Economisch Bureau | Nederland Nadia Menkveld Oktober 2014
Luchtvracht - Update Het tij zit mee, maar structurele trends werken tegen De wereldhandel neemt toe en ook de verzending van halfgeleiders laat een stijgende lijn zien. IATA verwacht de komende vijf jaar een jaarlijkse gemiddelde groei van 4%. Deze volumetoename is goed nieuws voor luchtvrachtvervoerders, maar structurele trends vormen een risico voor de sector. Met name de concurrentie van andere partijen, zoals zeevrachtvervoerders, en een lage bezettingsgraad zijn een punt van zorg. Voor goederen die snel op de plaats van bestemming moeten komen, is luchtvrachtvervoer een onmisbaar element in de logistieke keten. Dit geldt voor bijvoorbeeld bederfelijk waar zoals bloemen, maar ook voor medische of hoogwaardige goederen zoals half geleiders. De wereldwijde verzending van halfgeleiders is dan ook een goede indicator voor luchtvrachtvolumes. Verzendingen van halfgeleiders
Bron: SIA
De halfgeleiders hebben in de eerste helft van dit jaar een stijging laten zien van 10% j-o-j. Dit is dus goed nieuws voor de luchtvrachtsector. Ook producten die vanwege een hoge vraag snel in de winkel of bij de consumenten moeten liggen maken wereldwijd gebruik van het luchtvrachtvervoer. Een voorbeeld hiervan is de introductie van de Iphone 6. Om zo snel mogelijk aan de vraag in bijvoorbeeld Europa te voldoen, worden deze producten door de lucht vervoerd. Luchtvrachtvervoer is dan ook een belangrijke enabler voor veel bedrijven die deze goederen produceren of verkopen. Voor een aantal luchtvaartmaatschappijen is het vrachtvervoer een belangrijk segment. Voor deze bedrijven maakt het luchtvrachtvervoer een belangrijk deel uit van de winst.
Vrachtvervoer versus passagiersvervoer Het belang van vrachtvervoer in de totale inkomsten van vliegtuigmaatschappijen is de afgelopen tien jaar echter wel afgenomen. Volgens IATA was in 2003 het belang van vrachtvervoer 12,4% van de totale inkomsten en in 2012 nog maar 9,1%. De groei van het vrachtvervoer ligt dan ook lager dan de groei van het passagiersvervoer. Dit is volgens cijfers van het IATA wereldwijd een trend, maar op Schiphol is eenzelfde tendens waar te nemen. De afgelopen 5 jaar is het vrachtvervoer op Schiphol met 2% gestegen, terwijl het passagiersvervoer een stijging kende van 4%. Over 10 jaar bezien zijn de percentages respectievelijk 2% en 3%. Gemiddelde groei vracht Schiphol (j-o-j)
Bron: Schiphol
Hoewel het verschil in groei tussen vrachtvervoer en personenvervoer de afgelopen vijf jaar dus groter is geworden, kende het vrachtvervoer juist het afgelopen jaar een snellere groei. Het passagiersvervoer groeide met 4% terwijl het vrachtvervoer met 8% groeide. Als je enkel naar de afgelopen maanden kijkt is dit verschil nog groter. Deze groei heeft onder andere te maken met een groei van de wereldeconomie en wereldhandel. Het vrachtvervoer door de lucht is sterk gecorreleerd aan de bewegingen in de wereldhandel. Volumes op schiphol en wereldhandel
volgen de wereldhandel over het algemeen op de voet, maar weken tijdens de Europese kredietcrisis hier in negatieve zin van af, zoals te zien is in de grafiek. Deze crisis zorgde wel voor een lagere groei van de wereldhandel, maar de pijn werd op Schiphol zwaarder gevoeld en zorgde daar voor een volumedaling. Vrachtvervoer in Europa en Internationaal De laatste maanden groeiden de volumes over Schiphol dus aanzienlijk. In de eerste negen maanden van dit jaar groeiden de volumes over Schiphol met 8,1%. Maar niet alleen Schiphol zag de volumes groeien. Ook op Frankfurt en op Heathrow groeiden de vrachtvolumes. Groei vrachtvolumes (j-o-j)
Zo stegen de volumes over Frankfurt in de eerste negen maanden met 2,1%. En op Heathrow namen de volumes met 5,3% toe. Wereldwijd groeiden de volumes met circa 4,5%. Positieve groeicijfers dus voor het vrachtvervoer door de lucht. En met een aantrekkende economie, is de kans groot dat de volumes op niveau blijven. Het IATA verwacht een gemiddelde groei van 4,1% voor de komende vijf jaar. Maar ook ABN AMRO heeft een positieve blik op de wereldeconomie. De Amerikaanse economie ontwikkelt zich voorspoedig, het ondernemersvertrouwen blijft groot en het herstel van de arbeidsmarkt zet door. In de eurozone is het ondernemersvertrouwen weliswaar afgenomen, maar de detailhandelsverkopen vertonen een stijgende lijn. Daarnaast blijken banken hun kredietvoorwaarden niet langer aan te scherpen en is de euro ten opzichte van de dollar gedaald. Dit verbetert de concurrentiepositie van de eurozone en dat zal terug te zien in de export. Verwachtingen ABN AMRO:
BBP VS BBP Eurozone BBP Wereldwijd Wereldhandel
Bron: Schiphol, CPB Het vrachtvervoer over Schiphol is het afgelopen jaar met 8% gestegen. Een hoge groei, die volgde na een daling van de volumes tijdens de Europese kredietcrisis. De vrachtvolumes over Schiphol
Bron: Schiphol, Heathrow, Frankfurt, IATA
2014
2015
2,2% 0,9% 3,3% 3,0%
3,8% 1,7% 3,9% 6,0%
Bron: Economisch Bureau ABN AMRO
Dit basisscenario van ABN AMRO is dus relatief positief, maar geopolitieke onrust kan roet in het eten gooien. Daarnaast liggen voor het luchtvrachtvervoer andere risico’s op de loer. Van lucht naar zee Zo is de verschuiving van lading naar zeecontainers een belangrijke trend die de afgelopen jaren een vlucht heeft genomen. Uit onderzoek van Seabury blijkt namelijk dat luchtvracht een significant marktaandeel heeft verloren op zeevracht. Waar in 2000 het marktaandeel van luchtvracht circa 3% was, is dat verminderd tot 1,7% in 2013. Er was weliswaar sprake van volumegroei in luchtvracht, maar de volumes bij zeevracht groeiden sterker (7,4 % gemiddeld per jaar tegenover 2,6% bij luchtvracht). Een deel heeft te maken met het feit dat er meer goederen worden vervoerd die traditioneel niet per vliegtuig gaan, maar zeker een derde van het verlies in marktaandeel is te wijten aan het feit dat verladers voor het schip kiezen in plaats van voor het vliegtuig. Volgens luchtvracht inkopers zal deze ontwikkeling de komende jaren zich op een gemiddeld tempo doorzetten. Een belangrijk deel hiervan wordt onder andere gedreven door lagere transportkosten, verhoogde betrouwbaarheid van vervoer over de zee en duurzaamheid. Een andere belangrijke ontwikkeling die zorgt voor de groei van het marktaandeel van zeevracht is het toenemende gebruik van de koelcontainer. De koelcontainer
kan bederfelijk waar betrouwbaarder en goedkoper vervoeren en snoept daarom nog meer vracht weg van het luchtvervoer. Bezettingsgraad Daarnaast is de bezettingsgraad van vrachtvliegtuigen een punt van zorg voor de luchtvracht sector. De bezettingsgraad ligt namelijk erg laag.
Een reden hiervoor is dat vracht vaker één richting op reist en a-symmetrisch verdeeld is tussen veel regio’s. Desalniettemin is deze lage bezettingsgraad volgens de CAPA (het centre of aviation) een punt van zorg. Daarnaast is het aantal uren dat een vrachtvliegtuig vliegt weliswaar gestegen de afgelopen maanden, maar nog relatief laag. In juli dit jaar lag het gemiddelde aantal gevlogen uren op circa negen uur. In 2010 was dit gemiddeld zeker een uur meer.
Bezettingsgraad per augustus 2014
Bron: IATA In de eerste helft van 2014 lag de gemiddelde bezettingsgraad op 45%. Weliswaar hoger dan in dezelfde periode vorig jaar, maar vergeleken met de bezettingsgraad van passagiersvliegtuigen is dit nog erg laag. De bezettingsgraad voor passagiersvliegtuigen was in de eerste helft van 2014 namelijk 80,3%. Een erg groot verschil dus.
Eind 2013 was de gemiddelde bezettingsgraad van een vrachtvliegtuig 45,3%. In augustus van dit jaar was de bezettingsgraad iets gedaald naar 45%, terwijl de volumes toe zijn genomen. De volumegroei de afgelopen maanden heeft dus niet gezorgd voor een hogere bezettingsgraad. Het lijkt er dus op dat de groei van de capaciteit sneller gaat dan de groei van de volumes. Aan de vrachtvliegtuigen kan het niet liggen. De laatste tijd zijn er veel berichten te lezen over vrachtvliegtuigen die juist aan de grond blijven staan. Het is dus een andere ontwikkeling die voor een hogere capaciteit zorgt. Luchtvracht wordt namelijk ook in de belly’s van passagiersvliegtuigen vervoerd. De moeite van de luchtvrachtsector om de capaciteit terug te dringen lijkt ontkracht te worden door een stijging van het aantal passagiersvliegtuigen met belly capaciteit. Dit is een lastige situatie voor de
vrachtvervoerders. Daarnaast speelt al langer mee, dat de electronische goederen die vaak per vliegtuig vervoerd worden kleiner zijn geworden en daardoor minder ruimte in nemen. Omzetontwikkeling Vrachtvliegtuigen concurreren dus niet alleen met elkaar, maar ook met passagiersvliegtuigen en containerschepen. Deze hoge mate van concurrentie is terug te zien in de financiele resultaten van het vrachtvervoer door de lucht. Inkomsten en opbrengsten vrachtvervoer door de lucht
Bron: IATA Ondanks een groei van de volumes verwacht IATA nog steeds een daling van de yields voor het vrachtvervoer in 2014. Het economische tij zit
weliswaar mee, maar structurele trends lijken zich vooralsnog tegen het luchtvrachtvervoer te keren.
Economisch Bureau Nederland
Contactgegevens ABN AMRO | Economisch Bureau | Sector & Commodity Research: Aandachtsgebied
Telefoonnummer:
E-mailadres:
Jacques van de Wal (hoofd)
Algemeen
020 628 0499
[email protected]
Eric Huliselan
Zakelijke Dienstverlening
020 628 2138
[email protected]
Casper Burgering
Delfstoffen & Industrie
020 383 2693
[email protected]
Nadia Menkveld
Transport & logistiek
020 628 6441
[email protected]
Frank Rijkers
Food, agribusiness &, agri-grondstoffen
020 628 6437
[email protected]
Mathijs Deguelle
Detailhandel, horeca, recreatie, sport & cultuur
020 344 2179
[email protected]
Hans van Cleef
Energie
020 343 4679
[email protected]
Madeline Buijs
Bouw & onroerend goed
020-383 8201
[email protected]
Theo de Kort
Informatieanalist, autohandel
020 628 0489
[email protected]
Ingrid Kroeze
Research ondersteuning
020 383 5161
[email protected]
Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the energy market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product –considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material.
© ABN AMRO, 2014
