De
geneeskunde
der
laatste
jaren
.
DOOR
P.F.
Waar haar de
vóór
kennis
vluchtig,
mensch,
in
diep logie,
de
SART180,
lie
in
Ceschichle
jelzl
19. ,
en
der
staat
speculatieve
dan
den
op
beoordeelen.
het
tijd
alles
wat
van
begrip
van
genezen,
baseerend
alle
zij
welzijn
van
het
de
ge-
wortelt de
op
de anatomie
chemie, uit
zij
put
in
in
van
dien
eens,
palaeontologie
tegenwoordig
ondervinding en
de
botanie,
te
Natuur
zoöhis-
,
gerekend
physica
andere
tot
zijvakken.
natuurphilosophische de
voor
voorgrond;
Inspectie
geneeskunde eerst
(bezien),
meten, palpatie
1781 —1826, wegen en meten, chemische en percussie (bekloppen), AUENBRUGGER 1722 —1809, CORVI-
hierbij gebruikte
Median;
Jahrhundert
1902,
de
en
hoofdstaak der
de
uitersten
reageeren,
LAENNEC (bevoelen),
zij
met
waartoe
de
en
waard
hooger
mensch
en
der
verspreiden
wetenschap staat
Rechtstreeks
is,
het
geneeskunde
feitelijk
zieken
physiologie
SHELLING,
waarneming en
den
vervlochten
de
aan
volgens
wegen
de
de
verband
doch
Album
als
moeite de
toch,
onderdeel
een
heeft
worden,
school
itn
zij
de
nu
in
enger
om
het
van
omsehreef
natuurwetenschappen.
hulpmiddelen
Ontkomen
de
kunst
ontogenie,
mogen
het
geneeskunde
haar
.
vorderingen
omwegen
met
waarvan
tiologie,
hare
De
op
de
neeskunst,
is
+Spaink
redactie
taak
welke
gaan
of
de
haar
natuur,
te
heeft.¹
gemaakt
den
woord
der na
rechtstreeks
1
vijftig jaren
inleidend
Abbink
welke
P.
c.
1902 ,
ik
vaak
literatuur
MÜLLER,
;
op
CU.
den
BaUMLEK, voet
is;
Geschichle T)ie
gevolgd
O.
der
VON
BOLTENSTETN,
organischen
Entwickeluvg beu.
Die
neuere
Nalurmssensch
der
Medizin
aften
einst
und
352
t)E
physiologische
levensgeschiedenis
schappelijke
diagnose
achttiende
goeden
zeer
de
sels, hierop
de
volgde
eerst
de
element
het die
SCHLEIDEN, cel
met
kern-
weeke
dierlijke de
nismen
en
cellen in
een
als
oen
haar
do
de
veranderingen,
de
cellen
alle
in niet
nog
is,
m.
de
van
voerden ziekten
het
eigenlijke dat
de
tot
cel
de
tijd
dierlijke
wezens,
de
nog
leer
deel
nader den
verrichtingen,
in
(WIRCHOW)
tot
zij
baan van
ele-
bouw, van
cellulair-physiologie;
voerden
dus
de cellen,
gedachte
van
op
orga-
slotte
elementaire cel
De
physiologische
een
Volledigheidshalve
de
worden.
groep
als
daarvan
ten
Op
orga-
groote
cel
bestaat
dieren,
laatsten
voorts
van
elke
in
cellen
is het leven
leven
samengestelde
den
a. w.
uit
hoogere
Elke
zichzelf levende op
onderverdeeld kan
cel,
DUTROCHET,
elementen
niet waarneembaar.
cellenstaat,
Hot
eener
die den
dier
van
be-
cellen
klompjes
gemeenschappelijk
hoogere
dat
cel
bestanddeelen,
leven
planten-
cellen
samengesteld
elementairwezens.
van
gevonden
deelen
van
hel
zijn vorm
van
van TREVIRANUS en
morphologische
den
eigen
de
uit
organisme
uit kleine
cellenstaten
leven.
bij
kolonie
in
is
aantal kleine,
aangestipt,
dat
de
planten
aanwezige
eigen
individu
organisme
de
haar
de
BROWN,
dierlijk
bet
cel het
bestand-
resultaten
plant
ontwikkelingsgeschiedenis.
heeft
groot
slechts
de
de
de
voor
van RASPAIL en
aan
de
van
de
waargenomen,
op
en
cellen
leer
in
lichaam
en
daarvan,
organisme
groote
mentaire
leven
slotte
het zeer
breekt,
van
Dieren
deze de
lever)
leeft
nismus, uit
het
ten
groote
zichzelf
had
dierlijk
toegepast
weefsel.
rust
(b.v.
het
hier
badden
zonder
beginsel
het
bestond,
metamorphosen
gebonden, dit
wie
cel
die
sprak
gemeenschappelijke
MALPIGHI en van
als
verheven;
elementaire
dus
vereenigde
ontwikkeling
kernlichaampje
en
van
Hij
hij
het
verschillende
en
had,
dat
(1839),
is;
celvorming
de
van PONTANA,
zelfstandigheid
naam
het
die
plant
zijn.
structuur der weef-
wetenschap
SCHWANN
en
na HOOKE,
de
en
volgens
ARNOLD,
of
1831,
in
met
de
voor
organisme.
onderscheidde
vestigde,
dat
is
van
dier
voor
uit,
meening
van
ontdekking
groote
weten-
waarnemingen
en BICHAT
de
van
positieve
tot
geheele
de
gebaseerd
uitstekende
onderzoek
de
en
waarop
tegenwoordig
voortgebracht
histiologie,
ontwikkelingsprincipe deelen
het
1590)
gegevens,
reeks
een
JAREN.
(JANSEN de
zijn
arbeid
verdiensten,
weefselleer,
LAATSTE
therapie
had
eeuw
organische
het
de
en
anatomischen
zijner
toppunt
DER
mikroskopie
reacties,
voorafgegane
De
GENEESKUNDE
de
het de cel-
lulair-pathologie. Lamarck’s
leer
(1809)
van
de
eenheid
van
het
dierenrijk,
waarbij
DE
de
GENEESKUNDE
dieren
tegenwoordige
aan
veranderde
uit
enkele
nieuwe de
van
digste
belangrijk
trapsgewijze
strijd
zich
slechts
teeltkeus,
diegenen
aanpassing steeds
(selectie-theorie).
De
wetenschappelijke
wijze
het
plant
van
dier
:
den
wolpf
embryo,
GüETiiE
foetale senen
bewees uit
op
bladvormige
het
in
1825
het
E.
2
ZIEGLER, l>.
3.
welke
der
drang
eigenschappen
1
omtrent
;
meening
de de
over
in
selectienadere
den
van
lobstein
over
van
hoe
de
dezelfde dieren
wolff
en
lagen,
door
Ueb.
d.
van
enz.,
het
den
derzeiligen
Stand
der
als
van
allantoïs
had 2
ei, de
),
waarop
van
door
tiede-
staan. van
de
de
her-
Pander de
kiem
toonde aan,
baer
Descendenz-Lehre
nicolai
gedurende
blijven
het
en
het
bij
van
gesteund
hersenen
von
oken
en
bebroede
ontwikkeling
dojer
van
Oken
enz.
leven
aangeduide
in
het
doorloopen,
voorafge-
eeuw
placenta,
schedel
menschelijke
kiembladen;
furkjnje
19e
beenderen, in
ele-
Een reeks klassieke
eivliezen,
den
meest
bij zoogdieren
zenuwen
van
zijn
oernieren,
darm
darm,
gedurende
de
der
de
lichaam
samengestelde
wezen.
begin
groei
phasen
reeds
te
over
den
den
het
vogelei
in
der
dat
ontdekte
Zoologie,
Jeua.
4.
Tegenwoordig
wtrvelskelet
het
om
natuurlijke
den
lichaam-zelf in
over
1
1902,
door
en
hij
een
,
gerakende
in
cel
oken
werveltheorie
gewezen
door
één
ruggemerg
van
lagere
de
en
van
ontwikkeling van
den
descendentie-theorie wordt
van
het
,
hieraan in
wording
de
ontwikkelde er
mann
eveneens
senff
van
aanleg
over
zijn
te
ontwikkeling
navelvaten,
over
of
strijd treden
door
en
bestreden
meer
eenvou-
van
nader verklaart
voorschijn
volmaking
de
van
dezen
erfelijke,
verschillen
nog
cel
waren
de
over
menschelijk en
niet
rosenmüller
van
kjeser
de
bleek
vorm
onderzoekingen gaan
tot
door de
denkbeeld
bet
blijven bestaan,
uit
omgeving
elementaire bestanddeel
en
mentairen
de
aan
te
hilaihe),
werd
(weismann).
waarop
Bleek
dat
en
afstammingsleer
alleen
natuurwet:
overwinnaar
meer
kringen
bestaan
strijden
aanpassing
st.
samengestelde
te kunnen
om
buitengewone,
door
door
omstandigheden
theorie
als
de
wezens,
meest
en
tot
aarde,
op
door
bracht
darwin
levende
hypothese
van
tegen allen
kenmerken
der
veelvuldige
schepsels
allen
van
bestaan
voortgekomen,
gerugsteund;
de
tijd,
doordat de
zijn
353
JAREN.
(descendentie-theorie),
omvorming
tot
oervormen
I.aATSTE
omstandigheden (geoffboy
en
stamvormen
weinige
tegenwoordigen dit
zouden
omgeving
feiten
DER
wordt
ontstaan,
aangenomen,
doch
dal
onafhankelijk
schedel
van
en
elkaar.
wervelkolom
wel
beiden
uit
het
354
DE
kiemblaasje schouwde
voorkwam
het
door
gen,
mende
de
Van de
de
eicel af
kiembladen
onafgebroken
hier
wij
elementen,
af
en
terugslag dan
schouwt, vruchting noodig uit
is
iiertwig)
de
gen
door
taak
te
tot
natuurwetten van
der
worden
de
dierlijke nisme als
chemische
in
de
niet-levende is
uitleg
warmte stelsel
,
,
ook
gegeven
van
van
de de
zijn.
door
materie. hier
te
de
der
wet
volle
der
wezen
welke
proeven
eicel
op
in
werkin-
de
het De
de
moleculaire
terug
algemeene in
plaats
experimenten, van
het
het levende
dierlijke
physica
trillingen werkingen
orga-
plaats grijpen
behoud
reguleering
elektromotorische
niet
nader te
het leven
gebeurtenissen van
waar-
medische
de
dieren
wetten
en
dat
geldig. en
van
be-
ontwikkelen.
geschiedt
door
als be-
sperma-cel
der
dit
de
splitst,
en
physische
en
blijkt
wetten De
uakckex,
verder
middelpunt het
krachten
vorming
voortplanting wetten
dan
verschijnselen
Door
zonder
voortplanting
deelen
geZien
1793), bijen
—
welke
vooropgevatte meeningen
Het
physische
van
over
chemische
physische
en
zich
gebeurtenissen,
opgespoord.
dezelfde
beidsvermogen den
alsook
organisme
in
dus
crusta-
bij
manlijke
een
celcomplexen;
en
willekeurig
begrijpelijk
ons
volgens
cellen
elementaire
hypothesen,
en
vrouwelijke
zich
het
physiologie, verspreiden
door de verschillende
,
de
eicel.
voorkomt
drie
afgeleid
voortplanting
die
van
de eicel
kiembladen
de te
theoretische
brengen
de kern
waarna
van
licht
leven
doch
door
die
berust
één
van
monogone
van
organen
Uit
lichaam
,
,
steunen
uitgroeien
genoemde
om
het
van
het
de
wiens
oorspronkelijk
van
de
is
zooals
tot
van
onder-
aan
weefsels
dierlijke
dat
zwem-
cel,
om.
het
van
weismann)
,
amphigone
voor
zooeven
Het
de
ei,
ovarium
primitieve
bladluizen (bonnet 1720
uzierzon
haar kern
van
wetenschap,
meer
is
(oscar
de
1718—1790),
van
de
weefsels
afkomstig
cellen,
be-
stelde
geheele ontwikkelingsgang
tot
der
allen
cellen,
en
de
veranderingen
van
het
enkelvoudige
hoofdsystemen
parthenogenesis,
(siehold
de
,
manlijke
van
(scuUiter
wespen
een
de
van
tusschenkomst ceeün
reeks
in
en
hij
vóórtbren-
elementair-orgaan,
zich
ontwikkeling
eieren
onbevruchte
kiembladen
vormen
drie
embryo;
follikel,
ei,
eene
de
bet
het
toekomt, gaat
deze
de
waldeyer):
Het
dieren
eierleggende
zoogdieren
van
Graaf’sche
dat
JAREN.
van
do
ook
mensch.
de
alle
aanleg
1827
de
van
LAATSTE
van
dat
stammen en
worden
lijksoortige
ei
in
van
den
van
kiem,
een
het
licht
bizondere rol
een
van
(nis,
het
deelingsproces;
uit.
op
in
in
DER
allereersten
vloeistof
en
een
celkern
den
zjjne ontdekking
in
zoogdieren gaat
als
duidelijk
voorts
GENEESKUNDE
het
van
heeft der
voorts
dierlijke
in het
van
ar-
zenuw-
levende
GENEESKUNDE
DE
weefsels
en
lichaam
zjjn,
daarbij
te
over
latente
nismen
zijn
door
het
van
telkens
product
samenstelde.
dingsstoffen, beteekenis
voeding
de
vlucht
,
qualitatief
der
bloed-
hier
slechts
wezen
voor
door
zijn
was
ter
de
de
aan
werd
de
waarbij
onderscheid
dat
de
,
rest
had
de
den
van
oplevert.
gistcel,
voor
maken
en
dien
van
voe-
van
voor
allerlei
de
tus-
van
zoeken
bloed)
de
aard,
toepassing het
de
latour
enz.
naar
kun-
(1836)
gisting
vatbaren
breidde
soorten
en
ge-
eencellig plantaardig
voedingsbodem
specifieke
tusschen
een
voortplanting
Pasteur
verschillende van
den mensch
ontdekten, dat het gistingsproces
van
aan
aanwezigheid te
doordat
onderhoud
eigen
gistingsproduct
de
elkaar
de
van
uit-
voedsel
aangestipt.
ingetreden
van
be-
onder
betrekking
van
1860) bij
(opsporen
die
der
het
vaststellen
eiwitstoffen,
over
vooral
koolhydraten
opsporen
de der
afscheidings-
voor
der
in
,
mengsel
het
der
kibchhofjf,
worden
gistcel
haar
bewijzen
aan
en
kleurstoffen
loops
door en
het
zoodat chemie
wöhler
van
het
van
vindt
ontstaan
bepaling
Onderzoekingen
enz.
aanwezigheid
die
voor
onttrekt, het
door
nam
passende
de
wet-
anorganische
inwerking
zoeken
stoften
als
zijne
zekere
en
de
van
quantitatief,
en
van
phase
dat
en
te
slechts
uit
de
van
physiologie
snelle
nagaan
(buksen
onafhankelijk
schwann
de
galkleurstoffen,
en
nieuwe
bodem
vondst
dusver
bekend
door het
voeding,
en
hoeveelheden
geringe
fen
door
warmteproductie,
en
bonden
tot
de
organen
als
het
van
en
spanningen
worden
de
was
chemische
stikstof houdende
spierarbeid
Een
der
proorga-
evenals
gecompenseerd,
kan
levensomstandigheden
spectraal-analyse
nen
stof
De
door het
verschillende
schen
Groot
lichaam
levensverrichtingen,
onder
over
levende
hooge
een
de
weder
beschouwd
een
ureum,
het
scheidingsstoffen op
worden
arbeid
chemische
oorsprong; en
De
levende
spraakwerktuigen De
gehoor.
de
of
vrije
bloedsomloop,
,
standdeelen liebig
het
en
zijn
te
in
als
staan.
ontsluierd,
den
van
de
van
(biochemie).
eerst van
af
te
spankrachten
die
en
diffusie
en
(biophysica)
dynamisch
hoofdzaak
wezens
het
physica
nieuw
op
filtratie
skelet,
gezicht
in
physiologie
voor
der
en
krachten
weder
levende
de
het
van
chemische
weder
dierlijke
energie
van
chemische
,
statisch
bewegingen
bron
energie
van
arbeid
Het
spieren.
van
eigenaardige
vormen
355
JAREN.
toegevoerde
mechanischen
capillariteit,
mechanisme
arbeid
geen
buiten
van
andere
als
warmte der
de
in
voeren
blemen
ten
gebleken
slechts
maar
mechanischen
den
van
is
LAATSTE
DER
van
het
deze
gisting
organismen
georganiseerde,
voedings-
noodige
en
stof-
materiaal vondst
uit
gebonden dat
gevormde
men
fer-
356
DE
inenten
met
vormde zieke
physiologische
gistingsstoffen,
levensproces tot
bijgedragen de
over
bonden
de
kennis
der
roode
dering
der
bloedkleurstof
afgifte
ozon
tot
vorming
het
bloed,
de
van
levende dat
,
lende
vormen
hunne
te
schijnen satie.
Langzaam
weg
schappelijke Het
vende
Dit
liomeinscho
het in
'
en
was
1887
de
en
de
de oorzaak den
spruw
malmsten
organisme,
dit
onbewegelijke
en
van
levend
vonden resp.
voor
een
andere
steun
pityriasis
favus
wezen'
voor
zeer
reeds
de
(hoofdzeer),
was,
sarcine,
versico.or
terwijl een
en
in
de oude
ontdekking,
vogel
maag
trichophyton
hij
met
Bassi
had
gevonden,
kad
goodsik,
in in
korreltjes
en
welke had.
le-
bin-
kikcueb
zijrups
de
kleine
door
staafjes
van
langs
zouden
zouden
waarop
stoffen,
weten-
1840
ziekten
namelijk
verkregen
muscardinenziekte
schimmel een
in
en
in
ziekteverwekkend
leeuweniioek’s
zieke
en
der
zijn.
uenle
welke
danken
organi-
chemischen
langs
besmettelijke dat
uit-
structuur,
gezonde
zal
de
verschil-
te
toekomst
uitgesproken,
door
tanden
der
deed
theorie,
was
welke
de
zoeken
te
de
lichaam
onderzocht,
mikroskoop
dat
oude
een
bewegelijke
van
chemie
animatum,
dierlijke
geneeskundigen
tusschen
sciiönlein dat
Contagium
zinspeelde
1695,
de
aannemen,
het
dat
gistingsproces
genoemde
in
levende
worden,
de
tot
meest
chemische
physiologie
der
over
eigenschappen
en
de
en
van
bezighield
eigenschappen
de
veran-
verhouding
komt
van
ge-
lucht
vooral
oorspronkelijke
dringt
mag in
de
de
hunne fundamenteele
raderwerk
beweerd
een
op
wezens
nondringen.
1646
zeker
fijne
weg
enkele
een
geneeskunde
speculatieven berusten
aan
maar
zooeven
in
wezens
weg
chemische
bloedgassen, zich
structuur
gemeenschappelijke
het
zoodat
materie,
der
protoplasma,
levende
levensuitingen
en
in
levende
gezamenlijke
hebben
door
het
van
de
de
over
die
veel
studiën
het
over
uit
,
allen
aan
longen,
chemische
de
ademhaling,
samenstelling
de
over
omzettingen hebben
over
zuurstofopname
de
en
kunstmatigen
phasen,
de
bij
Hoppe-seijleii
enz.
cel,
de
spraak
in de
over
fibrine,
van
door
koolzuur
onderzoekingen
met
op
bloedlichaampjes
van
langs
alle
bloedkleurstof,
de
de
en
Eveneens
stofwisseling,
en
in
onge-
normale
vele nieuwe stoffen
vorming
dierlijke
natuurlijken
functie
door
de
voedingsstoffen aan
sedert
zijn
geworden.
de
van
langs
ijzer
van
zijn
In
küiine.
van
menschen
en
JAREN.
niet-georganiseerde,
en
samenstelling,
gewichtige
zijn
LAATSTE
enzymen
bekend
vertering
alle
van
de
waarvan
het
DEK
werking
de
dieren
van
organen
ontdekt, bij
GENEESKUNDE
ontdekt
eichstedï ,
voorkomend
tonsurans,
DE
GENEESKUNDE
huidziekten. Positieve tot
ontdekking
de
gestorven
vuur
versch
van
wat
—
die
alleen
voorhanden te
door
vrij
is.
dat
alsook
de
dat
assimileeren
delen
ontdekte
1874
bizondere de
van
dat
te
soorten
leenblauw blauw
malleus
1880)
waren
1873), en
steeds
bepaalde
uitspraak, dat
maar
in
aantal orden dat elke
meening,
veroorzaakt,
door
kleuring
specifieke
en
1882,
methy-
de bacteriën
1883,
en
door
mikro-organisrnen
de de
,
aoyama)
recurrens-
gonococcus van
merkwaardige
den nadruk
op
(frünkel)
(roos) (fehleisen),
(kitasato
de oorzaak
hebben tot
een
groot
in
zij
methode
worden
cholerabacil
(longontsteking)
erysipelas pest
gevonden
waardoor
van
de celkernen bruin
de
:
den tuberkelbacil in
dubbele
de
kücu
van
löffler), diphtherie (löfpler), actinomycosis (ponïick,
pneumonie
(pfeiffer),
meier,
,
van
mid-
weerstands-
coun’s
Zijne
zou
ont-
de
zijne
bestond, een
bevestigd. bacterie
gevonden
van
Door
hij
bacteriën
(bacteriën)
waardoor
werden;
methoden
(suhüïz
(rosbnbacu),
der
waren,
weigert
heeft
zijn
ziekten
uitgroeien, zijn.
voor
bevattende
en
groot
een
cultiveeren
dieren,
zijne ontdekkingen
vesuvine,
en
kunnen
afzonderlijk op
zij
zij
onderzoekers
van
besmettelijke
dat
kiem-
ontleenen
ook
zijderups
tal
besmetting
specifieke
een
door
zijne
Israël),
het
door
gekleurd
met
de
voor
onderscheiden
de
ingevolge
bacillen
splijtzwammen
door
bevestigd
vonden
tot
proeven
der
en
is
uit
zoodat,
welke lucht
zuurstof
de
Sedert hebben bacteriën
steeds
oplossing
de
Bekend
van
miltvuur
absolute anti-
zuurstof, aan
milt-
enting
overgebracht
ontstaan,
kiemvrije
gesplitste
vlekziekte
polymorphisme
een
families
hen
door
aan
het
brauell
aan
zwammen
oerteelt
bacteriën).
dat
van
tegen
de
van
worden
alle
niet
miltvuursporen,
en
door
infectieziekte
de
de
beteekenis
en
niet
werd
door
der
bloed
een
zwammen
hebben,
daarvan.
reincultuur,
bacterie,
enkele
noodig
oorzaak
bezitten
vermogen van
sommige
nagegaan tusschen in
tuetreedt,
(anaërobe
uitroeiing
tot
betrekking
en
de
van
door
bloed
1850,
kan
dat
aan,
nooit
en
de
dieren
argument
toonde
lucht
uit
koolstofverbindingen dekking
afdoend
kiemen
zijnde
in
en
pollender
bet
bevattend
andere
op
een
levensonderhoud
maai
bacillen
in
357
JAREN.
1849,
bewees,
davaine
Pasteur
beletten
blijft,
hun
en
ziekte
reeds
vivisectionisme
in
bacteriën
specifieke
van
gedroogd
en
LAATSTE
bewijzen brachten,
dieren,
dieren
lijdende
DEK
de
,
enz.,
malaria
1879),
gelegd,
dat
het
niet
de
reeds
,
influenza
vroeger
spirillen
ge-
(ober-
leprabacil (hansen
Deze
geleid. de
(wondkramp)
(ebertu)
koorts)
(laveran).
gevolgtrekkingen
tetanus
terwijl
(terugkeerende (neisser,
,
typhus
,
onderzoekingen
Vircuow
heeft
mikro-organismen
er
alleen
358
DE
veelal
in
stoffen het
de
welke
zijn,
hun
heeft
Pasteur
het
stoffen
Voorts mate
zekere
een
in
welke de
het
zekere
beschermende
de
inwerken
tegen
bacte-
witte
bloed-
anderen
(cellulaire theorie), (humorale
het lichaam binnen
die
tijd van
de
theorie).
dan stroomen
strijd
tot
tijd
der
bewegelijkheid ,
bacteriolyse). dan
Deze
na
en
geïden1867),
coiinheim
welke
zijn
uren
tegen
slechts
noemt
en
alles
licht
vond
men
en
bin-
de
en
voor
alexinen.
pfeffer
beschutten.
met
te
veroorzaakt wordt
vernietigen
werden,
opzwellen
aan
(chemolaxis);
serum
bacteriën
bepaalde
vier
indringer
pfeffer
ziekte-oorzaken
tot
zijn
den
infectiedragers
verliezen, drie
1863
uit
zijn,
etterlichaampjes
bacteriën
geinjiciëerd
stoffen
de alexinen
voor
en
het
van
bacteriën,
yavia
een
terwijl
de
de
tegen
buchner
levende die
met
en
contractiel
,
stoffen
tegen
die
recklingiiausen
den
immuniteit
lichaam
vin
eenvallen
(von
volgens
schadelijke
stoffen,
buikholte
stand
maken.
een
protoplasma-uitloopers
bloedserum
bloedlichaampjes,
stofwisselingsproducten
verworven
hunne
het
is
(het
bacteriën zelf,
bacteriën
dat
hunne
van
van
uittreden
worden
aanlokking
Bij
men
deel
een
witte
gezamenlijk
om
bacteriën
dus
in
in
de
aan,
tijd
onmogelijk
organisme
op
verteren
en
gedachtengang eenigen
weerstandsvermogen
neemt
door middel
opnemen
kunnen
moeten
de
fieke
de
zijden
daarheön,
door
mate
van
kippencholera,
der
daar
het
ziekte-
,
bloedvaten
den,
zich
in
er
planten
te
enkele individuen
en
vernietigend
Metschnikoff
de bacteriën
tificeerd
dat
gevonden.
lichaamssappen
stofwisseling
rassen
beschuttende kracht
de
alle
van
die
(phagocyten)
indringers
Dringen
dat enkele
bij
na
de cellen.
op
over
van
de
zijn
der ziekte
verzwakte
leidende
in
bacteriën
die
van
die
verloop
giftige
ontstaan
ziekte
van
agens
zijn
toxinen
roepen
of
dat
ontstaan
de
De
na
door de
zijn
zijn,
te
lichaam
,
aanwezig
garandeeren.
zoeken
het
leven
leven
ziekte
een
eerst het
de
tijd
middel
schadelijke
is;
die oorzaak
van
hondsdolheid.
dat
ontstaan
feit
het
en
in
door
en
in
welke
brieger
tot
tijd
van
het
zoeken
waarop
werking
immuniteit bezitten
van
lichaampjes
de
door
dus
de
JAREN.
dat
te
en
ptornaïnen,
deze:
het
daardoor
riën
de
de
verder
leert
krachten en
derhalve
miltvuur
dat
een
doch
werking,
parasiet
verzwakken
kort
uitgewoed,
welke
den
immuniteit
varkensziekte,
serum)
is
probeerde
een
in
chemische
selmi
virulentie te
stoffen
LAATSTE
veroorzaken,
van
ziekte
De
Aldus
DER
stofvvisselingsproducten
zuiver
van
berust.
is
ziekte
binnendringen
de
GENEESKUNDE
speci-
daardoor
Onderzoekt
immuunserum in dan in
ziet
kleine
opgelost warmte
werkzaam in het
men
dat
korrels
is
de
zij
uit-
(lysogeen
nog
dierlijk
meer
,
be-
lichaam
;
DE
het
maar
serum
GENEESKUNDE
menschen
van
DEK
of
LAATSTE
dieren
die
zijn
gemaakt, de
reageerbuisje, zwellen
bacteriën
(agglutinatie).
felachtige typbus
gevallen
agglutinatie
hinderen
den
het
en
Gaan
brengen,
kon
nadat
het
zij
worden
niet
,
het
»
virus
waarmede
worden
sterker
ten
en
eerst
:
slotte
volkomen
immuniteit
heden
deze
te der
maken.
voor
Het
enting
methode
billijke te
wat
intrad,
reddeloos
echter
verloren door
voor
wel
dat
in
waar
ziekte
virus
Groot
den
mensch
intensif, de
voor
gevallen
gaan
en
eischende,
hoofdzaak veel
de
licht
zijn is,
op
ko-
dan
de
nuttige wijze
met
honden
moeilijkbruikbaar
meermalen toedienen der
5—20
lang
waaruit
oorsprong
verwonding,
pet.
was,
het
ongeduldige
sterke
door
apen,
voor
nog
ge-
voorschijn
entende, dat
er
werd.
door het
beschuttende
te
wijze
konijnen te
virus
hevigheid van
gehad-
dat
verkregen
waren
het
zijn
zoodanige
bleek
fixe,
te
te
bleken,
brengen,
honden
virus
naar
gestorven
dieren
stellig
van
leuco-
vertoond
op te
door
het
hij
werd.
van
vele
ver-
dieren
van
door vele
passage
verzwakte
dagen
alles
de
sterftecijfer
moesten
terstond
personen
bedenken,
14
slechts
leiden,
dat
voor
het
voort,
terug
immuun
lichaam
hondsdolheid
te
gelang
is
verhinderen.
even
sommige
hadden,
het
voor
traitement
naar
hondebeten
duurde
in
het
op
aan
vernietigen
hondsdolheid
maar
nu
het
nog
bloedstroom
verzwakte
met
weiden,
aan
den
gold
verkregen
zijn
al
van
door
heen
met
methode
Door
injecties,
daalde
pet.
om
Toen
zieke
minuten
ziekteverschijnselen
dagen
diersoorten
honden
en
fixe”
8
na
geroepen.
verschillende
nijnen
immuniteit
twij-
bacteriën
kunnen
zou
te
doorstaan
hondsdolheid
maar
een
in
Het
de
en
enzymen
der
zijn
weinige
weder uit
geen
waren.
de
dit
in
overbrengen;
die
op-
cbolerase, bij dipbtherie dipbtherase,
ver
of
ziekte
degenen
van
werd
maakt, kon
der
begin
schade,
Eerst
ziekte
immuun
vergif
geen
schedel
de
hij
terwijl
,
den
den
te
het
ze
in
een
ook
brengen
vooitleven
zenuwweefsel
stukjes
binnen
dat
niet
om
nu,
door
pasteur:
dieren
anti-leucocidine,
wij
of
in
reactie
agglutinatie
deelnemende stoffen
strijd
en
pneumonie (longontsteking)
zelf
bet
verliezen
maken
ziekten
lichaam,
GiiuuEu’scbe
te
en
eidine, hetwelk de witte bloedlichaampjes zou
dierlijk
door
uit
dit
men
de
om
bij pest
dus
werken,
aan
berust
bacteriën
cholera noemt
Verdere
enz.
De
bet
bewegelijkheid
trachten
gevonden.
bij
;
hunne
of niet. Ook
bacteriolytiscb
buiten
wiDAL’sche, te
is
lijdende
ook
Hierop
vereenvoudigde
meer
die
doet
bepaalde
voor
,
immuun
359
JAREN.
1—1’/2
op
die
daardoor
afgeven en
nam.
schaduw
der
werking
op
daardoor Men
de on-
behoort
komen
kan.
360
DE
Belangrijk
Proeven
honden
specifieke
had
ook
bereiden
is
ziekten die
tuberculine
siasme
werd
uit
,
durende
lijders
plaatsing plaats
,
Waar
mensch
in
het
later,
middel
1897,
praktijk
op
dieren,
sneller
tot
genezing
bij
tuberculeuse
baumqarten
dat
het
voor
Behring
menschen
250
gewonnen, den
noemt gram
verloop
mensch 0.01
die
doodt.,
schreed dat
3
0.01
12—15
bijvoorbeeld
wijze
een
ver-
kunnen
zou
weerlegd;
der
kun-
kleine
tot
een
deelen
beck
van
3
locale
longen,
voort.
tenzij
Merkwaardig
30—80
pet.
van
te
en
genezen
vonden
uuber
der
tuberculose
zonder
Eveneens
was
dat het
Het
(beuring). evenmin
verkreeg
door
na
er
de
do
experi-
enting
met
neiging
ergens
met
in
ervaringen
opgedaan. van
behring
gemakkelijk
ook
cM 3
die
cM
ver-
tuberculine ligt echter volgens
en
was,
viel.
bespeuren
anti-diphtherie-serum
paarden
het
verbeteren
kwaadaardiger
en
te
1
cM
al-
pet.
zeer
op
daardoor
tuberculose
aantoonden, In
2
van
0,25
op
door
een
60
organismen
reeds
gezonde
tubercnline-Tlt
vervaardigde
TE
serum
zijn
te
ze
burgerrecht;
menten
Het
om
de
complicatie,
dieren
bij
tuberculeus
zieke
bij
is
door
en
dat
entingen
maar
tuberculine
tuberkelhaarden,
naar
enthou-
tuberculose
(javia’s
vrees
ziekte
42000
wel, zonder
aanvang,
inspuitingen
runderen
der
door
verkleinden
den
dat
kocii
werd
De
opzwellen.
plaats
gevaren met
vertoonen
lokale
waarbij
te
verdient
voor
injectie
reeds
reageert echter
stoffen
verbonden
en
een
tuberculeuse
versleeping
een
cavia’s
gezonde
De
parasieten
ongeloofelijk
verkregen
gezonde
op
slechts
trachtten eerste
Met
Het
morta-
pet.
specifieke
geneesmiddel
verlaten.
dat
reageeren
lupus,
vinden,
processen
van
weldra
de
daarmede
tuberkelbacillen
koorts,
aan
de
wegens
extract,
gezonde
het
het
verminderen.
pet.
de
bespreking.
als
tuberculeuse menschen
uren
allo
1890
wie
In
van
was.
gevonden.
niet
bestrijden.
te
5
deden
60—80
van
geworden,
waren
korte
doch
inwerkt.
De
cM 3
uit
in
verdragen,
doses.
is
aan
een
doodo
gereinigd
nen
zeer
nog
bekend
mensch
tot
dalen,
onderzoekers,
neerslachtigheid
schillend
bij
dit
begroet,
glycerine cohol
dat in het bloed
lyssa-serum aanwezig
pasteur
lyssa
ziekten
kocii’s
diepe
doen de
den
op
hetwelk
voor
andere
om
(tering)
JAREN.
in 1889
babes
van
toepassing
en
kunnen
parasiet
andere
van
LAATSTE
immune dieren het
wolfsbeten,
voor
pet.
Maar
vondst
(hondsdolheid)
op
20
de
DER
,
liteitscijfer tot
dus
was
lyssa
voor
GENEESKUNDE
in
der
grootere vergiftige
normaalvergift
en
wernicke
hoeveelheid
oplossing,
en
het
wordt
(1892)
immuniseeren
te
zijn
en
wier
onschadelijk
welke
bloedserum,
een
is.
cavia
waarvan
GENEESKUNDE
DE
0,1 cM
3
de
doodelijke
nonnaalserum, lang
geval
kunnen
staat,
velen ook
als
zeggelijk anderen
bij
is
Voornamelijk de
jectie,
Van
de
paarden,
in,
midden
revaccinatie resultaten
typhus, De
cel
van
de
andere
het
dekte
en
van
de
in
de
ook
v.
helmiioi.tz
stof
toe
en
de
van
verbreid
De
de
zuurstof totdat
korte
in
het
had.
werd,
indoor
opsomming
in
een
eens
uit de
de
Toen
lister
goede
varkens-
bij
met
de
slangen-
,
serums
(1577
vat de
met
stelling
tegen
en
te
in
meel
en
te
wondbehandeling,
gistcel
ge-
lemaire,
aan
wat een
schadelijke
hospitaal
wenschen
als
ont-
agens,
rotting
zeer
een
toeschreef
1860
het
en
beschouwd
1836 de
bacteriën
voor
dit in
werd
rotting
gisting
dat elke
dat kikvorschen
vernietigen in
terugge-
—1644) geloofde
meening
lucht
veel
oerteelt
de
was
zijne, tegenwoordig
antiseptische
dat
mond-en klauw-
tegen
van
nu
een
bleek
hadden
roux
1897
lepra.
LATOUR
gisting
tetanus in
pest-serum
het
(sobernheim)
iiei.mont
in
met
schütz
genomen
leer
omstandigheden
1867
en
aan
entte
stierven;
cellula
alleen
paste
2
serums
carbolzuur niet
menschen
koorts,
e
bij
IJersin
miltvuur
door hitte
en
gevonden
sanitaire
de
er
was
alcoholische
waardoor
publiceerde
methode
steek.
jongen.
een
Behrinq
van
muizen
aanwezig
verhinderd
waar
volgens
den
prophylactische
succes
en
de oude
ccllula
rotting,
apotheker,
ontdekte,
ettering cow,
lucht
gele
had
van
algemeen
sciiwann
en
in
voorbehoedmiddel,
eholeraserum; zijn
afstamt;
ontstaan
een
Parijsch
cel
cel
500
worden proeven
omnis
ontstonden.
slijk
oorzaak
Verder
syphilis,
de
goed
was.
tegen runderpest,
van
hemd ;
dragen uit
een
aan
zij ontegen-
toch
zij
gezonden
slechts
werden
nondig
eveneens
;
ziek
antitoxisch
virchow’s:
drongen;
5
dagen
een
pneumonie,
studie
als
aanwenden.
pesthaard,
een
susserine.
(calmette)
nog
10
mot
met
hier
met
vaak
slechts
er
na
door
daar
laat
de
voor
stevigen
moge
menschen
in
seraphthine,
zeer, beet
het
lijdende
waarvan
diarrhoe
serums
im-
methode
omstandigheden
kinderen
een
of meerder
deze
wordt,
gebe-
minder
redde,
onder
geworden
gezonde van
leven
Naar
langeren tijd
immuniseerde met beiiring’s anti-tetanus-serum 2000
kon
en
Indië,
bij
sterfgeval
overige
(wondkramp) in
men
Nocahd
volgen:
en
bevreesd
inspuiting
plotselinge
het
het
epidemieën
zware
met
Hoezeer
aangewend.
kinderen
verhindert
vergift
reeds korteren of
weldaad beschouwd
grooto
een
normaal
praeparaten,
worden
duizenden
3
361
JAREN.
imrauniteitseenheid is.
een
diphtheritis
van
verschillende
muniteitseenheden
IcM
van
cM 3
I
waarvan
eenig
nu
werking
LAATSTE
DER
maar
te
ook
Glas-
overlieten
vereenvoudigde
welke
duizenden
en
362
DE
duizenden
mogelijk ken. de
mensehen
zijn
De
het
omtrent
migen zelfs ten
Ook
de
voor
asepsis
van
belmoren.
niet
van
zindelijkheid later
door
de
was
daar de
deed
vóór
eveneens
de
groote
patiënt;
geschoren,
met
handen
waar-
,
handschoenen
waarbij
en
som-
scheren
zuivere instrumen-
antiseptische
middelen,
prophylactische
ver-
in 10
van
desinfectie
lister
,
pet.
3
op
betrachten
dalen,
pet.
wat
instrumenten,
en
jaren
zes
en
uitzonderingen
door het
handen
van
gedurende
de
tot
1847
antisepsis
kraamvrouwen-
gevreesde
voortaan
reeds
sterftecijfer
van
geven-
allernauwkeurigst;
is
zoozeer
pyaemie)
nauwkeuriger
voorlooper
een
sponsen
en
(bergmann).
verloskunde
het
door
en
:
gesteriliseerd;
jassen;
gezeept,
opereeren,
te
verwarmd
opereerende
bestaat,
meer
asepsis
Semmelweis
de
van
gedesinfecteerde
groote beteekenis,
zou
stoet
steriele
en
(bloedvergiftiging,
koorts
als
met
Het
heet
,
heldere
literatuur
uitkoking,
worden
kregen
witte,
den-
toepassing
af
door uitkoken
gereinigd,
extra
wereld in
flink
operaties
kunnen
geheel
medische
dragen
slechts
baard af.
hun
telkens
desinfectie
gansche
een
opereeren
door
hij
De
gewasschen.
glad,
gelijkmatig
geheele
niet had
geheelo
helder,
worden
wordt
operatieveld
aether
de
de
waardoor
en
vroeger
over
zijn
JAREN.
heeft
men
verlicht,
helpers
zich
LAATSTE
gered
antiseptiek
goed
en
baadt
operaties
leven
waaraan
instrumenten
operateurs
DER
,
operatiekamers
spuiten,
tileerd. de
de
was
moderne te
het
geworden
Weldra
of af
GENEESKUNDE
deed
0,85 pet.
tot
verminderen. Slaan
wij
springen
en
narcose
gewezen
loos de
de
kleinere
schade door dekte
zjjne
werking
operatie
operaties
in
voor
en
chloroform
Sedert haast
verdooving
is
het
geen niet
en
in
hadden
Jackson
(1805
een
,
amputatie
in
en
de
aether,
van
de
In
in
1880)
tandarts
weldra
(liston
met
aanwendde, 1831
1846). goed
bracht
onafhankelijk
evans
de
en
gevoel-
deed in
morton
de
reeds
priestley
van
ontdekte
dan
oog:
davy
door
die
gevolgd ,
het
had
het
van
chirurgie, in
1800
evenals
—
verloskunde
kind
liebig
ontdekkingen
eigenschappen
proeven
der
vooruitgang
groote
aethernarcose
moeder
soubeiran
den
op
bloedeloosheid.
narcotische
de aethernarcose
1847
blik
andere
resultaat.
weinig
makende
twee
kunstmatige
lachgas;
eerste
zich
de
op
ontdekte wells
enkelen
een
terstond
184G
door anderen
bij
die
in
Simbson, gevolg
een
van
jaar
en
zonder
later
elkander
het ont-
toepassing.
pijnlooze kies
opereeren
meer
absoluut
tot
trekken
gevaarloos,
regel
zonder daar
geworden verdooving.
op
100.000
en
laat
Toch
is
men
die
gechlorofor-
DE
meerden
100—150
lang
uren
dat
der
alle
van
sterfgevallen
dat
alle
andere
niet,
locaal
naar
werd.
extremiteiten
ijs
zout
en
sultaten
de
onderhuidsche
1853
in
sommige
niet
gevallen
onmisbaar
(indruppelmethode) toen
slijmvliezen; dat
was,
het
dus
subcutane
gevoelloosheid thema
verder van
vloeistof maakte
matige zwelling De
snel
zoo
en
zelfs
kan
brengen,
(oedeem),
veel
en
wond
te
v.
een
drukken ,
of
met
kwam te
op
maken
zal
gedachte
en
teenen
met
zoodoende, al toe; de
hierop
zwachtel
de
om
aan
een
wordt
verwijderd
been en
in
te
bet
en
oog
bloed den
zijn
gevaar
door
bepaald
te
uit
het
zwachtel
bloed
te
dan
naar
terdege
gebied
als
chirurgie
minimum
Esmarch bloedeloos
tijdelijk
het been
kunst-
ontstaat.
compressie)
omzwachtelen
bloedelooze
injectie-
door tusschen
(digitale
worden,
de van
geschiedde
gewrichtsbuigingen. gebied
dat
esmarch
opereeren
vingers
water
hierop,
een
anaesthesie
een
van
gebleken
vond,
Met
in
cocaïne
toevoeging
beheerschen
geopereerd windsel
Hij
door
eenig
Het
opereeren
boven
het
het streven der
prophylactiscb
bet
van
1873
tjjde
met de
t.e
been
gaande,
het
in
allen
extreme
bet
het
totale
voorkomen.
hetzij
elastisch
een
verder
werd
bloeding
door
werd
werd.
gebied
verder
al
methode.
femur-exarticulatie in
daardoor tevens
bjjvoorbeeld
de
of
apparaten, de
wier
trachtte
was
methode
sculeich
zonder
re-
deze
proeven op dieren
verhoogd
ten
betere
,
en
aether
met het door
gedistilleerd
in
was
alreeds
eenvoudig
noodig is,
Het
van
do
door
verkoeling
construeerde
van
dit
bloedverlies te
men
door
verdunning
bloedeloosheid
mogelijk (b.
gevaren
gezocht
(moore) ,
cocaïne
was
operaties
zijne
door
belangrijk waar
gepubliceerd. om
secunden), hart
injectie
uitspinnendo,
hij,
kunstmatige
geweest
voor
uebreich
cocaïne
keukenzout-oplossing
methode
aan
teweeg
werkzaamheid
ernstige
verklaart,
injectiespuitje,
Toch
verkregen.
zonder
van
/3
bepaalde
schadelijk
Dit
verstuiving
broomaethyl
en
2
wel
middelen
locale
door
subcutane
uitgevonden aanwinst
belangrijke
eene
,
de
inspuiting
,
pravaz
bracht
in
narcose
samengedrukt
bevriezing
aethylchlorlde
de
de
onbekend.
verlam-
en
juist
nu
onschadelijke
zenuwstaramen
1852),
1866),
door
tevens
en
operaties
door
optreden,
Waarom
dusverre
(theden)
afgesnoerd
(arnott
(richardson
de
vroeger
tot
groote
bleek merkwaardi-
sterfgevallen
voorzorgsmaatregelen, bleef
verdoovende
Werden
Waar
gaarne
tandextracties.
bij
ondanks
in
en
circulatie
363
JAREN.
vinden,
de
operaties
der
en
plaats
narcose
kleine
juist bij
ademhaling
gevallen, is
onder
LAATSTE
voorkomen.
sterfgevallen
straffeloos
gerwijze, ming
GENEESKUNDE DER
besparen:
begint en
men
drijft
het lichaam
omsnoerd,
geopereerd.
Na
304
DE
cle
operatie,
of
der
hun
om
wond
lengteas
Zoo
is
te
door
zich
doch
,
wijzen
een
(BiUiiiOTii
longen
en
de
bij door
Het
is
ziekte
In
plaats
1861
gebonden
spreken
door
voornamelijk van
on
spiergroepen
als
van
ten
nemen
operatief te
de
aan
algemeen
plekken of
de
te
ingrijpen
verwijderen.
leer
van
te
op
dat
staat
den
van
met, ,
de
geldende
had.
Door
interpreteeren een
Proeven
moest
etterophooping op
dieren,
of
het een
waarbij
aan
schedelholte
op
het
rugge-
het
gezwellen).
het
dat
de
normaal
van
is
dat
het
scherp
de
en
ziek
exner
worden
of in de lede-
verschijnselen
gezwel die
be-
gelocaliseerde
gelaat
kunnen
vooral
(1870) spieren
hersenen.
groote
vastgesteld
van
maar
zeer
op
en
van
zijn
fbiïscii
en
der
het
ziekbed) functie
Door jackson,
beweging
uit:
in
operaties
dor
(aan
iutzig
zeer
plaat-
hersenlocalisaties te
ook
regel
het
de
de
nauwkeurig
nu
de
gelocaliseerd
hersenschors
de buikholte
door
schors,
mensch
en
bijzonderheden
darm,
(druk
aan
ook
voeren
of
hersengedeelte.
dieren
meeste
zekerheid
1869) engalwegen,
aangetoond
integriteit,
do
het openen der wervel-
,
klinische
verlammingsverschijnselen
gevolge en
der
of
(conservatieve
van
openen
wervels
door
oppervlakte
voor
het
ruggemerg
van
broca
verband
dit
weldra
krampachtige
te
het
breuk
(sfmon
de hersenen
aan
van
vastgesteld
de
gesloten
(gastroenterostomie)
borstholte,
trepanatie,
proeven
van
werd
bepaalde
maten
de
in
gedeelten
Gaandeweg sprak
is
werd
eehrier,
en
paalde
der
nauwkeurig gelocaliseerd
klein
nier-
van
observaties
pathologisch-anatomische
een
uit
moest worden
darm in de maag
kortelijk
had
do
,
groote
stukken zieken
geheele
stuk
de
door
wordt
verreweg
zeer
zegenrijke operaties
openen
en
en
de
hier
gedenken.
het
op
ziekten
sommige
de
van
operatieve ingrijpingen
kolom
merg
het
hart
aan
in
met
operaties
geamputeerd
opereeren
slechts
malen
eenige
niet
uit don aard der zaak hier niet in
gelegen
het
1881),
noemen
enz.,
met
verder
of
bloed
dat geen
blijkt
wel
de
en
het
worden
al
bloeding
geworden
belangrijke
slechts
het wegnemen
(laparotomie), van
kunnen
Wij
chirurgie).
het
moeten
de kunst
en
mogelijk
te behouden, wat vroeger
afdalen
sen
ettering
haasten
te
dan
ook
(of
aseptische
wond
verbonden.
en
pijn ,
wordt
wanneer
hadden
van
der
reinigen
onderbonden
[torsie])
of
antiseptische
toegelaten;
regelen
elimineeron,
zonder
veel
nadere
(door
JAREN.
(slagaderen),
nog
,
(chassaionac)
het,
gevallen
dus
LAATSTE
jodoform])
v.
heen
het
gedraaid
de
volgens
gedraineerd
on
in
spuiten
meer
[b.
doorsneden
voorzichtig
arteries
noodig,
zoo
poeders
onderbinding weder
het,
na
vloeistoffen
GENEESKUNDE DER
gelukken, van
van
de von
waar
door
hersenen guuuen
DE
belangrijk centrale bed
omdat
zijn
te
van
ten
werd
slotte
levensonderhoud kon
operatie
volbracht
dergelijke Het der
chirurgie de
mes
gedeelten door In
van
het
der
in
lijker
dat
,
verliepen ziekte
als
dat
wel
etterbacterión, delen
slechts
de
gegaan,
door
zoo
door tot
stand
culose
te
rust,
het
creosoot
licht,
en
factoren,
luftkur,
Iteeds toe
is
vooral dan
pherische
invloeden
psychisch
den
zoekt
voorts
het ook zoo
patiënt
in
de een
veel
en
poging
mogelijk
wordt
der
verblijven,
eerste
rol,
ingewerkt.
te
succes,
het
lichaam
in
tot
te
met
men
tot
ver
bij
1887
tubervoor-
ontsmetting. baden,
desinfectie
tuberculose
en
spelen
dettweiler’s Dauer-
waarbij
worden
regeling
en
men
afsponsingen,
middelen
behandeling
lucht
in
sommeubroot'
krachtige de
vaak
diende
verloop wanneer
overbodig
voor
ontsmetting
heilgymnastiek,
in
is
de
met
geneesmid-
beter
lang
in
vooral
zindelijkheid tijd
duide-
zoozeer
toegediend,
antiseptiek
door
van
vast schema
een
ziekten
men,
rechtstreeksche
als
—
de
het
en
de
door
drong
hoe
der
vele
geneesmiddelen
van
vóór
een
lichaaras
1887,
op
principe
doelmatige
gelden des
alle
langer
infectie
werden
Een
etter
of
wegname
niet
dat
vele
hygiëne,
tegenwoordig
brengen.
dieet
verharding die
-ines
dat
ja
der
hoe
patiënt
ook
zag
of
,
bovenal
maar
secundaire
toegepast.
als
goed
teerinademingen
geschreven Lucht
werden
(nihilisme);
allerlei
den
geneesmiddelen
eischen
strengste dieet,
verklaren
worden,
zag
met
zich, volgens
voor
in
Men
was.
geen
en
Men
voor
complicaties,
konden
wanneer
ieder
,
gevaar
gelegen
ontbeerd
rust
zelve
vocht
buikvliesontsteking.)
toegediend,
door.
de
holle naald uit
1879); luchttoetreding
tuberculeuse
bij
gebied
werd
gevallen
dunne,
zelfs
(estlander
heilsera
reinheid
het
in
hadden
van
werden
de ziekten
en
ribben
meer
de
van
,
aantal
het
op
dieulaeoy, potain)
enz,),
wintrich
haar
dergelijke
groot
een
ook
vele
een
der
in
genas,
samendrukkend
long
czermak,
buikholte
gevallen
principe
(von
of
een
opening
andere
1852,
,
in
macewen
uitgevoerd.
inzichten
het door
bij
is
operateurs
toegepast:
a.
de
sedert
het
gezwel
leefde. Een
jaren
en
nieuwe
werden
van
drainage
en
de
volkomen
in
het ziek-
aan
dat reeds in 1879
patiënt
1884
zenuwbanen
gediagnosticeerd
nog acht
en
der
waarnemingen
en
verschillende
dat
opzuigen
(bowditch
de
365
JAREN.
verloop
betreft,
in
geroepen (o.
hulp
borstkas
het
door
geneeskunde
te
(empyeem)
voorzien
vanzelf
spreekt
zetel
goodlee
operatiün
interne
het
mogelijk gemaakt,
waarbij
wegnam,
LAATSTE
aangetoond,
zijn
wat
voren,
hersenvliezen
daardoor
.
zenuwstelsel
hebben het
een
DER
GENEESKUNDE
schadelijke
tegengegaan
en
atmostevens
366
DE
Een den
andere
invloed
kennen,
levenssappen
Bekend
trent
thyreoïdea,
wij
kunnen
naar
Niet
alleen
in
dierenrijk
tot bet
plantenrijk
ziekte
men
door
dat
ontdekking
waarbij
,
De
ciiiaL'’ava).
Na
12—14
dat
koorts
stadia
in
komen
bet
bloed.
niet
komen
en
door
terwijl
tegen
Overal
dit
artikel bet
in
bet
veld
(in
in
keelspiegel,
als
in
bet
de
als
in
1825
1858
eerst
een
groote van
uitlooper methoden
dat
is,
hoe
de
polyp
den der van
de
de
door
ruimte,
voorschijn na
men
zons-
do buitenlucht
binnendringt, waardoor
de
niet te
revue
van
de
over
wij
voor
meer
toelaat
la
strottenhoofd is reeds
tour
een
zijn eigen strottenhoofd,
uitsnijding door
en
von
bruns
verwijderde), von
waardoor bet
bezichtigd
wegen,
laten passeeren.
bet
invoerde
oogondei-zoek
en
waarop
maken,
gabcia
maakte
oogspiegel,
het
moet
wikken
cagniard
zanger
hersenen
te
woningen
therapie
laryngoscopie
vorderingen
deelingsbebooren
algemeen
voorgesebrevon,
mogen
gebruikte de
bun
gedood.
vogelvlucht
slechts
mar-
Anopbeles,
vermeerderd,
in
muggen
do
mug
het
vermeld
speekselklieren.
handschoenen in
wordt
voor
samenhangt
door
zoodanig
parasieten
de
bet
perniciosa,
geschiedt
vlijtig zoeken,
een
in
1851
een
verbeterde
dat
worden
1854 bekeek
czermak
oogheelkunde vinding
zonder
uitgestrekt
dus
de
andere
moeraskoortsen
parasieten
prophylactisch
billijkerwijze aanspraak
vooruitgegaan
vlies
Album
ook
Afzonderlijk
geïnfecteerde
waaruit
cbinine
bloed
zoo
overige
voor
zelf
dus
wij
dat
vermelden
waarna
beletten
gaas
zien
gebied
of
levert
enz.)
golgi;
zich
en
gevonden,
malaria in bet
togen
gelegd,
ongesluierd
de
mensch bare
van
middel
droog
ziekte
parasieten
1862
waarom-
het
van
de
van
sap
inwerkt,
dergelijke
en
van
plasmodiün
wateren,
de
trichina,
vindt, dan
men
agentia
quartana,
den
op
middel
Als
worden
ondergang
een
(tertiana,
staande
en
te
,
dan
het
om
leeren
daarvan
extracten
jaargang
invloeden.
deolingsperiode
hebben de
ontstaat:
moerassen
Wij
te
beboerende bacteriün
malaria
sporozocn
de
door
dagen
taenia,
vijandelijke
overbrenging
muggesoort,
een
of
organisme
verwekkende
oxyuris,
invasie,
de koortsaanvallen
met
streven
organisme
hoezeer
laatsten
in
(wormen,
verwekken
de
de
beeft
organisme, do
den
opstel
een
het
op
het
organen
geheele
het
op
van
nog
op
voorbeeld
bij
JAREN.
verwijzen.
schimmels
zij
is
berust
weefsels
en
toedienen
het
namelijk
(organotherapie).
LAATSTE
DER
methode
merkwaardige
der
schildklier,
GENEESKUNDE
kon
boe
in de
helmholïz’s
uit-
menscbelijke
net-
worden,
(donders,
door de
zeiienüer,
DE
prophylactische geborenen, de
bij
geboorte
luchtdouche circulatie
de
op
de
ker
de
lampen, de-
misbruik, het
van
graphie
de
deelen
plaats
der
en
mede
toe.
abscessen door
door de
Een
kort,
Waar
de
woordige
daardoor
heCm,
het
de
long,
afzonderlijk de
woord
dank
is,
zooveel
spoedig
de kansen
men
enz.
vast
mogelijk van
afzonderlijk
geestestoestand,
kundige
artsen
psychopathische
wordt
mogelijk
achtigen
te
een
doen
herstel te
toenemen.
minderwaardigheden
onder-
onderzoek
van
Men
het
of
versche omdat
krijgen,
misdadigers bij
en,
gerecht
Idiotenscholen, zijn
tegen-
conolly’s
de
tracht te
kettingen
het
waar
Krankzinnige
voor
neurologie
aan
pinel,
hospitaal,
als-
(radiogram).
en
dieren
(prison-asyls)
(kocii)
bepalen,
den inhoud
Het
opname
behandeling
onderzoeken.
1895
geworden
nader te
,
toegepast.
beklaagde
alleen
door de'
te
der nieren
wilde
volledig
verplegen
den
is
mogelijk
stellen.
gecon-
in
dringen
psychiatrie
initiatief
onder
photo-
fluorescentie-scherm,
de
als
ureteren, do
voorts
mespunten,
te
een
komt
het
zij
der
ontdekking
licht,
grootte
op
krankzinnigen
krankzinnigengesticht
zoo
de
alcohol-
kalveren
ontwrichting)
en
het
kanelec-
ziekenverpleging,
der
het
afgebroken
hart,
der
röntgen’s
waardoor
van
photografecren
worden hier
onzichtbaar
schaduwbeelden
vroeger
no-restraint
gevallen
vaecinogènes
een
tegen
het
tandartsen,
sectie
,
verzamel-
gekleurd glas,
strijd
der
orthopaedie
voorbeeld
blaas),
vlucht
door
(adenoïde
der
catheteriseeren
hooge
(beenderbreük
in
het
was
bij
de
de
de
naalden,
van
in
oor-
lymphe-
waterbehandeling,
spiegels,
,
der
van
methode
(ook stereoskopische) photographische
opgesloten,
waren
tracht
lichaams
de grenzen
blaas,
geschiedt
X-stralen,
luxaties
en
de
en
techniek
bizonder
kogels,
van
fracturen kennen
des
het
de
pas-
gonococcen,
vermogens
(baden,
de
met
uit pares
In
zien
blaas,
vaccineeren
aangestipt.
weeke
de
maag,
cinematographie,
opzienbarend:
de
brandglazen
invloed
de resultaten
ziekten,
van
(het
bij
onderzoek,
van
de
verstandelijke
UÖNTGEN-strftlön,
van
koepokstof
infectie door
methoden
onderzoekingen
met
de
van
argenti-oplossing
van
balneo-therapie
zonlicht,
onschadelijke
troleerde
der
door
operatie,
enz.
exacte
waarnemingen
inwendige
en
gevolge
doofstommen,
cystoscopie
uithevelen
maar
de
staar)
nitras
367
JAREN.
operatief ingrijpen,
en
licht-therapie
,
trische
omtrent
(groene
enz.
hare
en
voor
1876),
wiNTEHNrrz
berichten
ten
ontwikkeling
zorg
climato-therapie
van
LAATSTE
met
gaan,
met
(politzer)
vegetaties),
het
te
tegen
oorheelkunde
De
het
oogindruppeling blind worden
om
DER
graefe’s glaucoom-
door
snellen),
GENEESKUNDE
twijfel-
door des-
klassen
worden
voor
opgericht.
368
DE
Bekend den
is
de
invloed
geboren
methodische
Op
gestie der
het
,
de
de
zoogenaamd
de
experimenteele
verband
gevonden
syphilitische lues
de
en
infectie
(syphilis)
den \
der
ziekten
band
omvattend
kan
staan,
de resultaten
met
gezondheid hare
de
,
infectie
van
suprema trouwen
,
behoort
heil
lijkschouwing en
den
als
een
gezondheid
algemeen
stelt
spreuk
van
Boven
van
ventilatie, maken
den
het
,
nut.
Apeldoorn, Augustus
1902.
plaats!
von
van
toch
en
school
geldt
als
weten
en
verkregen
markten
probleem
staatsburger
toch
te is
wet,
nocere
aegroti
moet
bevestigd. worden een
het
,
des-
epidemieün.
non
kunnen
en
,
woning,
meteorologie,
naderende
hoogste
met
overlading
verlichting,
abattoirs,
is
zich
de arbeidors-
kleeding,
verwarming,
ver-
pettbn-
bemoeit
de
schoolartsen
(voit),
der zon-
in
drinkwater,
tegen
van
op haar
ongevallen,
medicus
en
dat
welzijn
,
zieke
worden
eiken
naam
,
en
lang vergeten
afvalproducten,
weer
den
van
wetenschappelijk
van
te
de
wegens
aantal
groot
een
menschen
grafplaatsen
zich
medische
zieke
der
voorts
overtuigd
,
levensmiddelen
in
menschengeslacht,
hygiène
en
is
vullen
prophylaxe
het
schoolbanken
grondwater,
schepen,
lex.
ziekte
tegen
zenuw-
localisatie-leer,
zijn
door
de
De
veeartsenijkunde,
onschadelijk
en
bet
is.
de
het
ook
’s
sug-
bizonder
veranderingen
helpen
worden
waaraan
verbonden
der
fundamenteele
schaden
nog
en
ruggeraergsziekten
van
met
het
gewicht
van
is hier de
hygiène,
vaccinatie,
het
van
dan
diagnose,
geslachtsziekten,
dat
kan
hysterie,
ontstane
psychiaters
,
ziekenverpleging
De
de
groot
gestichten
baan,
verder
schoolbaden
kookscholen,
stand
ergens,
verzekering
vacanties,
verwijderen
de
is
zich
de
oog
1841)
in
omtrent de
degeneratie
verklaard
wat
onafscheidelijk
koeer
de
Zoo
mannen.
Alles
de
op
het
voor
(braid
zenuwcel,
moeste
hunne
breekt
overtuiging
gynaecologische
de
in
ongelukken
reeks
van
zenuwziekten (weir-mit-
tegen
een
leer
crimineele
functioneele
overlading
Van
enz.
tusschen
(erb);
zijn
door
neurologen
alcohol
en
invloed
grooten
der
vooral
hypnose
aangedane
psychologie,
stem
moderne
der electrieiteit
de
geestelijke
der
getrokken,
ver
der
valt
onderzoekingen
functioneel
waarschuwende het
studie
te
organische
therapie, de
JAREN.
zoogenaamde
toepassing
,
mikroskopische
,
wel
ontstaan
van
van
de
schooljeugd,
ziekten
als
en
vraagstuk
LAATSTE
gebied
de
van
de
cmarcot)
(voorspelling)
prognose
op
zoowel
enz.
beard,
het
neurologisch
behandeling
neurasthenie,
DER
lombroso’s,
van
misdadiger
anthropologie.
chell,
GENEESKUNDE
het Elk
niet salus ver-
geval
bestudeerd;
vraagstuk
van
