DE KOSTERSTEEI\ Nummer I07. Februari 2009

DE KOSTERSTEEI\ Nummer I07 Februari 2009

DE KOSTERSTEEN Nummer 107 Februari 2009

Kunstschilders in Bennekom Arno van der Valk

Zonder twijfel is Dick Ket (1902-1940) de bekendste Bennekomse kunstschilder. In het dorp zijn twee locaties die aan hem herinneren. In de eerste plaats zijn graf op de begraafplaats (vak 4-D-1). Dit is in 2001 opgeknapt door de gemeente op initiatief van de Werkgroep Behoud Begraafplaats Bennekom. Ook het door hemzelf ontworpen huis aan Prins Bernhardlaan 61 is een markante herinnering aan Ket. Hij woonde hier met zijn ouders vanaf 1930 tot zijn dood in 1940. Omdat Ket vanaf 1929 door een hartafwijking en straatvrees min of meer aan huis gekluisterd was, maakte hij veel zelfportretten en stillevens. Maar af en toe gaf hij vanuit zijn atelier ook een kijkje op het dorp, zoals met de schilderijen 'Uitzicht uit het atelier te Bennekom in de winter' (ca. 1939) en 'Uitzicht op tuin te Bennekom' (ca. 1939). Dit geldt ook voor de tekeningen 'Een wonderschone maannacht in onze tuin' (1936) en 'Uitzicht uit het atelierraam in Bennekom' (1939). Wie werk van Dick Ket wil zien, kan bijvoorbeeld terecht in Museum voor Moderne kunst in Arnhem. Ook de gemeentelijke kunstcollectie bevat werk van Ket. Kunstenaarsportretten Het leven van Dick Ket is behoorlijk gedocumenteerd, maar een uitvoerig onderzoek naar Bennekomse (en Edese) aspecten van zijn leven en werk zou de moeite waard kunnen zijn. Dat geldt ook voor de andere kunstschilders die verbonden zijn met ons dorp. Dick Ket is weliswaar de bekendste maar zeker niet

de enige schilder van naam die in Bennekom woonde en werkte. Jammer genoeg is er nog nooit uitvoerig onderzoek gedaan naar de handel en wandel in Bennekom van bijvoorbeeld Johan Bakker, Herman Bieling, Jan Coenraad Nachenius, Jan Poortenaar en Jan Wittenberg. Ik ben er van overtuigd dat onderzoek naar

Drukkerij Modern De Kostersteen 107, Februari 2009

1

tigde hij zich in Warffum, waar hij zich naast zijn werk als zelfstandig huisschilder en autospuiter ontwikkelde als kunstschilder. Zijn werk wordt pasteus en kleurig genoemd. Hij werd beïnvloed door zijn contacten met schilders van de Groninger kunstkring De Ploeg. In 1953 trad hij toe tot deze kunstkring en exposeerde hij in de Groninger Prinsenhof. Na zijn pensioen in 1958 kwam hij met zijn vrouw naar Dick Ket, zelfportret met vader Bennekom om dicht bij zijn zoon Jan te wonen. Ook hier het leven en werk van deze kunstenaars bleef hij intensief en tot op hoge leeftijd een mooi tijdsbeeld van ons dorp kan schilderen. De bosgezichten die hij hier geven. Hieronder maak ik dan ook een maakte, neigen bijna naar het nonklein beginnetje met het onderzoek in de figuratieve. Zijn laatste schilderij is een hoop dat het een smaakmaker is voor winterlandschap getiteld 'De Born Benanderen om samen een uitgebreider onnekom' en dateert uit 1970. Hij overleed derzoek te beginnen. hier op 6 juli 1975 op 86-jarige leeftijd. Een beeld van zijn werk geeft het boek Johan Bakker Johan Bakker. Schilder van het GroninJohan Bakker, geboren in het Groningse ger Hoogeland (2006). Over zijn leven Baflo op 9 mei 1889, volgde van 1909 tot en zijn relatie met Bennekom biedt het 1912 de opleiding handtekenen aan de boek geen informatie. Academie Minerva in Groningen. In zijn vrije tijd trok hij er met fiets en schilHerman Bieling dersezel op uit om het Groninger HoogeDe Rotterdammer Herman Bieling (Rotland te tekenen en te schilderen. Na zijn terdam 1887 – Rhoon 1964) kreeg zijn huwelijk in 1919 met Dien Bruins vesopleiding aan de plaatselijke Academie.

2

De Kostersteen 107, Februari 2009

Herman Bieling, uitnodiging voor een tentoonstelling in zijn Bennekomse atelier. (Herman Bieling, Van avantgardist tot realist, 2003) Hij woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in deze stad. Hij was een bezield avant-gardist en drijvende kracht achter de Rotterdamse kunstenaarsfederatie 'De Branding', waarvan de tentoonstellingen en manifestaties een baanbrekend karakter hadden. Herman Bieling woonde begin jaren twintig in Bennekom, maar ook in Ren-

kum en Zandvoort. Waar en wanneer hij precies in Bennekom werkte, is onbekend. Volgens de memoires van de schrijver Jef Last exposeerde Bieling bijvoorbeeld in De Reehorst. Hij gebruikte zijn grafisch werk ook voor de uitnodigen voor zijn eigen exposities. Zo kondigde hij in de zomer van 1923 met een grote zwartwitprent van een 'kop' een tentoonstelling in zijn Bennekomse atelier aan. Door een grote atelierbrand in 1930 ging het meeste van zijn werk verloren, maar blijkens een veilingcatalogus uit 1995 bestaat er in ieder geval een olieverfschilderij getiteld 'Laantje te Bennekom'. Zijn werk is vertegenwoordigd in de collecties van Museum Boymans van Beuningen te Rotterdam, het Gemeentemuseum Den Haag, het Stedelijk Museum Schiedam, en het Centraal Museum Utrecht. Een aardig overzicht van Bielings werk biedt Ed Wingen, Herman Bieling. Van avantgardist tot realist (2003), maar over Bennekom geeft het niet meer dan een hint.

Jan Wittenberg Over Jan Wittenberg (1886-1963) is in 2004 ter gelegenheid van de overzichtstentoonstelling in Kasteel Doorwerth het cahier Leven en werken van J.H. Wittenberg, schilder en graficus verschenen. Uit dit boekje blijkt meteen dat Wittenberg en zijn tweede vrouw Wera Schmid


3

eigenlijk geen Bennekommers waren. In de Tweede Wereldoorlog vond het stel woonruimte in wat het schooltje van mejuffrouw Scholten aan het Papenpad wordt genoemd (zie ook Kostersteen nr. 101, augustus 2007, blz.11-14). Na de oorlog bewoonden ze Keijenbergseweg 9a en betrokken ze in januari 1951 een voor hen door ir. H. Messelink ontworpen landhuis aan de Dennenlaan nr. 5. Maar zoals zo velen op WageningenHoog is het echtpaar op Bennekom gericht. Wittenberg en zijn vrouw exposeerden regelmatig in Ede (Edese kersttentoonstellingen en Marnixcollege). Een

deel van zijn werk liet hij na aan de gemeente Ede en dat maakt nu deel uit van de gemeentelijke kunstcollectie. Ook Boymans-van Beuningen, Museum voor Moderne kunst in Arnhem en Haags Gemeentemuseum hebben werk van Wittenberg in hun collectie. Voor belangstellenden met een dikke beurs heeft Simonis & Buunk aan de Notaris Fischerstraat werk van Wittenberg te koop. In tegenstelling tot veel andere tekenaars en schilders voelde Wittenberg niet de drang om te reizen, op andere plaatsen te werken en die ervaringen te verwerken. Wel hield Wittenberg ervan om in zijn

Jan poortenaar, sneeuwlandschap (collectie Arno van der Valk)

4


vertrouwde omgeving tochten te maken. Aangezien zijn geschilderde oeuvre zeldzaam is - de omvang wordt geschat op zo'n 300 schilderijen – zijn typisch Bennekomse voorstellingen schaars. Een tentoonstellingslijst van de Edese Kunststichting uit 1973 vermeldt een werk uit 1947 getiteld ‘Bennekom’. Enige jaren geleden dook tijdens een taxatiedag van de Edese kunsthandel Simonis en Buunk een 'Bennekoms' schilderij uit 1943 op: het dorp in winterkleed gehuld. J.C. Nachenius Jan Coenraad Nachenius (Amsterdam, 1890 - Garderen, 1987) woonde voor de Tweede Wereldoorlog in Bennekom (o.a. Breukelderweg 1). Hij was een begenadigd kunstschilder en etser. Zijn naam als kunstenaar is echter beladen vanwege zijn NSB-verleden; hij was onder andere lid van De Nederlandsche Kultuurraad en vormingsleider van de SS. Voor zijn proDuitse activiteiten werd hij tot een gevangenisstraf veroordeeld. Het merendeel van zijn werk kwam in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw tot stand en heeft vaak het Gelders landschap tot onderwerp. In 1954 exposeerde hij in Amersfoort en in het voorjaar van 1978 in Barneveld. Zijn nationaal-socialistische sympathieën waren begin jaren tachtig reden om een voorgenomen tentoonstelling in het Drents Museum te schrappen. Nog altijd zijn er kunsthandelaren die om dezelfde reden geen werk van Nachenius in portefeuille willen hebben. Jan Poortenaar Ter gelegenheid van het bevrijdingsjaar 1945 publiceerde Jan Poortenaar (1886-

1958) een set van zes etsen onder de titel 'Holland. Tweede reeks'. De vierde ets is getiteld 'Dorpsweg te Bennekom'. De begeleidende tekst luidt: 'Slingerende landweggetjes zijn de verrukking van den wandelaar, de streek van Bennekom met zijn ouden kerktoren is er rijk aan. Rijk aan afwisseling is het landschap der Neder-Veluwe; heide en bosch, korenvelden en weiden vindt men er bij elkander.' De vijfde ets is ook een gezicht op Bennekom, 'Dorp in de sneeuw', waar Poortenaar aan toevoegde: 'Helaas heeft de molen van Bennekom, die het dorpssilhouet zoo kantig maakt, zijn besten tijd gehad...' Jan Poortenaar reisde met zijn vrouw, de zangeres Geertruida van Vladeracken, de hele wereld over en woonde in Londen en Amsterdam, maar geregeld kwam hij naar Bennekom. Hij was bijvoorbeeld bevriend met de schrijver Arthur van Schendel die in Ede woonde. Het zou volgens mij de moeite waard zijn de manuscripten en foto’s van Poortenaar in het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie door te nemen om meer over zijn bezoeken aan Bennekom uit te vinden. Er zijn namelijk veel meer werken van hem gemaakt in Bennekom en omgeving. En verder? De bovenstaande opsomming van kunstenaars is natuurlijk niet uitputtend. Er is veel meer historisch onderzoek te doen naar deze tijdgenoten dan ik hier heb gedaan. Wie schrijft er over Maurits Lapidoth (1868-1930) die van april 1892 tot februari 1898 in Bennekom woonde en werkte alvorens naar Ermelo te verhuizen? Of over Johan Haak (Wageningen


5

1890 - Bennekom 1977) of over Ans Woldringh (1926-2006), lid van de Haagse vereniging Arti et Industriae, die vanaf 1970 exposeerde in haar boerderijtje 'De Korenaar'? En over deze kunste-

naars schrijven is één ding, het ultieme overzicht zou natuurlijk een expositie zijn van al hun werk dat Bennekom afbeeldt. Dat zou op zich weer een historische gebeurtenis zijn!

Jan Poortenaar, zicht op kerk te Bennekom; waarschijnlijk vanaf de Algemeer. (collectie Arno van der Valk).

6


Boekweit; ze lustten er vroeger wel pap van. Henk Gijsbertsen Tijdens de jaarlijkse excursie van onze vereniging, op 14 mei 2003, zag ik in het Nationaal Asperge en Champignonmuseum “De Locht” in Melderslo, een klein proefveldje met boekweit staan. Eind juni van hetzelfde jaar, was ik in Tsjechië en zag daar een boekweitveld in volle bloei, enige hectaren groot.Wat is boekweit en wat deed (doet) men er mee? Boekweit was, tot de 20e eeuw, een gewas, dat veel in Gelderland geteeld werd. In 1813 telde men in Ede 503 ha. boekweit, en in Bennekom niet minder dan 106 ha. In 1846 werd in de gehele gemeente Ede 1381 ha. boekweit verbouwd. In 1870 bedroeg het areaal boekweit in Nederland bijna 70.000 ha.. Op de Veluwe werd ca. 35% van het landbouw areaal met dit gewas beteeld. In deze omgeving (o.a. Ede) werd zelfs bijna de helft of meer van het landbouwareaal met zandboekweit beteeld. Na 1870 liep de omvang van deze cultuur, o.a. door de opkomst van de kunstmest, geleidelijk terug. Het zaad Het gewas dankt zijn naam aan de vorm van de zaden; deze zijn namelijk driekantig en lijken daardoor wat op beukenootjes, maar zijn wel veel kleiner. (boek=beuk, weit=tarwe). Van oorsprong is het geen Europees gewas, maar het komt waarschijnlijk uit Centraal-Azië. Boekweit lijkt een graanprodukt, maar is het niet. Het is een “pseudograan”. Het meel bevat geen gluten en kan heel goed gemengd worden met dat van granen. Vooral pannenkoeken van zo’n mengsel smaken voortreffelijk. Het is een gewas van de arme gronden; de lichte zandgronden en de afgebrande veengronden. Op vruchtbare grond is er een veel te weelderige groei en wordt het gewas soms wel een meter hoog. Er vormt zich dan veel te veel blad en de zaadvorming vermindert. Het land voor boekweit werd vroeger dan ook bijna niet bemest. Het gewas werkte onkruidzuiverend. Het verstikte het onkruid door de

dichte begroeiing en wanneer men na boekweit rogge op het land zaaide, gaf deze een hogere opbrengst. Er werden in ons land twee rassen verbouwd. Op de veengronden (Drenthe) de Staphorster kleine bruine en op de zandgronden (Gelderland en Noord-Brabant) de Brabantse ronde grijze. De eerste geeft witter meel en de tweede geeft zwaarder stro en een grotere korrel. Anders dan bij boekweit is voor het verbouwen van andere gewassen de komst van kunstmest van veel belang geweest. Deze gaven daardoor betere opbrengsten, zodat de verbouw hiervan toenam ten koste van de boekweitteelt. Daarbij kwam ook nog, dat boekweit een gewas is, dat zeer gevoelig is voor weersinvloeden. Het kan niet tegen hevige regenval, wind en hagel en bovenal niet tegen nachtvorst. Boekweit is dan ook uitsluitend een zomergewas en heeft een korte groeiperiode van circa 100 dagen.

De Kostersteen 107, februari 2009

7

stip van oogsten was soms moeilijk te bepalen. In tegenstelling tot echte granen, waarbij de korrels wel gelijktijdig rijp zijn, zijn de zaden van boekweit niet allemaal tegelijk rijp. Bij boekweit was (is) meestal een gedeelte rijp, terwijl een ander deel nog maar half rijp was (is). Niet zelden was het stro dan nog groen. Het gewas moest dus op het veld narijpen. De gemaaide boekweit werd op schoofjes gelegd, zo, dat deze dakpansgewijs kwamen te liggen met het stro-einde boven. Hiermee bereikte men, dat de vogels niet bij het zaad konden komen en dat de nog niet geheel rijpe vruchten konden narijpen. Afhankelijk van het weer bleven de schoofjes zo een paar dagen op het land liggen, waarna ze op hokken werden gezet. Dit gebeurde in twee rijen van vijf schoofjes die zo werden neergezet, dat de vruchten die eerst op de grond hadden gelegen nu aan de buitenkant kwamen Dit ophokken gebeurde vroeger na Proefveldje boekweit bij museum De Locht in zonsondergang en bij voorkeur Melderslo bij maanlicht. Men wachtte daarom de geschiktste maanstand af en sprak dan van de “boekweitmaan” De oogst Omdat boekweitstro erg langzaam Door de gevoeligheid voor nachtvorst droogt, bleef het zo nog zeven tot veerwerd boekweit meestal pas na de ijsheilitien dagen staan. Om vogelschade te gen gezaaid en werd er eind augustus of voorkomen, werd alles dan afgedekt met begin september geoogst. Het juiste tijdstro.

8


Het dorsen Was de boekweit goed droog, dan kon men gaan dorsen. Dit dorsen moest ook zeer zorgvuldig gebeuren. Omdat de boekweitkorrels zeer los aan het stro zitten, was vervoer naar de schuur niet mogeljk. Er werd dan ook meestal gedorst op het veld. Hiervoor werd een stuk van de akker vlak gemaakt, waarop men

gebracht die dan kon beginnen met het bakken van pannenkoeken. Als de laatste vracht werd binnengehaald kon het “boekweitdorsersmaal” beginnen; boekweitpannenkoeken met rijstebrij. Op de Veluwe houdt men van degelijk eten; wat degelijk is, is goed. Een paar stevige boekweitpannenkoeken waren dan ook een degelijke maaltijd.

Boekweitveld in volle bloei in Tsjechië. dan een z.g. “zaadkleed” neer legde. Het dorsen werd wel met plezier gedaan, want men dronk er meestal een stevige borrel bij. Als de eerste kilo’s gedorst waren, werden deze alvast naar de boerin

Tradities De dag werd meestal begonnen met het eten van een bord pap, de zogenaamde gruttenpap. Grutten zijn de gebroken boekweitkorrels. Ze werden in water


9

geweekt, dan gekookt en tot slot werd er karnemelk bij gedaan, om het schiften tegen te gaan. Rond 9 uur ’s avonds werd nog een bord pap gegeten en ging men slapen. De Oude Kerk in Ede luidt ’s avonds om 9 uur nog steeds de “papklok”. Zoals in Bennekom om 12 uur nog steeds de “etensklok” luidt. Het geluid van de klok droeg vroeger (zonder de vele bebouwing en zonder het lawaai van het verkeer) veel verder dan tegenwoordig. Ook buiten het dorp wist de boer om 12 uur zo, dat het tijd werd om naar huis te gaan om te eten. Een traditie die, naar ik hoop, nog lang zal bestaan. Bijen Nauw verbonden met de uitgebreide boekweitteelt kwam in deze regio ook de

bijenhouderij tot ontwikkeling. De boekweitplant was namelijk een belangrijke drachtplant voor de honingbij. Na het verdwijnen van de boekweit moest men hiervoor andere gewassen zoeken; zo kwam er toen b.v. heidehoning. De imkers verenigden zich en zo werd in 1898 de bijenhoudersvereniging “Bennekom” opgericht en deze is hiermee dan ook één van de oudste bijenverenigingen van ons land. Besluit Nergens in ons land zijn er zoveel pannenkoeken restaurants als op de Veluwe. Pannenkoeken en de Veluwe horen dan ook bij elkaar. Ik vraag mij alleen af, hoeveel pannenkoeken hier nog van boekweitmeel gebakken worden.

Het bijenhuis aan de Grintweg

10


Bennekom binnen de hekken. Gerrit Breman Het is 1656, ruim 350 jaar geleden. Bennekom zal voor de Bennekommers misschien de navel van de wereld zijn geweest, maar het is toch slechts een klein dorpje aan de rand van de Gelderse Vallei dichtbij Wageningen. Waarover spreekt men in zo’n dorpje? Wat is er te zien en te doen? Jaarlijks kwamen in Bennekom de geërfden bijeen om allerlei zaken te bespreken die voor de buurt van belang waren. De geërfden, dat waren de eigenaars van een bepaalde hoeveelheid grond in en rond het dorp. Zo’n vergadering van geërfden had het gezag om allerlei regelingen over het beheer van de buurt en buurtgronden uit te vaardigen. Ze konden, zoals hieronder blijkt, zelfs worden afgedwongen door boetes. In de buurtboeken werd verslag gedaan van wat op die jaarvergaderingen aan de orde kwam. Raadselachtige zaken soms. Het volgende citaat uit 1656 illustreert dat. Uit buurtboek 1656 “Dat alle heckens ende buervreede soo wel binnen als buijten het dorp binnen den tijt van acht daegh a dato deses sullen gehangen, dijcht gemaeckt ende oock onderhouden worden op pene van een daelder ad 30 stuijvers. Dat men den Hane graeff nae ouder gewoonte op bequamen tijt sal reijnijgen ende uijt graven een ider teijnden sijn goet tot bequamen af loop vant water. Voorders dat men geen pluijsen ofte messen int dorp sal leggen veel min hennep ofte vlas te rueten soo in de Doodtsteegh als oock mede inde steegh van het dorp tot voorbij het huis daer Evert Jacobts woont op pene van eenen daelder ad 30 stuivers ende den hennep ofte vlas verbuert.”


11

Hekken Over die hekken en wat er binnen de hekken te zien was, gaat het in dit artikeltje. Wat zijn dat voor “heckens ende buervreede” ? Wat wij nu aan hekken hebben, is meestal het hek van een tuin of weiland en we zorgen er als eigenaar of gebruiker zelf wel voor dat het dicht blijft als dat nodig is. Daar hebben we geen afspraken van hogerhand voor nodig. De hekken uit 1656 sloten het hele dorp af van de buitenwereld. “Buervreede” had ongeveer de zelfde betekenis: een afrastering van het

eigen gebied. Die afsluiting was niet altijd nodig, maar alleen in bepaalde delen van het jaar, wanneer de gewassen op de engen stonden. Vee en wild moesten daar geen schade kunnen aanrichten. Bij toeval weten we waar in Bennekom in 1656 – daarom is voor dit jaar gekozen om uit de buurtspraken te citeren – die hekken lagen. In dat jaar tekende Nicolaes Geelkercken een prachtige kaart. De kaart is al eens eerder, ter gelegenheid van het jubileum van boekhandel Van

Nicolaes Geelkercken, kaart van bennekom 1656. (De noordpijl wijst naar links

12


den Bent uitgegeven. Hij werd getekend voor een proces, waarbij Jonker Timan Sloot op Boekelo betrokken was, maar daar zullen we het nu niet over hebben. Als we goed kijken zien we op de kaart vijf hekken. Ik heb ze ook proberen te plaatsen op de kadastrale kaart van 1832. Daar staan ze als rode lijntjes op de plaatsen die corresponderen met de plaatsen uit 1656, bijna 200 jaar eerder. Met de klok mee, te beginnen bij het meest oostelijke hek, zien we de volgende hekken 1. Een hek ongeveer waar nu Snetselaar is. 2. Een hek aan de Achterstraat, iets ten noorden van de vijver bij Boekelo. “Geslooten heck” staat daarbij. Dat verwijst naar het proces dat gevoerd werd. 3. Nog een hek aan de Achterstraat, ergens in de buurt waar de Jonker Sloetlaan op de weg komt. Mogelijk was dat geen echt “heck”, maar was er alleen maar de mogelijkheid een hek te plaatsen. Er staat “heckepost” 4. Op de huidige Molenstraat, juist ten westen van Het Hackfortsgoed /Veenderweg, 5. Op de Schoolstraat, ongeveer in de buurt waar nu Geels ligt. Binnen die kleine cirkel lag kennelijk het dorp met het grootste deel van de bewoning en de belangrijkste engen. Misschien moeten we voorzichtig zijn en zeggen dat dit de hekken waren die Geelkercken tekende. Misschien waren er meer. Hoe dan ook: binnen deze hekken zien we de paar huizen die Bennekom

De hekken ingetekend op de kadasterkaart van 1832 rijk was en de kerk aan de oostrand van het dorp. (Dat is op beide kaarten boven). We zien de eng, die nog maar gedeeltelijk in percelen is verdeeld. En we zien hoe groot Boekelo met het bijbehorende grondgebied was in verhouding tot de rest van het dorp. In de geciteerde tekst lezen we over de Doodtsteeg, waar men de neiging heeft vlas te laten “roten”. We zien de straat in het dorp, waar tot ergernis van het buurtbestuur, de mestvaalten liggen. En we lezen over de Hanegraeff, die geschoond moet worden om het water goed weg te laten lopen. Digitalisering van de buurtboeken In de buurtboeken is nog veel meer te lezen over het Bennekom van eeuwen geleden. De eerste tekst is van 1632 en de


13

laatste komt uit het eind van de 19de eeuw. Ze komen te zijner tijd helemaal ter beschikking voor nader onderzoek. Momenteel wordt er door een groep mensen in het “buurtboekenproject” hard aan gewerkt om ze in leesbare hedendaagse letters om te zetten. Er is al veel werk

gedaan, maar er moet ook nog veel gebeuren. We kunnen daar nog wel een goede lezer en een handige schrijver bij gebruiken. Wie belangstelling heeft, kan zich melden bij de auteur of bij de redactie van de Kostersteen.

Oproep: Wie is wie?

Deze foto is gemaakt op Koninginnedag 31 augustus 1932. Wie weet welke personen op deze foto staan? De persoon geheel rechts op de foto is Arie Teunissen (bakker) Uw reacties worden graag ingewacht bij de beheerder van de fotocollectie of bij de redactie van de Kostersteen.

14


Boekaankondiging Wim Angenent, Wagvene, 1000 jaar wonen en leven in Wageningen en omstreken. ISBN 978-90-6464-319-4 Kees Heitink Wim Angenent, lid van de Historische Vereniging Oud-bennekom en bekend als vrijwillig archeoloog, is wegens zijn inspanningen voor de amateur-archeologie in 2006 koninklijk onderscheiden. Hij heeft nu zijn levenswerk op papier gezet. Het is een boek geworden van meer dan driehonderd bladzijden, compleet met een register en vol (eigen) tekeningen en unieke (zelfgemaakte) foto’s van archeologische details. Veel hiervan speelt zich af in Wageningen, maar er is gelukkig ook van alles moois over Renkum, Rhenen, het Binnenveld en natuurlijk ook over Bennekom. In 2003 leidde Wim Angenent als veldwerkleider een door vrijwilligers en vrijwilligsters van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN) groots opgezet booronderzoek naar de precieze locatie van kasteel Harselo in de Kraats. Dit onderzoek leverde een prachtig resultaat op. Een wetenschappelijk verslag over deze opgraving is nu voor het eerst te lezen. Het boek bevat naast een keur van kaarten en foto’s vele, soms ingekleurde, tekeningen van Angenent zelf. Hij kon zijn beroep als bouwkundig tekenaar in zijn hobby, de archeologie, altijd prima kwijt. Het boek, geheel in kleur gedrukt, is door Wim Angenent in eigen beheer uitgegeven en heeft een beperkte oplage. De prijs is € 19,95. U kunt het aanschaffen op de aanstaande jaarvergadering (woensdag 4 maart in zalencentrum De Brink) van de Historische Vereniging Oud-Bennekom. Daarnaast is het ook te koop bij Wim Angenent zelf, Molenstraat 64c te Bennekom (tel. 0318-416275.) Van harte aanbevolen!


15

Kabinetorgel voor de Oude Kerk – een nieuw rijksmonument Wout Hol Een kabinetorgel is een klein pijporgel, uiterlijk lijkend op een kabinet, een prachtig meubel in een woning. Wanneer de deurtjes gesloten zijn en het klavier naar binnen is geschoven, is niet meer te zien dat het een orgel is. Tot vóór 2006 leende de Oude Kerk van Bennekom zich in het geheel niet voor plaatsing van een koororgel. Maar met de restauratie en herinrichting van het interieur in 2005/2006 kreeg de kerk wel die mogelijkheid. Door een samenloop van de omstandigheden deed zich vrijwel gelijktijdig met de herinrichting een unieke kans voor om de kerk te verrijken met een belangrijk 18e eeuws kabinetorgel. Het heeft de vorm van een schrijfkabinet en het wordt bekroond door een harpspelende David, geflankeerd door twee musicerende engelen. Het instrument is in het jaar 1762 gemaakt in Amsterdam, dat toen het enige centrum van betekenis was voor de bouw van kabinetorgels en klavecimbels. In de kringen van de vele steenrijke kooplieden werden graag kabinetorgels binnengehaald. Hoogstwaarschijnlijk heeft het instrument de eerste tientallen jaren in een van de regentenhuizen aan de grachtengordel in Amsterdam gestaan. Het komt rondom 1865 in Elburg terecht. In 1938 verhuist het naar Voorst en in 1953 wordt het overgebracht naar de buitenplaats De Trompenburg te ’s Graveland. In 2004 verwerft de kerk van Bennekom het instrument. De maker is Dethleff Onderhorst en hij signeerde het instrument met: ‘Dethleff Onderhorst, Meester Orgelmaaker Amsterdam 1762’. Onderhorst wordt als de belangrijkste bouwer uit zijn tijd aangemerkt. Zijn instrumenten zijn van een artistiek hoog niveau. Hij maakte tenminste zestien kabinetorgels, waarvan er acht verloren gingen. Ook een deel van de nog bestaande instrumenten heeft de duur der

16

eeuwen niet gaaf overleefd. Maar het in Bennekom geplaatste orgel uit 1762 is, mede door de grote zorg van de vroegere bezitters, nagenoeg origineel. Na een fase van intensieve fondsenwerving is het instrument nu gerestaureerd. Het kreeg de status van Rijksmonument. We mogen spreken van een bijzondere aanwinst in de Bennekomse dorpskerk. Aangezien er in Bennekom en omgeving niet een dergelijk instrument aanwezig is, mag verwacht worden dat het orgel een belangrijke impuls zal zijn voor allerlei muzikale activiteiten. Niet alleen is het als solo instrument zeer geschikt, ook zal het uitstekend functioneren in kamermuziekensembles. Tegelijk met de ingebruikneming is in samenwerking met de Gemeente Ede een rijk geïllustreerd boekje uitgegeven over het kabinetorgel. Auteurs zijn Jan Heine en Jan Jongepier. Het kost € 5,50 en is vanaf 19 februari verkrijgbaar In de boekhandel.


Agenda Algemene Ledenvergadering op woensdag 4 maart 2009 in zalencentrum De Brink, Brinkstraat 39, om 19.30 uur. 1. Opening 2. Mededelingen 3. Notulen van de ledenvergadering van 6 maart 2008 (zie blz. 17) 4. Verslag van de secretaris over 2008 (zie blz. 20) 5. Financieel verslag over 2008 (zie blz. 25) 6. Verslag kascommissie 7. Benoeming kascommissie 8. Begroting 2009 (zie blz. 25) 9. Contributie 2010 Het bestuur stelt voor de contributie voor het jaar 2010 vast te stellen op 14,65 euro voor een enkelvoudig lidmaatschap en 15,65 euro voor een meervoudig lidmaatschap. 10. Benoeming bestuursleden - Mevr. M.S de Vos is aftredend en niet meer herkiesbaar. Voor benoeming in de ontstane vacature draagt het bestuur voor: Mevr. C.J. Knoppers. - De heer V.W. van Poortvliet is aftredend en stelt zich niet herkiesbaar. Voor benoeming in de ontstane vacature draagt het bestuur voor: de heer A. van Kampen. - De heren W. Hol en W.C.L. van Kalleveen zijn aftredend en stellen zich herkiesbaar. De leden kunnen op de vergadering tegenkandidaten stellen, mits de kandidatuur gesteund wordt door ten minste tien ter vergadering aanwezige leden. 11. Rondvraag 12. Sluiting Na afloop van de vergadering – naar verwacht om 20.15 uur – zal dhr.Henk Gijsbertsen een presentatie verzorgen met beelden over historisch Bennekom.

Notulen van de Algemene Ledenvergadering van de Historische Vereniging Oud-Bennekom, donderdag 6 maart 2008. De bijeenkomst vindt plaats in zalencentrum De Brink en begint om 19.30 uur. 1. Opening. De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen van harte welkom, in het bijzonder erelid H. Gijsbertsen. Bericht van afwezigheid is ontvangen van erelid C. A. Heitink.


17

2. Mededelingen. Bloemen zijn bezorgd bij Dhr. en Mevr. Daniels vanwege hun 50-jarig lidmaatschap. De voorzitter maakt melding van de eerstkomende activiteiten van de vereniging: de voorjaarsexcursie op 14 mei, de lezing op 21 mei gevolgd door een excursie op 30 mei. De vergadering gaat akkoord met enkele wijzigingen van de agenda: - Punt 8. Begroting 2007 wordt Begroting 2008; - Punt 10. Benoeming bestuursleden wordt aangevuld met: de heer A. T. J. Nooij is aftredend en stelt zich herkiesbaar. - Punt 12. Dit punt te behandelen vóór punt 11. 3. Notulen van de ledenvergadering van 7 maart 2007. Met dank aan de secretaris worden de notulen vastgesteld. 4. Verslag van de secretaris over het jaar 2007. Tijdens de bespreking wordt aandacht geschonken aan: - het feit dat de vereniging inmiddels meer dan 800 leden telt; - het documentatiecentrum dat gestalte gaat krijgen. De heer Van den Heuvel vraagt hierbij aandacht voor de brandveiligheid van het documentatiemateriaal; - de voortgang van de werkzaamheden van de werkgroep ‘Joodse inwoners van Bennekom tijdens WOII’; - de plannen voor een herverdeling van de historische collectie over het museum en de vereniging. 5. Financieel verslag over 2007. De penningmeester geeft een toelichting op diverse posten. De kosten van twee nummers van De Kostersteen waren hoger dan gebruikelijk en ook waren er extra uitgaven voor het bouwen van de website. De verkoop van boeken zorgde voor extra inkomsten. Het boekjaar werd afgesloten met een positief saldo van € 1.662. De heer Tip concludeert dat de ontvangen rente laag is in verhouding tot de reserves. De penningmeester meldt dat het banksaldo inmiddels is overgebracht naar een rentedragende lening van 2,9%. 6. Verslag van de kascontrolecommissie. De heer Munniks doet verslag. De commissie heeft waardering voor het sobere financiële beleid van de vereniging. De boekhouding is op adequate wijze gevoerd en de cijfers van het financieel verslag over het jaar 2007 geven een getrouw beeld van de werkelijkheid. Op voorstel van de commissie besluit de vergadering de penningmeester en het bestuur décharge te verlenen. Dank aan de leden van de kascontrolecommissie, de heren Munniks en Van Raan, voor hun werkzaamheden. 7. Benoeming van de kascontrolecommissie. De heer Munniks treedt af als lid van de kascontrolecommissie. De heer Van Raan is tijdens de vorige jaarvergadering voor twee jaar benoemd. De vergadering acht het geen

18


bezwaar dat de heer Van Raan lid blijft van de commissie in geval zijn echtgenote, mevr. Van Raan – Onderwater deel gaat uitmaken van het bestuur (zie punt 10). De voorzitter stelt voor om reservelid van de commissie, mevr. De Vries - Knoppers, te benoemen tot lid. De vergadering gaat hiermee akkoord. Tevens vraagt de voorzitter aan de vergadering iemand voor te dragen als reservelid. De heer W. A. J. Cromwijk wordt benoemd tot reservelid. 8. Begroting 2008. De penningmeester geeft een toelichting op de begrotingsposten. Er is een tekort begroot. De vergadering concludeert dat dit tekort, gezien de hoogte van de reserves, geen bezwaar is en stelt de begroting vast. 9. Contributie. De vergadering stemt in met het voorstel om de contributie voor 2009 op grond van de consumentenprijsindex vast te stellen op 14,25 euro. Ook wordt besloten om in geval van een meervoudig lidmaatschap (gezinscontributie) dit bedrag te verhogen met € 1,--. 10. Benoeming bestuursleden. De heer Nooij is aftredend en stelt zich herkiesbaar. De vergadering besluit tot een herbenoeming en onderstreept dit besluit met applaus. Mevr. Hoogkamer – Weijman is aftredend en is statutair niet meer herkiesbaar. De vergadering volgt het voorstel van het bestuur om in haar plaats te benoemen mevr. Van Raan – Onderwater. Vervolgens richt de voorzitter zich tot het scheidende bestuurslid, mevr. Hoogkamer. Hij memoreert het vele werk dat zij gedurende negen jaren voor de vereniging heeft verricht. Naast algemene aandacht voor de vereniging was zij geruime tijd secretaris, zij beheerde de bibliotheek, verzorgde de ledenadministratie en organiseerde de HVOB - activiteiten tijdens de Vlegeldag. De vergadering sluit met applaus aan op de dankwoorden van de voorzitter. Mevr. Hoogkamer zal bij het bibliotheekwerk van de vereniging betrokken blijven. 11. Rondvraag. Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. 12. Aankondiging website. De heer Van Poortvliet presenteert met ondersteuning van de heren Dirksen en Vos plaatjes van de nieuwe website. Er is waardering vanuit de vergadering. Aandacht wordt gevraagd voor copyright van gepubliceerde foto’s uit het fotoarchief. 13. Sluiting. De voorzitter dankt de aanwezigen en sluit de vergadering rond 20.00 uur.


19

Verslag van de secretaris over het jaar 2008 In het jaar 2008 vergaderde het bestuur vier keer, namelijk op 8 januari, 15 april, 15 juli en 8 oktober. Ook de werkgroepen waren weer actief. Verder is de vereniging vertegenwoordigd in het bestuur van het Kijk en Luistermuseum en participeert zij in het Comité Open Monumentendag Ede. Door vertegenwoordiging in de regionale bijeenkomsten wordt contact onderhouden met andere historische verenigingen. In dit verslagjaar verschenen vier nummers van De Kostersteen. Drie lezingen vonden plaats en de excursiecommissie organiseerde drie excursies. De vereniging was actief op de Vlegeldag en de Open Monumentendag. Een nieuwe activiteit van de vereniging betreft het project ‘erfgoededucatie’ ten behoeve van het basis- en voorgezet onderwijs. Bestuur De algemene ledenvergadering werd gehouden op 6 maart. Tijdens deze vergadering werd mevr. G.J.M. van Raan-Onderwater gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van mevr. G.M. Hoogkamer-Weijman. De samenstelling van het bestuur was in 2008 als volgt: A.J. Lever (voorzitter), mevr. M.S. de Vos (vice-voorzitter), W. Hol (secretaris), W.C.L. van Kalleveen (penningmeester), mevr. G.J.M. van Raan-Onderwater, A.T.J. Nooij en V.W. van Poortvliet. Op 31 december 2008 telde de vereniging 379 individuele leden en 242 leden in gezinsverband. Dit brengt het aantal stemgerechtigde leden op 863. Eind december 2007 was dit aantal 840. In het verslagjaar verwelkomde de vereniging 43 nieuwe leden. Door overlijden of bedanken werd het lidmaatschap van 20 leden beëindigd, waardoor het aantal leden uiteindelijk met 23 leden toenam. De Kostersteen In het verslagjaar was de redactie als volgt samengesteld: A.T.J. Nooij (eindredacteur), C.A. Heitink, H.J. van den Oever en P. Smit. In 2008 verschenen de nummers 103 t/m 106. In deze jaargang zijn 15 artikelen gepubliceerd. De auteurs waren: Marius Aartsen, Gerrit Breman, Janny Bloembergen-Lukkes, Henk Gijsbertsen, Jan Heine, Wout Hol, Paulien van Leeuwen, Ad Nooij, Iet en Ruud Schoorl, Wies Stegeman-Kluijver, Kees van der Post, Arno van der Valk en Heinrich Witte. Voorts zijn boekbesprekingen door Ad Nooij en Vincent van Poortvliet gepubliceerd, alsmede een uitgebreid interview door Anneke Nagtegaal en Ad Nooij. Tevens zijn artikelen en mededelingen over de activiteiten van de vereniging opgenomen. Het augustusnummer – nr 105 - was goeddeels gewijd aan het thema van Open Monumentendag ‘Sporen uit het verleden’. Website Op de ledenvergadering van 6 maart ging de website www.oudbennekom.nl officieel ‘de lucht in’. In de eerste maanden is nog gewerkt aan vormgeving en inhoud, in de andere maanden ging het om bijstellingen en om het actueel houden van de site. Cees Vos heeft

20


het fotomateriaal voor zijn rekening genomen en Arnold Dirksen en Vincent van Poortvliet hebben gezorgd voor de overige rubrieken. Lezingen Na afloop van de jaarvergadering op 6 maart verzorgde architect H.L. van den Heuvel een lezing met als onderwerp ‘Geschiedenis van de kerkbouw’. De voorjaarslezing vond plaats op 21 mei en werd verzorgd door mevr. M. Mijnssen – Dutilh met als onderwerp ‘Geschiedenis van het waterschap Vallei en Eem’. Antiquair E. Spies vertelde op 11 november over zijn beroep als veilinghouder. Die avond was er gelegenheid om meegebrachte voorwerpen te laten bespreken en taxeren. Excursies De excursiecommissie bestaat uit de dames P. van Amerongen-Budding, H. Gijsbertsen en M.S. de Vos. Voorjaarsexcursie Op woensdag 14 mei vond de jaarlijkse dagexcursie plaats. De bus vertrok om 8 uur ’s ochtends met 57 personen naar Millingen aan de Rijn. Er werd een ritje gemaakt met de zonnetrein door het natuurgebied van de Ooijpolder. Na de koffie werd een bezoek gebracht aan het natuurcentrum van Staatsbosbeheer. Na de lunch reed de bus door de prachtige Duitse en Nederlandse natuur naar Cuijk. In twee groepen werd een bezoek gebracht de St. Martinuskerk en het leerlooierijmuseum. Na een geslaagde dag kwam de bus om 18 uur weer in Bennekom aan. Extra voorjaarsexcursie In aansluiting op de lezing van 21 mei over het Waterschap bracht een groep van 17 personen op vrijdag 30 mei een bezoek aan de Waterzuivering aan de Dwarsweg in Ede. Najaarsexcursie Zoals gebruikelijk werd de najaarsexcursie dicht bij huis gehouden. Donderdag 17 september werd een groep van zo’n 30 personen ontvangen op SVR camping Het Binnenveld aan de Zwartesteeg met een kopje koffie en Bruxvoortse koek. Gastvrouw Marry van den Berg vertelde kort over de boerencamping. Vervolgens liep de groep naar zorgboerderij Re-Turn van Teus Hooijer. In de schuur vertelde Teus over zijn passie, zijn werk met moeilijk opvoedbare jongeren. Een bijzonder mens op een bijzondere plek. De fietsenmaker, die een gedeelte van een schuur in gebruik heeft, gaf uitleg over zijn werk en liet rijen fietsen zien. Een mooi stukje Bennekom! Vlegeldag Oud-Bennekom sloot tijdens Vlegeldag aan bij het thema van de Open Monumentendag ‘Sporen uit het verleden’. In de kraam voor het Kijk en Luister Museum stonden borden met foto’s van oude schoolklassen uit Bennekom. Van sommige toenmalige schoolkinderen ontbrak de naam, wat een leuke discussie opleverde tussen de bezoekers onderling. De hele dag door was er een drukke aanloop. Men kon een Power-Point- presentie zien met de foto’s uit het door de vereniging uitgegeven boek “Bennekom tweevoudig In


21

Beeld”. Tot slot hebben we veel informatie over onze vereniging aan de bezoekers kunnen geven wat resulteerde in 12 nieuwe leden. Samen met alle medewerkers die met bestuursleden actief waren in de kraam kunnen we terugzien op een geslaagde dag. Open monumentendag 2008 In het tweede weekend van september werd in het gehele land de Open Monumentendag gehouden; in de gemeente Ede op zaterdag 13 september. ‘Sporen uit het verleden’ was voor 2008 het landelijk thema. In samenwerking met het Comité Open Monumentendag Ede werd in Bennekom gekozen voor een nadere verkenning van een oud deel van het dorp, namelijk het gebied rond de Lindelaan, de Veenderweg, de Bakkerstraat en een deel van de Brinkstraat. De Kostersteen nummer 105 bevatte artikelen over de geschiedenis van dit gebied en een gedocumenteerde wandelroute. Ruim 200 geïnteresseerden maakten deze wandeling die werd afgesloten met een gratis kopje koffie of thee in het Oude Postkantoor. Bijzondere dank aan de bezitters van de panden Veenderweg 18 en Lindelaan 810 die hun eigendom die dag gastvrij open stelden. Werkgroepen Behoud oudste gedeelte Bennekomse Begraafplaats Leden zijn: C.A. Heitink (voorzitter), E.M. Heij, A.van Kampen, A.J. Lever, J. de Nooij en A.J. Welgraven. Begin februari 2008 is het graf van de familie Jacobse Boudewijnse opgeleverd door de Firma Heij. Er is een zeer lange tijd aan dit graf gewerkt, maar het resultaat is geweldig. Zowel het hekwerk als het graf zelf werden geheel gerestaureerd. Jacobse Boudewijnse was in zijn tijd een zeer bekende persoon in Bennekom. Hij was en huisarts en arts van het voormalige dorpsziekenhuis Bethanië aan de Dorpsstraat. Hij kwam in 1888 naar Bennekom, nadat hij in 1887 in Utrecht promoveerde. Daarna werd een begin gemaakt met een nieuw project; het betreft het graf van Hendrik Willem Dros en Adriana de Koning Knijff. (grafnummer 89,99). Het echtpaar Dros liet huize Erica bouwen en woonde daar met hun vier kinderen. Ook dit graf is in 2008 opgeleverd. Officieel beperken de werkzaamheden van de werkgroep zich tot het oudste deel van de begraafplaats, het gedeelte dat gemeentelijk monument is. Door bemiddeling van leden van de werkgroep heeft de Gemeente twee graven buiten dit oudste gedeelte in beheer genomen. Het gaat om de graven van de dichter Reddingius en van ds. D.J. van Aalst. Verder werden twee maal groepen brugklasleerlingen van “het Streek” in Bennekom rondgeleid, daarbij is “de engel van Prins” elke keer weer een blikvanger. Op de site http://begraafplaatsbennekom.web-log.nl/ ontvingen we per maand zo’n 60 bezoekers.

22


Geschiedenis van Bennekom Leden zijn: A.J. Lever (voorzitter), M. Aartsen, mevr. J. Bloembergen-Lukkes, K.B.A. Bodlaender, G. Breman, W.A.J. Cromwijk, H. Gijsbertsen, C.A. Heitink, T.J. Hoekstra, W.Hol, M. van de Leeuw, mevr. A. Nagtegaal, A.T.J. Nooij, H. van den Oever, F.G. van Oort, mevr. M. van Rooijen, P. Smit, J.A. van der Valk en J.A. Zijlstra. Net als in voorgaande jaren kwam de Werkgroep Geschiedenis in 2008 twee maal bijeen. Tijdens de bijeenkomsten werden gegevens uitgewisseld over de talrijke projecten waar de leden van de werkgroep zich mee bezig houden. Op deze manier kon men elkaar van informatie voorzien en adviezen geven. De bijeenkomsten vonden dit jaar plaats op 13 mei en 19 november, beide keren in De Brink. Veel van het besprokene vond uiteindelijk zijn weg naar De Kostersteen of zal dat nog vinden. Foto- en beeldmateriaal Bennekom Leden: K.B.A. Bodlaender, A.Dirksen, H.Gijsbertsen, F.G. van Oort, V.W. van Poortvliet (voorzitter), D. Poot, C. Vos en A.J. Welgraven. In het verslagjaar heeft de werkgroep de website van de vereniging onderhouden en verbeterd. Voorts heeft de heer Welgraven onderzoek gedaan naar de oude boerderijen waarvan afbeeldingen in het dia- en fotoarchief van de vereniging zijn opgeslagen maar waarvan het adres niet bekend was. Het is een echte speurtocht geworden. Van enkele boerderijen konden gegevens worden achterhaald. Aangenomen moet worden dat diverse gebouwen zijn verdwenen. Monumentencommissie Leden zijn: W. Hol, A.T.J. Nooij en J. van Raan De activiteiten van de monumentencommissie hebben voornamelijk betrekking gehad op de organisatie van de Open Monumentendag. Hierbij werd binnen het Comité Open Monumentendag Ede overleg gepleegd met de zusterverenigingen in Ede en Lunteren. Joodse inwoners van Bennekom gedurende de tweede wereldoorlog Leden van de werkgroep zijn: C.A. Heitink, Mevr. A. Nagtegaal, A.T.J. Nooij, en J.D. Tuinier. In het afgelopen jaar zijn aanvullende gegevens verzameld. Nr. 104 van de Kostersteen (April 2008) was vrijwel geheel gewijd aan Joodse onderduikers in Bennekom en hun gastadressen. Gestreefd wordt naar een publicatie met een goed gedocumenteerd overzicht van onderduikers en onderdakverschaffers als afsluiting van de activiteiten van de werkgroep. Kijk en Luistermuseum Conform met het bestuur van het Kijk en Luistermuseum (KLM) gemaakte afspraken werd binnen de muren van het museum het Documentatiecentrum Bennekom gerealiseerd (zie hieronder). Over het documentatiecentrum verscheen een artikel in De Gelderlander. Ten aanzien van de collecties is een gedeelte van de depotcollecties dat overcompleet was door het museum van de hand gedaan. Waar mogelijk is het elders ondergebracht. Op dit


23

moment loopt een inventarisatie naar nut en wenselijkheid van delen van de textielcollectie. Hierbij zal een expert van Gelders Erfgoed ingeschakeld worden. De vorig jaar met het bestuur van het KLM gemaakte afspraak om binnen de historische collecties na te gaan welke voorwerpen typisch Bennekoms zijn zal in 2009 ter hand genomen worden. Op basis van deze inventarisatie kan dan een herverdeling van de collecties overwogen worden, waarbij het typisch Bennekomse deel eigendom van de HVOB blijft of wordt en het overige van het KLM. Documentatiecentrum Bennekom Medewerkers zijn: H. van Amerongen, H. Gijsbertsen, mevr. R. Hoogkamer en C. Vos. In het documentatiecentrum wordt een tweetal collecties beheerd: Foto- en diacollectie Door schenkingen en aankopen kon de collectie worden uitgebreid. Aan de digitalisering wordt gewerkt door H. Gijsbertsen (foto’s), H. van Amerongen (dia’s), en C. Vos (scannen). Bibliotheek De vereniging heeft een collectie boeken met betrekking tot de geschiedenis van Bennekom en omgeving, cultuur, klederdracht, kinderboeken en topografisch materiaal. Ook het museum bezit een kleine collectie, met name boeken over mechanische muziek, textiel, mode en klederdrachten. De boeken worden ingevoerd in het computerprogramma Adlib. Om met name kaartmateriaal beter onder te kunnen brengen zullen enkele aanpassingen aan dit programma plaatsvinden. Het boekenbestand groeide het afgelopen jaar door een groot aantal schenkingen. Naast leden van Oud-Bennekom wisten ook nietleden de weg naar het documentatiecentrum te vinden. Voor een afspraak kunt u contact opnemen met G.M.Hoogkamer, telefoon 0318-416180. Erfgoededucatie In het verslagjaar is in nauwe samenwerking met de scholengemeenschap ‘Het Streek’ een erfgoedproject ontwikkeld voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs en de brugklas en de 2e klas van het Voortgezet Onderwijs. Binnen het lesblok Erfgoededucatie kunnen leerlingen aan de slag met behulp van een lesdoos van onze vereniging. In 2008 waren ongeveer 100 brugklassers 3 dagen van 6 uur op deze wijze met erfgoededucatie bezig. Dank aan H. van Amerongen, H. Gijsbertsen, C.A. Heitink en A. van Kampen. Dankwoord Het bestuur dankt allen die zich hebben ingezet voor de Historische Vereniging OudBennekom. Met elkaar zorgen zij ervoor, dat de Bennekomse geschiedenis levend en ook zichtbaar blijft.

24


Financieel verslag 2008 en begroting 2009 Werkelijk Begroting Werkelijk Begroting 2008 2008 2007 2009 Baten Contributies Boekverkopen Overige opbrengsten Bankrente

8.837 1.959 600 794 _____ 12.190

8.800 P.M. 600 75 _____ 9.475

8.748 4.441 620 74 _____ 13.883

8.950 P.M 600 800 _____ 10.350

De Kostersteen Overige drukkosten Werkgroepen Lezingen en bijeenkomsten Secretariaat Administratiekosten Overige bestuurskosten Contributies en abonnementen Publiciteit / website Bankkosten Diversen

6.989 0 577 460 49 122 65 163 320 192 54 _____ 8.991

8.950 P.M. 500 300 100 100 100 175 200 0 100 _____ 10.525

9.358 0 22 320 11 77 15 157 2.195 0 66 _____ 12.221

8.350 P.M. 500 400 100 100 100 175 325 200 100 _____ 10.350

Resultaat boekjaar

3.199

- 1.050

1.662

0

Lasten

Balans per 31 dec. 2008 Geldmiddelen Te vorderen/betaald

Te betalen/vooruit ontvangen Reserves

30.084 0 _____ 30.084 309 _____ 29.775


25

Een wandeling door het verleden van Bennekom. Aansluitend op de Algemene Ledenvergadering van 4 maart a.s. zal Henk Gijsbertsen een dia-presentatie verzorgen over ons dorp en zijn omgeving. Hierbij zal hij een keuze maken uit de diacollectie van onze vereniging. Er zullen dia’s van oude ansichtkaarten worden vertoond, maar ook beelden van de huidige situatie. Op deze wijze maken we een wandeling in het verleden door o.a. de Brinkstraat, de VeenderDe Achterstraat eertijds weg en de Achterstraat, om met een omweg weer terug te keren naar het dorp. De eerste dia-lezing voor de vereniging werd door Henk Gijsbertsen gehouden in 1984, de laatste op de jaarvergadering van Ou-Bennekom in 2001. Intussen zijn er weer nieuwe ansichtkaarten en foto’s binnen gekomen, zodat u toch wel wat nieuws te zien krijgt.

Mededelingen van het bestuur Nieuwe leden Het bestuur heet de volgende personen van harte welkom als nieuwe leden van de Historische Vereniging Oud-Bennekom: Mevr. H. Danen Dhr. B. Hovestad Dhr G. Karssen Mevr. M. Kole Dhr. W. Lingeman Mevr. G. van Manen

Dhr. en mevr. P. van Noort Mevr. H. Pelle-Kreijkamp Dhr. en mevr. M. van Teylingen Mevr. C. Wentholt Dhr. H. Weijman

Mutaties verzoeken wij u schriftelijk door te geven aan de ledenadministratie, t.a.v. mevr. G.J.M. van Raan-Onderwater.

26


Agenda van de Historische Vereniging Oud-Bennekom -

Woensdag 4 maart 19.30 uur: Algemene Ledenvergadering van de Historische Vereniging Oud-Bennekom in zalencentrum De Brink; zie voor agenda blz. 17. Na afloop van de Algemene Ledenvergadering, naar verwacht om 20.15 uur, zal Henk Gijsbertsen een presentatie verzorgen met beelden over historisch Bennekom. Woensdag 13 mei: voorjaarsexcursie naar o.m. het baggermuseum te Sliedrecht. Nadere mededelingen volgen in de Kostersteen 108 van april 2009.

Documentatiecentrum Bennekom Het documentatiecentrum van de historische vereniging Oud-Bennekom is gevestigd op de bovenverdieping van het Kijk en Luister museum, en is elke dinsdag voor bezoekers geopend van 09.00 – 12.00 uur en 14.00 – 16.00 uur. Geïnteresseerden in de historie van Bennekom zijn welkom na een afspraak via onderstaande personen: Henk Gijsbertsen, telefoon (0318) 415275 Riet Hoogkamer, telefoon (0318) 416180; email: [email protected]

Bestuur Bestuur Hist.Ver. Oud-Bennekom A.J.Lever, voorzitter Mevr. M.S. de Vos, vice-voorzitter W.Hol, secretaris W.C.L. van Kalleveen, penningmeester Mevr. G.J.M. van Raan-Onderwater A.T.J. Nooij V.W. van Poortvliet Website: www.oudbennekom.nl Ledenadminsitratie Mevr. G.J.M. van Raan-Onderwater Grietjeshof 18, 6721 VJ Bennekom

Beheer foto- en diacollectie H. Gijsbertsen Bibliotheek Mevr. G.M. Hoogkamer-Weijman Conservator Historische Collectie C.C. Meulekamp Redactie Kostersteen A.T.J.Nooij, eindredacteur C.A. Heitink H.J. van den Oever P. Smit Email: [email protected]


27

DE KOSTERSTEEI\ Nummer I07. Februari 2009

Recommend Documents