DE KREDIETCRISIS
onder redactie van Prof. mr. N.E.D. Faber Prof. mr. drs. CM. Grundmann-van de Krol Prof. mr. drs. F.E.J. Beekhoven van den Boezem Mr. N.S.G.J. Vermunt
Serie Onderneming en Recht deel 54
KLUWER - DEVENTER - 2010
INHOUDSOPGAVE
Woord vooraf
XI
Hoofdstuk 1 - The banking crisis: causes, consequences and remedies P. de Grauwe 1.1 The basics of banking 1.2 The efficient market paradigm 1.3 Are financial markets efficient? 1.3.1 Bubbles and crashes are endemic in financial markets 1.3.2 The mirage of self-regulation of financial markets 1.4 Unintended consequences of regulation 1.5 On causes and triggers 1.6 The reaction of the authorities 1.7 Short-term solutions 1.8 Long-term solutions: a return to narrow banking 1.9 Conclusion
1 2 4 4 10 11 16 17 19 19 22
Hoofdstuk 2 - Financieel toezicht voor en na de kredietcrisis R.H. Maatman en C.F. Flinterman 2.1 Inleiding 2.2 Kredietcrisis en toezicht 2.2.1 Voedingsbodem voor crises 2.2.2 Toezicht voor en tijdens de crisis 2.3 De werking van bestaande toezichtstructuren 2.4 Verbetering toezichtregelgeving 2.5 Recente voorstellen tot verbetering van Europees en mondiaal toezicht 2.5.1 Europese Unie 2.5.2 Mondiale ontwikkelingen 2.6 Conclusie
25 27 27 29 33 36 39 39 42 43
V
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 3 - Kredietcrisis en financiele regelgeving CM. Grundmann-van de Krol 3.1 Inleiding 3.2 De kredietcrisis en de Nederlandse wetgever: een bijzonder wapenfeit in bijzondere omstandigheden 3.3 De kredietcrisis: een scala aan suggesties, voorstellen en aangekondigde acties 3.4 Uitbreiding reikwijdte financiele toezichtwetgeving: enkele concrete voorstellen nader belicht 3.4.1 Regulering credit rating agencies 3.4.2 Richtlijnvoorstel inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen 3.4.2.1 Achtergrond en doel van het richtlijnvoorstel 3.4.2.2 Reikwijdte van het richtlijnvoorstel 3.4.2.3 Globale inhoud van het richtlijnvoorstel 3.4.2.4 Standpunt Nederland ten aanzien van het richtlijnvoorstel 3.4.2.5 Enkele punten van kritiek 3.4.2.5.1 Toepassingsgebied: reikwijdte, gedetailleerdheid en compliancekosten 3.4.2.5.2 Regulering van de beheerder in plaats van het product 3.4.2.5.3 Mogelijkheid off-shorebelegginginstellingen in de EU te verhandelen: beperking investeringsmogelijkheden 3.4.2.5.4 Lidstaatoptie openstellen particuliere segment: inherente tegenstrijdigheid? 3.4.2.5.5 Ontbrekende samenhang met andere reeds tot stand gekomen EU-richtlijnen 3.4.2.5.6 Kredietinstelling met zetel in lidstaat verplichte bewaarder 3.4.2.6 Consequenties van het richtlijnvoorstel voor de Nederlandse wetgeving 3.4.3 Mededeling van de Commissie inzake pakketproducten voor particuliere beleggers (PRIP's) 3.5 Welke reguleringstechniek: rules based, principles based, zelfregulering? 3.6 Conclusie VI
45 47 50 55 56 59 61 62 65 68 69
70 74
75 77
79 81 82 83 g5 90
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 4 - De verander(en)de rol van de private aandeelhouder binnen de vennootschap R. Abma 4.1 Inleiding 4.2 Corporate governance: het mitigeren van de nadelen van een beursvennootschap 4.3 De corporate governance van de Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen 4.4 Corporate governance anno 2009 4.5 De vermeende kwetsbaarheid van Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen 4.6 Aanpak van de positie van de aandeelhouder in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk 4.6.1 Verenigde Staten 4.6.2 Verenigd Koninkrijk 4.7 Verkenning van mogelijkheden voor Nederland 4.7.1 Loyaliteitsdividend en loyaliteitsstemrecht 4.7.2 Grotere belangen van institutionele beleggers in vennootschappen 4.7.3 Meer betrokkenheid van grote beleggers bij het selecteren van commissarissen 4.7.4 Andere mogelijkheden 4.8 Conclusie
93 96 98 101 104 110 111 112 114 114 115 116 118 119
Hoofdstuk 5 - Overheidscommissarissen in financiele instellingen R.G.}. Nowak en J.J. Wegter
5.1 Inleiding 5.2 Invloed van de Staat op de benoeming van commissarissen 5.2.1 Juridisch kader 5.2.1.1 Inleiding 5.2.1.2 De bindende voordracht en de doorbreking daarvan 5.2.1.3 Ontslag van commissarissen 5.2.2 De benoeming van overheidscommissarissen bij de Vennootschappen 5.2.2.1 ING 5.2.2.2 AEGON 5.2.2.3 SNS
121 123 123 123 125 126 126 126 128 130
VII
Inhoudsopgave
5.3 Het vetorecht van de overheidscommissarissen 5.3.1 Juridisch kader 5.3.2 Het vetorecht van de overheidscommissarissen bij ING, AEGON en SNS 5.3.2.1 ING 5.3.2.2 AEGON 5.3.2.3 SNS 5.4 Conclusies 5.5 Tot besluit
132 132 134 134 135 136 137 138
Hoofdstuk 6 - De security trustee in crisistijden N.E.D. Faber en N.S.G.J. Vermunt 6.1 Inleiding 6.2 De security trustee bij gesyndiceerde leningen 6.3 Overgang van zekerheden bij vervanging van de security trustee 6.3.1 Krediet- of bankzekerheden ter securering van een parallel debt; afhankelijk karakter van een pand- of hypotheekrecht 6.3.2 Vervanging van de security trustee door middel van een juridische fusie of een juridische (af)splitsing 6.3.2.1 Opvolging onder algemene titel 6.3.2.2 Vervanging van de security trustee; gevolgen voor krediet- en bankzekerheden 6.3.2.3 Engels recht: toepassing van de Trustee Act 1925 6.3.3 Vervanging van de security trustee door middel van een overdracht of contractsoverneming 6.3.3.1 Opvolging onder bijzondere titel 6.3.3.2 Vervanging van de security trustee; gevolgen voor krediet- en bankzekerheden 6.3.4 Vervanging van de security trustee; gemeenschappelijke zekerheden 6.4 Afdekken van insolventierisico's; alternatieven voor de bestaande praktijk 6.4.1 Inleiding 6.4.2 Gebruik van een doelentiteit (SPV) als security trustee 6.4.3 Secureren van vorderingen op de security trustee 6.4.4 Onder trustverband plaatsen van de uit de parallel debt voortvloeiende vorderingen
VIII
139 142 146
146 154 154 154 159 160 160 160 163 164 164 164 165 166
Inhoudsopgave
6.4.5
Voorwaardelijke contractsoverneming of voorwaardelijke overdracht 166 6.5 Tot besluit 168 Hoofdstuk 7 - The role of credit rating agencies in the current financial crisis - an English legal perspective A. Reisberg 7.1 Introduction 7.2 Part A 7.2.1 Defining Credit Ratings 7.2.2 Credit Ratings: Just an Opinion? 7.2.3 Distinguishing Credit Rating Agencies from other Raring Agencies 7.2.4 The use of ratings made by market participants 7.3 PartB 7.4 PartC 7.4.1 Asset Securitisation 7.4.2 Collateralised Debt Obligations 7.5 PartD 7.5.1 Is more regulation needed? And why self-regulation is no longer an option? 7.5.2 Financial Stability Forum 7.5.3 SIFMA 7.5.4 The EU Regulation on CRA 7.5.5 Will the EU Regulation on CRA make any difference? 7.5.6 The Turner Review in the UK 7.6 Conclusion
169 170 170 172 177 179 180 183 183 185 189 190 192 193 193 200 202 203
Hoofdstuk 8 - De kredietcrisis: verslag van het congres d.d. 11 September 2009 R.J. van der Weijden en D.F.H. Stein 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6
Inleiding Economische aspecten van de kredietcrisis Crash factoren van de crisis Vennootschapsrechtelijke aspecten van de kredietcrisis Financieringspraktijk Afsluiting
207 208 212 216 221 226
IX
