoosjes worden geslingerd. Het geklik van rondschietende zaadjes is in de tuin duidelijk hoorbaar. Veel blauwtjes in Taiwan kunnen zich tegen hongerige vogels beschermen door hun achtervleugels met korte zwarte uitsteeksels boven de twee schijnogen op en neer te bewegen. Je ziet in de tuin soms vlinders met een hap uit het achterlijf; ze hebben hongerige vogels misleid en zich zo het leven gered. De helblauwe bloemetjes van de Valse Valeriaan uit Jamaica (Stachytarpeta jamaicensis), elke dag weer vernieuwd, zijn goed voor honingbijen, veel soorten wilde bijen, en voor de “Blauwgebande Zweefbij” (Amegilla cingulata), die mij doet denken aan onze Wolzwever, ook met lange tong, dezelfde schokkerige vliegwijze, maar dan zonder wol. Zweefbijen slapen soms op een rij onderelkaar aan een takje. De nectar van de Valse Valeriaan wordt ook genoten door een nachtvlinder die overdag vliegt op de wijze van Wolzwevers en Zweefbijen, de Kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum); en dan komen in de zomer diverse soorten zwarte pages of zwaluwstaarten van wel 10 centimeter. Sommige zwarte pages hebben rode vlekken op de achtervleugels, zoals de Papilio memnon heronus, en de Papilio helenus fortunius, andere zijn weerschijnend, zoals de Papilio bianor thrasymedes. Wie raakt aan de kop van de groene rups van bijvoorbeeld de zwarte page Papilio protenor ervaart iets van het wonderbaarlijke van de evolutie; de kop met twee grote zwarte (schijn)ogen lijkt op te zwellen en begint vervaarlijk heen en weer te bewegen en plots floepen twee felrode sprieten aan de voorzijde naar buiten als de vurige tong van een slang. 28

Maar zou een rasechte rupsendoder als de vijf centimeter grote Aziatische Reuzen Hoornaar (Vespa mandarinia)– de brandweer kwam onlangs ‘s nachts in de wijk om twee kollosale nesten , een hoog onder een dakrand, een diep verscholen in een boom, met waterstralen te verwijderen- zouden die “tijgerkop-wespen” zeggen de chinezen, zich door zo’n “slang” heus laten afschrikken? Een wolfsmelkachtige plant met geel en oranje bloemetjes, de Zijdeplant (Asclepias curassiva)-zijde vanwege de zaden aan een zijdeachtige pluis-, is een buitenlandse waardplant voor de geheel diep oranje zwartgestreepte Kleine Monarchvlinder (Danaus chrysippus) met geel en zwart getekende rupsen. Een genot voor het oog in de tuin is verder een page met een brede azuurblauwe lijn over de vleugels, de Indische Driehoek (Graphium sarpedon connectens) die eitjes legt op het glimmende, bij fijnwrijven sterk ruikende blad van de Kamferboom (Cinnamon camphora). Het vlindereiland Taiwan heeft ook pages die lijken op ons aller Koninginnepage; het gaat om de Japanse Zwaluwstaart (Papilio xuthus) en in mindere mate om de Citroen Page (Papilio demoleus). Ze maken voor hun eitjes dankbaar gebruik van de blaadjes van allerlei citrussoorten in de tuin, zoals de gedoornde Pompelmoesstruik, (Citrus grandis). De peervormige geelgroene vruchten hebben een zeer dikke schil, die hier in de zon wordt gedroogd en dient voor medicinale thee. Het is verbazingwekkend hoe die pages tussen al die blaadjes, bijvoorbeeld ook van een ander lid van de geurende citrusfamilie, de Jasmijn Sinaasappel (Murraya paniculata), telkens weer de juiste waardplant weten te vinden. Onder de dikkopjes in de tuin is zeker vermeldenswaard een zwart-wit gekleurd dikkopje, Udaspes folus, waarvan de groene rups met zwart kopje zich inspint in het blad van een gembersoort, de Pracht Gemberlelie (Alpinia speciosa). Deze gemberplant is nu bijna twee meter hoog en draagt in mei lange trossen witte bloemen met oranjegeel hart en in oktober verschijnen roodbruine zaaddozen met zaden, die als medicijn kunnen dienen. Het welriekende blad wordt tijdens het Drakenbootfestival in de zomer gebruikt om gekookte rijst in te 29

wikkelen. De voorzijde van het “stadstuintje” heeft de meeste zon en dat is niet alleen goed voor vlinders, maar ook voor hagedissen. Die zonnen elke ochtend op een hoop rivierkeien. Taiwan’s Grashagedis (Takydromus formosanus), slank, bruingroen, zwartgelijnd, houdt zich op eerbiedige afstand van de lichtbruine Taiwanees Chinese Skink (Eumeces chinensis formosensis). Deze hagedissensoort met een dik rond lichaam meet van kop tot staart meer dan dertig centimeter en eet alles wat maar klein genoeg is, zelfs kikkertjes en de vleeshoudende korrels in hondenvoer. Er is een reptielensoort die soms vanuit de tuin het huis binnendringt; dan galmt in de kamer het “tuk-tuk-tuk” van de Huis Gekko (Hemidactylus frenatus). Een gekko is moeilijk te vangen, want zelfs ondersteboven aan het plafond rent deze superacrobaat naar de eerste de beste schuilplaats. Een bijzondere gast in de voortuin is een bruingroen draakje met een grote kop en een rugkam, gemeten van kop tot staart circa dertig centimeter, de Swinhoe Agaam (Japalura swinhonis). Hij is zeer territoriaal op de stam van de inmiddels zes meter hoge uit Mexico afkomstige Avocadoboom (Persea americana). De inheemse vijgeboom (Ficus septica) in de achtertuin is ook al flink opgeschoten tot boven de vier meter en draagt talloze groene bloemvruchten.Wespjes zorgen voor de bevruchting en vinden de onzichtbare bloem binnenin de vrucht en die vormt een delicatesse voor insecteneters. In de droge tijd besproei ik de boom. Dan komen van alle kanten Japanse brilvogeltjes (Zosterops japonicus) aanvliegen, even groot als de zwarte page (10 centimeter), groen met witte miniveertjes rond de oogjes. Ze komen dit keer om in de natte bladeren te baden. Brilvogeltjes zijn insecteneters en zoals de meeste insecteneters voeden ze zich ook met bessen en vruchten, net als de Chinese Buulbuul (Pycnonotus sinensis). Een van deze spreeuwgrote Buulbuuls met witte kruin en in de zon iriserende olijfgroene vleugels, ziet zichzelf in het spiegelend oppervlak van een metalen constructie bij de buren en vliegt daar urenlang tegenop. Vanuit het veld achter de muur met hoog gras vliegen bruine Muskaatvinkjes Swinhoe Agaam (Lonchura punctulata), wel eens de achtertuin in. Ze maken een bolvormig nest met ingang aan de zijkant. Ik vond ooit zo’n nest in de takken van een omgezaagde boom en besloot de bijna vliegvlugge vier jonge vogels te adopteren. En zo heb ik ontdekt dat ze elkaars kopveren masseren net als Brilvogeltjes doen, en dat ze alle vier elke dag tweemaal daags baden, eenmaal in de ochtend niet lang na het ontwaken en eenmaal in de avond voor het te rusten gaan. Geen dagelijkse bezoeker is een jaarlijkse wintergast, de Blauwe Rotslijster (Monticola solitarius), ook voorkomend op Corsica en in het Zuid Spaanse bergland . 30

Elk jaar, vanaf begin september tot in maart , zingt hij, solitair, ergens vlak onder het dak zachtjes en heel melodieus merelachtig voor zich uit. Bijna tegelijkertijd arriveert de zwart gemaskerde Bruine Klauwier (Lanius cristatus), die bovenop een struik op hagedissen loert; en deze herfst kwam ook weer een Torenvalk overvliegen. Onder die overvliegers verwachten we tegen Chinees Nieuwjaar, dat is rond begin februari, de Savanne Nachtzwaluw (Caprimulgus affinis), die sterk lijkt op onze Nachtzwaluw. Deze “geitenmelker” legt op platte daken, tot zelfs in de zeer drukke nabij gelegen stad, twee roze gestippelde eitjes en hij houdt daar ‘s nachts met zijn luid “piewiet-piewiet” lichte slapers wakker. In april wiekt de Oosterse Vorkstaartplevier (Glareola maldivarum) op de wijze van ons Visdiefje over de tuin naar een open veld. Deze zomergast valt bijna niet te onderscheiden van zijn soortgenoot uit Zuid-Europa. Dit jaar in november zag ik in de achtertuin een andere trouwe wintergast eten van de rode bessen van de Ardisia squamulosa, een exotische struik uit de Filippijnen. Het was het zandkleurige vrouwtje van de Spiegel Roodstaart (Phoenicurus auroreus). Roodstaarten trillen lichtjes met hun roodbruine staart. De mannetjes van onze wintergast zijn zwartblauw met oranjerode borst; ze hebben een witte vlek op de vleugels en lichtblauwe veren aan kop en nek. In de voortuin had ik speciaal voor paddestoelen stammen van de Kralenboom (Melia azeradach) half ingegraven. Deze boom draagt paars-witte heerlijk geurende bloemtrossen in maart en de gele kraalbessen zijn zeer geliefd bij de Zwarte Buulbuuls (Hypsipetes leucocephalus). De paddestoelen reageerden dankbaar. Eerst kwam de Echte Judasoor (Auricularia auricula), door chinezen genaamd “hout-oor”, en dan in maart waren de stammen besneeuwd met talloze Zwerm Inktzwammen (Coprinus disseminatus). Helaas was de “sneeuw” al na een dag grijs geworden. Een andere nog vreemdere verschijning vond plaats in de achtertuin onder de ficusboom: dag na dag stak een nieuwe Kleine Stinkzwam (Mutinus caninus) de kop op. Deze stinkzwam ruikt niet zo sterk als onze Stinkzwam en de olijfgroene hoed is niet gerimpeld. De afgelopen zomer begon ik met het bijvoeren van zaadeters in de achtertuin. De Rode Tortels (Streptopelia tranquebarica), waren te schuw om van het dak naar beneden te komen, maar wel kwamen Ringmussen en een koppel 31

Parelhals Tortelduiven (Streptopelia chinensis) op het voer af. En plots tegen de avond ook vier niet uitgenodigde gasten: een familie Bruine Ratten. Gewoonlijk is het enige zoogdier in de tuin de grijze Muskus Spitsmuis (Suncus murinus), hier “geldmuis” genoemd. Het geurspoor van de ratten werd gevolgd door hun grootste inheemse vijand: op een droge dag medio augustus vlak na dagen zware regenval vanwege een tropische storm, kroop tegen de tuinmuur omhoog een bekende klimmer en rattenvanger, de niet giftige, witgele zwart gewenkbrauwde Grotten Rattenslang (Orthriophis taeniura) van wel 135 centimeter lengte. Deze slang was zeker en vast omhooggeklommen uit de donkere vochtige holle ruimten van de straatriolering, waar ook de ratten huizen. Nooit gedacht dat er in een kleine “stadstuin”in Taiwan zoveel aan natuur valt te beleven. Never say “never”! Tekst door Rudolf Regout; Foto’s door Ming-Chao Lin

32

Vroeger werk Het archief 27 Het IVN archief is geen toonbeeld van geordendheid. Allerlei mappen zitten vol met stoffige papieren, maar het is lastig om er een ysteem in te ontdekken. Compleet is het ook niet meer. Een deel bleek ,toen ik het jaren geleden thuis bezorgd kreeg, versnipperd te zijn door muizen die er een nestje van gebouwd hadden. Voor een IVN archief natuurlijk een mooi lot, maar toen ik op zoek ging naar jaarverslagen na 1982 omdat de mooie map met jaarverslagen die ik gebruikte niet verder ging dan 1982 bleek een vervolgmap met jaarverslagen onvindbaar. Om over 1983 en verder te kunnen schrijven moet ik verslagen van bestuursvergaderingen raadplegen. Er ontstaat dan een wat ander beeld dan wanneer je jaarverslagen leest. Het gaat meer om de achterliggende zaken dan om de activiteiten die de afdeling onderneemt. Soms zijn de notulen kort en wat cryptisch, je moet maar raden waar het precies over gaat. Toch valt er wel een beeld te vormen van in dit geval 1983. In januari praat het bestuur over het beleidsplan van de Milieuraad. Bestuursleden vragen zich af of er in de afdeling belangstelling is voor het verzamelen van informatie en het voeren van acties en aanzien van negatieve ontwikkelingen op het gebied van milieu en natuur in Assen. Ze komen er niet uit en besloten wordt om later nog eens nader op de taak en doelstellingen van het IVN in te gaan. Let wel het was 1983, Nederland stond bol van de actiegroepen die tegen van alles en nog wat demonstreerden. De IVN afdeling Assen richtte zich op ander zaken: de groenkursus met 17 deelnemers (kosten 35 gulden per persoon) De secretaris tekent aan dat de plattelandsvrouwen worden gevraagd voor deelname aan de kursus. Er wordt gewerkt aan gezamenlijke berichtgeving “groene verenigingen” .Er moet een jaarprogramma opgesteld worden, na de jaarvergadering pas dus dat komt nog terug. Het zal nog tot na 2010 duren voordat de Kruusbeze verschijnen gaat, gezamenlijke berichtgeving van KNNV en IVN. Het kan verkeren. De afdeling kiest als thema “de natuur in eigen omgeving “en er worden plannen bedacht rond het thema. Paddestoelen, trekvogels, determineren ,stinsplanten en voorjaarsbloeiers, plantengemeenschappen, avond natuurgidsen, braakballen pluizen, dia avond met eigen dia’s ..wordt vervolgd. Er wordt een groepje gevormd dat bewoners van de wijk Pittelo wil laten inventariseren (wat precies wordt niet vermeld) Er zal ook een afdelingsblad komen dat 4 keer per jaar moet verschijnen. De redactie bestaat uit Ben en Johan. Via dat medium kan dan informatie over wat doet de afdeling Assen (en wat wil de afdeling Assen allemaal) verspreid worden. Er wordt een excursie naar de Wieden voorbereid, specifiek voor leden en het programma ziet er aantrekkelijk uit met een rondvaartocht en een excursie in de kooi. Het 33

wordt een succes blijkt in de notulen van juni: voor herhaling vatbaar, maar wel moet de route beter gepland, moet er vaker gestopt worden en minder gevaren, beter ingespeeld worden op de wensen en moet er kaartmateriaal van de omgeving beschikbaar zijn. Het idee uit 1983 wordt dit jaar weer opgepakt. Ook nu weer willen we voor onze leden een speciale excursiedag organiseren . Daarover zal nog informatie gegeven worden en het is te hopen dat het weer “voor herhaling vatbaar” bevonden zal worden. Misschien dat er rekening gehouden kan worden met de aanbevelingen uit 1983: de route goed plannen, vaker stoppen enzovoorts. Ik hoop dat er veel leden mee zullen gaan en dat we met elkaar kunnen genieten van een mooie dag. Einbert van Rees

In gesprek met erelid Jan Dekker. In het kader van ons 90 jarig jubileum in deze Kruusbèze een interview met ons oudste én in de volgende een gesprek met ons jongste lid. Jan Dekker (97 jaar) is er altijd voor in om herinneringen op te halen over zijn eerste hobby voetbal en ’n tweede de vogels én uit de KNNV tijd toen hij nog actief vogelde. Iets dat hij tot op hoge leeftijd heeft gedaan. In de gezellige huiskamer doet hij verhaal waarbij zijn vrouw Annie ook af en toe inspringt, zij houdt ook van de natuur maar was toch liever thuis in de weer met stof en naaimachine. Jan is lid van de KNNV afd. Assen sinds 1960. Hij weet dat zo precies omdat hij toen vanuit Wolvega, nadat zijn voetbalclub Olymphia onder zijn leiding was gepromoveerd naar de tweede klasse, naar Assen verhuisde en zijn buurman de leraar Kroeze ( naamgever van de Kroezehof) hem lid maakte. Wanneer hij voor de eerste maal een vergadering bezoekt en de notulist de heer Kammer ziek is, maakt hij de notulen en na diens overlijden wordt Jan secretaris, een functie die hij zo’n 20-25 jaar heeft vervuld. Zijn liefde voor de natuur werd hem vooral door zijn vader meegegeven. Kennis van vogels vergaarde hij door veel buiten te zijn met KNNV-ers Verhagen , Hofman en Adema maar ook door het volgen van een vogelcursus in Allardsoog (volkshogeschool). Op de vraag of hij zijn liefde voor vogels heeft overgedragen op zijn twee 34

dochters en zoon antwoordt hij dat ze alle drie natuurliefhebber zijn maar niet een specifieke soort als voorkeur hebben. In de tijd dat Jan secretaris was bestond de afdeling uit zo’n 60 personen. In 1977 kwamen er binnen de afdeling verschillende groepen: planten, vogels en geen specifieke voorkeur. Jan onderhield ook contacten met Staatsbosbeheer- hij was ook daar vrijwilliger evanals bij het Drents landschap- en ging bijvoorbeeld met Pauline Arends tellen hoeveel jonkies de dassen hadden. Jan heeft ook tal van excursies begeleid en fietstochten georganiseerd. De snertwandeling was zijn idee en hij is er trots op dat nadat hij de organisatie aan Jan Klever heeft overgedragen – met tal van richtlijnen- na al die jaren de KNNV als eerste evenement van een nieuw jaar die wandeling nog steeds houdt. Een sociaal gebeuren is belangrijk. De snertwandelingen zette Jan nauwgezet uit maar dat voorkwam niet dat sommige wandelingen niet altijd liepen zoals gepland: weersomstandigheden zoals zware regenval konden roet in het water gooien, en de snert was ook niet altijd even lekker. Contacten met Drents Landschap en SOVON onderhield hij ook. Opvallend is dat Jan nog veel namen uit zijn geheugen kan opdiepen: Jan Zijp, Pim de Ruijter, Bert Aalders en Peter Klomp als vogelwerkgroepcoördinatoren, het groepje vogelaars waarmee hij in het veld liep: Adema en Verhagen maar ook Gosse Hofman en Chris Blouw -die de beste oren had- en met wie hij nog liep toen hij al over de 90 was. De vogelgeluidencursus van Ben Hoentjen en de huiszwaluwtelling met Jan Zijp. Veel lof heeft hij voor Peter Klomp die hem regelmatig belt en met wie hij kan meerijden als hij een vogelwerkgroepvergadering wil bijwonen. Dat laatste heeft hij jammergenoeg moeten opgeven omdat zijn gezondheid hem wel eens in de steek laat. Gelukkig zijn er nog de notulen die Peter hem bezorgd, het clubblad de Kruusbèze en is er op tv de serie Earth Flight. Onlangs heeft hij met Annie zijn 70 jarig huwelijk kunnen vieren en is Annie weer hersteld van een paar gebroken ribben, dat is wel om blij om te zijn. En sinds kort kan hij met een scootmobiel toch de deur weer uit. En vogels… kijkend vanuit zijn raam vliegt er altijd wel wat voorbij. Maar die grote kolonies kokmeeuwen op weg Wijster die komen niet meer over. Hij is blij dat de KNNV nog altijd bestaat en wenst ze het allerbeste maar vooral belangrijk is het genieten van de natuur op al die mooie plekjes in Drenthe. Heleen Medema

35

DE AGENDA Het voorlopige IVN en KNNV programma van 2013 • Data afhankelijk van de weersontwikkeling: Drie krokusexcursies Overcingel op zaterdagmiddagen. Het startpunt is telkens bij het hek van landgoed Overcingel aan de Oostersingel. De excursies beginnen om 14.00 uur en duren ongeveer 1 - 1,5 uur. Het dragen van geschikte kleding en schoenen, wordt aanbevolen. Zie voor juiste datum de website www.ivnassen.nl •

9 maart KNNV: vogelexcursie Breebaard (Punt van Reide) en Nieuw Statenzijl

•

16 april IVN: Ledenvergadering IVN-Assen

• 21 april 14.00 uur IVN: Excursie Beeklopen in de Stad. Startplaats is bij het beginpunt van de app wandeling, hoek Zevensterstraat- Anreperstraat. •

April IVN: Een lezing en een excursie i.s.m. de WMD (ecologische afdeling) over de visie en het beleid van de WMD ten aanzien van natuur/waterwinge bieden. Zie voor juiste datum de website www.ivnassen.nl.

•

Begin mei KNNV: fietsexcursie de Onlanden (bij Peize)

• 13-19 mei IVN: Een excursie in week 20/2013 op het Dijkveld bij Assen: de natuurontwikkeling is daar interessant. Zie voor juiste datum de website www. ivnassen.nl. •

24 mei KNNV: dagexcursie Ameland (90-jarig bestaan van de KNNV), IVN’ers mogen mee.

•

1 juni: Ledenexcursie IVN naar Bargerveen, lunch in het Veenpark, alleen voor IVN’ers.

• 27 mei - 2 juni? IVN: Een lezing en een excursie i.s.m. de WMD (ecologische afdeling) over de visie en het beleid van de WMD ten aanzien van natuur/ waterwingebieden. 36

• 8 juni KNNV, (publiekswandeling) rondom de Holmers door Pauline Arends • IVN. juni: Excursie Taarlose Veentje en omgeving (pingoruïne, hunebed, vegetatie). • IVN. 8-14 juni?: Een lezing over de geschiedenis van de waterwinning en de aanleg van waterleidingen in Assen, planning week 15. • IVN.18 juni, 19.30 uur: excursie in De Landjes (Marsdijk) • 1 oktober 2013, lezing door Erik van Ommen

Een verder: Vogelwerkgroep KNNV: Wekelijkse inventarisaties in de volgende gebieden: Amerbrugje, Bongeveen, Diependal (alleen herfst/winter), Drentse Aa (Deurzerdiep en Nijlanderbroek), Geelbroek-Noord en Geelbroek Zuid, Kampsheide, Kortewegsbos, Lageveld en Zuid Hijkerzand. Loop eens mee voor het plezier of om nog wat vogelgeluiden op te halen. Plantenwerkgroep KNNV Het programma hiervoor wordt ontwikkeld. Insectenwerkgroep KNNV Dit jaar richten we ons op het inventariseren van mierennesten in de boswachterij Hooghalen van Staatsbosbeheer. Pauline Arends zorgt voor een korte cursus over mieren.

37

38

Boekwerken (met ledenkorting) Tuinieren voor wilde dieren Past helemaal in het jaarthema de natuur in de buurt van de KNNV. KNNV Uitgeverij Prijs: € 14,95 (vraag naar de voorwaarden voor een speciale prijs!!!)

Dier en spoor Deze natuurgids behandelt sporen van dieren uit heel Europa waaronder zoogdieren, vogels en ongewervelde dieren zoals spinnen en kevers. Het boek staat boordevol fraaie afbeeldingen. Die maken ‘Dier en spoor’ niet alleen tot een bijzonder praktische veldgids, maar ook tot een verrassend lees- en kijkboek. KNNV Uitgeverij Prijs: € 27,95

Waterbeestjes in beeld Wie heeft niet als kind ooit met een schepnetje waterdiertjes opgevist en zich vervolgens daarover verwonderd wat er allemaal rondscharrelt in het water. Het leven in de vijver, sloot en plas vormt een altijd boeiend onderzoeksveld..., het jaarthema voor dit jaar bij IVN. Prijs: € 4,95

39

De Kruusbèze

Kruusbèze, Jaargang2, nummer 1, maart 20123 redactieadres Stedewaarts 69, 9408 HK Assen