DE FAMILIE VAN LOON Mooi idee: je familie en huis jarenlang laten portretteren door schilders en fotografen. De roemrijke familie Van Loon uit Amsterdam deed dat. De indrukwekkende stapel familieportretten geeft een mooi kijkje in hun leven.
130 _
Xxxxxxxxx Links: xxxxxxxxxxxx
Xxxxxx xxxxxxxx xxxxxx
_ 131
Wie waren de Van Loons?
1.
2. 1. Xxxxxx 2. Xxxxxx 3. Xxxxx
3.
Dat is royalty, denk je onwillekeurig als je het elegante portret van Thora Egidius (1865-1945) ziet, gemaakt door de fameuze Parijse fotograaf Félix Nadar. Thora was geen royalty, maar het scheelt inderdaad heel weinig, zeker als je kijkt naar hoe deze vrouw woonde en leefde. Ze was zelf al van goede komaf en trouwde vervolgens met Willem Hendrik van Loon, een directe nazaat van een van de oprichters van de V.O.C. in 1602: de Rotterdamse haringhandelaar Willem van Loon. Sinds die tijd, de Gouden Eeuw, hebben de Van Loons altijd de prachtigste panden in de Amsterdamse grachtengordel bewoond. Het waren visionaire zakenlui, die op eigen kracht hun kapitaal vergaarden. Maar vrouwen zoals Thora Egidius hebben van meet af aan ook enorm bijgedragen aan de allure. Dat begon al met Anna Ruychaver (1573-1649), die door te trouwen met Willems zoon Hans de familie verzekerde van een plek in het centrum van de Amsterdamse politieke macht. Een vrouw die een paar eeuwen later bijdroeg aan het vergroten van de status en het kapitaal van de inmiddels in de adelstand verheven Van Loons was Louise ‘Loukie’ Borski (1832-1893). Haar familie bezat ongeveer heel Bloemendaal en omgeving en paste de ontbrekende miljoenen bij die nodig waren om de Nederlandsche Bank op te richten. En dan was er dus Thora Egidius, die de familieglorie extra glans gaf toen ze ‘dame du palais’ van koningin Wilhelmina werd. Thora verkeerde dus inderdaad in koninklijke kringen.
Omringd door kunst De Van Loons leefden continu in de spotlights en dat deden ze met verve. Ze bekleedden hoge publieke en zakelijke functies en bewogen zich soepel in de internationale beau monde. Ze lieten zichzelf aan de Amsterdamse grachten zien in de meest chique rijtuigen of arrensleden en aan de Franse Rivièra met de Rothschilds. Hun allure onderstreepten ze
132 _
graag door zichzelf en hun weelderige interieurs te laten vastleggen door de beroemdste kunstenaars van dat moment, van Nicolaas Maes en Jan Miense Molenaer tot Thérèse Schwartze. En door topfotografen, behalve Félix Nadar ook studio Merkelbach en heel recent nog Koos Breukel en Erwin Olaf. Natuurlijk, ze konden het zich permitteren, maar ze hadden het er ook graag voor over, want het was voor de Van Loons ook een manier om de kunst te steunen. Daar hielden ze van en ze omringden zich er graag mee. Het beroemdste grachtenpand van de familie is toch wel Keizersgracht 672, nu Museum van Loon. Het was een huwelijkscadeau van Loukie en haar man aan hun zoon Willem Hendrik van Loon en Thora Egidius. Het feit dat Thora over dat stadspaleis beschikte, heeft zeker een rol gespeeld voor de Oranjes om haar uit te nodigen dame du palais te worden. Zo kon koningin Wilhelmina als ze in Amsterdam was de betoverende Blauwe Salon gebruiken om audiëntie te houden. Het huis ging over op hoogleraar archeologie Maurits van Loon (1923-2006), die zag hoe halverwege de vorige eeuw steeds meer welgestelden wegtrokken uit de grachtengordel en hun statige woonhuizen werden verbouwd tot kantoren. Dat ging hem aan het hart. Zijn eigen grachtenpand was nog tot in detail in authentieke staat, van de architectuur en de kunst aan de muren tot de tafellakens en het glaswerk. Om dat te behouden als cultureel erfgoed, en passend bij het feit dat het huis altijd een gastvrije plek was geweest met een deels publieke functie, besloot hij het open te stellen als museum. Op de bovenverdiepingen bleef de hoogleraar zelf wonen met zijn gezin. Zijn enig kind, kunstenares Philippa Colomb de Daunant-van Loon (1964), vertelde in een interview dat het voor haar lang niet zo fantastisch was om daar op te groeien als het misschien lijkt. Ze had het gevoel er tussen heden en verleden te vallen. De tijden waren definitief veranderd. Leven als adel aan de gracht paste allang niet meer bij de maatschappij. Met Philippa zal de dynastie sowieso
Xxxxxxxxx
eindigen, want een mannelijke Van Loon is er niet meer, maar ze zet wel de familietraditie voort om het culturele leven te stimuleren en hedendaagse kunstenaars opdrachten te verlenen. Bijvoorbeeld voor exposities van moderne kunst in het historische grachtenhuis. Want de bedoeling van Museum Van Loon is niet zozeer om met oude pracht en praal o’s en a’s op te roepen, maar vooral ook om het verleden een betekenis te geven in het nu. Het glamoureuze leven van de Van Loons in Amsterdam mag dan uitgedoofd zijn, ze hebben wel gezorgd dat hun mooiste huis een levende plek in het hart van de stad is gebleven.
Keertje kijken? Museum Van Loon vind je op de Keizersgracht 672 in Amsterdam. Of kijk op Museumvanloon.nl
Xxxxxx xxxxxxxx xxxxxx
_ 133
Xxxxxxxxx
134 _
1.
Xxxxxxxxx
2.
1. Xxxxxx 2. Xxxxxx 3. Xxxxx
3.
4.
Xxxxxx xxxxxxxx xxxxxx
_ 135
Xxxxxxxxx
136 _
Xxxxxxxxx
Xxxxxx xxxxxxxx xxxxxx
_ 137
1.
2.
3.
4.
1. Xxxxxx 2. Xxxxxx 3. Xxxxx 4. Xxxxxxxxx 5. Xxxx
138 _
5.
TEKST CHRIS MUYRES FOTOGRAFIE XXX
Xxxxxxxxx
Xxxxxx xxxxxxxx xxxxxx
_ 139
