De flexibele ambtenaar

hét magazine voor de overheid

digitaAl doolhof den haag Pagina 26

16 mei 2008

nr

9

vierde jaargang

De flexibele ambtenaar

pagina 16

INTERVIEW

Jan Rotmans over de horden van de duurzaamheid pagina 30 Verantwoordingsdag boekt terreinwinst pagina 8

Wervingsbonus helpt Defensie niet verder pagina 10

Wim Huppes (CvZ) geneest zichzelf pagina 14

Taxonomie brengt rekenmeesters bijeen pagina 34

Hamsters rennen eindeloos op één plek Ze komen zo geen stap vooruit. Maar u wel. Met performance management software van SAS.

www.sas.com/nl/hamster

inhoud

PM nummer 9 16 mei 2008

16 Thema: De flexibele ambtenaar Roel Bekker zegt verkokering de wacht aan/Het ontstaan van de departementen/Roos Hamers contra de hokjesgeest/Het mobiliteitsgat

26 Verdwaald in digitaal doolhof

Overheid getroffen door informatie-infarct

30 ‘Complexe systemen houden zichzelf in stand’

16



Jan Rotmans over de mentale horden van de duurzaamheid

43 ‘Gefeliciteerd met Europa!’

Europese Commissie Den Haag viert Schumandag

NIEUWS 8 t/m 15

8 Verantwoordingsdag: play-off van Prinsjesdag? 10 Wervingsbonus helpt uitgemergeld leger niet 11 De tegenvallers van de pluk-ze-wet 13 Alleen EU en VS erkennen Kosovo 14 Wim Huppes (CvZ) geneest zichzelf SPELERS 34 t/m 38

26

34 Taxonomie voor de rekenmeesters 36 Peter de Klerk gaat voor in strijd tegen doping 37 Bellen met... Gerard Vrinte (Search POSG) 38 ‘Gender-neutraal karakter krijgsmacht is illusie’ MENINGEN

11 Column Guikje Roethof: Wat wil Wouter? 33 Column Jorrit de Jong: Allemaal alert SERVICE

40 Et cetera 42 Kameragenda en evenementen

43

Omslag: Lachemann Producties

PM 16/5



lopende zaken > Algemene Zaken

Defensie

GEHAKTDAG • Op vrijdag en zaterdag 16 en 17 mei neemt premier

LOURDES • Op donderdag 22 mei is minister Van Middelkoop in de

­ alkenende in Peru deel aan de EU-Lac top, een ontmoeting van EuroB pese en Latijns-Amerikaanse leiders. Op donderdag 22 mei moet de premier in de Tweede Kamer zijn voor een debat over de verantwoording van het rijk in het kader van Verantwoordingsdag, alias ‘woensdag gehaktdag’. Zaterdag 24 mei is de premier in Middelburg bij de ­uitreiking van de Four Freedoms Awards. Donderdag 29 mei gaat hij ’s ochtends op stap met Reni de Boer, de ambassadeur voor een ­onbeperkt Nederland, die zich inspant om Nederland toegankelijker te maken voor gehandicapten.’s Middags spreekt de premier op een ­jubileumbijeenkomst van de Tuinbouwraad.

Tweede Kamer voor een AO over de Razeb en over Kosovo. Staats­ secretaris De Vries is die dag in het Franse bedevaartsoord ­Lourdes, waaraan hij een werkbezoek brengt. JSF • Op dinsdag 27 mei gaat De Vries naar de Tweede Kamer voor een AO over het project Vervanging F-16, waarbij hij zich samen met de ­minister van Economische Zaken moet verantwoorden over de steeds hoger oplopende kosten van de Joint Strike Fighter (JSF) van LockheedMartin, die de F-16 moet vervangen.

Economische Zaken ENERGIE • Minister Van der Hoeven heeft deze weken een intensief

BZK POLITIE • Minister Ter Horst neemt maandag 19 mei de openingstoe-

spraak voor haar rekening van de dertigste internationale conferentie Capital policing Europe in Amsterdam. Donderdag de 22e reikt ze de ­Politie Innovatie Prijs uit in Den Haag. De week erna is ze woensdag 28 mei aanwezig bij het afscheid van Rob Kuipers, een van haar ­topambtenaren. Donderdag is ze in Den Haag aanwezig bij een congres over normstelling van een veilige publieke taak. FORMULIEREN • Staatssecretaris Bijleveld brengt maandag 26 mei een werkbezoek aan de gemeente Amsterdam dat in het teken staat van begrijpelijke formulieren. De dag erna tekent Bijleveld een convenant met de olie- en petrochemische industrie over vitale veiligheid.

Buitenlandse Zaken COOL POLITICS • Minister Verhagen houdt zondag 18 mei een toespraak

bij het CIDI. Daar wordt stilgestaan bij het 60-jarige bestaan van Israël. Een dag later is hij in Den Bosch aanwezig bij de lancering van het project rent-an-ambassador. Verder die week AO’s over China, de Razeb en de EU-missie in Kosovo. Donderdag 22 mei wordt Verhagen geïnterviewd tijdens Cool Politics, op de Libelle Zomerweek in Almere. Op 26 en 27 mei neemt Verhagen deel aan de Razeb in Brussel.

DAC • Minister Koenders bezoekt dinsdag 20 en woensdag 21 mei de

jaarlijkse High Level Meeting van DAC, het Development Aid Committee van de OECD. Hij praat daar met andere ministers voor Ontwikkelingssamenwerking en voorzitters van hulporganisaties over de voortgang en doelen van hulp. Op 24 mei opent Koenders het seminar Money for women peacemakers in sociëteit De Witte in Den Haag. Een week later, op 26 en 27 mei, is Koenders aanwezig bij de Razeb. VIERINGEN • Maandag 19 mei is staatssecretaris Timmermans voor een werkbezoek in Rotterdam. Zaterdag de 24e woont hij de plenaire ­bijeenkomst van de 60e verjaardag van het Congres van Europa bij. Maandag is ook Timmermans in Brussel vanwege de Razeb en woensdag 28 mei brengt hij een bezoek aan Nijmegen ter ere van het 85-jarig bestaan van de universiteit. De dag erna houdt hij de openingstoespraak bij het Investeringsforum in Den Haag, waar ook een Kazachstaanse ministeriële delegatie aanwezig is.



PM 16/5

programma dat voornamelijk draait om energievraagstukken. Van 16 tot en met 19 mei vertoeft zij in Caïro waar ze ook een Memorandum of ­understanding over energie zal afsluiten met de Egyptische regering. Haar Clingendael-lecture op 22 mei gaat ook over het mondiale energievraagstuk. Op dinsdag 27 mei sluit de minister een convenant met de olie- en petrochemische industrie, hierbij zijn ook de minister van Vrom en de staatssecretaris van BZK aanwezig. Diezelfde avond moet zij naar de Kamer voor een debat over de JSF. Een dag later neemt Van der Hoeven op de high-tech campus in Eindhoven een WRR-rapport over innovatie in ontvangst.

GLAZEN PLAFOND • Staatssecretaris Heemskerk reist samen met de ­ msterdamse wethouder Asscher en voorzitter van Ict-Office Henk A Broeders van 18 tot en met 22 mei naar Singapore en Maleisië, waar de WCIT 2008 plaatsvindt. Doel van de missie is Nederland te presenteren als de ict portal to Europe. Het grootste ict-congres ter wereld zal in 2010 in Amsterdam plaatsvinden. Woensdag 28 mei is Heemskerk aanwezig bij de slotbijeenkomst van het Ambassadeursnetwerk, omdat hij veel tijd steekt in het slechten van het Glazen Plafond.

Financiën VERANTWOORDING • Komende zondag vertrekt minister Bos naar ­ eorgië en Oekraïne. Nederland vertegenwoordigt deze zogenoemde G ‘kiesgroeplanden’ in de IMF. Daarom moet de minister geregeld overleg voeren. Op woensdag 21 mei presenteert Bos op Verantwoordingsdag de jaarverslagen van de departementen. Dezelfde dag moet Bos ’s ­middags aanwezig zijn bij een AO over de wijziging van de Wet op het toezicht op de financiële markten. Donderdag 22 mei is de minister in de Tweede Kamer voor het debat over de verantwoording van het rijk.

Justitie CYBERCRIME • Minister Hirsch Ballin is maandag 19 mei met de minister

van BZK in de Kamer voor een notaoverleg over de rechtshandhaving bij cybercrime en internetmisbruik. RECIDIVE • Staatssecretaris Albayrak moet op woensdag 21 mei naar de Kamer voor een AO over jeugdinrichtingen. Daarbij zal het gaan over het rapport van Defence for Children en over de recidivecijfers van de ex-leerlingen van de heropvoedingsinstelling de Glen Mills School. Op 22 mei is de staatssecretaris bij een AO over studiefinanciering tijdens de detentieperiode. De minister neemt op 29 mei in Amsterdam een boek over huiselijk geweld in allochtone gezinnen in ontvangst.

lopende zaken < LNV SLOVENIË • Op maandag 19 mei gaat minister Verburg naar de Land-

bouw- en Visserijraad in Brussel, die dit keer in het teken staat van de gewasbeschermingverordening en de WTO-onderhandelingen. Op 20 mei neemt ze het inspectieverslag over groen onderwijs in ontvangst, om woensdag 21 mei in de Kamer het AO bij te wonen ter voor­ bereiding van de informele landbouwraad, die later die week, op 26 mei, plaatsvindt in Slovenië.

rol van de vakbond. Op 21 mei wordt de minister in de Kamer verwacht voor een AO over de inzet van het kabinet bij de ILO-conferentie, die volgende maand in Genève plaatsvindt. Hierna gaat Donner door naar Utrecht waar hij de Kroon op het werk-prijs zal uitreiken. LEF • Staatssecretaris Aboutaleb gaat op 22 mei langs bij het Verbond van Verzekeraars. Onderwerp van de themabijeenkomst is het leeftijdsbewust personeelsbeleid. Vier dagen later bezoekt de staatssecretaris een regionale werktop in Amersfoort om afspraken te maken over de vervulling van vacatures door uitkeringsgerechtigden. Op 29 mei spreekt hij op het voorjaarscongres van managersvereniging Divosa in Rotterdam over ‘lef’.

Verkeer en Waterstaat RDW • Woensdag 21 mei is minister Eurlings in de Kamer vanwege een EDUCATIEBOER • Op woensdagmiddag 21 mei is de minister in Baarn bij

het platform boerderijeducatie, waar de eerste educatieboer een certificaat krijgt uitgereikt. Donderdag 22 mei is Verburg bij het Museum Naturalis in Leiden, waar de voltooiing van het Nederlandse soortenregister wordt gevierd. Op vrijdag 23 mei is ze in Biddinghuizen om de afsluiting bij te wonen van het project biosfeerbouwen, waarbij scholieren in staat werden gesteld hun eigen natuur te scheppen.

OCW ENSCHEDE • Zaterdag 17 mei is minister Plasterk aanwezig bij het 25-

jarig jubileum van studentenbond LSVb in Utrecht. Maandag de 19e is de bewindsman in Zeeland waar hij een aantal werkbezoeken aflegt in het kader van monumentensubsidies. Woensdag is Plasterk in Brussel voor de Europese Raad van Onderwijs, Jeugd en Cultuur (OJC). De dag erna woont hij de uitreiking bij van de P.C. Hooftprijs aan socioloog Abram de Swaan. Zaterdag de 24e laat Plasterk zijn gezicht zien bij de Libelle Zomerweek op het Almeerderstrand. Dinsdag de 27e bezoekt hij de Hogeschool Edith Stein, waar ook de koningin aanwezig is. Later op de dag gaat hij langs in Roombeek en ook de Universiteit Twente staat op het programma. Woensdag 28 mei is Plasterk bij de slotbijeenkomst van het Ambassadeursnetwerk in de Passengers Terminal Amsterdam. VSV • Maandag 19 mei maakt staatssecretaris Van Bijsterveldt een tour door de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen om met de regio’s afspraken te maken over de aanpak van voortijdig schoolverlaten. 26 mei gaat ze op bezoek bij de ROC Mondriaan in Den Haag waarbij aandacht wordt geschonken aan de opleiding sport en bewegen. DRENTHE • Maandag 19 mei brengt staatssecretaris Dijksma een werkbezoek aan de provincie Drenthe. Ze gaat onder meer langs bij kindercentrum Het Marseland in Ruinen. Woensdagavond gaat ze naar Onderwijscafé Platoo in Helmond en de dag erna brengt haar naar Wanroij waar een bezoek aan de Stichting Peelraam op het programma staat. Vrijdag 23 mei is Dijksma aanwezig bij de twaalfde taalconferentie van het seminarium voor orthopedagogiek te Ede. Woensdag de 28e is de staatssecretaris bij de startcampagne voor de gemengde school in Amsterdam. Om segregatie tegen te gaan moeten kinderen van hoogopgeleide ouders in dezelfde klas komen als kinderen van laagopgeleiden.

AO over het vervoer van gevaarlijke stoffen, een dag later praat hij met de Kamercommissie over het functioneren van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen en de RDW. China• Staatssecretaris Tineke Huizinga is vanaf 16 tot en met 23 mei op werkbezoek in China, waar ze zich in het verkeersbeleid zal verdiepen.

Vrom RANDSTAD • Minister Cramer opent op 17 mei het nieuwe gebouw van

het Algemeen Verbond voor Volkstuinders Nederland in Leidsche Rijn. Op 21 mei verricht ze in de Haagse Paleiskerk de aftrap van de landelijke publiekscampagne Duurzaam Inkopen. Op 26 mei neemt ze het rapport van de taskforce Verlichting in ontvangst. Een dag later neemt ze deel aan een afsluitende werkconferentie over de toekomstvisie op de Randstad in 2040. Dit project maakt onderdeel uit van het kabinetsprogramma Randstad Urgent. ORANJE • Minister Vogelaar gaat op 19 mei op werkbezoek naar de Groningse wijk De Hoogte. Op 22 mei zal de minister in Leiden de Van Braamlezing uitspreken. Diezelfde dag maakt ze in Den Haag de winnaar van de integratieprijs De Triomf bekend. Ook bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje op 23 mei is de minister aanwezig. Drie dagen later bezoekt ze de wijk Den Haag Zuidwest. Daarnaast neemt zij de eerste Inburgeringsagenda in ontvangst. Op 30 mei geeft Vogelaar het startschot voor de landelijke dag van de bouw.

VWS WHO • Op maandag 19 en dinsdag 20 mei is minister Klink aanwezig bij

de algemene vergadering (World Health Assembly) van de WHO in ­Genève. Op woensdag 21 mei neemt hij het rapport Zorg in balans aan, dat is opgesteld door het RIVM. Op dinsdag 27 mei praat Klink in de Eerste Kamer tijdens een mondeling commissieoverleg over de wet ­Ambulancezorg. Twee keer moet Klink bij een AO in de Tweede Kamer zijn: een over het alcoholbeleid en een over het Masterplan buitenland.

SZW PRIJS • Minister Donner bezoekt op 17 mei het congres WaytoWork van de CNV Bedrijvenbond. In Harderwijk neemt hij deel aan een debat over werkzekerheid, het fenomeen van de dynamische loopbaan en de

PALLIATIEVE ZORG • Staatssecretaris Bussemaker heeft op 20 mei een

Algemeen Overleg over China, op 27 mei over palliatieve zorg en op 28 mei over de gehandicaptenzorg. Verloedering • Naast verschillende AO’s, zoals over overlast en over verloedering op 20 mei en het alcoholbeleid op 22 mei, is minister ­Rouvoet op 20 mei aanwezig bij Felix en Sofie, het filosofisch café in ­Felix Meritis. De ideeën achter het jeugdbeleid staan centraal.

PM 16/5



roerende zaken > BZ’er doet boekje open

China in Den Haag Nederland wordt twee Chinese groothandels­centra rijker: een in Den Haag en een in het Rotterdamse Katendrecht. Het Europe China Trade Center (ECTC) in het Haagse Zichtenburg opent eind dit jaar als eerste en wordt vooral getrokken door het West Holland Foreign Investment Agency (WFIA). Het ministerie van EZ, dat beschikt over filialen in Shanghai en Guangzhou, is niet direct betrokken, maar biedt wel ondersteuning voor de benodigde visa, aldus woordvoerder Ruud Stevens van EZ. De gemeente Den Haag verstrekte een lening van 1,5 miljoen euro aan het ECTC voor de aankoop van het voormalig distributiecentrum van V&D, waarin het handelscentrum wordt gevestigd.

‘Er zijn mensen die vinden dat het leven van een diplomaat zich achter de schermen moet afspelen, omdat het zou gaan over geheime onderhandelingen, gevoelige politieke kwesties en handelsbelangen,’ schrijft Petra Stienen, werkzaam op Buitenlandse Zaken, in het voorwoord van haar boek Dromen van een Arabische lente. Anno 2008 vindt ze dat een ‘achterhaalde opvatting’ en dus heeft ze haar beleve­nissen als diplomaat in het ­M idden-Oosten aan het papier toevertrouwd. Het resultaat is een ‘boeiend en verfrissend (on)diplomatieke verkenningstocht door de salons, de stegen en de spelonken van politiek en leven in de Arabische wereld en… het wereldje’, prijst Midden-Oosten­ deskundige Bertus Hendriks het boek aan op de achterflap. Of BZ blij is met dergelijke openhartigheid van een van haar ambtenaren? ‘Sommige collega’s zeiden dat het niet goed zou zijn voor mijn ­carrière,’ zo liet Stienen eerder optekenen. ‘Ik denk dat dat wel meevalt. Overigens hoef ik formeel geen toestemming te hebben van mijn werkgever om een boek te schrijven.’

“...Quotez...” ‘Ik ben heel benieuwd, misschien huur ik haar wel in als topadviseur op het ministerie.’ Ambtenaren op VenW, u bent gewaarschuwd. Minister Eurlings hoopt Rita Verdonk ‘binnenkort voor het eerst’ bij een verkeersdebat te zien, zo zegt hij in de Volkskrant.

‘De verdubbeling [van de energienota, red] was geheel en al te danken aan belastingverhogingen op energie. Overheidsbeleid dus.’ Topman Ludo van Halderen vertrekt bij Nuon en pleit zich vrij in het Algemeen Dagblad.

‘In Friesland zijn er momenteel 699 met een wetenschappelijke ­opleiding, 1.553 met een hbo- en 4.658 met een mbo-diploma.’ Wethouder Marco Florijn (PvdA) uit Leeuwarden weet precies hoe groot de allochtone populatie is waaruit hij kan putten in zijn zoektocht naar nieuwe ambtenaren, zegt hij in de Volkskrant.

Hij is een van de weinige mensen in de partij geweest die intellectueel bezig waren met de toekomst van de partij en van Nederland.’ Wouter Bos bij het overlijden van Thijs Wöltgens in het programma van Pauw & Witteman.



PM 16/5

roerende zaken < E-mail verlaagt IQ Controleert u vaker dan het gemiddelde van vier keer per uur uw inbox op nieuwe e-mail? Pas op: het dwangmatig openklikken van de mailbox zonder dat er een directe noodzaak toe is – zoals twee derde van de werknemers schijnt te doen – zorgt niet alleen voor minder concentratie en afnemende productiviteit, het is ook slecht voor het IQ. Uit onderzoek van Hewlett Packard blijkt dat het gemiddelde IQ aan het eind van een werkdag met tien punten is gedaald als gevolg van de continue stroom e-mails. Ter vergelijking: het roken van een joint kost slechts vier IQ-punten.

foto AVDD en Ben van Duin ontwerp Marc van Warmerdam

26

miljard euro bedraagt het economisch verlies in de landbouw­sector in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara als gevolg van klimaatverandering. Dat is evenveel als het bedrag aan ­ontwikkelingshulp dat deze landen in 2004 ontvingen. De gemeente Den Haag organiseert samen met de Wereldomroep op donderdag 22 mei een debat over het effect van klimaatverandering op mensenrechten en migratie. Plaats: Vredespaleis. ­Aanvang: 15.30 uur. Meer info: www.thehaguedebates.nl

IVWiki De Inspectie Verkeer en Waterstaat krijgt een eigen wiki, een variant op Wikipedia. ­Ambtenaren van de inspectie kunnen op het intranet zelf nieuwe begrippen toevoegen en wijzigen. Bedenker is inspectiemedewerker Frank de Vos die hiermee een ideeënwedstrijd uitgeschreven door IVW-baas Johan de Leeuw won. Dat VenW’ers onder werktijd graag aan entry’s op Wikipedia sleutelen, blijkt wel uit de wikiscanner. Na Justitie, dat met 882 bewerkingen de lijst aanvoert, volgt VenW met 548 bewerkingen. Vorig jaar ontstond enige commotie nadat bekend werd dat vanaf pc’s op de ministeries veelvuldig wijzigingen werden aangebracht in onderwerpen als ­masturbatie en Duckstad. Nu kunnen de ambtenaren die bij de inspectie werken zich uitleven op hun eigen wiki. Een stuk braver, maar ook minder riskant.

Lovely at the top Op 28 mei sluit het vijfde Ambassadeursnetwerk het jaar af met een bijeenkomst in de Passengers Terminal Amsterdam. ­Bestuursvoorzitter Dorine Burmanje van het Kadaster heeft ter ere van deze gelegenheid een nummer opgenomen: It’s lovely at the top. Op de slotbijeenkomst zal dit nummer, inclusief een videoclip, zijn première ­beleven. Naast voorzitter Sybilla Dekker (foto) hebben dertien ambassadeurs zich het afgelopen jaar ingezet voor meer vrouwen aan de top. Vanuit de overheid namen ­behalve Burmanje van het Kadaster ook Dick Berlijn, onlangs afgezwaaid als Commandant der Strijdkrachten en Elisa Carter, lid van de raad van bestuur van GGZ Eindhoven, deel aan het netwerk. Volgend jaar mag een andere ploeg de kar trekken. Wie daarin ­zullen zitten wordt in het najaar bekendgemaakt.

Acteurs in Uruzgan Leopold Witte en Geert Lageveen, acteurs van Orkater, waren deze week in Uruzgan ter voorbereiding op de muziektheatervoorstelling Kamp Holland. Zij schrijven deze voorstelling op basis van gesprekken die ze hebben gevoerd met mili­tairen, maar ook met thuisblijvers, gerepatrieerde militairen en familieleden. Het tweetal vraagt zich af: ‘Kunnen wij begrijpen wat er omgaat in het hoofd van een jonge militair? En wat doet Kamp Holland met je?’ De voorstelling gaat op 6 november 2008 in ­première in De Toneelschuur in Haarlem en dan volgt een tournee tot en met 1 februari 2009.

PM 16/5



nieuws > Verantwoordingsdag moet uitgroeien tot tegenhanger van Prinsjesdag

Weg van het cijferfetisjisme Het kabinet-Balkenende IV heeft grootse plannen met Verantwoordingsdag op de derde woensdag van mei, ook wel ­‘Gehaktdag’ genoemd, die Prinsjesdag naar de kroon zou moeten steken als jaarlijks feest van de democratie. Maar er is nog veel te doen, vindt het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven. ‘Te vaak zien we nog technocratische goochelpartijen met kengetallen en prestatiegegevens.’

FINANCIËN • Sinds 2000 is het iedere derde

woensdag van mei Verantwoordingsdag, oftewel de dag dat het ministerie van Financiën het Financieel Jaarverslag van het rijk aanbiedt aan de Tweede Kamer, compleet met een ­speciaal voor de gelegenheid gemaakt koffertje van roodbruin leer, waarin de stukken ritueel worden aangeleverd door de minister. Het ­kabinet-Balkenende IV wil Verantwoordingsdag, in de wandelgangen ook wel aangeduid als ‘Gehaktdag’, veranderen in een ritueel hoogtepunt van het parlementaire jaar, een soort play-off van Prinsjesdag. In de woorden van RVD-zegsman Gerard van der Wulp: ‘Op Prinsjesdag kijken we vooruit, op Verantwoordingsdag blikken we terug.’ Het kabinet heeft voor de achtste editie van Verantwoordingsdag, woensdag 21 mei aanstaande, nogal wat noviteiten in petto. Zo is het embargo op het Financieel Jaarverslag en de stukken van de departementen opgeheven: de documenten zijn al op de vrijdag voorafgaand aan Verantwoordingsdag beschikbaar voor de Tweede Kamer en de media. Een woordvoerder van het ministerie van ­Financiën legt uit: ‘Het embargo bleek in het verleden toch niet haalbaar en bovendien krijgen de Kamerleden en de media nu meer tijd om zich voor te bereiden op Verantwoordingsdag.’ RVD-woordvoerder Van der Wulp onderstreept dat het opheffen van het embargo voor Verantwoordingsdag niet automatisch een precedent schept voor Prinsjesdag. ‘Dat wordt afzonderlijk bekeken,’ zegt hij. ‘Het opheffen van het ­embargo voor de stukken van Verantwoordingsdag was ook mogelijk omdat die dag, anders dan Prinsjesdag, niet vastgelegd is in de grondwet. Het opheffen van het embargo voor Verantwoordingsdag is gebeurd in overleg met het presidium van de Tweede Kamer.’ Eveneens nieuw is de ‘algemene verantwoordingsbrief’ die de premier op Verantwoordingsdag stuurt aan de Kamer. Over de inhoud van de brief wil Van der Wulp nog niets kwijt, maar hij bestrijdt de omschrijving in de ­wandelgangen als zou het gaan om een



PM 16/5

­Nederlandse versie van de State of the Union, de traditionele speech van de Amerikaanse president tot het Congres. Van der Wulp: ‘De State of the Union is ook nadrukkelijk een blik op de toekomst, geen evaluatie van het ­afgesloten jaar, en dat is de verantwoordingsbrief nu juist wel.’ Ook qua inhoud is er de laatste jaren veel gesleuteld aan Verantwoordingsdag. De jaarverslagen van de departementen moeten ­tegenwoordig voldoen aan de VBTB-normen, hetgeen staat voor Van Beleidsbegroting Tot Beleidsverantwoording, naar de gelijknamige nota uit 1999. Het zijn regels om financiële rapportages inzichtelijker en ook ‘eigentijdser’ te maken. VBTB ontstond na klachten van gebruikers dat de begroting en de verantwoording moeilijk leesbaar, erg technisch en weinig

‘Als de Gehaktdag beperkt blijft tot een bloedeloze exercitie voor bureaucraten is het gedoemd te mislukken’ toegankelijk waren. Dit jaar zijn de ministeries van LNV, Buitenlandse Zaken en VWS aangewezen om te experimenteren met een vernieuwde opzet en presentatie van de stukken. Het is de bedoeling dat zij hun jaarterugblik veel meer ‘politieke zeggingskracht en focus’ geven, zoals president Saskia Stuiveling van de Algemene Rekenkamer dat onlangs formuleerde na Kamervragen. Het experiment wordt in nauwe samenwerking met de Tweede Kamer uitgevoerd en loopt tot Verantwoordingsdag 2010, waarna evaluatie volgt. Jan van Zijl was als Kamerlid namens de PvdA indertijd de grote aanjager van Verantwoordingsdag, maar is niet tevreden hoe een en ander vorm heeft gekregen. ‘Het is nog steeds een couveusekindje waarvan ik de geestelijk vader ben’, vindt Van Zijl, die tegenwoordig voorzitter is van de MBO Raad. ‘Dat ligt met name aan de fracties in de Kamer, die nog steeds veel te veel geobsedeerd zijn door gedoe achter de komma in plaats van dat ze politiek

bedrijven.’ Ook de VBTB heeft tot dusver weinig goeds ­gebracht, meent Van Zijl. ‘Het is ontaard in een vreselijke controle­ machine. Diep in mijn hart is er een stem die zegt dat men er misschien maar beter mee zou kunnen ophouden. Maar dat zal de regering niet aandurven: de media vinden het allemaal heel belangrijk.’ Jan van der Bij, directeur van het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven (IOO), prijst de inspanningen van het kabinet om Verantwoordingsdag te doen uitgroeien tot een nieuwe feestdag van de democratie, maar is vooralsnog niet bijster onder de indruk van de behaalde resultaten. ‘De departementen hebben nu toch al zeven jaar kunnen oefenen, maar de resultaten zijn erg wisselend. Te vaak zien we nog technocratische goochelpartijen met kengetallen en prestatiegegevens en te weinig politieke inhoud. Waar het aan schort zijn heldere beleidsconclusies. Er is gewoon geen boter bij de vis, in die zin dat kritische oordelen over het verleden worden vertaald in concrete politieke besluiten over hoe het anders moet in de toekomst. Als Gehaktdag beperkt blijft tot een bloedeloze exercitie voor bureaucraten is het gedoemd te mislukken.’ Bemoedigend vindt Van der Bij de aangekondigde algemene verantwoordingsbrief van de minister-president. ‘Dat zou een succesvolle aanpak kunnen zijn die de levendigheid van het debat in de Kamer ten goede zou komen. Als het tenminste zou gaan om een heldere tekst waarin duidelijk wordt aangegeven wat de oorspronkelijke doelstellingen waren, welke resultaten er tot nu toe feitelijk zijn bereikt en hoe er in de toekomst kan worden bijgestuurd.’ Hij stelt dat de opstellers van de jaarverslagen een ‘hondsmoeilijke taak’ ­hebben. Van der Bij: ‘Die VBTB-normen zijn

nieuws > LEZERS SCHRIJVEN

Voorkeur voor een vrouw? ontvangen. Zo heeft het parlement meer armslag en kan het oordeel van de Kamer ook nog worden verwerkt in de nieuwe begrotingen die op de derde dinsdag in september worden ingediend. Een logische stap, maar toch bleek lang niet iedereen in het veld gelukkig met het optuigen van Verantwoordingsdag. NRC-commentator Mark Kranenburg schreef aan de vooravond van de eerste Verantwoordingsdag bepaald geen sinein mei 2000 een column onder de titel ‘Politici cure: het is heilzaam te streven naar als accountants’, waarin hij gehakt maakte van een heldere formulering van de beleidsdoel‘Gehaktdag’. Hij voorspelde dat het zou leiden stelling, deze vervolgens te kwantificeren en tot ‘terriërgedrag’ van Kamerleden en tot een aan te geven hoeveel geld daarmee gemoeid heilloze estafette van boekhoudkundige venis geweest en dat uiteindelijk af te zetten tegen detta-acties jegens zittende bewindslieden. het behaalde resultaat. Maar in werkelijkheid Daartegenover stonden grote voorstanders van is dat een heel lastige oefening. Er zijn nu eenhet nieuwe Haagse ritueel, zoals GroenLinksmaal veel exogene factoren in het spel die Kamerlid Kees Vendrik, die Verantwoordingsnauwelijks zijn te overdag omschreef als ‘een ‘De VBTB is ontaard in een zien, en het is vaak erg permanente Wob-provreselijke controlemachine’ gecompliceerd causale cedure’. verbanden te leggen Ook de Algemene tussen de inspanning en het effect. Begin er Rekenkamer toonde zich bij monde van presimaar eens aan op een terrein als Buitenlandse dent Saskia Stuiveling optimistisch over de Zaken – dat neemt niet weg dat het op zich groeikansen van Verantwoordingsdag tot voleen uitermate nuttige bezigheid is, een soort waardige tegenhanger van Prinsjesdag. In haar omzien in verwondering.’ speech op Verantwoordingsdag 2007 constaVerantwoordingsdag kan in de ogen van Van teerde Stuiveling, die als hoofd van de Rekender Bij alleen maar inhoud krijgen als er in de kamer de ermee gemoeide stukken officieel in rapportages een koppeling wordt gelegd tussen ontvangst neemt, dat de dosis beleidsinformade politieke voornemens en de bestuurlijke tie in de departementale jaarverslagen sterk is praktijk. Van der Bij: ‘ Dat is de grootste uitdatoegenomen in het VBTB-tijdperk, al ‘swingt ging. Als dat lukt heeft het hele ritueel toehet nog niet echt’. komst. Men moet weg van het cijferfetisjisme Zou het voor het showelement goed zijn om en proberen de belangstelling op te wekken ook op Verantwoordingsdag voortaan de hoedvan het grote publiek. Het moet gaan om hoofdjes uit de kast te halen en dat de premier zijn lijnen, en minder om de technische uitvoealgemene verantwoordingsbrief niet zomaar ring.’ onpersoonlijk naar de Kamer stuurt, zoals nu Voor 2000 werd het Financieel Jaarverslag de bedoeling is, maar ter plekke komt voor­ pas in september aan de Tweede Kamer gedragen? Om nog maar te zwijgen van de zonden en kwam er nog geen speciaal kof­Gouden Koets? Geestelijk vader van Verantfertje aan te pas. In september is de Kamer woordingsdag Jan van Zijl: ‘Ik denk niet dat echter veel meer gefixeerd op de begrotingen Hare Majesteit er gelijk bij hoeft te worden van de departementen. Voor terugkijken ont­gehaald om Verantwoordingsdag op te tuigen, brak de tijd. Daarom verzocht de Kamer de de Kamer moet eerst maar eens beginnen met jaarverslagen veel eerder, al in mei, te mogen betere vragen te stellen.’ < [René Zwaap]

Het kabinet heeft ­diversiteit hoog op de agenda geplaatst. In 2011 moet 30 procent van de nieuwe instroom in t­ opfuncties en 50 procent van de ­ overige functies binnen de overheid door ­ rouwen worden bezet. v Het aandeel allochtonen in de publieke sector moet tegen het einde van deze kabinetsperiode zijn toegenomen met 50 procent.

van het voorkeursbeleid van de overheid? Is het goed dat vrouwen en ­ allochtonen extra worden ­gestimuleerd? Of gaat het juist ten koste van uw carrière?

Zet uw persoonlijke ervaringen in

maximaal 500 woorden op papier

Anonieme inzendingen zijn ook welkom. Laat ons wel weten of u man/vrouw bent, wat uw ­functieschaal is en op welk ­departement u werkzaam bent.

Reacties kunt u sturen aan: [email protected] (uiterlijk maandag 23 juni 2008). De mooiste en bloemrijkste inzendingen worden gepubliceerd in PM 13 van 11 juli.

PM 16/5



nieuws > Vakbond Acom ziet militair apparaat bezwijken onder uitzenddruk

‘Wervingsbonus leger is gedoemd tot mislukking’ Met wervingsbonussen van 1.000 euro voor iedere militair die een kennis weet te winnen voor een baan in het leger, wil staatssecretaris De Vries zo snel mogelijk 6.000 vacatures opvullen. Maar voorzitter Kleian van de militaire vakbond Acom heeft daar geen enkel vertrouwen in. ‘Het Nederlandse leger is aan het uitmergelen.’

DEFENSIE • Voorzitter Jan Kleian van de militaire vakbond Acom heeft

Acom-voorzitter Kleian denkt niet dat die wervingsbonus veel soelaas geen enkele fiducie in de door staatssecretaris Jack de Vries van Defenzal bieden zolang de structurele problemen waarmee het leger kampt sie aangekondigde campagne om zo snel mogelijk 6.000 nieuwe miliniet worden verholpen. Kleian: ‘Met die bonus is het de bedoeling dat tairen te werven. De Vries is volgens Kleian ‘Oost-Indisch doof’ voor een soldaat zijn buurjongen lekker maakt om ook in dienst te gaan. Maar klachten vanuit het leger zelf over de talloze problemen waarmee de die 1.000 euro is gezien het toenemende gevaar dat uitgezonden milimilitaire opleidingen te kampen hebben. Kleian voorziet ‘een uitgemertairen lopen niet al te aanlokkelijk. En wat als die buurjongen vervolgens geld leger’, dat op geen enkele wijze is opgewassen tegen de toeneomkomt in Uruzgan of elders? Daar maak je je niet populair mee in de mende druk van missies in het buitenland, die in Uruzgan in de eerste buurt.’ plaats. De arbeidsomstandigheden bij het leger zijn niet bepaald wervend Kleian maakte zijn klachten kenbaar tijdens een ontmoeting met comvan aard, legt Kleian uit. ‘Laatst hield de legertop een onderzoek naar mandant der strijdkrachten Peter van Uhm op vrijdag 9 mei jl. Steen des de mate waarin de militairen in Uruzgan zouden lijden aan postt­raumatic aanstoots was voor de ACOM-voorzitter de slechte planning bij de opstress. Uitslag van die enquête was dat 2 procent wellicht met dat synleiding tot loadmaster van de luchtmacht, onder meer gericht op het droom te kampen had. Maar wacht maar: over tien jaar is de helft van die mensen knettergek. Er zijn nu jongens van 22 jaar in Uruzgan die laden en lossen van helikopters, een van de functies waarvoor in het leger de meeste vacatures bestaan. al twintig tot dertig mensen hebben doodgeschoten. Ik denk dat die Kleian: ‘Momenteel volgen 10 tot 12 meisjes en jongens die opleiding, jongens daar later zeker de gevolgen van zullen gaan merken.’ die in principe een jaar zou moeten duren. Ze hebben alleen nog de De uitzenddruk pleegt roofbouw op de huidige militairen, aldus ­Kleian. laatste module van twee maanden te gaan, maar nu hebben deze men‘Voor de Uruzgan-missie was de afspraak dat militairen vier maanden sen te horen gekregen dat dat pas in 2011 kan gebeuren. Er zijn namein het veld zouden opereren, en dan acht maanden naar huis mochten. In de praktijk komt daar in veel gelijk geen instructeurs voorhanden, en ook geen helikopters, die zijn al- ‘Er zijn nu jongens van 22 jaar in Uruzgan die vallen niets van terecht. Van de al 20 tot 30 mensen hebben doodgeschoten’ lemaal in het buitenland. In de tuslaatste compagnie van tachtig man senperiode worden zij nu afgedie naar Uruzgan werd gezonden, scheept met een aanbod om in een veel lager gewaardeerde functie als waren er acht die nog niet eens vijf maanden in Nederland waren gehondengeleider de poort te gaan bewaken, of om oude onderdelen van weest. De verhouding tussen privé en werk komt onder steeds hogere vliegtuigen te sorteren in een loods. Dat demotiveert enorm. Deze mendruk te staan. Aan de ene kant zijn ze loyaal aan hun groep en willen sen zijn nu zo gefrustreerd als een aap en denken er hard over er maar ze dan toch weer mee op een missie, aan de andere kant is er de echtde brui aan te geven.’ genote die zegt dat ze een ander slot op de deur zet als haar man nog Het 40.000 personeelsleden tellende militaire apparaat van Nederland een keer een jaar naar Afghanistan vertrekt.’ In een reactie op de opmerkingen van Kleian laat het ministerie van kent 6.000 vacatures en een teruglopende interesse bij potentiële kandidaten, die worden afgeschrikt door het toenemende gevaar van missies Defensie weten dat er momenteel in dialoog met de betrokkenen zelf als in Uruzgan. Om diezelfde redenen blijkt het ook steeds moeilijker wordt gezocht naar een oplossing voor de knelpunten bij de loadmastermilitairen te behouden voor de dienst. Ter leniging van het personeelsopleiding. De woordvoerder ontkent dat er een tekort is aan nieuwe tekort presenteerde staatssecretaris De Vries verleden maand het actieloadmasters: ‘Er zijn er momenteel eerder te veel.’ < [René Zwaap] plan Werving en Behoud, waarin onder meer een wervingsbonus van 1.000 euro in het vooruitzicht wordt gesteld voor de militair die er in slaagt een kennis te enthousiasmeren voor een baan in de krijgsLees verder op pagina 38 dienst.

10

PM 16/5

nieuws > Kosten opsporing ontbreken in jaarverslag OM

Inkomsten pluk-ze-wet vallen erg tegen

Wat wil Wouter?

wetgeving. ‘Het idee komt uit de VS, om de handel in cocaïne vanuit Colombia tegen te gaan. Het werkt daar ook niet goed, maar het levert wel miljarden op.’ Schaap zet twee kanttekeningen bij de cijfers over 2007. ‘De vraag is: halen we het breakJustitie • Het Openbaar Ministerie is trots op evenpunt? Dat weten we niet, er zijn geen de jaarcijfers over de pluk-ze-wetgeving. Die cijfers over wat opsporing kost. Wat zijn de wetgeving, officieel ‘ontnemingswetgeving’ kosten geweest bij opsporing om die 23 miljoen genoemd, moet het mogelijk maken dat crimieuro te halen? En ten tweede: het gaat maar neel verworven inkomen door de Nederlandse om een fractie van het totaal aan crimineel staat kan worden teruggevorderd. De doelstelvermogen in Nederland, dat vorig jaar is becijling voor 2007 bedroeg 17 miljoen euro, een ferd op 18,5 miljard euro.’ De pluk-ze-opbrengst half miljoen minder dan de totaalopbrengst van 23 miljoen euro is een schijntje in vergeover 2006, maar vorig jaar kwam het totaal uit lijking met de opbrengsten die bij de inwerop 23,6 miljoen euro. kingtreding van de wet, Het OM dankt de ‘wet is met opgeklopte cijfers in 1993, verwacht werdoor de Kamer gejaagd’ ‘forse stijging’ aan de den: honderden miljoeverruimde taken van nen guldens. het BOOM (Bureau Ontnemingswetgeving ‘De pluk-ze-wet is destijds met opgeklopte Openbaar Ministerie) in Leeuwarden, het parcijfers door de Eerste en Tweede Kamer geket dat zich bezighoudt met de ontnemingen. jaagd,’ zegt advocaat mr. Rob Zilver, werkzaam Zo kwamen er 10 extra vermogenstraceerders bij Ausma De Jong Advocaten in Utrecht. Hij bij en wordt er meer aandacht aan de uitvoeheeft veel ervaring met ontnemingszaken en ring besteed, aldus een woordvoerder van heeft niet de indruk dat het BOOM effectiever werkt, zoals in de jaarverslag staat. ‘Niet wat BOOM. ‘We weten dus beter en sneller het criminele geld te innen’. De pluk-ze-wet wordt betreft de tactische afhandeling van zaken. gebruikt bij grotere drugszaken, maar ook bij Misschien komt het omdat ik om teruggave zaken met fraude, georganiseerde misdaad en vraag voor geplukte mensen, daar is de wet mensenhandel. Gemiddelde cijfers per zaak zijn ook niet voor gemaakt.’ Volgens Zilver is er in er niet. ‘Maar het gaat snel om tonnen.’ pluk-ze-verband soms sprake van ‘ietwat dubieuze wetgeving’. Reden: ‘De ­bewijslast is in Fraude-expert Cees Schaap is directeur van het Dordrechtse fraudeonderzoeksbureau SBV ontnemingszaken lichter dan in strafzaken.’ < Forensics en deed onderzoek naar de pluk-ze[Rutger van den Dikkenberg]

Yvonne Kroese

De pluk-ze-wetgeving zou de staat ‘honderden miljoenen’ opleveren, profeteerde minister Hirsch Ballin in 1993, maar verleden jaar verdiende de staat niet meer dan 20,3 miljoen euro aan de ontneming van crimineel geld.

Rita Verdonk is een stabiliserende factor in de Nederlandse politiek. Zolang zij met haar gevaarlijke simplificaties een op de zes kiezers weet te paaien, zullen Bos, Rouvoet en Balkenende en hun fractievoorzitters een kabinetscrisis uit de weg gaan. Voorlopig zitten we dus nog wel even opgescheept met de sociaal-christelijke coalitie. Hoe erg is dat? Laat het duidelijk zijn dat dit geen voortvarend kabinet is. Een aantal reële maatschappelijke problemen is door het regeerakkoord buiten de orde geplaatst. De huizenmarkt, het ontslagrecht, kernenergie en de belangrijkste discussies op buitenlands terrein: over onze toekomst in Europa en ons recente verleden in Irak. In de PvdA vertaalt de slechte kiezersgunst zich vervolgens in kritiek op de partijleider. Waar was Wouter op 1 mei? En waar was de partijleider toen het imago van Ella Vogelaar aan diggelen ging? Als minister van Financiën is Bos niet bepaald scheutig in de richting van zijn PvdA-collega’s. In het wijkenbeleid bleven de beloofde miljarden uit en de tekorten in de kinderopvang dreigen een particulier probleem van staatssecretaris Sharon Dijksma te worden. Maar het belangrijkste is toch, zegt men in de boezem van die partij, het ontbreken van een verhaal. Wat wil Wouter? Nu zowel de voorzitter als de fractievoorzitter van de PvdA nog in de inwerkfase zitten, zal Bos een duidelijke visie moeten uitdragen. Elsevier en HP/De Tijd maakten vorige week gehakt van de sociaaldemocraten. Op zich niets om ongerust over te zijn. Ook de opiniebladen bedrijven een vorm van politiek. De neergang van de PvdA kun je nu eenmaal beter als eerste dan als laatste signaleren. De partij die echt in de problemen zit is natuurlijk de VVD. Dertien zetels. Als Wiegel dood was, zou hij zich in zijn graf omdraaien. Maar het orakel van Diever is ­springlevend en volgens Tomas Ross, die vorige week het boek De marionet publiceerde, wil Wiegel nog steeds in het Torentje. Ross meent te weten dat Fortuyn met Wiegel had afgesproken dat deze premier zou worden, wanneer de LPF de grootste partij werd. Wellicht is Wiegel nog steeds beschikbaar als Verdonk en Wilders samen de macht naar zich toetrekken. Het zijn vreemde tijden. Geef mij maar Andere Tijden en dan niet, zoals Hans Goedkoop op het eind altijd zegt: terug naar de onze.

[email protected]

PM 16/5

11

-EER NOGMEER OFEENBEETJEMINDER 6ERSTEDELIJKINGENGROEIENDEMOBILITEIT4OENEMENDE

BESLAG MINDERENERGIEGEBRUIK MINDERKOSTEN

EISENOPHETGEBIEDVANWONEN WERKENENRECREpREN

$AAROMVINDENSTEEDSMEERORGANISATIESHUNWEG

-AAROOKSCHAARSTEGEBREKAANRUIMTE SCHOON

NAARADVIES ENINGENIEURSBUREAU$(6/MSAMEN

WATEROFSCHONELUCHT$ITVRAAGTOMOPLOSSINGEN

TOTDUURZAMEENINNOVATIEVEOPLOSSINGENTEKOMEN

DIESTAANVOOR³MEERMETMINDER´MINDERRUIMTE

$ATDOENWIJALJAAR

DHVNL

!LTIJDEENOPLOSSINGVERDER

nieuws > Tweede Kamer maakt zich zorgen

De gordiaanse knoop van Kosovo

Nederland duikt nog dieper in het politieke mijnenveld van Kosovo, de prille natie die uit dreigt te groeien tot splijtzwam binnen de ­Europese Unie. Enige tientallen marechaussees en politieagenten staan op het punt zich te voegen in de gelederen van EULEX, het Europese ordehandhavingapparaat in de ­afgescheiden Servische provincie BZ • Topdiplomaat Pieter Feith wordt de

­ ijzondere afgevaardigde van Javier Solana in b Kosovo. Tot zover weinig nieuws. Minder aandacht kreeg de uitzending door Nederland van 50 tot 120 andere functionarissen naar de ­afgescheiden provincie van Servië. Nederland heeft aangeboden 40 tot 60 marechaussees, Javier Solana op bezoek bij de Kosovaarse president Fatmir Sejdiu in Pristina in februari van dit jaar politiemensen, justitiële en civiele experts bij te dragen aan de European Union Rule of Law Mission in Kosovo (EULEX) en praat nog met veel beter in de gaten te hebben wat er elders hij aan het hoofd van 200 man, het InternatioFrankrijk over een gezamenlijke politie-eenheid in de wereld leeft. Een heleboel landen zag in nal Civilian’s Office (ICO), dat zich vooral bezigvan ongeveer 120 man. Dit laatste misschien de afsplitsing een onwelkom precedent.’ houdt met het noorden, waar veel Serviërs omdat corruptie en georganiseerde misdaad ­Opkomende grootmachten als China, Brazilië woonachtig zijn. De grote civiele operatie van welig tieren in het jongste land van Europa. en India staan helemaal niet te trappelen om de EU, EULEX met 2200 man, wordt geleid door Op 17 februari van dit jaar riep de regering tot erkenning over te gaan en zelfs een de Fransman Yves de Kermabon, die rechtvan Kosovo de onafhankelijkheid uit. Balkan- ­moslimland als Indonesië, dat toch affiniteit zou streeks aan Solana ­rapporteert, net als Feith kenner Misha Glenny noemt de oplossing die kunnen hebben met de overwegend islamitioverigens. Dan is er ook nog de KFOR-missie Europa heeft gekozen voor het Kosovo-vraag- sche Albanese meerderheid in het land, voelt van 16.000 militairen die onder het Navostuk in het gezaghebbende tijdschrift Prospect er niets voor. ­commando valt, de ­Kosovaarse regering zelf en ‘a dog’s breakfast’. Glenny: ‘Sinds 1999 hebben Toch zal in september een meerderheid in de de VN-missie ­Unmik. Deze bestuurlijke gatenkaas heeft ­volgens Arifi wel degelijk kans van de Europeanen vele miljarden in de Balkan Algemene Vergadering van de VN zich ten ­gestopt om de situatie te stabiliseren. We ­gunste van Kosovo moeten uitspreken, wil het slagen. ‘Dit is de uitwerking van het plan van ­h ebben echt profijt Atisaari, dat door het ­gehad van de lange­ De onafhankelijkheid van Kosovo stelt het moeizaam bereikte Kosovaarse parlement machtsevenwicht in ZuidOost-Europa op de proef termijnstrategie om is aangenomen.’ Balkanstaten uitzicht te Na een buiten­ geven op het EU-lidmaatschap. Maar toen het land in aanmerking kunnen komen voor het gewoon warrige brief, ondertekend door de op erkenning van Kosovo aankwam, ­hebben lidmaatschap van internationale organisaties. ministers Verhagen, Van Middelkoop, Ter Horst we Rusland en Amerika het voortouw gegeven.’ Voorlopig kan Kosovo geen partij zijn bij IMF, en Hirsch Ballin, die eind maart naar de ­Tweede Niet de onafhankelijkheid zelf is fout, meent Wereldbank, VN, OVSE en andere multilaterale Kamer is gegaan, hebben de buitenlandwoordGlenny, maar de timing en het soort status dat verbanden, omdat Rusland een veto uitspreekt. voerders van de Kamer een lange lijst vragen Kosovo heeft verkregen. Onder druk gezet door De EU zit opgescheept met een onvolgroeide op de regering afgevuurd over de stand van Moskou (tegen) en Washington (voor een onaf- natie, die niet in staat is voor zichzelf op te zaken in Kosovo. Met name de juridische grondhankelijk Kosovo) brak de Europese consensus. komen en omringd wordt door min of meer slag voor de missies baart de Kamer zorgen. Een meerderheid koos voor erkenning van ­vijandige landen. De onafhankelijkheid van Hoe is het mogelijk dat de secretaris-generaal ­Kosovo, een minderheid (Spanje, Portugal, Kosovo stelt het moeizaam bereikte machtsvan de Verenigde Naties ‘impliciet’ zijn mede­Griekenland, Roemenië, Slovakije en Tsjechië) evenwicht in Zuidoost-Europa op de proef. werking verleent aan de civiele operaties van de EU als opvolger van de huidige VN-missie, was tegen en een enkeling (Cyprus) hield vol De binnenlandse situatie in Kosovo is al niet Kosovo nooit te zullen erkennen. veel florissanter. Volgens Avni Arifi, een is een van de vragen. Het is de bedoeling dat ICO en EULEX half juni in de plaats komen van De VS en Engeland – dat onlangs 600 extra ­voormalig politiek adviseur van de Kosovaarse militairen naar Kosovo stuurde – hielden ieder- minister-president en bestuurslid van de de huidige VN-missie. Vanwege gesteggel over een voor dat Rusland uiteindelijk wel akkoord ­oppositiepartij AAK, is Pieter Feith in Pristina de volkenrechtelijke basis heeft EULEX, zo geeft zou gaan met de afscheiding van de provincie. begonnen met de voorbereiding van zijn missie. ook Arifi toe, een flinke vertraging opgelopen. Ten onrechte, schrijft Glenny. ‘De Russen bleken Als EU ­Speciaal Vertegenwoordiger (EUSV) staat < [Guikje Roethof] PM 16/5

13

nieuws > Beoordelaar van geneesmiddelen Wim Huppes (CVZ) pleit voor zelfregulering zorg

‘Dat de farmaceutische industrie verrot is, komt door de overheid’ De medische vooruitgang zou sterk gebaat zijn bij een terugtredende overheid, vindt Wim Huppes, beoordelaar van geneesmiddelen bij het College voor Zorgverzekeringen (CVZ). Hij schreef het boek We zijn de klos! Waarom we te veel betalen voor onze zorg. ‘Door de ­overheidsregulering kost het 1 miljard euro om een nieuw geneesmiddel op de markt te ­brengen.’ VWS • Begin dit jaar genas internist, biotech-

regels is de farmaceutische industrie jaarlijks noloog en filosoof Wim Huppes zichzelf van een per product 1 miljard euro kwijt aan innovatie dodelijke vorm van prostaatkanker. Hij gebruik- en duurt het gemiddeld vijftien jaar totdat een te een goedkoop middel dat niet goedgekeurd nieuw ­geneesmiddel is goedgekeurd. Al met al is en dat vanwege de strenge onderzoekseisen kunnen jaarlijks maar twee of drie nieuwe geook niet zomaar zal worden. Hij dacht dat hij neesmiddelen op de markt worden gebracht. nog tot februari van dit jaar te leven had. Hij ‘We betalen te veel voor inferieure zorg’ overleefde zonder zware en dure chemokuren. Zijn verhaal leest als een aanklacht tegen een De ­huidige geneesmiddelen zijn ook nog eens bureaucratisch systeem dat de spot drijft met veel te duur. ‘Resultaten moeten in de medische de ­oerdrang van elke mens: genezen. praktijk veel belangrijker worden dan voorgeWereldwijd houden overheden medische schreven activiteiten.’ ­innovatie tegen. Ze stellen strenge eisen aan nieuwe geneesmiddelen met name door zeer Hoe heeft u uzelf genezen? strakke regels te hanteren voor het onderzoek ‘Door een middel te gebruiken dat niet in de naar de werking van nieuwe medicijnen. richtlijnen staat: chloorazijn. Ik heb het 23 keer ­Volgens Huppes, beoordelaar van geneesmid- ingenomen, op maandag, woensdag en vrijdag. delen bij het College voor Zorgverzekeringen, Ik deed het in de karnemelk, het smaakt een onderdeel van het ministerie van VWS, worden beetje zuur, maar het is niet vies.’ er jaarlijks niet meer dan twee nieuwe geneesmiddelen op de markt gebracht. ‘Zolang Mag het? ­onderzoekers de voorgeschreven stappen en ‘Als ik dat thuis in de keuken doe, bij mezelf, activiteiten ondernemen, is het goed,’ zegt dan mag dat.’ Huppes. ‘De resultaten zijn nauwelijks van belang en het proces draagt niet bij aan een toe- In het Canadese Alberta wordt nu nog genomen ­veiligheid van producten.’ Door de ­onderzoek naar de werking van chloorazijn,

advertentie

Loopbaancoaching w

14

PM 16/5

| www.posg.nl

t

| (073) 503 93 20

ofwel DCA, gedaan… ‘En daar werkt het tot nog toe niet. Ze ­gebruiken een te lage dosis. Chloorazijn is een wurg­ middel, maar door een beetje wurgen gaat de kanker niet dood. Het hele onderzoek in ­Alberta is fout, ze gebruiken verkeerde doses en ook nog eens door elkaar bij allerlei soorten kanker. Ze moeten eerst de juiste doses gaan vaststellen voor ze het gaan proberen. Het is vreemd dat in een groots opgezet onderzoek mogelijk een dosisfout wordt gemaakt. Het is een punt van zorg waar ik me in mijn boek ook mee bezighoudt.’ Hoe groot is de kans dat uw genezing ­gebaseerd is op puur toeval? ‘Dat weet ik niet. De vraag is hoe goed het is. Maar op één geval kun je niet zeggen of het werkt. Misschien was het tien keer innemen wel voldoende, dat weet ik niet. De overheid zou deze kans moeten aangrijpen om dit middel verder te onderzoeken, maar pakt deze kans nog niet. Ik weet alleen al, nu ik publiek ben gegaan met mijn waarschijnlijke genezing, van vijf andere wondermiddelen, die niet goedgekeurd zijn. De overheid moet al die wonderen oppikken en onderzoeken, maar het zou nog beter zijn als de zorgmarkt meer vrijheid krijgt om dit soort middelen zelf op te pikken.’

> nieuws <

U werkt als beoordelaar van geneesmiddelen. Hoe groot is de kans dat uw wondermiddel chloorazijn bij u langskomt? ‘Dat gaat niet zomaar gebeuren. Jaarlijks worden er maar twee of drie nieuwe medicijnen op de markt gebracht, maar chloorazijn is niet ­p atenteerbaar, omdat het geen nieuwe stof is. Die ­onderzoeken zijn veel te duur en er valt voor de industrie geen geld aan te verdienen.’ Uw boek heet We zijn de klos! Waarom zijn we de klos? ‘We krijgen nu niet de best mogelijke behandeling. En die gaat er met het huidige regulatiesysteem ook niet ­komen. Bovendien betalen we te veel voor die inferieure zorg.’

daarmee stoppen en alleen maar toezicht gaan houden. De overheid doet nu zowel de operationele taak als de toezichthoudende taak. Overheden zijn niet goed in die operationele taak. Dat is niet mogelijk, en dat blijkt ook: het geld loopt weg, we betalen te veel premie en krijgen niet de goede zorg daarvoor. Zieken­ huizen en zorgverzekeraars moeten die operationele taak op zich nemen en de overheid moet een goed regulatiesysteem in het leven roepen. Meer toezicht op de markt. De overheid moet regels opstellen die kennisinstanties dwingen de zorg te controleren.’ Zorginstanties hebben nauwelijks ervaring en uit recente uitzendingen van het televisieprogramma Radar bleek dat de farmaceutische industrie heel veel invloed heeft op de zorg. Kan je die operationele taak wel overlaten aan zorginstanties? ‘Nu niet. Er moet eerst betere regulatie komen. Het is wel duidelijk dat de overheid op dat gebied disfunctioneert. Als je ziek bent, ben je dubbel slecht af. Ten eerste gewoon omdat je ziek bent, ten tweede omdat je niet de juiste behandeling krijgt. Preventie is zeldzaam. Als je het systeem wilt veranderen, moet je de overheid veranderen: ze moet serieus toezicht ­houden op de sector. Resultaten worden nu niet gemeten, maar activiteiten, terwijl het uiteindelijk om de resultaten gaat. Als je resultaten meet, dan kan je ook veel aan preventie doen. Een resultaatoriëntatie is beter om de zorg te reguleren en geeft veel meer vrijheid aan de markt. Er wordt nu niet betaald voor ­resultaten.’

ze verrot is, komt door de overheid.’ U bent zelf werkzaam bij het College van Zorgverzekeraars, onderdeel van het ­m inisterie van VWS. Hoe werd daar ­gereageerd op dit boek? ‘Mijn collega’s vinden het allemaal heel mooi wat ik schrijf. Mijn baas vond het eerst niet geweldig, maar hij vindt het nu wel goed dat er discussie over de zorg is. We hebben een gesprek gehad over dit boek, en een keer gee-maild. Maar ik schrijf dit als persoon, het valt onder de vrijheid van meningsuiting. Als de top daar niet happy mee is, dan moet ze dat zelf weten. Maar ik vind het jammer dat de top van het ministerie de zorg tot nu toe niet wil ­versterken. Het huidige beleid klopt namelijk niet, zoals ik zei. Ik ken geen collega’s die het willen verdedigen. Alleen in de top van het ministerie zijn ze enthousiast over het huidige beleid. Het is een algemeen probleem aan de top. Ik maak wel eens een vergelijking met ABN-Amro, waar één man achter zijn bonus aangaat en daarmee duizenden werknemers ­risico’s laat lopen.’

Voelt u zich een klokkenluider? Hoe komt het dat we te veel ‘Nee, ik ben geen klokkenluider. Dat vroeg mijn betalen? baas ook in het gesprek. Maar dit boek is alleen ‘Het zit in dure behandelingen aan het einde gebaseerd op externe bronnen, op openbare van het leven, bijvoorbeeld bij een harttransliteratuur, niet op interne bronnen.’ plantatie die iemands leven maar een paar weken verlengt. In andere landen geven ze niet Het huidige beleid klopt niet, zegt u. Heeft de geavanceerde zorg die wij hier krijgen, en u nog wel plezier in uw werk? dat leidt niet tot een verkorting van het leven. ‘Je moet wat doen voor de kost. Ik ben al blij Er is ook wel een oplossing. In mijn boek stel dat ik geen arts meer ben: ik kon het niet over ik nieuwe criteria op voor het basispakket: stopmijn hart verkrijgen om de richtlijnen te volgen: lossverzekeringen van bij sommige ziektes zoals ‘dure zorg is de schuld van de overheid’ maximaal 120.000 euro per kanker moet in mijn ogen vier jaar en een minimale de verkeerde behandeling kans van 5 procent op overleven door een be- De overheid moet anders functioneren. Moet voorgeschreven worden. Het kan wel verandehandeling. Alle andere soorten verzekeringen, de zorgsector ook veranderen? ren. Op het moment dat de overheid met ­toezicht voor de auto bijvoorbeeld, zijn stop- ‘Als de overheid goede regulering instelt, dan komt, verandert de wereld van de ambtenaar. ­lossverzekeringen. Als er meer moet worden zullen de zorgverleners zich aanpassen. Dat is Hij krijgt een medisch verantwoordelijke rol bij betaald dan die 120.000 euro, dan moeten niet zo moeilijk voor hen. Instellingen kunnen de constante vernieuwing van de zorgsector. In ­patiënten dat zelf betalen, daarvoor bijverze- dan heel goed worden op een bepaald gebied mijn boek stel ik voor btw in te voeren voor de keren of ze gaan dood. Het komt bijna nooit en daarin internationaal scoren. Voor hun zorg, om daaruit kennisinstituten te betalen die voor dat iemand boven dat bedrag uitkomt, al- ­verandert alles ten goede. Het is niet zo raar de resultaten in de zorg moeten gaan meten. leen bij dure kankerbehandelingen en eindsta- dat de farmaceutische industrie zo veel invloed Voor de ambtenaar wordt het werk dan veel dia van ziektes als suikerziekte.’ heeft in de zorg: omdat er zo weinig nieuwe dynamischer, voor artsen wordt het dan mogemedicijnen op de markt komen, moet er aan lijk de beste therapieën te geven.’ U schetst in uw boek een beeld van een een paar medicijnen verdiend worden. Nu kost overheid die alles naar zich toetrekt, maar het door de overheidsregulering 1 miljard euro Hoe reageerden uw collega’s dat u uzelf eigenlijk geen idee heeft waar ze mee bezig om een nieuw geneesmiddel op de markt te heeft genezen? is. In hoeverre is de overheid daar zelf debet brengen. Dat traject duurt zo’n vijftien jaar. ‘Ze reageerden heel enthousiast, net als mijn aan? ­Innovatie in de zorg is door de regulering niet baas. Iedereen is blij dat ik nog leef. Echt waar. ‘De overheid bepaalt alles, de dure zorg is de te doen. Er zijn heel veel beschuldigingen dat Ze vinden mij een leuke collega.’ < schuld van de overheid. Overheden moeten de farmaceutische industrie verrot is, maar dat [Rutger van den Dikkenberg]

PM 16/5

15

thema de flexibele ambtenaar > SG Roel Bekker over een betere, kleinere en flexibelere overheid

‘De functiegebonden ambtenaar is een heel starre figuur’ Roel Bekker, SG voor de vernieuwing van de rijksdienst, heeft rigoureuze plannen om te komen tot meer flexibiliteit bij overheids­ werknemers. Zo wil hij het aantal functietypes voor de 120.000 rijksambtenaren terugbrengen van circa 5.000 naar 50. Dat is volgens hem mogelijk zonder aanpassing van het ambtenarenrecht. TEKST Guikje Roethof foto rob jongbloed

O

p de website van de Rijksgebouwendienst is het fraai verwoord. kolossen verrijzen doet daar volgens Bekker niets aan af. In zijn filoso‘Rijkskantoor Beatrixpark is ontstaan vanuit de vraag van onze fie wordt daar straks een pand neergezet waar ‘x ambtenaren werk klanten, de huurders. Er wordt in toenemende mate project­matig doen op het gebied van binnenlandse zaken of justitie’. gewerkt. Men wil ook soepel kunnen inspelen op de groei en krimp van Bekker is als veertiende SG gehuisvest op het ministerie van Binorganisaties en op andere politiek/bestuurlijke prioritering. De dyna- nenlandse Zaken. Ook hier krijgen de veranderingen die hij voorstaat miek van de wereld van de ministeries wordt vertaald in de huisvesting.’ geleidelijk vorm. In het huisblad BinnensteBuiten lazen wij al dat vierBekker, die gevraagd was het pand te openen, is erg ent­housiast over duizend medewerkers een brief thuis hebben gekregen over de status het gebouw. ‘Het sluit geheel aan bij mijn ideaal van één rijksdienst, van hun arbeidsverband. De A-brief betekent dat je functie blijft bestaan, waar je kunt samenwerken en niet gehinderd wordt door fysieke de B-brief dat de functie wel blijft maar dat er minder mensen in die ­beperkingen.’ Bekker ziet een ideaal van individuele of groepjes rijks- functie nodig zijn en de C-brief bracht de meeste onzekerheid: jouw ambtenaren die nu eens hier en dan weer daar neerstrijken. Alles in functie wordt opgeheven, zie om naar iets anders. Om de flexibiliteit te dienst van het grotere geheel, weg van de verkokering. bevorderen organiseerde BZK op 27 maart een informatiemarkt waar De verkokering, dat is volgens Bekker de ‘grootste plaag’ in Den Haag. alle medewerkers zich konden oriënteren op andere functies. Op het Daar moet de flexibele ambtenaar korte metten mee maken. Niet dat de ministerie circuleert een handzaam boekje waarin de vernieuwing van verkokering alleen in de rijksdienst aanwezig is. ‘Kamer en regering BZK wordt uitgelegd. Kern van het verhaal: het vernieuwde BZK moet kunnen er ook wat van,’ meent Bekker. Het verdedigen van het eigen sneller kunnen inspelen op maatschappelijke vraagstukken. Het doel departementale belang, het vooropstellen van de eigen minister en de is een ‘kleiner, flexibeler en beter ministerie’. eigen organisatie is in elk geval volslagen contraproductief wanneer Voor de individuele ambtenaar betekent de nagestreefde flexibilisemen redeneert vanuit een algemeen belang. Uiteindelijk zal de politiek ring niet dat er al een futuristische werkplek klaarstaat en dat de ook minder de nadruk leggen op de individuele ministeriële verant- ­parafencultuur is afgeschaft. Bekker geeft in zijn stuk Vernieuwing woordelijkheid en meer collegiaal gaan besturen, denkt de SG. Het Rijksdienst een richting aan. Er zijn nog veel beren op de weg in de kabinet maakt al veel meer dan vroeger gebruik van zijn onderraden. vorm van praktische en ideologische bezwaren. Bekker keek met beHet Rijkskantoor Beatrixpark is voor de meeste ambtenaren nog ver langstelling naar de overeenkomst die de VNG namens de gemeenten buiten bereik. Flexibel werken veronlangs met de bonden heeft gesloonderstelt dezelfde hardware en ten. ‘Een lagere wachtgeldvergoe‘Verkokering is de grootste plaag van Den software, één rijkspas, één rijks- Haag, niet alleen bij de rijksdienst. Kamer en ding, met aan de kant van de werkregering kunnen er ook wat van’ dienst met één logo en dito visitegever de verplichting dat er werk kaartjes. Die rijksoverheid is er is.’ Werk dat niet meer ‘functiegekortom nog lang niet. Om die weg in te slaan is het nieuwe pand ech- bonden’ is, dat is ook Bekkers streven voor de rijksambtenaar. ‘De ter wel van belang. Bekker: ‘Ik ben ooit begonnen als het hulpje van functiegebonden ambtenaar is een heel starre figuur. Valt het werk weg, Hans Gruijters, die toen minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke dan heeft hij recht op wachtgeld. Hij is dan wel verplicht om vergelijkOrdening was. Hij zei altijd dat de fysieke omgeving bepalend is voor baar werk te aanvaarden, maar dat moet ook echt vergelijkbaar zijn.’ het gedrag van mensen, vanuit die gedachte was hij met de ruimtelijke De juridische grondslag voor de rechtszekerheid van de ambtenaar ordening bezig. Voor de kantooromgeving geldt hetzelfde: een flexi- is vervat in het Algemeen Rijksambtenaren Reglement (Arar). Voor het bele kantooromgeving creëert flexibele ambtenaren. We moeten af van aanpassen van het Arar was voorlopig geen meerderheid te vinden. die ministeriële paleizen. Die zijn hopeloos ouderwets.’ Dat er naast het Niet erg, volgens Bekker, want het ‘Arar geeft eigenlijk al heel veel ministerie van Binnenlandse Zaken aanstonds twee nieuwe kantoor- mogelijkheden om te flexibiliseren’. De starheid zit meer in hoe het in

16

PM 16/5

de loop der jaren is toegepast. En in de wildgroei aan functies die is Mede door het uitbesteden is de dienstverlening rondom de overheid ontstaan. Voor de 120.000 rijksambtenaren zijn in totaal circa 5.000 in de afgelopen jaren fors toegenomen. Bekker kent haast geen beleidsfuncties opgesteld. Geen wonder dat het vinden van vergelijkbaar werk directie die geen gebruik maakt van de expertise van onderzoeksinstelop dit moment niet zo eenvoudig is. Als het aan de SG voor de vernieulingen, universiteiten of buitenlandse kenniscentra. De vraag daarbij wing van de rijksdienst ligt, gaat het aantal functies bij het rijk drastisch is altijd hoever je kunt gaan. Wat is de echte kerntaak van de overheid? naar beneden naar circa 50. ‘Dan In zijn tijd als consultant heeft ben je bijvoorbeeld beleidsmede­Bekker ooit eens in een lezing de ‘Alleen een minister en de rest uitbesteed aan bureaus. Theoretisch kan dat’ werker bij het rijk en dan zijn er ‘nuloptie’ geschetst. ‘Alleen een twee keuzes: senior beleidsmedeminister en de rest uitbesteed aan werker en junior beleidsmedewerbureaus. Theoretisch kan dat. Het ker.’ Door het uitdunnen van het zogeheten ‘functiehuis’ hoopt Bekker is alleen niet erg verstandig.’ Binnen de huidige rijksoverheid is een de rijksdienst flexibeler te krijgen zonder aanpassing van het ambtetendens naar meer Shared Service Centra (SSC). Zo werkt de narenrecht. ­Toeslagendienst van de belastingen voor vier verschillende ministeries. Het uitgangspunt voor de vernieuwing van de rijksdienst is dat er Het SSC van Verkeer en Waterstaat werkt intussen ook voor meerdere geen gedwongen ontslagen vallen. Daarom is op 1 januari de Mobilidepartementen. ‘Dat doen ze daar prima bij VenW, maar het hoort teitsOrganisatie opgericht en is er 100 miljoen beschikbaar voor om- en natuurlijk niet bij hun kerntaak. Als er nog meer departementen aanbijscholing en ander flankerend beleid. Van 12.000 beleidsambtenaren sluiten kan het echt een centrale voorziening worden.’ moet Den Haag terug naar 10.000. ‘Dat is een reductie van 20 procent Steeds meer dienstverlenende organisaties worden gekenmerkt door en dat kan alleen door minder te doen. Je kunt in die hoek ook minder een hoge graad van automatisering, waarbij je je steeds opnieuw kunt makkelijk overgaan tot uitbesteding, zoals wel mogelijk was bij faciliafvragen of de overheid het zelf moet doen. ‘Bij de AIVD of politie is taire diensten.’ Het outsourcen van de kantine, de chauffeursdiensten uitbesteden lastig. Hoewel ook zij werken met externe onderzoekers.’ Als een taak is uitbesteed draagt de overheid iets minder verantwooren de schoonmaak is in het verleden succesvol geweest, stelt Bekker. delijkheid en is minder snel aansprakelijk. Medewerkers van een beDe betrokken ambtenaren kregen veelal de keus om over te stappen veiligingsbedrijf, of een Blackwater-achtige onderneming, kunnen naar het bedrijf dat de dienst ging leveren. Hoewel dit soms gepaard vrijer opereren dan politiemensen en militairen. Over dat dilemma mag ging met een verslechtering van de arbeidsvoorwaarden, was toch volgens Bekker best wat meer worden gediscussieerd. ‘Ik vind dat we driekwart van de medewerkers blij met de overgang. Bekker: ‘Het heel strikt focussen op integriteit binnen de overheid en te weinig op bedrijfsleven bood meer spanning, meer loopbaanmogelijkheden, men integriteit bij de dingen die gebeuren in opdracht van de overheid.’ < werd op meerdere plekken ingezet en afgerekend op resultaat.’ advertentie

P&O Services Groep brengt mensen in beweging • Mobiliteitsdienstverband • Loopbaancoaching • Assessment- & Developmentcenter • Management Development & Leertrajecten • Interim & Detachering • Payrolling

Dé mobiliteitspartner voor ambtenaren en bestuurders!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl PM 16/5

17

thema > MobiliteitsOrganisatie wil monoculturen doorbreken

‘Switchen moet veel normaler worden’ Roos Hamers is kwartiermaker van de MobiliteitsOrganisatie, die in het kader van de taakstelling de mobiliteit van ambtenaren naar andere departementen of andere overheden moet bevorderen. ‘Als er over vier jaar minder in hokjes wordt gedacht, vind ik dat al heel wat.’ TEKST Chris van de Wetering foto rob jongbloed

R

oos Hamers is in het kader van de taakstelling belast met het over kunnen nemen.’ opzetten van een organisatie die mensen die overtollig worden In Den Haag, waar de beleidsafdelingen met 25 procent moeten in de organisatie begeleidt bij het zoeken naar een nieuwe baan. krimpen, activiteiten worden geoutsourcet en afdelingen worden saNu nog doen de departementen dit vooral zelf, maar als de Mobiliteitsmengevoegd of opgeheven, is vooral de interdepartementale uitwisseOrganisatie straks volop in bedrijf is, kunnen de departementen dit ling van mensen belangrijk. ‘Je wilt met het oog op de toekomstige werk aan deze instelling uitbesteden of elkaar gaan helpen om de krapte op de arbeidsmarkt natuurlijk ook voorkomen dat mensen gaan taakstelling te realiseren, waarbij de MobiliteitsOrganisatie (MO) dan lopen,’ zegt Hamers. Ze denkt dat de gevolgen van de taakstelling zuleen ondersteunende rol kan spelen, vertelt Hamers. len meevallen. Er moeten 12.800 mensen uit, maar de verwachting is De afgelopen periode bracht ze in kaart wat de departementen zelf dat binnen vier jaar door natuurlijk verloop 30.000 mensen de rijksal doen op het gebied van begeleiding van de mobiliteit. Ook bekeek dienst vanzelf zullen verlaten, zegt ze. ‘Mobiliteitsbeleid is dus vooral Hamers wat interdepartementaal zou kunnen worden geregeld via de een kwestie van de goede match weten te maken,’ aldus Hamers. MO. ‘Bij veel departementen zie je ‘Ik zou het al heel wat vinden als ‘Mensen komen niet eens op het idee om bij dat ze de interne mobiliteit redelijk de verschillende overheidsgeledineen ander departement te gaan werken’ tot goed doen, vooral het deel rond gen over vier jaar wat opener voor het loopbaanadvies, maar het beelkaar worden,’ zegt ze. Nu wordt middelen van mensen naar banen bij een ander departement of ­andere er volgens haar nog wel erg in hokjes gedacht. ‘Mensen komen niet overheid blijft nog achter,’ zegt Hamers. De MO zou een rol kunnen eens op het idee om bij een ander departement te gaan werken. spelen bij de interdepartementale match and search, denkt ze. ­Switchen moet veel normaler worden,’ vindt Hamers. Met EZ, AZ en BZK kwam Hamers onlangs overeen dat mensen die De MO heeft uitdrukkelijk een opdracht in het kader van de taakstelhier vrijwillig of gedwongen vertrekken, worden doorgestuurd naar de ling, maar Hamers verwacht dat de organisatie ook een rol blijft houden MO. De organisatie begeleidt vervolgens het totale mobiliteitsproces als de taakstelling is afgerond. ‘De mobiliteit van ambtenaren zou een van deze ambtenaren, van loopbaanadvies tot match en search. Hamers stuk beter kunnen. Nu zie je vaak nog dat mensen in een functie blijven is ook met andere departementen in gesprek. ‘OCW wil de interne hangen of dat ze hun hele leven bij een en hetzelfde departement mobiliteit bijvoorbeeld zelf doen, maar als er voor mensen intern geen blijven werken, terwijl de overheid als werkgever heel veel mogelijkplek is, zou de MobiliteitsOrganisatie hierin een rol kunnen spelen. We heden biedt, die ambtenaren veel beter zouden kunnen benutten. zijn ook met Vrom bezig om te kijken of we een deel van het proces Kennis opdoen van meerdere departementen is heel waardevol, dat maakt dat je een probleem vanuit verschillende invalshoeken kan Advertentie Mobiliteitsbank 1:Opmaak 1 08-05-2008 15:2 bekijken. Maar ook werken in de uitvoering, wat in Den Haag vaak toch advertentie onderschat wordt, biedt veel uitdaging aan besluitvaardigheid, creativiteit en initiatief.’ Het hoofdkantoor van de MO komt in Den Haag. In de regio, waar 70 Werk je bij het Rijk? procent van de ambtenaren werkt, komen bijkantoren. Er is voorlopig Kijk dan op de interne vacaturebank een indeling gemaakt van zes regio’s die elk een regionale arbeidsmarkt hebben met specifieke kenmerken. De komende tijd moeten de regiomanagers in kaart brengen wat de arbeidsmarkt gaat doen. Daarbij is Mobiliteitsbank.nl het de bedoeling dat ze ook naar gemeenten of provincies kijken en naar andersoortige werkgelegenheid. Hierbij moeten we creatiever worden, vindt Hamers. ‘Iemand die nu bij de douane- of inspectiediensten werkt die opgeheven worden, zou misschien heel goed controlewerkzaamheden voor de belastingdienst kunnen doen. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het binnen de overheid vaak nog niet.’ <

18

PM 16/5

Departementale herindeling is eeuwenoude politieke traditie

De flexibele overheid

Het ministerie van Defensie is al meer dan 185 jaar gevestigd op Plein 4

Het gebruik om Haagse ambtenaren in het politieke schaakspel heen en weer te slingeren tussen departementen is van alle tijden. Van de 27 naoorlogse kabinetten lieten slechts 7 alles bij het oude: alle andere regeringsploegen gingen over tot departementale herindeling. Een duik in de geschiedenis. TEKST Cindy Castricum foto rob jongbloed

B

ij het aantreden van een nieuw kabinet is het altijd weer een verrassing: welke departementale herindelingen staan er op stapel? Soms zijn de gevolgen voor ambtenaren groot, omdat ze met hun hele hebben en houwen naar een ander departement moeten, zoals de medewerkers van de directie Integratie die in 2002 van BZK naar Justitie verhuisden. Wijzigingen in de departementale organisatie zijn eigenlijk altijd het gevolg van politiek getouwtrek tijdens de onderhandelingen over het coalitieakkoord. Zo wilde zowel het CDA als de PvdA vorig jaar de minister van Sociale Zaken leveren. Toen dat in het voordeel van het CDA uitviel, met Donner als minister, werd het emancipatiebeleid ter compensatie onder de verantwoordelijkheid van PvdA’er Plasterk op OCW geplaatst. Met als gevolg dat de ambtenaren van de directie Emancipatie in april vorig jaar naar de Hoftoren verhuisden. Als het aan de secretarissen-generaal had gelegen, was ambtelijk Den Haag tijdens de laatste kabinetsformatie veel meer op de schop gegaan, zoals de titel van hun in 2006 verschenen notitie De verkokering voorbij aangeeft. Ook een voorstel van Elco Brinkman om een ministerie van Veiligheid op te richten waar Justitie en BZK in op zouden moeten gaan, vond geen gehoor bij Balkenende en Bos. Dat was in het verleden wel anders. De geschiedenis leert dat de meeste regeringsploegen een of meerdere wijzigingen in de overheidsorganisatie doorvoeren. Van de 27 naoorlogse kabinetten, laten slechts 7 alles bij het oude. Bijvoorbeeld omdat er slechts sprake is van een overgangskabinet, zoals dat onder leiding van de KVP’er Louis Beel in 1958 en het kabinet-Zijlstra (ARP/KVP) in 1966. Maar ook premier Victor Marij-

nen (KVP) voert in 1963 geen enkele departementale herindeling door. Net als zijn partijgenoot Piet de Jong, die tussen 1967 en 1971 het eerste naoorlogse kabinet leidt dat niet voortijdig ten val komt. De enige vernieuwing die dit kabinet heeft doorgevoerd is de introductie van twee programmaministers. In de tien jaar dat de sociaaldemocraat Willem Drees premier is, tussen 1948 en 1958, brengt hij heel wat meer veranderingen in het overheidslandschap aan. Zo dateert het huidige ministerie van Verkeer en Waterstaat uit de tijd van het kabinet-Drees I (PvdA, KVP, VVD, CHU en twee partijloze ministers). Voordien hield het departement zich slechts met Verkeer bezig en nog eerder was er alleen een departement van Scheepvaart. In zijn tweede kabinetsperiode, een voortzetting van Drees I, dat voortijdig ten einde kwam vanwege een geschil over de positie van Nieuw-Guinea in de Nederlands-Indonesische Unie, voegt de PvdA’er aan het ministerie van Sociale Zaken de component Volksgezondheid toe, een beleidsterrein dat tot op dat moment onder Binnenlandse Zaken viel. Na de verkiezingen van 1952 wordt de VVD vervangen door de ARP en roept het kabinet-Drees III een nieuw departement in het leven: dat van Maatschappelijk Werk, waar de latere Tweede Kamervoorzitter Frans-Joseph van Thiel (KVP) de eerste minister wordt. Onder partijgenoot Jo Cals gaat maatschappelijk werk ruim tien jaar later (in 1965) op in het nieuwe ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (CRM). Pas onder het eerste kabinet van Ruud Lubbers verdwijnt CRM. In 1982 gaat er nogal wat op de schop. Het ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne wordt opgedeeld: de ambtenaren van VolksPM 16/5

19

thema > gezondheid worden ondergebracht bij het nieuwe departement: Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC). De milieuambtenaren worden onderdeel van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, dat vanaf dat moment door het leven gaat als Vrom, met de m van milieubeheer, zoals het departement anno 2008 nog steeds door het leven gaat. Sinds de jaren negentig zit ambtelijk Den Haag behoorlijk vast, er vinden maar weinig departementale herindelingen plaats. Onder leiding van Wim Kok (PvdA) wordt op WVC cultuur nog wel vervangen door sport (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en gaat het cultuurbeleid terug naar Onderwijs, waar het ooit vandaan kwam. In 1998, bij aanvang van Paars II, krijgt Binnenlandse Zaken het beleidsterrein Koninkrijksrelaties erbij. Het departement heet voortaan geen BizA meer, maar BZK. Een noviteit in 2007 is de al eerder genoemde oprichting van twee programmaministeries: Wonen, Wijken en Integratie op Vrom en Jeugd en Gezin op VWS.

Dans der ministeries De oudste, nu nog bestaande departementen zijn Buitenlandse Zaken, Justitie, Binnenlandse Zaken en Financiën. Wanneer zijn zij opgericht en hoe zijn de andere ministeries ontstaan?

Met twaalf man op AZ Tot 1937 deed een vakminister het premierschap ‘erbij’. De anti­ revolutionair Hendricus Colijn was de eerste minister-president die eigen ondersteuning kreeg in de vorm van een ministerie. Die ondersteuning moet ook weer niet overdreven worden, het ging ­destijds om twaalf ambtenaren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leidt AZ een marginaal bestaan. Premier Gerbrandy (ARP) coördineert de oorlogsvoering vanuit het nieuwe ministerie van Algemene Oorlogsvoering van het Koninkrijk (AOK), dat in mei 1942 wordt opgericht. In 1945 wordt Algemene Zaken opgeheven. AOK verdwijnt in 1946 met het kabinet-Beel (KVP). Beel zorgt ervoor dat AZ weer wordt opgericht, dat gebeurt in 1947. In de tussentijd zit de minister-president op ­Binnenlandse Zaken.

Van BiZa naar BZK In 1798 is het ministerie van Binnenlandse Zaken opgericht als het ‘departement van inwendige politie en toezicht op de staat van dijken, wegen en wateren van de Bataafse Republiek’. Tussen 1956 en 1959 – ten tijde van Drees – heette het departement Binnenlandse Zaken, Bezitsvorming en Publiekrechtelijke BedrijfsorganisaAdvertentie Mobiliteitsbank 3:Opmaak 1 advertentie

Je loopbaan bij het Rijk, dat ben jij …

Mobiliteitsbank.nl

08-05-2008

tie. Onder KVP’er De Quay is dit besluit weer teruggedraaid. Pas in 1998 gaat de verantwoordelijkheid voor ‘koninkrijksrelaties’ naar de ­minister van Binnenlandse Zaken, en daarmee de ambtenaren die zich ermee bezighouden. Tot die tijd is er altijd wel een bewindspersoon die belast is met de coördinatie over aangelegenheden betreffende de Nederlandse Antillen en Aruba, maar het heeft nooit meer een vaste plek gehad sinds het ministerie van Zaken Overzee in 1959 is afgeschaft.

BZ-ambtenaar wel overplaatsbaar BZ kent een lange historie. Net als BZK is het ‘Departement van Buitenlandse Zaken’ opgericht ten tijde van de Bataafse Republiek in 1798. Lange tijd had het een geringe omvang (in 1940 werkten er nog geen honderd ambtenaren), met name vanwege de door Nederland gevoerde neutraliteitspolitiek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de diplomatieke en consulaire diensten samengevoegd tot één Buitenlandse Dienst. In de tweede helft van de jaren tachtig zijn deze dienst en het departement in Den Haag samengevoegd. Daarmee viel de scheiding tussen departementsambtenaren en medewerkers van de Buitenlandse Dienst grotendeels weg. Sindsdien is het merendeel van de medewerkers overplaatsbaar ambtenaar.

Oorlog en Marine = Defensie Het ministerie van Defensie is al meer dan 185 jaar gevestigd op Plein 4 in Den Haag, met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen het door de Duitsers werd gebruikt als hoofdkwartier. Lange tijd was de defensieorganisatie verdeeld over een departement van Oorlog en een departement van Marine. Al in de negentiende eeuw werd veel gediscussieerd over de vraag of leger en vloot niet beter in één organisatie konden worden ondergebracht. Dat gebeurde in 1928, hoewel de meeste afdelingen van Marine en Oorlog naast elkaar bleven bestaan. Vanaf 1947 maakt de legerleiding, inclusief de Generale Staf, deel uit van de ministeriële organisatie, een trendbreuk met de vooroorlogse structuur. Vanaf 1959 is pas echt sprake van één ministerie van ­Defensie.

Internationale handel: zaak van EZ Het huidige ministerie van Economische Zaken dateert van 1946, maar al in 1877 werd het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid opgericht. In 1905 wordt Waterstaat weggehaald en Landbouw toegevoegd. De nadruk ligt op het geven van voorlichting aan bedrijven. In 1922 verhuist Landbouw naar Binnenlandse Zaken en heet het departement Arbeid, Handel en Nijverheid. De verantwoordelijkheid voor economisch beleid raakt sterk verbrokkeld. Om daar een einde aan te maken wordt in 1932, onder het derde kabinetRuys de Beerenbrouck, het ministerie van Economische Zaken en Ar15:3 beid opgericht, dat ook verantwoordelijk is voor het landbouw­beleid. Een jaar later wordt arbeid alweer uit de portefeuille geschrapt. Vlak voor de oorlog wordt het departement gesplitst in Landbouw en Visserij en Handel, Nijverheid en Scheepvaart. De actieve handelspolitiek leidt tot conflicten met Buitenlandse Zaken, totdat de verantwoordelijkheid hiervoor bij EZ wordt gelegd. Na de oorlog is korte tijd sprake van twee economische ministeries: Handel en Nijverheid en Verkeer en Energie. In 1946 verhuist Verkeer naar Waterstaat en wordt Energie met Handel samengevoegd tot Economische Zaken.

Good old Financiën Een van de oudste departementen die nauwelijks een opsplitsing of herschikking heeft meegemaakt. Ging vroeger nog wel over de ambtenarensalarissen, wat later bij BZK is ondergebracht.

20

PM 16/5

Justitie blijft op zichzelf

Wederopbouw belangrijker dan RO

Ook het ministerie van Justitie kent weinig herschikkingen. In 2002 nam het departement het integratiebeleid over van BZK. Over een ministerie van Veiligheid, waar Justitie en BZK in op zouden moeten gaan, wordt al lang gesproken, maar de integratie van deze departementen gaat vooralsnog niet verder dan dat de ambtenaren op zijn vroegst in 2012 hun intrek nemen in één gebouw.

Met de groei van de bevolking en de opkomst van industrie in de ­negentiende eeuw veranderde Nederland aanzienlijk. Overheids­ bemoeienis met wonen, ruimte of milieu was er niet, tot 1901 toen het kabinet-Pierson de Woningwet introduceerde. Direct na de Tweede Wereldoorlog werd het ministerie van Openbare Werken opgericht, dat al snel veranderde in Openbare Werken en Wederopbouw. Het eerste kabinet-Beel wijzigde in 1947 de naam van het departement in ­Wederopbouw en Volkshuisvesting. Voor ruimtelijke ordening was in die jaren weinig oog, het ging vooral om wederopbouw – woningbouw in het bijzonder. Dat veranderde pas in de jaren zestig, waarna de naam van het ministerie veranderde in Volkshuisvesting en Ruimtelijke ­Ordening. In 1982 werd het directoraat-generaal Milieuhygiëne weggehaald bij Volksgezondheid en werd Volkshuisvesting, Ruimtelijk Ordening en Milieubeheer geboren. Vorig jaar is een nieuw programmaministerie in het leven geroepen: Wonen, Wijken en Integratie. Onder leiding van DG Leon van Halder werken ambtenaren van OCW, SZW, VWS, Binnenlandse Zaken en Justitie met elkaar samen.

De V van visserij, eh… voedselkwaliteit Het landbouwbeleid zwierf lange tijd rond in Den Haag. In het begin van de 20e eeuw kreeg minister Jacob Dirk Veegens van de Vrijzinnig Democratische Bond (VDB) het onder zijn hoede, samen met Nijverheid en Handel. In 1922 verhuisde landbouw naar Binnenlandse Zaken en tien jaar later belandde het bij Economische Zaken en Arbeid. In 1935 richtte Colijn het departement Landbouw en Visserij op. Direct na de oorlog wordt Voedselvoorziening eraan toegevoegd, dit beleidsterrein verdwijnt eind jaren vijftig weer uit de titel. Pas in 1989 wordt natuur een belangrijk beleidsterrein en op het moment dat Lubbers III aantreedt wordt het departement omgedoopt tot Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Het tweede kabinet-Balkenende verschuift de aandachtsgebieden in 2003 enigszins: visserij verdwijnt in de naam van het departement en wordt vervangen door voedselkwaliteit, die vanwege de vele crises (gekke koeien, varkenspest) meer prioriteit krijgt.

Negentig jaar OCW Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bestaat op 25 september 2008 precies 90 jaar (feestje?!) Vóór 1918 was onderwijs een van de aandachtsgebieden van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Na de schoolstrijd tussen openbaar en bijzonder onderwijs (1917) werd de oprichting van een eigen departement nodig geacht. De eerste minister van het departement Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen was Johannes Theodoor de Visser (CHU). Tussen 1965 en 1994 waren kunst en cultuur elders ondergebracht. Onder leiding van ministerpresident Jo Cals (KVP), zelf minister van Onderwijs in diverse kabinetten tussen 1952 en 1963, werd een nieuw departement in het leven geroepen: Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Later, in 1982 bij het eerste kabinet Lubbers (CDA), verhuisden de kunsten naar Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur om halverwege de jaren negentig door Wim Kok (PvdA) weer bij Onderwijs te worden geplaatst.

Waar was werkgelegenheid? In 1933, ten tijde van het tweede kabinet-Colijn, wordt het ministerie van Sociale Zaken opgericht. De eerste minister is Jan Rudolph Slotemaker de Bruïne (CHU), die in de jaren twintig minister van Arbeid was onder premier De Geer. Hoewel het volksgezondheidbeleid ook onder dit departement valt, wordt dit pas in 1951 aan de naam toegevoegd. Twintig jaar later vertrekken de ambtenaren met volksgezondheid in hun portefeuille naar een nieuw departement, samen met Milieuhygiëne. Dries van Agt geeft het werkgelegenheidsbeleid in 1981 een belangrijkere plaats door het in de naam van het departement op te ne­ men.

Volksgezondheid reist rond Ook volksgezondheid en welzijn kenden tot het einde van de 18e eeuw weinig bemoeienis van de overheid. Vanaf 1801 was Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor volksgezondheid en de armenzorg. Toen in 1918 het departement van Arbeid werd opgericht, verhuisde een deel van de ambtenaren van de directie Volksgezondheid daar naartoe. In 1933 werd het ondergebracht bij het nieuwe departement van Sociale Zaken, wat pas in 1951 tot uiting werd gebracht in de naam: Sociale Zaken en Volksgezondheid. De armenzorg bleef al die tijd bij ­Binnenlandse Zaken, tot de oprichting van het departement van ­Maatschappelijk Werk in 1952. Premier Biesheuvel (ARP) haalde in 1971 volksgezondheid weer weg bij Sociale Zaken en riep het ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne in het leven. Ruud Lubbers (CDA) hief dit departement in 1982 weer op. De milieuambtenaren verhuisden naar Volksgezondheid en Ruimtelijke Ordening en voor volksgezondheid en welzijn werd een nieuw departement opgericht waar ook cultuur werd ondergebracht (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur). Twaalf jaar later kreeg volksgezondheid weer een minister, in de persoon van Els Borst (D66). De cultuurambtenaren gingen terug naar Onderwijs en het sportbeleid werd onderdeel van het huidige VWS. In 2007 is het ­nieuwe programmaministerie Jeugd en Gezin bij VWS ondergebracht waar ambtenaren van VWS, Justitie, OCW en SZW met elkaar werken. <

advertentie

VenW Het ministerie van Verkeer en Waterstaat ziet vlak na de oorlog, in 1948, het licht. Dat betekent niet dat er eerder geen aandacht was voor deze beleidsterreinen. Al in 1877 wordt het departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid opgericht. Onder Colijn IV, eind jaren dertig, had Waterstaat een eigen departement en was Scheepvaart onderdeel van Handel en Nijverheid. Direct na de oorlog was er heel even een departement van Scheepvaart, dat in 1946 werd omgedoopt tot Verkeer, om twee jaar later in Verkeer en Waterstaat te veranderen.

P U B L I C P R O F E S S I O N A L S

www.calendis.nl Meer info over financiële Specialisten: [email protected]

BIEDT ZEKERHEID PM 16/5

21

advertentie

Samen bouwen aan het openbaar bestu u r

Samen bouwen aan het openbaar bestuur Of u nu starter bent of juist veel ervaring hebt, uw carrière kan een flinke impuls krijgen met de opleidingen van de Bestuursacademie Nederland. Met de meeste kennis van úw praktijk ontwikkelen we actuele vakopleidingen, trainingen, bij- en nascholingen en complete in-companytrajecten voor uw organisatie. En we doen méér dan dat. We brengen mensen, organisaties en nieuwe inzichten

bij elkaar. We helpen organisaties vernieuwen, professionaliseren en gebruik te maken van de eigen capaciteiten. En helpen het juiste talent op de juiste plek te krijgen. Samen bouwen aan het openbaar bestuur. Dat is onze opdracht. En de uitnodiging aan ú. Kijk voor meer informatie op www.bestuursacademie.nl.

www.bestuursacademie.nl

advertentie

consulting interim-management realisatie

B&A is een bedrijf dat met overheden en organisaties maatschappelijke vraagstukken oplost door middel van consulting, interim-management, projectontwikkeling en – uitvoering. B&A is daarmee dé betrokken ondernemer die met mensen en organisaties vernieuwt, investeert en handelt.

Den Haag l Deventer l Amsterdam

www.bagroep.nl

BUITENGEWOON

teamwork

advertorial

Vergroot uw slagvaardigheid door een flexibelere organisatie Bij Resources hechten we veel waarde aan partnership; het op het juiste moment kennis inbrengen, delen en borgen. Iets wezenlijks meegeven, waardoor managers ook op langere termijn scoren. Interimmanagers bij Resources werken nauw samen met de klant aan de meest

Veranderingen in de markt gaan steeds sneller. Om hier als organisatie goed op in te kunnen spelen, is maximale flexibiliteit noodzakelijk. Niet alleen in het bedrijfsleven, maar ook in de publieke sector is deze thematiek aan de orde van de dag. Fusies, reorganisaties, maar ook grote projecten, herstructureringsopgaven en ketensamenwerking zijn dagelijkse praktijk. Door het creëren van een flexibele schil, kunnen de eigen medewerkers zich focussen op deze uitdagingen en de zo belangrijke vernieuwingen realiseren.

uitdagende projecten en helpen obstakels overwinnen en kansen te creëren. Dat doen we door buitengewoon teamwork. Wij zijn dan ook een ánder soort adviesbureau. Een businesspartner die dicht genoeg bij uw mensen staat om expertise in te brengen. En om werkelijk kennis te delen.

Steeds meer commerciële bedrijven optimaliseren hun slagvaardigheid in de markt door rond de vaste personele bezetting een flexibele schil te creëren: zo’n 10 tot 30% van alle functies wordt op tijdelijke basis ingevuld. Het gaat daarbij om alle lagen van de organisatie. Afhankelijk van de benodigde specialisatie, de zwaarte van de functie en de mate van complexiteit van de opdracht, worden deze functies ingevuld door uitzendkrachten, gedetacheerden of interim-managers. De organisatie kan door deze menselijke buffer snel worden aangepast als er behoefte is aan andere deskundigheid, ervaring en omvang. Een soepele omgang met het fenomeen externe inhuur vraagt om een duidelijke strategie voor

personeel en organisatie: een organisatiefi losofie die zich kenmerkt door samenwerken, resultaatgerichtheid, transparantie en flexibiliteit. Wordt er bewust ingekocht en wordt er écht resultaat behaald? Dat is de kernvraag die daarbij centraal staat. In onze optiek is dit alleen effectief als de ingehuurde medewerkers een hecht deel van de organisatie zijn. Ook voor de interim-manager is dit het ideale model, zijn betrokkenheid wordt maximaal benut. Dankzij haar ervaring in het bedrijfsleven, werkt Resources Global Professionals structureel samen met organisaties in de publieke sector om inhuur te optimaliseren en zo de flexibiliteit te vergroten. Daarbij werken wij, naast onze interimmers in vaste dienst, bewust met een netwerk van zelfstandige interim-managers. Zo haalt u altijd de juiste kennis en expertise in huis én matcht het profiel met uw bedrijfscultuur. Wat ons daarnaast onderscheidt is dat wij gedurende het gehele traject betrokken zijn bij de opdracht en zo een sparringpartner zijn voor zowel de opdrachtgevers als de interimmer. Graag delen wij onze visie op flexibiliteit met u. Bel of mail Ursula Schouten of Milène Junius: [email protected] I 06 - 46 00 3281, [email protected] I 06 - 46 00 3374.

Alles over de Resources Global Professionals op: www.resources.nl en www.talentedpeople.nl

24

PM 16/5

Business. from the inside out.

thema < Externe bureaus proberen vastgeroeste baanpatronen te doorbreken

Wie verdient er aan de taakstelling?

De taakstelling moet een fikse impuls geven aan de mobiliteit van ambtelijk personeel. Externe bureaus voor detachering en opleiding storten zich gretig op deze nieuwe markt. Maar het blijkt vaak nog lastig om mensen ‘los te weken’ uit hun dienstverband. TEKST Eefje Rammeloo beeld Lachemann producties

E

meer, maar staan ook in de markt.’ Die constatering hielp De Baak ook en flexibele werknemer is in staat zich aan nieuwe werksituaties bij de ontwikkeling van nieuwe leergangen. aan te passen. Dat ziet een werkgever graag in zijn medewerkers, De grote slag in flexibilisering van de ambtenaar moet echter nog al sinds jaar en dag. Toch kan niet voorbij worden gegaan aan de impuls die de taakstelling, ruim een jaar geleden aangekondigd, worden gemaakt, stelt Louvenberg van P&O. Zijn bureau coacht overheeft gehad op de flexibilisering van de overheid. Flexibiliteit is niet heidswerknemers en helpt ze eventueel bij het vinden van een nieuwe langer een lokroep op het cv van de ambitieuze sollicitant, maar een baan, vaak - maar niet altijd - binnen de overheid. Het blijkt vaak eis van de werkgever, waaraan een medewerker, nieuw of oud, zal echter lastig om mensen ‘los te weken’ uit hun dienstverband. ‘Proeven moeten voldoen. aan iets anders roept weerstand op terwijl dat eigenlijk een kans zou Het idee om flexibeler te worden is echter ‘oude wijn in nieuwe zakmoeten zijn. Wanneer je een andere functie voor bepaalde tijd voorstelt ken’, aldus Jan Louvenberg, directeur Mobiliteit Overheid van P&O willen mensen als eerste weten welke zekerheden eraan verbonden Services Groep. ‘Hans Wijers bracht employability in 1998 voor het zijn.’ Hoezeer de overheid ook roept om flexibilisering van haar voetlicht: werknemers moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor ­a mbtenaren, zonder de randvoorwaarden te veranderen, durven hun eigen loopbaan. Er is sindsdien veel over gepraat en er zijn veel ­medewerkers het niet aan hun onvermoede talenten te ontdekken in nieuwe namen bedacht, maar ‘Managers moeten meer gericht zijn op klus een andere functie. Louvenberg: ‘Wij gaan zelfs zover dat we ­mensen ­u iteindelijk draait het altijd om en inhoud, en minder op de hiërarchie’ dienstbaarheid voor de organisatie.’ in dienst nemen zodat ze loskomen Ambtenaren moeten mobieler worden. Immers, fysieke veranderingen van de overheid, om ze daarna in een andere functie te detacheren.’ zoals een flexibele werkplek hebben geen nut zolang mensen hun Een flexibelere overheid vergroot wellicht de markt voor externe houding niet veranderen. bureaus. De aanzet is gegeven door een grote professionaliseringsslag Als we de plannen van de departementen mogen geloven, dan zal in de contacten tussen overheid en die bureaus. ‘Inkopers denken de taakstelling een forse impuls geven aan die ambtelijke mobiliteit. bewuster na over welke opleiding je waarvoor nodig hebt en hoe dat Functies verdwijnen, andere functies veranderen en aan de mensen past binnen de strategie van de organisatie,’ aldus Janssen van ROI. Er die ze invullen worden nieuwe eisen gesteld. Het schuiven met functies moet ook steeds vaker worden geconcurreerd met andere bureaus via en de daarbij horende competenties biedt een schat aan mogelijkheden aanbestedingen. Het gaat dan vooral om grote raamovereenkomsten. voor externe organisaties die werknemers in de flexibele vorm van een P&O huurt sinds een jaar een adviesbureau in, dat helpt bij het inschrijvernieuwde rijksdienst moeten kneden. Er is flink wat geld voor uitgeven op aanbestedingen. Bij ROI zijn het de eigen adviseurs die de ­inschrijving op de aanbestedingen verzorgen. < trokken. In totaal is voor het sociaal flankerend beleid, dat de taakstelling vergezelt, 100 miljoen euro gereserveerd. Voor de geplande opleiAdvertentie Mobiliteitsbank 4:Opmaak 1 08-05-2008 15:3 ding en verplaatsing van medewerkers vragen de departementen ruim advertentie 210 miljoen euro. Dat zal opleidingsinstituten zoals De Baak en ROI vermoedelijk geen windeieren leggen. Maar Vincent Janssen van ROI wil dat niet zo hard Kom in beweging binnen het Rijk! stellen. ‘Er zit wel groei bij ROI, maar of dat door de flexibilisering komt weet ik niet.’ Ook Jacqueline Bakker van De Baak durft de stijgende vraag naar cursussen niet te koppelen aan een flexibelere overheid. De Mobiliteitsbank.nl beide opleidingsinstituten merken wel een verschuiving naar projectmatig werken in de publieke sector, en pasten hun aanbod daarop aan. Janssen: ‘Hoe werk je het beste in tijdelijke werkvormen met tijdelijke collega’s aan een thema of specifiek project? Managers moeten op een andere manier leidinggeven, meer gericht zijn op klus en inhoud, en minder op de hiërarchie.’ Bakker signaleert dat ambtenaren steeds meer vanuit de wensen van de klant denken in plaats van vanuit hun eigen organisatiestructuur. ‘Mensen zijn niet alleen overheidsmanager PM 16/5

25

achtergrond >

Adviesraden luiden noodklok over slordig gegevensbeheer

Overheid verdwaalt in digitaal doolhof De Raad voor het openbaar bestuur en de Raad voor Cultuur waarschuwen dat de nonchalance rond het bewaren van overheids­ informatie tot een informatie-infarct zal leiden. Er moet een chief information officer voor digitale archivering komen, en een ­coördinerend minister die ­verantwoordelijkheid draagt. TEKST Chris van de Wetering Beeld Lachemann Producties

De Algemene Rekenkamer kon niet boven tafel krijgen wat de afgelopen Het gaat volgens de inspectie dan vooral om documenten die door jaren precies besteed is aan de vernieuwing van het onderwijs. In de misverstanden of door (bewuste) schoonmaakacties kwijtraken of om bulkstroom van informatie bleken de benodigde gegevens onvindbaar. digitale stukken die door iedereen naar eigen inzicht worden opgeborZoekgeraakte overheidsinformatie zorgt geregeld voor nieuws. Eerder gen, zodat niemand ze later ooit nog kan terugvinden. Verder ontbreekt dit jaar kwam de Belastingdienst in opspraak toen bleek dat door een vaak belangrijke contextinformatie (bijvoorbeeld of een document de computerfout 730.000 aangiftes verloren waren gegaan. Deskundigen parafenlijn al heeft doorlopen), waardoor de betekenis van ­documenten waren verbijsterd dat de Belastingdienst geen back-up had gemaakt. moeilijk te duiden is. Documenten raken ook door achteloosheid Naarmate de digitalisering voortschrijdt dijt het aantal strekkende ­onbedoeld in de openbaarheid, zoals gebeurde met de administratie kilometers informatie (indien geprint) uit, maar gaat vitale informatie van het Koninklijk Huis, die Nova een tijd geleden in een aantal vuilniszakken aantrof. Volgens de inspectie ontbreekt het de ­departementen ­gemakkelijker verloren. Een druk op de deleteknop om de systeembeheerder ter wille te zijn die een vollopende server vreest, volstaat al aan een betrouwbaar proces van informatiebeheer. Regels en afspraken om de reconstructie van een bepaald ­besluitvormingsproces ernstig te voor de digitale documenthuishouding zijn ­ontoereikend en als ze er belemmeren. Een onlogische manier van ­opbergen kan desastreus zijn, al zijn, dan worden ze onvoldoende nageleefd. Ambtenaren blijken in en wat te doen met documenten die door de moderne software niet de praktijk ook gemakkelijk om de bestaande systemen heen te kunnen meer te lezen zijn? werken, door bijvoorbeeld informatie te­ ­bewaren in de e-mail en niet De Rijksarchiefinspectie, die ­centraal op te slaan. ­tegenwoordig onder de Erfgoed­ In het visiedocument ­Informatie ‘Ambtenaren zullen straks een groot deel inspectie valt, sloeg al in 2005 van hun tijd bezig zijn met het opzoeken van op orde beloofde het kabinet beteroverheidsinformatie’ alarm over het rappe tempo waarschap. Overheidsinformatie moet mee het rijk (digitale) informatie vindbaar, toegankelijk, betrouwverliest, vooral doordat documenten niet goed worden opgeborgen en baar, authentiek en volledig zijn, zo werd nog eens onderstreept. Het bewaard. Als de overheid de eigen informatiehuishouding niet beter kabinet deed ook voorstellen ter verbetering van de informatiehuisop orde krijgt, moet worden gevreesd voor ernstige collectieve geheuhouding van de ministeries. In april 2008 moest er een ‘definitief congenproblemen, luidde de waarschuwing in het rapport Een ­dementerende cept’ van beheersregels zijn om de informatiestroom onder controle te overheid? De risico´s van digitaal beheer van verantwoordingsinforkrijgen. Ook moest er een ­volgsysteem voor documenten komen, om matie bij de centrale overheid. Een overheid die niet over een zorgvulervoor te zorgen dat de ­informatie in de juiste stroom belandde. De dig systeem voor informatiebeheer beschikt, heeft uiteindelijk ook een ministeries gingen aan de slag met het Project Wegwerken Achterstanverantwoordingsprobleem als documenten die ten grondslag liggen den ­Archieven. De ­bedoeling daarvan was de achterstand in de veraan bepaalde keuzes niet meer boven tafel zijn te krijgen. werking van ­documenten tot 1975 weg te werken. Deze achterstand

26

PM 16/5

- de jaren na 1975 niet meegerekend - beliep toen al zo’n 900 kilogezamenlijke advies duidelijk willen maken dat er fundamentele bemeter papier. langen gemoeid zijn met een ordentelijke ­informatiehuishouding, waarMaar de praktijk van een ordentelijke informatiehuishouding is klaarvoor iedereen zich in de organisatie ­verantwoordelijk zou moeten voeblijkelijk weerbarstiger dan de theorie van de goede voornemens. len.’ De raden waarschuwen ervoor dat een informatie-infarct ook de Volgens de Algemene Rekenkamer, die vaak een beroep moet doen op transparantie, de zorgvuldigheid en de toegankelijkheid van informatie zal aantasten, waardoor ook de ministeriële verantwoordelijkheid oude documenten, is de eigen ­personeelsadministratie voor sommige departementen soms al moeilijk te raadplegen. De Rekenkamer conin gevaar komt. stateerde onlangs dat de digitale personeelsdossiers van Justitie ­nogal ‘Informatie is voor een overheid meer dan een management tool, het wat onvolkomenheden telden. In de vaak onvolledige dossiers raken is de basis van de rechtsstaat,’ zegt De Goede. ‘Uiteindelijk levert de documenten van andere medewerkers verzeild of er zitten documenten beste informatie ook het beste beleid en het beste bestuur op.’ in die totaal niet ter zake doen, zo constateerde de Rekenkamer in een Volgens de Rob en RvC is de inhaalslag die de overheid nu probeert rapport bij het jaarverslag van Justitie. te maken niet genoeg. De adviesraden missen ook een visie in het De digitale wanorde is inmiddels zo ernstig dat ook de Raad voor het kabinetsprogramma, waarin nauwelijks concreet wordt gemaakt waaropenbaar bestuur (Rob) en de Raad voor Cultuur (RvC) recent in een om een zorgvuldige omgang met informatie zinnig is. Voor een ordenhoogst kritisch advies het probleem hebben aangekaart. De overheid telijke informatiehuishouding is volgens hen een cultuurverandering is de greep op de overheidsinfornodig, die zonder visie en een voormatie aan het verliezen, stellen de trekkersrol van de politiek en de ‘ICT levert voor de informatievoorziening niet steeds de oplossing, maar vormt een raden in hun gezamenlijke rapport ambtelijke top niet op gang zal kodeel van het probleem’ Informatie: grondstof met toekomstmen. Ze willen dat er een rijksbreed waarde. Zij voorzien een informaprogramma komt om voor die cultie-infarct. Vooral door de ­voortschrijdende digitalisering van informatuurverandering te zorgen. Ook moet er stapsgewijs worden toegewerkt tie neemt het probleem in rap tempo in omvang toe. naar een nieuwe Wet op Informatie (waarin de Wet op de Openbaarheid Daarnaast is ook de cultuur niet zo gericht op zorgvuldig bewaren van Bestuur en de Archiefwet in op zouden moeten gaan). van documenten, zo staat er in het advies. ‘We constateren in alle De raden stellen ook voor dat er een chief information officer komt, geledingen van de ambtelijke organisatie, van ­beleidsmedewerker tot die de informatiehuishouding rijksbreed gaat stroomlijnen. Ook zou er een coördinerend minister moeten worden aangewezen die verantdg, maar ook in de politiek, een cultuur van ­nonchalance als het gaat om de informatiehuishouding,’ licht Paul de Goede, ambtenaar van de woordelijkheid draagt voor het hele proces. Het toezicht zou voorts Rob het advies toe. ‘Je druk maken om hoe je informatie opslaat en beter geregeld moeten worden, vinden de raden. conserveert is saai en droog, zo vindt men, maar wij hebben in het Het kabinet wil voor de zomer in de voortgangsrapportage over het

PM 16/5

27

Advertorial

Duurzaamheidscongres

PROVADA 2008 AMSTERDAM RAI DINSDAG 10 JUNI

Tijdens de PROVADA vindt op 11 juni van 10.00 uur tot 13.00 uur het congres ‘De Kwaliteit van Duurzaamheid’ plaats. Onder leiding van Anne-Marie Rakhorst Search directeur Anne-Marie Rakhorst zullen key-note speaker Michael Braungart (Cradle to Cradle) en diverse marktpartijen ingaan op verschillende issues die spelen op het gebied van duurzaamheid binnen de vastgoedbranche. Doel van het congres is het ondertekenen van een intentieverklaring waarin marktpartijen aangeven kennis en kunde op het gebied van duurzaamheid te clusteren om nu en in de toekomst aan zo hoog mogelijke duurzaamheidsnormen te kunnen voldoen. Het congres wordt mogelijk gemaakt door Arcadis, BAM Vastgoed, Search, Multi Vastgoed, SenterNovem en Ontwikkelingsberdijf Rotterdam.

PROVADA VASTGOEDBELEGGERSDEBAT 2008

WOENSDAG 11 JUNI DUURZAAMHEIDSCONGRES

PROVADA Corporatiedebat 2008 Onder leiding van Frits Wester, Politiekverslaggever van RTL, en Lex de Boer, directeur SEV, zal een panel van corporatiedirecteuren, vastFrits Wester goedprofessionals en politici samen met de bezoekers discussiëren over een tweetal spraakmakende thema’s:

DONDERDAG 12 JUNI PROVADA CORPORATIEDEBAT 2008

VOOR MEER INFORMATIE, TOEGANGSKAARTEN EN HET COMPLETE PROGRAMMAOVERZICHT GAAT U NAAR:

WWW.PROVADA.NL

Thema 1 : Zitten de corporaties de gewenste stedelijke ontwikkeling in de weg? Sprekers o.a.: Stefan Schuwer (Ymere), Gertjan van den Beuken (Staedion), Wienke Bodewes (Amvest), Hans Polman (BNG), Friso de Zeeuw (Rabo Bouwfonds). Thema 2 : Corporaties: gegroeid en fijngedrukt tussen markt en overheid? Sprekers o.a.: Hubert Möllenkamp (Rochdale), Bas Jan van Bochove (CDA), Carel de Reus (Johan Matser Projectontwikkeling), Adri Duivestein (Gemeente Almere), Jim Schuyt (de Alliantie) I.s.m.

PROVADA Vastgoedbeleggersdebat 2008 Als vervolg op het succesvolle Vastgoedbeleggersdebat op PROVADA 2007, zal ook tijdens PROVADA 2008 het PROVADA P.M. Eichholtz Vastgoedbeleggersdebat plaats vinden met als tafelvoorzitter Prof. P.M. Eichholtz. Het debat heeft dit jaar twee thema’s, namelijk internationaal beleggen en alternatieve vastgoedproducten.

Thema 1 : Internationaal beleggen Sprekers o.a. : Gerard Groener (CORIO NV), Jaap Blokhuis (Redevco Europe), Jan Vermaas (ING REIM), Tim Sketchley (Cushman & Wakefield). Thema 2 : Alternatieve vastgoedproducten Sprekers o.a. : Aart Hordijk (Raad voor Onroerende Zaken), Robert Jan Foortse (ABP), Hans op ‘t Veld (PGGM), Martin Armitstead (DTZ Zadelhoff), Bob White (Real Capital Analytics).

I.s.m.

ondersteund door Onder voorbehoud van drukfouten en eventuele wijzigingen

Meer informatie Voor meer informatie over het debat, de sprekers en de thema’s kunt u op www.provada.nl kijken. Uiteraard kunt u daar ook uitgebreide informatie vinden over PROVADA 2008 en het totale programmaoverzicht welke wekelijks geupdate wordt.

PROVADA Zoomstede 23 3431 HK Nieuwegein T: +31 (0)30 605 14 24 F: +31 (0)30 605 14 87 E: [email protected] I: www.provada.nl

achtergrond < programma Informatie op orde een reactie geven op het advies van Rob en RvC. De Erfgoedinspectie, die belast is met het toezicht, laat alvast weten dat ze de zorgen van de raden deelt en zich goed kan vinden in de aanbevelingen. Het is volgens inspecteur Lodewijk Hovy voor het eerst dat de raden zich zo stellig uitlaten over dit onderwerp. De ­Erfgoedinspectie, die in het verleden herhaaldelijk om meer aandacht voor het openbaarheidsbeginsel van de overheidsinformatie vroeg, voelt zich daardoor gesterkt. Vooral het rechtstreekse verband dat wordt gelegd tussen de algemene beginselen van goed bestuur en het op orde krijgen van de informatiehuishouding juicht Hovy toe. ‘Informatie speelt op alle niveaus een wezenlijke rol bij de beleidsvorming en bij de uitvoering van beleid. Het belang daarvan wordt echter onvoldoende ingezien, laat staan gewaardeerd. En dit op alle niveaus,’ zegt hij. Ernstiger nog is het governance-probleem dat de overheid heeft, aldus de inspecteur. ‘ICT levert voor de informatievoorziening niet steeds de oplossing, maar vormt integen­deel een deel van het probleem.’ De sector Archieven van de Erfgoedinspectie hoopt dit jaar nog een rapport uit te brengen over de toepassing van beginselen van ‘behoorlijk informatiegedrag’. Maar ook met het oog op efficiëntie, bestuurbaarheid en doelmatigheid zou een zorgvuldiger beheer van informatie gewenst zijn. ‘­Ambtenaren zullen straks wel meer dan de helft van hun tijd bezig zijn met het opzoeken en leesbaar houden van overheidsinformatie,’ ­verwacht De Goede. De raden menen dat de overheid onder de enorme beheerslast uiteindelijk zal bezwijken, omdat ambtenaren hun weg niet meer kunnen vinden in het digitale doolhof waarin ze zijn beland. ‘Als informatie kwadrateert doordat rijp en groen zonder selectie naast elkaar digitaal bewaard blijven, heb je steeds meer mensen nodig om er nog chocola van te maken,’ legt De Goede uit. Uit Amerikaans onderzoek blijkt in elk geval dat de beheerskosten van informatie steeds hoger worden. Zo bezien is het voor de ­efficiency niet zo erg verstandig dat er door de taakstelling nogal wat ­documentalisten en archiefmedewerkers (meestal schaal 8) verdwijnen. Daar komt nog bij dat het rijk grote ambities koestert op het terrein van ­­e-government. ‘Als straks blijkt dat de backoffice van de overheid de ­informatieverwerking niet aankan, loop je kans de burger kwijt te raken, vooral als je eerst je ambities luid hebt rondgetoeterd,’ zegt De Goede. <

Wie doet wat? De ministeries, hun onderdelen, maar ook zbo’s zijn zelf verantwoordelijk voor het beheer van informatie en het archiefbeheer. Ze zijn verplicht goede, geordende en toegankelijke digitale gegevensbestanden aan te houden. De minister van Binnenlandse Zaken heeft daarnaast een rijksbrede verantwoordelijkheid. Hij coördineert de documentaire informatievoorziening van de ministeries, de zogenoemde ‘levende informatie’, die nog niet naar het archief hoeft. BZK is ook verantwoordelijk voor het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van het openbaar bestuur en de coördinatie van de overheidsinformatievoorziening. Ook de inzet van ict valt hieronder. In de praktijk gaat de staatssecretaris over deze onderwerpen. OCW heeft daarnaast een rijksbrede verantwoordelijkheid voor de archieven, omdat er ook een cultureel belang mee gemoeid is. Als de documenten ouder dan 20 jaar zijn, vallen ze onder OCW. De minister moet beleid ontwikkelen voor vorming, selectie, behoud en openbaarheid van archiefbescheiden. In de praktijk doet de staatssecretaris dit. De hoofdinspecteur Archieven van de Erfgoedinspectie oefent volgens de Archiefwet 1995 het toezicht uit op de naleving van deze wet door het rijk, de zbo’s, en andere organen van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. De erfgoedinspectie controleert naleving van de archiefwetgeving en de kwaliteit van het archiefbeheer.

Quotamanagement

E-mail ook archiveren

Het interne blad Punt van het ministerie van OCW besteedt deze maand aandacht aan het geschipper met de digitale ruimte. Omdat de hoeveelheid data binnen OCW groeit, zijn sinds 2005 quota op e-mail en persoonlijke schijfruimte van kracht. Een OCW-ambtenaar mag maximaal 100 MB aan documenten opslaan op zijn eigen schijf en slechts 120 MB in zijn e-mailbox. ‘Stuur je ’s avonds met de Blackberry mails door, krijg je ineens een rood kruis. De bak zit vol, je kunt niets meer versturen,’ aldus een van de ambtenaren in het huisblad. Archiveren is het credo. ‘En die opslagruimte is bijna oneindig,’ laat een woordvoerder weten. Op verzoek kunnen OCW’ers superusers worden, zodat ze meer mogen opslaan. Niet iedereen zit daar op te wachten, zoals blijkt uit het artikel: ‘De noodzaak om op te ruimen is dan weg. Dat lijkt me geen oplossing.’

Wat hoort wel en niet in het dossier? Kun je e-mail gewoon in je persoonlijke map laten staan of moet deze gearchiveerd worden? De gang van zaken rond Srebrenica en de Jamby-affaire, waarin (verdwenen) e-mails achteraf cruciaal bleken te zijn, onderstreept nog eens het belang van het bewaren van e-mail. Volgens de archiefwet van 1995 horen alle ‘bescheiden, ongeacht hun vorm, door de overheidsorganen ontvangen of opgemaakt en naar hun aard bestemd daaronder te berusten.’ Volgens de Raad voor het openbaar bestuur is de richtlijn dat alle documenten die een ambtenaar met collega’s in het kader van het werk gedeeld heeft, tot de archiefbescheiden behoren. Een eerste opzetje mag in een persoonlijke map bewaard blijven, maar zodra sprake is van een concept dat collega’s is toegestuurd, moet het ordentelijk worden opgeborgen in het officiële circuit.

PM 16/5

29

interview >

30

PM 16/5

Transitiedeskundige Jan Rotmans over de mentale horden van de duurzaamheid

‘Overheid maakt onvergeeflijke fouten’ Nederland zou over veertig jaar het duurzaamste land ter wereld kunnen zijn, zegt transitiedeskundige Jan Rotmans. Maar dan moet de overheid wel inspelen op de ­initiatieven die in de samenleving opbloeien. Nu zijn ministeries nog veel te vaak met de eigen overleving bezig en de politiek vergaloppeert zich met verkeerde maatregelen als de verpakkingsbelasting TEKST eefje rammeloo FOTO’s Rob Jongbloed

Boven zijn cv staat dat hij een ‘maatschappelijk laar. De rest is daaraan onder­geschikt. De stand op, verklaart Rotmans. ‘Mentaal zijn we gedreven wetenschapper’ is. En dat is hij. Jan ­sytemen zijn zo complex geworden dat men de er nog niet klaar voor. We zijn gewend te bouRotmans, van huis uit wiskundige, onderzoekt kern uit het oog is verloren. Complexe systemen wen op vaste grond. Bovendien: water was veranderprocessen in vrijwel alle sectoren. Zijn willen zichzelf in stand houden en blijven daaraltijd iets waar we vandaan wilden blijven. Dat ultieme doel is een duurzame samenleving. Hij om maar doorgroeien. Daarom zijn discussies vergt een ­omslag in ons denken.’ staat aan het hoofd van het Dutch Research veel te technisch ­geworden. De patiënt denkt Van alle kanten krijgt het kabinet de kritiek ­Institute For Transitions (Drift), een kleine afdeniet in termen van marktwerking. Je kunt wel dat ze vooral bezig is met hypes. Is de overheid ling van de faculteit sociale wetenschappen van zeggen dat je in Groningen beter wordt geholwel in staat een dergelijke omslag te maken? de Rotterdamse Erasmus Universiteit, die zich pen, maar een patiënt wil hier om de hoek naar ‘Het kabinet zou een kompas moeten vormen. bezighoudt met transitieprocessen. Vanuit zijn het ziekenhuis, zodat zijn familie op bezoek kan Ik vond die honderd dagen een heel goed idee. kamer kijkt hij uit over heel Rotterdam, inclusief komen. Het gaat nu alleen over DBC’s en Eigenlijk moet je het omdraaien: honderd dagen de drukke snelwegen eromheen. Genoeg ­abstracte indicatoren. Mensen weten helemaal beleid maken en dan weer het land in. Het ­inspiratie dus om over de stand van zaken van niet meer waar het over gaat.’ Rotmans vertelt ­kabinet noch de ambtenaren zien hoe duurover een duurzaamheidsproject in de lang­ zaamheid leeft in het land. Dat lukt ook niet met de Nederlandse samenleving na te denken. Het misverstand dat duurzaamheid alleen toepasdurende zorg: met een wijkverpleegster die één werkbezoekje, hoor. Zelfs voor mij als baar is op energie, zet hij snel opzij. Het gaat langskomt, een praatje maakt en aandacht ­specialist is dat moeilijk. Wij gaan binnenkort niet alleen om materiaal, maar ook om mensen, geeft. ‘Niet omdat er volgens een indicatie of een tournee maken langs alle regio’s in Nederen die sociaal-culturele kant van duurzaamheid een quotum een half uur openstaat voor patiënt land om een groot aantal initiatieven te bekijwordt volgens ­ Rotmans schromelijk onderX, maar omdat de verpleegster vanuit een zeken.’ Als de overheid nog ideeën nodig heeft, schat. dan kan ze daarvoor prima ‘Verschillen bínnen ministeries zijn vaak De systemen in de de maatschappij aanspregroter dan tússen ministeries’ ken, weet Rotmans uit Nederlandse samen­ leving zijn zo geëconoeigen ervaring. ‘Landelijk miseerd en gerationaliseerd dat de menselijkkere warmte en liefde vindt dat iemand aanhebben we zo’n tienduizend duurzaamheidsheid is ondergesneeuwd, vindt hij. Zijn eigen dacht en verzorging nodig heeft.’ initiatieven geturfd. Dat zijn veelal mensen die ervaring onderbouwt die constatering. Na een nooit aandacht krijgen: die ene boer die biolofietsongeluk waarbij hij in zijn gezicht op tien Hypes gisch teelt, of die ene vrouw met een biologisch plaatsen botbreuken had opgelopen, had hij Het is geen samenleving van geitenwollen sokwinkeltje. Nederland zou een proeftuin kunnen behoefte aan psychologische begeleiding. ‘Artken, die Rotmans nastreeft. Het terug naar de worden voor duurzaamheid, over veertig jaar sen zagen me als een technisch artefact dat ze basis combineert hij als flexibele wetenschaphet duurzaamste land ter wereld. Het gaat er liefst zo snel mogelijk willen repareren. per even gemakkelijk met flitsende ideeën over niet om dat het gerealiseerd wordt, maar dat ­Technisch hebben ze mijn gezicht heel mooi de maatschappij van de toekomst. Energie windoel alleen al geeft veel positieve energie.’ gereconstrueerd, maar bij de psychologische, nen uit wegen bijvoorbeeld, via geavanceerde Het ontbreekt de overheid vooralsnog aan lef, emotionele kant werd ­helemaal niet stilgestaan. Peltier-elementen die onder het asfalt worden stelt Rotmans. In een zoektocht naar ­oplossingen Een chirurg zei zelfs: “Over tien jaar kun je door aangelegd en die energie kunnen opwekken voor moderne problemen grijpen ministers en een robot geopereerd worden en kun je dagen voor de huizen naast de weg. Of drijvende wijhun ambtenaren veel te gemakkelijk naar hun eerder naar huis.” Maar dat wilde ik helemaal klassieke instrumentarium. Experimenteren met ken, ­vanuit het idee dat als het water dan toch stijgt, je maar beter met het water mee kunt duurzaamheid durven ze niet goed. Neem nu de niet. Ik had aandacht, tijd en begeleiding nodig omdat ik er anders uit ging zien. Het gaat niet bewegen. Een drijvende stad roept nieuwe vraomstreden verpakkingsbelasting. ‘Die is heel alleen om wat efficiënt en effectief is, maar ook gen op: welk beton gebruik je, welk cement, en klassiek bedacht. Bij alles wat je koopt erger je wat gevoelsmatig zou moeten gebeuren.’ moeten de gebouwen ook kunnen worden verje dood aan de vele, vaak nutteloze verpakDe essentie is zoek, bedoelt Rotmans. Niet plaatst zodat ze naast de woonfunctie ook ankingen, dat is zonder meer waar. Maar het heeft alleen in de zorg, maar bijvoorbeeld ook in het dere functies kunnen krijgen? Ook in omgegeen enkele zin om de belastingen bij de fabrionderwijs: ‘Het gaat over het contact tussen vingsvraagstukken spelen emotionele aspecten. kant te verhogen, en dan nog maar met een leerling en docent, tussen patiënt en behandeDe ideeën, hoe fantastisch ook, roepen weerluttel bedrag. Je weet dat de belasting PM 16 /5

31

interview < ­ iteindelijk bij de consument terugkomt. Het is u verkapte belastingverhoging. Dan maar niet duurzaam, zullen velen denken. Je kunt beter met de tien grootste bedrijven afspreken dat ze ­worden beloond als ze laten zien dat het met de helft minder kan. Als dat werkt komt de rest vanzelf.’ Hadden ambtenaren dat doorberekenings­ effect niet kunnen voorzien? ‘Dat is inderdaad vreemd. Ik kan dat niet goed begrijpen. Je hebt dan wel verheven doelstellingen en ambities, maar je grijpt terug op dit soort bestaande ­varianten. Je wéét dat extra belastingen niet werken voor gedragsverandering. Dit is een compromis, men maakt onvoldoende gebruik van innovatieve instrumenten.’

subsidies. Maar de mentale, juridische en institutionele ruimte.’ Rotmans loopt bij duurzaamheidsprojecten regelmatig tegen dingen aan die niet kunnen. Het plan voor een agro-ecopark met combinaties van functies, zoals een aardappelteler, tomatenboer en champignonkweker, kon niet doorgaan. ‘Ik geloof dat er wel 75 ontheffingen nodig waren. Je zou tijdelijk even moeten afzien van al die regels om de koplopers de ruimte te geven. Maar als je eerst een lijst krijgt van wat allemaal niet mag, dan begin je niet eens meer.’ Hij begrijpt de overheid wel: ‘Het zijn niet alleen juridische horden die de ambtenaren moeten nemen, het zijn vooral mentale horden. Veel dingen die je hebt opgebouwd, moet je nu weer afbreken.’ Misschien zit het best snor met het creatieve vermogen van ambtenaren, denkt Rotmans. Maar in het algemeen benutten ze de ruimte die ze voor zichzelf hebben geschapen onvoldoende. Bij de het proces van energietransitie gebeurde dat wel. Een klein groepje ambtenaren vroeg Rotmans een jaar of acht geleden om advies. Ze wilden weten hoe ze de transitie naar duurzame energie konden organiseren. De tips die ze kregen bleken aardig succesvol. ‘In het begin werden ze bij Economische Zaken bekeken als vrijbuiters en hobbyisten.’ Je zou zeggen dat het DG Innovatie een grote rol speelde in de energietransitie. Rotmans: ‘Maar die wilden daar niets van weten. Ja, nu wel. Nu het succes heeft.’ Het draait om macht en belangen, stelt hij. Verandering is vreemd en bedreigend, zeker als het gaat om radicale en structurele belangen.

Ad hoc-oplossingen In plaats van belasting kan er ook met beloning Wiskundige Jan Rotmans (1961) worden gewerkt. Het zogenoemde ‘spitsmijden’, promoveerde in 1990 aan de het experiment waarbij automobilisten vijf euro Universiteit Maastricht. Na daar krijgen als ze de auto laten staan, lijkt vooralseen periode als professor te hebben nog goed te werken. De vraag wat het effect van gewerkt werd hij aan de Erasmus zo’n project is wanneer je het op grotere schaal Universiteit benoemd tot professor wilt invoeren, is al gesteld. Wellicht moeten dan in duurzame transities en systeem de mensen die toch willen rijden de beloning innovaties. In 2004 richtte hij Drift betalen voor de mensen die in plaats van de op: Dutch Research Institute for auto het openbaar vervoer nemen, oppert Transitions. Rotmans is betrokken ­Rotmans: een soort bonus-malussysteem. En bij verschillende Europese fora, mislukt het project alsnog, dan is dat ook geen zoals het European Sustainability Network Matisse. ramp. Sterker nog, mislukkingen zijn hard ­nodig. Vooral in transitieprocessen. Als je je concentreert op een paar oplossingen en alle andere verandering binnen je eigen ­organisatie overniet-gewenste uitkomsten van een experiment leef je het niet.’ links laat liggen, dan mis je een hoop leerstof. Rotmans voert het gesprek terug naar zijn Van de tien experimenten zouden er zes of zeven eerdere opmerking dat complexe systemen hun moeten ­kunnen mislukken, denkt Rotmans. Cultuuromslag eigen voortbestaan willen controleren. ‘De ‘Maar de overheid wil de kans minimaliseren Wie zijn die creatieve en innovatieve koplopers echte landbouwtransitie is pas gerealiseerd als dat een project niet lukt. Terwijl, als je een goed in bestuurlijk Den Haag? ‘Verschillen bínnen het ministerie van LNV is opgeheven. Vroeger verhaal hebt, je mislukkingen vanuit een ministeries zijn vaak groter dan tússen miniswas er bij wijze van spreken 1 ambtenaar op ­duidelijke visie goed kunt uitleggen.’ teries. Economische Zaken is nu in een aantal 10.000 boeren, nu misschien 1 op 100. Bij Het langetermijnbeleid wordt doorkruist door gevallen wel innovatief bezig, en Vrom is van ­gebleken succes moet je jezelf durven opheffen. ad hoc-oplossingen. De uitvoering van een origine een innovatief ministerie. Maar binnen Is dat voor de samenleving een ramp? Ik denk ­degelijke visie wordt nog moeilijker doordat de Verkeer en Waterstaat en VWS bestaat nog de het niet.’ Maar ministeries wapenen zich. ‘Ze overheid tegenstrijdige signalen afgeeft. Er nodige weerstand tegen structuurveranderinbouwen mechanismen in die aanslagen, want ­worden ‘onvergeeflijke zo worden nieuwe fouten’ gemaakt, aldus ­o ntwikkelingen en ‘Complexe systemen willen zichzelf in stand houden Rotmans. De nieuwe ­instrumenten gepercien blijven daarom maar doorgroeien’ kolencentrales bijvoorpieerd, overleven.’ Volbeeld, of het afschaffen van de subsidies op gen.’ De vertaling van de duurzaamheids­ gens Rotmans is het ook ‘tamelijk zinloos’ om zon- en windenergie, en het schrappen van het revolutie van samenleving naar beleid op de het aantal ambtenaren te willen verminderen. fiscale voordeel op de zuinige Prius-auto. Zulk ministeries is al tien jaar bezig. Rotmans: ‘Aan het eind van de rit hebben we meer ambtegenstrijdig beleid heeft een groot psycholo­‘Ambtenaren zeggen nogal eens: “We zijn toch tenaren. Daar sluit ik al jaren weddenschappen gisch effect, dat echoot nog heel lang na.’ al innovatief bezig, kom dan eens kijken naar over af.’ Om in te schatten waar er ambtenaren de voorbeelden!” Dat doen we dan keurig, maar uit kunnen zijn ambtenaren nodig, en om ze Vrijbuiters en hobbyisten toch. Een cultuuromslag duurt decennia en een weg te werken zijn er nog meer nodig. Anders Het kabinet moet zich niet opstellen als andere manier van werken is ook nog ver weg.’ worden er wel uitvluchten bedacht waardoor ­regisseur, maar als belangrijke medespeler, zou De samenleving ontwikkelt zich op dit moment het lijkt alsof ambtenaren geen ambtenaren Rotmans adviseren. Hij noemt het gevaar van sneller dan de ministeries kunnen ­bijhouden. meer zijn, zoals destijds gebeurde in de zbo’s. het ‘stuk organiseren’ van goede initiatieven. ‘Ik begrijp dat wel, maar voor een ministerie is Rotmans: ‘Vanuit systeemperspectief is het wel ‘Dan verklein je automatisch de ruimte. Niet dat gegeven fnuikend. Als je nu nog niet de elegant, maar tegelijkertijd kent het z’n eigen ­alleen de financiële ruimte - het gaat niet om ramen open hebt en vrijplaatsen creëert voor tragiek.’ <

32

PM 16/5

Colofon PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 - 31 22 777 fax 070 - 34 56 925 www.pm.nl [email protected] [email protected]

Allemaal alert

Waar verkiezingen zijn, zijn waarnemers. Zij zijn niet meer weg te denken uit het beeld van een modern electoraal proces. Weg te sturen zijn ze natuurlijk wel, zoals gebeurde in Wit-Rusland, Zimbabwe en Myanmar. Maar dat kun je maar één keer doen, want zonder externe, neutrale en deskundige waarnemers tel je niet meer mee als ­democratie. Verkiezingswaarnemers zijn daarmee eigenlijk een randvoorwaarde voor democratische verkiezingen geworden. Zij controleren in naam der democratie of het verkiezingsproces eerlijk en zorgvuldig verloopt en of zich geen onregelmatigheden voordoen. Maar wat is eerlijk, wat is zorgvuldig en wat is een onregelmatigheid? Is het oneerlijk als sommige mensen lang in de rij moeten staan om te stemmen en andere niet? Is het ­onzorgvuldig als er telfouten worden ­gemaakt? Is het uitvallen van de verwarming in een stemlokaal een onregelmatigheid? Die vragen zijn gemakkelijk te beantwoorden als het extremen betreft: een groot aantal ­mensen van een etnische minderheid dat bij sluitingstijd wordt weggestuurd zonder ­gestemd te kunnen hebben; telfouten die ­allemaal in het voordeel van één partij blijken te zijn; stemcomputers die compleet ­onbetrouwbaar blijken na een stroomuitval. In de meeste gevallen zijn de situaties niet zo duidelijk en onomstreden. En daar hoef je geen pas gedemocratiseerde bananenrepubliek voor te zijn. In de VS, zelfverklaarde überdemocratie, leeft het trauma van Florida 2000 nog steeds. De strijd over welke stemmen wel of niet moesten worden geteld of herteld werd via het hooggerechtshof uitgevochten. In Florida ging het debat onder meer over de betrouwbaarheid van verouderde technologie. Maar ook nieuwe stemtechnologie roept vragen op. In veel landen waar stemcomputers worden gebruikt, waaronder Nederland, heerst een toenemende scepsis over de veiligheid en betrouwbaarheid daarvan. En terecht: als een paspoort en een ovchip niet veilig te maken zijn, waarom zouden de stemcomputers het dan wel zijn? ­A nderzijds, verwachten we niet meer van computers dan we ooit van het analoge ­proces hebben verwacht? En is het niet ­realistischer om te zorgen dat we alert zijn op feitelijke misstanden dan te proberen de

kans daarop volledig uit te bannen? Alert zijn. Dat is misschien wel alles wat we van waarnemers kunnen en mogen verwachten. Maar hoe organiseer je alertheid? Met die vraag worstelde de internationale non-gouvernementele organisatie NDI al een tijd. In meer dan vijftig landen, waaronder de meest prille en kwetsbare democratieën, ­zoals Sierra Leone, Albanië en Bahrain, was zij actief met waarnemers in het veld. Het grote dilemma was: óf je zet getrainde waarnemers op een strategische plek en laat ze alles volgen - maar dan kom je altijd mensen te kort om het hele land te dekken. Óf je laat diezelfde mensen rondreizen en op zoveel mogelijk plekken poolshoogte nemen – maar dan gebeurt het waarnemen vrij oppervlakkig. NDI koos uiteindelijk voor kwaliteit ­boven kwantiteit, maar zorgde wel dat het werk van de waarnemers sneller kon ­verlopen. Per sms konden codes worden ­gezonden naar het hoofdkwartier voor elke vorm van oneerlijk, onzorgvuldig of onregelmatig handelen. Op het hoofdkwartier ­konden deze codes aan een digitale kaart worden gekoppeld en zo konden patronen ontdekt worden. Bijvoorbeeld of in bepaalde regio’s of onder bepaalde groepen structureel dingen misliepen. Sms-powered election monitoring werd een groot succes. Maar alle technologie ten spijt, elk waarnemingssysteem blijft zo sterk als de kwaliteit en kwantiteit van de waar­ nemers. Om écht een stap vooruit te zetten in het monitoren van een democratisch verkiezingsproces, moeten we dat monitoren ­democratiseren. Waarom niet eenzelfde meldsysteem toegankelijk maken voor alle kiezers? Je staat te lang in de rij: je stuurt een sms’je. Je wordt onheus bejegend: je stuurt een sms’je. Je ziet dat er koffie over de stemmachine heen valt en ruikt daarna de geur van verse kortsluiting: je stuurt een sms’je. Zo kunnen we het democratisch ­potentieel dat we aanboren om een bestuur te kiezen ook aanboren om te zorgen dat dat zo eerlijk, zorgvuldig en regelmatig mogelijk gebeurt.

Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Eefje Rammeloo, Chris van de Wetering, Rianne Waterval (projecten) en Rutger van den Dikkenberg (stagiair) Eindredactie Dirk de Rover en René Zwaap Medewerkers aan dit nummer Jorrit de Jong en Yvonne Kroese Vormgeving Rob Jongbloed (artdirector), Welmer Keesmaat Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Drukkerij Hollandia Printing, Heerhugowaard Advertenties Asha Narain, 070 - 31 22 770, [email protected] Verschijning PM komt 22 maal per jaar uit in een oplage van ruim 11.000 exemplaren Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Uitsluitend via [email protected] Een jaarabonnement op PM kost € 143,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. © 2008, Politieke Pers BV

Jorrit de Jong is fellow aan de Kennedy School of Government van Harvard University

PM 16/5

33

spelers >spelers > Nederlands Taxonomie Project enthousiast onthaald door Roel Bekker en Gerrit Zalm

XBRL: een nieuwe taal voor de rekenmeesters

Het Nederlandse Taxonomie Project, gedragen door Justitie en Financiën, is gericht op het brede gebruik van het nieuwe systeem XBRL in de financiële verantwoording. Kosten­ besparingen op meganiveau zijn mogelijk. Accountants zijn nog onwennig. TEKST eefje rammeloo

FINANCIËN/JUSTITIE • Wazige blikken van de heren Pauw en voorts. Vaak werd ook nog eens naar dezelfde gegevens gevraagd. ­Witteman toen Gerrit Zalm een paar maanden geleden tijdens een ‘Dan loopt Milieubeheer van de provincie weer door het bedrijf met interview vertelde dat hij iets ging doen met XBRL. Iets met staneen clipboard, misschien nog geen twee maanden nadat wij daar daarden voor rapportages van beursgenoteerde bedrijven. Niet echt waren.’ inspirerende kost voor een spetterend tv-optreden. Maar de goeroe Met XBRL wordt alles anders: aan de hand van codes worden van de vernieuwing van het rijk, Roel Bekker, zegt ‘gefascineerd’ te (financiële) gegevens gelabeld. Begrippen zoals activa, passiva en zijn door het idee, hoewel hij zich in beginsel afvroeg of het niet brutoloon komen in een bepaalde verhouding tot elkaar te staan weer een nieuw, groots ict-project is, met alle risico’s van dien. waardoor volgorde en samenhang duidelijk worden. De gegevens Tijdens een tweedaags congres over taxonomie in het futuristische komen rechtstreeks uit de administratie van een bedrijf en onderEvoluon in Eindhoven proberen vertegenwoordigers van allerhande nemers of hun accountant hoeven ze maar een keer te verzamelen overheidsorganisaties en bedrijfsen kunnen ze vervolgens doorstuleven enkele honderden accounren aan alle organisaties die een wie op deze manier wil werken moet wel weten waar hij het over heeft tants duidelijk te maken wat er, rapportage verwachten. Vis is als het aan hen ligt, gaat veranlaaiend enthousiast: ‘De gegevens deren. Zij zijn immers degenen die met XBRL moeten werken. zijn niet te manipuleren omdat het invoeren niet meer door mensenRuud Vis van de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) laat tijdens handen wordt gedaan.’ zijn presentatie een animatiefilmpje zien. Draaiende radertjes stellen Wie op deze manier wil werken moet wel weten waar hij het over een bedrijf voor, met een eigenaar die in zijn werk telkens wordt heeft. Alle betrokken instanties moeten met dezelfde definities wergestoord door een irritante Sherlock Holmes die de boel komt inspecken, anders heeft het labelen van de gegevens geen zin. Simpel teren. De commissie-Aptroot zat niet ver naast de waarheid, wees gezegd: als de Vrom-Inspectie een ander beeld heeft van een koe het interne onderzoek door de inspectiediensten uit. ‘Het toezicht dan de VWA dan moet voor die inspecteur alsnog een aparte was een zooitje,’ stelt Vis. Bedrijven werden gecontroleerd door de ­r apportage worden gemaakt. ‘Binnen één domein spreken we VWA, door de Vrom-Inspectie, door decentrale overheden, enzo­dezelfde taal,’ aldus Vis. Samenwerken aan de hand van ingenieuze

34

PM 16/5

spelers >

softwaretoepassingen is mooi, maar er dient dus ook een eigen woorMariette Lokin is coördinator regeldrukvermindering bij het minisdenboek, een zogenoemde taxonomie, te komen voor iedere sector. terie van Justitie, van waaruit ze de rijksoverheid enthousiast proNiet per proces (verticaal), maar door rijksbrede (horizontale) beert te maken voor het Nederlandse Taxonomie Project, dat het ­coördinatie zodat er straks één woordenboek bestaat voor relevante breed gebruik van XBRL in de financiële wereld nastreeft. Ze geeft termen. toe dat het langzamer gaat dan aanvankelijk verwacht werd. ‘We Het spreekt bijna voor zich welke voordelen dit meebrengt. hebben de boel goed opgestookt, maar nu moeten de concrete ­Lastenverlichting voor bedrijven, want die hoeven hun accountant ­resultaten komen: grootschalig gebruik én het doorgeven van kosnog maar een keer te betalen. Ook andere instanties kunnen samen tenbesparingen door accountants aan hun klanten.’ Ze erkent dat de met hun klanten van de systematiek profiteren. De klanten van de race nog niet gelopen is: ‘Het is een groot, complex project dat veel IND bijvoorbeeld, wanneer de organisaties die betrokken zijn bij een samenwerking vergt. Het is net als het eten van die olifant: kleine aanvraag voor een verblijfsvergunning voortaan met dezelfde hapjes, anders verslik je je.’ ­definities en in dezelfde standaarHet project wordt getrokken den besluiten te werken. Ook zij door Justitie en Financiën van‘het is net als het eten van die olifant: kleine hapjes anders verslik je je’ kunnen dan de nodige gegevens wege de verlaging van de regelgemakkelijk uitwisselen. Staatsdruk. Omdat het ook de nodige secretaris Albayrak van Justitie toonde zich erg enthousiast in haar effecten kan hebben op de plannen van Roel Bekker is ook BZK er speech op de eerste dag van het evenement. ­inmiddels bij betrokken. De wet- en regelgeving staat voorop in de Het samenwerken via ict-toepassingen past ook mooi in de plannen ontwikkelingen. Die bepaalt de bevoegdheden van de overheid en van Roel Bekker. Kosten voor de inspectiediensten moeten in 2011 geeft ook aan op welke momenten de burger contact heeft met de met een vijfde worden teruggebracht. Vis verwacht dat bij de VWA overheid. Over een paar jaar moeten alle dossiers aan elkaar gekopeen deel van de dierenartsen ‘wordt teruggegeven aan de arbeidspeld zijn via het dossier Mijnoverheid.nl dat iedere burger dan heeft. markt’. Een grote bijdrage aan de 12.800 fte die moeten verdwijnen ‘Ik verplicht niemand tot het werken met XBRL,’ aldus directeur zal het niet zijn, want ongeveer de helft van de dierenartsen is niet Jenny Thunnissen van de Belastingdienst tijdens het slotdebat tegen in dienst bij de VWA, maar ingehuurd. ‘Maar zij zijn wel drie keer zo een zaal vol twijfelende accountants. ‘Maar je doet jezelf er een duur, dus het betekent een flinke besparing,’ stelt Vis. plezier mee.’ <

advertentie

Werken bij een top organisatie!

Werken via P&O Services Groep Voor onze opdrachtgever, een gemotiveerde en ervaren professional (M), zijn wij op zoek naar een vacature voor de functie van

Organisatieadviseur in een organisatie in verandering.

doelstellingen van een organisatie; hij is ervan overtuigd dat mensen doelstellingen tot leven kunnen brengen wanneer zij werken in een omgeving die duidelijkheid geeft over verwachte resultaten en houding en die eigen initiatief en verantwoordelijkheid stimuleert. Onze professional wordt omschreven als kwaliteit- en resultaatgericht, flexibel, daadkrachtig en integer.

Uw vraag: Als werkgever zoekt u naar een adviseur, die met oog voor het proces gaat voor resultaat. U wilt een adviseur die tegengestelde belangen bij elkaar weet te brengen, in staat is compromissen te sluiten en tegelijk richting weet te geven. Uw organisatie wil een ontwikkeling van en door uw management opstarten en u wilt daarbij gebruik maken van de expertise en ervaring van een organisatiedeskundige.

Interesse? Ziet u mogelijkheden voor deze academisch geschoolde professional in uw organisatie, neemt u dan contact op met Mischa van Baaijen, Manager Interim Professionals, op telefoonnummer 06-53424762. Een bericht per e-mail kan ook: [email protected].

Het aanbod: Onze opdrachtgever is een organisatieadviseur met ervaring in ambtelijke en politiek/bestuurlijke organisaties. Hij werkt vanuit betrokkenheid bij de

P&O Services Groep biedt creatieve mobiliteitsoplossingen voor personeelsvraagstukken. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt zeker op prijs gesteld!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl PM 16/5

35

spelers > Peter de Klerk was enige kandidaat voor Cahama

VWS levert voorzitter werkgroep antidoping VWS • Vanaf 1 november bekleedt de Rotterdammer Peter de Klerk belangrijke commissie is. Maar de functie van voorzitter van de Cahama, een antidopingwerkgroep mijn kandidatuur was ook een waarin alle overheden van de Raad van Europa zijn vertegenwoorbeetje politiek getint: het is goed digd. Hij was de enige kandidaat. ‘Ik heb een goede naam in de dat Nederland in dit soort vertecommissie,’ zegt De Klerk daarover. genwoordigingen ook zichtbaar is.’ Als voorzitter wil De Klerk ­Europa Het voorzitterschap is een nevenfunctie naast zijn baan als senior meer op de kaart krijgen bij de Wada. ‘De afgelopen jaren zijn er beleidsmedewerker op het ministerie van VWS. Naar eigen schatting twee dingen niet goed gegaan: de vestigingsplaats werd Montreal zal het voorzitterschap hem ‘een halve dag tot een dag per week’ en de voorzitter werd een Australiër, maar Europa is hét continent gaan kosten. Dopingwetgeving is waar de meeste inspanning op ‘Mijn kandidatuur was ook geen nieuw terrein voor de 58dopinggebied wordt geleverd.’ een beetje politiek getint’ jarige De Klerk, want bij VWS Zijn baan bij VWS blijft gewoon houdt hij zich er ook mee bezig. bestaan. De Klerk werkt nu acht De Cahama is vier jaar geleden ingesteld door de Raad van ­Europa jaar bij de directie Sport van het ministerie. Hij kwam er een half om, volgens De Klerk, ‘één lijn te trekken richting het beleid van de jaar na de oprichting van de Wada en hield zich vanaf dat moment World Anti Doping Agency (Wada)’. Al vanaf de oprichting is De Klerk bezig met doping. Daarvoor werkte hij twintig jaar bij de Consumende Nederlandse vertegenwoordiger in deze werkgroep, die gemiddeld tenbond. ‘Ik deed daar patiëntenrechten en gezondheidszorg,’ legt drie keer per jaar bijeenkomt in Straatsburg. In de tussentijd worden de Rotterdammer uit. de vergaderingen voorbereid. Wielrennen is dé dopingsport bij uitstek en de komende weken wordt in Italië de Giro d’Italia verreden. ‘Maar,’ zegt De Klerk, ‘ik ga De Klerk: ‘Ik heb me kandidaat gesteld om verschillende redenen. Ten eerste omdat het binnen het internationale antidopingbeleid een de Giro niet met bijzondere belangstelling volgen, hoor.’ < [RvdD] advertentie

Wil je een uitdagende baan in het kloppende hart van de Nederlandse politiek bij een groeiende fractie? Partij voor de Vrijheid is op zoek naar een beleidsmedewerker die zich met enthousiasme wil inzetten voor de standpunten waar de PVV voor staat.

Financiën & Fiscale zaken

o goed kunnen analyseren; o goede beheersing van de Nederlandse taal; o goede sociale vaardigheden; o ervaring in/of interesse voor de politiek; o affiniteit met de doelstellingen van de PVV; o geen 9 tot 5 mentaliteit; o de beleidsmedewerker dient op basis van opleiding en/of relevante ervaring goed thuis te zijn op de beleidsterreinen van overheidsfinanciën, begrotingen, fiscale zaken of macro-economische vraagstukken. Enige kennis en ervaring van pensioenen, sociale zaken en verzekeringen is een pré.

Functie omschrijving:

Arbeidsvoorwaarden:

Wij zoeken een beleidsmedewerker voor de volgende portefeuille:

In samenwerking met het kamerlid Financiën houdt de beleidsmedewerker zich bezig met de beleidsvoorbereiding. Tevens woont de beleidsmedewerker debatten bij en ondersteunt hij/zij hierbij het kamerlid. De functie is in een dynamische omgeving waar men politieke veranderingen en processen van dichtbij meemaakt. De beleidsmedewerker dient goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid te hebben, snel de relevantie van informatie in te kunnen schatten en deze helder en bondig schriftelijk te kunnen verwerken.

Functie eisen:

o moet kunnen functioneren op HBO of academisch niveau;

36

PM 16/5

o Voltijds dienstverband; o een goede beloning, in overeenstemming met de zwaarte van de functie; o 24 verlofdagen per jaar Tijdens de sollicitatieprocedure zal worden gevraagd: o 2 professionele referenties; o Verklaring omtrent het Gedrag

Solliciteren:

Stuur je sollicitatiebrief met cv zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk 23 mei naar: [email protected] of naar: PVV-fractie, t.a.v. R. de Roon, Postbus 20018, 2500 EA Den Haag.

spelers >

Bellen met...

‘Mensen zijn de succesfactor in je organisatie,’ aldus ­Gerard Vrinte, directeur van Search POSG, een nieuw ­bureau van de P&O Services Groep. ‘Waar P&O uitgaat van de betrokken ­ambtenaar, ga ik nu uit van de vraag van de opdrachtgever.’ HRM-consultant Gerard Vrinte leidt een mobiel leven. Niet alleen houdt hij zich bezig met mobiliteitsvraagstukken op de arbeidsmarkt, hij reist ook stad en land af om contacten te onderhouden en mensen te polsen.Vandaag gaat het van Tilburg via Maastricht naar Hedel, waar het hoofdkantoor van de P&O Services Groep is gevestigd. Aan de telefoon maakt Vrinte een amicale indruk. ‘Fotoshop me niet te mooi! Ze moeten me nog wel kunnen herkennen,’ schalt het. Hij staat PM te woord vanuit een parkeerhaven. Aanleiding? De oprichting van Search POSG, een ‘nieuwe loot aan de stam van de P&O Services Groep’, aldus het persbericht. Wanneer bent u begonnen? ‘Op 1 april. En ik denk dat ik binnenkort al de leukste advertentie uit mijn loopbaan kan zetten: eentje waarin ik op zoek ben naar eigen personeel.’

rinndetrdeeel V d r a r Geecteur Search POSG o van de P&O Services Groep Dir

Klinkt niet als iets heel anders. Of je daar nu een nieuw logo voor nodig hebt... ‘Wij van Search POSG leveren naast kandidaten uit een mobiliteitstraject ook mensen die zich uit eigen beweging bij ons hebben ­aangemeld voor bemiddeling. Dat levert een andere perceptie op van kandidaten. Wij hebben een databank van zware specialisten en managers op het hoogste niveau die door ons bemiddeld kunnen worden.’ Waar heeft u zelf voor 1 april gewerkt ? ‘Bij Mercuri Urval. Daar heb ik negen jaar met veel plezier gewerkt als HRM-adviseur, maar op een gegeven moment wordt het tijd om de bakens te verzetten.’ Zeker. Bent u ook begeleid naar een andere baan? ‘Dat was niet nodig. Ik ben voor deze nieuwe functie benaderd.’ U was eerder gemeentesecretaris in het Limburgse Bergen. Een l­ ogische overstap? ‘Als gemeentesecretaris ben je een groot deel van je tijd met personeels­ vraagstukken bezig. Mensen zijn de succesfactor bij uitstek in de organisatie. Structuren staan of vallen met de mensen die ze ­maken. Ik vond het een boeiend onderdeel van mijn portefeuille.’ Kunt u vertellen hoe u te werk gaat? ‘Zeker. Als je een opdracht krijgt, verken je eerst de omgeving van een vacature. Je spreekt met de leidinggevenden, de collega’s en bijvoorbeeld de ondernemingsraad. Dan vraag je je af: wat voor type past er in de cultuur van deze organisatie? Vervolgens kijk je wat dit betekent voor het competentieprofiel en als ik dat heb, ga ik matchen met de files van kandidaten.’

Gefeliciteerd. Wat doet P&O Services Groep eigenlijk? ‘Het bedrijf bestaat nu tien jaar en er werken ongeveer vijftig ­consultants. Wij staan bekend om onze creatieve oplossingen voor mobiliteitsvraagstukken. Dus doorstroom, Dan moet u wel veel mensen ‘structuren staan of vallen met uitstroom en het begeleiden van mensen ­kennen. de mensen die ze maken’ naar een andere functie. Bij doorstroom ‘Zonder meer. Mijn collega’s en ik gaat het om coaching en counseling, bij ­beschikken over een uitgebreid netwerk uitstroom bijvoorbeeld om het bemiddelen van mensen naar een dat is opgebouwd gedurende het tienjarig bestaan van ons bedrijf en ­reguliere vaste baan, het detacheren van mensen, of ze ondersteunen onze persoonlijke ervaringen. We ontmoeten potentiële kandidaten bij het opstarten van activiteiten als zzp’er.’ op allerlei plekken, denk aan het VNG-congres, het VGS-congres en tal van andere bijeenkomsten. En mensen die openstaan voor wat Doet Search POSG nu iets anders? anders kunnen zich aanmelden op onze website.’ ‘Ja. Search POSG richt zich zuiver op de wens van onze opdrachtgever om een vacature snel en adequaat in te vullen. Verschil met de P&O Dus u werkt eigenlijk toch nog binnen de P&O Services Services Groep is dat wij uitgaan van de concrete vraag van de Groep? ­opdrachtgever en dat men bij mobiliteitsinspanningen uitgaat van de ‘We zijn er een hecht onderdeel van, maar staan er ook weer los van. wens van de kandidaat. Daarom maken we een nieuwe start met een De site van P&O is groen, de sites van de andere P&O-dochters zijn ander logo, een ander imago.’ groen en de onze is blauw. We zijn familie maar we zijn niet getrouwd, zal ik maar zeggen.’ < [Guikje Roethof] PM 16/5

37

spelers < Soldaat in Uruzgan betaalt twee keer zoveel voor gehaktbal

‘Gender-neutraal karakter krijgsmacht illusie’ Vervolg van pagina 10

Voorzitter Jan Kleian van de militaire vakbond Acom voorziet grote problemen voor de militaire missie van Nederland in Uruzgan nu het kabinet ook troepen wil uitzenden naar Tsjaad. Ook moet het met zijn krachten woekerende leger meer ruimte maken voor vrouwen. DEFENSIE • Volgens voorzitter Jan Kleian van de militaire vakbond Acom komt het Nederlandse leger in Uruzgan minstens de helft aan mensen te kort. ‘Er zitten er 1600, dat zouden er 3200 moeten zijn om de inktvlekstrategie zoals die voor de missie is bedacht, te laten werken. Maar in plaats daarvan kiest de Nederlandse regering als braafste jongetje van de klas alweer voor een andere missie, nu in Tsjaad. Mijn advies zou zijn: vergeet Tsjaad, schrap Darfur, en zet alles in op Uruzgan, want anders zal de situatie daar steeds moeilijker worden, met steeds meer bermbommen en steeds meer slachtoffers.’ Ook moet het leger volgens Kleian veel zorgvuldiger omspringen met de nieuwe vrouwelijke krachten die nu worden opgeleid. ‘Er is nog steeds sprake van systematische achterstelling van vrouwelijke studenten op de Koninklijke Militaire Academie,’ aldus Kleian. ‘Ik werd kort geleden benaderd door een vrouwelijke 2e luitenant van 23 jaar die in het laatste jaar van de vierjarige opleiding aan de KMA zat en net aan

de finish te horen kreeg dat ze toch niet geschikt was. Haar netwerk zou niet groot genoeg zijn, was het verwijt, en het zou haar aan enkele vaktechnische kwaliteiten ontbreken. Die vrouw zat in een klas met acht studenten, van wie drie vrouwen, die het allemaal niet hebben gered, in tegenstelling tot de mannelijke studenten. Dat lijkt me een duidelijk signaal dat het gender-neutrale karakter van het leger nog steeds een illusie is.’ Tot slot schiet het leger ook ernstig tekort als het gaat om secondaire arbeidsvoorwaarden, aldus Kleian. ‘Het leger kampt met tekorten van honderden miljoenen euro’s en die moeten op alle fronten worden terug­ verdiend. En dus gaat het leger meer in rekening brengen voor de maaltijdprijzen. Besloten is eten dat ongezond is het zwaarst te belasten. De soldaat in Uruzgan, die dagelijks zijn leven riskeert, betaalt nu twee keer zo veel voor zijn gehaktbal, en dat alles voor een bezuinigingsactie op voedsel die 8 miljoen euro moet opleveren.’ < [RZ]

advertentie

Hoort u wel alles?

Met PM blijft u op de hoogte van alle actuele informatie over publieke zaken. PM weet exact wat er speelt in de publieke sector en houdt beleids-

daarbij de belangrijke spelers te identificeren. En door ons altijd te

makers, uitvoerders, politici, belangenbehartigers en adviseurs hier-

focussen op de inhoud.

van op de hoogte. PM biedt elke twee weken actuele informatie van hoog niveau over publieke zaken. Dit doen we door de lopende zaken bij de overheid, in de Haagse politiek én in Brussel te volgen. Door de schijnwerper te zetten op ambities en prestaties van de overheid en

www.pm.nl

38

PM 16/5

3 maanden gratis Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen proefabonnement! in de publieke sector? Maak dan nu kennis met PM,

hét magazine voor de overheid, en ontvang PM 3 maanden gratis!

Meer informatie en inschrijven via www.pm.nl (abonnementen) of bel 070 - 31 22 777.

Wilt u ook

klare taal gebruiken? Klare taal is een grondrecht. Klachten van burgers en instellingen over duister Haags taalgebruik zijn bij mij welkom. Ik zal die signalen verzamelen en de schrijvers aanspreken op wat ze aanrichten. Maar vooral roep ik iedere ‘Haagse ambtenaar’ op om steeds klare taal te gebruiken. Alex Brenninkmeijer, Ombudsman

Ik wil het boek Zullen we zwaluwstaarten, staaltjes van ambtelijke (war)taal bestellen:

108 pagina’s met achtergrondverhalen, taaltips van de notadokter en bijna 1.000 woorden en uitdrukkingen, verzameld voor en door ambtenaren. PM bedankt alle ambtenaren die via www.km2taal.nl een top-10 hebben ingezonden. Inzenden naar [email protected] kan nog steeds; uw bijdrage verwerken wij in de volgende druk.

_______ exemplaren voor € 14,95 per stuk exclusief verzendkosten neem contact met mij op, ik ben geïnteresseerd in het bestellen van meer dan 10 exemplaren tegen een aantrekkelijke korting Organisatie: Afdeling: Naam (m/v): Straat:

Onder redactie van: Gert Riphagen, Henk Riphagen, Frank Willemsen, Pieter van Hofwegen, Leon Klinkers, Bert Kreemers en Guido Rijnja.

Postcode + woonplaats: Telefoonnummer: E-mail:

Zullen we zwaluwstaarten is een uitgave van Politieke Pers BV

Stuur deze volledig ingevulde antwoordcoupon naar: PM, Antwoordnummer 10818, 2501 WB Den Haag. Na betaling van de factuur, sturen wij het aantal bestelde exemplaren per post naar u toe. Meer informatie vindt u op www.pm.nl of bel 070 3122770.

et cetera >

Het koningsdrama Bush In zijn boek De Bush tragedie schildert de Amerikaanse politiek commentator Jacob Weisberg de grandioze mislukking van George W. Bush als een Shakespeareaans noodlotsdrama tussen een vader en twee broers. Het levert fraaie parallellen op. Zeker nu er in Amerika presidentsverkiezingen op komst zijn, blijft het genre van de politieke biografie onverminderd populair. De biografie vormt een kanaal in de communicatiemix waarmee kandidaten de kiezers proberen te bereiken. Bij boeken over zittende of gewezen presidenten, hebben we te maken met een ander fenomeen. In deze boeken wegen politieke commentatoren de prestaties van hun tijdgenoot met de bedoeling de plaats die de hoofdpersoon in de geschiedenis krijgt toebedeeld, nu alvast te beïnvloeden. De Bush tragedie van Jacob Weisberg is daar een mooi voorbeeld van. Hoewel George W. Bush nog bijna een jaar in het Witte Huis zit, heeft Weisberg de balans al opgemaakt. Hij velt een hard oordeel over Bush. De zoon kan als 43e president van de Verenigde Staten niet tippen aan nummer 41: zijn vader. Weisberg, politiek commentator van Slate Magazine, heeft er een ­Shakespeareaans drama van gemaakt. Min of meer bij toeval ontdekt Weisberg dat de koningsdrama’s Henry IV en Henry V veel gelijkenissen bevatten met het leven van de familie Bush. Tussen George H.W. Bush, bijgenaamd ‘Poppy’, en George W. Bush, bijgenaamd ‘junior’, voltrekt zich volgens Weisberg een ware tragedie. Bij Shakespeare is prins Hal een nietsnut die drinkt en achter de meiden aanzit, totdat hij op een ­toernooi

wint van de serieuze ­ Hotspur. Deze ernstige Hotspur doet ­volgens Weisberg denken aan Jeb Bush, gouverneur in Florida, de zoon die eigenlijk in zijn vaders voet­sporen had moeten treden. Hal komt tot bezinning en volgt zijn vader op. Als Henry V is hij de meest ­oorlogszuchtige en religieuze koning die Engeland ooit heeft gehad. De vergelijking gaat aardig op. George W. Bush komt rond zijn veertigste tot inkeer. Hij ‘ervaart Jezus in zijn leven’, zoals de evangelisten dat noemen, en zweert de drank af. In navolging van Shakespeare vraagt Weisberg zich af of zo’n ingrijpende ­ karakterverandering wel mogelijk is. Dat de schrijver een goed gevoel heeft voor het politieke blijkt uit zijn beschrijving van het geloof van Bush: ‘Bij ervaren politici is de vraag of hun gedrag authentiek is zelden te beantwoorden. Voor een politicus zijn berekening en oprechtheid niet elkaars tegenpolen. Een vaardige leider brengt ze in harmonie, gaat werkelijk geloven in wat hij denkt te moeten doen om te slagen. Het masker van de vroomheid zal net als elk politiek masker, op den duur werkelijk een gezicht worden.’ Het schrijverschap

advertentie

Uitnodiging aan alle jonge ambtenaren - vrijdag 6 juni a.s.

‘Wat we willen met de Antillen’ Hoe zie jij de toekomst van de Nederlandse Antillen? Nu vormt de eilandengroep Bonaire, Curaçao, Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius nog één land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Dat deze positie gaat veranderen, staat vast. Wat houdt deze staatkundige vernieuwing precies in en wat zijn de consequenties hiervan in Den Haag? Weet de Haagse ambtenaar voldoende af van de Antillen? En welke rol vervult de Nederlandse overheid op deze eilanden? Kunnen de banden die van oudsher zijn aangegaan zomaar worden verbroken? Discussieer mee onder leiding van BNR-presentator Bas van Werven!

Luister, onder het genot van een gratis drankje, naar de column van Elif Söylemez, jonge ambtenaar op het ministerie van Justitie. De stamgasten zorgen voor de komische, maar kritische noot! Datum: 6 juni 2008 Tijd: 17.30 uur (aanvang programma 18.00 uur) Locatie: Mi Vida Lange Houtstraat 25, Den Haag

Toegang is GRATIS! Wel graag even aanmelden, Meer informatie en aanmelden: www.pm.nl of stuur een mailtje naar [email protected] Check ook cactuscafe.hyves.nl

et cetera < advertentie

van Weisberg tilt De Bush tragedie uit boven het genre van politieke ­biografieën. Weisberg heeft zich bijzonder goed gedocumenteerd. Hij las zelfs de romans van de echtgenote van Dick Cheney. In Executive privilege uit 1978, ‘waarschijnlijk de enige damesroman ooit waarin de scheiding der machten wordt gepropageerd’, herkent Weisberg de politieke denkbeelden van vicepresident Cheney die George W. heeft aangespoord meer macht naar zich toe te trekken. Het presidentschap van George W. Bush mag dan grandioos mislukt zijn, Weisberg rekent wel af met de idee dat deze president een speelbal is van de omstandigheden. Achter de oorlog in Irak, het uithollen van de individuele vrijheden en het beschadigen van Amerika’s reputatie in de wereld, zitten wel degelijk politieke ideeën. Maar ze zijn te grillig om stand te houden. In tegenstelling tot zijn vader grossiert George Bush junior in doctrines voor buitenlands beleid. Hij is zeker niet naïef of onbelezen. Hij doet juist extra zijn best, concludeert Weisberg, omdat hij zijn vader in de schaduw wil stellen. In een wedstrijdje met zijn politiek adviseur wie het meeste boeken heeft gelezen, gaf Bush drie weken voor Kerst te kennen dat hij 87 boeken had gelezen in 2006. Het is niet waarschijnlijk dat Bush aan dít boek veel plezier gaat beleven. < [Guikje Roethof]

De Bush tragedie: Een klassiek familiedrama van vader en zoon, broer en broer Jacob Weisberg Uitgeverij Balans, 315 pagina’s, e 17,50

Wat is er mis met het strafrecht?

Wie wordt Overheidsmanager van het Jaar 2008? D

e jury, onder leiding van Hans Dijkstal, roept een ieder op kandidaten voor de verkiezing van de Overheidsmanager van het Jaar aan te melden. Met deze prestigieuze prijs worden de kwaliteiten van de overheidsmanager zichtbaar gemaakt. De breedte van de prijs strekt zich uit over de gehele publieke sector. Het gaat om managers met een grote maatschappelijke betrokkenheid, die een bijzondere prestatie hebben geleverd. De verkiezing vindt plaats op 18 november 2008 in De Ridderzaal te Den Haag.

Kandidaten kunnen tot 1 juni 2008 worden aangemeld via www.overheidsmanager.nl

Lucia de B., Ernst Louwes, de Schiedammer Parkmoord; het lijkt alsof te vaak mogelijk onschuldige mensen worden veroordeeld tot zware, lange gevangenisstraffen. Is er iets mis met het Nederlandse strafrecht of zijn dit toevallige mediahypes? Ton Derksen, de man die de zaak Lucia de B. aan het rollen kreeg, schreef Het OM in de fout waarin hij deze ­geruchtmakende zaken bestudeert. In het Rotterdamse Arminius gaat de auteur in debat met Jacq Taekema (advocaat Schiedammer Parkzaak), Paul Mevis (strafrechtgeleerde Erasmus Universiteit) en John Coster van Voorhout (rechter). Wat Wanneer Waar Toegang Info

Debat Wat is er mis met het strafrecht? Maandag 19 mei 2008, 20.00-22.00 uur Arminius, Museumpark 3, Rotterdam Gratis www.arminius.nu

ZKH de Prins van Oranje overhandigt de award 2007 aan Maureen Sarucco. In het midden presentator Kees Mijnten

60 jaar civiel Europa Den Haag staat later deze maand uitvoerig stil bij het Congres van Den Haag dat in 1948 plaatsvond. Prins Willem-Alexander, prins Constantijn en Commissievoorzitter Barroso doen mee aan een programma dat bestaat uit serieuze debatten op vrijdag en een swingende uitmarkt op zaterdag 24 mei met onder meer DJ Ivan, hiphopband L4, Manar, Mala Vita en Blended Culture. Wat Wanneer Waar Toegang Info

Bouwplaats Europa Vrijdag 23 en zaterdag 24 mei 2008 Nieuwe Kerk, Diligentia, Nieuwspoort e.a Gratis www.thehague2008.eu

DE VERKIEZING OVERHEIDSMANAGER VAN HET JAAR WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR: MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES BESTUUR & MANAGEMENT CONSULTANTS (BMC) GRAND HOTEL HUIS TER DUIN HET EXPERTISE CENTRUM PRICEWATERHOUSECOOPERS (PWC) HANDVESTGROEP PUBLIEK VERANTWOORDEN KRING VAN PROVINCIESECRETARISSEN VERENIGING VAN GEMEENTESECRETARISSEN (VGS) BINNENLANDS BESTUUR OVERHEIDSMANAGEMENT PM, HÉT MAGAZINE VOOR DE OVERHEID

service Kameragenda (selectie) Plenaire vergaderingen Woensdag 21 mei is het Verantwoordingsdag (zie pagina 8). Daarnaast staat het reeds veelbesproken jaarverslag van de Nationale ­Ombudsman volgende week op de agenda. Commissievergaderingen

19 mei 10.00 – 17.15 EZ, Justitie, OCW, SZW, VenW en VWS, Rondetafelgesprekken Marktwerking 10.30 – 17.30 Justitie, Notaoverleg Cybercrime

20 mei 16.00 – 18.00 16.15 – 18.15 17.00 – 19.00

BZK, Jeugd, Justitie en WWI, Algemeen Overleg Overlast en verloedering Financiën, Algemeen Overleg Belastingheffing overheidsbedrijven BZ, EZ en VWS, Algemeen Overleg China

21 mei

19 t/m 29 mei Jeugdinrichtingen 10.00 – 12.30 Financiën, Algemeen Overleg Beleggingsverzekeringen 12.00 – 16.00 WWI, Algemeen Overleg Jaarnota Integratiebeleid 2007-2011 14.00 – 16.00 VenW, BZK en Vrom, Algemeen Overleg Vervoer gevaarlijke stoffen 14.30 – 16.30 BZ, BZK, Defensie en Justitie, Algemeen Overleg EULEX Kosovo 16.00 – 18.00 Financiën, Algemeen Overleg Nationaal regime MiFID

19.00 – 22.00

22 mei



10.00 – 13.00 13.30 – 15.30 16.00 – 18.30

27 mei 16.00 – 18.00 17.00 – 19.00 18.30 – 21.30

10.00 – 12.00 SZW, Algemeen Overleg ILO-conferentie 10.00 – 13.30 OCW en LNV, Algemeen Overleg Taal en rekenen 10.00 – 14.00 Justitie, Algemeen Overleg

evenementen 19 mei

Politiek café met Jeroen Dijsselbloem De Haagsche Kluis, Den Haag www.politiekcafe.com

20 mei Training scenario’s & opties De Ruijter Strategie Amsterdam www.deruijter.net

20 mei Famo Voorjaarscongres Toekomstgericht management Congres- en Studiecentrum VNG Congrescentrum Orpheus, Apeldoorn www.cs-vng.nl

42

PM 16/5

Justitie, Algemeen Overleg AOW tijdens detentie VenW, Algemeen Overleg Functioneren CBR en RDW VWS, BZK en Jeugd, Algemeen Overleg Alcoholbeleid

20 mei

IOP Themadag Innovatiegerichte onderzoeks­ programma’s SenterNovem Beurs-WTC, Rotterdam www.iop.nl

21 mei Conferentie Aanpak racisme Ministerie van Vrom, VNG en Art.1 Bel Air Hotel, Den Haag www.cs-vng.nl

VWS, Algemeen Overleg Palliatieve zorg VenW en EZ, Algemeen Overleg Marktwerking Defensie en EZ, Algemeen Overleg Vervanging F-16

OCW en Jeugd, Algemeen Overleg Mediawijsheid

28 mei 10.00 – 13.00 11.30 – 13.30 13.00 – 15.00 14.00 – 17.00 14.00 – 17.00 19.00 – 21.00

Justitie en SZW, Algemeen Overleg Arbeids- en kennismigratie EZ, Algemeen Overleg Evaluatie mijnbouwwet BZK, Algemeen Overleg Klokkenluiders VWS, Algemeen Overleg Gehandicaptenzorg Justitie, Algemeen Overleg Evaluatie Vreemdelingenwet WWI, Algemeen Overleg Transformatie van kantoren naar woningen

29 mei 10.00 – 13.00 10.15 – 12.15 13.00 – 16.00 16.30 – 18.30

21 mei Debat De stad als laboratorium Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur i.s.m. NRC Handelsblad Hogeschool InHolland, Rotterdam ww.rrkc.nl

22 mei Jaarcongres Publieke Dienstverlening Overheidsmanagement Meeting Plaza, Maarsen www.overheidsmanagement.nl

22, 23 en 24 mei Congres Overheid en ict VNU Exhibitions, Jaarbeurs Utrecht www.overheid-en-ict.nl

SZW, Algemeen Overleg Arbeidsmarktbeleid VWS, Algemeen Overleg Masterplan buitenland Justitie en WWI, Algemeen Overleg Halfjaarlijkse rapportage actiepunten (brand)veiligheid VenW, Algemeen Overleg Binnenvaart en sluizen

27 mei Het goede voornemensdebat: Vermindering bestuurlijke drukte VOM i.s.m. BZK Nieuwspoort, Den Haag www.vom-online.nl

28 mei Kennisatelier Altruïsme in de wijk: de burgerplicht van de middenklasse Nicis Instituut Den Haag www.nicis.nl

beau monde Ter ere van de verjaardag van Europa ­organiseert de ­Europese Commissie op 9 mei altijd een borrel waar vooral veel Europa-adepten hun gezicht laten zien. ­Buiten het zaaltje leeft de viering niet, maar dat deert de aanwezigen nauwelijks.

‘Gefeliciteerd met Europa!’ Wat: Borrel ter ere van Europadag Waar: Europese Commissie, Den Haag Wanneer: Vrijdag 9 mei 2008, 16.00-18.00 uur

(Vlnr) Liza Groeneveld (trainee provincie Utrecht), Klasja van de Ridder (EC), Wieneke de Bruin (Pauw Sanders Zeilstra Van Spaendonck) en Cornelis Visser (Europarlementariër CDA), drinken er eentje op Europa.

Griffier Nico Broekema van de gemeente Westland (l) heeft Karen Kommer en de Amerikaan Fritz Griffin de opdracht gegeven een reportage te maken over de betekenis van Europa voor de regio. ‘Griffin bekijkt het met een helikopterview,’ aldus de griffier. Louise Anten (Clingendael) in gesprek met twee collega’s van de Algemene Rekenkamer Andrea Connell en André van Ommeren. Van Ommeren vindt dat Europadag nog te weinig leeft onder de bevolking. Daar is hier bij de EC overigens maar weinig van te merken.

Diplomaten Anna Warminska en Luis Barros kunnen niet zo snel de verschillen benoemen tussen de landen die ze vertegenwoordigen (Polen en Portugal). ‘Daar gaat het niet om,’ zegt Barros. ‘Important is what binds us.’

Volgens oud-minister van Defensie Bram Stemerdink (r) moet Europa veel meer de problemen aanpakken waar mensen direct last van hebben. Naast hem Erik van den Dungen, directeur van het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon.

‘Gefeliciteerd met Europa!’ zo ontving directeur Ludolf van Hasselt (m) van de Nederlandse vertegenwoordiging van de Europese Commissie zijn gasten. Het was de eerste keer dat Jozias van Aartsen (r) in zijn functie als burgemeester aanwezig was. Ook Frans Timmermans wipte even langs. Het was niet de enige activiteit waar de staatssecretaris van Europese Zaken op deze heuglijke dag zijn gezicht liet zien.

Oud en nieuw ontmoeten elkaar. Arturas Vazbys (l) uit Litouwen is ‘happy to be in the family’. Zijn borrel­genoot, de Italiaan Carlo Alberto Baracchi Tua di Paullo, heeft gelukkig een visitekaartje.

Gido ten Dolle en Ingelise de Boer vertegenwoordigen de Nederlandse provincies in Brussel. De Boer gaat binnenkort bij de EC in Den Haag aan de slag als politiek rapporteur. ‘Een andere houding jegens Europa begint in de Kamer,’ aldus De Boer.

Vlnr journalist Willem Post, Alexander Beelaerts van Blokland en lobbyist Matthijs Spits. De meneer in het midden is een van de zes City Consuls, oftewel de ‘oren en ogen van het gemeentebestuur’ naar de 40.000 expats die Den Haag rijk is. Een vrijwilligersbaantje ‘uit liefde voor de stad’.

Lieke Schuitmaker (l) en Marieke van Dijk werken respectievelijk voor het EP en voor de Commissie. Volgend jaar gaat het pand waar ze nu werken op de schop. Er komt een heus Huis van Europa voor in de plaats. Het moet een stuk ‘transparanter en interactiever’ worden dan nu het geval is. Alles voor de Europese zaak.

Mirte van den Berge (l) en Suzanne Nollen van Clingendael wachten op de speech van Van Aartsen. ‘Ik had eigenlijk gehoopt dat-ie al voorbij zou zijn,’ zegt Nollen. Het is ook veel te mooi weer om binnen te borrelen...

De Belgische Karin Verminck is de secretaresse van directeur Ludolf van Hasselt. Ze gaat elk weekend terug naar Brussel, naar haar familie. Stijn van Erp loopt stage bij de Commissie. Hij is vandaag ook jarig en viert dat, heel toepasselijk, tijdens de Nacht van Europa.

PM 16/5

43

unlimited control in web content management Heeft u controle over uw website? Is deze strategisch voor uw communicatie en dienstverlening? Zoekt u snelheid en vrijheid om uw website actueel te houden? Wilt u flexibiliteit, maar ook de zekerheid van betrouwbare koppelingen met uw back-office systemen? GX WebManager vormt het antwoord op al deze vragen. Wij kijken door de ogen van de burger naar uw website. Deze Outside in visie garandeert dat uw burgers centraal staan en uw dienstverlening optimaal is op alle fronten. Ons content

No limits...

management systeem hanteert daarnaast Stable Agility als uitgangspunt. Dat verzekert u van flexibiliteit binnen de kaders van uw stabiele interne processen. Bovendien bent u met GX WebManager 9 altijd in staat zelf functionaliteit te (laten) ontwikkelen in de vorm van WebManager Component Bundles (WCB’s). Deze WCB’s zorgen ervoor dat u snel en flexibel kunt reageren op wat er in uw omgeving gebeurt.

Kijk op www.gx.nl en lees alles over GX WebManager. Of maak een afspraak met ons. 024 - 388 82 61

of [email protected]