Beleidsplan 2014-2017
De Bibliotheek levert waarde
Zuidoost Fryslân
Inhoudsopgave Samenvatting en Leeswijzer
3
Samenvatting3 Leeswijzer4
1. Inleiding
5
Inleiding5 Functie en waarde van de bibliotheek
5
Visie5
2. Ontwikkelingen
7
Landelijke ontwikkelingen
7
Gevolgen Wet stelsel openbare bibliotheekvoorziening (Wsob)
8
Provinciaal8 Gemeentelijke visie openbaar bibliotheekwerk Zuidoost Friesland
3. Bibliotheken Zuidoost Fryslân
9
12
Werkgebied12 Weststellingwerf12 Ooststellingwerf13 Opsterland14 Terugblik periode 2009-2013
4. Programmalijnen Bibliotheken Zuidoost Fryslân
15
16
Inleiding16 Visie16 Programmalijnen beleid
17
Lerende organisatie
18
5. Uitwerking programmalijnen
19
De digitale bibliotheek
19
De educatieve bibliotheek
21
Mediawijsheid22 De fysieke bibliotheek en de lokale verankering
23
De collectie en het verstrekken van informatie
24
De organisatie
24
Bedrijfsvoering26
Bijlages28 BIJLAGE 1: WSOB
28
BIJLAGE 2: DOORGAANDE LIJN EDUCATIE BZOF
28
BIJLAGE 3: ALGEMENE UITGANGSPUNTEN COLLECTIE
30
BIJLAGE 4: PERSONEELSBELEID BZOF
30
BIJLAGE 5: Risicoanalyse beleidsplan 2014 -201734 BIJLAGE 6: Meerjarenraming35
2
Samenvatting en Leeswijzer Samenvatting
Missie BZOF
De bibliotheek is met haar vele leden en bezoekers
De verkorte missie van BZOF is:
het centrum voor ontwikkeling en participatie. De bibliotheek bevordert de ontwikkeling van iedere burger met informatieoverdracht, mediawijsheid en leesplezier. Na de uitvinding van het schrift, het boek en de boekdrukkunst bepaalt de revolutie
Wij maken lezen, leren en zich informeren gemakkelijker, leuker en voor iedereen toegankelijk.
van IT en internet nu hoe de mens omgaat met informatie en kennis. Dit heeft ingrijpende gevolgen. Het lezen wordt vluchtiger; er is sprake van ontlezing en verminderde taalvaardigheid. Samenwerking op het gebied van leesbevordering is essentieel. Informatie is vooral digitaal te vinden; de bibliotheek wijst de weg met vaardigheidstraining en kennis van betrouwbare bronnen. Samen met alle bibliotheken wordt continu innovatief landelijk aanbod ontwikkeld. De communicatie met de klant verloopt steeds vaker via sociale media. Digitale ontwikkelingen zijn niet geïsoleerd te bezien; ze lopen als een rode draad door het aanbod van de bibliotheek. Binnen de bibliotheekbranche is -en wordt- innovatief gewerkt aan de digitale bibliotheek, met betaalbare e-books, relevante apps, centrale databanken, de bibliotheek op school en een nationale bibliotheekcatalogus. Het continu inspelen op digitale ontwikkelingen vraagt om permanente innovatie. Deze innovatie wordt ingekaderd in de nieuwe bibliotheekwet, die in 2015 in zal gaan. De financiering van de digitale bibliotheek gebeurt met onttrekkingen uit het gemeentefonds. Als gemeenten gelijkwaardige bedragen korten op de bibliotheek, zal dat van grote
Vanuit de missie kennen we drie programmalijnen: • De digitale bibliotheek • De educatieve bibliotheek • De fysieke bibliotheek met als speerpunten: leesbevordering en informatievaardigheid en laaggeletterden, mediawijsheid en digitale vaardigheid in het kader van maatschappelijke participatie en daarbij verankering in de lokale gemeenschap.
De digitale bibliotheek We willen meer burgers met een passend en aantrekkelijk aanbod bereiken met zowel de fysieke als de digitale bibliotheek en hen als klant behouden of verwerven. We besteden daarbij extra aandacht aan digitaal informatieaanbod en aan mediaeducatie.
De educatieve bibliotheek De bibliotheek biedt een doorgaande lijn voor
invloed zijn op de openbare bibliotheken.
leesbevordering en media-educatie. Deze lijn wordt
Deze geschetste ontwikkelingen rond financiering,
volwassenen, voor de non-profit én de profitsector.
wetgeving en ontlezing maken het meer dan ooit noodzakelijk dat de bibliotheek streeft naar een aanbod dat past in deze ontwikkelingen en aansluit op de behoeften van individu en samenleving. Creatief ondernemerschap zal daarin belangrijker worden dan ooit.
steeds meer doorontwikkeld, voor zowel jeugd als Kinderen en de laaggeletterde klant vinden wij zo belangrijk, dat we ze als extra speerpunt benoemen. Lees- en informatievaardigheden zijn in deze maatschappij van levensbelang. Wij leveren een bijdrage aan het voorkomen van taalen onderwijsachterstanden en we bevorderen de ontwikkeling van (digitale) informatievaardigheden. Samenwerking is daarbij essentieel.
3
De fysieke bibliotheek en de verankering in de lokale gemeenschap
aan te passen aan de omgeving en continue
Het bestaansrecht van de bibliotheek is afhankelijk
dit als essentieel in onze voortdurend veranderende
van de betekenis die de bibliotheek heeft voor de
digitale kennissamenleving. Wij worden geïnspireerd
gemeenschap. Focus op verankering in de lokale
door een lerende werksfeer. Een lerende organisatie
gemeenschap is dan ook voor ons van zeer groot
stimuleert leren op alle niveaus.
belang. Deze verankering uit zich in cultureel
kwaliteitsverbetering te bewerkstelligen. BZOF ziet
ondernemerschap. Cultureel ondernemerschap
Leeswijzer
zien wij als het voortdurend initiëren van nieuwe
In hoofdstuk 1 vindt u een beschrijving van de
ontwikkelingen en activiteiten en het aangaan
functie en waarde van de bibliotheek en de visie van
van nieuwe samenwerkingsverbanden.
BZOF. In hoofdstuk 2 beschrijven wij de landelijke, provinciale en gemeentelijke ontwikkelingen. Deze
De fysieke bibliotheek wil het dorpsplein zijn
zijn van belang, omdat dit beleidsplan aanvullend
van educatie, informatie, ontmoeting en debat,
is op de landelijke en provinciale beleidsplannen.
waar alle bewoners samenkomen en zich welkom
In hoofdstuk 3 beschrijven we de lokale situatie
voelen. Ontwikkelingen als een terugtredende
en geven we een terugblik op de periode 2009-
overheid, mobiliteit, digitale bibliotheek kunnen
2013. Hoofdstuk 4 beschrijft de missie, de visie en
leiden tot een centralisatie van vestigingen.
de programmalijnen, die in hoofdstuk 5 worden
Waar participatieve initiatieven ontstaan om
uitgewerkt. In de bijlagen vindt u de doorgaande
bibliotheken op betaalbare wijze te behouden, zal
lijn educatie, de algemene uitgangspunten
de bibliotheek proberen deze ondersteunen.
collectie, het HRM-beleid, de risicoanalyse en de meerjarenraming.
Lerende organisatie
4
Het continu willen en kunnen leren stelt de
Reacties
organisatie in staat, zich voortdurend en flexibel
Reacties kunt u zenden naar
[email protected].
1. Inleiding Inleiding
voor leesbevordering, leescultuur en (digitale)
Voor u ligt ‘De Bibliotheek levert waarde’, het
mediaeducatie; de toegevoegde waarde voor de
beleidsplan 2014-2017 van Bibliotheken Zuidoost Fryslân.
leefbaarheid, inzetbaarheid en de sociale cohesie.
In dit beleidsplan geven wij aan, hoe we de positie van
In 2012 hebben de Openbare Bibliotheken in
onze lokale bibliotheken de komende vier jaar gaan
Nederland circa vier miljoen leden, die 100 miljoen
versterken. Provinciaal hebben de Friese Bibliotheken
keer een item lenen. Uit onderzoek blijkt, dat het
een gezamenlijke beleidsagenda: “Fries Bibliotheken
lidmaatschap binnen ongeveer een derde van de
Netwerk, 2012-2016”. Ons vorige beleidsplan liep tot
gezinnen wordt gedeeld. Hiermee komen er nog
2014. Onderliggend nieuw beleidsplan beschrijft onze
eens een miljoen lezers bij. Ook vinden daarnaast
lokaal specifieke beleidsdoelen.
nog eens velen de weg naar lezingen, ontmoeting en debat, programma’s voor scholen, digitale workshops
Vernieuwen is geen eindig proces; continu inspelen op maatschappelijke veranderingen vraagt om
en literaire en andere culturele bijeenkomsten.
permanente innovatie. Hoe verder in de toekomst,
Visie
hoe moeilijker het is om concreet te benoemen
De kracht van bibliotheken is, dat ze iedereen
wat er moet gebeuren. Zo hoort het ook te zijn; we
de mogelijkheid bieden zich in eigen tempo, op
moeten immers alert kunnen blijven reageren op
eigen niveau en naar eigen inzicht te ontwikkelen.
ontwikkelingen in de samenleving.
Daardoor ontstaat de pret van het ontdekken, van
Daarom worden de doelen in dit beleidsplan jaarlijks
het leren. De gemeenschap is een verzameling
geactualiseerd. Dit beleidsplan is dus geen blauwdruk
hulpbronnen die we delen, om mensen zo de
voor de toekomst, maar richtinggevend.
mogelijkheid te bieden zich te ontwikkelen, creatief
Dit beleidsplan staat niet op zichzelf, maar is aanvullend
nieuwe wegen in te slaan. De kernfuncties van
op de landelijke en provinciale beleidsplannen.
de Bibliotheek zijn lezen, leren, informeren en daaraan ondersteunend cultuur en ontmoeting en
Functie en waarde van de bibliotheek De Bibliotheek is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie van burgers stimuleert en faciliteert. Kennis en ontwikkeling zijn van groot maatschappelijk belang. De belangrijkste functie van de bibliotheek is, om de ontplooiing van het individu, en daarmee direct de mogelijkheden van maatschappelijke participatie,
debat. De Bibliotheek levert waarde, individueel en maatschappelijk, op een leuke, niet-schoolse manier. De bibliotheek wil in de veranderende maatschappij een partner zijn in alle fasen van het dagelijkse leven van de inwoners in ons verzorgingsgebied.
Missie Daaruit volgt de missie van Bibliotheken Zuidoost Fryslân:
te bevorderen. De kern van het bibliotheekwerk is informatieoverdracht en leesbevordering. De dienstverlening van de bibliotheek is te verdelen in de fysieke bibliotheek, de educatieve bibliotheek en de digitale bibliotheek. De maatschappelijke waarde van de bibliotheek zien we in de waarde voor de kenniseconomie, met toegang tot informatie in fysieke en digitale vorm, de levering van informatie op maat, de dienstverlening aan het onderwijs, faciliteiten als werk- en studieplekken; de waarde voor alfabetisering en de bestrijding van laaggeletterdheid; de waarde voor het ontwikkelen van (digitale) informatievaardigheden; de waarde
De bibliotheek maakt lezen, leren en zich informeren gemakkelijker, leuker en voor iedereen toegankelijk. Wij bieden iedereen zo de mogelijkheid zich te ontwikkelen en te participeren in de samenleving en de democratie. Wij worden geïnspireerd door creatief ondernemerschap, samenwerking en een open en lerende werksfeer.
5
Vanuit de missie kennen we drie programmalijnen:
Door vergaande digitalisering van informatie is het benutten van technologie binnen bibliotheken een
• De digitale bibliotheek
belangrijk item geworden. Met de klant meer dan ooit
• De educatieve bibliotheek
voor ogen!
• De fysieke bibliotheek Bibliotheken ordenen en delen kennis en informatie; ze bezitten een samenhangend netwerk van collecties, een
Speerpunten zijn daarbij:
landelijke catalogus en databanken waarmee je overal, ook leesbevordering en informatievaardigheid en
internationaal, informatie op kunt vragen. De medewerkers
laaggeletterden, mediawijsheid en digitale
van de bibliotheek zijn creatief en ondernemend,
vaardigheid in het kader van maatschappelijke
nieuwsgierig, ICT geschoold. Zij hebben plezier in het
participatie en daarbij verankering in de lokale
continue leren en weten de klant daarin mee te nemen;
gemeenschap.
Intern is een lerende houding, een lerende werksfeer en
Digitaal OnD DEnkEn En DO
Voor de periode medio 2012 t
participatief management daartoe een voorwaarde.
ONZE MissiE Digitaal OnDErnEMEn • DEnkEn En DOEn
ONZE VisiE
De rol van onze bibliotheek is veranderd want de wereld is veranderd. Onder andere door vergaande digitalisering. Daar moeten wij ons als lokale bibliotheek op aanpassen. Door het goede van de bibliotheek te behouden en daaropde te bouwen met nieuwe producten en diensten. Voor periode medio 2012 tot medio En die producten en diensten goed in de markt te zetten. Zodat we bestaansrecht behouden. We zullen ons zelf grotendeels opnieuw moeten uitvinden en nieuwe technologie uitbuiten.
om een partner te zijn in alle fasen van het dagelijkse leven van de inwoners in ons verzorgingsgebied in de veranderende maatschappij.
2014.
Digitaal OnDErnEMEn ONZEEn MissiEDOEn DEnkEn
de wereld is veranderd. • om een partner te zijn in alle fasen • om onze strategische Daar moeten wij ons als van het dagelijkse leven van de partners zoals scholen oede van de bibliotheek inwoners in ons verzorgingsgebied te helpen met relevante in de veranderende maatschappij. e producten en diensten. producten en diensten. arkt te zetten. Zodat we Maar met de klant meer dan ooit voor ogen. Want daar draait alles om. grotendeels opnieuwDat was in het verleden al zo, maar zal in de toekomst nog meer zo zijn. buiten.
Voor de periode medio 2012 tot medio 2014.
maatschappij. ekomst nog meer zo zijn. in de veranderendeons een 8+ geeft.
zelf producten en diensten. ervaren
aanbeveling waNNEEr is iEts gOEd? als we de verwachtingen overtreffen! Dus probeer vooraf niet teveel visuele indrukken te beloven! Maaroffline laat perfect ook producten en Beide groepen bedienen wij door en online niet de worden.zijn. En we geven diensten te ontwikkelen dievijand echtvan vangoed betekenis
onszelf de opdracht om dat te doen op zo’n manier dat de klant ons een 8+ geeft.
ng
commerciële uitingen
6
kken
accountmanagers/verkopers
8+
om onz partner te helpe produc
st
• Ve • in Beide groepen bedienen wij door offline en online •O
diensten te ontwikkelen die echt van betekenis zijn onszelf de opdracht om dat te doen op zo’n manie ons een 8+ geeft.
8
ONZE MissiE KlaNtEN zijn in alle fasen • om een partner te Beide • om onze strategische groepen bedienen wij door offline en online producten en van het dagelijkse leven van de partners zoals scholen diensten te ontwikkelen die echt van betekenis zijn. En we geven OVErtuigEN inwoners in ons verzorgingsgebied te relevante Want daar draait alles om. onszelf de opdracht om dat helpen te doen met op zo’n manier dat de klant
+
•
waNNEEr is iEts gOEd?
als we de verwachtingen overtreffen! Dus probeer vooraf niet teveel te beloven! Maar laat perfect ook niet de vijand van goed worden.
cOMMuNicatiE chEcKlist
Ontwikkel een communicatiechecklist voor een sterke multi channel communicatiestrategie waarin offline kanalen zoals advertenties en online kanalen zoals website en social media gestructureerd ingezet worden.
start with why!
Stel jezelf altijd de vraag: waarom doen we dit eigenlijk? leg de oorspronkelijke passie
ON
Ont zinn Frysl
sl
str Ont
stree • Verni in • tea • Onde
ON
Ontwik zinnen Fryslân
id
Wij slO 1. M
Ontwik 2. M streept 3. H
4. le 5. M 6. O
2. Ontwikkelingen De kernfuncties van de Bibliotheek zijn lezen, leren,
De digitale bibliotheek is in een vergevorderd
informeren en daaraan ondersteunend cultuur,
stadium. Alle bibliotheken zijn aangesloten op
ontmoeting en debat. Na de uitvinding van het schrift,
de infrastructuur, de financiering is geregeld en
het boek en de boekdrukkunst bepaalt de revolutie
er is wetgeving op komst, die de digitalisering
van IT en internet nu hoe de mens omgaat met
van de bibliotheek op stelselniveau verankert
informatie en kennis. Dit heeft ingrijpende gevolgen
bij de Rijksoverheid en in de financiering van
voor bibliotheken. De communicatie met de klant
e-content voorziet. Daarbij biedt de in dit model
verloopt steeds vaker via sociale media. Informatie is
ontwikkelde Nationale Bibliotheekcatalogus een
nu vooral digitaal, er is sprake van veranderend gedrag
complete vorm van presenteren en ontsluiten
van klanten, overheidsbezuinigingen en E-lezen. Men
van de collectie Nederland. Bibliotheken hebben
leest én leent minder, lees- en taalvaardigheid lopen
tal van nieuwe services ontwikkeld op het gebied
terug. Samenwerking op het gebied van leesbevordering
van leesbevordering en mediaeducatie en zijn
en digitale ontwikkelingen is essentieel. BZOF maakt
klantgerichter gaan werken door de toepassing
onderdeel uit van een landelijk en een provinciaal
van kennis over retail, formulemanagement en
netwerk. De financieringsstructuur is geregeld via Rijk,
innovatieve marketing.
provincie, gemeenten en doorberekening van een deel van de kosten aan de gebruikers van de bibliotheek.
Binnen deze speerpunten zal in de komende jaren gewerkt worden aan De
Landelijke ontwikkelingen
nationale Bibliotheekpas, De Nationale
BZOF is lid van de landelijke Vereniging van Openbare
Bibliotheekcatalogus, De Nationale B-reader, het
Bibliotheken (VOB); het lidmaatschap met alle daarbij
e-book van de bibliotheken.
behorende branchevoordelen, is voorbehouden aan
Het Rijk werkt met een nieuw wetsvoorstel
de bibliotheken die gecertificeerd zijn. BZOF voldoet
aan een herstructurering en herziening van de
aan deze eisen, die in samenwerking met de VNG zijn
wetgeving van het openbare bibliotheekwerk,
opgesteld. Netwerkbreed wordt gestreefd naar een
ter ondersteuning van de ontwikkeling van de
onderling afgestemde collectie, één uitstraling, één logo,
digitale bibliotheek. (Zie bijlage 1: WSOB).
eenduidige tarieven, eenduidige leveringsvoorwaarden en overeenstemming over de basiskwaliteit van de
De hoofdlijnen van dit wetsvoorstel kunnen als
dienstverlening. De focus ligt volledig op het inspelen
volgt worden samengevat:
op de wensen van de (potentiële) gebruikers, zowel personen als instellingen. Gemak voor de gebruikers staat voorop.
• De maatschappelijke functies van de openbare bibliotheek worden gedefinieerd. Deze worden kortweg aangeduid met ‘lezen, leren en
Ondanks de schaalvergroting die in de afgelopen jaren is bereikt, is geen enkele bibliotheek in staat de benodigde
informeren’. • Er komt een landelijke digitale bibliotheek
innovatiekracht ‘stand alone’ op te brengen. Er is een
waarvan iedereen lid kan worden.
landelijke aansturing én uitvoering op het gebied van
• Alle bibliotheekorganisaties – lokaal,
de digitale infrastructuur, de innovatievan digitale
provinciaal en landelijk – werken zodanig
diensten en producten en het digitale collectiebeleid.
samen, dat alle inwoners van Nederland
De Vereniging van Openbare Bibliotheken is in 2010
toegang hebben tot zo veel mogelijk
gesplitst in een brancheorganisatie (VOB) en een
informatie en cultuur, waar en in welke vorm
sectorinstituut (SIOB). Het SIOB stuurt de innovatie aan.
dan ook: fysiek, digitaal, via PC, tablet of
De strategie bouwt voort op de in 2008 aangewezen
mobiel.
speerpunten in de landelijke strategie: de digitale
• De Koninklijke Bibliotheek, die steeds meer
bibliotheek, de collectie Nederland, mediawijsheid en
documenten ook digitaal beschikbaar
leesbevordering, met ondersteunende programma’s
stelt, gaat een centrale rol spelen in het
vanuit marketing, IT-infrastructuur en HRM.
bibliotheeknetwerk.
7
Gevolgen Wet stelsel openbare bibliotheekvoorziening (Wsob)
Echter, doordat de betaling van de digitale
In deze nieuwe wetgeving, die naar verwachting in
onttrekkingen uit het gemeentefonds, biedt de
2015 van kracht wordt, ligt het zwaartepunt op het
Wsob een enorme bedreiging voor de in de lokale
realiseren van de digitale bibliotheek en de bekostiging
samenleving verankerde bibliotheekvestigingen.
daarvan. De financiering vindt plaats door onttrekking
Ontwikkelingen als mobiliteit, digitale
van gelden uit het gemeentefonds vanwege de
bibliotheek kunnen leiden tot een centralisatie
centralisatie van inkoop van e-content, waaronder
van vestigingen. BZOF wijst dit niet af, maar ziet
e-books. In het conceptvoorstel worden gemeenten
mogelijkheden als deze centrumbibliotheken
niet verplicht gesteld om een lokale, fysieke bibliotheek
broedplaatsen kunnen zijn voor werk en
te subsidiëren.
ontwikkeling. Informatie, educatie, ontmoeting
bibliotheek geregeld zal worden door
en debat, leesbevordering en cultuur vallen Bestuurders van de VNG en het IPO en de minister van OCW hebben op 10 april 2013 bestuurlijke afspraken
daarbinnen vanzelf op hun plaats.
over het openbare bibliotheekwerk 2013-2014
Provinciaal
ondertekend. Dit om de periode tot de Wsob in 2015 te
BZOF maakt deel uit van de landelijke en
overbruggen.
provinciale netwerken van bibliotheek- en educatieve organisaties. In een samenhangend
• Afgesproken is, dat sluiting van een bibliotheek door
netwerk worden ideeën, kennis en middelen
een gemeente niet eerder geschiedt, dan na overleg
gebundeld om tot een maximaal en betaalbaar
met de naburige (centrum)gemeente.
resultaat te komen.
• Verder is afgesproken, dat gemeenten bibliotheken zullen aansturen op de ondersteuning van digitaal
Het Fries Bibliotheken Netwerk is een
lezen en dat gemeenten, tezamen met het Rijk en
samenwerkingsverband van lokaal
de provincies, zich inzetten voor leesbevordering en
verankerde bibliotheekorganisaties en het
bestrijding van laaggeletterdheid.
servicecentrum Bibliotheekservice Fryslân,
• De subsidiëring moet in relatie staan tot het
dat voorziet in een groot aantal noodzakelijke
vermogen om de opgedragen taken uit te
randvoorwaarden, zodat de bibliotheken hun
voeren. Er is geen bezwaar tegen uitvoering van
doelen kunnen realiseren. Meer gebruikers, meer
bibliotheekwerk door een commerciële aanbieder.
samenwerkingspartners, een goede provinciale
De gemeente is verantwoordelijk voor bewaking
collectie, mediawijsheid, een beter bereik van
van de kwaliteit en voor de opdrachtformulering
nieuwe doelgroepen en een goede spreiding van
aan de bibliotheek. Een (te) beperkte opdracht zal
locaties.
bij aanname van de Wsob er toe kunnen leiden, dat de bibliotheek niet kan deelnemen aan het stelsel.
In de afgelopen jaren is daarbij in de publieks
Een bibliotheek moet aan een aantal verplichtingen
regelingen en tarieven veel samengewerkt en
kunnen voldoen om deel te nemen in het netwerk,
afgestemd met de naastgelegen bibliotheek
waaronder aansluiting op de digitale infrastructuur
organisatie Súd Fryslân. Deze organisatie bevindt
en de ondersteuning van het onderwijs.
zich inmiddels in een fusieproces met bibliotheken Súdwest Fryslân en geeft daarbij prioriteit aan
De Wsob biedt op landelijk niveau in onze
het ineenschuiven van de eigen regelingen voor
kennissamenleving enorme kansen voor de
het publiek. Voor BZOF heeft dit als gevolg een
bibliotheken om aan de digitale ontwikkelingen op
verminderde afstemming in de publieksregelingen
het gebied van informatie en E-lezen, beter vorm
en tarieven met Súd. BZOF blijft zoeken naar
te gaan geven. BZOF onderschrijft de noodzaak
kansen in de samenwerking met bibliotheek Súd,
van een landelijke, innovatieve regeling. BZOF
Súdwest en ook met het naast Opsterland gelegen
werkt op lokaal niveau al aan deze innovatie door
Smallingerland, mits dit meerwaarde heeft voor de
samenwerking met scholen en instellingen, lessen
klant en de slagvaardigheid versterkt.
mediaeducatie, (digitale) cursussen voor volwassenen en leesbevordering voor laaggeletterden.
8
Daarnaast is ook de versterking van het Netwerk
zelf een zaak die aandacht blijft vragen. Bibliotheken
1 Krimp en leefbaarheid
Zuidoost Fryslân onderschrijft het belang van het
Een afnemende bevolking, met daarbij een sterke
provinciale netwerk. Bibliotheekservice Fryslân zien
vergrijzing en ontgroening. In feite krijgt men te
wij niet alleen als facilitair bedrijf, maar ook als
maken met een zekere leegloop van het platteland.
kenniscentrum. Het Netwerk is de afgelopen jaren
Een mede daaruit voortkomende kwestie is die
geconfronteerd met provinciale bezuinigingen op
van de instandhouding van de leefbaarheid van
Bibliotheekservice Fryslân. Daarmee is een deel van
het platteland, c.q. de instandhouding van een
de service vervallen, of wordt deze tegen betaling
aantal basisvoorzieningen; in dit specifieke geval
gehandhaafd. BZOF gaat meer betalen voor ICT, P&O,
de bibliotheken. Dat kan inhouden, dat met de
marketing, financiële administratie, educatieve
relatief toenemende kosten van deze voorzieningen
dienstverlening en mediaverwerking. Het aanbod dat
een noodzakelijke centralisatie of combinatie van
uitvalt, is de service aan leeskringen, zorgcentra en
functies in de bibliotheken plaats zal moeten vinden.
deels ook het onderwijs. BZOF heeft dit opgevangen
Bij een verschraald aanbod zien we steeds meer
met een eigen aanbod.
burgerinitiatief ontstaan. Daarbij komt men direct of indirect met verzoeken bij de bibliotheek. Waar
Voor BZOF leiden de provinciale ontwikkelingen
participerende burgerinitiatieven ontstaan om
tot blijvend hogere kosten en tot extra kosten door
bibliotheken te behouden, kan de bibliotheek deze
handhaving van het aanbod. Het streven is de
ondersteunen. Klantenbinding, kostenbeheersing
kostprijs daarvoor neer te leggen bij de afnemers.
en meerwaarde zijn daarbij het uitgangspunt. Voor
Gemeentelijke visie openbaar bibliotheekwerk Zuidoost Friesland
ouderen en mindermobielen is enkele jaren geleden met behulp van vrijwilligers een ‘Boek aan Huis’ service opgezet.
Bibliotheken Zuidoost Fryslân is op 1 januari 2004 ontstaan uit een fusie tussen de drie
2 Burgerparticipatie
bibliotheekorganisaties van Weststellingwerf,
Het Rijk legt meer taken bij de gemeenten neer.
Ooststellingwerf en Opsterland. Bibliotheken Zuidoost
Meer dan voorheen zal de gemeente
Fryslân is een stichting, net als de voorgaande
verantwoordelijk zijn voor de maatschappelijke
organisaties, en exploiteert de openbare bibliotheken
participatie van haar inwoners, met werk en
in de gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf
inkomen als voorwaarde om dat te bereiken, waarbij
en Opsterland.
het opleidingsniveau, kennisniveau en digitale vaardigheid van het individu van groot belang zijn.
Bibliotheken Zuidoost Fryslân maakt deel uit
De bibliotheek kan een bron zijn voor de ontwikkeling
van een provinciaal en een landelijk netwerk. Dit
van het individu, met boeken, digitale informatie,
betekent, dat wij geen volledige beleidsvrijheid
oefenprogramma’s, cursusaanbod, mediaeducatie,
hebben. We worden bijvoorbeeld gehouden aan
studie- en ZZP- werkplekken en culturele activiteiten.
uitgebreide landelijke kwaliteitseisen. Dit beperkt
Voor de toeleiding naar werk biedt de bibliotheek
onze beleidsvrijheid enerzijds, maar biedt anderzijds
oefenprogramma’s in samenwerking met het UWV.
de mogelijkheid om gezamenlijk te bereiken, wat
Het kan mogelijk zijn bedreigde bibliotheekfilialen
wij nooit alleen kunnen bereiken. Daarom vinden
om te zetten in werkgelegenheidsplekken.
wij het belangrijk, om optimaal te participeren in het Friese en het Nederlandse bibliotheeknetwerk en
3
SES
aan te blijven sluiten bij de landelijke en regionale
De lage Sociaal Economische Standaard (SES)
bibliotheekvernieuwing. Ook willen wij blijven
speelt in alle drie gemeenten een rol. In het
voldoen aan de landelijke certificeringseisen.
algemeen scoren de gemeenten vrij hoog in de schaal (in ongunstige zin) van de jaarlijkse
Ontwikkelingen
rapporten van Kinderen in Tel. Dit laatste wordt
De gemeenten Opsterland, Weststellingwerf
voornamelijk veroorzaakt door een laag gemiddeld
en Ooststellingwerf zullen met het openbaar
opleidingsniveau en een laag inkomensniveau van de
bibliotheekwerk in Zuidoost Friesland in de komende
bevolking in de drie gemeenten. Essentieel voor deze
jaren met de volgende ontwikkelingen te maken krijgen:
groep zijn leesbevordering en digitale vaardigheden.
9
De bibliotheek werkt daaraan met o.a. Boekstart,
openbare bibliotheken. Sleutelbegrippen zijn:
leestassen op VVE peuterspeelzalen en bij
interactie en personalisering voor verschillende
Opstapgezinnen, leesbevordering en digitale
doelgroepen en onderwijsniveaus. Een landelijk uit
oefenprogramma’s voor laaggeletterden.
te bouwen aanbod van betaalbare e-boeken heeft topprioriteit. Eisen van uitgevers daarin zijn een
De gemeenten hebben als gevolg van deze
knelpunt waarover landelijke onderhandelingen
constateringen beleidsmatig gezien een aantal
plaatsvinden. Een landelijke catalogus is in de
gemeenschappelijke uitgangspunten.
afgelopen jaren gerealiseerd en wordt nu verbeterd.
Alle genoemde gemeenten hebben als speerpunt de
2 Collectie Nederland
jeugd, in het bijzonder die in achterstandssituaties;
De Collectie Nederland omvat bronnen van alle
belangrijke punten hierbij zijn het onderwijs, het
openbare bibliotheken, samenwerkingspartners
welzijn en de opvoedingsondersteuning. Juist de
én van gebruikers. Door een provinciaal en
bibliotheken kunnen en moeten daar aan bijdragen
landelijk afgestemd collectie- en bewaarbeleid,
door het bevorderen van het lezen in de meest brede
ontwikkeling van het etalageconcept en integratie
zin van het woord. Daarnaast richten de gemeenten
van gespecialiseerde zwaartepuntcollecties,
zich op het in stand houden van de leefbaarheid van
hebben gebruikers ook de bijzondere, moeilijk
het platteland, in dit geval meer specifiek, van de
verkrijgbare en reeds lang uitverkochte titels tot
voorzieningen, zoals de bibliotheken.
hun beschikking.
Bibliotheek
3
Mediaeducatie
Kansen voor de bibliotheken liggen in het
Om burgers beter toe te rusten voor de overvloed
volgende: de informatieovervloed van internet
aan informatie, ontwikkelen bibliotheken continu
vraagt mediawijsheid van mensen; de bibliotheek
leerprogramma’s voor verschillende doelgroepen.
wijst de weg met digitale cursussen en kennis
Ook treden bibliotheken op als lokale steunpunten
van betrouwbare bronnen. Ook op andere
van het Mediawijsheid Expertisecentrum. Dit
gebieden is er behoefte aan ontwikkeling en
gebeurt in samenwerking met het onderwijs. BZOF
ontplooiing; de bibliotheek heeft cursusruimtes
heeft sterk ingezet op de digitale ontwikkelingen
voor educatieve aanbieders. De e-economie vraagt
met mediaeducatie. Op basisscholen wordt door
vernieuwing van het bibliotheekaanbod; binnen de
BZOF gewerkt aan mediawijsheid; volwassenen
bibliotheekbranche is -en wordt- innovatief gewerkt
kunnen in de bibliotheek werken aan hun
aan zaken als betaalbare e-books, relevante apps,
digitale vaardigheden. Dat kan in cursussen of op
centrale databanken, de bibliotheek op school en
individueel niveau.
een nationale bibliotheekcatalogus. Laaggeletterden en ouders met hun kinderen bezoeken de
4 Lezen en leesbevordering
bibliotheek regelmatig. De bibliotheek bezit een
De bibliotheek als kenniscentrum van lezen en
ruim leesbevorderingsaanbod en is deskundig
literatuur wordt verder doorontwikkeld. Speciale
op het gebeid van lezen en taal. Een dynamisch
aandacht gaat uit naar leesbevordering voor 0-12
doelgroepenbeleid is noodzakelijk. De spreiding
jarigen en laaggeletterden van alle leeftijden. Een
en diversiteit van bibliotheekvoorzieningen vraagt
goed en actueel voorbeeld hiervan is de invoering
aanpassing aan de eisen van de tijd.
van de bibliotheek in de basisscholen. Hierbij wordt de kwaliteit van de dienstverlening aan de
Om de doelen te realiseren concentreren de
jeugd opgevoerd: het leesaanbod aan juist deze
bibliotheken zich vanuit de kerntaken lezen,
doelgroep wordt versterkt en tegelijkertijd wordt
leren en informeren op vier centrale thema’s:
de instandhouding van de bibliotheekvoorziening effectief gerealiseerd. Met de invoering van de Brede
1 Digitale bibliotheek
10
Scholen in de drie gemeenten en de participatie van
Vanuit een gezamenlijke ICT-infrastructuur
de openbare bibliotheek daarin, is de mogelijkheid
wordt continu gewerkt aan een gezamenlijke,
tot samenwerking tussen verschillende lokale
professionele Digitale Bibliotheek van en voor alle
organisaties verstevigd en verder verankerd.
+
• Ondernemerschap
En
• lokaal van betekenis
ONs VErhaal
rendement
Ontwikkel een 100 woorden verhaal. in een paar zinnen is het verhaal van de bibliotheek Zuidoost Fryslân helder. Voor iedereen. intern en extern.
zijn de grotere (organisatie- en kwaliteits-)
In de afgelopen periode hebben de drie gemeenten
het geld op? veranderingen Dit houdt in, dat er nu • levertgerealiseerd.
eende zinbibliotheek die het verhaal in 1 zin onderten Ontwikkel opzichte van geopereerd onder
Uitwerking programma digitaal ondernemen maart/april 2012 nagedacht moet worden over de ontwikkelingen
een convenant, aangevuld met een jaarlijkse
in het kader van(groter) de nieuwe bibliotheekwet. Wat ander doel?
slOgaN
streept en een appèl doet op mensen. Just do it!
worden de prioriteiten? Hoe moet de afstemming
kan zonder bezwaar gehandhaafd worden. Er is
geregeld zijn? Hoeveel fysieke bibliotheken zijn er
genoeg ruimte voor de lokale invulling en ook
in stand te houden? Wat wordt van de bibliotheek
wordt er ingespeeld op de landelijke en provinciale
verwacht op het gebied van lokale samenwerking,
8
ontwikkelingen.
de samenwerking door een strikter of nauwkeuriger Wij zijn er om:
In feite komt het erop neer, dat de bibliotheek, na
1 alle grote die zij in de afgelopen 2. Mensen om zich te wordt ontwikkelen accent gelegdte opinspireren de slagkracht; er daarbij min Ontwikkel een 100 woorden verhaal. in eenveranderingen paar rendement 3. Het delen van kennis te stimuleren is het verhaal van de bibliotheek jaren Zuidoost heeft ondergaan, het accent in de huidige of meer vanuit gegaan, dat dezinnen bibliotheek nog een 4. leescultuur te faciliterenFryslân helder. Voor iedereen. intern en extern.
aantal veranderingen moet doormaken. Dit komt 5. Media wijsheid over te brengen
6. Ontspanning en tot inspiratie te bieden tussen deze overeen met de wens samenwerking
slOgaN drie gemeenten. Gezien het vernieuwingstraject dat
periode moet richten op maatwerk voor specifieke is rendement? • Wat groepen, samenwerking, ondersteuning, digitale
• media en blijvend investeren in daartoe deskundige
levert het geld op?
Ontwikkel een zin die het verhaal in 1 zin onder-
medewerkers. de BZOF de afgelopen vier jaar heeft doorgemaakt, streept en een appèl doet op mensen. Just do it!
nst in onze missie? wel echt relevant? aal dat we vertellen? op (ondernemerschap!)? echt goed? en geborgd? ed? entafel.
bestaande en we klanten.
ONs VErhaal
omschreven convenant. Hierin wordt meer het 1. Mensen elkaar te laten ontmoeten
2
3
• Of dient het een
ander (groter) doel?
4
5 idENtitEitsbEwijs Wij zijn er om:
icatiechecklist voor een mmunicatiestrategie waarin ertenties en online kanalen edia gestructureerd ingezet
we producten en ten ontwikkelen
stratEgischE pijlErs leesbevordering, mediaeducatie, mediawijsheid,
kwaliteit • Vernieuwingsgezind • Hogeonderwijsondersteuning, burgerparticipatie en in teamverband Menselijke maat • • bestrijding van de laaggeletterdheid? Er is echter ook de mogelijkheid van versterking van idENtitEitsbEwijs • Ondernemerschap • lokaal van betekenis
atiE
NOVatiE
• Of dient het een
prestatie-overeenkomst per gemeente. Deze vorm
+
t
• Wat is rendement?
Te doen
1. Mensen elkaar te laten ontmoeten 2. Mensen te inspireren om zich te ontwikkelen 6 3. Het delen van kennis te stimuleren 4. leescultuur te faciliteren 5. Media wijsheid over te brengen 6. Ontspanning en inspiratie te bieden
NiEuwE tEchNOlOgiE
1
2 3
4
nieuwe technologie zetten we in als het bijdraagt aan het voorgaande. Nieuwe technologie biedt nieuwe mogelijkheden, maar moet wel ingebed worden in dit strategische kader. 5
6 strategisch voor ondernemers
NiEuwE tEchNOlOgiE nieuwe technologie zetten we in als het bijdraagt aan het voorgaande. Nieuwe technologie biedt nieuwe mogelijkheden, maar moet wel
11
3. Bibliotheken Zuidoost Fryslân Werkgebied
Weststellingwerf
De regio Zuidoost valt te typeren als een homogeen
De gemeente Weststellingwerf telt 26
gebied met drie iets grotere kernen, te weten Wolvega
woonkernen met Wolvega als grootste dorp.
(Weststellingwerf), Oosterwolde (Ooststellingwerf) en
Op 1 januari 2013 telde de gemeente 25.596
Gorredijk (Opsterland). Ook wat betreft de oppervlakte
inwoners. In de gemeente zijn 16 openbare
zijn de drie gemeenten vergelijkbaar.
basisscholen, 7 bijzondere basisscholen, 1 speciale basisschool en 2 middelbare
Gezamenlijk bestrijken de drie gemeenten een
scholen. In Bibliotheek Wolvega bevindt
verzorgingsgebied van ruim 80.000 inwoners. Om
zich de expositieruimte Kijkzaal en een HIP
deze inwoners te bedienen heeft de regio acht vaste
(Historisch Informatie Punt). Verder kent
bibliotheekvestigingen voor de grotere kernen en zijn
deze gemeente Kinderwerk, Opera Spanga en
er schoolmediatheken in de basisscholen in de dorpen
het Nationaal Vlechtmuseum. Noordwolde
zonder vaste vestiging.
staat bekend om zijn geschiedenis in het maken van rotanmeubelen. De bibliotheek
Er is in de drie gemeenten een gevarieerd cultureel
van Noordwolde is gehuisvest in het
aanbod, met onder andere een muziekschool, actieve
Vlechtwerkcomplex en in de bibliotheek is een
historische en culturele verenigingen en muziek-, dans-
Speel-o-theek.
en toneelverenigingen. Verscheidene organisaties en stichtingen verzorgen een uitgebreid pakket
Er zijn vestigingen in Wolvega en Noordwolde
aan dienstverlening op het gebied van thuiszorg,
en schoolmediatheken in de basisscholen
ouderenzorg, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk.
in de dorpen Boijl, De Blesse, De Hoeve, Munnekeburen, Nijeholtpade, Oldeholtwolde,
We hebben te maken met een dalende tendens in het
Oldelamer, Oldetrijne en Steggerda.
aantal leden en uitleningen. Deze daling is door het
In Oldeholtpade en Oosterstreek is wel een
gehele land te zien. Oorzaken zijn krimp, ontlezing,
school, maar geen schoolmediatheek.
meer beeldcultuur en digitaal lezen. De cijfers van
In de dorpen Blesdijke, Langelille,
bibliotheken Zuidoost Fryslân liggen boven het
Nijeholtwolde, Nijelamer, Nijetrijne,
landelijk gemiddelde. Het ledenpercentage is 26%,
Peperga, Scherpenzeel, Ter Idzard, Vinkega,
landelijk is dit 24%. Uitleningen zijn per lid 36 en per
Zandhuizen, Sonnega, Slijkenburg en Spanga
inwoner 9; landelijk is dit 25, respectievelijk 6.
is geen basisschool.
Aantal inwoners
Aantal leden
Volwassen leden
Jeugd leden
12.586
4.519
2.332
2.187
Noordwolde
3.740
1.319
657
662
Dorpen met schoolmediatheken
4.673
668
Dorpen zonder voorziening
4.597
Wolvega
Totaal
12
25.596
6.506
668
2.989
3.517
Ooststellingwerf De bevolking van de gemeente Ooststellingwerf
recreatiemogelijkheden. In Bibliotheek Appelscha
woont verspreid over 13 dorpen. Het gebied is dun
is een Wereldwinkel gevestigd. Haulerwijk is
bevolkt. Het aantal inwoners op 1 januari 2013 was
één van de jongere dorpen, ontstaan door de
25.812. In de gemeente zijn 14 openbare basisscholen,
vervening. De bibliotheek is gehuisvest in de Brede
7 bijzondere basisscholen, 2 speciale basisscholen
school en in de bibliotheek is een HIP (Historisch
en 2 middelbare scholen. Oosterwolde is verreweg
Informatie Punt).
het grootste dorp met de meeste voorzieningen. In Bibliotheek Oosterwolde is een HIP (Historisch
In Ooststellingwerf zijn twee vestigingen,
Informatie Punt), een doorlopende tentoonstelling
een Biebpunt en schoolmediatheken in
van Museum “Old Ark”, een VVV-foldersteunpunt en
alle basisscholen in de dorpen Appelscha,
de mediatheek van het Stellingwerf College.
Donkerbroek, Oldeberkoop, Makkinga, Waskemeer, Elsloo, Haule, Ravenswoud en Langedijke.
Appelscha grenst aan het Nationaal Park ‘Het Drents
In de dorpen Nijeberkoop en Fochteloo is geen
Friese Wold’ en is een toeristisch dorp met veel
basisschool.
Aantal inwoners
Aantal leden
Volwassen leden
Jeugd leden
Oosterwolde
9.980
4.282
1.838
2.444
Haulerwijk
3.249
1.000
423
577
Appelscha Biebpunt Schoolmediatheken
4.719
705 349
584
121 349
Dorpen met schoolmediatheken
7.181
801
Dorpen zonder voorziening
683
Totaal
25.812
7.137
801
2.845
4.292
13
Opsterland De gemeente Opsterland omvat 16 dorpen met
per gezin. In Bibliotheek Ureterp is een WMO loket.
Beetsterzwaag als de hoofdplaats. Beetsterzwaag
Op 1 januari 2013 telde de gemeente 29.896
heeft een adellijk verleden en is relatief rijk aan
inwoners. Opsterland heeft 17 openbare en 10
kunstgaleries en restaurants. Het dorp Gorredijk
bijzondere basisscholen, 1 school voor voortgezet
is het grootste dorp in de gemeente en heeft een
onderwijs en 1 school voor speciaal basis- en
regiofunctie. Daar zijn de meeste voorzieningen,
voortgezet onderwijs.
bijvoorbeeld een cultureel centrum met een schouwburg en een streekmuseum. Bibliotheek
In Opsterland zijn twee vestigingen, een Biebpunt
Gorredijk is de hoofdbibliotheek van Opsterland. In
en er zijn schoolmediatheken in alle basisscholen
deze bibliotheek zijn ook een WMO loket, Seniorweb
in de dorpen Beetsterzwaag, Bakkeveen,
en een HIP (Historisch Informatie Punt) gevestigd.
Frieschepalen, Hemrik, Jonkerslân, Langezwaag, Lippenhuizen, Luxwoude, Nij Beets, Siegerswoude,
Ureterp is een groeidorp met van oorsprong een sterk
Terwispel, Tijnje en Wijnjewoude. In Olterterp is
christelijke signatuur en een relatief hoog kindertal
geen basisschool.
Aantal inwoners
Aantal leden
Volwassen leden
Jeugd leden
7.355
3.475
1.792
1.683
Ureterp
4.849
1.850
808
1.042
Beetsterzwaag
3.569
Biebpunt
569
467
102
Schoolmediatheken
344
344
1.463
1.463
Gorredijk
Dorpen met schoolmediatheken Rest Totaal
14
14.038 85 29.896
7.701
3.067
4.634
Terugblik periode 2009-2013
Lokale inbedding
Sinds de fusie op 1-1-2004 hebben wij hard gewerkt
KEK, Stellingwarver Schrieveri’je Pries, Cultuurkrant
aan het samenvoegen van de drie organisaties tot
Opsterland, service aan de Lionsclub, cursussen,
één nieuwe efficiënte organisatie. We hebben een
verhuur van ruimtes en lokale activiteiten.
behoorlijke kwaliteitsslag gemaakt wat betreft de organisatie van dienstverlening en deskundigheid
Binding en werving van de klant
van medewerkers. Op basis van de behaalde
Huis aan huis kaarten; ‘Voordeel met je Biebpas’;
certificering in 2007 is gewerkt aan verbeterpunten;
retailaanpassingen in de bibliotheken; actuele
BZOF is in 2011 opnieuw gecertificeerd.
media meer dan 1% van de collectie en verbeterd met een ‘dikke pillen’ aanbod; verbeterde catalogus- en
Beleidsvoornemens 2010-2013 die we onder andere
reserveringsservice; toename van de titelspreiding
gerealiseerd hebben, zijn:
en provinciale afstemming; verbetering van digitaal inlichtingenwerk; gestart met een nog verder uit
Bedrijfsmatig
te bouwen aanbod e-readers en e-books; tafels
Digiteam voor digitale productontwikkeling;
met aanraders in de bibliotheken; klantenpanel
productontwikkeling zakelijke markt; webshops;
via een biebpanel; ‘Vrienden van de bibliotheek’;
jaarlijkse evaluatie en vernieuwing van de
verbeterde openingsuren in de hoofdvestigingen in
onderwijsproducten; benchmark Zuidoost/
combinatie met een door bezuinigingen noodzakelijke
Súd; Uren- en verlofregistratie en flexibele
vermindering van openingsuren in diverse filialen;
inroostering met vermindering van de kosten
verbetering herkenbaarheid van bibliotheken door
voor invalmedewerkers; nieuw digitaal AFAS
signing aan de buitenkant; protocol voor uitstraling
personeelspakket, gecombineerd met een
en presentatie met toetsing door mystery guests;
financieel pakket; scholing medewerkers op de
nieuw historisch informatiepunt (HIP) in Gorredijk;
gebieden digitaal, klantgerichtheid, mediawijsheid,
groter tijdschriftassortiment; Ipad voor gebruikers;
persoonlijke effectiviteit; klantgerichtheid is
mediawijsheid voor medewerkers, scholen,
een vast punt op agenda werkoverleg en in
zorginstellingen, pabo en collega-bibliotheken;
functioneringsgesprekken; medewerkers hebben
mobiele schoolmediatheken in alle scholen in
nu voor een deel het eigen beheer over hun
dorpen waar geen bibliotheek is, of alleen een
scholingsbudget; registratie groepsbezoeken en
Biebpunt; stroomlijnen van Bibliotheek Appelscha en
uitgeleende projecten; evaluatie en voortgang
Beetsterzwaag naar een Biebpunt om bezuinigingen
centraal collectioneren; onderzoek bezoekersstromen
op te vangen; leesbevordering en huiswerkbegeleiding
en wensen van de klant; openingstijden aangepast
voor laaggeletterden; speciale 12-18 ruimtes in de
aan gebruik en wensen; cijfermatige verfijning van
hoofdvestigingen; leesbevordering met Boekstart,
het beleid via de collectieprofielen; een upgrade
voorleesuurtjes en leestassen in VVE peuterspeelzalen
van het bibliotheeksysteem, waarbij de vernieuwde
en Opstapgezinnen; voorlees-workshops; Makkelijk
website nu voldoet aan de nieuwe accessibility-
Lezen boeken en media voor mensen met een
richtlijnen; vestigingen voldoen aan de eisen van
leeshandicap; project Lenen kan meer.
Internationale Toegankelijkheid; het verwerken van de bezuinigingen naar de openingstijden en de
Voor een gedetailleerd overzicht verwijzen we naar de
collecties van de bibliotheken.
diverse jaarverslagen. De ontwikkelingen zoals die zijn ingezet, continueren wij in de nieuwe beleidsperiode. Hierdoor ontstaat een voortgaande lijn, waarbij we onze doelen voortdurend afstemmen op de maatschappelijke ontwikkelingen. In de volgende hoofdstukken gaan we hier dieper op in.
15
4. Programmalijnen Bibliotheken Zuidoost Fryslân Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij de programmalijnen
De kracht van bibliotheken is, dat we iedereen de
van het beleid voor 2014-2017. Deze programmalijnen
mogelijkheid bieden zich betaalbaar en in eigen
zijn de komende jaren richtinggevend voor alle
tempo, op eigen niveau en naar eigen inzicht te
plannen die wij gaan ontwikkelen.
ontwikkelen. Daardoor ontstaat de pret van het ontdekken, van het leren. De kernfuncties van
Dit beleidsplan is aanvullend op de landelijke en
de bibliotheek zijn lezen, leren, informeren en
provinciale beleidsplannen. We blijven voortdurend
daaraan ondersteunend cultuur, ontmoeting en
schakelen tussen het landelijke en het provinciale
debat. De bibliotheek levert waarde, individueel
beleid en de lokaal specifieke uitwerking. Soms lopen
en maatschappelijk, op een leuke, niet schoolse
we voorop, soms zijn we volgend.
manier. De bibliotheek wil een partner zijn in alle fasen van het dagelijkse leven van de
Visie De basis voor dit beleidsplan wordt gevormd door onze missie en visie, afgeleid van het Unesco manifest:
‘Vrijheid, welvaart en ontplooiing zijn fundamentele menselijke waarden. Deze kunnen alleen gerealiseerd worden door goed geïnformeerde burgers. De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot kennis, schept een essentiële voorwaarde voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen.’
16
inwoners in de veranderende maatschappij in ons verzorgingsgebied. Zij is daarmee een belangrijke speler op het gebied van ontwikkeling, participatie en sociale cohesie. Maar digitale ontwikkelingen, ontwikkelingen rond financiering, wetgeving en voortschrijdende ontlezing maken het meer dan ooit noodzakelijk, dat de bibliotheek streeft naar een aanbod dat past in deze ontwikkelingen en aansluit op de behoeften van individu en samenleving. Creatief cultureel ondernemerschap zal daarin belangrijker worden dan ooit.
Missie Bibliotheken Zuidoost Fryslân
De educatieve bibliotheek De bibliotheek biedt een doorgaande lijn voor
De bibliotheek maakt lezen, leren en zich informeren gemakkelijker, leuker en voor iedereen toegankelijk. Wij bieden iedereen zo de mogelijkheid zich te ontwikkelen en te participeren in de samenleving en de democratie. Wij worden geïnspireerd door creatief ondernemerschap
leesbevordering en mediaeducatie. Deze lijn wordt steeds meer doorontwikkeld, voor zowel jeugd als volwassenen, voor de non-profit én de profitsector. Kinderen en de laaggeletterde klant vinden wij zo belangrijk, dat we deze als extra speerpunt benoemen. Lees- en informatievaardigheden zijn in deze maatschappij van levensbelang. Wij leveren een bijdrage aan het voorkomen van taal- en onderwijsachterstanden en we bevorderen de ontwikkeling van (digitale) informatievaardigheden. Samenwerking is daarbij essentieel.
Programmalijnen beleid De verkorte missie van BZOF is:
Wij maken lezen, leren en zich informeren gemakkelijker, leuker en voor iedereen toegankelijk.
De fysieke bibliotheek en de verankering in de lokale gemeenschap Het bestaansrecht van de bibliotheek is afhankelijk van de betekenis die de bibliotheek heeft voor de gemeenschap. Focus op verankering in de lokale gemeenschap is dan ook voor ons van zeer groot belang. Deze verankering uit zich in cultureel
Vanuit de missie kennen we drie programmalijnen:
ondernemerschap. Cultureel ondernemerschap zien wij als het voortdurend initiëren van nieuwe
• De digitale bibliotheek
ontwikkelingen en activiteiten en het aangaan
• De educatieve bibliotheek
van nieuwe samenwerkingsverbanden. We werken
• De fysieke bibliotheek
actief mee aan het vestigen van informatiepunten in de bibliotheek, zowel structureel als incidenteel.
Met als speerpunten leesbevordering en
We zoeken naar partners die een loket of
informatievaardigheid voor de jeugd en
ruimte in de bibliotheek willen huren, passend
laaggeletterden, mediawijsheid en digitale
bij de functies van de bibliotheek, zoals WMO,
vaardigheid in het kader van maatschappelijke
Seniorweb, ZZP werkplekken, huiswerkbegeleiding,
participatie en daarbij streven naar verankering in
cursusaanbieders, regionale kunst en HIP.
de lokale gemeenschap. Omdat je dan de mensen
Incidentele loketten kunnen zijn: makelaar,
bereikt!
uitzendbureau, projectontwikkelaar, gemeente, politie, politieke partijen bij verkiezingen, etc..
De digitale bibliotheek We willen meer burgers met een passend en
De fysieke bibliotheek wil het dorpsplein zijn
aantrekkelijk aanbod bereiken met zowel de
van educatie, informatie, ontmoeting en debat,
fysieke als de digitale bibliotheek en hen als
waar alle bewoners samenkomen en zich welkom
klant behouden of verwerven. We besteden
voelen. Ontwikkelingen als een terugtredende
daarbij extra aandacht aan een digitaal
overheid, mobiliteit, digitale bibliotheek kunnen
informatieaanbod en aan mediaeducatie. De
leiden tot een centralisatie van vestigingen.
digitale ontwikkelingen staan niet los van het
Waar participatieve initiatieven ontstaan om
overige bibliotheekaanbod; ze werken integraal
bibliotheken betaalbaar te behouden, zal de
door in de educatieve en de fysieke bibliotheek.
bibliotheek proberen deze ondersteunen.
Landelijk wordt, met ondersteuning van het Rijk, zwaar ingezet op de digitale bibliotheek. Lokaal is het van belang het aanbod goed te integreren met de educatieve en de fysieke bibliotheek.
17
Lerende organisatie
kortere of langere tijd een stabiele situatie optreedt;
Wij worden geïnspireerd door een lerende werksfeer.
een periode waarin de organisatie in relatieve rust
Een lerende organisatie stimuleert leren op alle
kan werken en waarin men wacht op een mogelijke
niveaus. Het continu willen en kunnen leren stelt
volgende verandering. De werkelijkheid is echter
de organisatie in staat zich voortdurend en flexibel
anders. Veranderingen dienen zich voortdurend aan
aan te passen aan de omgeving en continue
en bedrijven moeten daar dagelijks een antwoord
kwaliteitsverbetering te bewerkstelligen. BZOF ziet
op zien te vinden. De digitalisering vraagt om
dit als essentieel in onze voortdurend veranderende
voortdurende actie, snelheid en slagvaardigheid.
digitale kennissamenleving. Vernieuwen is geen eindig proces; een continu
18
In een onderzoek van de Economist Intelligence
inspelen op maatschappelijke veranderingen
Unit noemt 90 procent van de topbestuurders
vraagt om permanente innovatie. Hoe verder in
strategische wendbaarheid cruciaal voor het
de toekomst, hoe moeilijker het is om concreet te
succes van het bedrijf. Hier wringt voor veel
benoemen wat er moet gebeuren. Zo hoort het ook
bedrijven de schoen, want oude recepten zoals
te zijn; we moeten immers alert kunnen blijven
traditioneel verandermanagement, reorganiseren,
reageren op ontwikkelingen in samenleving en keten.
kostenbesparingen, outsourcing en strategische
Daarom worden de doelen in dit beleidsplan jaarlijks
planning bieden steeds minder vaak een oplossing.
geactualiseerd. Ook wordt per jaar een uitvoeringsplan
Het grote probleem bij dit soort oplossingen is, dat
opgesteld. Dit beleidsplan is dus richtinggevend, maar
men er nog steeds van uit gaat, dat er gedurende
geen blauwdruk voor de toekomst.
5. Uitwerking programmalijnen De bibliotheek ontwikkelt zich steeds meer verder tot
• Prospects: Digitale leden kunnen prospects
een fysiek en digitaal informatieknooppunt (zie ook
zijn, die worden geïnteresseerd voor de verdere
Branchestrategie VOB 2012-2016) waarin het traditionele
(betaalde) dienstverlening van de bibliotheek.
proces van boekenuitleen slechts één van de processen is
Prospects kunnen diensten aangeboden
waarop de bibliotheek haar functie inricht. Het digitale
krijgen, om de relatie tussen bibliotheek
aanbod heeft inmiddels een sleutelpositie en is de
en gebruiker tot stand te brengen en te
verbinding tussen de fysieke en de digitale bibliotheken.
ontwikkelen.
Voor gebruikers zijn dit geen gescheiden werelden, maar binnen het bibliotheekstelsel vinden de digitale en
• Vrienden van de bibliotheek: Deze groep
fysieke ontwikkelingen niet per definitie in samenhang
bestaat uit mensen die de bibliotheek willen
plaats, vanwege de verschillende organisaties
steunen en een financiële bijdrage aan de
(Bibliotheken, PSO’s, VOB, SIOB, Bibliotheek.nl) die hierin
bibliotheek willen leveren, zonder hiervoor per
een rol spelen.
se een (betaalde) dienst te willen ontvangen.
Dat vraagt dus van alle partijen een focus op de gebruiker van de bibliotheek, om zodoende het aanbod van de bibliotheek tot een succes te kunnen maken.
• CRM: Customer Relationship Management biedt de klant en de bibliotheek mogelijkheden om de relatie op individueel niveau in te vullen.
De wijze waarop de gebruikers een waardevolle relatie
Op basis van het klantprofiel en specifieke
met de bibliotheek opbouwen, vraagt om een breder
klantdata kan klantwaarde gecreëerd worden.
aanbod dan alleen het ‘lenersmodel’. Ook voor het
CRM is een verzamelbegrip. De onderdelen
aanbieden van digitale diensten zoals leestips, e-books,
zijn deels beschikbaar in reeds bestaande en
communities, etc., moet een relatie aangegaan kunnen
geplande digitale ontwikkelingen (Bibliotheek.
worden die duurzaam en waardevol is. Bibliotheken
nl). Het betreft onder andere: de klant kan zelf
moeten in de toekomst ook gebruikers bedienen die
wijzigingen in de klantgegevens aanbrengen,
niet per se lid zijn om boeken te lenen, door middel van
vragen stellen en diensten/producten
nieuwe (digitale) producten en daardoor gewijzigde
aanschaffen. De klant krijgt specifieke (lees-)
vormen van (klant)relaties.
adviezen en informatie, op basis van zijn behoeftes. Hierbij kan hij zelf aangeven over
De digitale bibliotheek
welke onderwerpen hij bepaalde informatie
Bij alle innovaties die te maken hebben met digitale
wil ontvangen. De klant krijgt de mogelijkheid
ontwikkeling is het van belang om stil te staan bij de
om zelf bepaalde applicaties, functionaliteiten,
dynamiek die deze ontwikkeling kenmerkt: we staan
widgets, apps, etc. in te stellen en te gebruiken.
nog slechts aan het begin van de digitale ontwikkelingen (internet bestaat sinds 1983, gedrukte boeken sinds
• Communities: De klant is met andere
1442) en zeker binnen de bibliotheeksector zullen de
gebruikers onderdeel van (deel-) communities
komende tijd nieuwe digitale mogelijkheden tot stand
en kan hier ervaringen, kennis en andere zaken
komen die de basis zijn voor digitale klantrelaties. Daarbij
delen. De waarde van de bibliotheek ligt hierbij
zijn digitale klantrelaties ook relevant voor de fysieke/
in het faciliteren van de uitwisseling en de
traditionele producten en diensten.
verbinding tussen gebruikers onderling en met de bibliotheek.
Er zijn op dit moment al verschillende vormen van digitale klantrelaties; deze worden hieronder beschreven. Sommige hiervan zijn gericht op het onderhouden van
Digitale gebruikers
een (digitale) relatie, anderen zijn meer gericht op het leveren van een (digitale) dienst.
Fysieke gebruikers
19
• E-books: Er is hard gewerkt aan de centrale inkoop
het behouden van een bestaande relatie. Door
van e-books onder leiding van de inkoopcommissie
digitale mogelijkheden kunnen meer klanten,
van de VOB. Dit digitale aanbod zal door de fysieke
ook bij opzegging van hun leenabonnement,
bibliotheken worden aangeboden. Bibliotheken
worden behouden. Landelijk is een nieuwe vorm
krijgen daarmee een hybride aanbod van betaalbare
in ontwikkeling. Deze opzet faciliteert gebruikers
fysieke en digitale content. Via de Nationale
in de relatie met alle bibliotheekdiensten, zowel
Bibliotheek Catalogus (NBC) zal het volledige aanbod
digitaal als fysiek. Hij faciliteert nieuwe betaalde en
worden ontsloten naar (potentiële) gebruikers. De
onbetaalde digitale dienstverlening, zoals e-books,
beschikbaarheid van digitale content, afgezet tegen
communities, etc., met de volgende kenmerken:
het beschikbare fysieke aanbod, is vooralsnog beperkt. Dit komt zowel door de beschikbare financiële
• Fysiek en betaald: Hieronder vallen onder andere
middelen hiervoor, als door het (op de markt)
de huidige leenproducten voor fysieke boeken
beperkte aanbod van Nederlandstalige e-books
(standaard, reductie, top) en betaalde evenementen,
(ongeveer 5% van het fysieke boekenaanbod is ook als
zoals voorstellingen. In het kader van de Nationale
e-book beschikbaar).
pas worden voor de leenproducten voorstellen tot
1
Omdat de toegankelijkheid van digitale content in
(verdere) harmonisatie gedaan;
principe groter is (bijvoorbeeld geen afhankelijkheid van openingstijden), kan, zeker voor nieuwe
• Digitaal en betaald: Hieronder vallen betaalde
generaties, digitale content een belangrijke rol
proposities zoals de uitleen van e-books, maar ook
spelen in de aansluiting bij nieuwe doelgroepen en
nog te ontwikkelen betaalde digitale proposities
leden, ondanks het relatief nog beperkte aanbod
(premiums). Nieuwe, digitale innovaties en diensten
van digitale content. Er ontstaan zodoende 3
en verdienmodellen kunnen hieronder landen;
verschillende klantgroepen: digitale, fysieke en hybride gebruikers, waarbij alle gebruikers van
• Fysiek en gratis: Dit gaat om fysieke diensten,
digitale content een digitaal lidmaatschap nodig
waarbij registratie extra toegevoegde waarde voor
hebben. Zolang het aanbod van digitale content in
de gebruiker biedt. Bijvoorbeeld, om op de hoogte
verhouding tot de fysieke collecties beperkt is, zal er
te blijven van voorstellingen/activiteiten in de
een relatief grote groep ‘hybride’ gebruikers zijn, die
bibliotheek (hiervoor eventueel aan te melden of
beide vormen van content gebruikt.
contact op te nemen met de bibliotheek);
Bibliotheken moeten zowel een fysiek als een digitaal lidmaatschap kunnen faciliteren, omdat de groep die alleen digitaal content zal gebruiken, relatief klein is.
• Digitaal en gratis: Hieronder vallen zowel bestaande diensten, zoals nieuwsbrieven en (lees-)advies, als nog te ontwikkelen digitale diensten zoals
• Loyaliteit en retentie management: Door digitale
communities, CRM, en andere digitale innovaties.
diensten zoals CRM, communities en (digitale) informatie aan te bieden, wordt meer waarde voor
Basisvoorzieningen zoals toegang, lezen, vragen
de klant gecreëerd. Hierdoor kan de binding met de
(advies) en luisteren in de bibliotheek zijn en blijven
klant worden verduurzaamd. Er zijn ook specifieke
toegankelijk zonder verdere vorm van registratie.
programma’s, zoals Voordeelmetjebiebpas, die klantloyaliteit versterken. Deze programma’s kunnen eveneens onderdeel zijn van de digitale producten.
• Lokale collecties: Lokale collecties zullen gedeeltelijk ook uit digitale content bestaan. Deze content kan generiek worden gepubliceerd, maar door
• Lidmaatschap van de bibliotheek: Wanneer
1
20
deze op klant-specifiek niveau proactief aan te
klanten niet langer gebruik willen maken van het
bieden, bijvoorbeeld op basis van interesse, kan de
leenaanbod, heeft de bibliotheek op dit moment
relevantie worden verhoogd. De ontsluiting van
geen vervangend aanbod om de klant aan te bieden
lokale collecties is beter mogelijk na koppeling met
(hooguit kan men naar een kleiner abonnement) en
de DCR (Bibliotheek.nl) of het DCS (Probiblio). De
vervalt de relatie tussen gebruiker en bibliotheek.
status hiervan zal dus per gebied verschillen. Dit
Dit is niet effectief, want het opnieuw werven
onderdeel wordt landelijk ontwikkeld en staat nog
van klanten is altijd moeilijker en duurder dan
in de kinderschoenen.
Ter vergelijking: Bol.com biedt ruim 440.000 Nederlandse boeken aan, tegenover 20.000 Nederlandse e-books.
Digitaal OnDErn DEnkEn En DOEn Digitaal Voor de periode medio 2012 tot med Digitaal OnDErn DEnkEn E Digitaal OnDErnEMEn de periode me DEnkEnVoor En DOEn DEnkEn En DOEn Voor de periode medio 2012 tot med
De educatieve bibliotheek
over onder andere (voor)lezen, dyslexie, autisme en
De bibliotheek biedt een doorgaande lijn voor
mediawijsheid. In de bibliotheken en bij de scholen zijn
leesbevordering en mediaeducatie. Deze lijn wordt
speciale boeken- en luisterboekencollecties aanwezig
steeds meer doorontwikkeld, voor zowel jeugd, als
voor kinderen en volwassenen met leesproblemen.
volwassenen, voor de non-profit én de profitsector.
De bibliotheek spant zich extra in om laaggeletterden
Om onze doelstelling te realiseren, volgen we een
zoveel mogelijk te bereiken. Door laaggeletterde ouders
ONZE VisiE Voor ONZE MissiE derichten periode medio 2012 tot van medio 2014. het plezier lezen te laten ontdekken, kunnen ze dit tweesporenbeleid. Enerzijds we ons op de
De rol vanvoorschoolse onze bibliotheek is veranderd wantonderwijs, de wereld is veranderd. een partner te zijn in alle • omkinderen • om onze strategisch ook beter aan hun meegeven. Datfasen biedt extra instellingen en het zoals Onder andere door vergaande digitalisering. Daar moeten wij ons als van het dagelijkse leven van de partners zoals schole kansen op een betere taalontwikkeling bij kinderen in te helpen met relevan welzijnswerk, consultatiebureaus, kinderopvang, lokale bibliotheek op aanpassen. Door het goede van de bibliotheek inwoners in ons verzorgingsgebied te behouden en daarop te bouwen met nieuween producten en diensten. in de veranderende maatschappij. producten en dienst een achterstandssituatie. peuterspeelzalen, basisonderwijs voortgezet En die producten en diensten goed in de markt te zetten. Zodat we onderwijs. Anderzijds richten we ons, door middel De rolons van onze bibliotheek is veranderd want de wereld is veranderd. bestaansrecht behouden. We zullen zelf grotendeels opnieuw • om een partner te zijn in alle Onder andere door vergaande Daar moeten wij ons als voor de instellingen van het dagelijkse leven van moeten uitvinden en nieuwe technologie uitbuiten. van bibliotheekvestigingen, direct op kinderen en digitalisering.Het bibliotheekaanbod inwoners in ons verzorgingsg lokale bibliotheek op aanpassen. Door het goede van de bibliotheek ouders om bibliotheekbezoek te wereld stimuleren. De rol vanhun onze bibliotheek is veranderd want de is om partner te zijnvoor in alle om onze strategisch is het speerpunt vaneen onze diensten defasen in de • veranderende maatscha te behouden en daarop teveranderd. bouwen met nieuwe producten en•diensten. Onder andere door vergaande digitalisering. Daar moeten wij ons als in de markt te zetten. Zodat van het leven van de partners zoals schole Enin die producten en diensten goed we dagelijkse Daarbij steken we extra op leesbevordering door jeugd. Het aanbod voor het basisonderwijs is de wereld is veranderd. om een te zijn alle fasen om onze strategische • zelf lokale bibliotheek op aanpassen.• Door het partner goede van deinbibliotheek inwoners in ons verzorgingsgebied te helpen met relevan bestaansrecht behouden. We zullen ons grotendeels opnieuw van(ouders het dagelijkse leven van ar moeten wij ons alsprogramma’s partners zoals scholen alsbouwen Boekstart van kinderen vande afgelopen jaren flink uitgebreid. Dit willen we in de veranderende maatschappij. te behouden en daarop te met nieuwe producten en diensten. producten en dienst moeten uitvinden en nieuwe technologie uitbuiten. inwoners in onsteverzorgingsgebied de van de bibliotheek te helpen met relevante En die producten diensten goed in de markt zetten. Zodat we 0-2 jaar),en Boekenpret, leestassen en voorlees-workshops continueren. Bij de scholen zijn inmiddels overal in de veranderende maatschappij. roducten enbestaansrecht diensten. producten en diensten. behouden. We zullen ons zelf grotendeels opnieuw Voor de periode gerealiseerd medio 2012 tot medio 2014. bij de (VVE) peuterspeelzalen. 0-18 jaar is het t te zetten.moeten Zodat we mobiele schoolmediatheken in alle uitvinden en nieuwe technologieVan uitbuiten. Beide groepen bedienen wij door offline en online producten e otendeels opnieuwbibliotheekabonnement gratis en voor kinderen is dorpen waar geen vestiging van de bibliotheek, diensten te ontwikkelen die echt van betekenis zijn. En we geve iten. Maar meter deeen klant meercollectie dan ooitleesboeken voor ogen. Want daar draait alles om. onszelf de opdracht dat te waar doen op zo’n manier dat de klan ruime en informatieve maar wel een school is. Scholen inom dorpen Dat was in het verleden al zo, maar zal in de toekomst nog meer zo zijn. ons een 8+ geeft.
ONZE VisiE
ONZE VisiE
ONZE MissiE
+
88
ONZE MissiE
ONZE MissiE
Digitaal OnDErnEME DEnkEn En DOEn
boeken. Overal zijn de eerste leesboekjes, voor kinderen
wel een bibliotheekvestiging is, kunnen deze
die net leren lezen, in ruime mate aanwezig. De
Beide groepen bedienen wij d schoolmediatheken van ons kopen. Een Biebpunt
diensten te ontwikkelen die ec ONZE MissiE niet draait gezien alsom. een volwaardige vestiging. Maar met de klant meer dan ooit voor ogen.wordt Want daar alles onszelf de opdracht om dat te
ONZE VisiE lezingen voor ouders aan bibliotheek biedt jaarlijks
De rol van onze bibliotheek is veranderd want de wereld is veranderd. een partner te zijn in alle fasen om onze strategische • om Beide groepen bedienen wij•door offline en geeft. online producten e was indigitalisering. het verleden zo, maar zalalsin de toekomst nog meer zodagelijkse zijn. ons een Onder andere doorDat vergaande Daaralmoeten wij ons van het leven van de partners zoals 8+ scholen diensten te ontwikkelen die echt van betekenis inwoners in ons verzorgingsgebied lokale bibliotheek op aanpassen. Door het goede van de bibliotheek te helpen met relevantezijn. En we geve Beide groepen wijalles door offline en online producten en de opdracht behouden daarop bouwen met bedienen nieuwe en diensten. inonszelf de veranderende maatschappij. diensten. Maar met de klant temeer dan en ooit voorteogen. Want daarproducten draait om. om dat teproducten doen openzo’n manier dat de klan En dieal producten enzal diensten goed in de markt zetten. diensten ontwikkelen echt vanwe betekenis zijn. En we ons geven Dat was in het verleden zo, maar in dete toekomst nogtedie meer zoZodat zijn. een 8+ geeft. bestaansrecht behouden. We zullen ons zelf grotendeels opnieuw draait alles om. onszelf de opdracht om dat te doen op zo’n manier dat de klant moeten uitvinden en nieuwe technologie uitbuiten.
KlaNtEN OVErtuigEN
nt daar omst nog meer zo zijn.
zelf ervaren
KlaNtEN OVErtuigEN
KlaNtEN zelf aanbeveling isdaar draait alleservaren OVErtuigEN Maar met de klantwaNNEEr meer dan ooit voor ogen. Want om. Dat was in het verleden al zo, maar zal in de toekomst nog meer zo zijn. zelfgOEd? iEts ervaren als we de verwachtingen overtref-
visuele indrukken fen! Dus probeer vooraf niet teveel aanbeveling te beloven! Maar laat perfect ook
KlaNtENniet de vijand van goed worden. aanbeveling OVErtuigEN ervaren
ngen
erkopers
idee
visuele indrukken
als we de verwachtingen overtreffen! Dus probeer vooraf niet teveel te beloven! Maar laat perfect ook niet de vijand van goed worden.
Ont sterk offlin zoals word Beide groepen bedienen wij door offline en online producten en als we de verwachtingen overt diensten te ontwikkelen die echt van betekenis zijn. En we geven fen! Dus probeer vooraf niet tev onszelf de opdracht om dat te doen op zo’n manier dat de klant te beloven! Maar laat perfect o ons een 8+ geeft. als we de verwachtingen overtrefOnt niet de vijand van goed worde sterk fen! Dus probeer vooraf niet teveel Ontwikkel communicatiechecklist voor een offlin te beloven!een Maar laat perfect ook sterke communicatiestrategie waarin zoals niet demulti vijandchannel van goed worden. offline kanalen zoals advertenties en online kanalen word zoals website en ingezet cOMMuNica waNNEEr issocial media gestructureerd worden.
waNNEEr is iEts gOEd?
waNNEEr is cOMMuNicatiE iEts gOEd? chEcKlist
start with iEts gOEd? why!
als we de verwachtingen overtreffen! Dus probeer vooraf niet teveel te beloven! Maar laat perfect ook jezelf vraag: nietStel de vijand vanaltijd goed de worden.
waarom doen we dit eigenlijk? leg de oorspronkelijke passie er in!
Anders terug naar de tekentafel.
idee idee
cO ch
chEcKlistMa
ch
Ontwikkel een communic sterke multi channel comm offline kanalen zoals adver Pa zoals website en social med worden. is
• start with •• kl aanbeveling accountmanagers/verkopers commerciële uitingen • le why! • is start with Ma Stel jezelf altijd de vraag: • is commerciële uitingen overtuigingspiramide visuele indrukken waarom doen we dit eigenlijk is •ch start with MarKEtiNg why! leg de oorspronkelijke passie And accountmanagers/verkopers Stel jezelf altijd de vraag: • Pa er in! why! chEcKlist start MarKEtiNg waaromwith doen we dit eigenlijk? • is commerciële uitingen Stel jezelf altijd de vraag: product of dienst in onze missie? • Past leg de het oorspronkelijke passie • kl accountmanagers/verkopers why! chEcKlist waarom doen we dit eigenlijk? • isin!het van betekenis en wel echt relevant? overtuigingspiramideSteler le altijdhet de vraag: • Past het product of•diens leg de oorspronkelijke passie klopt met het verhaal dat we vertellen? •jezelf waarom doen we dit eigenlijk? • is het van betekenis•enisw er in! het rendement op (ondernemerschap!)? leg•delevert oorspronkelijke passie • klopt het met het verhaa • is accountmanagers/verkopers pr er in! overtuigingspiramide • levert het rendement • is het product of dienst echt goed? is • op e • is het product of dienst • is de organisatie goed en geborgd? And is de organisatie goed en • • is de communicatie goed? overtuigingspiramide • is de communicatie goed visuele indrukken
en
amide
ons een 8+ geeft.
commerciële uitingen zelf
cO ch
waNNEEr is iEts gOEd?
idee
NIEUW NIEUW
Anders terug naar de teken
NIEN
21 pr prOductiNN
prOductiNNOVatiE
1. nieuw dienste
Voor de scholen zijn wij doorleverancier van
Met meertaligheid (Frysk, Stellingwerfs, Moluks) wordt
digitale content. Dit gaan we de komende jaren
op een dynamische wijze omgegaan in de bibliotheek:
uitbreiden. Om de leerlingen van het voortgezet
het mag leuk zijn, het plezier in de eigen eerste taal
onderwijs ook bij onze vestigingen te betrekken,
en in andermans taal is inspirerend. In Opsterland
gaan we leerlingen, in opdracht van de school, een
ontvangt men bij inschrijving van het pasgeboren kind
presentatie rond een bepaald thema laten maken in
via de gemeente een Taaltaske*.
de bibliotheek.
Medewerkers bij de bibliotheek verstaan allen -en spreken vrijwel allemaal- Frysk/Stellingwerfs en
Om de jeugd goed te kunnen bedienen zorgen wij
spelen in op de taal van de klant. Jaarlijks ondersteunt
er voor, dat in de hoofdvestigingen altijd een HBO-
de bibliotheek tijdens het TOMKE project* (Via
bibliothecaris aanwezig is. Verder is het streven, dat
AFÛK, met provinciale en gemeentelijke subsidie)
in elke vestiging een medewerker aanwezig is met
de peuterspeelzalen met Fryske boeken en Fryske
kennis van het jeugdbibliotheekwerk.
voorleesbijeenkomsten. De collectie in de bibliotheek biedt een forse hoeveelheid Fryske en Stellingwerfse
Laaggeletterde ouders proberen we zoveel mogelijk
boeken voor 0-100 jaar, een bescheiden hoeveelheid
met leesbevorderingstrajecten te bereiken door
luisterboeken en een catalogus die ook het geschreven
intermediairs uit de zorg, het welzijn en ROC in
Frysk herkent. Daarnaast biedt BZOF 1x per jaar een
te schakelen voor leesbevordering en toeleiding
Fryske Jûn en wij zouden graag zien, dat dit een activiteit
naar ons aanbod. Met de collecties Makkelijk
met een breder bereik dan 60+ wordt. De bibliotheek kan
Lezen, luisterboeken en Anders Lezen ondersteunt
nog meer inspelen op het Frysk in Opsterland voor de
de bibliotheek het aanbod voor kinderen en
verschillende doelgroepen. In Oosterwolde is een collectie
volwassenen met leesproblemen. Daarnaast
Moluks aanwezig. In een pilotproject 2013 is BZOF
speelt de bibliotheek met de collectie in op
penvoerder voor de Stellingwarver Schrieveri’je Pries.
regionale meertaligheid: Frysk, Stellingwerfs, Moluks. Meertaligheid kan van belang zijn voor de
Mediawijsheid
taalontwikkeling.
Op het snijvlak van de digitale bibliotheek en de educatieve bibliotheek vinden we de mediaeducatie, in
De educatieve bibliotheek impliceert zo een
bibliotheken vooral met de focus op mediawijsheid. De
doorgaande lijn voor lezen, leesbevordering en media
Raad van Cultuur omschrijft in 2005 mediawijsheid als:
educatie. (Zie bijlage 2: Doorgaande lijn educatie bzof). Het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit Uitwerking programma waarmee digitaal ondernemen maart/april 2012 en actief kunnen burgers zich bewust, kritisch
rking programma digitaal ondernemen maart/april 2012
bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde samenleving. Wij bezitten als informatiedeskundigen deze
stratEgischE pijlErs • Vernieuwingsgezind • in teamverband • Ondernemerschap
• Hoge kwaliteit • Menselijke maat • lokaal van betekenis
ONs VErhaal Ontwikkel een 100 woorden verhaal. in een paar zinnen is het verhaal van de bibliotheek Zuidoost Fryslân helder. Voor iedereen. intern en extern.
rendement
• Wat is rendement? slOgaN
Ontwikkel die het hetzingeld op?verhaal in 1 zin onder• leverteen streept en een appèl doet op mensen. Just do it!
• Of dient het een
ander (groter) doel?
22
know-how en willen tegemoet komen aan de veranderende behoeften van de klant, die ontstaan door de informatieovervloed. Dat betekent: burgers ondersteunen bij het ontwikkelen van mediawijsheid en het maken van verantwoorde en betekenisvolle selecties. Mediawijsheid wordt steeds belangrijker in een rendement
wereld waar de media alom aanwezig zijn. Het is
taken van de bibliotheken om burgers Watvan is de rendement? •één
mediawijs te maken. Het onderdeel mediawijsheid is
levert het geld op? •bij BZOF volop in ontwikkeling. Er wordt gewerkt aan Of dient het een ontwikkelen van) workshops en scholing voor •(het
ander (groter) doel? leerlingen, onderwijsgevenden, ouders, laaggeletterden, werkzoekenden, ondernemers, ouderen en digibeten.
Scholen sluiten aan bij de belevingswereld van
kennis, ontwikkeling, educatie, leesbevordering en
kinderen en zijn daarom dé plek om de mediale
mediaeducatie. Dit zoveel mogelijk in samenwerking
belevingswereld van kinderen te begrijpen, te sturen en
met lokale instellingen, zowel profit als non-profit.
hen daarin te begeleiden. Het is belangrijk dat kinderen
Om actueel te zijn, zorgen we, dat we inhaken op
leren goed en kritisch met digitale media om te gaan.
lokale ontwikkelingen en activiteiten én inspelen op
Het gaat dan vooral om :
maatschappelijke veranderingen. De onderwerpen willen we in co-creatie met onze gebruikers vaststellen.
• Mediabewustzijn (welke media zijn er)
Maatschappelijke participatie speelt daarin een grote
• Mediabegrip (waarom is al de media er)
rol.
• Media-attitude (kritisch en meningsvorming)
Het kan een verschuiving impliceren van algemene
• Mediagedrag (veilig internetten)
activiteiten naar versterking van de bibliotheekfuncties door middel van ontmoeting, debat, taalcursussen,
Mediawijsheid is geen verplicht vak; scholen mogen
ZZP-werkplekken, mediaeducatie, bijeenkomsten
zelf bepalen hoe zij dat vorm geven. Het kabinet wil
laaggeletterden, leeskringbijeenkomsten, bijeen
scholen wel stimuleren mediawijsheid als vast thema
komsten Boekendienst aan huis, Politiek café, lezingen
op te nemen in schoolprogramma. Om dit te bereiken
met lokale instellingen, een podium bieden aan lokale
heeft het kabinet een aantal kerndoelen opgesteld.
mensen die iets interessants te melden hebben, enz..
Leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs moeten in staat zijn om:
Door samenwerking met lokale partners profiteren de samenwerkende partijen van elkaars expertise en
• zelfstandig informatie op te zoeken
elkaars bezoekersstromen. Wij zijn niet alleen actief in
• informatie en meningen te ordenen, te vergelijken en
het leggen van contacten en verbindingen, maar we
te beoordelen • digitale bronnen als kennisbronnen te gebruiken
stimuleren organisaties om ook zelf met voorstellen te komen. In dit geval biedt de bibliotheek de faciliteiten, waardoor andere organisaties hun doelen kunnen
De bibliotheek werkt samen met de basisscholen om de
bereiken, zoals bijvoorbeeld activiteiten van een
mediawijsheid bij leerlingen, ouders en leerkrachten te
welzijnsinstelling in de bibliotheek. Hierdoor krijgt
vergroten.
de bibliotheek het karakter van een dorpsplein, waar mensen bij elkaar komen om contact te leggen en
De fysieke bibliotheek en de lokale verankering
ideeën uit te wisselen. De landelijke activiteiten blijven
Mensen komen voor lenen, ontspanning, ontmoeting
we als kapstok gebruiken. Om dit gestructureerd op te
en informatie naar de bibliotheek. De bibliotheek
pakken, zorgen we voor een jaarplanning.
ondersteunt de zelfredzaamheid van de burger, schept kansen voor mensen met taal- en leesproblemen
Om een goede lokale verankering te bewerkstelligen is
en biedt mogelijkheden voor ‘een leven lang leren’.
het belangrijk, dat alle medewerkers bekend zijn met
Hierdoor speelt de bibliotheek een belangrijke rol in
de lokale samenleving en proactief kansen signaleren.
de maatschappelijke participatie en de sociale cohesie.
Tijdens de MT- en werkoverleggen zal hiervoor
Om het verblijf in de bibliotheek zo prettig mogelijk te
permanent aandacht zijn.
maken, zorgen we dat iedere bibliotheekvestiging een leescafé heeft met een groot tijdschriftenaanbod en een
Doordat de betaling van de digitale bibliotheek geregeld
koffie/theevoorziening.
zal worden door onttrekkingen uit het gemeentefonds, is de Wsob (nieuwe bibliotheekwet per 2015) een
Uit gebruikerstevredenheidsonderzoeken blijkt, dat
bedreiging voor de in de lokale samenleving verankerde
goede openingstijden van cruciaal belang zijn. Wij
bibliotheekvestigingen. Ontwikkelingen als mobiliteit,
vinden het dan ook heel belangrijk, dat openingsuren
digitale bibliotheek, e-lezen kunnen leiden tot een
aansluiten op de wensen van de klanten (winkeltijden).
centralisatie van vestigingen. BZOF wijst dit niet af, maar ziet mogelijkheden als deze centrumbibliotheken
De wijze waarop de fysieke bibliotheek vorm krijgt,
broedplaatsen kunnen zijn voor werk en ontwikkeling.
moet de uitleenfunctie overstijgen en nog beter
Informatie, educatie, leesbevordering en cultuur vallen
gaan aansluiten op de bibliotheekfuncties zoals
daarbinnen vanzelf op hun plaats.
23
De collectie en het verstrekken van informatie
De organisatie
Over collectiebeleid kunnen we opmerken dat er sprake
Onze medewerkers zijn voor onze klanten het gezicht
is van een fysieke en van een digitale component.
van de bibliotheek. Zij zijn als gastheer/-vrouw en
Het lokale, het provinciale en het landelijke niveau
‘adviseur’ in staat met een actieve houding onze
zijn ieder op hun eigen domein verantwoordelijk
klanten te informeren, adviseren en verleiden. Een
voor een deel van het collectiebeleid. Zij voeren dit
‘adviseur’ kent het bibliotheekaanbod goed en kan op
beleid in onderlinge samenhang uit, waarbij de
basis van een gesprek met de klant passende media
basisbibliotheken collectioneren tot een niveau dat
aanbevelen.
tenminste overeenkomt met het onderwijsniveau dat leidt tot een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Het
De afgelopen jaren is het beleid al naar deze
elders aanvragen van boeken (ook internationaal i.v.m.
richting ingezet. De komende jaren willen we dit
studie) is integraal onderdeel van het collectiebeleid
intensiveren richting digitale media, acquisitie en
en wordt gefaciliteerd via de digitale bibliotheek. De
het durven vragen van een prijs voor kwaliteit. Steeds
digitale bibliotheek werkt met één catalogus en een
meer producten van de bibliotheek worden niet of
geüniformeerd systeem voor zoeken, reserveren en
onvolledig gedekt door subsidies, terwijl de interne
bestellen. Deze digitale systemen worden voortdurend
know-how aanwezig is en vermarkt kan worden.
doorontwikkeld. De Friese bibliotheken werken met de landelijke catalogus en het landelijke zoeksysteem.
Het besef dat de klant koning is, is sterk aanwezig
De catalogus en de website zijn qua vormgeving
onder het personeel. Beleid wordt niet alleen door
toegankelijk en voldoen aan de nieuwste technische
het management uitgewerkt, maar voor een groot
eisen voor diegene die snel wil zoeken.
deel door de medewerkers zelf. Klantgerichtheid blijft tijdens de werkoverleggen een permanent
De ontwikkeling naar centraal collectioneren op
aandachtspunt, maar het wordt breed gedragen
provinciaal niveau in Fryslân, met ingang van 2010,
binnen de organisatie. Medewerkers hebben
waar BZOF in participeert, sluit aan bij landelijke
het beheer over de helft van hun persoonlijke
ontwikkelingen. De klant is veeleisend; informatie moet
scholingsbudget. Men heeft zich de afgelopen jaren
snel beschikbaar en actueel zijn. Het vernieuwende
dermate sterk ontwikkeld, dat de behoefte aan
aspect van deze tijd is, dat we er niet zijn met
scholing op maat steeds groter is.
de inhoud van het materiaal alleen. Alles draait inmiddels om de actualiteit en het ‘hoe sluiten wij
In ons personeelsbeleid zetten we in op een
met ons aanbod goed aan op de manier waarop
afspiegeling van de maatschappij: diversiteit.
men naar informatie zoekt?’. Zowel medewerkers
Op die wijze blijft een organisatie dynamisch en
als vorm en plaats spelen daarin een rol.
vernieuwend én wordt de deskundigheid geborgd. Ook bieden we een veelheid aan stageplekken en
24
We willen dat onze collecties actueel en aantrekkelijk
leerwerkbanen om jonge mensen een kans te geven
gepresenteerd zijn. Onze medewerkers zijn als
in de bibliotheek te werken. De bibliotheek streeft
intermediair inhoudelijk deskundig en sociaal vaardig.
ook naar mogelijkheden (in het kader van ‘Social
De bibliotheek oogt uitnodigend, waardoor je vanzelf zin
Return on Investment’) voor ervaringswerkplekken,
hebt om naar binnen te gaan.
in samenwerking met de gemeente en het UWV.
De uitdaging op het terrein van collectiebeleid is hoe
Om leren en innovatie te laten wortelen binnen de
dit te integreren met een aantrekkelijk, up-to-date
organisatie, worden medewerkers gestimuleerd
en betaalbaar digitaal lees- en informatie aanbod:
en krijgen zij de vrijheid om op eigen wijze, binnen
databanken, e-readers, mogelijkheden om informatie te
bepaalde kaders, bij te dragen aan de doelen van de
downloaden, digitale zoekmogelijkheden naar informatie
organisatie. In de afgelopen beleidsperiode heeft de
en digitale afstemming van de bestanden tussen de
cultuuromslag daartoe deels al plaatsgevonden.
verschillende aanbieders. Uitgangspunt is, dat we de
De taken en verantwoordelijkheden zijn lager in de
hoge kwaliteit van de door ons geleverde informatie
organisatie gelegd, functieprofielen zijn aangepast
willen garanderen. Dat is onze meerwaarde ten opzichte
en gewaardeerd, medewerkers specialiseren zich
van andere bronnen zoals Google en Wikipedia.
inmiddels op diverse gebieden.
De prioriteiten en de hoofdlijnen van het beleid
bij te dragen aan onze drie programmalijnen.
moeten daarom bij iedereen helder zijn, zodat
Medewerkers krijgen, na goedkeuring van de
plannen en activiteiten voortdurend daartegen
aanvraag, tijd en geld om het project zelfstandig
afgezet kunnen worden. Ter ondersteuning is
uit te voeren. Er worden richtlijnen vastgesteld
een Plan-Do-Check-Act traject (PDCA-cirkel) in
waar medewerkers aan moeten voldoen, zoals een
ontwikkeling, waarmee geleerd kan worden van
verplichte evaluatie na afloop en de verplichting
fouten. De speerpunten waar we ons sinds enkele
het geleerde op enigerlei wijze te delen met
jaren op richten zijn:
collega’s. Om een cyclisch leerproces te genereren, is het belangrijk, dat de projecten geëvalueerd
• Het delen van heldere beleidskaders
worden en dat de opgedane kennis gedeeld wordt
• Meer evalueren (PDCA-cirkel) en leren van fouten
met collega’s.
• Verantwoordelijkheden lager leggen • Goede ideeën belonen
Communicatie en promotie van onze producten hebben een hoge prioriteit.
De verbetering van de dienstverlening en het
Om te zorgen, dat we voortdurend de feeling
ontwikkelen van nieuwe producten zullen voortdurend
houden met de wensen van onze klanten, is in
plaatsvinden in zogenaamde ‘proeftuinen’, ook in
2013 een biebpanel van klanten opgezet. Dit geeft
provinciaal verband. Nieuwe ideeën worden snel en
ons onder andere inzicht in de kansen en de
pragmatisch ontwikkeld in de vorm van kleine pilots.
ergernissen top 3. We gaan de bibliotheek vooral
Al werkend worden nieuwe diensten ontwikkeld. Bij
promoten op digitale plaatsen, zoals Twitter,
bewezen succes worden ze in de gehele organisatie
Facebook en websites.
ingevoerd, of zelfs provincie-breed. Op deze manier
We voeren jaarlijks enkele ledenacties uit en
wordt met weinig kosten een maximaal effect bereikt.
gaan actief alle vormen van bibliotheekaanbod
Hierbij schakelen we voortdurend tussen landelijke,
promoten en onder de aandacht brengen, om de
provinciale en lokale niveaus.
klant te verleiden.
Binnen onze lerende organisatie is er ruimte voor
Het werven van nieuwe klanten gaan we
‘Zandbakprojecten’. Dit is een overkoepelende term
realiseren door zoveel mogelijk aan te sluiten op
voor vernieuwende pilotprojecten, geïnitieerd
de behoeften. Productontwikkeling zal daarom
door medewerkers. Het zijn ‘proeftuinen’, door
zo veel mogelijk plaats vinden in co-creatie
medewerkers opgezet. Medewerkers kunnen
met onze klanten. Alle vragen, opmerkingen en
alleen of in teamverband ideeën voor activiteiten
klachten worden door medewerkers genoteerd en
en projecten indienen. Deze projecten dienen
afgehandeld. Dit is een continu proces.
25
Bedrijfsvoering
Personeel en organisatie Goed werkgeverschap vinden wij belangrijk. Daarom is
Doelstelling: Onze bedrijfsvoering is efficiënt.
onze HRM-koers voor de komende periode afzonderlijk geformuleerd en in een bijlage verwoord. Hoofdlijn is, dat we verwachten dat het streven naar eigen inkomsten leidt tot het heroverwegen van functies
‘Nieuw voor oud’
en structuur en in ieder geval tot toevoeging van een
We zijn ambitieus en hebben veel plannen voor de
sterk op acquisitie gerichte functie in het organogram.
komende periode, maar onze budgetten zullen niet
De scholing van het personeel wordt steeds meer op
stijgen. Daarom hanteren we de stelregel ‘nieuw voor
maat en is steeds vaker op eigen inzicht gebaseerd,
oud’. We zullen ons productenaanbod voortdurend
binnen de prioriteiten die er zijn: deskundigheid,
kritisch evalueren en activiteiten die niet (meer)
warme en koude acquisitie, werken met groepen,
rendabel zijn, of geen vruchten afwerpen, afstoten.
didactiek, digitale media. In 2014 wordt een Medewerkerstevredenheid-onderzoek gehouden.
Samenwerking met onze directe bibliotheekburen Als vervolg op een natuurlijk gegroeide
Kwaliteitszorg en certificering In deze beleidsperiode gaan wij een meting verrichten
samenwerking blijven we ons de komende
op basis van de nieuwe certificeringseisen. Aan
beleidsperiode oriënteren op samenwerking met
de hand van de uitslag van deze meting worden
onze directe bibliotheekburen. Ons motto hierbij is:
verbeterpunten geformuleerd.
‘daadkracht met elan’. Deze samenwerking levert ons de volgende voordelen op: • Besparen van tijd & kosten • Verbeteren van kwaliteit • Verhogen van creativiteit • Volumevoordeel/kwantumkorting Dit doen we door het delen van kennis en, waar mogelijk, ook het inzetten van elkaars medewerkers, het ontwikkelen van nieuwe producten en het gebruik maken van elkaars materialen. We hebben werkafspraken, waarbij we gezamenlijk landelijke en provinciale verplichtingen volgen en taken delen. We evalueren regelmatig met een benchmark. Op deze manier kunnen we snel van elkaar leren en producten delen.
Automatisering We hebben voortdurende aandacht voor efficiencyverbetering door middel van automatisering.
Managementinformatie Om adequaat te kunnen inspelen op ontwikkelingen is het belangrijk, dat de managementinformatie op orde is. Wij werken continu aan verbetering hiervan.
Nieuwe financiële bronnen Om meer financiële armslag te krijgen en nieuwe activiteiten te initiëren, willen wij nieuwe financiële bronnen aanboren in een zakelijke markt. Dit gaan we doen door het aanbieden van producten, cursussen en seminars en het ontwikkelen van sponsorpakketten. De bibliotheek is hierbij faciliterend en brengt vraag en aanbod bij elkaar. Het aanbod moet altijd relevant zijn, dus aansluiten bij de kerntaken van de bibliotheek. Om geen concurrent te zijn van commerciële aanbieders, zal de bibliotheek een marktconforme prijs hanteren.
26
Beleidsvoornemens • Kennis, ontwikkeling en educatie zijn de pijlers van de bibliotheek; de dienstverlening past binnen dit pakket en kan een boek of digitaal zijn. Leesbevordering, mediaeducatie, cursussen en ondersteuning zijn gebaseerd op de relevantie van deze functies. • De bibliotheek ontwikkelt modellen door voor een professionele dienstverlening aan het onderwijs, aan voor- en naschools leren en aan de bestrijding van laaggeletterdheid. • Afnemende middelen, gecombineerd met de landelijke uitrol van een digitale infrastructuur maken het noodzakelijk, dat de bibliotheek maatschappelijk en cultureel ondernemerschap doorontwikkelt, een prijs durft te vragen waar het kan, zich herbezint op het spreidingsbeleid van bibliotheken, landelijk samenwerkt aan een digitale catalogus, content, sponsoring, het e-lezen, leenrecht, logistiek, de nationale bibliotheekpas en jaarlijkse strategische uitvoeringsprogramma’s. • De bibliotheek zet haar infrastructuur en expertise in om zakelijke dienstverlening te ontwikkelen die aansluit op de behoefte van bedrijven en andere (culturele) organisaties. • De zakelijke markt wordt uitgebreid met daarbij verschil in de tarieven voor profit en non-profit. Naar de profitmarkt wordt een marktconforme prijs doorberekend; naar de non-profit kan een aangepaste prijs berekend worden, afhankelijk van de prioriteiten gesteld door subsidiegevers. • De bibliotheek ontsluit relevante content en levert veel tegen aantrekkelijke voorwaarden. Hiervoor is uitbreiding nodig van het wettelijk leenrecht naar e-boeken. • De logistiek van analoge content is landelijk georganiseerd en garandeert snelle levering tegen uniforme voorwaarden voor de klanten. • Het gebruik van fysieke content en het titelaanbod dalen niet substantieel in relatie tot de groei van digitale content. De leden verwachten ook een ruim en kwalitatief aanbod van digitale content. Om daar geld voor vrij te spelen wordt gewerkt aan een sterke afstemming van collecties op regionaal en landelijk niveau en een stevige logistieke infrastructuur.
• De fysieke en de digitale collectie moeten in hun samenhang bekeken worden. Er wordt gewerkt aan systemen om te weten wat de fysieke collectie aanvult en wat deze vervangt. • De fysieke bibliotheek zal een andere plaats in gaan nemen. Het spreidingsbeleid staat in deze periode ter discussie; er wordt gezocht naar nieuwe vormen die recht doen aan de functie van de bibliotheek en de behoefte van de burger aan kennis en ontwikkeling ondersteunen. • Bibliotheken richten de organisatie zo in dat de relatie tussen de behoefte van de klant en het aanbod van de bibliotheek in kaart is gebracht en de klant er invloed op kan uitoefenen. Bibliotheken beschikken over instrumenten om te weten wat de klant wil en waardeert: gezamenlijk marktonderzoek, uitwisseling van eigen marktonderzoek en een landelijk CRM-systeem. • Bestaande kennis en voorkeuren voor bezoek-, leen-, lees- en digitaal gedrag wordt in een heldere structuur verwerkt en ondersteunt de keuzes voor het aanbod en de doelgroepen. • Werken vanuit de PDCA-cyclus is voortdurend een aandachtspunt. • Met ondersteuning van de lokale communities voegen we in de digitale en fysieke wereld meer waarde toe voor klanten. • Verbreding van de samenwerking met directe bibliotheekburen op een wijze die meerwaarde heeft voor de klant en de slagvaardigheid versterkt. • De bibliotheek is een lerende organisatie. De medewerkers werken al jaren enthousiast aan versterking van deskundigheid en vaardigheden. De scholing van het personeel wordt steeds meer op maat en is steeds vaker op eigen inzicht gebaseerd, binnen de kaders. Prioriteiten zijn: deskundigheid, warme en koude acquisitie, werken met groepen, didactiek, digitale media. • In 2014 wordt een medewerkers tevredenheidsonderzoek gehouden. • Voor de komende beleidsperiode verwachten we dat het streven naar eigen inkomsten leidt tot het heroverwegen van functies en structuur, en in ieder geval tot toevoeging van een sterk op acquisitiegerichte functie in het organogram.
27
BIJLAGEN BIJLAGE 1: WSOB Openbare bibliotheken vallen onder de Wet op het specifiek cultuurbeleid - en specifiek in artikelen 11a en 11b van die wet – staat een redelijk summiere opsomming van functies en eisen aan het bibliotheekwerk. Daar gaat het over de contributiebepaling, het leenverkeer en het lokale en provinciale (bibliotheek)netwerk. Deze wet is nog steeds geldig, maar de laatste 20 jaar worden gekenmerkt door discussies (en aangepaste afspraken) over de verdeling van de verantwoordelijkheden tussen de lagere overheden. Plus natuurlijk alle maatschappelijke en digitale ontwikkelingen die de wetsartikelen in kwestie behoorlijk verouderd doen overkomen en geen recht meer doen aan wat er nodig is voor een vernieuwd bibliotheekstelsel in Nederland. Reden voor staatssecretaris Zijlstra (OCW) om in 2011 een kamerbrief actualisering bibliotheekwetgeving naar de Tweede Kamer te sturen over een nieuw wettelijk kader voor de openbare bibliotheken waarin ook de herstructurering van het openbare bibliotheekwerk centraal zou moeten komen te staan. Maar waarbij vooral de tot standkoming (plus bekostiging) van één landelijke digitale bibliotheek naar voren moest komen. Onder meer om aan bibliotheekleden e-books te kunnen lenen, een kwestie die door regelgeving rond auteursrecht juridisch weerbarstig is. Inmiddels ligt er nu een eerste versie van die nieuwe Bibliotheekwet, ‘conceptvoorstel stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen’(Wsob).
BIJLAGE 2: DOORGAANDE LIJN EDUCATIE BZOF Algemeen Van 0-18 jaar is het bibliotheekabonnement gratis en voor kinderen is er een ruime collectie leesboeken en informatieve boeken. Overal zijn de eerste leesboekjes, voor kinderen die net leren lezen, in ruime mate aanwezig. De bibliotheek biedt jaarlijks lezingen aan voor ouders over onder andere (voor)lezen, dyslexie, autisme en mediawijsheid. In de bibliotheken en bij de scholen zijn speciale boeken- en luisterboekencollecties aanwezig voor kinderen en volwassenen met leesproblemen. De bibliotheek spant zich extra in om laaggeletterden zoveel mogelijk te bereiken. Door laaggeletterde ouders het plezier van lezen te laten ontdekken, kunnen ze dit ook beter aan hun kinderen meegeven. Dat biedt extra kansen op een betere taalontwikkeling bij kinderen in een achterstandssituatie. 0-2 jaar Leesbevordering met Boekstart koffertjes (voorleesboeken baby, gratis lidmaatschap bibliotheek, voorleestips) voor alle jonge ouders, die aangeschreven worden door de gemeente en later benaderd worden door de consultatiebureaus. Bijeenkomsten interactief voorlezen voor de ouders i.s.m. welzijnswerk (Opstapje), peuterspeelzalen, kinderdagverblijven. 0-4 jaar Leesbevordering met voorleestassen (peuterboeken en voorleestips) voor peuterspeelzalen en dienstverleningsabonnementen voor kinderdagverblijven. Bijeenkomsten interactief voorlezen voor de ouders i.s.m. welzijnswerk (Opstap), peuterspeelzalen, kinderdagverblijven. Extra aandacht voor lezen en voorlezen bij de kinderen van laaggeletterden i.s.m. welzijnswerk bij Opstapje, Opstap en de VVE peuterspeelzalen. Mediawijsheidlessen: uw DigiKid. Wat levert een digitaal medium aan waarde? Apps voor samen voorlezen, games om zelf te leren lezen en rekenen, ruimtelijk inzicht. Multimediaal: niet of/of, maar én (voor)lezen uit een boek én digitaal lezen en spelen.
28
4-12 jaar Leesbevordering en mediawijsheid voor groepen i.s.m. primair onderwijs en naschoolse opvang. In de scholen in de kleine dorpen staan mediakasten waar kinderen uit kunnen lenen; de bibliotheek komt regelmatig op bezoek met ondersteuning (collectie bijwerken; voorlezen; nagaan of collectie aansluit op behoefte school en kind). In de grotere dorpen is er regelmatig klassikaal bibliotheekbezoek met de kinderen. Er is structureel contact met de leescoördinatoren van de scholen: activiteiten worden onderling besproken en afgestemd. De bibliotheek coördineert de activiteiten op het gebied van de landelijke voorleeswedstrijd en de Kinderboekenweek. Daarnaast ondersteunt de bibliotheek de scholen op het gebied van leesbevordering met activiteiten, Zomerlezen, leeskisten voor projecten en media op maat. De bibliotheek geeft o.a. op bijna alle scholen les in mediawijsheid: interactieve lessen voor kinderen, leerkrachten, ouders over de kansen en gevaren van digitale communicatie en informatie. 12-18 jaar In samenwerking met het voortgezet onderwijs geeft de bibliotheek klassikaal instructies ‘informatie zoeken’ voor werkstukken en de literatuurlijsten. In Ooststellingwerf is de mediatheek voor scholieren in de bibliotheek gesitueerd. De eigen collectie van het Stellingwerf College is daar ook geplaatst en wordt uitgeleend via de bibliotheek. De opbouw van de collectie wordt afgestemd met de leescoördinator van het V.O. Daarnaast ondersteunt de bibliotheek het V.O. op maat met leesbevordering en lessen in mediawijsheid. Meertaligheid Met meertaligheid (Frysk, Stellingwerfs, Moluks) wordt op een dynamische wijze omgegaan in de bibliotheek: het mag leuk zijn, het plezier in de eigen eerste taal en in andermans taal is inspirerend. In Opsterland ontvangt men bij inschrijving van het pasgeboren kind via de gemeente een Taaltaske*. Medewerkers bij de bibliotheek verstaan allen -en spreken vrijwel allemaal- Frysk/Stellingwerfs en spelen in op de taal van de klant. Jaarlijks ondersteunt de bibliotheek tijdens het TOMKE project* (Via AFÛK, met provinciale en gemeentelijke subsidie) de peuterspeelzalen met Fryske boeken en Fryske voorleesbijeenkomsten. De collectie in de bibliotheek biedt een forse hoeveelheid Fryske en Stellingwerfse boeken voor 0-100 jaar, een bescheiden hoeveelheid luisterboeken en een catalogus die ook het geschreven Frysk herkent. Daarnaast biedt BZOF 1x per jaar een Fryske jûn en zou graag zien, dat dit een activiteit met een breder bereik dan 60+ wordt. De bibliotheek kan nog meer inspelen op het Frysk in Opsterland voor de verschillende doelgroepen. In Oosterwolde is een collectie Moluks aanwezig. In een pilotproject 2013 is BZOF penvoerder voor de Stellingwarver Schrieveri’je Pries.
29
BIJLAGE 3: ALGEMENE UITGANGSPUNTEN COLLECTIE • De collectie gaat vooral uit van de vraag; dat houdt in: leesboeken voor volwassenen en jeugd; de educatieve, culturele en informatieve functie is daarnaast voor volwassenen het sterkst vertegenwoordigd in de hoofdbibliotheken; in de filialen alleen in de populaire informatieve rubrieken voor volwassenen; voor jeugd hebben de informatieve media in de filialen een educatieve functie. • De vraag gaat voor kwaliteit; dat impliceert extra aandacht voor het nieuwste en het multipliceren van het veelgevraagde. Titelspreiding en representativiteit heeft een lage prioriteit; het is alleen in de hoofdbibliotheken enigszins van belang op literair, informatief, cultureel en educatief gebied. Door provinciale en landelijke afstemming zijn minder gevraagde –en soms zeer kwalitatieve- media vrijwel altijd via aanvraagverkeer verkrijgbaar. • De informatieve functie zal steeds meer aangevuld en vervangen worden door digitale media; dit heeft gevolgen voor de aanschaf van informatieve boeken en de afstemming van de collectie op de digitale informatie. • Het e-book zal steeds meer de oudere, klassieke titels vervangen. De nieuwere e-books zijn legaal nog niet voldoende betaalbaar en worden dat waarschijnlijk ook niet. De bibliotheek streeft ernaar dit landelijk te regelen om het betaalbare e-lezen te bevorderen. Het boekenaanbod in de bibliotheek zal steeds meer in relatie liggen tot het e-book aanbod. Dit is een geleidelijk proces waar de bibliotheek in meebeweegt. • Media voor mensen met leesproblemen vragen steeds meer aandacht en zijn in ruime mate aanwezig voor volwassenen en jeugd in de hoofdbibliotheken. In de filialen zijn deze media ruim aanwezig voor jeugd t/m ca. 12 jaar. De bibliotheek heeft een regeling waarbij leden met leesproblemen onder ruimere voorwaarden kunnen lenen; • Media met porno of extreem geweld worden geweerd; • Het collectiebeleid wordt jaarlijks kwantitatief uitgewerkt in collectieprofielen als basis voor de mediaselectie; • Tien procent van de collectie wordt jaarlijks gesaneerd met behulp van • 0-lijsten en voortgangsoverzichten (uit het collectieprofiel); medewerkers beschikken over saneerinstructies; • De mediacollectie voor de mediatheek van het Stellingwerf College in Oosterwolde wordt samengesteld door het Stellingwerf College; de in de bibliotheek overtollige literaire media kunnen in de mediatheek bijgeplaatst worden.
BIJLAGE 4: PERSONEELSBELEID BZOF Inleiding Stichting Bibliotheken Zuidoost Fryslân (BZOF) is een organisatie van bibliotheken in het Zuidoosten van Friesland. BZOF bestrijkt de gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland en Weststellingwerf met een verzorgingsgebied van ruim 80.000 inwoners. Om deze inwoners te bedienen heeft de regio acht vaste bibliotheken voor de grote kernen. Daarnaast zijn er mediatheken in alle scholen in de plaatsen waar geen bibliotheek is, of waar een biebpunt is. Missie: De bibliotheek maakt lezen, leren en zich informeren gemakkelijk, leuker en voor iedereen toegankelijk. Wij bieden iedereen de mogelijkheid zich te ontwikkelen en te participeren in de samenleving en democratie. Wij worden geïnspireerd door creatief ondernemerschap, samenwerking en een open en lerende werksfeer. HRM visie Bibliotheken Zuidoost Fryslân is een lerende organisatie. Zij werkt met teams die een hoge mate van zelfsturing kennen. Doel is: versterking van de klantgerichtheid en vermindering van de overheadkosten. Daarnaast wordt in
30
de behoefte aan zelfsturing en in de prestatiebehoefte voorzien, waarbij wordt gedoeld op de behoefte om een zo compleet mogelijk kwalitatief product af te leveren en niet alleen een onderdeel. Het MT schept voorwaarden, opdat er ruimte is voor bottom-up invloed. Daarbij kan sprake zijn van een top-down sturing op strategische thema’s. Het ondernemingsplan is gericht op de kwalitatieve ontwikkeling van het cluster. Het personeelsbeleid stuurt daarom aan op kwaliteit en ontwikkeling van de medewerkers. Om uiting te geven aan de missie en de doelen, en om deze te doen slagen, is het van belang, dat medewerkers van BZOF weten wat er van ze verwacht wordt en welke mogelijkheden hiervoor zijn. Het personeelsbeleid ondersteunt de missie, zoals opgenomen in het ondernemingsplan, en werkt aan de vanuit de missie geformuleerde kerncompetenties ondernemerschap, klantgerichtheid, verantwoordelijkheid en samenwerking. Er zijn duidelijke functieprofielen en indien dat nodig is, stelt de medewerker in overleg met de direct leidinggevende een eigen ontwikkelingsplan op. De medewerkers die belast zijn met de uitvoering van de bibliothecaire taken hebben een relevante beroepsopleiding gevolgd. • De competenties verschuiven inmiddels aanzienlijk naar digitaal vaardig, social media en communicatie, werken met groepen, lesgeven, koude en warme acquisitie, flexibel kunnen schakelen, kansen signaleren, inspelen op de vraag en een prijs durven vragen; anticiperen op (digitale) mogelijkheden met marktverkenning en innovatie; productontwikkeling voor profit en non-profit. Medewerkers zijn in staat hun deskundigheid, diensten, producten en organisatie zo goed onder de aandacht te brengen, dat ze de klant verrassen en maximaal sturen op klanttevredenheid, efficiency en bibliotheek inkomsten. • Medewerkers zoeken samenwerking op lokaal niveau, kunnen actief luisteren, zijn alert op kansen, initiatiefrijk en innovatief; dragen (mede)verantwoordelijkheid voor de productontwikkeling en kunnen daarbij in spelen op de vraag. Ze hebben inzicht in hun persoonlijk functioneren, zien het effect van hun gedrag en kunnen dit waar nodig bijstellen en zijn op zoek naar de behoeften van de klant; • Aanspreekbaar, tonen initiatief; • Medewerkers werken vanuit een sterke affiniteit en deskundigheid op de terreinen van digitale media, leesbevordering en taalontwikkeling; ze hebben vaardigheden en kennis van informatiebronnen en combineren dit met communicatief inzicht en digitale kennis en vaardigheden. Een motiverend personeelsbeleid is een constante factor binnen BZOF als lerende organisatie. Met aandacht voor kwaliteit en deskundigheid, diversiteit, doorstroom, tevredenheid, motivatie en ontwikkeling. BZOF kiest daarom voor HRM in de lijn, via de manager, zo dicht mogelijk bij de medewerkers, met de P&O functionaris als ondersteuner. Een coachende en faciliterende opstelling door het management naar medewerker en team is daarin voorwaarde. Efficiënt functionerende personeelssystemen, zoals de administratie, het P&O handboek, signalering bij contract, mutaties, overleg en ziekte, zijn randvoorwaarden. In de periode 2014-2017 zullen maximaal 3 personen uitstromen in verband met pensioen. Het totaal vergt alertheid op taken, functies en planning in verband met de uitstroom van kennis en ervaring en het vasthouden of bevorderen van de diversiteit en flexibiliteit. Door het vertrek van een aantal mensen wegens pensionering is het belangrijk, de bestaande deskundigheid te versterken en het aanwezige talent aan de organisatie te binden. Talenten kunnen voorbereid worden de volgende stap in de eigen organisatie te maken. Instrumenten om te binden: · Lerende cultuur, gericht op zelfstandigheid en ontwikkeling van eigen talenten · Invloed op het beleid en de productontwikkeling (werkoverleg, plenaire bijeenkomsten, projecten, zandbakprojecten) · Participerende en coachende leidinggevende · Het faciliteren van het ontwikkelen van de eigen talenten: scharrelbudget; pop op eigen initiatief · Flexibele inroostering, passend bij de persoonlijke situatie (leeftijdsbewust personeelsbeleid) · Eigen keuze in de samenstelling van het arbeidsvoorwaardenpakket (cafetariamodel) · Vitalisering met aandacht voor ouderschap, ontwikkeling, demotie, partieel pensioen en nestorschap.
31
Het doorstroombeleid is gericht op horizontale en verticale doorstroom. Er wordt gestreefd naar aantrekkelijke dienstverbanden met een gemiddelde van ca. 22 uur per week. Een managersfunctie vergt minimaal 26 uur per week en de mogelijkheid flexibel met deze uren om te gaan. Het scholingsbeleid is gebaseerd op de wensen van de organisatie en haar medewerkers. BZOF besteedt tenminste 3% van de brutoloonsom aan opleiding en deskundigheidsbevordering van haar medewerkers. Een bibliotheekabonnement wordt, in het kader van deskundigheidsbevordering, gratis ter beschikking gesteld aan de vaste medewerkers, stagiairs en invallers. BZOF streeft met werving, selectie en doorstroming naar versterking van de flexibiliteit en de diversiteit m.b.t. leeftijdsopbouw, m/v-verdeling en overige in artikel 45: CAO Openbare bibliotheken genoemde aspecten. Uitgangspunt is een personeelssamenstelling welke een afspiegeling is van de samenstelling van de regionale beroepsbevolking. Flexibiliteit impliceert beschikbaar zijn tijdens de openingsuren van bibliotheken en op diverse bibliotheeklocaties, de bereidheid om soms extra taken in extra uren te verrichten en het vermogen uiteenlopende, ook digitale, taken op te pakken. Bij werving en selectie worden deze uitgangspunt expliciet vermeld en wordt bij gelijke geschiktheid voorrang gegeven aan een kandidaat die aan deze uitgangspunten voldoet. Er wordt 1 maal per 4 jaar een medewerkers tevredenheidsonderzoek (MTO) gehouden, waarbij BZOF de volgende doelen gerealiseerd wil zien: - 80% van de medewerkers moet in het gesprek aangeven tevreden te zijn over de benutting van hun capaciteiten en de geboden ontplooiingskansen binnen de mogelijkheden van de organisatie - 80% van de medewerkers moet tevreden zijn over de mogelijkheden tot scholing - 80% van de medewerkers is tevreden over de communicatie met de leiding en over het beleid van de organisatie - 80% van de medewerkers is tevreden over de communicatie tussen en binnen de afdelingen, o.m. over de taakafstemming binnen en tussen de afdelingen De ondernemingsraad is de vertegenwoordiging van de medewerkers en er hebben dan ook alleen medewerkers zitting in. De OR heeft volgens de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) verschillende bevoegdheden, waaronder instemmingsrecht. De OR heeft het recht om een kandidaat met speciale aandacht voor personele zaken als lid van de Raad van Toezicht voor te dragen. Vierjaarlijks wordt in het beleidsplan het HRM beleid taakstellend vorm gegeven. Dit wordt jaarlijks getoetst en waar nodig bijgesteld en eenmaal per vier jaar geëvalueerd, bijgesteld en opnieuw vastgelegd in het beleidsplan.
32
Bezetting publieksdiensten met deskundige medewerkers
Investeren in potentiële medewerkers die bereid zijn zich te scholen
Vermindering taken in de publieksdienst
Werken aan een loopbaan-ontwikkelingstraject voor capabele medewerkers; trainen en coachen van zakelijke kennis en vaardigheden
Waarborgen HBO bezetting op de hoofdbibliotheken
Bij werving en selectie streven naar mix MBO en HBO
Productontwikkeling voor profit én non-profit
Organogram, taken, functies en functieprofielen herwegen en aanpassen;
Bij uitstroom van oudere bibliotheekmedewerkers verlies van kennis en deskundigheid voorkomen
Op peil houden niveau van algemene ontwikkeling en bibliotheek-technische vaardigheden zoals kennisstandaardisatie van informatie; kennis van collectievorming en (digitale) informatiebronnen Deskundige bibliotheekmedewerkers aanstellen als mentor en nieuwe medewerkers trainen binnen een mentorstructuur
Effectiviteit door het delen en borgen van relevante kennis
zorgen voor actuele overzichten van kennis en specialismen delen van kennis (specialisten) en citrix onderdelen (o.a. met Súd)
Mediawijsheid en digitale media als belangrijke producten
Scholen in mediawijsheid, advisering en presentatie, didactiek, digitale ontwikkelingen
Borgen van instroom kwalitatieve medewerkers
Slagvaardig inspelen via stagiaires, maatschappelijke stages, scholing en ontwikkeltrajecten Uitstraling personeel, vacatures, persberichten i.v.m. imago Imagocampagnes Mogelijkheden met nieuwe media (social networks, YouTube, twitter, Hyves etc.)
Efficiënte personeelsadministratie en HRM statistiek voor beleidsontwikkeling
Blijven ontwikkelen van het digitale personeelssysteem
Ondersteunen en motiveren van de medewerkers
Voortgangsgesprekken op verzoek naar behoefte; indien nodig portefeuille gerelateerd overleg 3 à 4x per jaar bibliotheekoverleg 3 à 4x per jaar plenair overleg 1x per jaar functioneringsgesprek 1x per beleidsperiode een 360 graden evaluatie van de manager. Resultaten van deze evaluatie zijn input voor scholing en training van de manager 1 x per 4 jaar een MTO (medewerkers tevredenheidsonderzoek) (2014)
33
BIJLAGE 5: Risicoanalyse beleidsplan 2014 -2017: HRM: Bij bezuinigingen kan de publieksdienst onder druk komen te staan en daarmee de duurzame inzetbaarheid van medewerkers waarvan de competenties onvoldoende aansluiten bij de veranderende functie van de bibliotheken. Kennis en vaardigheden sluiten niet helemaal aan, met name op het gebied van digitale media, acquisitie, ondernemerschap, didactische vaardigheid. Uitstroom van medewerkers in de periode 2015-2018 (85 uur = 13%), met een risico, dat bij bezuinigingen de uitstroom niet vervangen kan worden, met als consequentie een tekort aan deskundigheid. • Op medewerkersniveau: jeugdbibliotheekwerk uitvoerend • Op coördinatieniveau: de kennis van systemen en hoe deze zich onderling verhouden en de knelpunten bij veranderingen en implementaties; de dagelijkse aansturing in Opsterland • Op directieniveau: de financiële kennis en de voortdurende interne bijsturing op basis van de cijfers; het systeemdenken bij verandering en de zorg voor een juiste implementatie; het meekrijgen van de medewerkers bij veranderingen door aandacht voor de communicatie en HR-aspecten Kennis over leesbevordering en taalontwikkeling is vooral aanwezig bij het oudere personeel, dat door ziekte en uitstroom minder inzetbaar wordt of vervangen moet worden. Voor de medewerkers die willen doorgroeien, zijn de mogelijkheden binnen onze organisatie beperkt; hun motivatie ligt doorgaans sterk op het inhoudelijke vlak en op het gebied van aanvullende arbeidsvoorwaarden, zoals flexibel kunnen werken. Daarnaast is de organisatie, bij inkrimping door bezuinigingen, te klein voor gewenste taakspecialisatie. Eigen inkomsten: De komende jaren zal het aantal betalende leden (contributie en leengelden) blijven dalen. De inkomsten van digitale leden zullen de kosten van de digitale bibliotheek onvoldoende compenseren. Er is een risico, dat de organisatie er onvoldoende in slaagt om (nieuwe) mediawijsheid-producten en diensten te verkopen. Gebouwen: Alle gebouwen en inrichting zijn goed bij de tijd. Bij forse bezuinigingen loopt de organisatie risico met de huurtermijn van het pand Wolvega tot 2026.
34
BIJLAGE 6: Meerjarenraming: FINANCIEEL 2014-2017 STICHTING BIBLIOTHEKEN ZUIDOOST FRYSLÂN BATEN Gemeentelijke subsidies
Raming 2014
Raming 2015
Raming 2016
Raming 2017
€ 1.545.375
€ 1.517.025
€ 1.503.675
€ 1.473.675
€ 4.820
€ 4.820
€ 4.820
€ 4.820
€ 360.000
€ 350.000
€ 340.000
€ 330.000
Specifieke dienstverlening
€ 65.000
€ 75.000
€ 85.000
€ 95.000
Diverse baten
€ 50.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 2.025.195
€ 1.951.845
€ 1.938.495
€ 1.908.495
Bijdrage Friese literatuur Opbrengsten gebruikers
Totaal baten
LASTEN Bestuur en organisatie
Raming 2014
Raming 2015
Raming 2016
Raming 2017
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
Huisvesting
€ 325.000
€ 325.000
€ 325.000
€ 325.000
Afschrijving activa
€ 125.000
€ 130.000
€ 135.000
€ 110.000
€ 1.045.000
€ 1.045.000
€ 1.045.000
€ 1.045.000
€ 65.000
€ 65.000
€ 65.000
€ 65.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 45.000
€ 40.000
€ 40.000
€ 40.000
Collectie & media
€ 365.000
€ 365.000
€ 365.000
€ 365.000
Specifieke kosten
€ 10.000
€ 10.000
€ 10.000
€ 10.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
€ 2.035.000
€ 2.035.000
€ 2.040.000
€ 2.015.000
Bedrijfsresultaat
€ -9.805
€ -83.155
€ -101.505
€ -106.505
Rente baten
€ 12.000
€ 12.000
€ 12.000
€ 12.000
€ 2.195
€ -71.155
€ -89.505
€ -94.505
€ 26.725
€ -46.625
€ -64.975
€ -69.975
€ -24.530
€ -24.530
€ -24.530
€ -24.530
€-
€-
€-
€-
Personeel Administratie Transport Automatisering
Diverse kosten
Totaal lasten
Rente lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Onttrekkingen/toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan bestemmingsreserve t.b.v. activa Resultaat
Er wordt uitgegaan van prijspeil 2014
Beleidsplan 2014-2017
www.bzof.nl
