De Heer is waarlijk opgestaan! Dat weten wij, dat zingen wij. Hij leeft! Hij komt tot u en mij: Hij raakt ons aan! In dit nummer onder meer:

S’AMEN

Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 7e jaargang no. 4 - april 2014

In dit nummer onder meer: Visie op de éne kerk

4

Lucaskerk 20 jaar

5

Begrotingstekort PGB

5

29 april, Lutherse Kerk. Diaken Rob van Uden geeft inzicht in het recent verschenen document van de Wereldraad van Kerken.

Dat wordt feestelijk èn serieus gevierd van 14-18 mei in de Lucaskerk. Allerlei activiteiten, waaronder een mini-conferentie. En eind juni de Musical Ruth.

De discussie wordt voortgezet.

Noorderlicht

10

Jaarboekje PGB

11

Jaarrekening Diaconie

12

Breda-Wismar-Arad

13

Beroepingswerk NoorderBeemden

14

Orgelwandeltocht

20

Kruisweg lopen en Iers weeklagen op Goede Vrijdag.

Het jaarboekje moet nodig geactualiseerd worden. Hebt u nog wijzigingen door te geven?

De Diaconie PGB legt verantwoording af voor het jaar 2011.

Eindelijk goed nieuws uit Arad!

De Heer is waarlijk opgestaan! Dat weten wij, dat zingen wij. Hij leeft! Hij komt tot u en mij: Hij raakt ons aan!

De voorbereidingen voor het beroepen van een nieuwe predikant zijn in volle gang.

Door het historische hart van Dordrecht, op zaterdag 10 mei. Als u geen belangstelling heeft voor S’AMEN en het blad niet meer wilt ontvangen, kunt u dit doorgeven aan het Kerkelijk Bureau: [email protected] of Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

S’AMEN in kleur zien? Dat kan: downloa-

den via Protestantsegemeentebreda.nl of Lucaskerk.nl

2

S’AMEN

Colofon

De Protestantse Gemeente Breda

S’AMEN is het maandblad van

de Protestantse Gemeente Breda. Uitgever Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Breda scriba: Joke Gurke Koolmees 61, 4822 PP Breda [email protected]

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het volgende nummer is dinsdag 13 mei. Verschijningsdatum is vrijdag 23 mei. Aanleveren van kopij uitsluitend als ‘platte tekst’. U krijgt een ontvangstbevestiging. Als dit daags na de kopijdatum nog niet is gebeurd: informeren bij [email protected] Redactie adres Kopij sturen naar: [email protected] Redactie Marlies Brandwijk Ger van Dooren Leon Geschiere Adriënne Hoevers - den Hollander Gijs van Mourik Peter Jan Plooy Adreswijzigingen Kerkelijk bureau: Mieke Frankfoorder-Boevé Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda 076-5146523 [email protected] Druk: Drukkerij Roggeband, Breda Website www.protestantsegemeentebreda.nl

Collectebonnen A. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 0,75 per bon, totaal dus € 15.00 per vel. B. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 1,50 per bon, totaal dus € 30,00 per vel. Bonnen kunnen besteld worden door storting / overschrijving van € 15,00 of € 30,00 (of een veelvoud daarvan) op bankrekening NL91ABNA052.02.27.867 ten name van de Protestantse Gemeente te Breda (met vermelding van de gewenste soort vellen) Financiën: Postbank NL17 INGB 0001 0806 82 ABN AMRO NL91 ABNA 0520 2278 67

Diaconie Algemeen:

Postbank NL89 INGB 0001 0708 50 t.n.v. Diaconie Protestantse Gemeente Breda Diaconie ZWO: Postbank NL14 INGB 0001 5429 41 t.n.v. ZWO groep Protestantse Gemeente Breda/Ginneken

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Website: www.noorderbeemden.nl Predikant ds. W. Bisschop, Elise van Calcarstraat 23 4822 VK Breda, tel. 076-541 96 03 E-mail: [email protected] Lucaskerk, Tweeschaar 125 4822 AS Breda, tel. 076-542 24 33 Protestantse wijkgemeente Midden/Zuid Johanneskerk, Dreef 5 4813 ED Breda (Princenhage), tel. 076-521 05 45 Predikant Ds. S. van Meggelen Voorstraat 14, 4268 AL Almkerk Tel. 0183-401265 of 06-22576592 E-mail: [email protected] Werkt op maandag, dinsdag en donderdag Markuskerk, Hooghout 96 4817 ED Breda tel. 076-514 00 80 Predikant ds. T. van Prooijen, 542 33 34 Arenberglaan 168, 4824 RD Breda E-mail: [email protected] Werkt op maandag, dinsdag en vrijdag. Evangelische Lutherse Gemeente, Veemarktstraat 11/ Stadserf 3 (achteringang), Breda, tel. 5145585 Wijkpredikant Ds. M.J.A. Schulz, Cherbourglaan 51, 5627 MK Eindhoven, tel. 040-2417664 Scriba Dhr. J.N. Dijkshoorn, Julianastraat 50, 5121 LR Rijen tel. 0161-293112 Pioniersplek “Noorderlicht” Lutherse kerk, Veemarktstraat 11/ Stadserf 3 (achteringang), Breda, tel. 5145585 Missionair werker Berthe van Soest - [email protected] Daniëlle van Drongelen Jeugdwerker Protestantse Gemeente Breda - ‘t Ginneken Tel. 06-54273705 E-mail: [email protected] Werkt op maandag, dinsdag en donderdag Niels den Toom Studentenpastor, life coach en trainer bij ZuiderZin Tel. 06-19663873 E-mail: [email protected] *

Vrijwillige bijdrage voor S’AMEN : Postbank NL17 INGB 0001 0806 82 t.n.v. Prot. Gemeente Breda o.v.v. “S’AMEN ” (Richtbedrag: € 25,- per jaar)

S’AMEN

meditatie In de hoge?

‘Hoger dan de blauwe luchten en de sterretjes van goud’. Dat kinderlied kent u ongetwijfeld. Het biedt het beeld van een God hoog boven ons. Een beeld dat sterk is en voor kinderen goed te begrijpen. Maar hoe ouder we worden, hoe minder makkelijk het beeld van God boven de sterren te begrijpen is. Hoewel het nog steeds minimaal is, we weten steeds meer over hoe het heelal eruitziet. Op televisie kunnen we een college volgen van professor Robert Dijkgraaf, op een manier zodat iedereen het begrijpen kan. Je kunt je dan afvragen: als het heelal zo groot is en uitdijend, waar woont God dan? Nu weten we wel dat we over het 'wonen' van God niet te letterlijk moeten denken. Maar toch! Het beeld van een God hoog in de hemel past niet meer bij onze beleving van de wereld en de kosmos. En zo kan het zijn dat het beeld van God boven de sterren ons meer in de weg zit dan helpt. Het Bijbelse spreken over God in de lucht moeten we begrijpen vanuit hun blik op de wereld. In die tijd had men een wereldbeeld dat bestaat uit drie lagen: een hemel, een aarde en het onderaardse (vgl. Ex. 20:4, ‘Maak geen godenbeelden (…) of van iets in het water onder de aarde’). De aarde was een platte pannenkoek op pilaren. God kreeg een plek in de hemel, de bovenste ruimte. Zo zien we: het beeld van God in de lucht paste precies in het wereldbeeld van die tijd. Het is dan ook niet gek dat als ons wereldbeeld veranderd is, ook ons godsbeeld verandert. Het zou misschien zelfs gek zijn als het niet verandert.

In

3

houdsopgave

Pagina 3 : Meditatie 4 : Actueel 5 : Opinie 9 : Vijf vragen aan... 10 : Algemeen Kerkelijk Nieuws 10 : Noorderlicht 12 : Diaconie 14 : Nieuws uit de wijken 18 : Geknipt voor u 18 : Mediatheek 19 : Boekenplank 21 : Kleurplaat 23 : Vieringen heilig genoeg om te vereren. Alle beelden van God hebben hun beperkingen. Uiteindelijk is alleen God heilig. De Duits-Amerikaanse theoloog Paul Tillich (18881965) probeerde te zoeken naar een beeld dat beter bij ons wereldbeeld past. Hij zei dat we ons God niet in de hoogte maar in de diepte moeten voorstellen. God is de grond van het zijn, de grond van het bestaan. We kunnen zo diep niet raken of God is erbij. Zo krijgt God een andere plek in ons leven. Wat mij betreft komt hij ook dichterbij. Als grond van ons bestaan, waarop ons leven rust. Zonder hem zijn wij niets, zakken we door het leven. Maar omdat hij ons aanvaardt, mogen we er zijn. Dat zet ons op onze benen, met moed om te leven in Gods werkelijkheid.

Niels den Toom

Clicktip 46 Wil je weten welke dominee waar preekt?

Het kost vaak wel moeite om zo'n oud beeld los te laten, zeker als het in de Bijbel ook gebruikt wordt. En dat is heel begrijpelijk: het voelt alsof we vandaag zouden zeggen dat links eigenlijk rechts is en rechts links. Dat is wennen. Naast dat gevoel van wennen is het belangrijker dat het beeld veranderen mag: immers, geen beeld is

Click in het hoofdmenu op de website www.protestantsegemeentebreda.nl eens op kerkdiensten Informatie: Rob Snijders

4

S’AMEN

Actueel Op de tonen van Taizé Samen je geloof vieren Samen met anderen je geloof vieren in een Taizé-viering is een weg van hoop en vertrouwen gaan. Zo schep je ruimte voor jezelf, voor je eigen zoektocht, en ruimte om je te openen voor God. De sfeer van de viering wordt bepaald door muziek, zang, gebed en stilte. Er zijn gemakkelijk mee te zingen liederen. Stilte om het evangelie tot je door te laten dringen. Je kunt een kaarsje ontsteken voor een eigen intentie. Van harte welkom op: - op dinsdag 22 april, 19:00 uur in de H. Willibrorduskerk in Teteringen - op zaterdag 26 april, 19:00 uur in de Michaelkerk, Hooghout 67, Breda

Gemeenschappelijke visie op de ene kerk Dinsdag 29 april, Lutherse Kerk

In het kader van de avonden over ‘Oecumene, de weg van de dialoog’ zal diaken Rob van Uden inzicht geven in een recent verschenen document van de Wereldraad van Kerken. Het document heet: 'De Kerk, op weg naar een gemeenschappelijke visie' (2012) en behandelt het – wellicht – belangrijkste thema van de oecumenische dialogen van dit moment: de visie op de éne kerk van Christus. De recente geschiedenis van de wereldwijde oecumene laat zien dat met de discussies over doop, eucharistie en ambt steeds de discussie over de visie op kerk-zijn opduikt. Na vele jaren van dialoog hebben Anglicanen, Katholieken, Lutheranen, Methodisten, Orthodoxen en Gereformeerden een document opgesteld waaruit blijkt dat er serieuze toenaderingen zijn m.b.t. de visie op de éne kerk van Christus. Het document heeft momenteel wereldwijd aandacht en kan het referentiepunt worden voor de toekomstige dialogen. Rob van Uden is diaken van de Jeruzalemparochie en lid van het hoofdbestuur en dagelijks bestuur van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. De avond wordt geopend door Ger van Dooren, voorzitter van de Raad van Kerk Breda. De avond vindt plaats in de prachtig gerenoveerde Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, Breda. Aanvang: 20:00 uur Pelgrimstocht Van Ulvenhout tot de Sint Jacobskapel te Galder Zondag 18 mei

Deze tocht gaat niet door!

Voorjaarsdag

Dinsdag 13 mei 10.00 – 17.00 uur Als afsluiting van het seizoen organiseert de afdeling Breda van de PCOB de Voorjaarsdag. De reis gaat deze keer naar Erfgoed Depot te Riel, waar we teruggaan in de tijd. Er is daar een grote hoeveelheid gebruiksvoorwerpen uit vervlogen jaren, zoals bijvoorbeeld alles rondom huis, school en kerk, maar ook op het gebied van techniek. Vertrek om 10:00 uur vanaf de Markuskerk. Thuiskomst om circa 17:00 uur ook bij de Markuskerk, Hooghout 96, Breda. De kosten voor deze dag zijn € 30,00 voor leden en € 40,00 voor niet leden (alles inbegrepen). Als u belangstelling heeft kunt u voor meer informatie terecht bij de secretaris mevrouw Wilma Bondzio-Hupkens, 0765228628 of [email protected]

Wat doe ik hier in GODSNAAM? Woensdag 21 mei, Lucaskerk

In de zomer van 2013 verscheen een boekje van Carel ter Linden (bekend als ‘hofpredikant’) met de uitdagende titel: ‘Wat doe ik hier in Godsnaam?’. Hij was zelf uitgedaagd door vragen als: “Wat zou u antwoorden op de vraag wat u zelf gelooft? Denkt u nog hetzelfde als vroeger?” Of: “Wat zou u willen doorgeven aan uw kleinkinderen?” Zo ontstond een zoektocht naar de betekenis van het leven en naar veranderend geloof. Aan de hand van enkele onderwerpen (zoals schepping, ziekte en lijden, wonderverhalen) schetst Ter Linden hoe in de loop van een mensenleven ‘het geloof’ kan veranderen, en hoe geloofsinhoud een andere betekenis kan krijgen. Dat heeft ook gevolgen voor de omgang met de Bijbelse verhalen en voor de beleving van onze dagelijkse werkelijkheid. Het boek is een prikkelende bijdrage voor de zoektocht naar een eigen antwoord. Voor het bijwonen van deze leerhuisavond is het lezen van het boekje geen voorwaarde, maar het helpt wel om deel te nemen aan het gesprek. De avond wordt geleid door ds. Wim Bisschop, en begint om 20:00 uur.

5

S’AMEN 27, 28 en 29 juni : Musical Ruth

Tenslotte wordt - als klap op de vuurpijl - in het laatste weekend van juni drie maal de musical Ruth in de Lucaskerk opgevoerd.

De Lucaskerk bestaat 20 jaar! Op zondag 18 mei is het 20 jaar geleden dat Protestants Breda in de wijk ‘Haagse Beemden’ een nieuwe kerk in gebruik nam: de Lucaskerk. Nu is 20 jaar in de kerkgeschiedenis maar een hele kleine episode. Zo klein zelfs, dat je er misschien niet eens aandacht aan zou besteden. De wijkkerkenraad van de Noorderbeemden vindt het 20-jarig bestaan echter een prachtig moment om juist wèl te vieren, want we zijn blij met dit (t)huis van de wijkgemeente. Dankzij een schenking van een half miljoen gulden en diverse giften, opgeleverd door een actieve fondsenwerving, kon begin jaren negentig van de vorige eeuw de Protestantse Lucaskerk aan de Tweeschaar in de Haagse Beemden, Breda worden gerealiseerd. Voorwaarde van de gulle gevers was dat het geld voor kerkbouw zou worden gebruikt en dat het gebouw er zou staan binnen vijf jaar na schenking. Zij wilden graag dat het een gebouw zou worden waarin ook de RK-gemeenschap zich thuis zou kunnen voelen en er op huurbasis diensten zou kunnen houden. Zo is het plan uiteindelijk ook gerealiseerd. In 1994 werd de Lucaskerk met Pinksteren feestelijk geopend. Dat is nu twintig jaar geleden en dus viert de Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden feest in de jarige Lucaskerk. Hierbij worden alle gebruikers, buren en wijkgenoten uitgenodigd.

We vieren het lustrumfeest met onder andere:

    

een seniorenconcert een musical een mini-symposium een feestavond een jeugdspektakel.

 Van 14 t/m 18 mei is de foto-expositie ‘Canon van de Lucaskerk’ te bezichtigen tijdens alle momenten dat de kerk open is.

 Woensdag 14, donderdag 15 en vrijdag 16 mei is de kerk van 9:30 tot 12:00 uur open voor iedereen, voor een kop koffie en een praatje.

 Het hoogtepunt zal een feestelijke kerkdienst

zijn op 18 mei om 10:45 uur. Hiervoor worden alle gebruikers van de Lucaskerk van harte uitgenodigd. Deze viering wordt voorafgegaan

Meer informatie over het lustrumfeest is te lezen op onze site: www.Lucaskerk.nl

Dat zal gebeuren op vrijdagavond 27 juni, zaterdagmiddag 28 juni en zondagmiddag 29 juni. (Voor de tijden en inschrijving zie: www.musicalruthbreda.nl). Vier met ons mee: u bent van harte uitgenodigd eens binnen te lopen tijdens deze feestweek, of tijdens een van de uitvoeringen van de musical! U vindt ons tegenover het winkelcentrum Heksenwiel in de Haagse Beemden. Voor meer informatie zie onze website: www.Lucaskerk.nl. Bekijk op onze site ook de foto’s in het fotoalbum, om een indruk te krijgen van de bouw van de Lucaskerk in 1993/1994 en activiteiten die in de loop der jaren plaats vonden in de Lucaskerk. Graag tot ziens!

Namens de Lustrumcommissie, Tika Rozendaal-Krijthe

Opinie Kanttekeningen bij het begrotingstekort 2014 Onrust De afgelopen tijd is onrust ontstaan over het voorziene tekort 2014 en dat van de daarop volgende jaren. De Algemene Kerkenraad moedigt ons aan mee te denken over oplossingen, de heer Roobol heeft een oproep geplaatst en op het moment dat ik dit schrijf zijn we nog in afwachting van de bevindingen van de Toekomstgroep. Inmiddels is wel duidelijk dat de situatie u zorgen baart en de emoties oplopen. Dat is op zich niet erg of vreemd, maar ik krijg een beetje ongemakkelijk gevoel van de manier waarop de zaken worden voorgesteld en de wijze waarop gerefereerd wordt aan bepaalde sentimenten. Forse tekorten hebben we allang, dus ik vermoed dat de oplopende emoties het gevolg zijn van het besef dat we momenteel op een kruispunt van wegen staan, waarop beslissingen genomen moeten worden die ons allen gaan raken. Als voormalig kerkrentmeester en als administrateur van de financiële administratie van de Protestantse Gemeente Breda ben ik bekend met de materie. Als betrokken gemeentelid deel ik uw zorg en heb ik de behoefte om wat gedachten met u te delen. Ik doe dit op persoonlijke titel en geheel op eigen initiatief.

6

S’AMEN Tekort

Moed en vertrouwen

Voor wat betreft het tekort is het van belang onderscheid te maken tussen tijdelijke en structurele lasten.

Wellicht de meest indringende en ontroerende ervaring in kerkelijk Breda is voor mij het besluit geweest van de toenmalige Gereformeerde kerkenraad om de Pelgrimskerk te sluiten. Weliswaar speelden financiële motieven een belangrijke rol, maar er was veel moed en vertrouwen nodig om de deuren te sluiten zonder enige waarborgen voor behoud van de eigen identiteit in de nieuwe situatie. Wanneer beide wijkkerkenraden van de Hervormde wijkgemeenten onder het spoor destijds de moed hadden gehad om ook de vertrouwde paden te verlaten en samen met de Gereformeerden op te trekken naar een nieuw gezamenlijk huis, was er een beter fundament voor de toekomst gelegd en had onze financiële situatie er nu anders uitgezien. Maar dit was helaas onbespreekbaar.

De dienstverbanden met de door de heer Roobol genoemde specialisten zijn vooralsnog van tijdelijke aard voor zolang bepaalde projecten lopen. Hierover kan dus nog van alles beslist worden. Naar mijn mening geven de structurele lasten meer reden tot zorg. De jaren 2007 t/m afgesloten: • 2007 nadelig • 2008 nadelig • 2009 nadelig • 2010 nadelig • 2011 nadelig • 2012 nadelig

2012 zijn met de volgende resultaten saldo saldo saldo saldo saldo saldo

van van van van van van

€ € € € € €

23.393 37.653 55.600 107.183 84.002 48.742

Het gemiddeld tekort over de afgelopen zes jaren bedroeg afgerond € 60.000 per jaar. In deze resultaten kwamen de huidige specialisten nog niet voor. Voor de juiste beeldvorming is het ook van belang te melden dat bepaalde lasten momenteel gefinancierd worden uit private fondsen. Zonder dit zou het jaarlijks tekort nog hoger uitvallen. De tekorten kunnen inmiddels wel als structureel aangemerkt worden. Ook zonder de ‘specialisten’ is het reëel ervan uit te gaan dat de structurele tekorten de komende jaren gaan stijgen. De oorzaken laten zich eenvoudig duiden: • een teruglopend aantal kerkelijk betrokkenen, wat gepaard gaat met teruglopende inkomsten uit vrijwillige bijdragen; • minder beleggingsopbrengsten als gevolg van jaarlijkse intering op het vermogen; • oplopende reguliere lasten. Kortom, het is een misvatting te veronderstellen dat alleen met het wegsturen van de specialisten en de instandhouding van wat we nu hebben, de tekorten geminimaliseerd worden en daarmee de financiële problemen grotendeels worden opgelost.

Een gewone Bredase zondagmorgen Na de fusie met de Evangelisch Lutherse Gemeente openen op een gewone Bredase zondagmorgen binnen een straal van ca. 5 km vier kerken van de Protestantse Gemeente Breda hun deuren voor gemiddeld ca. 300 mensen in totaal. De Lutherse Kerk is om de week open. Met uitzondering van de Lutherse Gemeente bestaat er geen onderscheid in modaliteit. Alleen de onderlinge nestgeuren wijken iets af. Een preekvoorbereiding vergt gemiddeld ongeveer 13 uur. Vier predikanten, waarvan drie elke week, die gemiddeld 13 uur spenderen aan preekvoorbereiding. Per jaar is dit 3,5 x 13 x 52 weken = 2.366 uur. Voor de kerkgebouwen geldt dat verwarming, verlichting, bemensing, schoonmaak, onderhoud, administratie enzovoorts in viervoud plaatsvindt. Deze situatie wordt tot op de dag van vandaag met hart en ziel verdedigd. Hiervoor gaan we de barricaden op, terwijl het ons, gezien de ontwikkelingen, toch tenminste stof tot nadenken zou moeten geven. Het is alsof één bedrijf 4 touringcars, elk met 30% bezetting, op hetzelfde moment naar dezelfde locatie laat rijden.

Als ‘gewone’ leden mogen we van bestuurders en invloedrijke mensen in de gemeente verwachten dat zij, met respect voor wat in het verleden is gedaan en met behoud van het goede, beleid maken en handelen met het oog op morgen. En dat laatste mis ik in de oproep en de reacties die ik gezien heb. Ik bespeur een volledige fixatie op wat was of ons nog rest, maar ik mis de zoektocht naar wegen voor ons nageslacht, dat zich maar weinig verwant voelt met al die tradities die velen van ons zo heilig zijn. Ik mis de moed om te veranderen en los te laten wat ons lief is. Ik mis het vertrouwen in het werk van de Geest. De vraag wat wij ons nageslacht nog te bieden hebben acht ik persoonlijk vele malen belangrijker dan de verantwoording aan ons voorgeslacht. Want wat heeft dat laatste nog voor betekenis, wanneer kerk na kerk afgebroken wordt, verandert in een museum of congrescentrum? Waarom moet dan elk experiment in de kiem gesmoord worden totdat de laatste in Breda het licht uitdoet? Nog voor de toekomstgroep heeft gesproken zijn de stellingen al betrokken, worden de kanonnen in stelling gebracht en schoten voor de boeg gelost. Van al dat machtsvertoon en partijpolitiek word ik eerlijk gezegd een beetje verdrietig en ik vraag me af: “Worden die troepen nu gemobiliseerd uit angst, weerzin of moed?”

Draagvlak Er wordt aangedrongen op besluitvorming. U moet dan wel beseffen dat besluiten waarmee we weer 25 jaar vooruit kunnen, pijn gaan opleveren. Een goed bestuurder zoekt daarbij ook naar draagvlak in de gemeente. Echter, zolang wij ons in onze forten verschansen en niet bereid zijn nieuwe wegen te bewandelen, blokkeren we daarmee in wezen ook de besluitvorming. Het zal dan bij lapmiddelen blijven.

Hoe nu verder? Ik roep u op de rust te bewaren. Echt, er is nog geen man overboord. Het lijkt mij verstandig om eerst maar de uitkomsten van de toekomstgroep af te wachten, om vervolgens met een open geest, respectvol en met gezond verstand de discussie met elkaar aan te gaan. Wellicht vind u mij een beetje naïef. Maar ik denk dat de toekomst van de kerk niet afhankelijk is van stenen, maar van geloof, bezieling, samenwerking en de zoektocht van velen naar zingeving die vandaag zeker niet minder is dan gisteren. Met zelfs maar een beetje goede wil hebben we als kerk nog veel te bieden. Ik wens ons allen veel moed, vertrouwen en wijsheid toe.

Jan Krijgsman, [email protected] Verlengde Witmoeren 3, 4824 JZ Breda

7

S’AMEN

Opmaat naar Pasen Mijn werk in Dordrecht is begonnen. Met een mooie bevestigingsdienst op 6 april. Op 7 april mocht ik tijdens de vesper het woord ‘LACH’ aan de orde stellen. In de lijdenstijd staat iedere week een woord van het lied van Ramses Shaffy centraal: “Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder”. Ik mocht mij bezinnen op het woord ‘lach’. ‘Lach’, een vrolijk woord in de lijdenstijd. “Past dat wel?”, was mijn eerste gedachte. De eerste woorden van het refrein van Ramses Shaffy lijken beter te voegen in de tijd van bezinning. Zing - “wij zingen ons door de tranen heen”, sprak de predikant toen mijn moeder werd begraven. Vecht - vechten tegen het onrecht dat Jezus is aangedaan, daar kan ik ook nog inkomen. Huil - natuurlijk, als je beseft wat er daadwerkelijk is gebeurd, schieten de tranen je in de ogen. Bid - nood leert bidden is een bekend gezegde. Maar ‘Lach’? Hoe kunnen we dit rijmen met de lijdenstijd? Toen ik een aantal kruiswegstaties ging bekijken, kwam ik tot de ontdekking dat er een verschil is tussen de staties die gemaakt zijn vóór 1960 en daarna. Een kruisweg, zo werd bepaald door Paus Clemens XII rond 1740, moest uit veertien staties bestaan. Maar rond 1960 werd het toegestaan aan de kruisweg een vijftiende statie toe te voegen. Deze vijftiende statie verbeeldt de verrijzenis van Jezus Christus en wordt ook wel de Paasstatie genoemd. Deze statie helpt de gelovigen niet alleen maar stil te blijven staan bij het lijden en de dood van Jezus Christus, maar ook de opstanding en het nieuwe leven te overdenken.

Hierna lazen zij uit Jesaja (Jesaja 52: 13 – 53:12) van de lijdende knecht. In eerste instantie is Israël de lijdende knecht en later wenden wij het naar Jezus toe. Het lijden wat zowel het volk als Jezus is aangedaan, is onmenselijk, maar wel door mensen uitgevoerd. Mensen die ook vandaag nog anderen het leven onmogelijk maken, bang zijn om hun macht kwijt te raken, over lijken gaan wanneer het hun eigen welvaart en positie betreft. Jezus heeft zijn lijden en kruisdood aanvaard als uiterste consequentie van grenzeloze liefde. Hij volgde de stem van God en was ten dode toe solidair met mensen in nood.

De laatste afbeelding van de kruisgang (geen officiële kruisweg) die Luc-Peter Crombé (1920-2005) vervaardigd heeft rond 1965. Wij geloven, door dit verhaal van Jezus, dat de dood niet het laatste woord zal hebben; wij zijn in afwachting van de verrezen Jezus. Zo ook in de ‘Elias’ van Mendelssohn, waar klinkt: “Wie tot het einde volhardt, zal zalig worden.” Daarom mag het woord ‘Lach’ in de lijdenstijd een centrale plaats innemen.

Lianne van der Wel

Deze vijftiende statie van eikenhout is van de hand van Jean Williame. De kruisweg waar deze statie deel van uitmaakt, dateert uit 1965 en hangt in de Notre-Dame de l'Assomption van Florenville (België) Daarom kan het woord ‘Lach’ ook in de lijdenstijd centraal staan. Wij geloven immers als christenen, dat de dood niet het laatste woord heeft. De dood wordt als het ware uitgelachen. Een lach is ook opluchting. Het is menselijk, uitlachen is eigenlijk je eigen onmacht weglachen. Je hoort vaak dat mensen die anderen uitlachen zelf ook worstelen met onmacht. Jezus wordt ook uitgelachen door het volk, zijn eigen joodse volk. Misschien kwam dit wel omdat zij zichzelf ook onmachtig voelden in de onderdrukking. Zij lazen en zongen hiervan met de woorden van psalm 43. “God, help mij, bescherm mij tegen een liefdeloos volk. Er zijn mensen die mij haten, bevrijd mij hiervan.” En de psalmdichter eindigt met het vertrouwen, dat God hem ziet en redt.

Bevestigingsdienst Lianne

8

S’AMEN

Petitie tegen bouw Muur

Teken de petitie tegen het vervolg van de bouw van de Muur over het land van het klooster Cremisan. Graag wil ik jullie aandacht vragen voor een petitie, waarmee de werkgroep Kairos Nederland gehoor geeft aan de oproep van de Internationale Heilig Land Coördinatiegroep van RK bisschoppen, die onlangs Gaza en Cremisan bezocht, om gebed en internationale druk. In de petitie vraagt de werkgroep de kerken direct hun zorgen kenbaar te maken over de voortgaande annexatie van Palestijns land bij de Israëlische ambassadeur in Den Haag en bij minister Timmermans van Buitenlandse Zaken. U kunt de petitie ondertekenen door rechtstreeks te gaan naar http:// houcremisanpalestijns.petities.nl of door te gaan naar de website www.kairospalestina.nl

Lijn en is illegaal volgens een advies voor grensmarkering van het Internationale Hof van Justitie, terwijl het ook een flagrante schending is van de Conventie van Genève en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.” Met dank voor uw steun,

Kathinka Minzinga, EAPPI begeleider in Palestina in 2009

Licht op mijn pad

Achtergrond Reeds acht jaar lang is er een strijd gaande met betrekking tot de bouw van de scheidingsmuur in het gebied ten Westen van Bethlehem, bekend als de Cremisan Vallei. Als het Hooggerechtshof toestemming geeft zullen 58 gezinnen hun land verliezen dat zij rechtmatig in eigendom hebben en ook zal het Cremisan klooster gescheiden worden van zijn buurklooster. Het tracé van de Muur heeft al eerder tomeloos veel leed aangericht bij Palestijnse bewoners, zo ook bijvoorbeeld bij Daoud Nasser over wie ik u al eerder informeerde. Niet voor niets is de Muur illegaal verklaard door het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.

De ene keer valt alles mee en de andere keer zit alles tegen; u kent dat vast wel. Bij mij openbaart zich dit verschijnsel vooral bij stoplichten en wel in het bijzonder op zondag. Dat komt omdat ik dan op tijd ergens wil zijn, en wel in de kerk. Meestal hebben die lichten weinig begrip voor mij en staat alles op rood! Het is in Nederland trouwens een vreemde zaak met die lichten. In alle landen in de buurt heten die apparaten ‘verkeerslichten’, bij ons niet. Dat woord kennen wij hier ook wel, maar wij gebruiken in het dagelijks leven toch liever het woord stoplicht. Dat past beter bij ons idee dat die lichten door de overheid worden geïnstalleerd om ons te hinderen. Die vreemde houding die wij geneigd zijn tegenover de overheid aan te nemen, zit ons in de genen. Die overheid is bij ons Nederlanders ‘zij’ en niet ‘wij’. Soms laat die overheid ons ook wel gewoon begaan, hoor. De ‘stop’lichten die ik tegenkom, staan dan gewoon op groen. Zo komt het dat ik ook wel eens vroeg in de kerk ben, maar meestal ben ik toch wat aan de late kant, en dat komt allemaal door die lichten. Nee, dat commentaar van u “dan moet je maar gewoon iets eerder van huis gaan”, slaat in mijn geval echt nergens op. Zodra ik er aan kom, springen ze subiet op rood. Van mijn huis tot aan de kerk kom ik er zes tegen; kunt u nagaan.

Breken van het brood te Bethlehem. Op de achtergrond land dat geconfisqueerd dreigt te worden voor de bouw van de muur Onlangs hebben een aantal bisschoppen christelijke gezinnen ontmoet die oog in oog staan met de dreiging afgesneden te worden van het land van hun voorouders als gevolg van de geplande route van de scheidingsmuur in het gebied. Naar aanleiding daarvan hebben zij een verklaring doen uitgaan. Daarin staat onder meer: “Wij erkennen het recht van de staat Israël op veiligheid en veilige grenzen. Echter, de geplande route van de Veiligheidsmuur wijkt sterk af de Groene Lijn, de internationaal erkende demarcatie lijn die Israël scheidt van de in de zesdaagse oorlog van 1967 veroverde gebieden. Meer dan driekwart van de geplande route van de muur valt buiten de Groene

Er zijn natuurlijk veel meer mensen die net als ik een stoplichtenroute hebben. Wat zouden al die mensen eigenlijk denken als ze naar de kerk gaan, en dan ettelijke keren het rode licht van de wereldlijke overheid tegenkomen? Mag het soms niet vanmorgen? Misschien wil de overheid ons wel naar de sportvelden hebben om subsidie uit te sparen? Maar die overheid kan toch lekker niet ingrijpen in zulke zaken. Nee, gelukkig niet! Er zijn medekerkgangers die nauwelijks last hebben van lichten op hun pad. Dat zijn zij die komen fietsen, lopen of liever nog wandelen. Dat wandelen is een fantastische gewoonte van vroeger, en je hebt als voetganger duidelijk een voorrangsbehandeling. Vroeger wandelde ik zelf ook naar de kerk, al dan niet in gezinsverband, maar ach … dat is mij allemaal gewoon te veel geworden. En het zou toch zó gezond zijn! Ja, wat wilt u: de welvaart heeft ons lui gemaakt - mij tenminste wèl!

9

S’AMEN Vroeger, in de dagen van Jezus, liep bijna iedereen. Al die mensen die naar Jezus’ gelijkenissen luisterden, waren lopend gekomen, een enkele uitzondering daargelaten van iemand die op een ezel kwam of in een draagstoel werd vervoerd. Dat gewandel begint in de bijbel al vroeg. “En Henoch wandelde met God en stierf niet”, heb ik vroeger geleerd op de toenmalige lagere school. Dat was een interpretatie die zó eigenlijk niet in de bijbel stond. In de huidige vertaling staat: “Henoch leefde in nauwe verbondenheid met God; aan zijn leven kwam een einde doordat God hem wegnam”. Dat lijkt mij veel beter, maar het wandelen is verdwenen; dat is jammer. Ik herinner me dat ik me lang heb afgevraagd hoe dat was, dat wandelen van Henoch met God. Zouden ze tijdens dat wandelen echt met zijn tweeën zijn geweest, of moesten we dat anders ‘duiden’? In mijn heel jonge jaren heb ik op zeker ogenblik gedacht, dat naar de kerk wandelen wel net zoiets moest zijn als wandelen met God. Daarom moesten wij natuurlijk lopen naar de kerk. Tegenwoordig wandelen we niet zoveel. We rijden meer met de auto, en zo’n ding heeft zo zijn nadelen. En of je nu ook kunt autorijden met God - daarvan ben ik niet zo zeker. We moesten maar wat meer gaan wandelen, dan hebben we ook minder last van al die lichten op onze weg. Dan krijgt het woord van psalm 109 vers 105 ook méér praktische betekenis “Uw wóórd is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad”.

Piet Winsemius

Dit keer gaan de vragen naar Henk Zwaan, uiterst bevlogen gemeentelid en o.m. ontvanger van de Vredesprijs Breda uit handen van Monsigneur Muskens.

Wat zijn je drijfveren wat betreft de diaconie? De wortels liggen bij mij thuis, door ‘heit’ bijgebracht. Hij was betrokken bij het werk aan minder bedeelden; in de oorlog was dat heel sterk, toen kwamen de Hollanders, de hongerevacuees, op het achterdek van schepen of met bootjes naar Stavoren. Ze werden dan in eerste instantie opgevangen door de kerk om daarna door te gaan Friesland in. De Gereformeerde dominee verdeelde, en bij de Hervormden gebeurde hetzelfde; iedereen werd in principe geholpen dat was het probleem niet, zo ging dat vroeger gewoon. Vroeger ben ik ook wel ouderling geweest o.a. in Harlingen, scriba zelfs maar dat was niet zozeer mijn hobby. In Breda ben ik betrokken geraakt bij het werk voor vluchtelingen en asielzoekers; ik heb o.m. namens Vluchtelingenwerk Nederland bij de gesprekken met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gezeten. Dat was hard nodig en als antwoord op je vraag: ja dat was heel bevredigend werk. Later en ook nu nog wel ben ik meer gaan werken samen met dak- en thuislozen. Is er nog leven na de DOS? Volop. Namens de DOS ben ik betrokken bij het werk in het Annahuis, er gebeuren mooie dingen voor de dak- en thuislozen. De Straatraad van, voor en door dak- en thuislozen is zeer actief. Het project ‘Uitgestelde Koffie’ is nieuw, je bestelt dan in de stad een kop koffie en doneert nog één extra voor iemand die dat niet kan betalen, kijk maar eens op de website. Een bijzonder project is ook Straattour, waarbij daklozen groepjes rondleiden langs allerlei punten die met de aanwezigheid van daklozen in de stad te maken hebben (“een middag in de huid van …”). Leerlingen, studenten maar ook politici en de gemeente hebben hiervoor belangstelling. Is er nog een punt dat je zou willen aanroeren? Ja, ik zou er voor willen pleiten om toch vooral het pastorale werk in de wijkgemeenten niet te verwaarlozen. Hoe mooi veel andere dingen ook mogen zijn, de wijkgemeenten zijn het kloppend hart van de gemeente.

Henk Zwaan Hoe gaat het met je, persoonlijk? Laten we zeggen goed, je wordt ouder en dat merk je. Binnenkort word ik 80; met officiële activiteiten ben ik gestopt maar in de praktijk doe ik nog zo het een en ander. Wil je iets vertellen over je eerste ervaringen met de kerk in Breda? Je moet zelf initiatief nemen, het komt niet vanzelf aanwaaien. Ik startte al snel als penningmeester van de Commissie van Beheer, dat ben ik lang geweest. We zijn in Breda wegwijs gemaakt door de kerk, de meeste vrienden en kennissen hebben we daar opgedaan, en dat is zo gebleven. Ook na het samengaan met de Markuskerk en de Johanneskerk hebben we daar weer nieuwe kennissen gemaakt. Tiny was al gauw lid van het koor Pro Christo en kende daardoor ook direct veel mensen, heel positief.

Uitvoeringen: - vrijdagavond 27 juni - zaterdagmiddag 28 juni - zondagmiddag 29 juni in de Lucaskerk - komt dat zien!

10

S’AMEN

lgemeen Kerkelijk nieuws

Volgens de traditie is het gelaat van Jezus in de doek geprent, toen Veronica de doek voorzichtig tegen zijn gezicht aanhield. Zij wordt daarom vaak afgebeeld terwijl ze een doek vasthoudt met de beeltenis van Jezus erop. We maakten in de workshop ook zo’n doek. Op een nat stuk laken tekenden we met pastelkrijt het gezicht van Jezus en spoelden de doek af onder de kraan, zodat de contouren vager werden. De doek herinnert eraan dat Jezus met ons is in ons lijden, en dat er mensen zijn als Veronica, die troost bieden.

Voor meer informatie over Noorderlicht kunt u terecht op de website www.noorderlichtbreda.nl Volg hen op Facebook: Noorderlicht Breda

Workshop kruisweg lopen met tarot We hebben in de afgelopen 40dagentijd een workshop “Kruisweg lopen met tarot” aangeboden in spiritueel centrum Zuiderlicht. De workshop was het begin van een veertiendaagse bezinning op de kruisweg en op het eigen leven, die de deelnemers thuis gingen doen. In een kruisweg worden de gebeurtenissen op de laatste weg van Jezus met zijn kruis afgebeeld op veertien verschillende schilderijen of beelden. De weg begint bij de veroordeling en eindigt bij de graflegging. Sommige gebeurtenissen staan in de bijbel, andere komen uit legenden. Waarschijnlijk zijn pelgrims in Jeruzalem begonnen met deze traditie en hebben die mee naar huis genomen. Zij liepen door de straten waar Jezus had gelopen en ze stelden zich de gebeurtenissen voor. In veel katholieke kerken hangt een kruisweg aan de muur. En in het buitenland kom je ze ook wel buiten tegen, vaak bergopwaarts even buiten een dorp. De beelden worden staties genoemd, van het Latijnse woord voor ‘stilstaan’. De kruisweek wordt meestal gelopen in de Goede Week. Bij iedere gebeurtenis wordt dan stilgestaan en gebeden. De deelnemers aan de workshop kregen kartonnen afbeeldingen van de staties mee naar huis, zodat ze thuis een kruisweg hadden. In de workshop maakten ze een standaard, zodat ze elke dag een statie konden neerzetten, tot aan Goede Vrijdag. Voor iedere statie kregen ze een vraag ter bezinning mee, waarin hun leven resoneerde met het lijden van Jezus. Een tarotkaart diende als handvat voor een antwoord. Bij de statie waarop Jezus het kruis opneemt was de vraag: “Welk kruis draag ik?” De vraag bij de kruisiging was heel open: “Waar doet deze gebeurtenis mij aan denken?” Bij de statie waarop een vrouw, Veronica genoemd, het gezicht van Jezus afveegt, was de vraag: “Wat troost mij?” Bij iedere statie hoorde ook een gebed, om de dagelijkse bezinning mee af te sluiten. Het volgende gebed hoort bij de statie met het troostende gebaar van Veronica, die het gezicht van Jezus afveegt: Voor alle mensen die onze tranen drogen, danken we, die wonden helen, troosten aanraken, voorzichtig en teder, die luisteren, steeds en steeds weer opnieuw, al is het honderd keer hetzelfde verhaal, die massages geven en lieve woorden spreken, precies op het goede moment. We bidden dat zij jouw liefde blijven brengen.

Kruisweg lopen en Iers weeklagen Goede Vrijdag 18 april, Lutherse kerk

De kruisweg is de laatste weg van Jezus met zijn kruis. Al eeuwen worden de gebeurtenissen op die weg afgebeeld. Het lopen van de kruisweg biedt je troost. Bijzonder aan deze kruisweg is, dat we ‘keenen’, een Ierse manier van weeklagen. Je mag mee klagen, maar stil luisteren kan ook. Een neyfluit weent mee. Stap voor stap ga je naar de crypte van de Lutherse Kerk en sta je stil bij lantaarns met beelden van die weg. Kosten: vrijwillige bijdrage Tijd: 20:30 uur - 21:30 uur

Berthe van Soest [email protected]

06-47159741

11

S’AMEN Vooraankondiging

Gospelviering in de Grote Kerk Hemelvaartsdag - donderdag 29 mei

Op Hemelvaartsdag organiseert de Bredase Raad van Kerken een gospelviering in de Grote Kerk van Breda. Na de viering kunnen de aanwezigen tijdig aansluiten om de opening van het Jazzfestival mee te maken op de Grote Markt.

De Gospelviering zit natuurlijk boordevol muziek. Speciale act is het optreden door Saskia Dian Denneboom. In 2013 maakte Nederland kennis met deze charmante zangeres. Met haar warme en unieke stemgeluid bereikte zij de halve finale van Holland’s Got Talent. Deze Dazzling Diva bezorgde het publiek kippenvel en zal ook onze gospelviering tot een onvergetelijke ervaring maken. Een swingende bijdrage mogen we ook verwachten van het gospelkoor Shalôm uit Nieuwendijk. De gospelkoor staat onder leiding van Marcel van der Poel en bestaat uit zo'n 35 leden, ondersteund door een combo. Voorgangers in de viering zijn Hans van der Meulen (Jefta), Ton van Prooijen (PKN) en Rob van Uden (RK) De Grote Kerk is vanaf 11:00 uur open. Vanaf 11:15 uur begint er een Sing-In, om in de goede sfeer te komen. De viering begint om 11:30 uur. De toegang is gratis; de kosten zullen worden gedekt met een collecte.

Actualisering Jaarboekje Een aantal mensen is weer bezig met het actualiseren van het, inmiddels alweer twee jaar oude, Jaarboekje. In het boekje staan alle mensen die een taak(je) vervullen in de diverse Protestantse Kerken in Breda. Heeft u een wijziging, opmerking, suggestie of iets anders te melden, stuur dan een e-mail bericht naar: [email protected]

Aletta Vlaardingerbroek, Fenny Verburg, Graham Kennet en Rob Snijders

Albert schweitzer cantorij Wij zijn een kleine, enthousiaste, oecumenische cantorij die eenmaal per maand in het Amphia ziekenhuis locatie Molengracht de zondagse liturgie verzorgt, in overleg met de katholieke of protestantse voorganger. Wij zingen veel liederen, acclamaties en Avondmaal gebeden van Huub Oosterhuis, Pol Dogge, e.a, maar ook uit de de bundel Gezangen voor liturgie, het Liedboek voor de Kerken en Tussentijds. Omdat we meerstemmig willen blijven zingen zijn wij dringend op zoek naar een paar sopranen en een paar mannen. We zijn een ‘overdag koor’ en repeteren op donderdag middag van 14.00 – 15.30 uur, in de kapel van het Amphia ziekenhuis locatie Langendijk. Voor de zieken is de viering op zondagmorgen in de Kerkzaal of via de TV op de kamer zo belangrijk. Daarom: kom eens meezingen op een donderdagmiddag of woon een dienst bij op zondagochtend. (zie S’AMEN en de Stem)

Inlichtingen: Nel Vrijheid, 076-5872622 of Geestelijke verzorging Amphia ziekenhuis, 076-5952219

PASEN en Hij gaat u voor..... zeg het vooral tegen Petrus die twijfelend het donker koos bedroefd, ontredderd houvast zoekend. zeg het vooral tegen Petrus eens zal het zijn Pasen voor allen de zoekers, de twijfelaars, de rijken en armen aan één tafel er zal een feest zijn geloof het maar twijfel en kwaad gaan teniet we worden nieuw - herboren Pasen voor allen ook voor Petrus Regina

12

S’AMEN

Diaconie Jaarrekening 2011 College van Diakenen

De Diaconie loopt langzaam maar zeker de achterstand in met de jaarrekeningen. Inmiddels is de jaarrekening 2011 opgemaakt, door het Kantoor der Kerkelijke Administraties (KKA), een organisatie zonder winstoogmerk en gericht op dienstverlening aan lokale kerkelijke bureaus. Per 1 januari 2011 is de nieuwe voorzitter, Henrieke de Bruin, begonnen. In 2011 zijn er geen grote wijzigingen geweest in het financieel beheer van het vermogen van de Diaconie PGB. Het jaar kenmerkt zich vooral door het gaande houden van lopende zaken en afspraken en een oriëntatie op de toekomst. In 2011 is het nieuwe beleidsplan voor de PGB gemaakt (2012-2016). Eén van de doelen van de Diaconie is het inlopen van de achterstand van de jaarrekeningen, met aandacht voor het actualiseren van de waarderingen van de beleggingen en het opnemen van fondsen en bankrekeningen van werkgroepen die tot en met 2008 buiten de algemene jaarrekening van de Diaconie PGB waren gehouden en niet of apart waren gerapporteerd. Een overzicht van Staat A van de jaarrekening 2011 laat de volgende balans per 31 december zien: EURO

2011

2010

ACTIVA Vaste activa Onroerende zaken

18.000

18.000

444.119

438.191

18.641

17.996

664.059

687.013

1.144.819

1.161.200

Eigen vermogen

835.498

832.768

Fondsen en voorzieningen

293.210

313.210

16.111

15.222

1.144.819

1.161.200

Financiële vast activa Vlottende activa Overige kortlopende vorderingen Geldmiddelen TOTAAL PASSIVA

Overige kortlopende schulden TOTAAL

De jaarrekening 2011 sluit met een negatief resultaat uit gewone activiteiten van € 16.638,= (in 2010 was dit € 12.966,=). Dit betekent dat de inkomsten in 2011 ook in 2011 zijn uitgegeven en dat daarbij ook een klein deel van het in het verleden opgebouwde vermogen is aangesproken. De jaarrekening 2011 is door een kascommissie van twee onafhankelijke leden gecontroleerd. De AK heeft de jaarrekening besproken in de AK vergadering van maart 2014. Na publicatie in S’AMEN zal de jaarrekening definitief worden vastgesteld.

Al met al gaat er heel wat tijd en energie in administratie en financieel beheer zitten. Omdat er kerkorderlijk gezorgd moet worden dat de administratie en het middelenbeheer niet in één hand zijn, is er een vacature voor een penningmeester met kennis of ervaring met begrotingen, jaarrekeningen en vermogensbeheer. Tevens heeft de secretaris van het College van Diakenen aangegeven te willen stoppen met de werkzaamheden. Mocht u interesse hebben voor één van deze vacatures of iemand willen aanbevelen, neemt u dan contact op met de voorzitter of een van de andere leden van het College van Diakenen. Wij zijn graag bereid u meer informatie te geven. De Diaconie gaat in 2014 door met het wegwerken van de achterstand van de jaarrekeningen, het aantal bankrekeningen reduceren en aanpassen aan de actuele situatie, de plaatselijke regeling van de Diaconie aanpassen en een beleggingsstatuut maken. Terwijl het moderamen van het College van Diakenen zich vooral met deze zaken bezighoudt, gaan de diakenen en andere vrijwilligers in de wijk, de ZWO en de diaconale werkgroep Breda-Wismar-Arad onverminderd door met het diaconale werk in onze samenleving. Als u vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van dit artikel of de jaarrekening 2011 wilt inzien, kunt u contact met mij opnemen via [email protected] of 076-5719390.

Henrieke de Bruin, voorzitter van het College van Diakenen

Opbrengst verkoop 40-dagen kalenders Op zondag 23 februari en 2 maart zijn er 40-dagenkalenders verkocht in de Markuskerk en de Lutherse kerk, waarvan de opbrengst bestemd is voor het doel van de vastenactie. Wij hebben ons aangesloten bij het project van de Augustinusparochie. Voor het derde en laatste jaar gaat de opbrengst van de verkoop naar het Holy Family Care Centre van Ofcolaco in Zuid-Afrika, waar zuster Elly van Dijk, bekend uit de Michaëlkerk, ook een aantal jaren gewerkt heeft. Dit kindertehuis is opgericht in een verpauperde omgeving. Kinderen van alle gezindten worden in dit tehuis liefdevol opgevangen en verzorgd. Veel kinderen zijn wees omdat hun ouders stierven aan aids of zijn zelf ook besmet geraakt.

De opbrengst van de verkoop in de vier kerken van de Augustinusparochie en in de Markuskerk en Lutherse kerk bedraagt in totaal € 584,--. Dit bedrag wordt verdubbeld door Cordaid en is bestemd voor de uitvoering van een ambitieus scholingsprogramma voor het autochtone personeel van het Holy Family Care Centre zodat zij de kinderen optimale zorg kunnen verlenen.

Met dank, namens de werkgroep, Boukje Flach

13

S’AMEN

ZWO De ZWO steunt dit jaar een project van de Wijnand Noordhoek foundation. Met dit project kunnen meisjes uit de sloppenwijken van Kampala een opleiding tot kok of naaister volgen. Met uw steun krijgen zij een reële kans op een betere toekomst. Sommige van deze meisjes hebben te maken gehad met huiselijk geweld en zijn al heel jong moeder geworden. Ze staan er alleen voor. De paters geven hen onderdak en ZWO betaalt de opleiding. De kans op een baan is groot.

Meisjes in Kampala 100% van uw gift gaat naar het project toe. Eventuele kosten worden door de foundation gedragen, uw gift maakt echt een verschil, dus help deze meiden uit Kampala en steun dit project.

Namens de ZWO, Hannie Bouman

Breda-Wismar-Arad Laatste nieuws uit Timisoara Maandagmiddag 24 maart belde ds. Béla Tothpal mij onverwachts op. En wel om te melden dat hij de afgelopen drie dagen thuis was geweest! Tot grote vreugde van hemzelf en zijn gezin mocht hij van vrijdagmiddag tot maandagmiddag thuis zijn. Op zondag heeft hij de kerkdienst van zijn gemeente bijgewoond. U begrijpt dat dit een heel ontroerend moment was voor iedereen, nu zij hun voorganger voor het eerst weer in levende lijve in hun midden hadden! Op mijn vraag of hij ook gepreekt had zei hij dat hij alleen een ‘groetwoord’ had uitgesproken. Voorzichtigheid blijft geboden. De gemeente heeft haar dienst gehouden zoals zij dit steeds doen sinds hun predikant in detentie verblijft. Ds. Tothpal hoopt dat hij eind april opnieuw een aantal dagen naar huis mag. Hij laat u allen hartelijk groeten en benadrukte nogmaals zijn grote dank aan iedereen die aan hem denkt, voor hem bidt of hem een kaart stuurt. Er gaat praktisch geen dag voorbij zonder post en hij ervaart dit alles nog steeds als heel bijzonder.

Acceptgiro-actie 2014 Ieder jaar benaderen wij in de maand mei velen van u voor een bijdrage om de contacten met Wismar en Arad, die wij mede namens u allen onderhouden, te kunnen blijven

financieren. Het ‘gewone’ werk dat steeds doorgaat zoals het jaarlijkse transport van alle goederen (binnenkort gaat er weer een vrachtwagen vol naar Arad), de voedselpakketten en de ondersteuning van de gemeente in Arad. Dit alles slokt een groot deel van onze financiën op. Maar wij hebben er alle vertrouwen in dat u ons zult blijven steunen, want wij weten dat velen van u meeleven met onze partnergemeenten. Daarom gaan er binnenkort weer zo’n 200 brieven de deur uit samen met het Jaarverslag van 2013. Mocht u geen brief krijgen en wilt u toch donateur worden of een eenmalige bijdrage geven, dan is uw gift van harte welkom op onderstaand rekeningnummer en onder vermelding van ‘gift 2014’. Heel hartelijk dank! En wilt u graag het jaarverslag ontvangen, neemt u dan contact op met Jettie Wouters, 5653988. Giften Inmiddels hebben wij een en ander omgezet. Ander adres, nieuwe betaalpassen en internetbankieren geregeld. Ook hebben wij de aanschrijfnaam van onze rekening aangepast. Vanuit het verleden was dit nog altijd ‘Diakonale Werkgroep Arad-giftenrekening’. Dit hebben wij nu omgezet naar de naam van onze contactgroep. Ons rekeningnummer is hetzelfde gebleven NL 81 INGB 0002982573 maar nu t.n.v. Diaconale Contactgroep BWA te Breda. Heeft u nog periodieke giften voor het project Béla uitstaan dan hoeft u dit niet onmiddellijk aan te passen, de oude aanschrijving werkt nog een hele poos door, zo meldde de bank ons. Mocht dit toch niet zo zijn en krijgt u een overboeking terug, wilt u dan even contact met ons opnemen?

Paasgroet Voor de gemeente in Arad schreef ds. Bram Heringa een Paasgroet in Hongaars. Deze zal op Paasmorgen in de kerkdienst daar worden voorgelezen. De tekst luidt: “Lieve vrienden, broeders en zusters, Wij wensen jullie een heel gezegend paasfeest. In de hoop op een spoedig weerzien groeten wij jullie in de liefde van Christus.“ U allen ook een gezegend Paasfeest toegewenst!

Mieke Frankfoorder (vz) 076-5146523 Email: [email protected]

Vakantievrijwilliger in ‘de Herberg’ (m/v, vanaf 16 jaar)

De zomer komt er weer aan. Heb jij jouw vakantie al geboekt? Ben jij van plan deze zomer naast vakantie vieren ook vakantiewerk te doen? Dan hebben wij de vakantiebaan die jou veel werkplezier en ervaring biedt. Kom in de maanden juli en augustus vrijwilligerswerk doen in PDC ‘de Herberg’. Bij voorkeur twee aaneengesloten weken. Het levert je onvergetelijke ervaringen op. Vanaf 16 jaar, in de maanden juli en augustus. Voor meer i n f o r m a t i e: w w w . p d c d e h e r b e r g. n l / vakantievrijwilliger.

14

S’AMEN

Nieuws uit de wijken

Rondom de Lucaskerk Van de voorzitter Beroepingswerk

Op andere plaatsen in deze S’AMEN vindt u bijdragen over het 20 jarig bestaan van onze Lucaskerk. Het is mooi om te zien dat veel vrijwilligers zo enthousiast met de voorbereidingen van dit lustrum bezig zijn. Het belooft een goed en groot feest te worden! Met de bijdrage van deze maand wil ik u graag op de hoogte brengen van de stappen die we gaan zetten in het kader van het beroepen van een nieuwe predikant. Het is ons doel om in ieder geval voor de zomervakantie startklaar te staan. ‘Startklaar’ is wat ons betreft: al het huiswerk is gedaan, zodat we direct kunnen beginnen zodra we van de Algemene Kerkenraad ‘groen licht’ krijgen. Dat huiswerk bestaat ten eerste uit het opstellen van een profiel van onze wijkgemeente. Wie zijn we nu en in welke richting willen wij ons de komende jaren ontwikkelen? Gelukkig hebben we een recent en breed gedragen beleidsplan, dat een prima uitgangspunt kan zijn voor onze profielschets. Zo komen we bij het tweede deel van het huiswerk, te weten het opstellen van een profiel voor de predikant die we zoeken en die past bij onze gemeente. En dan komt het derde deel: Het samenstellen van een beroepingscommissie. Die commissie moet

nauwkeurig worden samengesteld, een go ede w eer spi e gel i n g van d e gemeente. Dat betekent evenwichtige verdeling tussen Noord en Haagse Beemden, jeugd en ouderen, eredienst en pastoraat, beheer, met oog voor de diversiteit in visie en kerkbeleving, enkele ambtsdragers, een vertegenwoordiging van de AK en wellicht zijn er nog meer aandachtspunten. Op verschillende momenten in het proces willen we de gemeente de kans geven mee te denken. De procedure ziet er dan als volgt uit:  De Kleine Kerkenraad stelt in haar april vergadering een goede procedure vast.  Daarna worden de leden van de wijkgemeente uitgenodigd om suggesties te doen voor de beide profielen en de samenstelling van de beroepingscommissie. Alle suggesties en ideeën zullen serieus wo r den overwo gen o m h et beroepingswerk zorgvuldig en breed gedragen te laten verlopen.  In de vergadering van de Kleine Kerkenraad van 19 mei worden alle suggesties besproken en verwerkt tot een eerste concept van de beide profielen en tot een voorstel voor de samenstelling van de beroepingscommissie.  Op zaterdag 14 juni vindt de jaarlijkse vergadering van de Grote Kerkenraad plaats (‘groot’ = alle ambtsdragers en werkgroepleden). In die vergadering worden de teksten van 19 mei besproken en daarna vastgesteld als een tweede concept van de profielen. De Grote Kerkenraad neemt dan ook een besluit over de definitieve samenstelling van de beroepingscommissie.

 Halverwege juni is het plan om een

gemeenteavond te organiseren, waarin u kennis kunt nemen van het profiel van de te beroepen predikant. Daarnaast zal de beroepingscommissie voorgesteld worden. Op deze avond kunt u uw vragen, opmerkingen en aandachtspunten naar voren brengen. Mede op basis daarvan zal het profiel definitief worden vastgesteld en is de beroepingscommissie ‘startklaar’. Als alles gaat verlopen langs de lijnen die hier geschetst zijn, dan is er tot en met halverwege juni alle gelegenheid uw gedachten, ideeën en suggesties met ons te delen. Houd het wekelijkse Lucasbericht goed in de gaten, kijk ook regelmatig op de website, want langs die kanalen en via de zondagse bijeenkomsten zal de kerkenraad de gemeente betrekken bij en op de hoogte houden van het beroepingsproces. We vertrouwen erop u hiermee een helder beeld te hebben gegeven van de aanstaande beroepingsprocedure en we hopen dat u gebruik zult maken van de mogelijkheid om mee te denken.

Rolf Boertien, voorzitter wijkgemeente NoorderBeemden

15

S’AMEN

Vieringen

Dit nummer van S’AMEN verschijnt aan het eind van de Goede Week, misschien is het nog ter zake om de viering van de Goede Vrijdag (18 april) te vermelden: om 19:30 uur houden we een oecumenische viering rondom het verhaal van het lijden en sterven van Jezus.

Meeleven Geboren We begroeten Mees, de derde zoon van Jeroen en Jessica Koole-Warren, van het Buitenerf 130 (4824HL) Mees is geboren op 9 maart, een broertje voor Siem en Tijn. We wensen hen heel veel geluk met elkaar.

Zaterdag 19 april begint ’s avonds om 22:00 uur de Paaswake, het feest van licht in het donker en begin van nieuw leven. De Cantorij zingt mee, we delen het licht, we delen brood en wijn en we gedenken onze doop naar nieuw leven. Een prachtige dienst vol symboliek en sprekende verhalen.

We heten ook Giulia van harte welkom. Ze is de dochter van Lennert en Gioia Sluyk-Abis, Kromme Slagen 6 (4823 LL), geboren op 25 maart. Voor Elena betekent het dat ze ineens een zusje heeft gekregen. We wensen hen toe dat ze veel en lang mogen genieten van elkaar.

Zondag 20 april is de feestelijke paasviering, het project van de pleisterplaatsen wordt afgerond en Lucas8 zingt mee in de dienst, dat is ook altijd feest.

Jubilea

Op zondag 27 april begroeten we ds. Akkerman uit Den Haag als onze voorganger en op zondag 4 mei mogen we wellicht getuige worden van het feest van de doop. Op zondag 11 mei mogen we ds. K. Vos uit Ossendrecht welkom heten in de Lucaskerk en op zondag 18 mei komen we samen in een speciale dienst in het teken van het vierde lustrum van de Lucaskerk. Het wordt een gezamenlijke dienst van alle gebruikers van onze kerk: de OCIN, de Victory Bible Church, de Bethlehemkern van de Augustinusparochie en onze wijkgemeente. Dat is op zich al heel speciaal, om elkaar ook zo eens te ontmoeten.

We mogen nog meer felicitaties overbrengen in de komende weken: Op 20 april zijn dhr. en mevr. Rajan (Waterweegbree 135, 4823NE) 50 jaar getrouwd en een dag later, maandag 21 april, vieren Wim en Hes de Kruijff (Aalststraat 35, 4826PR) dat ze maar liefst 60 jaar man en vrouw zijn. Ze weten wat het betekent om lief en leed te delen en om gaandeweg steeds meer met elkaar verbonden en vervlochten te worden. We wensen hen een blij een dankbaar jubileum van liefhebben en trouw zijn, met alle mensen die ze graag om zich heen zien.

Lustrum De plannen zijn klaar, aan uitvoering wordt hard gewerkt en in mei krijgen we een aantal prachtige, feestelijke activiteiten rond het lustrum van de Lucaskerk. Veel activiteiten willen we graag delen met zoveel mogelijk

mensen, we gaan dan ook heel breed uitnodigen. Tegelijk is de capaciteit van de Lucaskerk beperkt, ook voor een kerk geldt: vol is vol. Wie een activiteit wil bijwonen waarvoor aanmelding vereist is: wacht niet, geef je op voordat het te laat is.

ds. Wim Bisschop

Noordsoos Langzamerhand gaan we naar het eind van het soosseizoen. De maand maart was een fijne maand, niet alleen wat betreft het weer. Met ds. Wim Bisschop was er een goed gesprek over het ouderenwerk in Noord. Wat doen we samen en wat zijn de doelen van ons samenzijn. We zijn het er over eens dat we zo met elkaar een stukje kerk vormen waar we vooral het contact met elkaar moeten onderhouden. Op woensdag 16 april hebben we een themamiddag met als onderwerp ‘Wat waren de mooiste feestherinneringen in ons verleden’. Ieder kan uit zijn of haar tijd mooie voorvallen delen met de anderen. De laatste bijeenkomst valt al weer in mei. Daarna rest nog ons jaarlijkse uitstapje hetgeen op deze zelfde woensdag bekend wordt gemaakt. We leven mee met Corrie Seen. Ze maakt door ziekte een moeilijke tijd door. Mede namens het soosteam,

Help de nieuwe kerk in Woerden Zo. 4 mei, collecte Missionair Werk en Kerkgroei

Op zondag 4 mei is de landelijke collecte bestemd voor het programma Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestante Kerk. Centraal staat de pioniersplek ‘Twintigers Woerden’, die in 2012 gestart is onder leiding van Mirjam Oosterhoff. Mirjam merkte als jongerenwerker in Woerden dat twintigers tussen wal en schip vallen en wilde iets voor hen doen. Via de sociale media kwam ze in contact met de doelgroep. De activiteiten van deze pioniersplek bestaan uit ontmoeting, zin zoeken en verdieping. De locatie is een kelder in een café in het centrum van Woerden, die gratis ter beschikking wordt gesteld. Daar ontmoeten jongeren elkaar en zijn ze samen op zoek naar God; daar vormen ze een kerk. De ondersteunende kerken in Woerden zijn enthousiast, want Mirjam Oosterhoff bereikt mensen die anders niet bereikt worden. De opbrengst van de collecte is bestemd voor deze en andere pioniersplekken van de Protestantse Kerk.

Wim de Kruijf

16

S’AMEN

Dankjewel/ Ontmoetingsavond vrijdag 23 mei, Markuskerk

Voor alle gemeenteleden en vrijwilligers van de Johannes- en Markuskerkgemeenschap is er weer de jaarlijkse ontmoetingsavond in de Markuskerk. We zijn dankbaar voor het werk dat door zeer velen voor en namens de kerk, al dan niet in stilte, wordt verricht en willen dit tot uitdrukking brengen door u (en uw partner) van harte uit te nodigen voor een gezellige avond in de Markuskerk op vrijdag 23 mei. Ook vinden we het fijn om gemeenteleden die zich betrokken voelen bij onze wijkgemeente te mogen ontmoeten. Vanaf 18:00 uur bent u hartelijk welkom voor een drankje en om 18:30 uur staat er een lekkere maaltijd voor u klaar. Daarna volgt een leuk en creatief programma, en om ca. 22:00 uur wordt de avond afgesloten. In verband met de voorbereidingen verzoeken wij u uiterlijk zondag 18 mei schriftelijk, telefonisch of per e-mail aan de scriba door te geven met hoeveel personen u komt. Namens het moderamen van de wijkkerkenraad Breda MiddenZuid,

K. van Mourik-van Bokkem, Den Deel 10, 4851 EV Ulvenhout, 076 – 565 49 87 [email protected]

Rondom de Markuskerk Welkom in de tuin! Welkom in de tuin! Dat is het thema van onze feestelijke Paasdienst. Welkom in de tuin van Pasen, de tuin waar Maria in de vroege ochtenduren de opgestane Heer ontmoet. De tuin die doet denken aan het scheppingsverhaal.

“Dauw op de aarde, zonlicht van boven, vochtige gaarde geurig als toen. Dank voor gewassen, grassen en bomen, al wie hier wandelt, ziet: het is goed.” (Lied 216).

Aan het begin van deze dienst wordt het licht van Pasen binnengebracht. Wat is het goed om, na alles wat we het afgelopen jaar weer met elkaar hebben meegemaakt, samen het feest van opstanding en leven te vieren. De cantorij zingt, er wordt gemusiceerd op orgel, trompet, piano en dwarsfluit. En eindelijk kunnen we ons projectlied (‘Heb je wel gehoord….’) helemaal uit zingen: “… en dat is zee-ee-ven. Dat is leven!” Dus: welkom in de tuin!

overnemen, met een beperkter budget, en ondertussen wordt er steeds meer gevraagd van de eigen kracht van burgers en hun sociale netwerk. Niet iedereen is daar altijd toe in staat en de nood is soms hoog (financiële problemen, maar ook sociaal isolement, gebrek aan zorg of overbelasting van mantelzorgers). Wat betekent het voor de manier waarop we invulling geven aan pastoraat en diaconaat? Als we echt willen laten zien dat we als kerk van betekenis zijn in onze stad, en uitdrukking willen geven aan het geloof waaruit we leven, dan ligt hier een grote uitdaging, of beter gezegd: roeping. Alleen, hoe doen we dat nu precies? Kerk in Actie is een project gestart dat ‘Zorgzame Kerk’ heet en dat gemeenten ondersteunt bij die vraag. Willen wij als Markuskerk in onze eigen buurt ook een ‘Zorgzame Kerk’ worden? We gaan er de komende tijd met elkaar over in gesprek, op verschillende manieren. Ik hoor heel graag jullie ideeën hierover.

Kleuren in het liedboek

De zorgzame kerk Hoe moeten we kerk zijn in een samenleving die steeds meer een ‘participatiesamenleving’ wordt (met alle positieve en negatieve gevolgen van dien)? Hoe kunnen we vormgeven aan de zorg voor elkaar en voor de stad? Zorgzaamheid is de kern van samen kerk zijn, midden in de samenleving. Hoe kunnen we dat (blijven) waarmaken? Je hoeft geen grote profeet te zijn om te voorzien dat er door ontwikkelingen in de zorg steeds vaker mensen in de knel gaan komen. De overheid stoot zorgtaken af, gemeenten moeten taken

Afgelopen maand hebben we met een groep organisten, predikanten en commissie-eredienst-leden de cursus ‘Kleuren verkennen in het nieuwe liedboek’ gevolgd. We hebben meer inzicht gekregen in de opbouw van het liedboek en de gebruiksmogelijkheden. Het liedboek is veelkleurig, en om het goed te laten ‘landen’ is het van belang om als gemeente na te denken over je

17

S’AMEN ‘muziekprofiel’. Wat voor gemeente zijn we en zouden we willen zijn? Welke liederen passen daarbij? Wat is er muzikaal mogelijk in onze vieringen? Hoe vind je een balans tussen vertrouwd en vernieuwend? Hoe kunnen we ‘verbin-dend vieren’? Na Pasen willen we proberen om samen zo’n muziekprofiel op te stellen. Als je het leuk vindt om hierover mee te denken, laat het dan even weten. Je bent van harte welkom.

Ton van Prooijen

Afscheid organist Gerard Kerssies

In Memoriam

Doop

In de nacht van dinsdag op woensdag, 19 maart, overleed Karel Pieter de Grebber, in de leeftijd van 83 jaar. Hij werd geboren in Lahat, Indonesië. Hij was bij de commandotroepen, eerst in Indië, later in Korea. Een sterke man, punctueel, iemand die zich aan zijn beloften hield en dat ook van anderen verwachtte. Gehard door het leven, tegelijk genietend van het leven. Hij verloor twee vrouwen, maar met zijn derde vrouw, Ice Pattinaja, mocht hij veertig jaar getrouwd zijn. Zijn kleinkinderen waren zijn vreugde, de geboorte van de jongste mocht hij nog meemaken. Hij lag toen al in het ziekenhuis. De laatste jaren van zijn leven had hij veel zorg nodig en zijn vrouw stond altijd voor hem klaar. Voor haar is het gemis groot. Er was een troostdienst op zondag 23 maart. “De Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen, de naam des Heren zij geprezen”, klonk het naar het woord van Job. Waar de dood scheiding maakt, mogen we erop vertrouwen dat God niet loslaat. Ook zongen we “Veilig in Jezus’ armen”, in het Moluks en het Nederlands. En klonk “Que sera” van Doris Day. Maandag 24 maart werd hij begraven, na een uitvaartdienst vanuit de Johanneskerk, waar hij ook getrouwd was en zijn dochter Donita ten doop had gehouden.

Zondag 11 mei is het moederdag. Een mooie dag om de doop van twee kinderen te vieren. Het zijn Teddie Saar, dochter van Clinge en Martijn Kuijsters-Bakker (Pigalle 2), en Stef Adrianus Thijs, zoon van Jojanneke Emmerzaal en Robert van Opdorp (Van Duijvenvoordestraat 74). Kinderen zijn niet van jou, niet jouw eigendom; je ontvangt ze om hen te begeleiden en hun eigen weg te laten vinden. Fijn dat beide ouderparen daar het geloof een plek in willen geven. We wensen de families een mooie zondag en zegen bij de opvoeding van hun kind(eren).

Syrië

Rondom de Johanneskerk Pasen We hebben er weken naar uitgezien: Pasen. Zondag 20 april is het zover. Vrolijk mogen we vieren, dat de Heer is opgestaan. Dood en verdriet hebben niet het laatste woord, het laatste woord – ook voor ons – is aan het leven. Met het koor Chaverim uit Raamsdonks -veer hopen we op een vreugdevolle dienst.

Zondag 13 april deden we als Johanneskerkgemeente mee aan de actie om aandacht te vragen voor het al zo lang door oorlog geteisterde Syrië. Juist die week werd pater Frans van der Lugt in de stad Homs vermoord. Wat komt dat binnen, zo’n bijzonder mens, die zich inzet voor vrede en dat met de dood moet bekopen. In de navolging van Christus kan lijden, ja zelfs dood, op onze weg komen. Wat een moedige man is hij geweest! We bidden dat wat hij aan liefde en trouw gezaaid heeft, mag blijven opkomen en Syriërs hoop geven.

Braderie

Op zondag 25 mei is er weer de jaarlijkse braderie in Princenhage. Dat betekent dat de kerk niet gemakkelijk te bereiken is, neem dus wat extra tijd om naar de kerk te komen. Het loont de moeite, want na de dienst gaan de deuren van de kerk open en kunnen mensen de kerk bekijken en zich even bezinnen. Een praatje met hen zal goed doen! Op de markt staan we met een kraam en geven bekendheid aan ons bestaan. Wil er nog iemand meehelpen bij deze missionaire activiteit? Graag! Meer info bij Jan Noordermeer (5146896).

Agenda Enkele bijzonderheden om alvast te noteren: Zondag 8 juni is er een dienst voor klein en groot. Binnenkort gaan we aan de slag met de voorbereiding. Dinsdag 24 juni is er een zomerzangavond in onze kerk, van 19:3021:00 uur. Het orgel wordt dan bespeeld door Martin Mans. Naast liederen uit het nieuwe Liedboek zingen we ook uit de Evangelische Liedbundel en Johannes de Heer. Iedereen van harte welkom! Gezegende Paastijd!

ds. Saskia van Meggelen

18

S’AMEN

Geknipt voor U

R. v. Klaveren-Koelewijn

Stille zaterdag Die dag ná de begrafenis. Alle onzekerheid en spanning, periodes van flakkerende hoop en wanhoop, de eindeloze reeks gesprekken met dokters en verplegenden: het is klaar. Het hectische geregel van de uitvaartverzorger, de bezoekjes van beste vrienden en de volle aula met buren en kennissen, de rake woorden en mooie liederen, het Onze Vader en het Credo bij de open kuil: het hele programma is afgewerkt. En dan komt de dag ná de begrafenis. Eindelijk een etmaal zonder woorden, eindelijk kan de stilte doordringen, en voor het eerst begint te dagen hoe definitief de dood is. Voor menige nabestaande is dit de dag dat de sluizen open gaan. Die dag ná Goede Vrijdag. De lijdenstijd is voorbij, met z'n vieringen en vespers, het vasten en Heilig Avondmaal, de daverende drukte van 'The Passion' en het altijd weer snijdende slotakkoord van de 'Matthäus'. Nu is het Woord zelf begraven, God zelf zwijgt als het graf. Als er één dag in het jaar is om juist bij wijze van eerbied de schriftlezing aan tafel over te slaan, dan op deze zaterdag. Of doe de bijbel open en lees vandaag alleen de witregel tussen Marcus 15 en 16. Maar christenen zijn mensen van vermoeiend veel woorden. Kerkdiensten worden volgepraat vanaf het welkom in de hal tot de nazit met koffie en thee. Band en orgel moeten voor de dienst stevig blazen om de social talk te overstemmen, en sommige predikanten verstaan de kunst om zelfs het stil gebed met veel omhaal van woorden aan te kondigen. We gaan nu dit, we gaan nu dat, laten thans zus en zullen we dan nu zo. Rusteloos ritualisme kenmerkt veel liturgieën. Stilte is ongemakkelijk, brengt in verlegenheid, klinkt naar kloosters en geurt naar vrijzinnigheid. Maar toen Elia God te spreken kreeg (1 Kon. 19) verscheen Hij niet in storm, aardbeving of vuur, maar in het “suizen van een zachte stilte”. Het schijnt dat de mens in een volmaakt geïsoleerde stiltecabine gek wordt van het suizen van eigen bloed en het kloppen van eigen hart. Zo lijken ook veel gelovigen bang voor hun eigen gedachten - of voor het gebrek daaraan, dat in stilte begint te suizen en te kloppen. En dan staan er welbespraakte theologen en therapeuten klaar om te waarschuwen dat het ook heel riskant is, al dat subjectivisme en die navelstaarderij waartoe de stilte een mens kan verleiden. En dan praten we de tijd maar weer vol met poëtisch gepruttel en pastoraal proza. De dag ná Goede Vrijdag. “Wir setzen uns mit Tränen nieder". Laat louterend de sluizen opengaan en spaar je stem maar even voor de grote dag van morgen.

Sjirk Kuijper in het Nederlands Dagblad

M ediatheek G. van Dooren

Film 'Jerusalem' in Omniversum

De film 'Jerusalem' neemt het publiek mee op een inspirerende reis naar een van de oudste steden ter wereld. De stad werd de afgelopen 5000 jaar ontelbare keren verwoest en opnieuw opgebouwd, maar bleef een mysterieuze aantrekkingskracht houden. Hoe groeide de stad uit tot het centrum van de wereld voor de drie grote godsdiensten? De film probeert deze vragen te beantwoorden door het volgen van drie jonge inwoners van Jeruzalem en hun joodse, christelijke en islamitische families. Door hun ogen, zal het publiek leren wat het betekent om een inwoner te zijn van Jeruzalem. Jerusalem is vanaf 1 april dagelijks te zien in Omniversum, Den Haag. Meer informatie over kosten en draaitij-

den: www.omniversum.nl

Kerk in Actie Werelddag

Grenzeloos delen Kerk in Actie nodigt u uit voor de jaarlijkse werelddag. Op 24 mei zijn medewerkers van partnerorganisaties van Kerk in Actie uit de hele wereld aanwezig. Door mee te doen aan allerlei workshops, medegelovigen te ontmoeten en met hen in gesprek te gaan hebt u een werelddag. Tijd : 10:00-15:30. Plaats: Dorpscentrum De Glindster, Rudolphlaan 2, De Glind. Aanmelden: voor 17 mei Meer informatie: www.kerkinactie.nl/werelddag

VVP over de Heilige Geest De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (VVP) heeft een handreiking opgesteld om predikanten en gemeenteleden te inspireren in hun spreken over de Heilige Geest. Volgens de VVP is de Geest voor velen een lastig begrip en wordt er daarom vaak over gezwegen. “Dat is jammer omdat de Geest juist zo veel betekenis en kracht heeft.” In de handreiking ‘Laat maar waaien, moderne gedachten over de Heilige Geest’ dagen elf vrijzinnige voorgangers hun lezers uit om woorden te zoeken voor de Geest. In een openingsbijdrage schrijft synodepreses Karin van den Broeke dat het geloof niet over objectieve waarheden moet gaan en dat juist de Geest haar helpt bij een andere manier van geloven. De tekst bevat discussievragen en is daardoor zeer geschikt voor gesprekskringen. De handreiking is gratis te downloaden: www.vrijzinnig.nl - Publicaties - Laat maar waaien Via deze website is ook een gedrukt exemplaar te bestellen à € 2,-

19

S’AMEN

De Boekenplank Met zonder Jezus Een boekje over Hemelvaart Hemelvaart is voor veel mensen maar moeilijk uit te leggen. We herdenken dat Jezus veertig dagen na zijn opstanding is opgevaren naar God, zijn vader in de hemel. Maar hoe moeten we dat precies begrijpen? En wat valt aan dit feest te beleven? Het boekje ‘Met zonder Jezus – over Hemelvaart’ helpt om dit feest wat dichterbij te brengen. In het boekje staan tien persoonlijke bijdragen over Hemelvaart, en gebeden, gedichten en andere teksten, waaronder een kort overzicht hoe Hemelvaart in de loop der eeuwen (in de kerk) is gevierd. Te bestellen via: 030 - 880 13 37 of webwinkel.pkn.nl/missionair-werk/met-zonder-jezus of [email protected] Prijs: € 6,50 Vijftig dagen in overvloed en overgave Een dagboek voor de vijftig dagen tussen Pasen en Pinksteren Het dagboek is ontleend aan het geloofsboek dat Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk, schreef. “Het dagboek is ontstaan omdat niet iedereen zo’n stevig boek als ‘Overvloed en overgave’ lezen zal, terwijl ik mensen zou willen aansporen dat wel te doen’” zegt Nynke Dijkstra-Algra die het initiatief nam tot dit dagboek. Te bestellen via: 030 - 8801337 of www.pkn.nl/webwinkel of [email protected] Prijs € 6,95 Thierry Bizot De onbekende gelovige In dit autobiografische verhaal beschrijft Bizot hoe hij, toen het privé en zakelijk wat minder goed ging, zich richtte op de kerk en een ontdekking deed die zijn leven veranderde. 238 pagina’s, Halewijn, € 17,95 Kleine grootse gebaren Mirjam Schuilenga Lokale en kleinschalige initiatieven worden steeds meer gewaardeerd. In dit cahier wordt stilgestaan bij levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk. 48 pagina’s, Narratio, € 7,50

Hans Küng Wat blijft Kerngedachten Al vijftig jaar is de Zwitserse rommskatholiek theoloog Hans Küng bezig met het zoeken naar antwoorden op religieuze vragen, zoals 'Bestaat God?' Hij schreef verschillende werken over de wereldgodsdien-sten en ethische thema's. Dit boek bevat de belangrijkste teksten uit zijn werk. 316 pagina’s, Ten Have, € 22,95 Giorgio Agamben Pilatus & Jezus Het is moeilijk hoogte te krijgen van de veelzijdige persoon van Pilatus. Wie echter een poging durft te wagen, ontdekt in de ademloze dialogen tussen hem en Jezus de in ieder opzicht beslissende rol van de man van “Wat is waarheid?” en “Zie de mens”. Sjibbolet, 64 blz., € 11,95 Karel Blei Zonder mystiek houden wij het niet vol De spiritualiteit van Jurjen Beumer Voor de vorig jaar overleden Jurjen Beumer was geloven onlosmakelijk verbonden met betrokkenheid op de samenleving. Daarbij was hij overtuigd van de noodzaak 'bij te tanken' bij God. Zijn spiritualiteit is een waardevolle erfenis voor hedendaagse kerken en gelovigen. Narratio, 110 blz, € 9,00 Roger Wind Zal ik u eens wat zeggen? "Bent u dominee?" vroeg Bart. Hij bewoog zich gejaagd, met kleine pasjes en onzekere armbewegingen. Alsof hij bang was om te vallen. "Ja," zei ik, "en wat bent u?" "In de war," zei hij. "0, wat vervelend, hoe komt dat?" Van Wijnen, 133 blz., € 14,95 Roel Kuiper, Robert van Putten & Maarten Vogelaar Durf te denken Het geloof daagt uit om met een andere blik naar de wereld te kijken. Juist als gelovige moet je durven te denken over de grote vragen die omhoogkomen in de confrontatie tussen geloof en moderne cultuur. Buijten & Schipperheijn, 232 blz. € 19,50

20

S’AMEN Joke J. Hermsen Kairos, Een nieuwe bevlogenheid

Alain de Botton Het nieuws Een gebruiksaanwijzing

Een hartstochtelijk pleidooi voor bevlogenheid en inspiratie voor een uitweg uit de crisis.

De moderne mens is vanzelfsprekend continu op de hoogte van het laatste nieuws, maar mist daarbij de nodige reflectie op het nieuws zelf en de invloed ervan op onze kijk op de wereld. Filosoof De Botton wil met deze 'gebruiksaanwijzing' het nieuws weer op z'n plaats zetten. Atlas Contact. 192 blz., € 18,95

Arbeiderspers, 272 blz., € 19,95

Sebastiaan Roes (red.) Vergiffenis en het recht

Matthias Smalbrugge Een godvergeten crisis

De relatie tussen vergiffenis en recht is een moeizame. Enerzijds lijken ze elkaar aan te vullen, anderzijds sluiten ze elkaar vaak uit. Vier filosofen, een theoloog en twee juristen schetsen in zeven zeer diverse essays een beeld van de samenhang tussen deze twee complexe thema's.

'De crisis' is veel meer dan een economische dip. Het omvat het verlies van zekerheden, van het geloof in vooruitgang en van absolute normen en waarden. Smalbrugge bekijkt deze crisis en de reactie erop - mateloosheid vanuit theologisch perspectief.

Valkhof Pers, 204 blz., € 18,50

Meinema, 176 blz., € 17,50 Wim Geelen, Harrie Linssen & Peter Schreuder Goedheijt Onze Vader, werkt hij nog? De auteurs maken een innerlijke reis naar de betekenis van het On-ze Vader. Ze komen tot de ontdek-king dat het gebed ook vandaag nog betekenis heeft en werkt. Valkhof Pers, 72 blz., € 12,95

Huub Oosterhuis Vriend voor het leven Belangrijke thema's in het leven en werk van Oosterhuis vormen de leidraad voor dit prachtig vormgegeven verzamelwerk. Ten Have, 240 blz., € 24,99

Nagekomen bericht Noorderlicht

De energie van de Zwarte Madonna ervaren Op een aantal plaatsen in Europa zijn zwarte Mariabeelden te vinden: in Halle, in Montserrat en in de kathedraal van Chartes. Hun herkomst is mysterieus en omgeven met wonderen. In deze workshop loop je de eenvoudigste vorm van een labyrint, de spiraal. In het middelpunt ervaar je de energie van de Zwarte Madonna. Deze workshop is een onderdeel van Bewust Breda, een 10-daagse spirituele manifestatie van 2 tot 11 mei, een initiatief van netwerkgroep de Ont-moeting. Noorderlicht presenteert zich op deze manifestatie, onder andere met dit ritueel. Plaats: StadsGalerij, Oude Vest 34 Datum: donderdag 8 mei Tijd: 14:00 uur - 15:00 uur Begeleiding: Marlies Schülz en Berthe van Soest Kosten: € 3,00

21

S’AMEN

Kleurplaat Pasen

Unieke orgelwandeltocht door historisch Dordrecht Zaterdag 10 mei

Vanaf 9:45 uur organiseert de Vereniging voor organisten van de Gereformeerde Gemeente een orgelwandeltocht door het historische stadscentrum van Dordrecht. Tijdens deze tocht worden 6 kerken bezocht. De orgels worden gedemonstreerd door de gerenommeerde organisten Marcus van Driel, Gerben Mourik, Bart van Buitenen en stadsorganist Gor Ardesch. De tocht is voor iedereen gratis toegankelijk, wel is er de mogelijkheid een gift te· geven. De tocht begint in de Wilhelminakerk aan de Blekersdijk 41. Iedereen is van harte uitgenodigd aan deze tocht deel te nemen. De tocht biedt een unieke gelegenheid om op één dag kennis te maken te maken met vele historische kerken en orgels. De tocht leidt ook langs wat fraaie plaatsen in de historische binnenstad. Opgave voor de tocht is niet nodig. Zie ook voor volledig programma www.kerkenmuziek.nl.

Johan Bregman

22

S’AMEN

Vastenmaaltijd 27 maart, Michaelkerk

Circa 70 deelnemers

Ekklesia Breda Waalse kerk Catharinastraat 83b Aanvang 10:30 uur mmv Ekklesiakoor Breda o.l.v. Jerry Korsmit pianist Daan Boertien

Remonstrantse Gemeente Cimburgalaan 98 Aanvang 10:30 uur

Doopsgezinde Gemeente Cimburgalaan 98 Aanvang 10:30 uur

27 april ds. I.L. Tan

Vrijdag 18 april Op weg naar bevrijding: Dood en Opstanding geen toespraak violist Martijn Plomp sopraan Helena Biemond

18 april zr. Louise Pondman, Avondmaal 19.30 uur

20 april ds. A. Poldervaart

11 mei ds. S. Coenradi

04 mei Alternatieve dienst

27 april ds. J. Kronenburg

18 mei ds. J. Reinhold

4 mei ds. B. Grandia

Zaterdag 19 april Op weg naar bevrijding: Opstanding toespraak Franck Ploum violist Martijn Plomp

25 mei ds. M.J. van Wassenaar

Prot. Gem. Ginneken Aanvang 10:00 uur Behalve de eerste zondag alle zondagen dienst van Schrift en Tafel

11 mei, 14:30 uur ds. T. van Prooijen; intrede- en bevestigingsdienst van dr. Eward A. Postma 18 mei ds. E. Postma 25 mei ds. J. van Pijkeren

23

S’AMEN

Vieringen in de periode 18 april t/m

25 mei

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden

Woonzorgcentrum De Breedonk, locatie Mastbos Altijd dienst op vrijdagmiddag aanvang 15:00 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en kinderne18 april : ds. M. Wagenvoorde, Goede Vrijdag vendienst. Maandelijks jongerennevendienst, info: Lucaskerk.nl 25 april : ds. M. Wagenvoorde, viering Heilig Avondmaal 18 april : ds. W. Bisschop, Goede Vrijdag, 19:30 uur 02 mei : pastoor P. van Gorp 19 april : ds. W. Bisschop, Paaswake, 22:00 uur 09 mei : ds. A. Vlieger 20 april : ds. W. Bisschop, Pasen 16 mei : ds. C. Nieuwenhuizen 27 april : ds. IJ. Akkerman, Beloken Pasen 23 mei : ds. T. van Prooijen 04 mei : ds. W. Bisschop 11 mei : ds. K. Vos, Woensdrecht Huize ‘de Werve’ 18 mei : ds. W. Bisschop Vrijdagmiddag aanvang 15:30 uur 25 mei : ds. C.E. Dahmen Evangelisch Lutherse Gemeente

Lucaskerk Tweeschaar 125, aanvang 10:45 uur

Protestantse Wijkgemeente Breda Midden/Zuid

Markuskerk Hooghout 98, aanvang 10:00 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en Kindernevendienst 18 19 20 27 04 11 18 25

april april april april mei mei mei mei

: ds. T van Prooijen, Goede Vrijdag 19:30 uur : ds. T. van Prooijen, Stille Zaterdag 19:30 uur : ds. T. van Prooijen, Pasen : ds. M. Wagenvoorde : drs. H. Berflo : ds. T. van Prooijen : kandidaat M. van de Bunt : ds. T. van Prooijen

Johanneskerk Dreef 5, aanvang 10:00 uur. 18 19 20 27 04 11 18

april april april april mei mei mei

25 mei

: : : : : : :

ds. S. van Meggelen, Goede Vrijdag 19:00 uur ds. S. van Meggelen, Stille Zaterdag 19:00 uur ds. S. van Meggelen, Pasen; kinderkerk ds. A. van Meeteren Sliedrecht nog niet bekend ds. S. van Meggelen ds. A. van Meeteren, Sliedrecht; kinderkerk en viering Heiligavondmaal : ds. H. ten Thije

Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht, Molengracht 21, Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:30 uur. 18 april : pastor J. Schippers, Goede Vrijdag 16:00 uur 20 april : pastor J. Schippers, Pasen 27 april : pastor J. Looijse 04 mei : pastor J. Looijse 11 mei : pastor P. Galama 18 mei : ds. K. van Huisstede 25 mei : ds. A. Visser Verpleeghuis Aeneas Altijd dienst op zaterdagavond aanvang 18:15 uur 18 april : ds. H. ten Thije, Goede Vrijdag 19 april : ds. H. ten Thije, Pasen m.m.v. Aeneas cantorij 26 april. : pater M. van Kooten 03 mei : pastor W. Franken 10 mei : nog niet bekend 17 mei : pater M. van Kooten 24 mei : ds. H. ten Thije

Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, aanvang 10:30 uur 18 april : ds. M. Schulz, Goede Vrijdag 15:00 uur 20 april : ds. M. Schulz, Pasen en doopdienst 04 mei : Misericordia Domini 18 mei : ds. M. Schulz, Cantatedienst

Oecumenisch Middaggebed Grote Kerk Op dinsdagmiddag 12:30 uur luidt de angelusklok bij de viering in de Grote Kerk. U bent van harte welkom voor dit meditatieve moment, dat duurt tot 12:50 uur. Er zijn wisselende voorgangers uit de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken. Organist is Kick Schaart.

Informatie en wijzigingen voor de rubriek ‘Vieringen’ vóór 13 mei doorgeven aan de redactie: [email protected]

S’AMEN

Bij onbestelbaarheid: Retour Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

Alles voor óp uw vloer en vóór uw raam vindt u bij

Woonboulevard Breda, Kruisvoort 62, langs de Ettense Baan. Voor meer informatie: www.roobol.com.

Roobol vindt u ook in Almere-Buiten, Almere-Stad, Amersfoort, Barendrecht, Bergen op Zoom, Delft, Den Haag (F.H. Laan), Den Haag (Leyweg), Den Haag (Megastores), Dordrecht (Woonboulevard), Dordrecht (Sterrenburg), Hellevoetsluis, Hilversum, Hoogvliet, Huizen, Maassluis, Naaldwijk, Oosterhout, Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rijswijk, Roosendaal, Rotterdam, Sliedrecht, Soesterberg, Spijkenisse, Utrecht, Vlaardingen, Zeist en Zwijndrecht.

24