FILOZOFICKÁ FAKULTA UNIVERZITY PALACKÉHO V OLOMOUCI
_______________________________________________ Katedra nederlandistiky Studijní rok 2013/2014
De beoordeling van het potentieel van toerisme in de Heuvels van Žďár en de Westhoek Evaluation of the potential of tourism in Žďár Peaks and Westhoek
Eva Němcová
Begeleider: prof. dr. Wilken Engelbrecht, cand. litt.
_______________________________________________ Olomouc 2014
Ik verklaar dat ik mijn eindwerk zelfstandig geschreven heb en alle gebruikte vakliteratuur en bronnen heb vermeld. Prohlašuji, že jsem svou diplomovou práci vypracovala samostatně a uvedla v ní veškerou literaturu a ostatní zdroje, které jsem použila.
V Olomouci dne 30. dubna 2014
Němcová Eva
Dankbetuiging Ik wil graag van harte mijn dank aan mijn scriptie begeleider, prof. dr. Engelbrecht, cand. litt., betuigen voor zijn vakbegeleiding en waardevolle adviezen bij de verwerking van mijn eindwerk. Eva Němcová
Inhoud Inleiding .............................................................................................................................................. 7 1 Toerisme........................................................................................................................................... 9 1.1 Wat is toerisme.......................................................................................................................... 9 1.2 Definitie van het toerisme ......................................................................................................... 9 1.3 Typologie van het toerisme ..................................................................................................... 10 1.3.1 Vormen van het toerisme ................................................................................................. 11 1.3.2 Soorten van toerisme ........................................................................................................ 12 2 Beoordeling van het potentieel van het toerisme ........................................................................... 14 2.1 Veronderstellingen voor de ontwikkeling van het toerisme .................................................... 14 2.1.1 Lokalisatie-factoren.......................................................................................................... 14 2.1.2 Selectieve factoren ........................................................................................................... 15 2.1.3 Realisatie .......................................................................................................................... 16 3 De regio Vysočina en Heuvels van Žďár ....................................................................................... 17 3.1 Locatie en bepaling van het gebied in het kader van Tsjechië ................................................ 17 3.2 Het beschermd gebied van de Heuvels van Žďár (Žďárské vrchy) ........................................ 18 3.3 Lokalisatie factoren ................................................................................................................. 19 3.3.1 Natuur............................................................................................................................... 19 3.3.2 Culturele factoren ............................................................................................................. 23 3.4 Realisatie-factoren .................................................................................................................. 36 3.4.1 Verkeer ............................................................................................................................. 36 3.4.2 Logeren ............................................................................................................................ 36 3.4.3 Eten .................................................................................................................................. 37 3.5 Selectieve factoren .................................................................................................................. 38 3.6 Wandelen en Fietstoerisme ..................................................................................................... 38 3.6.1 Wandelen in de Heuvels van Žďár ................................................................................... 38 3.6.2 Fietsen .............................................................................................................................. 43 4 De provincie West–Vlaanderen en Westhoek................................................................................ 53 4.1 Locatie en bepaling van het gebied in het kader van België .................................................. 53 4.2 Het gebied Westhoek ............................................................................................................. 54
4.3 Lokalisatie factoren ................................................................................................................. 55 4.3.1 Natuur............................................................................................................................... 56 4.3.2 Culturele factoren ............................................................................................................. 59 4.4 Realisatie factoren ................................................................................................................... 80 4.4.1 Verkeer ............................................................................................................................. 80 4.4.2 Logiesaanbod ................................................................................................................... 81 4.4.3 Restaurants ....................................................................................................................... 83 4.5 Selectieve factoren .................................................................................................................. 84 4.6 Wandelen & Fietstoerisme ...................................................................................................... 85 4.6.1 Wandelen ......................................................................................................................... 85 4.6.2 Fietstoerisme .................................................................................................................... 92 5 Swot analyse ................................................................................................................................ 102 5.1 Swot analyse theoretisch ....................................................................................................... 102 5.2 SWOT analyse van de Heuvels van Žďár ............................................................................. 104 5.2.1 Sterktes van de Heuvels van Žďár: ................................................................................ 104 5.2.2 Zwaktes van de Heuvels van Žďár ................................................................................. 104 5.2.3 Opportuniteiten van de Heuvels van Žďár: .................................................................... 105 5.2.4 Bedreigingen van de Heuvels van Žďár ......................................................................... 106 5.3 SWOT analyse van de Westhoek .......................................................................................... 107 5.3.1 Sterktes van de Westhoek .............................................................................................. 107 5.3.2 Zwaktes van de Westhoek .............................................................................................. 108 5.3.3 Opportuniteiten van de Westhoek .................................................................................. 108 5.3.4 Bedreigingen van de Westhoek ...................................................................................... 108 6 Potentieel van het toerisme in de Heuvels van Žďár en de Westhoek ......................................... 109 6.1 Beoordeling van het potentieel.............................................................................................. 109 6.2 Natuur.................................................................................................................................... 109 6.2.1 De Heuvels van Žďár ..................................................................................................... 109 6.2.2 Westhoek ........................................................................................................................ 112 6.3 Culturele bezienswaardigheden ............................................................................................ 114 6.3.1 Heuvels van Žďár ........................................................................................................... 114
6.3.2 Westhoek ........................................................................................................................ 117 6.4 Sport ...................................................................................................................................... 118 6.4.1 Heuvels van Žďár ........................................................................................................... 118 6.4.2 Westhoek ........................................................................................................................ 121 6.5 Kinderen en toerisme ............................................................................................................ 122 6.5.1 Heuvels van Žďár ........................................................................................................... 122 6.5.2 Westhoek ........................................................................................................................ 125 6.6 Volkscultuur .......................................................................................................................... 127 6.6.1 Heuvels van Žďár ........................................................................................................... 127 6.6.2 Westhoek ........................................................................................................................ 129 7 Conclusie...................................................................................................................................... 131 7.1 De Heuvels van Žďár ............................................................................................................ 131 7.2 De Westhoek ......................................................................................................................... 132 Resumé ............................................................................................................................................ 134 Summary ......................................................................................................................................... 135 Annotatie ......................................................................................................................................... 136 Gebruikte bronnen........................................................................................................................... 137 Lijst met afbeeldingen ..................................................................................................................... 141 Bijlagen ........................................................................................................................................... 143
Inleiding Het toerisme is nu één van de grootste en meest ontwikkelde onderdelen van de economie, in de 21e eeuw vormt dit een opvallend fenomeen en behoort tot één van de belangrijkste economische sectoren. In het middelpunt van het toerisme staat vooral het recreactieve karakter. De toeristen beslissen volgens bepaalde factoren hoe en waar ze hun vakantie willen doorbrengen. De factoren die onze beslissing beïnvloeden, kunnen verschillend zijn en hebben invloed op het potentieel van een bepaald gebied. Dit eindwerk gaat over de beoordeling van het toeristische potentieel van de Heuvels van Žďár en de Westhoek. Er is een aantal redenen waarom ik deze twee gebieden koos. Één van de belangrijkste motivaties waarom ik mij op dit thema wou concentreren, is mijn eigen ervaring. Toen ik 10 jaar oud was, bracht ik de zomervakantie door in de Westhoek om bij mijn vrienden te verblijven. Ik had de mogelijkheid om de Westhoek te leren kennen. Ook met de Heuvels van Žďár heb ik tijdens de zomervakantie kennis gemaakt. De tweede reden waarom ik zo´n toeristisch onderwerp gekozen heb, is mijn belangstelling voor het reizen . De derde reden is dat deze toeristische regio’s echt een groot toeristisch potentieel hebben, maar toch zijn ze niet zo bekend en gewaardeerd. De Westhoek beschikt niet over een heuvelachtig landschap met bossen en schilderachtige weilanden, maar over veel betoverende dorpjes en mooie steden. De Heuvels van Žďár behoren tot de minder bezochte toeristische streken van Tsjechië en zijn een beetje onderschat, maar het landschap van de Heuvels van Žďár is mooi en biedt veel mogelijkheden tot vrijetijdsbesteding. Dit eindwerk bestaat uit een theoretisch en een praktisch deel en is in zes hoofdstukken ingedeeld. In het eerste hoofdstuk wordt algemene informatie over het toerisme gegeven. Het tweede hoofdstuk is gewijd aan de beoordeling van het potentieel van het bepaalde gebied. Bij de beoordeling gebruiken wij drie factoren: lokalisatie, realisatie en selectieve factoren. Elk van deze factoren hebben andere functie. Lokalisatiefactoren beslissen over
7
het functioneel gebruik van een bepaald gebied en worden verdeeld in twee groepen – natuur en cultureel-maatschappelijk. Onder de selectieve factoren verstaan wij bijvoorbeeld de bereikte levensstandaard van de bevolking of het aantal motieven die ons beïnvloeden. Tot de realisatiefactoren behoren verkeer, logiesaanbod of aanbod van restaurants. Het derde hoofdstuk is praktisch en er wordt algemene informatie over de regio Vysočina en Heuvels van Žďár aangegeven. Ik richtte mijn aandacht op factoren die het potentieel van het toerisme beïnvloeden. Het vierde hoofdstuk handelt over West-Vlaanderen en het gebied de Westhoek. Opnieuw richtte ik mijn aandacht op de drie genoemde factoren. In het vijfde deel maak ik gebruik van de SWOT-analyse en ik nam de sterktes, zwaktes, opportuniteiten en bedreigingen van de beide regio’s onder de loep. Mijn zesde hoofdstuk handelt over het potentieel van de Heuvels van Žďár en de Westhoek. Hier beschrijf ik mijn positieve opmerkingen van deze twee streken en maak ik voorstellen voor mogelijke verbeteringen.
8
1 Toerisme In het eerste hoofdstuk van mijn scriptie wil ik beginnen met de theorie van het toerisme. Ik zal het hebben over wat toerisme is, de betekenis van toerisme, vormen en types van toerisme en andere belangrijke begrippen die iets met toerisme te maken hebben.
1.1 Wat is toerisme Het toerisme is nu één van de grootste meest ontwikkelde en sterkst groeiende onderdelen van de industrie ter wereld. Het toerisme heeft impact op de economie van een bepaald land zoals werkgelegenheid, creëren van
nieuwe banen, de betalingsbalans, invloed op de
bescherming van de culturele, historische en natuurlijke monumenten en veel andere. Als wij regionaal denken, heeft toerisme een positieve invloed op de sociaal-economische ontwikkeling van de regio’s of provincies. Toerisme ondersteunt verschillende investeringsactiviteiten zoals investering in de lokale infrastructuur in de regio’s en beïnvloedt de inkomens de lokale begroting.1 Toerisme kan ook een negatieve invloed hebben zoals verlies van de eigen identiteit van het land, bedreiging van het milieu en andere.
1.2 Definitie van het toerisme Het woord toerisme is afgeleid van het - woord tour (reis). In het Frans wordt dit woord gebruikt voor verplaatsing en terugkering – rondreis. In Engeland werd het Franse woord tour vooral gebruikt tijdens de 18de eeuw omdat toen door vele jongens een “Grand tour” rond Europa werd gemaakt. Na het begrip tour stamde in Engeland het woord tourist af. In 1811 werd in Oxford dictionary ook voor het eerst het begrip tourism vermeld. 2
1
TLUSTOŠOVÁ, P. Potenciál cestovního ruchu v kraji Vysočina – hlavní aspekt regionálního rozvoje [diplomová práce]. Brno, Masarykova univerzita, 2011, Vedoucí práce RNDr. Josef Kunc, Ph.D. 2
GROOTE, Patrick De. Panorama op toerisme: handboek toerisme management in een international perspectief. 2e volledig herz. ed.]. Leuven: Garant. ISBN 90-535-0869-4. p.15
9
Wij hebben veel definities die toerisme omschrijven. De eerste definitie over toerisme die wereldwijd aanvaard werd, komt van de Zwitsers Walter Hunziker en Kurt Krapf Volgens. “ Toerisme is het geheel van betrekkingen en verschijnselen - dat voortvloeit uit de reis en het verblijf van mensen buiten- hun woonplaats, in zoverre dit verblijf geen duurzame vestiging (dus een tijdelijke activiteit) betekent en evenmin voortvloeit uit een beroepsactiviteit.”3 - Volgens Van Dale´s Groot Woordenboek van de Nederlandse taal is toerisme: “ Het reizen voor zijn genoegen, als ontspanning, met name met het doel verschillende bezienswaardige of bekende plaatsen te bezoeken.”4 De World Tourism Organization (UNWTO) kwam met de definitie die internationaal geaccepteerd wordt. “Het toerisme zijn de activiteiten van personen die reizen naar en verblijven op plaatsen buiten hun normale omgeving, voor niet langer dan een jaar om redenen voor vrijetijdsbesteding, zaken en andere doeleiden die niet zijn verbonden met het uitoefenen van activiteiten die worden beloond vanuit de plaats die wordt bezocht. 5
1.3 Typologie van het toerisme Onder de typologie onderscheiden wij vormen, soorten en types van toerisme. Deze begrippen kunnen aan elkaar gekoppeld zijn en in de praktijk onderscheiden wij de motivatie van de toerist, de toeristische bestemming, de duur van het verblijf, het aantal toeristen, de leeftijd van de toeristen, de wijze van financiering en de dominante bestemming van het verblijf.
3
GROOTE,. Panorama op toerisme: handboek toerisme management in een international perspectief (1999), p.19. 4
DALE, Johan Hendrik van, H HEESTERMANS a GEERTS. G. Groot woordenboek der Nederlandse taal. 12., herz. druk. Utrecht: Van Dale Lexicografie, c1992. ISBN 90664841281. 5
[online]. [cit. 2014-04-12]. Beschikbaar uit: http://www.cbs.nl/nlNL/menu/methoden/begrippen/default.htm?ConceptID=3205
10
1.3.1 Vormen van het toerisme De vormen zijn afgeleid van de toeristische motivaties en de toeristen bepalen het karakter van de vrijetijdsbesteding. Tot de primaire motieven behoren: recreatieve, culturele, sociale, sportieve, economische en specifieke motieven. Recreatief toerisme – wordt uitgevoerd in het geschikte ontspanningsterrein. Het doel is de fysieke en psychische recreatie. Tot deze vorm behoort de regionale recreatie en toerisme in kuuroorden. Cultureel toerisme – is verbonden met het leren kennen van de andere culturen, de geschiedenis, de tradities en de gewoontes van het eigen of ander land. Het culturele toerisme bevat vooral het bezoeken van de cultureel- historisch monumenten (burchten, kastelen, gebouwen van de volksarchitectuur en andere), culturele- voorzieningen (musea, galerieën, bibliotheken en andere), culturele evenementen (theatervoorstellingen, festivals, folklorefeesten en andere) maar ook een bezoek aan het zogenaamde culturele landschap (parken, tuinen) en andere. Toerisme met maatschappelijke motieven – is geconcentreerd op de communicatie tussen mensen zoals het bezoeken van de familie, verwanten, vrienden, bezoeken van de verschillende sociale evenementen. Tot deze vorm van toerisme behoort ook de Klub Českých turistů (Club van de Tsjechische toeristen) of wandelclubs in Vlaanderen, die specifiek is voor mensen met algemeen belang (interesse) en hobby’s. 6 7 Sporttoerisme – omvat het kortstondig of langdurig verblijf dat iets te maken heeft met de sport. In de praktijk spreken wij over concrete vormen volgens de sportactiviteiten zoals bijvoorbeeld fietstoerisme, watertoerisme, wandeltoerisme en andere. De passieve vorm
6
VYSTOUPIL, Jiří. Základy cestovního ruchu. 1. vyd. Brno: Masarykova univerzita, 2006, 119 s. ISBN 80210-4167-6. 7
INDROVÁ, Jarmila. Cestovní ruch: [základy]. vyd. 2. přeprac. V Praze: Oeconomica, 2009. ISBN 978-8024515-694
11
van dit toerisme is verbonden met sportfans van een bepaalde sport die bijvoorbeeld verschillende wedstrijden bezoeken. Economisch toerisme – is verbonden met beroepsmotieven en wordt uitgevoerd tijdens de werkuren. Tot het economisch toerisme behoren zakelijk toerisme, congres toerisme en beurstoerisme. Specifiek toerisme – hier behoren verschillende motieven of combinaties van motieven. Bijvoorbeeld winkelen toerisme, politieke toerisme of oorlogstoerisme (bezoek van het militair erfgoed) .8
1.3.2 Soorten van toerisme Bij ´soorten van toerisme´ houden we ons bezig met de wijze van realisatie in verband met geografische, politieke, economische of andere voorwaarden. We onderscheiden soorten van toerisme op basis van interne factoren. Toerisme volgens de afkomst van de toeristen Het gaat over het gebied waar het toerisme plaatsvindt. Volgens dit criterium wordt het toerisme ingedeeld in: -
Intern toerisme – toerisme in eigen land
-
Uitgaand internationaal toerisme (outcoming) – toerisme van de inwoners van het land naar andere landen
-
Nationaal toerisme – intern toerisme + uitgaand internationaal toerisme
-
Binnenlands toerisme – intern toerisme + binnenkomend internationaal toerisme
-
Binnenkomend internationaal toerisme (incoming) – toerisme van niet-inwoners in het bepaalde land9
8
INDROVÁ, Cestovní ruch: [základy] ( 2009), p. 21-22.
9
INDROVÁ, Cestovní ruch: [základy]( 2009), p. 22.
12
Toerisme volgens de tijdsduur Volgens deze criteria wordt het toerisme ingedeeld in kortdurig en langdurig toerisme. Toerisme volgens de leeftijd van de deelnemers Hier behoort jeugdtoerisme (15- 24 jaar) en senior-toerisme. Toerisme volgens het aantal van deelnemers Wij onderscheiden individueel toerisme (single) en groepstoerisme. Toerisme volgens de periode Toerisme volgens de periode wordt onderscheiden van drie tijdstippen: -
hoogseizoen – de zomermaanden (juni, t/m september) en kerstvakantie, paasvakantie
-
laagseizoen (off –season)
-
gelegenheidstoerisme- bijvoorbeeld huwelijken, overlijden,
congres, unieke
evenementen10 Toerisme volgens de wijze van organisatie Wij onderscheiden hier georganiseerd en niet georganiseerd toerisme. Georganiseerd toerisme wordt aangeboden door een reisbureau of een reisagentuur en de reiziger koopt het hele pakket van de diensten. Niet georganiseerd toerisme betekent dat de reiziger alles zelf organiseert en regelt. Toerisme volgens de bestemming van de vakantie Toerisme bevindt zich in het centrum van de toeristische plaats (bergcentrum, kustcentrum) of wordt verder verdeeld in het plattelandstoerisme, stedentrips of reizen omwille van gezondheidsredenen.
10
GROOTE, Panorama op toerisme: handboek toerisme management in een international perspectief (1999), p.37.
13
2 Beoordeling van het potentieel van het toerisme 2.1 Veronderstellingen voor de ontwikkeling van het toerisme Het toerisme ontwikkelt zich goed en vlug in de regio’s met goede voorwaarden. Onder voorwaarden verstaan wij bijvoorbeeld natuur-monumenten met een goede infrastructuur en met voldoende capaciteit qua hotels en restaurants. Veronderstellingen (factoren) die het bestaan en de ontwikkeling
van het toerisme
beïnvloeden, worden volgens P. Marriot in drie groepen verdeeld:
Lokalisatie-factoren
Selectieve factoren
Realisatie-factoren
2.1.1 Lokalisatie-factoren Lokalisatie-factoren beslissen over het functioneel gebruik van een bepaald gebied voor toerisme. Lokalisatie-factoren worden verdeeld in twee groepen:
natuur
cultureel – maatschappelijk
2.1.1.1 Natuur Hier behoren verschillende natuurlijke attracties, klimaat, hydrologie, reliëf, fauna en flora.
Reliëf is de hoofdfactor van het landschap van de bestemming en speelt een belangrijke rol binnen het toerisme. Bergreliëf is heel verschillend met hoogte.
Klimaat – het recreatieve gebied wordt beïnvloed door het weer en het klimaat van een bepaalde bestemming.
Hydrologie – is één van de meest belangrijke voorwaarden voor de ontwikkeling van het toerisme. Niet alleen het oppervlaktewater maar ook het grondwater zijn aantrekkelijk voor het toerisme. Het grondwater dat opwelt is belangrijk voor het ontstaan van kuuroorden. (kuurtoerisme)
14
Fauna en Flora –De vegetatie vormt en beïnvloedt de attractiviteit van een gebied. Ook de dieren hebben invloed op de recreatie zoals safari, zoo en visserij. 1
2.1.1.2 Cultureel-maatchappelijk Naast de factor ‘natuur’ zijn er ook cultureel-maatschappelijk factoren die belangrijk zijn voor de aantrekkelijkheid van een gebied. Cultureel-maatschappelijk factoren kunnen monumenten, evenementen en sociale voorzieningen zijn. Evenementen, amusementen en sportvoorzieningen hebben in laatste jaren een grotere betekenis vanwege grote interesse van de bevolking. Dankzij de hogere vraag worden nieuwe voorzieningen opgebouwd die ook voor verschillende internationale evenementen dienen.
Cultureel- maatschappelijk monumenten zijn heel belangrijke factoren voor een bepaald gebied dankzij hun artistieke en historische waarde. Bij deze monumenten behoren: burchten, kastelen, theaters, heiligdommen, kuuroorden, musea, tempels en andere.
Culturele voorzieningen en evenementen zijn van groot belang voor het toerisme. Evenementen vinden eenmalig of regelmatig plaats. 2
2.1.2 Selectieve factoren Deze factoren hebben een primaire betekenis voor het toerisme op een bepaald gebied. Er wordt gebruik gemaakt van de veronderstellingen voor het toerisme dankzij de voorwaarden. Selectieve factoren kunnen wij onderscheiden op de subjectieve en objectieve factoren.3 1
HRALA, Václav. Geografie cestovního ruchu. 4. upr. vyd. V Praze: Idea servis, 2002, 173 s. ISBN 80-8597036-8. 2
HRALA, Geografie cestovního ruchu (2002), p. 173.
3
KLEINOVÁ, Kristýna. Podpora rozvoje cestovního ruchu v regionu Střední Morava. Jihlava, 2010. Bakalářská práce. Vysoká škola polytechnická. Vedoucí práce Ing. Věra Nečadová.
15
objectieve factoren - Tot de echt belangrijke economische factoren die de ontwikkeling van het toerisme stimuleren, behoort o.a. de bereikte levensstandaard van de bevolking en de daarmee samenhangende vrije tijd. In de ontwikkelde landen is de participatie in toerisme een onderdeel van de levensstijl geworden.
subjectieve factoren – Onder deze factoren begrijpen we een aantal motieven die de beslissing van de inwoners beïnvloeden. Een heel belangrijke rol speelt hier de advertentie “die soms beslist in plaats van ons”. 4
2.1.3 Realisatie Het bestaan van toerisme in een bepaalde lokaliteit is mogelijk onder de voorwaarden dat de lokaliteit van goede locatie factoren beschikt. Deze factoren maken het mogelijk om naar de bestemming te reizen en van het verblijf, de recreatie en de andere activiteiten gebruik te maken. De realisatie factoren worden verdeeld volgens:
verkeer – wordt beschouwd als een algemene voorwaarde. De aantrekkelijkheid van het gebied wordt bepaald door de mogelijkheid van de verkeersverbinding maar vooral ook door de dichtheid en kwaliteit van de wegen.5
-
verkeer – bus-trein-auto-vliegtuig-water-verticaal
materiaal-technische veronderstellingen bestaan uit accommodatie, restaurants en andere aanvullende diensten. Onder de aanvullende diensten verstaan wij wisselkantoren, reisbureau´s, diensten van toerisme en andere.
4
HRALA, Geografie cestovního ruchu (2002), p. 173.
5
DROBNÁ, Daniela a Eva MORÁVKOVÁ. Cestovní ruch: pro střední školy a pro veřejnost. 1. vyd. Praha: Fortuna, 2004. ISBN 80-716-8901-7. p.22
16
3 De regio Vysočina en Žďárské vrchy 3.1 Locatie en bepaling van het gebied in het kader van Tsjechië In dit hoofdstuk wil ik graag een duidelijk beeld geven van de regio Vysočina. De regio Vysočina, ook wel het Boheems-Moravisch Hoogland genoemd, ligt in het midden van de Tsjechische Republiek in het grensgebied van de historische regio’s Bohemen en Moravië. Sinds 2000 is Vysočina één van de veertien regio’s waaruit Tsjechië bestaat. De regio Vysočina grenst in het noordwesten aan de regio Midden-Bohemen, in het zuidwesten aan de regio Zuid-Bohemen, in het zuidoosten aan de regio Zuid-Moravië en in het noordoosten aan de regio Pardubice.
Afbeelding nr. 1 Plaatsbepaling van het provincie in het land1
De regio Vysočina is qua oppervlakte - 6.924,6 km2 - de vijfde grootste regio van Tsjechië. In termen van bevolkingsdichtheid behoort deze samen met de regio‘s Zuid-Bohemen en Pilsen tot de minst bevolkte regio‘s van het land. De hoofdstad van de provincie is Jihlava. De regio Vysočina bestaat uit vijf districten. Jihlava, Havlíčkův Brod, Pelhřimov, Žďár nad Sázavou en Třebíč.
1
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://www.geografie.unas.cz/cr/pic/vysocina.png
17
Afbeelding nr. 2 Districten van de regio Vysočina2
3.2 Het beschermd gebied van de Heuvels van Žďár (Žďárské vrchy) In het noordoosten van de Hooglanden bevindt zich een stukje beschermd gebied: de Heuvels van Žďár (Žďárské vrchy, CHKO). De oppervlakte van de Heuvels van Žďár is 709 km2 en het gebied bevindt zich op het grondgebied van de districten Žďár nad Sázavou, Havlíčkův Brod, Chrudim en Svitavy. Het beschermd gebied werd vastgesteld in 1970 en met zijn oppervlakte behoort het tot de grootste berschermde gebieden in de Tsjechische Republiek. Het gebied ligt op een hoogte tussen 496 en 838 meter boven het zeeniveau, omvat veel belangrijke levensgemeenschappen en is zeer gevarieerd met velden, bossen, weiden en weilanden die zijn met natuurlijke corridors zoals holle wegen en groepen bomen en struiken verweven. Bijna 60% van het beschermd gebied is bebost. De geologische ondergrond bestaat vooral uit metamorfische gesteenten van bedrock en moldanubicum en verschillende typen van gneis en schist met serpentinieten en kalkstenen. In de Heuvels van Žďár ontspringen enkele Tsjechische rivieren zoals de “Gouden rivier” Sázava, Doubrava, Jihlava, Želivka en andere. Er bevinden zich hier ook veel vijvers, meren en stuwmeren.
2
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://www.zzsvysocina.cz/images/stanoviste/img_map.gif
18
Afbeelding nr. 3 Heuvels van Žďár (foto van de auteur)
3.3 Lokalisatie factoren Lokalisatie factoren beslissen over het functioneel gebruik van een bepaald gebied voor toerisme. Lokalisatie factoren worden verdeeld in twee groepen:
natuur
cultuureel–maatschappelijk
3.3.1 Natuur Het reliëf van het beschermd gebied bestaat voornamelijk uit hoogland. Het hoogste punt, Devět Skal (Negen Rotsen), is 836 meter hoog en deze berg is ook de tweede hoogste berg in de hele Vysočina regio. Het laagste gebied, 490 meter, is rivierbodem van Svratka dichtbij van de stad Jimramov. Het hoogteverschil in het beschermd gebied Heuvels van
19
Žďár ( Žďárské vrchy) is dus 346 meter. Het middeldeel wordt gekarakteriseerd door bekkens vooral in de nabijheid van de dorpjes Milovy, Křižánky en Herálec. 3 Hydrologie – Een belangrijk zeldzaam verschijnsel binnen het gebied Heuvels van Žďár is het water. Door de Heuvels van Žďár stroomt de Europese hoofdwaterscheiding. Die verdeelt het gebied in een westelijk deel (54%) dat afgewaterd wordt door de rivieren Chrudimka, Sázava en Doubrava naar de Noordzee en een zuidwestelijke deel (46%) waar de rivieren Svratka en Oslava naar de Zwarte Zee afwateren. 4 De Svratka, die ontspringt op de Žák Berg, is de langste rivier van de Heuvels van Žďár. Langs deze stroom ontspringen veel beken. Op veel rivieren vooral op Sázava, Oslava en Doubrava werden vanaf middeleeuwen veel vijvers aangelegd. Momenteel telt het gebied Heuvels van Žďár 500 vijvers van verschillende afmetingen. De grootste vijver in de Heuvels van Žďár en ook in de hele regio Vysočina is Velké Dářko met een oppervlakte van 205 ha.5 Klimaat – Het klimaat in de Heuvels van Žďár behoort tot de koudere, vochtigere en winderigere gebieden van Tsjechië. De gemiddelde temperatuur is ongeveer 6°C. De gemiddelde jaarlijkse neerslag is tussen 650 – 875 mm, maar in gebieden hoger dan 800 boven de zee komt 1100 mm voor. De warmste maand is juli met een gemiddelde temperatuur van 16°C en de koudste is januari met gemiddelde temperatuur van -5°C.6 Flora en vegetatie – Tot de 13e eeuw bestond het gebied uit karakteristiek gemengde bossen (spar-beuk) en op sommige plaatsen wouden- met venen en rotsen. Deze periode werd 3
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/krajinny-raz/ 4
[online]. [cit. 2014-04-12]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/hydrologie/ 5
[online]. [cit. 2014-01-02].Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/hydrologie 6
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit : http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/klimaticke-pomery/
20
gevolgd door een periode van kolonisatie en grote ontbossing. Tijdens de herbebossing werden er vooral sparren aangeplant en zo bestaan de Heuvels van Žďár sinds de 18e en 19e eeuw voor 95% uit bossen met naaldbomen.7 Er zijn hier veel bedreigde en beschermde soorten planten. Vijf soorten zijn kritisch bedreigd en 28 soorten bedreigd. De grootste boom in de Heuvels van Žďár is de Linde van Lukas (Lukasova Lípa) met een omtrek van 1160 cm. 8 In het kader van het gebied de Heuvels van Žďár wordt speciale bescherming geëist door 49 kleinschalige gebieden. Dat zijn onder anderen - Nationaal Natuurreservaat Dářko – het meest uitgebreide veen van Boheems Moravisch Hoogland - Nationaal Natuurreservaat Žák Hora (Žák Berg) – is een goed bewaard gebleven woud - Nationaal Natuurreservaat Ranská jezírka (Ranska meertjes) – is een systeem van meertjes die ontstonden na de mijnbouw van ijzererts in de achttiende eeuw. - Nationaal Natuurreservaat Brožová Skála (Brož rots) – rots uit gneis nabij het stadje Tři Studně9
7
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/flora/ 8
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zpivajici-lipa.webnode.cz/historie-a-soucasnost-zpivajicilipy/ 9
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://www.zdarns.cz/mestsky-urad/zodboru/SP-Profil.pdf
21
Afbeelding nr. 4 Regio Vysočina & Heuvels van Žďár & zijn natuurreservaten10
3.3.1.1 Natuurlijke attracties Devět Skal (Negen Rotsen)– Is de hoogste en meest bezochte berg van de Heuvels van Žďár (836m) en tweede hoogste berg in de Vysočina regio. Devět Skal wordt gevormt door rotsformatie die kansels worden genoemd en maken een rotsstad. De berg biedt een prachtig uitzicht over de omgeving. Čtyři palice (Vier Koppen) – is een natuurreservaat en de naam van de gneisrotsformatie verwijst naar de 4 delen – Čtyřpaličatá skála, Děvín, Tvrz a Opomenutá. Hier wordt ook aan klimsport gedaan. Milovské perníčky (Milovy Peperkoeken) – De naam werd afgeleid van de holletjes in de vorm van de peperkoeken. Deze holletjes meten in doorsnee 20 – 87 centimeter en ontstonden door de vorstverwering. Deze gebieden bieden aardige uitzichten op de groene bossen die afgewisseld zijn met weilanden, schilderachtige dalen, kerkjes en kappeltjes.
10
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/
22
Pasecká skála (Pasecká rots) – de tweede meest bezochte plek in de Heuvels van Žďár. Deze rotsformatie wordt gevormd door drie rotsen - Pecen, Perštějn en Vyhlídka. De rots Vyhlídka kunnen de toeristen beklimmen en van een mooi uitzicht genieten. Ruine Štarkov - op de rotsen zijn er overblijfselen van de burcht Skála (Rots) die in de eerste helft van de 15de eeuw verdween. Europese waterscheiding – De Heuvels van Žďár zijn de stroomgebied van enkele belangrijke Tsjechische rivieren. De Europese waterscheiding gaat door de Heuvels van Žďár en scheidt de stroomgebied van de Noordzee en Zwarte zee. Noord-oostelijke deel wordt afgewaterd door de rivieren de Chrudimka, de Sázava en de Doubrava naar de Noordzee, zuidoostelijke deel door de rivieren de Svratka en de Oslava naar de Zwarte zee.
3.3.2 Culturele factoren 3.3.2.1 Ontdekken in de Heuvels van Žďár De Heuvels van Žďár prachtige
bieden niet alleen een schilderachtige natuur maar ook veel
bezienswaardigheden,
veel
toeristische
attractiviteiten
en
ontspanningsmogelijkheden voor de bezoekers en iedereen komt in de Heuvels van Žďár aan zijn trekken.
3.3.2.1.1 UNESCO Werelderfgoed De trots van de Heuvels van Žďár is de Sint- Johannes van Nepomucenus op de Groene Berg – bedevaartskerk die tot de Unesco-Werelderfgoed sinds 1994 behoort. Deze kerk werd ontworpen door de bekende Praagse architect Jan Blažej Santini-Aichel in de barokstijl met gotische elementen. Hij maakte gebruik van een aantal symbolen – bijvoorbeeld het nummer 5 - volgens de legende over het biechtgeheim van de heilige Johannes van Nepomucenus. Het gebouw werd opgebouwd in de vorm van en vijfpuntige ster. De kerk heeft vijf kapellen, vijf toegangen en vijf altaren. In 2010 ontstond hier een educatief wandelpad ´Naučná stezka kolem Zelené Hory´. In de Heuvels van Žďár kunnen
23
wij ook andere gebouwen van zijn werk vinden zoals kerk van de Sint-Paul en Peter in Horní Bobrová, kerk van de Sint-Venceslau in Zvole of kerkof in Žďár nad Sázavou. In
de
Heuvels
van
Žďár
bestaat
de
traditie
van
carnavalsoptochten.
Deze
carnavalsoptochten in Hlinsko staat ook bijgeschreven op Unesco-lijst van immaterieel cultureel erfgoed.
3.3.2.1.2 Dorpsreservaat (Vesnická památková rezervace ) In de Heuvels van Žďár tref je dorpen aan die beschermd zijn. In deze dorpjes kunnen wij bouwwerken van de volksarchitectuur vinden. Krátká – Dit dorp ontstond in de 18de eeuw. Er werden hier veel houten en bakstenen huizen (roubená stavění) behouden die typisch voor deze streek waren. In 2015 zal je hier een Huis van Natuur - interactief centrum kunnen bezoeken. Blatiny – Het naam van dit dorp werd afgeleid van zijn modderachtige terrein en dit dorp staat bekend om zijn houten en bakstenen huizen. Hier bevindt zich ook de bekende koffiebranderij Hofr met typische huisgemaakte koekjes en een ruiterclub. De club biedt paardrijdentochten in het landschap van de Heuvels van Žďár aan. De ruiterclub beschikt over een speeltuin voor de kinderen en een kleine dierentuin. Křižánky – Dit dorp heeft een lange traditie van de wijlenproductie. Er ontstonden hier kleine vijlwerkplaatsen. De bezoekers kunnen hier de geschiedenis van de vijlen en hun productie leren kennen dankzij het educatieve wandelpad.
3.3.2.1.3 Dorpjes en gemeenten Jimramov – is een klein stadje dat in het centrum van de Heuvels van Žďár ligt. Jimramov is bekend omwille van de huizen die in de barok- en classicistische stijl werden opgebouwd en omwille van de beroemde personen die hier werkten zoals kinderschrijfer Jan Karafiát of de schrijvers gebroeders Mrštík. In Jimramov bevinden zich ook andere plekken die zeker een bezoek waard zijn zoals het bekende graf van de Italiaanse familie Belcredi of een
24
classicistische kasteel dat een doelwit van vele filmmakers is. Hier werd bijvoorbeeld in Tsjechië goed bekende film ´Četnické humoresky´ (Veldwachtersgrappen) opgenomen en het is dus niet verwonderlijk dat deze kasteel een trekpleister is.11 Sněžné – is een pittoresk dorp dat omringd is door de bossen van de Heuvels van Žďár. Sněžné was vroeger de lievelingsbestemming van vele Tsjechische schrijvers zoals František Halas, Ludvík Kundera die in het hotel Rýdl, nu hotel Záložna verbleven. De toeristen kunnen de Japanse tuin ´U Šimonů´ (bij Šimon) bezoeken. Elk jaar vindt hier in de zomer de ambachtenmarkt plaats. Tři Studně (Drie Welputten) – Het dorp bevindt zich dichtbij van de recreatieve vijver Sýkovec. In de bossen dichtbij van de vijver staat twee bronnen. Deze bronnen waren inspiratie voor de componist Bohuslav Martinů en zijn werk ´Otvírání studánek´ (het openen van de bronnen). Het meest typische kenmerk van het dorp is de kleinste markplaats in de Tsjechische Republiek die in het Tsjechische boek van curiositeiten en records ingeschreven wordt. 12 (zie in de bijlage) Račín - de naam ontstond door het grote aantal van de kreeften (raci) waarop hier werd gevist. Dit dorp is bekend als een perfecte plaats om pilzen te verzamelen. Momenteel bestaan hier veel eigen buitenhuisjes (´chata´)
3.3.2.1.4 Musea Horacky museum in Nové Město na Moravě – Hier bevinden zich verschillende tentoonstellingen. Deze tentoonstellingen richten zich op de volkscultuur van deze regiohet glasblazen, de IJzerindustrie en geschiedenis van de stad met een voorkeur voor het skiën. Deze stukken documenteren de ontwikkeling van deze sport vanaf 19e eeuw tot deze
11
[online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.nmnm.eu/jimramov.html-0
12
TRUKSA, Jan. Novoměstsko. 1. vyd. Nové Město na Moravě: Město Nové Město na Moravě, 2009. p. 5456,ISBN 978-80-254-5222-6.
25
tijd. Nové Město na Moravě is bekend om zijn skiwedstrijden. Hier zetelt ook de informatiedienst.13 Horácky galerie Nové Město na Moravě bevindt zich in het toenmalige neorenassaince kasteel. De galerie bevat vooral kunstwerken van de bekende lokale kunstenaars zoals beeldhouwers Jan Štursa of Vincent Makovský of schilder Karel Němec. Nu is er ook regionale tentoonstelling over de tradities en de gewoontes van de regio. Wij kunnen ook veel beelden van de beeldhouwers Makovský en Štursa op de hoofdplein van Nové Město na Moravě zien. Museum van de beroemde landgenoten in Jimramov – In het museum maken de bezoekers kennis met het leven in Vysočina regio en met de langenoten die in Jimramov leefden of werkten. De bekendste zijn schrijvers gebroeders Mrštík of Jan Karafiát. Openluchtmuseum Veselý kopec - stelt een historisch beeld voor van de volkswoningen. Het museum is gericht op de herdenking en het behoud van volkskunst zoals aardewerk, weven en andere.
3.3.2.1.5 Sociale voorzieningen Het meest sociale voorzieningen bevinden zich in grote steden als Žďár nad Sázavou en Nové Město na Moravě. Cultureel centrum in Nové Město na Moravě – Hier kunnen verschillende concerten en tentoonstellingen bezocht worden. In het cultureel centrum in Nové Město na Moravě is ook een grote bibliotheek. Cultureel centrum Batyskaf in Žďár nad Sázavou – In dit centrum worden verschillende tentoonstellingen ingericht en er is ook een bioscoop.
13
[online]. [cit. 2014-01-03]. Beschikbaar uit: http://hm.nmnm.cz/historie-2/
26
3.3.2.1.6 Informatiediensten De informatiediensten worden als belangrijke toeristische factoren beschouwd. Momenteel maken steeds meer en meer mensen gebruik van de verschillende websites om informatie te krijgen. Toch zijn hier groepen van toeristen, bijvoorbeeld senioren, die liever naar de toeristische dienst gaan om meer informatie over het bepaalde gebied te krijgen. In de Tsjechische Republiek was er lange tijd een probleem met het lage niveau van de informatiediensten. De informatiediensten in de grote steden als Praag, Brno en Olomouc beschikten over redelijk hoog niveau van de informatie. Ze bieden een aantal brochures aan en de werknemers waren meestal mensen met hoge opleiding en kennis van vreemde talen. De kwaliteit in andere steden en dorpen was zeer laag. In 2012 ontstond in samenwerking met CzechTourism en Associatie voor de toeristische diensten in de Tsjechische Republiek (Asociace turistických informačních center České republiky – A.T.I.C ČR) een classificatie van de informatiediensten (TIC – Toeristische Informatie Centrum). De informatiediensten worden geclassificeerd als A, B of C volgens het verrichten en aanbieden van diensten. 14 Ik heb de niveau van de toeristische diensten in de Heuvels van Žďár volgens mijn vragenlijst beoordeeld.
Beoordeling: A – heel goed B – goed C – slecht
14
[online]. [cit. 2014-04-12]. Beschikbaar uit: http://www.aticcr.cz/o-asociaci/ms-1832/p1=1832
27
Informatiedienst Nové Město na Moravě Toegenkelijkheid - zetel: Vratislav Markt 114, Nové Město na Moravě (A) - mogelijkheid om te parkeren: (A) - openingsuren: het hangt af van de maand, open elke dag (A), zondag alleen in de voormiddag (C) - fysieke toegankelijkheid: niet (C) - teken van de informatiedienst (A), heel zichtbaar op de markt - fietsenstalling – niet (C) Informatiedienst - interieur en voorziening van de informatiedienst: een beetje ouderwets, één computer met internet en koppieapparaat voor publiek, geen Wifi (B-C) - folders & brochures: veel over ´Novoměstsko´ - omgeving van de stad Nové Město n. Moravě, fietstoerisme, uitstapjes, bezienswaardigheden (A), sommige over de regio Vysočina – fietstoerisme, uitstapjes(B), bijna niets over de Heuvels van Žďár (C) - materialen in vreemde talen: Engels, soms Duits (B) - kaarten: - gratis – enkele over Nové Město na Moravě - betalend – toeristische- & fietskaarten - folders over de culturele evenementen - verkoop van de diensten en andere objecten: verkoop van toeristische zegels, streekproducten – houten spelletjes - uiterlijk van de werknemers: (A) Werkenemers - vakkennis: (B) - behulpzaamheid: (A) - professionaliteit: (A) - taalkennis: (B) Informatiedienst Žďár nad Sázavou Toegenkelijkheid - zetel: náměstí Republiky 24 , Žďár nad Sázavou (A) - mogelijkheid om te parkeren: (A) - openingsuren: het hangt af van de maand, open elke dag (A), zondag alleen in de voormiddag (C) - fysieke fietsenstalling: ne (C) - fysieke toegankelijkheid: niet (C) - teken van de informatiedienst (A), heel zichtbaar op de markt Informatiedienst - interieur en voorziening van de informatiedienst: twee computers met internet en koppieapparaat voor publiek, geen
28
Werkenemers
Wifi (B) - folders & brochures: veel over Žďár nad Sázavou, Unesco monument fietstoerisme, uitstapjes, bezienswaardigheden (A), sommige over de regio Vysočina – fietstoerisme, uitstapjes(B), bijna niets over de Heuvels van Žďár (C) - materialen in vreemde talen: Engels (B) - kaarten: - gratis – educatieve route langs de Groene Berg - betalend – fietsroutes en wandelroutes - folders over de culturele evenementen: ja, enkele (B) - verkoop van de diensten en andere objecten: (A) - uiterlijk van de werknemers: (B) - vakkennis: (B) - behulpzaamheid: (C) - professionaliteit: (B) - taalkennis: (B-C)
Het niveau van beide informatiediensten is goed (B). Maar alle twee kunnen veel dingen verbeteren. De belangrijkste is volgens mij de fietsenstalling, de propagatiematerialen van de Heuvels van Žďár en de taalbeheersing van de werknemers van de informatiediensten. Ze beschikken over een aantal folders en brochures over de omgeving zoals Novoměstsko en Žďársko. Deze bestaan meestal in het Engels maar het is noodzakelijk ook in andere talen de folders en brochures aan te bieden. De informatiedienst in Nové Město na Moravě scoort op alle vlakken beter. Het beschikt over meer propagatiemateriaal, de werknemers zijn behulpzamer, hebben betere kennis over de toeristische bestemmingen, geschiedenis en taal. Veel mensen maken ook gebruik van verschillende websites. Volgens mij hebben de Heuvels aan Žďár een gebrek aan de goede en betrouwbare toeristische internetportaal. Er bestaat een website zdarskevrchy.ochranaprirody.cz die vooral met de natuurreservaat bezig is. Op de pagina zdarskevrchy.cz kunnen wij meer informatie over de fiets- en wandelmogelijkheden vinden maar deze zijn meestal niet actueel en betrouwbaar . Ik heb veel gebruik gemaakt van het internetportaal Vítejte na Vysočině (Welkom in Vysočina) region-vysocina.cz. Hier staat algemene informatie over de regio, bezienswaardigheden die waard zijn om te bezoeken, mogelijke uitstapjes, wandelingen en andere.
29
Een andere mogelijkheid is het internetportaal Kudy z Nudy (Waarheen als je je verveelt) – kudyznudy.cz die door Czechtourisme geregeld wordt en die veel interessante informatie, feiten en tips bevat. Er is ook een gebrek aan een publicatie over dit gebied.
3.3.2.2 Actief beleven in de Heuvels van Žďár De Heuvels van Žďár bieden veel mogelijkheden wat actief beleven betreft. Wie een actieve vakantie wil, treft in Heuvels van Žďár een paradijs aan. Sport is hier heel populair en mensen kunnen sporten op recreatief en op competitief niveau besteden.
3.3.2.2.1 Fietsen Fietstoerisme wordt in de Heuvels van Žďár als populaire toeristische activiteit beschouwd. Hier bestaan veel fietsroutes van verschillende lengte en niveaus omwille van het heuvelachtige landschap. Sommige fietsroutes bieden ook uitdaging aan en zijn bedoeld voor goed getrainde fietsers.
3.3.2.2.2 Wandelen Wandelen geniet in de Heuvels van Žďár een lange traditie. Deze traditie kon zich ontwikkelen in vergelijking met de Tsjechische grensgebieden, want die waren na de oorlogen lange tijd voor de toeristen gesloten.
3.3.2.2.3 Ruiterroutes Ook te paard kunnen bezoekers de Heuvels van Žďár leren kennen. Het aanbod aan paarden is niet groot, maar er ontstaan langzaamaan nieuwere ruiterroutes. Vanaf 2008 is de regio bezig met een project ´Vysočina v sedle´ (Vysočina op ´t zadel). Dit project ondersteunt paardrijden in de hele regio.
30
3.3.2.2.4 Skiën Dankzij de ligging en het klimaat van de Heuvels van Žďár behoort skiën tot de meest geliefde recreatieve sportactiviteiten in de winter. In het beschermde gebied de Heuvels van Žďár (afbeelding 5) bevinden zich skigebieden in de buurt van Nové Město na Moravě, Žďár nad Sázavou, Svratka, Tři Studně en andere. Mensen kunnen ook gebruik maken van alpineskiën in Nové Město na Moravě, Pustá Rybná, Nový Jimramov, Roženecké Paseky e.a.
Afbeelding nr. 5 De skigebieden in de Heuvels van Žďár ( kaart van de auteur)
3.3.2.2.5 Waterrecreatie In de Heuvels van Žďár is de meest voorkomende vorm van de rust tijdens de zomervakantie bij de bekendste natuurvijvers zoals Medlov, Sýkovec, Milovský rybník, Velké Dářko (zie afbeelding 6). Velké Dářko is ook de grootste in de regio Vysočina een belangrijk recreatief gebied en centrum van toerisme. Langs de kust loopt een fietspad dat de stad Žďár nad Sázavou en het dorp Polnička verbindt. Hier bevinden zich een aantal recreatieve faciliteiten, campings, en een yachting club, waar de bezoekers een schip of jacht kunnen huren.
31
In de Heuvels van Žďár is gebrek aan zwembaden en wellness. Vanaf 2013 bestaat in Žďár nad Sázavou een wellnesscentrum met een groot zwembad, drie kleine kinderzwembadden met waterglijbanen, sauna´s en klimmuur. Enkele hotels in de Heuvels van Žďár zoals hotel Devět Skal, hotel Ski beschikken over kleine zwembadden andere hotels zoals hotel Líšeňský Dvůr in Sněžné of hotel Žákova Hora bieden wellness aan.
Afbeelding nr. 6 Natuurvijvers in de Heuvels van Žďár (kaart van de auteur)
3.3.2.2.6 De bekendste activiteitens van het gebied Heuvels van Žďár -
Wereldbeker Biathlon, Nové Město na Moravě
-
Boerenmarkten in bepaalde steden
-
Olympische Winterspelen voor kinderen en jongeren in langlaufen,
-
Europees kampioenschap in Biathlon, Nové Město na Moravě
-
Gouden ski van het Boheems-Moravisch Heuvelland
-
Nova Civitas, Nové Město na Moravě
-
Mountain Bike World Cup, Nové Město na Moravě
-
Bedevaart van Johannes Nepomucenus, Žďár nad Sázavou
-
Concentus Moraviae 2014, muziekfestival, Žďár nad Sázavou
-
Nieuwjaars-vuurwerk
32
3.3.2.2.7 Heuvels van Žďár voor kinderen Heuvels van Žďár bieden veel mogelijkeden voor een actieve vakantie aan en ook voor de kinderen bestaan verschillende tips voor uitstapjes en activiteiten. Vorig jaar ontstond een brochure – ´Žďárskými vrchy s dětmi´ ( Door de Heuvels van Žďár met de kinderen).
Afbeelding nr. 7 Brochure Žďárskými vrchy s dětmi (foto van de auter)
Deze brochure wordt verdeeld in vijf delen
Uitstapje met een vleugje geschiedenis – Dit deel bevat tips voor het bezichtigen van plaatsen zoals Horacké museum in Nové Město na Moravě, de bedevaartskerk Sint- Johannes van Nepomuk op de Zelená Hora en andere
Landschap van boven – Kinderen kunnen in de Heuvels van Žďár de uitkijktoren Rosnička of op Zuberský kopec (Zuberský heuvel) of de rotsen van de Heuvels van Žďár bezoeken.
Routes van ontdekkingen en avontuur – Hier vinden ouders verschillende tips om te wandelen of te fietsen met kinderen.
33
Kennis maken met de tradities – zoals carnevalsoptochten in Hlinsko, traditionele houten speelgoed, grootste houten ski in Tsjechië en andere
Leuke plaatsen voor families – bijvoorbeeld het klimcentrum in Hlinsko, de Ruiterclub in Blatiny en andere
In de Heuvels van Žďár bevinden zich bijna twintig standbeelden van de beeldhouwer en kunstenaar Michal Olšiak. Enkele van zijn beelden vinden wij ook in Oostenrijk of Italië. (foto´s in de bijlage) Vanaf de zomer 2013 bestaan in Horacké museum in Nové Město na Moravě een attractie voor de kinderen - Strašidelné podzemí (Griezelige kelder). In de kelder van het gebouw kunnen de kinderen verschillende griezelige figuurtjes zoals dwergen, dwaallicht of duivels die spelletjes spelen en andere verrasingen zien.
3.3.2.3 Proeven van de Heuvels van Žďár 3.3.2.3.1 Streekgerechten Het hele Vysočina regio is bekend als een agrarisch gebied. Omwille van de heuvels was het leven hier altijd heel zwaar en lastig. Mensen waren arm en moesten hard werken om iets te verdienen. Aardappelen waren altijd populair en goedkoop en mensen bereidden veel gerechten uit deze product voor. Tot vandaag de dag wordt elke derde aardappel in Tsjechië gekweekt in de Vysočina regio. Er bestaan veel regionale recepten met aardappelen. De bekendste zijn bramboráky - aardappelpannenkoeken, Svratecký guláš (goulash uit Svratka), aardappelknoedels (bramborové knedlíky), verschillende aardappelsoepen (bramboračka) en aardappeloliebollen (kobliha). Tegenwoordig hoort men vaak het begrip ´gastronomisch toerisme´. De hoofdmotivatie van de toerist is een genot van eten en drinken en kennismaken met andere eetculturen. Een typisch product is de ervarende gastronomie. Deze gastronomie bevat activiteiten zoals bezoek van de restaurants, bierfeesten, verschillende excursies naar voedsel-fabrieken en andere.
34
Ik heb verschillende bekende restaurants in de Heuvels van Žďár bezocht en hun menu’s doorgelezen. Hier zijn de resultaten:
Hotel Artis, Nové Město na Moravě – ze hebben verschillende gerechten op hun menukaart – pizza, steak...en één regionale specialiteit: Svratecký guláš
Hotel Horní Dvůr, Nové Město na Moravě – op de menukaart staat zgn. regionale menu - ´Ochutnejte Novoměstsko´ (´Proeven van Novoměstsko) maar daar staat geen typische gerecht van deze streek. Ze bieden veel soorten pizza aan.
Maršovská Rychta, Maršovice – dit restaurant is in de mooie traditionele stijl van deze streek opgebouwd en ingericht. Op de menu staat een groep van specialiteiten uit deze streek zoals kaas of vlees in aardappelpannenkoeken (Hermelín v bramboráku, Kuřecí medailonky v bramboráku) en Svratecký guláš met aardappelpannenkoeken
Hotel u Labutě, Žďár na Sázavou – ze hebben op de menukaart verschillende vleesgerechten. De bezoekers kunnen uit het brede aanbod aan aardappelbijlage kiezen zoals: gekookte aardappelen, aardappelpuree, aardappelpuree met spinazie, gebakken aardappelen, gevulde aardappelen met room en ham, aardappelpannenkoeken en ook Svratecký guláš
Hotel Mánes, Svratka – Het restaurant biedt Chinese- en ook Europese keuken. Op de menukaart staat ook Svratecký goulash met aardappelpannenkoeken.
Milovská resraurace, Sněžné – geen typisch gerecht
Uit mijn onderzoek blijkt dat de restaurants in de Heuvels van Žďár niet zo veel gebruik maken van de lokale gastronomische erfgoed. Veel restaurants bieden een combinatie van verschillende buitenlandse en Tsjechische gerechten aan. Meestal maken ze gebruik van de aardappelen als een bijlage tot verschillende soorten van vlees.
35
3.4 Realisatie-factoren Onder realisatie-factoren verstaan wij het verkeer, de accommodatie en de voeding.
3.4.1 Verkeer Omdat het beschermde gebied Heuvels van Žďár vooral uit veel bossen en heuvels bestaat, is het gebied niet geschikt voor de wegenaanleg. De snelweg D1 bevindt zich 28 kilometer van de stad Žďár nad Sázavou. Door het gebied gaan verschillende wegen die met andere steden verbonden zijn. De stad Žďár nad Sázavou ligt ook aan de hoofd spoorweg tussen Brno en Praag.
3.4.2 Logeren De Heuvels van Žďár beschikken over de accommodatie van verschillende categoriën. Het aanbod is voldoende maar bij de internationale evenementen (zoals wedstrijden in skiën) moet je de accommodatie vroeg genoeg boeken. Het typisch Tsjechische verblijf is in een eigen buitenhuisje - “chalupa” dan wel “chata”. Veel mensen uit Praag, Brno of andere steden hebben in de Heuvels van Žďár hun eigen buitenhuisje en komen naar hier om natuur en rust te genieten. Er zijn een heleboel verschillende buitenhuisjes – ´chata, chalupa´ ook om te huren. Veel Tsjechen die naar de Heuvels van Žďár komen om hier tijdens hun vakantie verblijven, geven voorkeur aan huurvakantiewoningen of kampeerterreinen in de natuur. Het aanbod hier is inderdaad breed. In de Heuvels van Žďár bevinden zich ook enkele hotels. Het bekendste is hotel Ski, in Nové Město na Moravě. Bij verschillende sportevementen verblijft de meerderheid van de sporters hier. Het hotel staat naast het Ski stadion en beschikt over allerlei sportuitrustingen. Er bestaan hier ook enkele kleine hotels zoals Líšeňský Dvůr, Horní Dvůr of U Loubů. Het plattelandstoerisme kent nu in Europa een groeiende populariteit. De hoofdkenmerken zijn: agrarische activiteit, rust en ruimte. Men zoekt minder bekende gebieden, cultuur-
36
geschiedenis, foklore en activiteiten als wandelen en fietsen in schilderachtige landschap. Alle kenmerken worden door de Heuvels van Žďár vervuld. Toch is het plattelandtoerisme bijna nieuw en er bestaan alleen enkele plattelands-accommodaties zoals bijvoorbeeld pension Kadeřávek in Věcov of Selske Staveni in Jimaramovské Pavlovice. Hier zijn redenen om deze accommodatie te kiezen:
er wordt veel ontspanning voor de kinderen voorbereid & er is een speeltuin met zandbak
vanaf juni tot september verse kaas (geiten-, schapen-...)
jullie kunnen kennis maken met paarden- en schapen-teelt, mogelijkheid om met de tractor te rijden
verkoop van honing, mede, wijnen uit Zuid-Moravië
fietsroutes en skiroutes in de nabijheid van de accommodatie 15
In de Heuvels van Žďár bestaat ook accommodatie voor de kinderen – het Sprookjesdorp Podlesíčko. Het complex Podlesíčko staat bij het hotel Podlesí. Hier kunnen de families in sprookjeshuisjes bij het bos logeren en kunnen gebruik maken van tien houten huisjes benaamd volgens figuurtjes uit de bekende sprookjes: Sněhurka (Sneeuwitje), Rákosníček, U kováře Matěje, Mlýn (Molen), Karkulka (Roodkapje), Nebe a Peklo (Hemel en Hel), Pařez (Stomp), Budulínek, Švec (Schoenmaker), Rumcajs a Cipísek. 3.4.3 Eten In de Heuvels van Žďár kunnen wij ook enkele goede restaurants vinden. In de hoofdstuk over de streekgerechten ben ik te weten gekomen dat veel restaurants in de Heuvels van Žďár hun aandacht op de internationale gerechten zoals pizza, pasta en andere besteden. Ze koken wat algemeen lekker wordt gevonden. Weinig restaurants maken gebruik van regionale gerechten. Toch heb ik enkele gevonden zoals Selský Dvůr in Daňkovice. Het restaurant specialiseert zich op de gerechten van omgeving - de Heuvels van Žďár en Horácko. Hier wordt voor de bezoekers aangeboden: 15
[online]. [cit. 2014-03-22]. Beschikbaar uit: http://www.selskestaveni.cz/
37
soep: Horácká zelná ( kool-soep) hoofdgerecht: Hovězí krk na víně, pečená zelenina, škvarkové brambory (rundvlees met wijn, gebakken groente, aardappelen met zwoerd) dessert: appeltaart en nog vele andere gerechten.16
3.5 Selectieve factoren In Tsjechische Republiek hebben wij nu een stabiele politieke situatie. Vanaf 29 januari hebben wij een nieuwe regering. De statistieken tonen aan dat de regio Vysočina behoort tot de regio’s met het laagste aantal misdaden. De bevolkingsdichtheid in Tsjechië is 133 inwoners per km2. De regio Vysočina telt 76 inwoners per km2 en staat op de 12de plaats van alle veertien Tsjechische regio’s. Zelfs de Heuvels van Žďár zijn niet dicht bevolkt omwille van grote heuvels, vijvers, bergen, bossen en andere. De werkloosheid in de regio en het beschermd gebied Heuvels van Žďár is tamelijk hoog. Vele afgestudeerden met een hoge opleiding hebben geen werk en gaan naar grotere steden zoals Praag, Brno en andere. Daarom stijgt de gemiddelde leeftijd van de bewoners en er is een sprake van vergrijzing van de bevolking in de hele regio.
3.6 Wandelen en Fietstoerisme 3.6.1 Wandelen in de Heuvels van Žďár De heuvels van Žďár vormen een populaire toeristische bestemming voor alle wandelaarsliefhebbers. Vele unieke historische monumenten en natuurgezichten zijn verbonden door een dichtnetwerk van de wandelroutes.
16
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://r.selskydvur.org/wp-content/uploads/2014/03/JaNL.pdf
38
3.6.1.1 Klub van Tsjechische toeristen In Tsjechië begon de wandelsport in 19de eeuw. De eerste organisatie die ook verschillende uitstapjes maakte, was Sokol. Officieel spreken we over het begin van het wandelsport op 11 juni 1888 waar de Klub českých turistů (KČT, Club van Tsjechische toeristen) werd opgericht. De hoofdactiviteiten waren de bouw van uitkijktorens (bijvoorbeeld uitkijtoren Petřín in Praag), uitstippelen van de wandelpaden, uitstapjes en andere. Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog is de Club van de Tsjechische toeristen met zijn activiteiten gestopt. Vanaf 1990 ging de organisatie opnieuw door. In Tsjechië worden de wandelpaden gemarkeerd door verschillende kleuren. Vanaf het begin maakte de Club van Tsjechische Toeristen (KČT) gebruik alleen van rood. Later ontstonden verwarringen omdat sommige wandelpaden kruisten zich elkaar en er was gebrek aan richtingaanwijzers. Daarom begon de KČT ook blauw, groen en geel kleur te gebruiken. Volgens de functie onderscheiden wij:
wegwijzers voor wandelaars
wegwijzers voor fietsers (fietsroute)
wegwijzers voor skiëers
wegwijzers voor ruiters
stadswegwijzers
Onderscheiding volgens de kleur:
rode markering - afstandroutes, routes langs de bergtop
blauwe markering - belangrijke routes
groene markering - lokale routes
gele markering - korte routes, verbindingsroutes17
17
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://remix.nicm.cz/co-mozna-nevite-o-turistickych-trasach-ajejich-znaceni/
39
Wegwijzers zijn dus witte bordjes met pijl, of streep van de bepaalde kleur. Ze beginnen meestal bij de trein- of bushaltes. De kleuraanduidingen zijn goed zichtbaar, meestal zijn die op bomen of rotsen aangegeven. Het interval tussen enkele wegwIJzers is niet langer dan 250 meter. Op belangrijke plaatsen of kruisingen bevindt zich ook de richtingaanwijzers die de juiste richting met de afstand in kilometer aangeven. Het net van de uitgestippelde wandelpaden wordt als één van de beste in Europa aangezien vanwege het feit dat de hele Tsjechische Republiek bestreken wordt.18
Afbeelding nr. 8 Wegwijzers voor wandelen (foto van de auteur)
Alle uitgestippelde routes zijn met dezelfde kleuren ook op de toeristische kaarten gemarkeerd. Deze wandelkaarten hebben een groene kleur, worden uitgegeven door KČT en zijn beschikbaar in verschillende boekhandels, in de e-shop of informatiedienst van de Club van de Tsjechische Toeristen. De bezoekers kunnen de route zelf vinden op de website www.vyletnik.cz.
18
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://www.czecot.nl/?id_tema=12
40
De Club van de Tsjechische Toeristen geeft elke maand een tijdschrift Turista (de toerist) uit. Het tijdschrift is bedoeld voor alle mensen die belangstelling hebben voor historisch-, technisch- of natuurinteressantheid. In Tsjechië en andere Europese landen bestaat een programma met toeristische zegels. Deze houten zegels dienen als een souvenir en ook als bewijs van een bezoek aan een bepaalde bestemming. De bestemmingen die over zo’n zegel beschikken, worden als toeristische attractieve plaatsen beschouwd en elk jaar wordt een kaart met deze plaatsen uitgegeven. De zegel is verkrijgbaar alleen op het bepaalde gebied. In de Heuvels van Žďár kan je deze zegels op 8 plaatsen krijgen.
Afbeelding nr. 9 Toeristische zegel van Nové Město na Moravě - Ski & Nové Město na Moravě – educatief wandelpad Tři Kříže (foto van de auteur)
3.6.1.2 Educatieve routes in de Heuvels van Žďár In Tsjechië bestaan een groot aantal leerzame routes. Deze routes geven informatie over de natuur, de landbouw en de geschiedenis. Deze educatieve routes worden gemaarkeerd onder de initiatieven van hun gemeenten. In de Heuvels van Žďár bevindt zich 9 educatieve routes.
Educatieve route Velké Dářko heeft 15 informatieborden en is 12 kilometer lang onderwerp: hydrologie
41
Educatieve route Žákova Hora is 2,6 kilometer lang met 10 informatieborden onderwerp: natuurreservaat
Educatieve route Babín heeft 6 informatieborden en meet 4 kilometer onderwerp: natuur & veengrond
Educatieve route Langs de Groene Berg – twee educatieve wandelpaden onderwerp: erfgoedwandelroute UNESCO werelderfgoed
Educatieve route Drie Kruisen – 5 informatieborden en 2,5 kilometer lang onderwerp: ergoedwandelroute (foto´s in de bijlage)
Educatieve route in het bos Ochoz met afbeeldingen – acht afbeeldigen die met de geschiedenis van Nové Město na Moravě verbonden vorden onderwerp: verhaalroute
Educatieve route Metodka – is 3,5 kilometer lang met 15 afbeeldingen onderwerp: herdenkingen aan de Tweede Wereldoorlog
Educatieve route Krátká – meet 850 meter met 15 informatieborden onderwerp: volksarchitectuur (foto´s in de bijlage)
Educatieve route Križánky – 6 informatieborden en 1,6 kilometer lang onderwerp: productie van wijlen
Educatieve route Bobrová – 8 informatieborden onderwerp: volksarchitectuur
Educatieve route Borovice Lánská – 5 informatie borden en 2,6 kilometer lang onderwerp: natuurwandelpad Borovice lánská (den) heel beperkte soort van naaldboom
Educatieve Svratecká vodohospodářská route – bevat 17 informatieborden over water en natuur + 5 informatieborden over vijf dorpjes, meet 16,1 kilometer onderwerp: hydrologie
42
3.6.2 Fietsen In tegelijkertijd wordt fietstoerisme als een relatief nieuwe, dynamisch groeiende vorm van het actieve en duurzame toerisme beschouwd en kent in Tsjechië een grote populariteit. Fietsen in de Heuvels van Žďár biedt schiladerachtige landschap met een heuvelachtig reliëf en er bestaat dicht fietsennetwerk.
3.6.2.1 Fietsroute & fietspad In Tsjechië maken wij gebruik van twee begrippen:
fietsroute
fietspad
Fietsroute is een route die in Tsjechië door de wegwijzers wordt uitgestippeld. Van de fietsroute maken autowegen, bospaden en andere deel uit. Elke route heeft een nummer.
Afbeelding nr. 10 Wegwijzers van de fietsroute in Tsjechië (foto van de auteur)
EenfFietspad is een pad die gereserveerd wordt alleen voor de fietsverkeer en maakt deel van de fietsroute. Volgens de fietsportaal ´Česko jede´ (´Tsjechië fietst´) beschikt de regio Vysočina slechts over 42 kilometer van de fietspaden.
43
Afbeelding nr. 11 Wegwijzer van de fietspad in Tsjechië 19
Wegwijzers van de fietsroutes worden door de Club van Tsjechische Toeristen (KČT) uitgevoerd. Fietsroutes worden verdeeld in vier categorieën
internationale fietsroutes - verbinding tussen de grote steden in Tsjechië en ook met het buitenland
hoofdfietsroutes - verbinding tussen de belangrijke Tsjechische steden
regionale fietsroutes – verbinding tussen de recreatieve bestemmingen
bosroutes (zijweg) – verbinding tussen de lokale bestemmingen20
Er bestaan ook de internationale langeafstandsroutes EUROVELO die minstens door 2 landen gaan en minimaal 150 kilometer meten. EUROVELO is een project van de Europese fietsfederatie (ECF).
3.6.2.2 De bewegwijzering van de fietsroutes De bewegwijzering in Tsjechië is goed en er bestaan veel gemarkeerde fietsroutes. Deze fietroutes leiden vooral over boerenweggetjes, fietspaden en asfaltwegen. Tsjechië is een paradijs voor de trekkingfietsers. De Club van Tsjechische toeristen is verantwoordelijk voor de markering van de fietsroutes en fietspaden.
19
[online]. [cit. 2014-04-12]. Beschikbaar uit: http://www.mikroregionbystricka.cz/cyklomapy-mikroregionu/
20
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://www.kct.cz/cms/sites/default/files/users/user1/dokumenty/znackari/UT-M.pdf
44
Er bestaan twee soorten van de fietsbewegwIJzering:
fiets & wandel bewegwIJzering
fietsbewegwIJzering
Fiets & wandel bewegwIJzering is bijna dezelfde zoals de bewegwIJzering van de wandelroutes, het enige verschil is dat het boordje circa 1,5x groter dan de toeristische wegwijzer is en geel is. Fiets & wandel bewegwIJzering leiden meestal over de boerenweggetjes en bospaden. De richringaanwIJzers zijn ook geel.
Afbeelding nr. 12 Fiets & wandel bewegwijzering (foto van de auteur)
Fietsbewegwijzering is ook geel en wordt meestal door weggetjes en soms door bos geleid. Er bestaan drie wegwijzers die kunnen wij op de afbeelding nr. 13 zien.
Afbeelding nr. 13 Fietsbewegwijzering (foto van de auteur)
45
3.6.2.3 Tsjechië fietst Tsjechië fietst (Česko jede) is een nieuw project dat aandacht aan de ondersteuning van het fietstoerisme en andere sporten in Tsjechië besteedt. Zijn doel is kwalitatieve informatie over de toeristische mogelijkheden in alle Tsjeschische regio’s aan de buitenlandse en binnenlandse toeristen te geven. Er bestaat een website www.ceskojede.cz, volgens het model uit Zwitserland – stichting Schweizmobil (www.schweizmobil.ch).
21
Het project
´Tsjechië fietst´ wil in de toekomst op de website het meest interessante aanbod voor toeristen hebben in samenwerking met regionale toeristische portalen. Het project gaat nu vooral over de fietstoerisme en momenteel kunnen hier de bezoekers verschillende fietsmarketing producten vinden zoals bijvoorbeeld:
fietstochten voor de families met kinderen
thematische producten
recreatieve fietsers – minder/meer geoefend
lange afstand fietsers
mountabike fietsers22
3.6.2.4 Fietsers welkom Het project Fietsers welkom (Cyklisté vítáni) is een internationaal project dat aanbod en voorziening van de restaurants, accommodaties, campings en toeristische bestemmingen contoleert. Dit project ontstond in 2006 door de organisatie Nadace Partnerství die ecologische projecten in Tsjechië ondersteunt. De certificering bevat standaarden vergelijkbaar met systemen in andere Europese landen zoals bijvoorbeeld RADfreundliche Betriebe in Oostenrijk, Bett & Bike in Duitsland of Fietsvriendelijke Logies in België. Elk toeristische organisatie dat over
deze certificatie wil beschikken, moet aan bepaalde
21
[online]. [cit. 2014-03-26]. Beschikbaar uit: http://www.ceskojede.cz/rubriky/cesko-jede/
22
[online]. [cit. 2014-03-19]. Beschikbaar uit: http://ceskojede.cz/rubriky/cesko-jede/
46
criteria voldoen. Deze criteria worden streng gecontroleerd. De toeristische bestemmingen die alle criteria vervullen krijgen het logo Fietsers welkom. 23
Afbeelding nr. 14 Logo van Cyklisté Vítáni - ´Fietsers welkom´ (foto van de auteur)
Verplichte criteria voor de logies:
mogelijkheid om één nacht te logeren
overdekte en afgesloten fietsenstalling
mogelijkheid de kleding droog te maken of wassen
aanbod van een gezond ontbijt fruit, groente, muesli..) met minimum vet
fietsreparatieset beschikbaar
mogelijkheid om fiets te wassen
EHBO - set
Bijkomende criteria voor de logies (minimaal drie moeten voldoen worden)
23
anderstalige informatiematerialen
internet, wifi
aanbod van fietskaarten, brochures, informatie over het gebied
informatie geven over de andere logies met logo Fietsers welkom
mogelijkeid om lunchpakket te kopen24
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.eu/
47
In de Heuvels van Žďár bestaan volgens de laatste gegevens negen logies die het logo ´Fietsers welkom´ hebben (zie de afbeelding nr. 15).
Hotels:
Panský Dům in Nové Město na Moravě Horní Dvůr in Nové Město na Moravě Leopold Račín in Račín Devět Skal in Milovy Medlov Jehla, Žďár nad Sázavou
Pension:
Fryšava Kukla in Kuklík
logement:
Zďás in Žďár nad Sázavou en recreatiecentrum Zubří
Afbeelding nr. 15 Kaart van de logies ´Fietsers welkom´ (foto van de auteur)
24
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.cz/Podminky-certifikace/Ubytovacizarizeni.aspx
48
Verplichte criteria voor de restaurants
fruitsap & kruidenthee + één speciaal “fietsdrankje”
aanbod van ten minste één warme maaltijd en één vegetarische maaltijd
overdekte fietsenstalling
EHBO - set
fietsreparatieset beschikbaar
Bijkomende criteria (aan minimaal drie moet voldaan worden)
drietalig menu
aanbod van de lokale gastronomische specialiteiten
aanbod van de speciale ´Fietsmenu´
internet, wifi
aanbod van de fietskaarten, brochures, informatie over het gebied
mogelijkheid de kleding drogen
informatie geven over de andere logies met het logo Fietsers welkom 25
In de Heuvels van Žďár bestaan drie restaurants die over het logo ´Fietsers welkom beschikken. (zie op de afbeelding nr. 16)
Restaurants: Zubří, recreatiecentrum Milovská, Milovy Kukla, Kuklík
25
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.cz/Podminky-certifikace/Stravovacizarizeni.aspx
49
Afbeelding nr. 16 Kaart van de restaurants ´Fietsers welkom´ ( foto van de auteur)
3.6.2.5 Fietstransport Fietstoerisme is in Tsjechië echt populair. Veel mensen pakken in het weekend de fiets en gaan naar een populaire toeristische bestemming. Meestal maken ze gebruik van het openbaar vervoer. De Tsjechische Spoorwegen (ČD) ondersteunen reizen met de fiets en in al hun treinen kunnen de toeristen hun fiets als ´oversized bagage´ meenemen. Er bestaan speciale treincoupés voor de fietsen. De kosten hangen af van de kilometerafstand tussen de bestemmingen. Tot vijftig kilometerafstand kost een kaartje 25,- CZK. De Tsjechische spoorwegen beschikken over een fietsverhuurdienst (ČD Bike). De fietsverhuur vind je meestal in het treinstation en je kan vooraf reserveren. De fietsverhuur is open vanaf 1 april tot 31 oktober, jaarlijks. Een fiets huren voor een dag kost 180,- CZK. In de Heuvels van Žďár is het mogelijk een fiets te huren in de steden Nové Město na Moravě en Žďár nad Sázavou. In verschillende Tsjechische toeristische regio’s rijden er ook de fietsbussen maar deze dienst is niet beschikbaar in de Heuvels van Žďár.
50
3.6.2.6 Fietsroutes in de Heuvels van Žďár De Heuvels van Žďár biedt verschillende fietsroutes aan. De toeristen kunnen zelf uitstippelen wat ze willen zien of ze kunnen de fietskaart van de Heuvels van Žďár gebruiken.
Afbeelding nr. 17 Fietskaart van de Heuvels van Žďár (foto van de auteur)
Er bestaan vier kleuren– geel, groene, rode en blauwe van de fietsroutes Fietsers kunnen ook gebruik maken van lange afstandroutes die door de Heuvels van Žďár doorgaan.
Mlynářská stezka (Molenaar fietsroute) – is een thematische transregionale fietsroute die in Nové Město na Moravě begint en in Oostenrijk, Hardegg eindigt. Het hoofdthema is de geschiedenis en ontwikkeling van een molenaarsvaak in de regio. Op de route staan in totaal 48 molens - 30 in de regio Vysočina en 18 in de regio Zuid-Moravië.
Posázavská trasa (Sázava rivier fietsroute) – route gaat langs de rivier Sázava. De rivier ontspringt bij de berg Bohdalec, dichtbij van de vijver Velké Dářko en mondt uit in de rivier Moldau dichtbij bij Praag. De route is 243 kilometer lang.
51
3.6.2.7 Mountainbiken Omwille van het heuvelachtige terrein is mountainbiken in de Heuvels van Žďár heel populair. Er bestaan routes van verschillende niveau´s van veeleisendheid. Vlakbij de stad Nové Město na Moravě bouwt men nu single tracks (nauw heuvels fietsen). Deze single tracks zijn bestemd voor alle leeftijdcategoriën. Deze tracks zijn veilig maar ook moeilijk om te fietsen.
3.6.2.8 Fietsevenementen Een heuvelachtig terrein dichtbij van Nové Město na Moravě is geschikt voor mountainbiken. Elk jaar gaat in Nové Město na Moravě meest aanmerkelijke fietsevenement in de Tsjechische Republiek – Merida Bike Vysočina door. Dit jaar zal de internationale wedstrijd vanaf 4 tot 6 juni gebeuren met participatie van de beste Tsjechische en internationale fietsers zoals wereldkampioen in veldrijden Zdeněk Štybar, Olympionisch winnares GunnRita Dahle en andere.
52
4 De provincie West–Vlaanderen en Westhoek 4.1 Locatie en bepaling van het gebied in het kader van België In dit hoofdstuk zal ik de provincie West-Vlaanderen behandelen. De provincie West-Vlaanderen is de meest westelijke provincie van België. Het is ook de enige provincie die aan de Noordzee en aan de twee buurlanden Frankrijk en Nederland grenst. In het oosten grenst ze aan Oost-Vlaanderen.
Afbeelding nr. 18 Houding van het provincie het land 1
De oppervlakte van de provincie West-Vlaanderen is 3.144 km². Qua oppervlakte behoort de provincie tot de grootste privincies in Vlaanderen en qua bevolkingsdichtheid is WestVlaanderen de gemiddelde bevolkte provincie van België. Er wonen hier
1.169.990
inwoners. Maar volgens de prognoses van de Planbureau blijft de bevolking in WestVlaanderen steeds aangroeien, tot 2030 met 55.000 mensen. De hoofdstad van de provincie is Brugge. De provincie bestaat uit acht administratieve arrondissementen: Brugge, Diksmuide, Oostende, Roeselare, Kortrijk, Ieper, Veurne.
1
[online]. [cit. 2014-02-01]. Beschikbaar uit : http://www.bpol.be/provincieUitWestVl.php
53
Afbeelding nr. 19 Districten van de provincie West-Vlaanderen2
4.2 Het gebied Westhoek Het gebied de Westhoek ligt in het uiterste westen van West-Vlaanderen. Het is moeilijk om de Westhoek juist te bepalen. In Vlaanderen zijn er verschillende afbakeningen gemaakt zoals juridische, administratieve en andere. Volgens het Steunpunt Toerisme en Recreatie (afbeelding nr. 20) gaat het hier om de geografische afbakening en het toeristische gebied.
Afbeelding nr. 20 Toeristische regio’s in West-Vlaanderen3
2
[online]. [cit. 2014-02-01]. Beschikbaar uit: http://www.jachthuisvaneversam.be/index2.php?page=5
3
STEELANDT, Annelies. Streekontwikkeling met als motor streekidentiteit in de Westhoek en de rol van de lanbouwsector. Leuven, 2008. Bachelorwerk. Katholieke universiteit Leuven. Begeleider Tom Laurijssen, p. 6
54
De totale oppervlakte van het toeristische gebied is 1.143,9 km2. Het gebied bestaat uit de arrondissementen Diksmuide, Ieper en Veurne en bevat in totaal 18 gemeenten. De Westhoek grenst in het zuidwesten van de provincie West-Vlaanderen aan de Leiestreek, in het noordwesten aan het Brugse Ommeland, aan de westkant met Frankrijk en in het zuiden heeft
ze
taalgrens
met
provincie
Henegouwen. In de Westhoek leven in totaal 171.000 inwoners en het gebied behoort tot één van de minst bevolkte regio's van Vlaanderen. De regio heeft een rijk verleden en het wordt vooral getekend door de Eerste Wereldoorlog
Afbeelding nr. 22 Het gebied Westhoek4
Afbeelding nr. 21 De Westhoek in West-Vlaanderen volgens Westtoer5
4.3 Lokalisatie factoren Lokalisatie factoren beslissen over het functioneel gebruik van een bepaald gebied voor toerisme. Lokalisatie factoren worden verdeeld in twee groepen:
natuur
cultuureel-maatschappelijk.
4
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/situering
5
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/situering
55
4.3.1 Natuur Reliëf - De Westhoek bevat vele verschillende landschappen en dat wordt in Vlaanderen als een troef beschouwd die door veel bezoekers gewaardeerd wordt. Wij kunnen vier landschapstypes onderscheiden:
Het Heuvelland
De Zuidelijke IJzervlakte
De IJzervallei en Handzamevallei
De Polders – Het Plateau van Izenberge en Lampernisse
Het hoogste punt van Westhoek en ook in heel West-Vlaanderen is de Kemmelberg die in het Vlaamse, overwegend vlakke land, het meest in het oog springt. De Kemmelberg is 156 meter hoog en ontstond uit een duinenformatie bij de Noordzee.6 Het gebied van de Westhoek bestaat uit agrarisch gebieden en openbare groengebieden. Openbare groengebieden worden gevormd door bosgebieden, beschermde natuurgebieden en parken. Hydrologie - De zee en het water speelden een sleutelrol in de vorming van de Westhoek. De Westhoek bestaat uit de poldervlakte, de kust en ook het oorspronkelijk aan de zee grensende zacht golvende Houtland. Door de Westhoek stromen drie rivieren: de Handzamevaart, de Lovaart en de langste rivier de IJzer. De IJzer is de kortste van de drie Belgische rivieren (Schelde en Maas) die in de zee uitmonden. De IJzer is 76 kilometer lang, ontspringt in Frankrijk en ontstaat uit een samenvloeiing van meerdere beken. Het landschap dat in de IJzervlaakte domineerde, was moerasvegetatie en een moerasbos. Sinds de middeleeuwen maakte de IJzer een metamorfose door. Vanaf de 11de en 12de eeuw nam men de grillige IJzervallei onder handen, de rivier werd rechtsgetrokken en ingedijkt. Vanaf Ieper loopt deze kaarsrecht tot in Diksmuide. Het indijken gebeurde niet overal waardoor er overstromingen ontstonden in de IJzervallei. Tussen Vleteren en Diksmuide 6
YPERMAN, Jan a [foto's: Jan YPERMAN]. De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en WestVlaanderen. Leuven: Davidsfonds/Leuven. ISBN 978-905-8266-224, p.43.
56
bevinden zich de laaggelegen IJzerbroeken; een natuurlijk wachtbekken. De IJzerbroeken zijn een uniek landschap, ook op internationaal niveau. Tussen Fintele en Diksmuide werd een dijk aangelegd aan de linkeoever ter bescherming van de weilanden. Achter deze dijken liggen de vruchtbare polders.7 8 Onder het woord polder begrijpen wij klei. In de geologische prehistorie werd dit vettige goedje
door de Noordzee afgezet tijdens de
overstromingen. Later werd dan weer als veen of zand afgezet. De polders die wij nu in de Westhoek kunnen zien, zijn door de mens vanaf de 10de eeuw geleidelijk aan drooggelegd. Overstromingen door het zeewater kwamen heel vaak voor en om dat te tegen te gaan, werden kustwallen en binnendijken gebouwd. De windmolens hebben het overtollige water naar zee afgevoerd. Later werd ze vervangen door elektrische pompgemalen. 9 Klimaat – In de Westhoek spreken wij over een gematigd klimaat. Het klimaat, weer- en temperatuur is stabiel en er komen nauwelijks extreme weeromstandigheden voor. Typisch zijn wilde natte winters en warme natte zomers. Dankzij de ligging van de Westhoek dichtbij de Noordzee is hier ook veel wind en regen. In de winter vriest en sneeuwt het bijna niet. Flora en vegetatie - De Westhoek wordt benoemd als typisch agrarisch gebied. In de Westhoek bestaat geen pure natuur en wij kunnen gewoonlijk over zes natuuraandachtzones spreken - Westkust, IJzer- Handzamevallei, de omgeving van Lampernisse, omgeving Houthulstbos, omgeving Helletekelbos en de West – Vlaamse Heuvels.10 Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de natuur enorm vernield. De huidige bossen die nog bestaan
7
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 96.
8
ROO, Red. Niek De, Fotogr. Jean GODECHARLE. De verbeelding van de Westhoek. Tielt: Lannoo, 2000. p. 131-132. 9
LOOCK, Ward Van [cartogr. Peer De MAEYER]. 20 lusvormige fietsroutes langs de veiligste wegen van Vlaanderen. Tielt: Lannoo, 2002. p.17. 10
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: http://www.westvlaanderen.be/provincie/gebiedenbeleid/externe_relaties/samenwerkingsakkoorden/platteland/Documents/bes tuur_regio/platteland/ontwikkelingsstrategie.pdf
57
herinneren daaraan. Daarom kunnen wij in de Westhoek slechts zeven bossen vinden. Deze zijn: Eversambos, Galgebossen, Hellegatbos, Helleketelbos, Vrijbos, Koekelarebos en Doelbos. De Agentschap voor Natuur en Bos heeft een belangrijke taak inzake het uitvoeren bebossingsprojecten. In de Westhoek bevindt zich ook drie natuurreservaten: de Handzamevallei, de Blankaart, de Viconiakleiputten en drie provinciedomeinen: Kemmelberg, Palingbeek en Gasthuisbossen.
11
Het natuurreservaat wordt in Vlaanderen erkend door het Ministerie van
Leefmilieu en Natuur. Bijna elke gebied wordt door Natuurpunt in beheer genomen en aangekocht. Het Natuurpunt krijgt een vergoeding van de Vlaamse overheid voor het beheer van het natuurreservaat. De belangrijkste natuurreservaat is Blankaart dat een onderdeel van de IJzerbroeken maakt. Dit natuurreservaat ligt slechts 2,6 meter onder de zeespiegel. Het gebied bestaat uit 50 ha water en 20 ha rietmoeras en wordt tegenwoordig uitgebreid met een 300-tal ha van hooien weilanden. Daar vinden wij ook een Blankaartvijver waarin zes beken uitmonden. Deze zes beken ontwateren 6000 ha landbouwgrond. De Blankaart is ook van groot belang voor zeldzame broedvogels. In het voorjaar zitten ze in de rietkragen bij de vijver. Je kan er dan de rietgors, kleine karakiet, rietzanger en andere vogels zien. De Blankaart speelt ook grote rol als doortrek en overwinteringsgebied van tal van watervogels. Om het mogelijk te maken deze verschillende vogels te zien, werden een aantal kijkpunten voor de bezoekers opgebouwd. Hier bevindt zich ook een mooi bezoekerscentrum De Otter in het fraaie kasteel. Hier is het mogelijk om een wandeling te maken die 9,6 kilometer lang is.
11
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/actief-beleven
58
4.3.2 Culturele factoren 4.3.2.1 Ontdekken in de Westhoek 4.3.2.1.1 Eerste Wereldoorlog De Westhoek is gekenmerkt door vele oorlogen, maar de Eerste Wereldoorlog was de zwaarste. 4 augustus 1914 - 11 november 1918: dat zijn de twee cruciale data in de geschiedenis van de Westhoek. Een half miljoen soldaten werd vermist of gedood. Honderden oorlogsmonumenten en begraafplaatsen zijn er verspreid over de Vlaamse en Franse Westhoek. Britten, Australiërs, Canadezen en anderen liggen begraven in meer dan 170 kerkhoven rond Ieper. Belgen en Fransen verzamelden hun doden in de streek van de Westhoek. De Duitsers hebben hun soldaten op vier grote kerkhoven in de Westhoek begraven.
Belgische militaire begraafplaatsen
Oeren – de kleinste begraafplaats
Hoogstade
Diksmuide - Keiem
Houthulst
Veurne
Vleteren
Militaire begraafplaatsen van de Commonwealth
Tyne Cot Cemetery, Zonnebeke (Passendale)
Buttes, Polygoonbos
Lijssenthoek Cemetery
Bedford House Cemetery, Brielen
Site John Mc Crae, Ieper
New Irish Farm Cemetery, Sint-Jan
ontelbare grotere en kleinere Britse begraafplaatsen
59
Franse militaire begraafplaatsen
Saint-Charles de Potyze, Ieper
Ossuaire francais, Heuvelland
Osuuaire francais, Veurne
Duitse militaire begraafplaatsen
Deutscher Soldatenfriedhof, Langemark
Diksmuide (Vladslo)
Hooglede
Menen – Wevelgem – Leiestreek
In de Westhoek kunnen wij dan ook veel militaire gedenktekens en oorlogmusea vinden.12 In dit verband
spreken wij over het ´oorlogstoerisme´.
13
Tot de bekendste
bezienswaardigheden behoren:
IJzertoren, Diksmuide – zijn symbool van de gedenkteken
voor de Vlaamse
soldaten, tijdens de Tweede Wereldoorlog ook symbol voor collaboratie
De Dodengang, Diksmuide – is een netwerk van de bunkers en loopgraven van de Belgen
Menenpoort, Ieper – is het bekendste oorlogsgedenkteken van de Commonwealth in Vlaanderen, er wordt elke dag door gemiddeld 500 mensen bezocht.14
Het oorlogstoerisme speelt in de Westhoek een grote rol. Bijna 40% van de totale opbrengst in de Westhoek komt uit de Eerste Wereldoorlog-toerisme. Het museum In Flanders Fields in Ieper telt jaarlijks meer dan 200.000 toeristen. 12
MARTIN, Johan. Den Grooten Oorlog in de Westhoek. Brugge: Westtoer, 2005. p. 3
13
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 19.
14
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 19.
60
De geschiedenis is dus steeds aanwezig en daarom heeft de provincie West-Vlaanderen samen met de Vlaamse en lokale overheden het initiatief genomen om de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog in deze streek zoveel mogelijk te promoten. Het provinciebestuur van West-Vlaanderen heeft altijd veel aandacht besteed aan de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Hier ontstond het ´Programmasecretariaat 100 jaar De Groote Oorlog´ dat alle herdenkingsinitiatieven in de Westhoek organiseert tijdens de honderdjarige herdenkingsperiode 2014 – 2018.
Afbeelding nr. 23 Het logo van 100 jaar Groote Oorlog15
De provincie West-Vlaanderen investeert in verschillende musea en websites zoals bijvoorbeeld GoneWest (www.gonewest.be), een cultureel-artistiek herdenkingsprogramma aan de gebeurtenissen 100 jaar geleden.16 In verband met de herdenking op de Eerste Wereldoorlog maakte televisiezender Eén een nieuwe fictiereeks rond het thema van Eerste Wereldoorlog – In Vlaamse Velden. Deze reeks telt tien afleveringen en was vanaf 12 januari 2014 op Eén te zien. Verschillende filmscenes werden in de Westhoek opgenomen. Met deze reeks ontstonden verschillende toeristische producten zoals ´Logeren in Vlaamse Velden´ of ´Op weg in Vlaamse Velden´. In verband met de herdenking op de Eerste Wereldoorlog biedt Westhoek in 2014 veel mogelijkheden van een aantal tentoonstellingen en evenementen aan.
15
[online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.westkans.be/nl/projecten/groote-oorlog/grooteoorlog-communicatie 16
MARTIN, Johan, Frederik DEMEYRE en Piet CHIELENS. De Groote Oorlog: in de Westhoek. Westtoer. Brugge, 2013, p.5.
61
De soundtrack van 14-18, diner met verhalen en liedjes uit de Groote Oorlog, Poperinge Poperinge was tijdens de Eerste Wereldoorlog een stad van afleiding met rust, cinema’s, winkeltjes, restaurants en prostituiehuizen. Nu wordt in het Palace hotel een driegang menu aangeboden en tijdens het eten worden er verhalen, poezië en veel muziek voorgedragen.
Passchendaele Memorial Cricket Cup, Zonnebeke – op 16 augustus met internationale vertegewoordiging. In 1914 werd de cricketcup gestopt en honderden mannen in dienst namen.
Festival ´Ten Vrede´, Diksmuide - vanaf 29 augustus
tot 31 augustus zal een
muziekfestival als aanklacht tegen de oorlog en geweld doorgaan
Oorlog en trauma – Medische zorg in WOI, Ieper – tentoonstelling in Flanders Fields museum over medische zorg tijdens de Eerste Wereldoorlog 17
4.3.2.1.2 Unesco Werelderfgoed in de Westhoek In de Westhoek bevinden zich ook de monumenten die als werelderfgoed erkend worden. Deze zijn 24 Vlaamse belforten die sinds 1999 op de UNESCO werelderfgoedlijst staan. In de Westhoek bevinden deze zich in Lo-Reninge, Diksmuide, Ieper en Veurne. Deze belforten zijn sinds de middeleeuwen een symbool van stedelijke macht en vrijheden. Vlaanderen is nu aan het streven om de Westhoek en zijn oorlogserfgoed als werelderfgoed te erkennen.18
4.3.2.1.3 Historische stadjes
Ieper – De stad Ieper was in de middeleeuwen een van de grootste Vlaamse lakensteden, naast Brugge en Gent. Het Belfort en de Lakenhallen waren symbool van de stad. Op het einde van de oorlog was de stad totaal verwoest. Na de oorlog
17
[online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/evenementen
18
MARTIN, DEMEYRE, CHIELENS, De Groote Oorlog: in de Westhoek (2013), p.21.
62
werd de stad opnieuw opgebouwd. Ieper ziet eruit als een oude stad, maar is tamelijk nieuw.
Diksmuide – is in Vlaanderen bekend onder de naam ‘boterstad’. De boeren van de stad konden hun boter niet op de hoeve verkopen en tot de Franse revolutie moesten ze dat doen op de maandagmarkt. De boter was het belangrijkste handelsproduct tot de 20ste eeuw. In de Eerste Wereldoorlog werd de historische stad helemaal verwoest.19
Poperinge is de stad van de hop. Tijdens de Eerste Wereldoorlog gaven Britse soldaten de naam ´Pops´. De stad Poperinge was de plaats voor soldaten om te rusten achter het front. In 1915 werd hier Talbot House geopend voor Britse soldaten, toen was het een ontspanningsoord met een bibliotheek en leeszaal. Nu is het nog steeds een belangrijke plaats voor Engelsen die naar de stad komen.20
4.3.2.1.4 Charmant dorp Er bestaat in de Belgische Westhoek in samenwerking met het netwerk Village Patrimonies van Pays de Moulins de Flandre en Pays Coeur de Flandre een netwerk van Charmant dorp. Dit netwerk werd gesticht met de steun van de Europese Unie, project Interreg IV – ´Westhoek zonder Grenzen´. Dit netwerk telt vijftien dorpjes en die over uitzonderlijk erfgoed, stadsplanning en kwaliteitsvolle architectuur beschikken. Deze dorpen presenteren wat Vlaanderen vroeger was en ze zijn de mooiste voorbeelden van huidige Westhoekdorpjes. In de dorpjes zijn verschillende dorpsgidsen, vrijwilligers aanwezig die graag de historische feiten en verhalen uit hun dorpen vertellen .
21
Het kaartje van de
´Charmante Dorp´ is te vinden in de bijlage.
19
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 104.
20
BRAL, Tine, [fotogr. Daniël Leroy ... et AL a Cartogr. Tatjana MATYSIK]. Lekker dichtbij: gastronomische en actieve weekends en daguitstappen in België, Nederland, Luxemburg en Frankrijk. Tielt: Lannoo. ISBN 90-209-5045-2. p.26 21
[online]. [cit. 2014-02-08]. Berschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/charmante-dorpjes
63
Afbeelding nr. 24 Logo van het charmante dorpjes22
4.3.2.1.5 Musea Omwille van de geschiedenis kunnen wij in de Westhoek heel veel musea vinden die iets te maken hebben met de oorlog (oorlogsmusea) maar ook veel die typisch producten van de streek tentoonstellen (streekmusea).
Oorlogsmusea
In Flanders Fields Museum in Ieper kunnen wij in de heropgebouwde Lakenhallen vinden. Hier kan je veel persoonlijke getuigenissen, objecten, kunstwerken, films en interactieve kiosken bezichtigen die je naar de periode van de Groote Oorlog van 1914 tot 1918 meenemen.
Museum aan de IJzer vertelt alles over de Eerste Wereldoorlog. Binnen de IJzertoren werd een belevingsmuseum
over de ontvoogding van Vlaanderen
opgebouwd.
Streekmusea
Hopmuseum in Poperinge geeft uitleg over de geschiedenis en de teelt van hop. Bezoekers kunnen zich laten rondleiden door de Zakker en de Neus en andere personages. Hier wordt verteld over de technieken en werktuigen die gebruikt
22
[online]. [cit. 2014-02-08]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/charmante-dorpjes
64
worden in de hopteelt en er kan ook worden geproefd. Aan het einde kan je jouw kennis over deze plant laten testen. 23
De Oude Kaasmakerij Passendale – de toenmalige familiekaasmakerij heeft een lange geschiedenis achter de rug en vandaag behoort de kaas van Passendale tot een van de bekendste in Vlaanderen – beroemd is vooral de halfharde Passendale Classic. De bezoekers maken kennis met kaas op een interactieve manier & degustatie. Onder KAAS & CO presenteert de Oude Kaasmakerij uitstappen aan de Kaasmakerij en boerderij.
Bakkerijmuseum Veurne - hier komt je alles te weten over de geschiedenis van het bakken. Het museum heeft een status van een ´levend museum´ en organiseert verschillende workshops en andere activiteiten. Bij het bezoek kan je ook zelf brood bakken.
Jules de Strooper Biscuiterie heeft een lange geschiedenis. Deze biscuiterie werd in 1886 opgericht door Jules de Strooper. Hij was een koloniale handelaar die kruiden uit het Oosten en uit Afrika importeerde en hij ontwikkelde de traditionele Belgische boterwafels. In 1911 ontving hij in Parijs een gouden medaille voor zijn amandelbrood. Vandaag worden de koekjes nog steeds gebakken volgens het geheime familierecept en zijn wereldberoemd.
Afbeelding nr. 25 Logo van de de biscuiterie Jules Destrooper24
23
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.hopmuseum.be/nl/ontdek/het-museum
24
[online]. [cit. 2014-02-08]. Beschikbaar uit: http://www.destrooper.be/nl/home.aspx
65
4.3.2.1.6 .Sociale voorzieningen Het grootste aantal van de sociale voorzieningen bevindt zich in grote steden als Ieper, Diksmuide en Veurne. Cultureel centrum Kruispunt in Diksmuide (CC Kruispunt) organiseert heel veel theatervoorstellingen en muziekconcerten. CC Kruispunt biedt een uitgebreid cultureel aanbod aan expo´s, film en ook informatie of advies over de culturele activiteiten die je zelf in Kruispunt plant. Cultuur Centrum Het Perron Stadsschouwburg Ieper (CCI) – Het is een nieuw centrum dat over een theaterzaal met 540 zetels beschikt. Daar bevinden zich nog verschillende cafeetjes, een tentoonstellingsruimte, vergaderzalen en andere. Cultureel centrum Ghybe in Poperinge beschikt over een polyvalente zaal van 150 zitjes en is heel geschikt voor kleine activiteiten en voordrachten.
4.3.2.1.7 Informatiediensten De informatiediensten vormen een heel belangrijk deel van het potentieel van toerisme op het gebied. Je krijgt daar een overzicht wat je in de streek beleven kan. Toerisme Vlaanderen streeft naar
de optimale toeristische diensten. Er werd een speciale
labelcommissie opgericht die bestond uit vertegenwoordigers van de toeristische sector en van de gehandicaptenbeweging. Deze commissie bepaalt welk label aan een informatiedienst wordt toegekend – label A+, label A en het Informatieve label. Als de informatiedienst label A+ krijgt dat betekent een positieve scoren op de essentiële onderdelen zoals toegankelijkheid voor de gehandicapte mensen, toeristische diensten en andere. 25 De Westhoek heeft een volledig netwerk van door de Toerisme Vlaanderen erkende informatiediensten. Elke gemeente beschikt over een toeristisch infokantoor. In verband met de Eerste Wereldoorlog herdenkingsperiode 2014 – 2018 werden bijna alle informatiediensten gemoderniseerd en vernieuwd. In dorpen bestaan dorpsonthaalpunten.
25
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.westhoek.be/nieuws/46080/bezoekerscentrumvoor-ieper-en-de-westhoek-behaalt-a-label-toegankelijkheid-van
66
Het gaat over banken, rustplaatsen met borden. Enkele gemeenten zoals Lo beschikken over elektronische informatieborden. Sommige van deze centra hebben we bezocht. Zoals in het beschermd gebied Heuvels van Žďár heb ik de informatiediensten volgens bepaalde criteria beoordeeld. Beoordeling: A – heel goed B – goed C – slecht Informatiedienst Ieper, Westhoek, één van de modernste informatiedienst in Vlaanderen, label A+ Toegenkelijkheid - zetel: Lakenhalle, Ieper (A) - mogelijkheid om te parkeren: (A) - fietsenstalling: ja (A) - openingsuren: het hangt af van de maand, open elke dag (A), - fysieke toegankelijkheid: ja (A) - teken van de informatiedienst (A), heel zichtbaar op de markt Informatiedienst - interieur en voorziening van de informatiedienst: modern met vier computers met internet en de interactieve inrichting (A) - folders & brochures: veel over de stad Ieper – Eerste Wereldoorlog, wandelroute,fietstroutes, uitstapjes(A),ook veel informatie over de Westhoek (natuur, bezienwaardigheden) (A) - materialen in vreemde talen: Engels, Duits, Frans (A) - kaarten: - alle kaarten betaalbaar - folders over de culturele evenementen: veel folders over de actuele evenementen in Ieper en omgeving (A) - verkoop van diensten en andere objecten: verkoop aan stadswandelingen met de gids, fietstochten met de gids...(A) - uiterlijk van de werknemers: (A) Werkenemers - vakkennis: (A) veel informatie vooral over de Eerste Wereldoorlog - behulpzaamheid: (A) - professionaliteit: (A) - taalkennis: (A) Frans, Nederlands, Engels, Duits
67
Informatiedienst Otter, natuurreservaat Blankaart, Westhoek Toegenkelijkheid - zetel: Iepersteenweg 5, Woumen, natuurreservaat Blankaart (A) - mogelijkheid om te parkeren: (A) - fietsenstalling: ja (A), heel belangrijk, veeel toeristen komen naar dit natuurreservaat met de fiets - openingsuren: het hangt af van de maand, open elke dag (A), - fysieke toegankelijkheid: niet (C) - teken van de informatiedienst (C), Informatiedienst - interieur en voorziening van de informatiedienst: modern met 2 computers met internet en de interactieve inrichting (A) - folders & brochures: veel over de natuureservaat Blankaart – wandelingen, (A), ook veel informatie over Westhoek (natuur, bezienwaardigheden) (A) - materialen in vreemde talen: Engels, Duits, Frans (A) - kaarten: - alle kaarten betaalbaar - folders: over de natuurevenementen (A) PLUS Werkenemers
Veel activiteiten voor kinderen – spelletjes, interactieve oefeningen en andere (A) - uiterlijk van de werknemers: (A) - vakkennis: (A) veel informatie vooral over de natuurreservaat en Agentschap voor de bos - behulpzaamheid: (A) - professionaliteit: (A) - taalkennis: Frans, Nederlands, Engels (B)
Informatiedienst Veurne, Westhoek Toegenkelijkheid - zetel: Grote Markt 29, Veurne (A) - mogelijkheid om te parkeren: (A) - fietsenstalling: nee (B) - openingsuren: het hangt af van de maand, open elke dag (A), - fysieke toegankelijkheid: ja (A) - teken van de informatiedienst: ja (A) Informatiedienst - interieur en voorziening van de informatiedienst: modern met 2 computers met internet en de interactieve inrichting (A) - folders & brochures: veel over de stad Veurne – erfgoedwandeling, (A),ook veel informatie over Westhoek (natuur, bezienwaardigheden) (A)
68
- materialen in vreemde talen: Engels, Duits, Frans (A) - kaarten: - alle kaarten betaalbaar - folders: veel over verschillende evenementen in de omgeving en Westhoek (A) PLUS Werkenemers
Veel activiteiten voor de kinderen – spelletjes, interactieve oefeningen en andere (A) - uiterlijk van de werknemers: (A) - vakkennis: (A) veel informatie vooral over de natuurreservaat en Agentschap voor het bos - behulpzaamheid: (A) - professionaliteit: (A) - taalkennis: Frans, Nederlands, Engels (B)
Het niveau van de informatiediensten is hoog. De informatiediensten bevinden zich op de hoofdplaats. Er is meestal een fietsenstalling en parkeerplaats ter beschikking. De toeristische diensten bieden veel wat folders en brochures over de stad en de omgeving. De meeste zijn gratis maar voor de kaarten moet je betalen. De werknemers hebben vaak goede kennis over een bepaalde stad en de omgeving, zijn heel behulpzaam en spreken vloeiend ten minste één vreemde taal. Ook het interieur en de voorzieningen zijn modern. Bezoekers kunnen gebruik maken van de interactieve panelen waar ze veel informatie krijgen. In enkele informatie-diensten bestaan ook activiteiten voor de kinderen – vooral interactieve oefeningen. Het internet is belangrijke bron van de informatie voor en het is nu één van het meest toegankelijke media. De toeristische sector wordt ook op het internet sterk vertegenwoordigd.
De toeristen die Westhoek willen bezoeken, kunnen ook op de
verschillende websites meer informatie over de regio krijgen. Toen ik mijn eindwerk over Westhoek schreef, heb ik het meest gebruik gemaakt van de www.toerismewesthoek.be.
webpagina
De website is gesplitst in vijf delen: logeren, proeven,
ontdekken, actief beleven en evenementen. Onder deze categoriën kunnen de bezoekers veel informatie vinden over fietsen, wandelen, musea, streekproducten en andere. Op de pagina bevindt zich ook het logieaanbod. De pagina bestaat in Nederlands, Frans en Engels.
69
Er ontstaan ook veel folders en brochures over Westhoek. Toeristen, die meer willen leren over de Westhoek, kunnen een boek – De WesthoekXL van Jan Yperman lezen die vol van wardevolle informatie is.
4.3.2.2 Actief beleven in de Westhoek De Westhoek is een paradijs wat actief beleven betreft. Heel populair is hier vooral het fiets- en wandeltoerisme.
4.3.2.2.1 Fietsen De fiets is een ideaal middel om de Westhoek te ontdekken. Het gebied biedt een dicht fietsnetwerk dat garant voor maar liefst 1000 kilometer aan fietsplezier staat. Het aanbod aan fietsnetwerken is echt breed en wij kunnen fietspaden van verschillende lengte kiezen en aanpassen aan onze eigen behoeftes.
4.3.2.2.2 Wandelen Het hele gebied van de Westhoek heeft een perfecte voorwaarden om te wandelen. Er bestaat
een
wandelnetwerk
van
verschillende
verkeersinfrastructuur van het gebied is ook belangrijk.
wandelroutes.
De
dichte
26
4.3.2.2.3 Ruiterroutes In de Westhoek is ook mogelijk om te paardrijden voor diegene die de Westhoek vanop een edele viervoeter willen verkennen. Sinds 1998 bestaan in de Westhoek twee provinciale ruiteroutes – Polygoneruiterroute in Zonnebeke en Plokkersroute in Abele. Later kwam er Rodebergruiterroute in Heuvelland. Vooral in Diksmuide en Koekelare is er steeds vraag naar bijkomende routes. 26
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/actief-beleven
70
4.3.2.2.4 Waterrecreatie Het polderlandschap van de Westhoek is perfect voor een uitstapje op het water. Door het gebied van de Westhoek stromen drie rivieren: de Lovaart, de Handzamevaart, de IJzer die geschikt zijn om rondvaarten maken met de boot. Langs de 133 kilometer lange route kunnen wij heel wat historische gebouwen en plekken tegenkomen. Toerisme Vlaanderen wil promotie maken voor de binnenvaart - pleziervaart in Vlaanderen. Daarom heeft ze een internetpagina opgericht die – Onthaasten in de Westhoek, waterrecreatie genaamd werd. Hier kan je verschillende tips of informatie voor jouw vaart vinden. Hier wordt promotie gemaakt voor het kanaal Ieper-IJzer. Deze is een van de mooiste kanalen met weinig beroepsvaart. Hier kan men genieten van mooie natuur en rust.27
Afbeelding nr. 26 Detailkaart vaarlus “Onthaasten in de Westhoek” 28
27
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.waterrecreatie.be/html/vaarlussen_westhoek.html
28
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit http://www.toerismevlaanderen.nl/show/watertoerisme/#/varenin-vlaanderen/uitwaaien-in-de-westhoek
71
4.3.2.2.5 Pretparken In de Westhoek kunnen wij veel amusementsoorden vinden. Het grootste pretpark is Bellewaerde in Ieper. Het pretpark biedt veel zalige familieattracties aan. Het park bevindt zich in natuur en het biedt onderdak aan meer dan 300 dieren.
Afbeelding nr. 27 Het pretpark Bellewaerde29
4.3.2.2.6 Volksporten Er zijn in de Westhoek veel verschillende cafés populair waar je volkssporten kan beoefenen. Bijvoorbeeld heel bekend is het Vlaamse lievelingspel Boltra (Trabol). Dit spel kun je in Boltra Café St Georges in Watou in Poperinge spelen. Hier bevindt zich een authentieke Boltra Zaal en ook een groot aanbod aan speciale streekbieren en croque uit het vuistje. Ook andere spelletjes zoals uilebolling, hamertjesspel, pudespel of ballo smitto zijn populair. 4.3.2.2.7 Evenementen in de Westhoek De Westhoek is bekend dankzij een aantal van regionale en nationale evenementen. De belangrijkste zijn:
Folkfestival Dranouter (ca. 78.000 bezoekers)
Kattenstoet in Ieper (ca. 50.000 bezoekers)
29
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit: http://www.camping-astrid.be/en/surroundingsphotos/bellewaerde-family-parc/
72
Heksenstoet van Beselare (ca. 25.000 bezoekers)
West – Vlaanderen Wandelt.
Borellefeesten
De Gevleugelde stad, internationaal straatfestival
4.3.2.2.8 Westhoek voor de kinderen Het begrip ´kindvriendelijkheid´ duikt de laatste jaren meer en meer op. Wij hebben hotels en restaurants die zich kindervrindelijk noemen. Volgens Jan Gils, voorzitter van het Europese netwerk Childfriendly cities zijn er drie elementen belangrijk: voorziening, bescherming en participatie. Als dus een restaurant wordt als kindervriendelijk
genoemd, moet in de restaurant sprake zijn van de
kindvriendelijke voorzieningen zoals een kindermenu of kinderdrankje. Kinderen moeten zich veilig voelen. Als we over participatie praten, moet in het restaurant iets als plaats om te spelen bestaan. 30 Volgens mij hebben de kinderen steeds meer invloed op de vrijetijdsbesteding van de familie en er zijn steeds meer toeristische producten die voor kinderen bedoeld zijn. Hier kunnen wij bijvoorbeeld het pretpark Bellewaerde noemen. Binnen het toerisme is er dus behoefte aan kindervriendelijk toerisme en in de Westhoek bestaan verschillende projecten voor kinderen die iets met toerisme te maken krijgen. In de Westhoek bevinden zich een aantal van kindervriendelijke logies en kinderen kunnen hier Westhoek KD vakantieboek
krijgen. Jaek & Nink zijn twee leuke stripfiguurjes, de
Westhoek KD´s en zij spelen de hoofdrol in de ´vakantie-doeboek´. De Westhoek is eigenlijk een grote speeltuin en in dit boek kan je alle leuke activiteiten en spelletjes spelen. De kinderen leren op deze manier Westhoek te kennen. Als de kinderen het boek krijgen, moeten ze eerst de bon invullen en naar de toeristische dienst van de Westhoek lopen. Daar 30
VANDECANDELAERE, Lies. Een website voor de kinderen over de kust. Kortrijk, 2009. Hogeschool Howest. Begeleider: Vicky Van den Heede.
73
ontvangen ze een ´WesthoekKD-button´ of ´ WesthoekKD- bandje´ waarmee ze gratis naar verschillende attracties in de Westhoek kunnen gaan zoals bijvoorbeeld Hopmuseum in Poperinge of Bakerijmuseum in Veurne.31
Afbeelding nr. 28 Vakantieboek Westhoek KD´s (foto van de auteur)
Het vakantieboek bestaat uit bijna vijftig pagina´s vol verschillende spelletjes voor kinderen van 7 tot 12 jaar. Op de eerste pagina´s is de aandacht gevestigd op De Groote Oorlog – toenmalige slagvelden en begraafplaatsen. Daarna maken de kinderen kennis met andere belangrijke gebeurtenissen en streekproducten die voor de Westhoek belangrijk en typisch zijn zoals – biertje brouwen, heerlijke kaas, de IJzer, boerderijen & hoeveproducten…(meer afbeeldingen in mijn bijlage). Ik vind deze activiteit voor de kinderen heel goed en een leuke manier voor de kinderen om Westhoek te leren kennen. Alle activiteiten zijn met elkaar verbonden met de gemeenten, boerderijen, bakkerijen en andere dus van dit vakantieboek profiteren niet alleen de musea maar bijna iedereen die in het project meedoet wil zoals bijvoorbeeld ook kindervriendelijke logies, restaurants en andere.
31
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/kd
74
Bijvoorbeeld: Een familie komt op weekend naar Westhoek. Zij logeert in kindervriendelijke verblijfplaats. Daar krijgt ze een vakantieboek. De kinderen vullen een bon in en ze moeten naar de toeristische dienst gaan. Zaterdag: De familie gaan bijvoorbeeld naar de toeristische dients in Poperinge. Ze geven de ingevulde bon af en krijgen ze WesthoekKDbutton of – bandje. Met dit bandje hebben ze gratis toegang tot het Hopmuseum in Poperinge. Daar is een zoektocht op kindermaat. Of ze kunnen
naar de Kinderbrouwerij in Reningelst. De kinderbrouwerij is een
familiekroeg en kinderen kunnen Westhoek leren kennen terwijl ze spelletjes spelen. Zondag: Tweede dag trekken ze naar het Ezelpad op de Rodeberg. Hier kunnen de kinderen ezels borstelen en dan maken ze een wandeling. Daarna gaan ze naar de boerderij ´t Fazantenhof in Houthulst. Alle kindjes die naar hier komen krijgen iets gratis en ze krijgen een rondleiding op de boerderij. De laatste opdracht is een speurtocht
in Vrijbos in
Houthulst. 32 33 In de Westhoek bestaan ook veel musea die voor de kinderen toegankelijk zijn of musea die kinderafdeling hebben. 34 Er bestaan nog een WesthoekKDkrant. Deze krant is handig vooral voor de ouders omdat hij vol leuke activiteiten en evenementen voor de kinderen staat. De krant is gratis beschikbaar bij de toeristische diensten. Ook de gemeenten in de Westhoek voorzien voor de kinderen hun eigen activiteiten. Kinderen kunnen bijvoorbeeld gemeente Poperinge ontdekken via de ´Knappe Keikoppentocht´. Deze tocht start bij de toeristischedienst in Poperinge. Daar krijg je meer
32
GHEYSEN, Stefaan. Vakantieboek: Westhoek KD´s. Poperinge: Westtoer, 2013. Beschikbaar uit: www.westhoekkd.be 33
[online]. [cit. 2014-03-31]. Beschikbaar uit: https://www.youtube.com/embed/VTrLrBOoH4I
34
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/kd
75
informatie en ook de plattegrond met een aantal opdrachten die je nodig hebt om te spelen. Meer informatie is verkrijgbaar ook op de website www.keikoppentocht.be.35 De musea in de Westhoek maken deel uit een project voor de kinderen: ´De Westhoek Kabongers´. In dit project zijn volgende musea betrokken: Bakkerijmuseum, Hopmuseum, Oude Kaasmakerij, Tabakmuseum, Kasteel van Beauvoorde en Fransmansmuseum. Op de website www.kabonger.be vinden de kinderen een verhaal over de Kabongers en een geheime brief. Als de kinderen willen te weten komen hoe het verhaal verder gaat, kunnen ze samen met twee leuke stripfiguurtjes Jack en Zoë de musea bezoeken en zo de Kabongers bevrijden. In elke museum vinden de kinderen een speelboekje met doeactiviteiten. Het spel is afgelopen wanneer ze met de gevonden toverspreuk de Kabongers bevrijden. 36
4.3.2.3 Proeven uit de Westhoek Een essentieel deel van de cultuur in de Westhoek is de gastronomie. De Westhoek heeft een rijke eetcultuur en ook een fraaie biercultuur. Dat zie ik als een grote trekpleister voor het toerisme van de Westhoek. Vele mensen komen hier bijvoorbeeld om de monumenten van de Eerste Wereldoorlog te zien en hun reis wordt verbonden ook met het proeven van verschillende typische lekkernijen en streekproducten.
4.3.2.3.1 Typische lekkernijen De Westhoek biedt veel wat lekkernijen aan. Wijnen uit het Heuvelland – het Heuvelland wordt een erkend wijnbouwgebied in Vlaanderen. De erkenning betekent dat de wijnen van de wijnbouwers een grondige inspectie en controle moeten krijgen. Heuvelland is nu bezig met het project Vintage Heuvelland. De benaming ´Vintage´ heeft veel betekenissen zoals bijvoorbeeld kwaliteit en 35
[online]. [cit. 2014-03-04]. Beschikbaar uit: http://www.keikoppentocht.be/
36
[online]. [cit. 2014-03-07]. Beschikbaar uit: http://www.kabongers.be/de-kabongers
76
aantrekkingskracht van de wijn. Heuvelland bezit de titel ´Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land 2012 – 2014´. Dat betekent dat dit gebied heel wat activiteiten en evenementen die symbool staan voor ´genieten op z´n Vlaams´ en ´het goede leven´ inricht. 37
Afbeelding nr. 29 Logo van Ambassadeur Vlaanderen lekker land38
Potje Paté in Alveringem –Deze paté wordt bereid volgens een geheim familierecept Het Potje Paté heeft een trofee LFE-GP (Local Food Express) gekregen. Er is klein winkeltje en een proefhuis aan verbonden. Local Food Express - dat zijn de bioboeren die bezig zijn met de streekproducten en zij proberen ook producten die al jaren niet meer gekweekt worden opnieuw te kweken. Deze trofee is de garantie van kwaliteitsproduct voor de klanten.39 Houblonesse Poperinge is een confituur die ambachtelijk streekproduct is en wordt gemaakt uit houpscheuten. De hopscheuten zijn omwille van zijn korte oogstperiode één van de duurste en meest exclusieve confituur ter wereld. 40 Hommelbier Poperinge – wordt omgeschreven als een special bier door het gebruik van de gist. Dit bier is een product van brouwerij van Eecke en heeft percentage 7,5% alcohol. In 2009 heeft dit blonde bier een Toerismetrofee gekregen.
37
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenlekkerland.be/fb111bqvf1061ziab1ziab243.aspx 38
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenlekkerland.be/fb111kbcl1062cxgf0ziab211.aspx 39
[online]. [cit. 2014-02-10].Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/nieuws/t-potje-pat
40
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/proeven/10-lekkerste-plekjes
77
4.3.2.3.2 Streekproducten De Westhoek biedt heel wat streekproducten. Het ´Westhoek Streekproduct´ is een merk met een garantie voor kwaliteit. Het inventaris telt al 405 producten.41 Op de internetpagina www.westhoekstreekproduct.be - kunnen wij alle streekproducten zien en ook met de adressen waarr er geproduceerd wordt. In 2013 ontstond in West-Vlaanderen het project ´Het Lekkere Westen´. Door dit project werd de Westhoek en andere West-Vlaamse invalshoeken gepresenteerd voor een weekendje weg. Het autonoom provinciebedrijf voor toerisme en recreatie in WestVlaanderen (Westtoer) selecteerde 64 chefs uit de Westhoek en andere gebieden die graag met producten uit hun streek werken en die daarin de beste zijn. De bezoekers kunnen in alle informatiediensten brochure Het Lekkere Westen, Couleur Locale in de Westhoek krijgen.42 Potjesvlees behoort tot een van de bekendste streekspecialiteiten. Volgens het oude recept wordt bereid met de 3 K´s – één derde konijn, één derde kip en één derde kalfsvlees. Het gerecht wordt koud gegeten, meestal samen met frites. Heel populair in de Westhoek zijn kazen zoals bijvoorbeeld echte Westhoekkaas Passendale. Bijvoorbeeld trappisten van de Monts-des-cats abdij maken kaas met de gelijknamige naam. In de streek van Veurne, Cassel is de bekendste de tome de Bergue.43 Als een agrarische regio bestaat hier veel boerderijen en de boeren hebben in laatste tijd een nieuwe nichemarkt ontdekt - de boerenkazen. Meer informatie over de boerenkazen kunnnen de bezoekers vinden op de webpagina www.kazenvanbijons.be Op de boerderijen wordt steeds meer aandacht besteed aan de ambachtelijke fabricatie van andere streekproducten zoals yoghurt, jam en honing. Hoeveproducten zijn nu in en dat zijn ook producten met een verhaal. Als men hoeveproducten consumeert, respecteert men het milieu. Enkele boerderijen bieden aan hun klanten een picknick met hoeveproducten op 41
[online]. [cit. 2014-02-08]. Beschikbaar uit: http://www.standaard.be/cnt/4o2cbvqp
42
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://issuu.com/westtoer/docs/het_lekkere_westen_magazine/1?e=1244658/4932776 43
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 27.
78
een hoeve of ander idyllisch plekje aan. Vaak wordt de picknick gecombineerd met een bezoek aan de hoeve. Voor de picknick krijgt men een picknickmaand gevuld meestal met dagverse broodjes, verse hoeveboter, kaas, paté, confituur, chocolademousse, aardbeien, appelsap en water of koffie. Alles natuurlijk huisbereid.44 België is een land van bier en biedt unieke bieren met verschillende smaken en aroma´s. Alle bieren uit de Westhoek zijn bekend door hun stevig alcoholpercentage. In de Westhoek vindt je ook het centrum van de hopteelt in België - de stad Poperinge en ook de meest afgelegen trappistenabdijen in Westvleteren. Daarom wordt de Westhoek ook het paradijs voor de bierliefhebbers genoemd. Watou, deelgemeente van Poperinge is het bekendste bierdorp in de Westhoek. In deze gemeente zijn nog steeds twee brouwerijen actief: Brouwerij St. Bernardus die vooral bekend staat voor zijn abdijbier en Brouwerij van Eecke vooral bekend vooral voor zijn bitterzoute Hommelbier. In Watou bevindt zich ook t´ Hommelhof, een van de bekendste bierrestaurant in België. Markten- In de Westhoek zijn ook typische wekelijkse boerenmarkten. Elke dag wordt de markt in een andere stad opgezet. De provincie West-Vlaanderen ondersteunt deze markten en maakt een grote promotie van hen. Met de campagne ´Ik lig goed in de markt´ willen ze het imago van de markten verbeteren en ook meer mensen aantrekken. 45
44
[online]. [cit. 2014-02-11]. Beschikbaar uit: http://www.inagro.be/sites/onthaal-op-deboerderij/Lekkershoeve/Picknick/Paginas/default.aspx 45
[online]. [cit. 2014-02-11]. Beschikbaar uit: http://www.westhoek.be/nieuws/1166/west-vlaanderenpromoot-zijn-wekelijkse-markten
79
4.4 Realisatie factoren Tot de realisatie factoren behooren: verkeer, accommodatie en eten.
4.4.1 Verkeer Zoals wij kunnen zien op de afbeelding nr. 30 op landelijk en ook Europees niveau heeft de Westhoek een centrale ligging. West-Vlaanderen beschikt zoals heel België over een dicht wegennet. Ze onderscheiden landelijk-, regionaal-, gewest- of gemeente wegen. Landelijke en regionale wegen worden benoemd als N-weg. Door de centrale ligging is het mogelijk in een paar uren naar steden zoals Amsterdam, Londen of Parijs te reizen. De Westhoek wordt vaak bezocht door mensen uit de buurlanden zoals Frankrijk, Nederland, Groot-Brittanië. Ze komen vaak met de auto of ze maken gebruik van het treinverkeer dat ook heel goed en betrouwbaar is. Vanaf Parijs kan je in drie uurtjes met de trein in Diksmuide, Westhoek zijn. Wat intern transport betreft, is het bustransport volgens mij niet voldoende. In de Westhoek is de bevolking sterk verspreid. De busverbinding van ´De Lijn´ is vooral gefocust op woon-school – werk verkeer en daarom zijn de bussen vaak overvol. Hier bestaat geen busverbinding voor toeristen van bijvoorbeeld Ieper naar Veurne.
Afbeelding nr. 30 De Westhoek en de grootsteden46
46
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: www.westhoek.be
80
4.4.2 Logiesaanbod De Westhoek beschikt over een ruim aanbod aan verschillende typen van accommodatie. Wij maken onderscheid tussen hotels, huurvakantiewoningen, gastenkamers (B&B), kamperterreinen, jeugd- en groepsverblijven en tweedeverblijven. Op de internetpagina www.toerismewesthoek.be kunnen de mensen het hele aanbod terugvinden en ook hun accommodatie vastleggen. Alle logies worden gecontroleerd door het Department Internationaal Vlaanderen, Dienst Toeristische Vergunning, op basis van het Vlaamse Toeristische Logiesdecreet of door Toerisme Vlaanderen op het basis van het decreet Toerisme voor Allen.47 Volgens het Strategisch Beleidsplan Toerisme & Recreatie voor de Westhoek 2008 – 2013 ligt de grootste concentratie van logiescapaciteit in het Heuvelland. Er zijn 12.819 bedden in de Westhoek en 36% daarvan staat in het Heuvelland. De andere steden met hoge capaciteit zijn Ieper, Diksmuide, Veurne en Poperinge. De meeste toeristen komen naar Westhoek tijdens de zomermaanden - augustus (72%), juli (65%) en juni (42%). 48 Of de accommodatie een bepaald comfort heeft, wordt aangeduid door sterren die door het Department Internationaal Vlaanderen, Dienst Toeristische Vergunning toegekend worden. In België bestaan basisnormen (*). Aan een aantal van de verplichte comfortnormen moet voldaan worden om een bepaald aantal sterren te bekomen. (** tot *****). 49 Het breedste aanbod in de Westhoek is van de vakantiewoningen. Dat zijn meestal huizen in de natuurstreken van de Westhoek voor de mensen die van een thuis-gevoel houden, die graag ontspanning en rust willen hebben. Het is ideaal voor mensen die lange wandelingen, ontdekkingstochten of fietstochten willen maken. Toeristen hebben hier de mogelijkheid om hun eigen maaltijd te bereiden. Deze vakantiewoningen worden meestal door grotere
47
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.logereninvlaanderen.be/nl/info/6104/Sterren.html
48
MONDALLYU, Magda. Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek: 2008 - 2013. Bruggy: Westtoer, 2008.p. 36 49
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.logereninvlaanderen.be/nl/info/6104/Sterren.html
81
groepen of families met kinderen gebruikt. Veel vakantiewoningen hebben een heel goede internetpagina´s waar de gasten veel informatie over de mogelijkheden van de toeristische omgeving kunnen vinden. Heel populair zijn ook de Bed&Breakfasts. Deze zijn om één á twee nachten te logeren en in Westhoek kunnen wij deze vinden in steden en grotere gemeenten. Het aanbod van deze instellingen is echt groot en de eigenaars werken met themakamers, met kleuren, met persoonlijke kunstwerkjes of met een verhaal. Het ontbijt kan ook verschillen. In sommige Bed&Breakfast maken ze eigen lekkere confituur, perfecte broodjes. Een grote rol speelt ook de aandacht van de gastvrouw of -heer. De Westhoek beschikt over bijna vijftig hotels. De meeste hotels vinden wij in steden zoals Ieper, Diksmuide of Veurne. Meestal worden deze privé uitgebaat, maar toch kunnen wij hier en daar ook nationale hotelketen zoals Novotel of Best Western vinden. Hotelrestaurant Amfora in Poperinge - Westhoek werd gekozen tot Beste Privé hotel van België voor zijn vriendelijke onthaal, mooie kamers en uitgebreid ontbijtbuffet met vele streekproducten. 50 Gepensioneerde mensen die deze steden willen bezoeken en houden van comfort maken meestal gebruik van deze hotels. Kampeervakanties zijn populair vooral bij de kinderen. Mensen kunnen kiezen tussen een luxe kampervakantie of avontuur in een tent. In samenwerking met de Vlaamse overheid wordt aan kwaliteitsbewaking gedaan. Op een aantal van kampings kan je bungalowtenten, eigentijdse lodges, stacaravans, kampeerhutten huren. Voor de kinderen worden ook op de camping animatieprogramma´s voorbereid.51
50
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/nieuws/poperinge-opnieuwde-horeca-prijzen 51
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.logereninvlaanderen.be/nl/info/14115/Kampeerterrein.html
82
In verband met de succevolle fictiereeks die nu op televisizender Eén gaat onstond een project ´Logeren in Vlaamse Velden´. Op de website www.invlaamsevelden.be of in het boek In Vlaamse Velden kunnen de toeristen hotels of B&B´s vinden die een speciale pakketjes voorbereiden. Het pakketje is geldig voor twee personen en omvat uitstapjes naar verschillende plaatsen van de fictiereeks, één overnachting met ontbijt en fiets-, toeristisch boek met wandel- , auto- , of fietsroutes.
4.4.3 Restaurants De hele Westhoek is bekend om zijn verschillende soorten bieren en streekproducten. Hier kunnen wij ook heel veel restaurants vinden die speciale Belgische gerechten van de streek op hun menukaart zetten. Volgens de Michelingids, die de Michelinster geven aan de restaurants die over een excellente keuken en correcte bediening beschikken, bestaan in de Westhoek min of meer twintig restaurants die deze aanduiding hebben. Tot de bekendste behoren: Restaurant In de Wulf, Dranouter die op de 72e plaats in de top van 100 beste restaurants ter wereld staat en daarom is het best scorende restautant in de West-Vlaanderen. - Restautant ´t Hommelhof, Poperinge – bekend door bereiding van streekproducten en streekbieren. Dit restaurant word ook vermeld in de nieuwste Michelin Bib 2014.
Afbeelding nr. 31 Michelin gids 2014 (foto van de auteur)
83
4.5 Selectieve factoren In België is nu stabiele politieke situatie. België is het derde dichtsbevolkte land met 364 mensen per vierkante kilometer in de Europese Unie.
52
Volgens de laatste gegevens uit
2010 heeft de provincie West-
Vlaanderen bevolkingsdichtheid van 369 inwoners per vierkante kilometer. De provincie staat op de zesde plaats van alle tien provincies + de hoofdstad Brussel. 53 De werkloosheid in de provincie en in het gebied Westhoek is redelijk hoog. Jonge mensen ontvluchten de Westhoek omdat de streek weinig perspectieven voor hoger opgeleide mensen biedt. Jonge mensen die aan de universiteit of hogeschool studeren gaan niet meer terug naar hun geboorteplek - 40% van alle afgestudeerden. Elk jaar verlaten 800 hoogopgeleiden de Vlaamse Westhoek. De Westhoek heeft een vrij oude bevolking. De primaire sectoren landbouw en visserij bieden steeds minder werkmogelijkheden en de industriële activiteiten zijn beperkt.54
52
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/verschilleninternationaal/ 53
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/woonplaats/oppervlakte_dichtheid/ 54
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 21-22.
84
4.6 Wandelen & Fietstoerisme In dit hoofdstuk zou ik graag twee belangrijke toeristische elementen - wandelen en fietsen bespreken. Deze twee toeristische begrippen worden vooral door Westtoer ondersteund. Westtoer is in West-Vlaanderen de belangrijkste toeristische organisatie die zorgt voor de toeristisch-recreatieve productontwikeling. Op de webpagina www.westtoer.be kunnen de bezoekers alle informatie vinden. Er is ook een apllicatie West-Vlinderen voor Iphone en Android beschikbaar. Met deze applicatie kan je een dagje plannen of een wandel- of fietsroute uitstippelen.
Afbeelding nr. 32 Android en Iphone applicatie, Plan een trip (foto van de auteur)
4.6.1 Wandelen Wandelen is een heel uitstekende wijze om gezond te blijven. Het heeft een positieve invloed op je conditie en je lichaam. Wandelsport behoort tot de jongste sporten in Vlaanderen. Wandelen begon in Vlaanderen als sport in de jaren ´70 van de twintigste eeuw. De sport is steeds aan het groeien en geniet een grote populariteit in Vlaanderen. Steeds meer en meer - ook jonge- mensen nemen deel aan het wandeltochten en meestal wandelen ze in grote georganiseerde groepen of alleen. De Westhoek is een paradijs voor wandelaars en biedt grote hoeveelheid van verschillende wandelpaden.
85
4.6.1.2 GPS wandelen Éen van de mogelijkheden kan GPS- wandelen zijn. GPS – toestellen zijn nu bij de wandelaars steeds meer ingeburgerd. Je kan voor je vertrek jouw wandelroute op de computer uitstippelen en naar jouw gps – toestel downloaden. Je hebt dus geen kaart of kompas nodig. Een leuke variant van het gps-wandelen is geocaching. Bij geocaching wandel je met als doel een verborgen schat te vinden en dat is ook populair tussen kinderen.55 4.6.1.3 Knooppunt wandelen Je kan ook wandelen via de knooppunt. Op de wandelknooppunt.be kan je een wandelnetwerk kiezen of je kan de wandeling zelf uitstippelen. Er bestaan ook de applicatie voor Android (Wandelknooppunt) of Iphone (Wandelpad). Hier kan je jouw wandelroute digitaal plannen. De Westhoek wordt verdeeld via de knooppuntsysteem in vier gebieden: IJzervallei, Hoppeland, Ieperboog en Heuvelland. Het wandelnetwerk is bewegwijzerd met rode bordjes met verschillende nummers van de wandelroute.
Afbeelding nr. 33 Wandelknooppunten56
Wandelnetwerk Heuvelland
- dit wandelnetwerk spreidt zich over de West-Vlaamse
heuvels en over een deel van Frans–Vlaanderen. Hier kan men kennis maken met het 55
AKTIVIA VZW. Marching 2014: De meest complete wandelkalender. Gent: Impreserie Geers Offset, 2013. ISBN 978 94 9138 802 6. p 18-21 56
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.tongerlo.org/abdij/adb_toerist_index.htm
86
heuvelende landschap, de pittoreske dorpjes en dichte bossen van de Westhoek. Het netwerk werd in 2010 uitgebreid en telt nu 270 kilometer aan wandelplezier. Via dit netwerk kan je gewoon Frankrijk binnenwandelen waar dezelde bewegwijzering bestaat. 57 Wandelnetwerk Ieperboog – De basis van het wandelnetwerk wordt gevormd door de Palingbeek, de Zillebekevijver en de Verdronken Weiden. Hier bevinden zich kleine bosjes, veel hoeves en typische Westhoekse dorpjes.58 Wandelnetwerk Hoppeland – Dit netwerk is helemaal nieuw. Het werd geopend in 2013 en het netwerk in de Westhoek en Franse- Vlaanderen telt bijna 228 kilometer wandelroutes. Wat voor wandelpublicaties betreft er bestaat Wandelbox Westhoek. Deze box bevat alle wandelroutes die in Westhoek beschikbaar zijn. In de box zit er 22 kaarten van Westtoer. Deze wandelroutes zijn gemiddeld 8 kilometer lang en werken met knooppuntensysteem. De wandelnetwerkkaarten zijn verkrijkgbaar bij de diensten voor toerisme of bestelbaar via de onlineshop van Westtoer. 4.6.1.4 Gemeente of natuurreservaat wandelingen Er bestaan ook wandelingen die worden uitgestippeld door gemeentes of natuurreservaten. Natuurwandeling – de meest ideale manier om het natuurgebied te ontdekken is een wandeling in de natuur. Bijvoorbeeld Blankaartwandelpad is een van de bekendste natuurwandeling in de Westhoek. Dit wandelpad telt 9,6 kilometer. Deze wandeling gaat langs
de
vijvers,
IJzerbroeken,
door
weiden
tot
het
Blankaart
Spaarbekken,
waterproductiecentrum. Hier is ook mogelijkheid om een tocht te maken met een boot op de Blankaartvijver. De IJzerbroeken die tijdens de winter als een soort van wachtbekken dient, worden vaak door toeristen bezocht. Deze broeken zijn ook belangrijk voor vele vogels. 57
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/heuvelland
58
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/actiefbeleven/wandelnetwerk-ieperboog
87
Erfgoedwandelroute – In elke stad of bekende dorp in de Westhoek bestaat een wandelroute die door de stad gaat. Deze wandelroutes hebben als centraal thema cultuurhistorisch erfgoed van de bepaalde stad. Meestal worden deze routes niet uitgestippeld met pijlen maar in de bezoekerscentrum kun je informatie aanvragen of een kaart krijgen of kopen. In het geval dat bezoekerscentrum afgesloten is, kunnen de wandelaars een kaart met korte beschrijving op de grote markt van de stad vinden.
Afbeelding nr. 34 Erfgoedwandelroute in Diksmuide (foto van de auteur)
Pompoenpad – het dorpje Bikschote in de Westhoek is bekend omdat sinds 2004 daar het Europese Kampioenschap Pompoenschieten plaatsvindt. Dit kampioenschap wordt de eerste zondag van september georganiseerd en de mensen in Bikschote kweken ondertussen grote pompoenen. Deze volksport is heel populair en het doel is de pompoen zo ver mogelijk wegschieten met een zelfgebouwd toestel. Een pompoen weegt zo´n 3 à 10 kg. De Pompoenpad werd aangelegd voor bezoekers die naar de stad Bikschote komen tijdens het kampioenschap maar ook voor andere mensen die unieke en gedenkwaardige plaatjes van de Eerste Wereldoorlog willen zien. 59 59
[online]. [cit. 2014-02-15]. Beschikbaar uit: http://www.langemark-poelkapelle.be/website/659-www.html
88
4.6.1.5 Wandelorganisatie In Vlaanderen bestaan ook veel organisaties die met wandelen bezig zijn. Voor de georganisserde wandelen bestaat organisatie AKTIVIA vzv In het jaar 1972 werd AKTIVIA vzw (de vroegere Vlaamse Wandel en Jogging Liga) gesticht. AKTIVIA VZW verenigt meer dan 40.000 aangesloten leden en bijna
230
wandelclubs over heel Vlaanderen. De rol van AKTIVIA vzw is het promoten van de wandelsport en het begeleiden van haar leden-clubs. Door AKTIVIA-clubs worden jaarlijks meer dan duizend wandeltochten georganiseerd. De wandelingen zijn verschillend zoals bijvoorbeeld wandelen voor de gezelligheid, clubcompetitie, uitgestippelde wandeltochten en andere. Als je deelneemt aan de wandeltochten met de organisatie AKTIVIA vzw moet je je geen zorgen maken over het parcours, je moet alleen de pijltjes volgen. De organisatoren proberen altijd de mooiste plekken van de streek te laten zien. Onderweg kun je iets eten of drinken op bepaalde plaatsen waar je voorbij komt. 60 Als je lid van een wandelvereniging bent, betaal je per jaar 20 euro en krijg je een boek Marching waar je alle wandelingen voor het bepaalde jaar kan vinden. Dan krijg je via je club een wandelboekje met jouw lidkaart van Aktivia en ook elke maand gratis het magazine Gezond op stap. In dit magazine kan je veel interessante informatie vinden die iets te maken heeft met wandelen. Elke wandeling kost meestal 1,50 euro. Via je wandelclub krijgt je minimum 0,40 euro korting. In 2013 begon AKTIVIA vzw met een nieuw project: Sportief wandelen. Dit project biedt wandelingen aan zoals een uitdaging waar je soms moet zweten om jouw doel te bereiken. Je kiest bijvoorbeeld op welke snelheid je de afstand wil wandelen (5,6 of 7 km/u) en op deze manier bepaal je jouw tijdslimiet. Tijdens jouw wandeling moet je je op elke rustpost registreren en hier krijg je dan een overzicht over jouw gemiddelde wandelsnelheid. De bedoeling is ook de langeafstandstochten te promoten. Over de wandelsport kan je meer informatie vinden op verschillende webpagina´s. De portaalsite www.aktivia.be biedt algemene informatie over de organisatie. 60
AKTIVIA VZW, Marching 2014: De meest complete wandelkalender (2013), p. 8.
89
Op de webpagina www.marching.be vind je de digitale versie van de wandelkalender en je kan hier zoeken op gemeente, streek of datum van een tocht. 61 De AKTIVIA vzw streeft naar de kwaliteit. Vanaf 2008 is AKTIVIA vzw tot een nieuwe programma gekomen. De wandelingen worden met sterretjes bepaald. Een aktiva één ster tocht- is een wandeling waar hoofdzakelijk aandacht wordt besteed om het prachtige parcours van de streek op een professionele manier uit te
pijlen en waar men oog heeft voor een degelijke startaccommodatie en
rustposten.62 Een Aktivia twee-sterren tocht is een één-ster tocht maar met extra aandacht voor de bereikbaarheid met het openbaar vervoer, het onthaal van de wandelaars, informatie over de wandelsport en voor de kindvriendelijkheid.63 Een Aktivia drie-sterren tocht is een twee-sterrentocht maar met extra aandacht voor de service naar de wandelaars zoals informatie, inspanningen rond animatie, het beschrijven van bezienswaardigheden en het uitwerken van themawandelingen en extra aandacht voor de mensen met een handicap.64
Elk jaar wordt door de AKTIVIA vzw een Nationale Wandeldag georganiseerd. Dit jaar ging de wandelfestival door op 23 februari. Wandelaars in Vlaanderen kunnen uit drie wandelingen kiezen. In de Westhoek bestaat Nationale Wandeldag in Ieper. De stad Ieper en zijn omgeving zijn onlosmakelijk verbonden met de Eerste Wereldoorlog. De wandelaars
61
AKTIVIA VZW. Marching 2014: De meest complete wandelkalender (2013), p, 11-16.
62
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.wandelportaal.be/aktivia/kwaliteit_stertochten.php
63
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.wandelportaal.be/aktivia/kwaliteit_stertochten.php
64
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.wandelportaal.be/aktivia/kwaliteit_stertochten.php
90
hebben de mogelijkheid om de‚ frontstreek 100 jaar later‘ te ontdekken. Er worden 10 afstanden uitgekiend (5 – 7 - 10 – 12 – 16 – 20 – 23 – 26 – 30 – 35 kilometer ). Elk jaar wordt door AKTIVIA vzw het boek Marching uitgegeven. Het boek Marching bevat heel veel informatie over alle wandelingen die georganiseerd worden in Vlaanderen. Op Afbeelding 9 kunnen wij zien een voorbeeld van de informatie over de wandeling.
Afbeelding nr. 35 Voorbeeld van de wandeling (foto van de auteur)
Uit de informatie op afbeelding 9 weten wij dat de wandeling Warme Wijntocht wordt georganiseerd door de wandelclub Drevetrotters uit Zonnebeke en gaat vanaf 07.30 tot 15.00 uur door. De wandelaars kunnen kiezen uit verschillende afstanden – 6 – 12- 18 – 24 km. Deze wandeling is goed bereikbaar met het openbaar vervoer en ook gehandicapte mensen of kinderen kunnen meedoen. Deze wandeling heb ik zelf gedaan. Op het begin moest ik inschrijvingskaart invullen en dan 1,5 euro inschrijvingsgeld betalen. In deze prijs wordt glas wijn of fruitsap onderweg inbegrepen ( op vertoon van je bonnetje). Wij hebben de afstand 16,3 kilometer gekozen en wij moesten oranje pijlen met het logo van de Drevetrotters volgen. De hele wandeling was heel duidelijk uitgestippelt. Tijdens de wandeling kunnen wandelaars gebruik maken van rustposten – plaatsen waar kunnen ze zich opfrissen. Wij wandelden over de militaire kerkhoven en de monumenten van de streek Passendale en Zonnebeke. (afbeeldingen in de bijlage)
91
4.6.2 Fietstoerisme Fietstoerisme speelt echt een belangrijke rol in het toerisme in de Westhoek. Fietsen geniet een grote populariteit en veel mensen kiezen voor een actieve vakantie of weekend met de fiets. Als het weer goed is, zie je overal fietsers, gezinnen met kinderen en groepjes senioren. De fiets is een ideaal middel om de Westhoek te ontdekken. Het fietsnetwerk hier wordt gevormd door de aantrekkelijkste fietswegen.
4.6.2.1 Fietsknooppuntenroutes De fietsknooppuntennetwerken werden in de Westhoek in navolging van de provincie Limburg in 2005 opgebouwd. Al vanaf het begin was dit fietsnetwerk een groot succes. Het netwerk speelt een belangrijke onderdeel van het toeristisch- recreatieve product in de Westhoek en beschikt over 876 kilometer aan kilometer van dit netwerk is auto-vrij.
65
fietsroutes en 218 knooppunten. 83
Er bestaan voor de Westhoek twee
fietsnetwerkkaarten (Westhoek Zuid en Westhoek Noord). Op de fietsnetwerkkaarten staan knooppunten en ook alle trajecten. Met de knooppunten kan je ook eigen route uitstippelen.66 Van mijn eigen ervaring weet ik dat fietsen met het fietsnetwerk echt gemakkelijk is. Je kan jouw fietstocht starten bij fietsinrijpunt. Hier heb je ook de mogelijkheid om gratis te parkeren en er is een goede verbinding met het openbaar vervoer. In de buurt van fietsinrijpunt vind je ook fietsinformatiebord, soms een fietskiosk met fietskaarten, fietsverhuur en ook de mogelijkheid om jouw fiets te laten herstellen. De fietsnetwerken worden met fietsknooppunten uitgestippeld en in twee richtingen bewegwijzerd. De fietsknooppunten hebben nummers die worden aangegeven op de rechthoekige groene bordjes. Langs de kanalen en oude spoorwegbeddingen staan er doelenwegwijzers. Deze wijzers geven je de afstand naar steden en dorpen. 67 65
MONDALLYU, Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek: 2008- 2013 (2008), p. 20.
66
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009) p. 28
67
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.westtoer.be/nl/actief-beleven/fietsen/fietsnetwerken
92
A
Afbeelding nr. 36 Fietswegwijzers & Fietsknooppunten (foto van de auteur)
Uit het onderzoek van het Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek blijkt dat er nood aan bijkomende voorzieningen langs het fietsnetwerk is. Het gaat om zitbanken, picknicktafels en informatieborden over de omgeving. 4.6.2.2 Fietsroutes Er bestaan ook provinciale fietsroutes en thematochten op het fietsnetwerk. Fietsroutes zijn routes die in één richting bewegwijzerd worden. Elke startpunt van de fietsroute beschikt over een informatiebord met een korte beschrijving van de route en een overzichtsplan. De Westhoek beschikt over dertien fietsroutes, twee kindervrienlijke fietsroutes en drie fietsroutes volgens de tv reeks - ´In Vlaamse Velden´. Ik heb de Krekedalroute gefietst. Deze fietsroute is 47 kilometer lang en wordt bewegwijzerd met zeshoekige boordjes. Deze boordjes zijn goed zichtbaar ook op langere afstanden. Deze fietsroute werd genoemd naar de vallei van de beek Kreke. Deze beek en de Handzamevallei vormen samen het IJzerbekken. Dichtbij Diksmuide bevinden zich de broeken van de rivier IJzer. Deze IJzerbroeken vormen één van de meest opmerkelijke open
93
ruimtes in Vlaanderen en hebben internationaal belang als overwinteringsgebied. In de winter gaat het overtollige water van de IJzer naar de broeken en tienduizenden ganzen, eenden en andere watervogels verblijven hier tijdens de winter. (zie in de bijlage) Ik vind het heel interessant dat tijdens langs de Krekedalroute bij de boerderijen verschillende borden met informatie staat omtrent wat gekweekt wordt in deze streek, en ook hoe en waarom.
Afbeelding nr. 37 Kaart en hoogteprofiel van Krekedalroute68
Afbeelding nr. 38 Wegwijzerboord van Krekedalroute (foto van de auteur)
68
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderen-fietsland.be/fietsroute.php
94
Op weg in Vlaamse Velden – dat zijn 3 fietstochten langs de belangrijkste historische plaatsen en de vornaamste filmlocaties van de historische serie ´In Vlaamse Velden. Je kan beginnen op de Grote Markt van Diksmuide of Veurne.
Fietsroute Diksmuide: fietsen langs de gruwel – 28 kilometer
Fietsroute Veurne: van De Moeren tot het Lokanaal – 29 kilometer
Fietsroute Veurne – Nieuwpoort: de spoorwegverbedding tussen Veurne en Nieuwpoort – 44,4 kilometer
Op de webpagina www.invlaamsevelden.be kunnen de bezoekers meer informatie vinden. Er bestaat ook een applicatie voor smartphones. Op elke belangrijke historische locatie kan je een video-fragment bekijken.
4.6.2.3 Fietsroutes voor kinderen Over de fietsroutes voor de kinderen was ik heel nieuwsgierig omdat in Tsjechië zoiets niet bestaat. In de Westhoek bestaan een aantal van veilige fietspaden maar sinds 2013 bestaan er twee kindvriendelijke fietsroutes– ´Kleine Flandrien in Spe en Met Jaek en Nink naar het natuurgebied De Blankaart´. Ik heb alle twee zelf met kinderen gefietst. ´Met Jaek en Nink naar het natuurgebied De Blankaart´ is een kindervriendelijke route die 22 kilometer lang is. Tijdens de fietstocht maken ze kennis met de omgeving en natuur. Deze fietsroute vetrekt vanuit de Grote Markt in Diksmuide. Hier wordt voor kinderen de eerste activiteit voorbereid. Zij moeten “t Manneke uit de Mane” zoeken. Dit Manneke is een symbool van West-Vlaamse humor. De fietsroute wordt uitgestippeld
langs een
speeltuin aan de sporthal. Hier kunnnen de kindjes van het speelterrein genieten. Daarna brengt je de fietstocht naar het natuurdomein de Blankaart, paradijs voor talrijke vogels waar je de boot kan nemen en genieten van de watergangen. Dichtbij de Blankaart bevindt zich ook het drinkwaterproductiecentrum en enkele hoeveboerderijen zoals ´t Hof van de Rhille waar je met familie zuivelproducten zoals platte kaas, verschillende soorten yoghurt, chocopasta, chocomousse of chocolademelk kan proeven. Hier bestaan ook
andere
hoeveboerderijen zoals ´t Madeliefje met hoeve-ijs of Hoeve De Warande met de beste
95
aardbeienconfituur in de omgeving. Volgens mij is de route voor de kinderen geweldig. Het gaat niet alleen over de natuur en het landschap, maar elk kind kan iets vinden waar hij plezier aan beleeft. Heel interessant en leerrijk vind ik het bezoek aan de verschillende boerderijen. Dat is een perfecte manier om dieren, vruchten, groenten en andere dingen te leren kennen. Op sommige hoeveboerderijen kunnen kinderen zelf helpen om dieren te verzorgen, zuivelproducten of chocomousse te bereiden en andere. De fietskaart isgeweldig gemaakt en alle interessante plaatsen zijn perfect uigestippeld. Kleine Flandrien in Spe- Deze fietsroute is de tweede kindvriendelijke route. Deze fietstocht is 17 kilometer lang en start op een kinderbrouwerij dichtbij de hoppestad Poperinge. Langs de route kom je vaak in gezellige volkscafés met volksspelen zoals d´ Oude Smesse. In het dorp Westouter kan je gebruik maken van de zetellift. In het Hellegatbos werden 2 kilometer wandelpaden uitgezet en voor de kinderen wordt hier een zoektocht voorbereid: Dader gezocht in het Hellegatbos. Op deze fietsroute hebben de kinderen volgens mij meer mogelijkheden om te spelen, kunnen de volkspelletjes leren kennen en maken kennis met een andere landschap, vooral heuvels, in vergelijking met de eerste kindvriendelijke fietsroute. Beide kindervriendelijke fietskaarten worden gerealiseerd door Westtoer en de dienst voor toerisme in de stad Diksmuide en zijn gratis verkrijgbaar.
4.6.2.4 Volksverhalenroute Volksverhalenroute is uniek in Vlaanderen. Langs de route kan je van 15 prachtige en hedendaagse geïlustreerde luisterzuilen genieten. Deze verhalen werden opgetekend in de streek en het gaat over spannende streekverhalen over zwarte en witte kunst, waterduivels en roversbenden. Met een druk op de knop kan je het verhaal beluisteren. Twee professionele acteurs vertellen het verhaal in het Nederlands en vijf amateur vertellers brengen het in het West-Vlaams, de streektaal. De Volksverhalenroute is ook een kunstroute. Illustrator Wout Olaerts maakte de verhalen op een moderne manier maar met verschillende
96
mooie tekeningen. De luisterpalen staan in de dorpen en ook op het platteland en werken op zonne-energie. Men kan kiezen hoeveel kilometer men rijden wil (18km – 19 km – 37km) en waar men beginnen wil. Dit project is een realisatie van de gemeente LangemarkPoelkapelle.69
Afbeelding nr. 39 Volkverhalenroute, dichtbij van Poelkapelle (foto van de auteur)
4.6.2.5 Mountainbiken Mountainbiken is in Vlaanderen en in de Westhoek steeds aan het groeien. Wij kunnen de voorwaarden niet vergelijken met Tsjechië, dat inderdaad over meer heuvels en bossen beschikt maar toch kunnen wij in de Westhoek ook heuvelachtige gebieden vinden. De mountainbikenroutes werden in de Westhoek in de jaren ´90 ontwikkeld. De mountainbikeroutes zijn meestal opgebouwd uit drie lussen – groen, rood en blauw en in één richting bewegwijzerd. Deze lussen kunnen de fietsers combineren of apart afleggen. De lengte en de moeilijkheid van de fietsroute kan de fietser zelf bepalen. Voor elke 69
YPERMAN, De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen (2009), p. 194.
en [online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.langemark-poelkapelle.be/website/57-www/168www/178-www/536-www.html
97
fietsroute wordt door de Westtoer een brochure met alle informatie en kaarten gemaakt. Deze mountainbikeroutes gebruiken soms trajecten van de wandelroutes, bijvoorbeeld in Heuvelland. Dit brengt soms conflicten met wandelaars.70 In de Westhoek bestaan twee mountainroutes:
West- Vlaamse Heuvels Mountainbikeroutes (Heuvelland, 277 kilometer) Deze fietsroute bestaat uit zes routes in Het Regionaal Landschap West- Vlaamse Heuvels en twee routes in Noord Frankrijk.
WK 2007 Mountainbikeroute (Hooglede – Gits) Deze fietsroute was een deel van het parcours van het WK Veldrijden in 2007
4.6.2.6 Ondersteunende voorzieningen voor fietsers Een van de bekendste voorziening voor de fietsers is fietsherstel en fietsverhuur. In de Westhoek bestaan een twintigtaal plaatsen waar kan je fiets huren. Ook bijna 40% van de logiesaanbieders in de Westhoek bieden fietsen te huur aan. Wat fietsenhersteldiensten betreft, voorzien de Westhoek aan veel. Maar na de openingsuren zijn hier geen automaten met fietsonderdelen zoals die bijvoorbeeld in Nederland wel aanwezig zijn.71
4.6.2.7 Fietsvriendelijke cafés en restaurants Bij de fietsroutes en gezellige fietsen heb je ook nodig een plekje waar kan je gezellig rusten en iets te eten. In Vlaanderen bestaat het project Fietsvriendelijke cafés en restaurants. Volgens mij is het project bijna gelijk zoals het project in Tsjechië – Fietsers welkom. Dat project betekent dat als de restaurant of café het label Fietsvriendelijke cafés en restaurants heeft dat er alle fietsers welkom zijn.
70
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.westtoer.be/nl/actief-beleven/fietsen/mountainbiken
71
MONDALLYU, Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek: 2008 - 2013 (2008), p. 21
98
Er bestaan verplichte criteria waaraan volledig moet worden voldaan en bijkomende criteria waarvan minimaal aan twee moet worden voldaan. Verplichte criteria:
fietsenstalling bij het restaurant of de café
sanitaire ruimte om op te frissen
informatie en kaarten over de fietsroutes in de regio
in het seizoen (april – september) min. 4 dagen geopend zijn en alle weekends en feestdagen
max. 2 kilometer afstand van de erkende fietsroute
een EHBO-kit
informatie over de fietsverhuur en fietsherstelplaatsen
fietspomp & fietsreparatieset
Bijkomende criteria:
terras
mogelijkheid om de kleding te drogen (droogrek, droogkast)
informatie over andere fietsvriendelijke cafés en restaurants in de omgeving 72
Afbeelding nr. 40 Logo van Fietsvriendelijke café - restaurant73 en logies74
72
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.tov.be/uploadedFiles/TOV_Koepelsite/16Partners/Reglement/202011.pdf 73
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.tov.be/scl/results2.aspx?id=183326&taxid=3755
74
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenvakantieland.nl/niet-te-missen/lees-enboek/fietsvriendelijke-logies/
99
4.6.2.8 Fietsvriendelijke logies Toerisme Vlaanderen nam in 2004 het initiatief om met andere toeristische organisaties criteria op te stellen om een label aan fietsvriendelijkheid aan logies toekennen. Er bestaan verplichte en bijkomende criteria. Verplichte criteria moeten alle voldaan worden en bijkomende criteria moeten minimaal twee voldaan worden. Verplichte criteria voor alle logies:
Het logies is gelegen op een afstand van maximaal 5 kilometer van de erkende fietsroute
Kennis hebben en informatie geven over de erkende fietsroutes
Aanbod van fietskaarten, brochures, informatie over het gebied
Overdekte en afgesloten fietsenstalling
Informatie geven over de andere fietsvriendelijke logies
Fietsverhuur of informatie over fietsverhuur in de omgeving
Informatie over de fietsherstelplaatsen in de omgeving
Fietsreparatieset beschikbaar
Mogelijkheid om kleding te drogen
EHBO - set
Verplichte criteria hotels, gastenkamers, vakantiewoningen
Evenwichtig en gezond ontbijt (bruin brood, fruit, fruitsap..) met lunchpakket
Warme maaltijd
Bijkomende criteria voor alle logies
Parkeerplaats waar gasten hun auto meerdere dagen kunnen parkeren
Ophalen en brengen de gasten van het openbaar vervoer
Eigen fietsarrangementen & brochure
Als bijvoorbeeld een hotel
het label fietsvriendelijk logies wil krijgen, moet hij het
aanvraagformulier downloaden op de website Toerisme Vlaanderen en dit formulier met bijlage (stratenplan, fietskaart en andere) naar Toerisme Vlaanderen gestuurd moet worden. Dan krijg het hotel antwoord – volledige of onvolledige aanvraag. Na de erkenning van
100
Toerisme Vlaanderen krijgt het hotel het label fietsvriendelijk logie. Het is mogelijk dat er een spontane inspectie komt om de criteria te controleren. Als niet voldaan wordt aan de criteria, krijgen de uitbaters een melding met de tekortkomingen en met de tijd om deze tekortkomingen in orde te brengen. Als de tekorkomingen niet in orde worden gebracht, verlies het logies zijn label label. 75 Er bestaan ook verschillende evenementen voor de fietsers.
In de zomermaanden kan je de Veurnse pittoreske dorpjes ontdekken en een picknick maken in het kasteelpark van Beauvoorde. Je kan kiezen van twee afstanden – 26,4km of 31,7 km. Je krijgt bij de fietsroute en gevulde picknickmand met allerlei streekspecialiteiten.
Op 17 augustus kan je deelnemen aan de Fietssmultocht. Dat is een fietstocht met mooie vergezichten en afstand van ongeveer 24km. Op de stopplaatsen krijg je verschillende verfrissing bijvoorbeeld fruitslaatje, soep, barbecue, een ijsje en een gebakje.
75
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit : http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/Infobrochure/202012_1.pdf
101
5 Swot analyse In mijn zesde hoofdstuk wil ik eerst bepalen wat een SWOT analyse betekent. Daarna wil ik van deze analyse gebruik maken bij de beoordeling van het potentieel van toerisme in de Heuvels van Žďár en de Westhoek.
5.1 Swot analyse theoretisch Een SWOT analyse is een methode die sterktes en zwaaktes en in de omgeving de kansen en bedreigingen analyseert. 1 De term SWOT komt uit het Engels en wordt vaak in het Tsjechisch en Nederlands gebruikt. SWOT
bestaat uit afkortingen van eerste hoofdletters: Strengths, Weaknesses,
Opportunities en Threats.
In ons geval gaan de sterktes over de voordelen van de regio ten opzichte van de concurrentie. Dat kan bijvoorbeeld zijn:
-
geografische locatie
-
natuurlijke omgeving
-
bezienswaardigheden
-
culturele acties
-
programma´s voor kinderen
-
logiesaanbod
-
zorg voor klanten
-
transport - beschikbaarheid
-
kwalitatieve infrastructuur en andere
1
[online]. [cit. 2014-04-09]. Beschikbaar uit: http://www.scienceprogress.nl/diagnose/sterkte-zwakteanalyse
102
Als zwaktes beschouwen wij de nadelen van de bestemming in vergelijking met andere regio’s. Bijvoorbeeld: -
geen bezienswaardigheden
-
beschikbaarheid van de informatie
-
verwoeste natuur
-
gebrek aan diensten / lage niveau van diensten
-
onvoldoende activiteitenaanbod voor de toeristen
-
gebrek aan logiesaanbod en andere
103
5.2 SWOT analyse van de Heuvels van Žďár 5.2.1 Sterktes van de Heuvels van Žďár:
centrale ligging in de Tsjechische Republiek en in het Europa dat kan voor het binnenlandse en buitelandse toerisme heel belangrijk zijn
schilderachtige natuur met veel rotsen, heuvels en bossen
veel vijvers – veel mogelijkheden voor waterrecreatie
het beschermd gebied – CHKO garantie op mooi natuur
dorpsreservaten
UNESCO wererelderfgoed –
bedevaartskerk van de Sint- Johannes van
Nepomucenus op de Groene Berg en carnavalsoptochten in Hlinsko
bijna twintig standbeelden van de architect Olšiak
sprookjes dorp Podlesíčko – van groot belang voor kindertoerisme
perfecte mogelijkheden voor bergklimmen
fietsvriendelijke restaurants en logies
hoogte zeeniveau + klimaat - perfecte mogelijkheden voor skiën en langlaufen
internationale sportevenementen, veel internationale activiteitens vooral op het sportgebied – bijvoorbeeld Wereldkampioenschap biathlon of Mountain World Cup mountainbiken
goede bereikbaarheid van de informatiediensten
5.2.2 Zwaktes van de Heuvels van Žďár
waterkwaliteit van de vijvers en rivieren is slecht
gebrek aan zwembaden, alleen één in Žďár nad Sázavou
de bedevaartskerk van Sint-Joahnnes Nepomenucenus op de Groene Berg is in slechte staat
niet te veel activiteiten en programma´s voor de families met kinderen
104
gebrek aan de lokale gerechten, specialiteiten en streekproducten, geen gastrodagen zoals in de andere regio’s van Tsjechië
niet te veel culturele evenementen
gebrek aan luxehotels
slechte kwaliteit van het wegennet, sommige wegen zijn in katastrofale stand, vooral na de winter
weinig propaganda voor de toeristische bestemmingen, niet veel brochures, enkele anderstalige materialen alleen in het Engels, soms Duits
onvoldoende informatie, geen website voor de toeristen over de Heuvels van Žďár
niet professionele niveau van de werknemers in de restaurants en hotels
slechte niveau van de informatiediensten – taalbeheersing, bereidwilligheid
5.2.3 Opportuniteiten van de Heuvels van Žďár:
meer aandacht besteden aan de propagatie van de waardevolle natuurgebieden
om meer (buitenlandse) toeristen aan te trekken - propagatie materialen in vreemde talen, boeken over de Heuvels van Žďár
toeristische website over de Heuvels van Žďár
toeristische applicatie voor Iphone & Android
werknemers in de informatiediensten zouden een goede kennis van een bepaald gebied moeten hebben en ten minste één vreemde taal moeten beheersen
meer toeristen in de bestemming brengen, meer geld en meer werkgelegenheden
ontwikkeling van het agrotoerisme, plattelandtoerisme huidige toeristen zoeken nu puur natuur en rustige plaatsen om te rusten
propagatie en presentatie van de Heuvels van Žďár in de vorm van een toeristisch pakket voorbereiding van een pakket van de toeristische diensten, bijvoorbeeld – accommodatie + eten + uitstapje naar naar de Negen Rotsen (Devět Skal)
streekproducten, lokale specialiteiten, organiseren van markten met streekproducten
105
gebruik maken van de volksverhalen, erfgoedverhalen
het potentieel in de tradities van de Heuvels van Žďár vinden
fietsbus voor de toeristen
ondersteuning van de Heuvels van Žďár door de Europese fondsen
nieuwe
arbeidsplaatsen in het toerisme – bijvoorbeeld vergroting van de
informatiediensten
nieuwe investeerders aantrekken
goede promotie maken in het buitenland – bijvoorbeeld in Nederland omdat deze streek met de rust en een schilderachtig landschap is perfect bestemd voor de Nederlanders
5.2.4 Bedreigingen van de Heuvels van Žďár
verandering van het klimaat gebrek aan de sneeuw in de winter geen skiërs
geen nieuwe investeerders in de streek
geen financiën om de bedevaartskerk Sint-Johannes Nepomucenus te herstellen de kerk raakt in verval
geen poging om de toeristische diensten te verbeteren
rampen zoals overstroming
massatoerisme – negering van de regels in het beschermd gebied
ontevredenheid van de toeristen met de toeristische diensten
geen gebruik van de nieuwe technologiën
concurrentie van de andere Tsjechische toeristische regio´s
106
5.3 SWOT analyse van de Westhoek 5.3.1 Sterktes van de Westhoek
gunstige centrale ligging van de Westhoek dankzij de centrale ligging is het mogelijk in dertig minuten naar zee of in een paar uren naar de hofdstad Brussel of andere Europese steden zoals Londen, Amsterdam of Parijs te reizen
gematigde klimaat
dicht wegennet – goede bereikbaarheid
verschillende landschappen heuveltjes, platteland
monumenten van de Eerste Wereldoorlog oorlogstoerisme = een grote economische troef, 2014-2018 100 jaar Groote Oorlog oorlogmusea
fictiereeks in Vlaamse Velden, die elke week op de televisiezender Eén te zien is
UNESCO Werelderfgoed
dichte fietsnetwerk met perfecte uitgestippelde fietsroutes
veel bevaarbare rivieren - binnenvaart
Westhoek voor kinderen – Vakantieboek Westhoek KD´s, pretparken voor kinderen en jongeren
verschillende cafés waar je volksporten kan beoefenen
couleur locale – breed aanbod aan de streekproducten & typische lekkernijen streekmusea
groot aanbod aan accommodatie van verschillende categorieën
groot aantal boerderijen met hun eigen productie van zuivelproducten, groente en fruit hoeveproducten heel populair hoevetoerisme
verschillende projecten ondersteund door de Europese fondsen zoals ´Charmante dorpjes´ of ´Vlaanderen lekker land´
Iphone & Android applicatie West-Vlinderen
goede bereikbaarheid van de informatiediensten
107
hoge kwaliteit van de informatiediensten – brochures & webpaginas & hoogopgeleide, vriendelijke en hulpvaardige werknemers
sterk wandelproduct
erfgoedwandelroutes in elke stad, organisatie van de
verschillende activiteiten zoals Nationale Wandeldag en andere
fietsvriendelijke restaurants, cafés en logies
5.3.2 Zwaktes van de Westhoek
natuur – niet te veel heuvels, meestal platteland
geen puur natuur,
geen mogelijkheid om wintersporten te doen
weinig internationale evenementen, vooral lokale evenementen
veel bezienswaardigheden zijn verdwenen door de Eerste Wereldoorlog
te veel aandacht gegeven aan de erfgoed van de Eerste Wereldoorlog, vooral voor de toeristen.
gebrek aan rustplaatsen langs de wandel- en fietspaden
5.3.3 Opportuniteiten van de Westhoek
bos & natuur uitbreidingen
meer ondersteuning van de Westhoek door Europese fondsen
meer werking met de verhalen van de streek
groeiende vraag naar kindervriendelijke vakanties
belang van de internet in het toerisme
5.3.4 Bedreigingen van de Westhoek
rampen – vooral overstromingen
verandering van het klimaat
de verhalen van de Eerste Wereldoorlog kunnen de erfgoedverhalen overschaduwen
concurrentie van de andere Vlaamse toeristische regio’s
108
6 Potentieel van het toerisme in de Heuvels van Žďár en de Westhoek In het laatste hoofdstuk wil ik het potentieel van het toerisme in alle twee gebieden beoordelen. Ik wil eerst de actuele situatie bespreken daarna mijn positieve opmerkingen beschrijven en ten slotte mijn verbeteringen voorstellen die het potentiaal van beide regio´s volgens mijn nog kunnen verhogen en verbeteren.
6.1 Beoordeling van het potentieel Onder het begrip ´Beoordeling van het potentieel´ verstaan we veronderstellingen en geschiktheid van het landschap voor toerisme. In mijn eindwerk maakte ik gebruik van drie factoren: lokalisatie, realisatie en selectieve. Ik heb de grootste aaandacht besteed aan de lokalisatie factoren omdat deze de grootste capaciteiten in de regio’s bezitten. Deze lokalisatie factoren zullen nu voorwerp van dit hoofdstuk zijn.
6.2 Natuur 6.2.1 De Heuvels van Žďár De Heuvels van Žďár behoren tot de grootste beschermd gebied (CHKO) in Tsjechië. Het reliëf van het gebied is zeer gevarieerd met verschillende bossen, weiden en weilanden. Hier ontspringen veel Tsjechische rivieren, stroomt de Europese waterscheiding en staat veel bekende rotsen en heuvels. Het toverachtige landschap van de Heuvels van Žďár is tegenwoordig grote toeristische trekpleister, vooral voor de bezoekers uit Tsjechië die rust en een mooi en onaangetaste natuur zoeken. De regio Vysočina behoort tot de minst bezochte gebieden door de buitenlandse toeristen in Tsjechië. De meeste buitelandse toeristen komen naar de Heuvel van Žďár vooral in verband met de nationale evenementen.
109
6.2.1.2 Mijn positieve opmerkingen:
Pasecká Skála (Pasecká rots) – Op Pasecká Skála staat
een leuning voor de
toeristen om een mooi uitzicht te krijgen.
Afbeelding nr. 41 Pasecká skála, rots Vyhlídka (foto van de auteur)
op enkele plaatsen bevinden zich interessante informatiebordjes, bijvoorbeeld zie op de afbeelding nr. 42– bord met gegevens over de zichtbare rotsen in de omgeving
Afbeelding nr. 42 Informatie-bord over de rotsen in de omgeving van Milovy (foto van de auteur)
110
bescherming en onderhoud van de bronnen - zie op de afbeelding nr. 43
Afbeelding nr. 43 Bronnen Barborka en Vitulka, Tři Studně (foto van de euteur)
6.2.1.3 Mijn voorstellen voor verbetering
meer parkeerplaatsen bij de natuuratractiviteiten - gebrek aan parkeerplaatsen en fietsenstalling – bij enkele natuurattracties zoals de rotsen Čtyři Palice of Pasecká Skála is geen plaats om te parkeren. De auto´s staan op de weg en dat kan het vervoer in een bepaald gebied hinderen.
vuilnisbak - bij bijna helft van de rotsen in de Heuvels van Žďár staan geen vuilnisbakken en het gebied wordt daarom verontreinigd.
nieuwe rustplaatsen en banken bij de rotsen – gebrek aan de rustplaatsen bij de rotsen. De toeristen moeten meestal de berg op wandelen en dan hebben ze geen plek om te rusten of iets te eten.
nieuwe brochures (ook in vreemde talen) over de natuurattracties in de Heuvels van Žďár - gebrek aan de propagatiematerialen over de natuuratracties zoals Devět Skal (Negen rotsen), Milovské Perníčky (Milovy Peperkoeken) en andere.
111
meer propagatie van de Heuvels van Žďár – natuurgebied in het buitenland. Bijvoorbeeld veel Nederlanders kiezen toeristische bestemming zoals Šumava omwille van de mooie natuur en rust. Heuvels van Žďár zijn volgens mij vergelijkbaar, goed bereikbaar en bieden meer rust en minder toeristen aan.
6.2.2 Westhoek De Westhoek bevat vele verschillende landschappen en wordt genoemd als groene streek tussen Frankrijk en de Noordzee. De natuur in de Westhoek wordt door de toeristen bezocht maar dat is niet het belangrijkste wat Westhoek aan de toeristen aanbiedt. In vergelijking met de Heuvels van Žďár is het landschap hier bijna plat. Er bestaan ook weinig bossen. Veel van hen werden vernietigd tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bossen die hier zijn, worden beschermd.
De Westhoek bestaat meestal uit agrarisch gebieden en openbare
groengebieden. De zee en het water speelden een sleuterol in de vorming van de Westhoek.
6.2.2.1 Mijn positieve opmerkingen
veel insectenhotels in de Westhoek
Afbeelding nr. 44 Insecten hotel in natuurreservaat Blankaart (foto van de auteur)
112
veel plaatsen met kleinschalige waterzuivering
Afbeelding nr. 45 Kleinschalige waterzuivering, Blankaart (foto van de auteur)
de IJzerbroeken vangen het overtollige water van de IJzer op. Hier ontstaan overstroomde graslanden die veel watervogels aantrekken.
Afbeelding nr. 46 IJzerbroeken, Blankaart (foto van de auteur)
6.2.2.2 Mijn voorstellen voor verbeteringen Ik heb geen voorstellen voor de verbeteringen omdat de natuur in de Westhoek sterk wordt gewaardeerd en bij elk bos of natuurreservaat een parkeerplaats bestaat. Er zijn ook genoeg van rustplaatsen, informatieborden en vuilnisbakken.
113
6.3 Culturele bezienswaardigheden 6.3.1 Heuvels van Žďár In de Heuvels van Žďár komt iedereen aan zijn trekken. De natuur speelt de hoofdrol maar hier bestaan ook veel culturele bezienswaardigheden. De trots van de Heuvels van Žďár is inderdaad de bedevaartskerk van de Sint – Johannes van Nepomucenus op de Groene Berg die op de lijst van de Unesco- Werelderfgoed staat. Deze kerk van de beroemde architect Jan Blažej Santitni-Aichel kan veel buitelandse toeristen aantrekken die ook andere kerken van zijn werk kunnen bezoeken. Andere unieke bezienswaardigheden in de Heuvels van Žďár zijn dorpsreservaten - Kratká, Blatiny of Křižánky als voorbeeld van de traditionele dorp. In de grote steden bestaan ook verchillende regionale musea zoals Horacky Galerie in Nové Město na Moravě die aandacht besteedt aan de lokale kunstenaars.
6.3.1.1 Mijn positieve opmerkinngen:
in de streek kan je meer dan vijftien beelden van de beeldhouwer Olšiak vinden. Deze beelden trekken ook veel aandacht in de buitenland. Ze zijn in de steden maar ook in de natuur te vinden.
Afbeelding nr. 47 Beelden van de beeldhouwer Olšiak, Nové Město na Moravě, Tři Studně en Fryšava (foto van de auteur)
114
het kleinste plein ter wereld – ´Plein van de Europese Unie´
Afbeelding nr. 48 De kleinste plein ter wereld, Tři Studně (foto van de auteur)
Interactief bord op het plein in Nové Město na Moravě
Afbeelding nr. 49 Interactief bord in Nové Město na Moravě (foto van de auteur)
115
6.3.1.1.2 Mijn voorstellen voor verbeteringen
bezoekerscentrum op de Groene Berg – de bedevaartskerk bevindt zich in de omgeving van Žďár nad Sázavou. Als de toeristen naar hier komen, bestaat hier alleen één bord met de informatie over de kerk en zijn geschiedenis. Dat is volgens mij niet voldoende. Een goed alternatief kan een uitvoering van de QR –codes voor IOS en Android zijn. Veel mensen beschikken nu over de smartphones en dat is een effectieve manier om informatie te verkrijgen. De gebruikers van smartphones krijgen toegang tot de toeristische informatie over het bepaalde gebied of bezienswaardigheid. Deze informatie kan ook in verschillende talen beschikbaar zijn. Dit QR-code systeem kan voor het hele gebied van de Heuvels van Žďár gebruikt worden.
gebruik van geld uit Europese fondsen - De bedevaartskerk van de Sint-Johannes van Nepomuk op de Groene Berg is een prachtig werk van de architect Santini maar het raakt in verval.
verschillende tentoonstellingen en concerten in de bedevaartskerk organiseren om meer bezoekers aan te trekken
erfgoed van de Joodse Hana Brady (Nové Město na Moravě) bekend maken en haar huis herstellen– Vele mensen kennen het boek ´Hanin kufřík´ - haar huis kan een grote trekpleister zijn
gebruik maken van de Tsjechische TV - reeks Četnické humoresky die op verschillende plaatsen in de Heuvels van Žďár
in het kasteel
Jimramov of
Karlštejn werden opgenomen
kasteel Karlštejn van Kinsky toegankelijk maken voor de bezoekers
Heuvels van Žďár regionale kaart – toeristen betalen voor een kaart en hebben zo onbeperkte toegang tot alle musea, bezienswaardigheden en andere
116
6.3.2 Westhoek De Westhoek is bekend als een agrarische streek met veel mooie schilderachtige dorpjes, historische steden en veel aantrekkelijke bezienswaardigheden. De streek wordt ook gekenmerkt door vele oorlogen en veel unieke historische monumenten werden vernietigd en opnieuw opgebouwd. In verband met de oorlogen spreken wij over het orloogstoerisme. Veel binnenlandse en buitenlandse bezoekers komen om militair monumenten zoals begraafplaatsen, gedenktekens van de Eerste & Tweede Wereldoorlog te bekijken. Dit jaar wordt honderjarige verjaardag herdacht en daarom worden er veel evenementen georganiseerd.
6.3.2.1 Mijn positieve opmerkingen:
Erfgoedwandelroutes – in elke stad bestaat een erfgoed wandeling die door de belangrijkste plaatsen in de stad leidt.
Afbeelding nr. 50 Erfgoedwandelroute in Diksmuide (foto van de auteur)
veel projecten gesticht door Europese Unie zoals een netwerk ´charmant dorp´ of ´genieten van de grensstreek´
TV serie -
In Vlaamse velden – die promotie maakt voor de toeristische
bestemmingen
117
alle bezienswaardigheden worden hersteld en behouden in tegenstelling tot Tsjechië en de Heuvels van Žďár waar veel bouwvallige bezienswaardigheden staan, en waar geld is om ze te herstellen.
6.3.2.2 Mijn voorstellen voor verbeteringen
gebruik van de socialenetwerksite Pinterest om promotie te verbeteren Pinterest is een socialenetwerksite die gebruik van de fotos en afbeeldingen maakt.
Westhoek regionale kaart – toeristen betalen voor een kaart en hebben ze onbeperkte toegang tot alle musea, bezienswaardigheden en andere
niet te veel aandacht besteden aan de oorlogsmonumenten
stadskaarten kostenloos
6.4 Sport 6.4.1 Heuvels van Žďár Het schilderachtige landschap met veel heuvels, bossen en met ligging op een hoogte tussen 496 tot 838 meter boven zeeniveau maakt van de Heuvels van Žďár een paradijs voor een actieve vakantie. Het centrum voor de sportliefhebber - Nové Město na Moravě is wereldberoemd en heeft een lange traditie van de skiproductie. De productie van ski´s begon in 1896 de familie Slonek en momenteel werkt hier het bedrijf Sporten die ski´s en snowboards voor de Tsjechische atleten produceert. In Nové Město na Moravě wordt ook een aantal sportevenementen zoals ´Zlatá lyže´ - de wereldbeker in langlaufen of Mountain Bike World Cup georganiseerd. Het grootste evenement was vorig jaar – Wereldkampioenschap in Biathlon.
118
6.4.1.1 Mijn positieve opmerkingen
perfecte markering van de skieroutes & elk jaar wordt 180 kilometer van de skiegebieden gemarkeerd
Afbeelding nr. 51 Ski wegwijzer dichtbij van hotel Ski, Nové Město na Moravě (foto van de auteur)
veel rustplaatsen
Afbeelding nr. 52 Rustplaats dichtbij Milovy (foto van de auteur)
119
de grootste ski in de Tsjechische Republiek – Nové Město na Moravě, skiareaal
Afbeelding nr. 53 De grootse ski in Tsjechische Republiek, Nové Město na Moravě (foto van de auteur)
6.4.1.2 Mijn voorstellen voor de verbeteringen ontstaan van Santini – wandelroute, fietsroute of erfgoedroute - in de Heuvels van Žďár bevinden zich veel bezienswaardigheden van de wereldberomde architect Santini. De route kan ook de attractiviteit van minder bekende Santini bezienswaardigheden verhogen.
fietsroute tussen de steden Žďár nad Sázavou en Nové Město na Moravě Momenteel bestaat er geen fietsroute tussen deze steden. De fietsroute zal het toeristische potentieel verhogen.
zuiverheid van de vijvers & nieuwe zwembad – In de Heuvels van Žďár is een gebrek aan zwembaden. Hier bestaat veel vijvers maar meeste zijn vies. Bijvoorbeeld vijver Sýkovec is niet geschikt om te zwemmen. Dat vind ik jammer omdat de vijver omringd is door mooie bossen en schilderachtige natuur en naast de vijver staat pension Sýkovec dat vooral door scholen en families wordt bezocht.
vernieuwing van midgetgolf - naast de hotel Devět Skal is een midgetgolfbaan. Dit is heel oud en vervallen.
120
6.4.2 Westhoek In verband met de Westhoek spreken wij vooral over fietsen en wandelen. In de Westhoek bestaat een dicht fiest- en wandelnetwerk. Westhoek beschikt over drie rivieren die geschikt zijn om rondvaarten te maken met een boot. Toeristen kunnen ook genieten van paardrijtochten.
6.4.2.1 Mijn positieve opmerkingen:
knooppunten route - goed overzichtelijk en heel betrouwbaar, je volgt alleen nummers
Bikepointer – toestel dat de weg wijst
Afbeelding nr. 54 Bikepointer1
1
roelstoelwandelnetwerk
automatische fietspomp bij elke toeristische dienst
[online]. [cit. 2014-03-26]. Beschikbaar uit: http://www.fietsvakantiewinkel.nl/2www/bikepointer.php
121
Afbeelding nr. 55 Fietspomp bij de informatiedienst in Diksmuide (foto van de auteur)
georganiseerde wandeltochten met speciaal uitgestippelde wandelroutes
6.4.2.2 Mijn voorstellen voor de verbeteringen
meer rustplaatsen op de wandel- en fietsroutes
automaten met fietsonderdelen
6.5 Kinderen en toerisme 6.5.1 Heuvels van Žďár Steeds meer en meer families gaan op reis met hun kinderen. Ze kiezen vooral bestemmingen waar ze met hun kinderen van een actieve vakantie kunnen genieten. De Heuvels van Žďár hebben in dit geval een groot potentieel. Maar in vergelijking met de Westhoek maken ze daarvan bijna geen gebruik.
122
6.5.1.1 Mijn positieve opmerkingen:
vorig jaar ontstond een folder – Žďárskými vrchy s dětmi (In de Heuvels van Žďár met kinderen) met verschillende mogelijkeden van uitstapjes
Afbeelding nr. 56 Folder van Žďárskými vrchy s dětmi (foto van de auteur)
accommodatie voor de kinderen – sprookjeshuisjes, Hotel Podlesí
Afbeelding nr. 57 Sprookjesdorp, Podlesí (foto van de auteur)
123
Wandelen met beelden van Olšiak
Afbeelding nr. 58 Wandelen met beelden van Olšiak (foto van de auteur)
6.5.1.2 Mijn voorstellen voor verbeteringen
projecten voor kinderen – Als voorbeeld kunnen wij de Westhoek nemen – hier bestaat in bijna elke gemeente of dorp een activiteit of spel voor de kinderen.
een uitgewerkt programma zoals Westhoek KD Vakantieboek uitvinden – kinderen kunnen de Heuvels van Žďár leren kennen door verschillende activiteiten en spelletjes. Alle activiteiten kunnen verbonden worden zoals in de Vakantieboek Westhoek KD´s.
Krant voor de kinderen – elke twee maanden kan een krant voor de kinderen en hun ouders gepubliceerd worden met verschillende evenementen en mogelijkheden van de vrijetijdsbesteding voor de kinderen in de Westhoek.
speciale tentoonstellingen voor kinderen in de musea
gebruik van digitale borden in de informatieve diesten
fietsroute voor de kinderen
kindercafés – zoals in de Westhoek - kinderen kunnen hier spelletjes spelen om de Heuvels van Žďár te leren kennen
124
6.5.2 Westhoek De kinderen hebben steeds meer invloed op de vrijetijdsbesteding van de familie en in de Westhoek bestaan er steeds meer toeristische producten op kindermaat. 6.5.2.1 Mijn positieve opmerkingen
Vakantieboek Westhoek KD´s – kinderen kunnen door middel van spelletjes en leuke activiteiten Westhoek leren kennen
Afbeelding nr. 59 Vakantieboek Westhoek KD´s met voorbeeld van activiteiten (foto van de auteur)
Westhoek KDrant – Een krant vol van leuke evenementen en activiteiten voor de kinderen
Afbeelding nr. 60 Westhoek KDrant (foto van de auteur)
125
activiteiten voor kinderen om verschillende steden spelenderwijs te leren kennen
Afbeelding nr. 61 Keikoppentocht in Poperinge (foto van de auteur)
informatieve borden bij de boerderijen – wat wordt er op een bepaalde boerderij gekweekt
Afbeelding nr. 62 Informatiebord dichtbij Diksmuide (foto van de auteur)
6.5.2.2 Mijn voorstellen voor de verbeteringen
website over de Westhoek KD´ - waar kinderen de brochure kunnen downloaden en meer andere informatie kunnen vinden
126
6.6 Volkscultuur 6.6.1 Heuvels van Žďár In de Heuvels van Žďár was het leven altijd heel lastig en zwaar. Mensen waren arm, hadden meestal veel kinderen en moesten hard werken om hun brood te verdienen. Aardappelen waren heel populair omdat ze in het heuvelachtige gebied gekweekt kunnen worden. Van de aardappelen werden veel gerechten bereid. De recepten worden momenteel steeds populairder en enkele restaurants maken er opnieuw gebruik van. Als een voorbeeld van de productontwikkeling en gastronomie kan de Westhoek dienen. De gastronomie daar is een grote toeristische trekpleister. Van deze periode wordt ook veel tradities en gewoontes bewaaard. Volgens mij staan de volkstradities, -gewoontes, architectuur nu in de belangstelling omdat veel toeristen graag kennis willen maken met het leven van vroeger. Ook de buitenlandse toeristen hebben daar belangstelling voor.
6.6.1.1 Mijn positieve opmerkingen:
restauratie van de dorpsreservaten in Krátka, Blatiny, Križánky
educatieve route Křižánky –de traditie van wijlen
educatieve route Krátka
Afbeelding nr. 63 Educatie route Krátká & folder over de educatieve route (fotos van de auteur)
127
veel informatieborden en rustplaatsen
Afbeelding nr. 64 Rustplaats in dorp Krátká (foto van de auteur)
familie koffiebranderij Hofr - is een mooie koffiebranderij met een café in het dorpreservaat Blatiny.
Afbeelding nr. 65 Koffiebranderij Hofr (foto van de auteur)
6.6.1.2 Mijn voorstellen voor verbeteringen
gebruik maken van de traditionele regionale gerechten die vooral met aardappelen worden bereid - een project op poten zetten, zoals in de Westhoek – ´Het lekkere Westen´ waar de chefs uit de beste restaurants een menu met streekproducten aan je voorstellen
meer streekproducten produceren – zoals zuivelproducten, vleesproducten ...
meer promotie van houten speelgoed - in de Heuvels van Žďár is een sterke traditie van houten speelgoed - meneer Zdeněk Bukáček
meer reclame maken voor de regionale musea – Horacky Museum in Nové Město na Moravě, Openluchtmuseum op Veselý Kopec
128
hogere populariteit van de lokale likeur Kadovjánek – is een lang geleden ontstane likeur die vooral bekend is door lokale bewoners
promotie maken van de koffiebranderij Hoffer in Blatiny – de koffiebranderij met zijn restaurant en café heeft een potentiaal. In het café bieden ze koffie ze kunnen een specialiteit van de omgeving – ´Blatiny taart´ of ziets nog aanbieden. Het moet ook meer geld besteed worden om de reclame te maken – nu is bijvoorbeeld het café heel oud en vernietigd geld uit de Europese fondsen te gebruiken om reconstructive te maken
6.6.2 Westhoek De Westhoek heeft een groot toeristisch potentieel. Echt belangrijk voor dit gebied is de productontwikkeling en rol van het platteland. Een essentieel deel van de cultuur is de gastronomie – Westhoek biedt heel veel typische lekkernijen en streekprosucten aan vooral verschillende zuivelproducten en bier. De gastronomie is de grote trekpleister van de regio. In de Westhoek wordt ook nadruk gelegd op de volkscultuur. Er bestaan hier drie streekmusea die de volkscultuur van het gebied aan de bezoekers willen voorstellen.
6.6.2.1 Mijn positiveve opmerkingen:
veel nadruk op de couleur lokale – typische muziek, cafés, taal...
in het toeristische aanbod spelen de cafeetjes en restaurantjes de hoofdrol
hoeveproducten & hoevetoerisme
naadruk op de streekwijnen en streekbieren
er wordt een streekmarkt ´Lekker Westhoeks´ georganiseerd met alle typische producten
streekgastronomie - regionale producten en lekkernijen
volksporten worden in verschillende volkcafés gespeeld
129
6.6.2.2 Voorstellen voor de verbeteringen
volksverhalenroute in vreemde talen (Frans+ Engels) beschikbaar– Luisterzuilen van de Volksverhalenroute in Langemark zijn alleen in de streektaal of het Nederlands ter beschikking
130
7 Conclusie Het belangrijkste doel van mijn eindwerk was om het potentieel van toerisme in de Heuvels van Žďár en in de Westhoek te beoordelen. Na de beoordeling van literaire bronnen, websites, toeristische brochures en folders uit de informatiediensten zijn wij te weten gekomen dat de Heuvels van Žďár en de Wetshoek behoren tot de belangrijkste toeristische gebieden van de regio Vysočina
en de provincie West-
Vlaanderen. De toeristen kunnen hier verschillende activiteiten in de natuur beleven en bezienswaardigheden bewonderen. Deze voorwaarden voldoen om een goede groeikracht van de ontwikkeling van het toerisme te verwezenlijken. Ik heb de grootste aaandacht besteed aan de lokalisatie factoren omdat deze het grootste capaciteiten in de regio’s bezitten. Beide regio’s bieden een aantal mogelijkheden aan vrijetijdsactiviteiten aan.
7.1 De Heuvels van Žďár Hier bevindt zich een mooie natuur en tal van bezienswaardigheden die ook veel buitenlandse toeristen aantrekken, maar deze streek is meer toeristen waard. De laatste tijd trekken de beelden van de kunstenaar Olšiak veel aandacht. Deze stellen ook een groot potentieel voor de toekomst voor. Het potentieel van de regio is niet volledig gebruikt. Dat betreft vooral de bedevaartskerk van Sint-Johannes van Nepomucenus die op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. Ook de volkscultuur die samen hangt met de regionale gerechten en gewoontes van de streek heeft een groot niet gebruikte potentieel. Wij missen ook een programma, spelletjes en andere activiteiten voor de kinderen die naar de Heuvels van Žďár komen. In de Heuvels van Žďár is ook een gebrek aan luxehotels die voor de toeristen uit Japan of de Verenigde Staten noodzakelijk zijn. De Heuvels van Žďár willen zich steeds aanpassen aan de typische Tsjechische bezoeker die meestal spaart en liever een buitenhuisje huurt. De propagatie van de Heuvels van Žďár is verbeterd maar toch is dat niet voldoende. Er is een
131
gebrek aan anderstalige materialen. Belangrijk voor de toekomst van de Heuvels van Žďár is gebruik te maken van de Europese fondsen, nieuwe investeerders te verkrijgen en lokale ondernemers te motiveren om de diensten in de Heuvels van Žďár te verbeteren. Om meer buitenlandse toeristen naar de Heuvels van Žďár te lokken, moeten de informatie diensten over ten werkenemers beschikken die minstens één vreemde taal spreken.
7.2 De Westhoek In de Westhoek bevindt zich een groot aantal bezienswaardigheden. Momenteel is hier de grootste trekpleister het militair toerisme dat vaak verbonden wordt met gastronomisch toerisme en hoevetoerisme. Dat vind ik een goede combinatie en een goed imago voor de Westhoek. Het militair toerisme trekt veel buitelandse toeristen die dan ook heel graag iets van de Belgische gastronomie proeven en genieten. Er is een dicht netwerk van luxe hotels en anderen soorten van accommodatie. Heel positief vind ik ook het Westhoek Vakantieboek voor de kinderen. Dat is een goede manier om de Westhoek te leren kennen. Ik heb twee regio’s gekozen op grond van mijn kennis. Deze streken zijn heel verschillend maar toch kunnen vooral de Heuvels van Žďár veel van de Westhoek leren. Een vergelijking van deze twee gebieden was voor mij heel interessant en dat hielp mij vaak om duidelijk verschil te zien tussen deze twee regio’s. Daarna kon ik duidelijk beoordelen wat verbeterd kan worden. Mijn positieve opmerkingen van de Heuvels van Žďár en de Westhoek heb ik in het zesde hoofdstuk samengevat. Ik heb ook verbeteringen voorgesteld. De methodologie van de scriptie was min of meer afhankelijk van mijn eigen informatie, ervaringen en van de mensen die op toeristische markt aan het werk zijn. Deze mensen gaven mij het noodzakelijke materiaal voor mijn eindwerk. Ik was drie weken in de Westhoek en drie weken in de Heuvels van Žďár. Hier heb ik veel toeristische bestemmingen, natuur- en cultuurbezienswaardigheden bezocht. Ik heb ook veel toeristische diensten bezocht waar ik een groot aantal van brochures en folders kreeg. 132
Het internet speelde ook een belangrijke rol om verschillende toeristische gegevens te bemachtigen. In enkele gevallen was de informatie verouderd - bijvoorbeeld enkele folders of informatie op het internet over de Heuvels van Žďár. In de Heuvels van Žďár had ik het probleem om betrouwbare informatie te krijgen omdat er geen publicaties over de Heuvels van Žďár bestaan. De bedoeling van dit eindwerk was de beoordeling van het potentieel van het toerisme in de Heuvels van Žďár en de Westhoek. Omdat het eindwerk in Nederlands wordt geschreven kan het gebruikt worden vooral in de Westhoek. Toch kan het ook voor de Heuvels van Žďár de moeite waard zijn omdat dit eindwerk veel informatie over verschillende toeristische bestemmingen bevat. Ik heb met de informatiedienst in Nové Město na Moravě afgesproken dat wij een folder over de Heuvels van Žďár en over Nové Město na Moravě in het Nederlands gaan uitgeven. Tijdens het schrijven van mijn scriptie heb ik met de werknemers van de dienst veel over mijn ervaringen van de Heuvels van Žďár en de Westhoek besproken. Ik zal ook aan de werknemers van de informatiedients in Nové Město na Moravě een presentatie houden over de Vakantieboek Westhoek KD´s. – toerisme voor de kinderen.
133
Resumé Tématem této magisterské diplomové práce je Hodnocení potenciálu cestovního ruchu ve Žďárských vrších a Westhoeku. Cílem této práce je zhodnocení nabízeného potenciálu obou oblastí a případné návrhy a řešení, které by mohly pomoci dané oblasti více zatraktivnit a přilákat tak více návštěvníků. Pro výzkum jsme zvolili využití lokalizačních, realizačních a selektivních faktorů. Pomocí těchto faktorů jsme provedli analýzu SWOT a na základě této analýzy jsme navrhli vhodná řešení pro zvýšení potenciálu daného místa. Pomocí faktorů jsme zjistili že, Žďárské vrchy mají vysoký potenciál, avšak tento potenciál nebyl dosud návštěvníky náležitě doceněn. Silnou stránkou této oblastí je přírodní bohatství – velké množství hor, skal, lesů a luk. Nejslabším článkem je informovanost a propagace daných míst, nevyužitý potenciál místních lidových zvyků, tradic. Více návštěvníků, především rodin, by do oblasti přilákaly různé programy, hry, divadla pro děti a jiné. Oblast Westhoek má také vysoký potenciál a tento potenciál se snaží využívat. Velkou roli zde hraje vojenský turismus, ve spojení s gastronomickým a venkovským turismem. Veškeré historické památky jsou zde velmi ceněné a udržované.
134
Summary This master thesis is an Evaluation of the potential development of tourism in Žďár Peaks en Westhoek. The main object of this work is to evaluate the potential of these two places, suggesting and solutions which could make both districts more attractive for the visitors. We researched 3 main factors: localization, realization and selective factors. With the help of these factors, we made SWOT analysis which shows us strengths, weaknesses, opportunities and threats in both districts. On the basis of SWOT, we suggest convenient solution for growth of the potential. We found out that Žďár Peaks have high potential but this potenciál haven´t been fully used by the visitors. The strength of the Žďár Peaks is natural treasure – a lot of mountains, rocks, meadows end forests. The weakest part is the promotion of Žďár Peaks. District Žďár Peaks makes no use of folks-culture, tradition and habits. Different programs for children would attract more tourists. This could be achieved by using various games, theater performances and others. There is a need of bringing some new investors into the region as well.
Ditstrict Westhoek has a high potential and they also make use of this potential. The main rol has been here the military tourism in connection with culinary tourism. All the monuments and historic buildings are here highly aprecciated.
135
Annotatie Jméno autora: Eva Němcová Název fakulty a katedry: Filozofická fakulta univerzity Palackého v Olomouci,
Katedra nederlandistiky Název bakalářské práce: Het potentieel van het toerisme in de Heuvels van Žďár en Westhoek Vedoucí práce: prof. dr. Wilken Engelbrecht, cand. litt. Počet stran: 142 Počet stran příloh: 10 Počet titulů použitých zdrojů: 1) literární zdroje: 17 2) internetové zdroje: 65 Klíčová slova: toerisme, potentieel, vakantie, bezienswaardigheden, natuur, Heuvels van Žďár, Westhoek Krátká charakteristika: Cílem této diplomové práce je posouzení potenciálu cestovního ruchu v oblastech Žďárské vrchy a Westhoek. Nejprve se zabývám obecně cestovním ruchem – typy, formy a jiné. Poté teoreticky rozebírám metodu pana Marriota, který určuje potenciál cestovního ruchu pomocí tří faktorů. Následuje praktická část, kde pomocí tří faktorů zjisťuji potenciál cestovního ruchu ve Žďárských vrších a v oblasti Westhoek. Poté na základě poznatků z obou oblastí stanovuji analýzu SWOT, poukazuji na pozitivní zjištění a na závěr také navrhuji konkrétní možná zlepšení týkající se turistického potenciálu Žďárských vrchů a oblasti Westhoek.
136
Gebruikte bronnen 1) Literatuurlijst
GROOTE, Patrick De. Panorama op toerisme: handboek toerisme management in een international perspectief. 2e volledig herz. ed.]. Leuven, 1999. ISBN 90-535-0869-4.
TLUSTOŠOVÁ, P. Potenciál cestovního ruchu v kraji Vysočina – hlavní aspekt regionálního rozvoje [diplomová práce]. Brno, Masarykova univerzita, 2011, Vedoucí práce RNDr. Josef Kunc, Ph.D.
DALE, Johan Hendrik van, H HEESTERMANS a GEERTS. G. Groot woordenboek der Nederlandse taal. 12., herz. druk. Utrecht: Van Dale Lexicografie, c1992. ISBN 90664841281.
VYSTOUPIL, Jiří. Základy cestovního ruchu. 1. vyd. Brno: Masarykova univerzita, 2006, 119 s. ISBN 80-210-4167-6.
INDROVÁ, Jarmila. Cestovní ruch: [základy]. Vyd. 2. přeprac. V Praze: Oeconomica, 2009. ISBN 978-802-4515-694
HRALA, Václav. Geografie cestovního ruchu. 4. upr. vyd. V Praze: Idea servis, 2002, ISBN 80859-7036-8
DROBNÁ, Daniela a Eva MORÁVKOVÁ. Cestovní ruch: pro střední školy a pro veřejnost. 1. vyd. Praha: Fortuna, 2004. ISBN 80-716-8901-7.
TRUKSA, Jan. Novoměstsko. 1. vyd. Nové Město na Moravě: Město Nové Město na Moravě, 2009.ISBN 978-80-254-5222-6.
STEELANDT, Annelies. Streekontwikkeling met als motor streekidentiteit in de Westhoek en de rol van de lanbouwsector. Leuven, 2008. Bachelorwerk. Katholieke universiteit Leuven. Begeleider Tom Laurijssen
YPERMAN, Jan a [foto's: Jan YPERMAN]. De Westhoek XL: verrassend veelzijdig Frans- en West-Vlaanderen. Leuven: Davidsfonds/Leuven. ISBN 978-905-8266-224.
LOOCK, Ward Van [cartogr. Peer De MAEYER]. 20 lusvormige fietsroutes langs de veiligste wegen van Vlaanderen. Tielt: Lannoo, 2002.
MARTIN, Johan. Den Grooten Oorlog in de Westhoek. Brugge: Westtoer, 2005.
MARTIN, Johan, Frederik DEMEYRE en Piet CHIELENS. De Groote Oorlog: in de Westhoek. Westtoer. Brugge, 2013.
BRAL, Tine, [fotogr. Daniël Leroy ... et AL a Cartogr. Tatjana MATYSIK]. Lekker dichtbij: gastronomische en actieve weekends en daguitstappen in België, Nederland, Luxemburg en Frankrijk. Tielt: Lannoo. ISBN 90-209-5045-2.
137
VANDECANDELAERE, Lies. Een website voor de kinderen over de kust. Kortrijk, 2009. Hogeschool Howest. Begeleider: Vicky Van den Heede.
MONDALLYU, Magda. Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek: 2008 2013. Bruggy: Westtoer, 2008.
AKTIVIA VZW. Marching 2014: De meest complete wandelkalender. Gent: Impreserie Geers Offset, 2013. ISBN 978 94 9138 802 6.
2) Webpagina´s
[online]. [cit. 2014-04-12]. Beschikbaar uit: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/begrippen/
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beshickbaar uit : http://www.geografie.unas.cz/cr/pic/vysocina.png
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://www.zzsvysocina.cz/images/stanoviste/img_map.gif
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/krajinny-raz/
[online]. [cit. 2014-01-02].Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/hydrologie
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit : http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/klimaticke-pomery/
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/zakladni-udaje-ochko/charakteristika-oblasti/flora/
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zpivajici-lipa.webnode.cz/historie-a-soucasnost-zpivajicilipy/
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://www.zdarns.cz/mestsky-urad/zodboru/SP-Profil.pdf
[online]. [cit. 2014-01-02]. Beschikbaar uit: http://zdarskevrchy.ochranaprirody.cz/
[online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.nmnm.eu/jimramov.html-0
[online]. [cit. 2014-01-03]. Beschikbaar uit: http://hm.nmnm.cz/historie-2/
[online]. [cit. 2014-03-22]. Beschikbaar uit: http://www.selskestaveni.cz/
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://r.selskydvur.org/wp-content/uploads/2014/03/JaNL.pdf
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://remix.nicm.cz/co-mozna-nevite-o-turistickych-trasach-ajejich-znaceni/
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://www.czecot.nl/?id_tema=12
[online]. [cit. 2014-03-16]. Beschikbaar uit: http://www.kct.cz/cms/sites/default/files/users/user1/dokumenty/znackari/UT-M.pdf
[online]. [cit. 2014-03-26]. Beschikbaar uit: http://www.ceskojede.cz/rubriky/cesko-jede/
[online]. [cit. 2014-03-19]. Beschikbaar uit: http://ceskojede.cz/rubriky/cesko-jede/
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.eu/
138
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.cz/Podminky-certifikace/Ubytovacizarizeni.aspx
[online]. [cit. 2014-03-17]. Beschikbaar uit: http://www.cyklistevitani.cz/Podminky-certifikace/Stravovacizarizeni.aspx
[online]. [cit. 2014-02-01]. Beschikbaar uit : http://www.bpol.be/provincieUitWestVl.php
[online]. [cit. 2014-02-01]. Beschikbaar uit: http://www.jachthuisvaneversam.be/
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/situering
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/situering
online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.westkans.be/nl/projecten/groote-oorlog/grooteoorlog-communicatie
[online]. [cit. 2014-03-10]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/evenementen
[online]. [cit. 2014-02-08]. Berschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/charmante-dorpjes
[online]. [cit. 2014-02-08]. Beschikbaar uit: http://www.destrooper.be/nl/home.aspx
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.westhoek.be/nieuws/46080/bezoekerscentrum-voorieper-en-de-westhoek-behaalt-a-label-toegankelijkheid-van
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/actief-beleven
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit http://www.toerismevlaanderen.nl/show/watertoerisme/#/varenin-vlaanderen/uitwaaien-in-de-westhoek
[online]. [cit. 2014-02-07]. Beschikbaar uit: http://www.camping-astrid.be/en/surroundingsphotos/bellewaerde-family-parc/
[online]. [cit. 2014-03-31]. Beschikbaar uit: https://www.youtube.com/embed/VTrLrBOoH4I
[online]. [cit. 2014-03-04]. Beschikbaar uit: http://www.keikoppentocht.be/
[online]. [cit. 2014-03-07]. Beschikbaar uit: http://www.kabongers.be/de-kabongers
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenlekkerland.be/fb111bqvf1061ziab1ziab243.aspx
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenlekkerland.be/fb111kbcl1062cxgf0ziab211.aspx
[online]. [cit. 2014-02-10].Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/nieuws/t-potje-patA9-lfe-gphouder
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/proeven/10-lekkerste-plekjes
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/proeven/10-lekkerste-plekjes
[online]. [cit. 2014-02-08]. Beschikbaar uit: http://www.standaard.be/cnt/4o2cbvqp
[online]. [cit. 2014-02-10]. Beschikbaar uit: http://issuu.com/westtoer/docs/het_lekkere_westen_magazine/1?e=1244658/4932776
[online]. [cit. 2014-02-11]. Beschikbaar uit: http://www.inagro.be/sites/onthaal-op-deboerderij/Lekkers/Picknick/Paginas/default.aspx
139
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/kd
[online]. [cit. 2014-02-02]. Beschikbaar uit: www.westhoek.be
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.logereninvlaanderen.be/nl/info/6104/Sterren.html
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beshikbaart uit: http://www.toerismewesthoek.be/nieuws/poperinge-opnieuwde-horeca-prijzen
[online]. [cit. 2014-02-04]. Beschikbaar uit: http://www.logereninvlaanderen.be/nl/info/14115/Kampeerterrein.html
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/verschilleninternationaal/
[online]. [cit. 2014-03-29]. Beschikbaar uit: http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/woonplaats/oppervlakte_dichtheid/
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.tongerlo.org/abdij/adb_toerist_index.htm
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/heuvelland
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.toerismewesthoek.be/actiefbeleven/wandelnetwerk-ieperboog
online]. [cit. 2014-02-15]. Beschikbaar: http://www.langemark-poelkapelle.be/website/659-www.html
[online]. [cit. 2014-02-13]. Beschikbaar uit: http://www.wandelportaal.be/aktivia/kwaliteit_stertochten.php
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.westtoer.be/nl/actief-beleven/fietsen/fietsnetwerken
[online]. [cit. 2014-02-24]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderen-fietsland.be/fietsroute.php
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.westtoer.be/nl/actief-beleven/fietsen/mountainbiken
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.tov.be/uploadedFiles/TOV_Koepelsite/16Partners/Reglement/202011.pdf
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.tov.be/scl/results2.aspxid=183326&taxid=3755
[online]. [cit. 2014-02-26]. Beschikbaar uit: http://www.vlaanderenvakantieland.nl/niet-te-missen/lees-enboek/fietsvriendelijke-logies/
[online]. [cit. 2014-04-09]. Beschikbaar uit: http://www.scienceprogress.nl/diagnose/sterkte-zwakteanalyse
[online]. [cit. 2014-04-13]. Beschikbaar uit: http://www.waterrecreatie.be/html/vaarlussen_westhoek.html
140
Lijst met afbeeldingen Afbeelding nr. 1 Plaatsbepaling van het provincie in het land ....................................................... 17 Afbeelding nr. 2 Districten van de regio Vysočina ......................................................................... 18 Afbeelding nr. 3 Heuvels van Žďár (foto van de auteur) ............................................................... 19 Afbeelding nr. 4 Regio Vysočina & Heuvels van Žďár & zijn natuurreservaten .......................... 22 Afbeelding nr. 5 De skigebieden in de Heuvels van Žďár (kaart van de auteur) ........................... 31 Afbeelding nr. 6 Natuurvijvers in de Heuvels van Žďár (kaart van de auteur) .............................. 32 Afbeelding nr. 7 Brochure Žďárskými vrchy s dětmi (foto van de auter) ...................................... 33 Afbeelding nr. 8 Wegwijzers voor wandelen (foto van de auteur) ................................................. 40 Afbeelding nr. 9 Toeristische zegel van Nové Město na Moravě - Ski & Nové Město na Moravě – educatief wandelpad Tři Kříže (foto van de auteur) ....................................... 41 Afbeelding nr. 10 Wegwijzers van de fietsroute in Tsjechië (foto van de auteur) ......................... 43 Afbeelding nr. 11 Wegwijzer van de fietspad in Tsjechië ............................................................. 44 Afbeelding nr. 12 Fiets & wandel bewegwijzering (foto van de auteur) ....................................... 45 Afbeelding nr. 13 Fietsbewegwijzering (foto van de auteur) ......................................................... 45 Afbeelding nr. 14 Logo van Cyklisté Vítáni - ´Fietsers welkom´ (foto van de auteur) ................. 47 Afbeelding nr. 15 Kaart van de logies ´Fietsers welkom´ (foto van de auteur) ............................. 48 Afbeelding nr. 16 Kaart van de restaurants ´Fietsers welkom´ (foto van de auteur) ..................... 50 Afbeelding nr. 17 Fietskaart van de Heuvels van Žďár (foto van de auteur) ................................. 51 Afbeelding nr. 18 Houding van het provincie het land ................................................................. 53 Afbeelding nr. 19 Districten van de provincie West-Vlaanderen ................................................... 54 Afbeelding nr. 20 Toeristische regio’s in West-Vlaanderen ........................................................... 54 Afbeelding nr. 21 De Westhoek in West-Vlaanderen volgens Westtoer Afbeelding nr. 22 Het gebied Westhoek ........................................................................................ 55 Afbeelding nr. 23 Het logo van 100 jaar Groote Oorlog ................................................................ 61 Afbeelding nr. 24 Logo van het charmante dorpjes ....................................................................... 64 Afbeelding nr. 25 Logo van de de biscuiterie Jules Destrooper .................................................... 65 Afbeelding nr. 26 Detailkaart vaarlus “Onthaasten in de Westhoek” ........................................... 71 Afbeelding nr. 27 Het pretpark Bellewaerde .................................................................................. 72 Afbeelding nr. 28 Vakantieboek Westhoek KD´s (foto van de auteur) .......................................... 74 Afbeelding nr. 29 Logo van Ambassadeur Vlaanderen lekker land ............................................... 77 Afbeelding nr. 30 De Westhoek en de grootsteden ........................................................................ 80 Afbeelding nr. 31 Michelin gids 2014 (foto van de auteur) ........................................................... 83 Afbeelding nr. 32 Android en Iphone applicatie, Plan een trip (foto van de auteur) ..................... 85 Afbeelding nr. 33 Wandelknooppunten .......................................................................................... 86 Afbeelding nr. 34 Erfgoedwandelroute in Diksmuide (foto van de auteur) ................................... 88 Afbeelding nr. 35 Voorbeeld van de wandeling (foto van de auteur) ............................................. 91 Afbeelding nr. 36 Fietswegwijzers & Fietsknooppunten (foto van de auteur) .............................. 93 Afbeelding nr. 37 Kaart en hoogteprofiel van Krekedalroute ........................................................ 94 Afbeelding nr. 38 Wegwijzerboord van Krekedalroute (foto van de auteur) ................................. 94 Afbeelding nr. 39 Volkverhalenroute, dichtbij van Poelkapelle (foto van de auteur) .................... 97 Afbeelding nr. 40 Logo van Fietsvriendelijke café - restaurant en logies ...................................... 99 Afbeelding nr. 41 Pasecká skála, rots Vyhlídka (foto van de auteur) .......................................... 110
141
Afbeelding nr. 42 Informatie over de rotsen in de omgeving van Milovy (foto van de auteur) .. 110 Afbeelding nr. 43 Bronnen Barborka en Vitulka, Tři Studně (foto van de euteur) ...................... 111 Afbeelding nr. 44 Insecten hotel in natuurreservaat Blankaart (foto van de auteur).................... 112 Afbeelding nr. 45 Kleinschalige waterzuivering, Blankaart (foto van de auteur) ........................ 113 Afbeelding nr. 46 IJzerbroeken, Blankaart (foto van de auteur) .................................................. 113 Afbeelding nr. 47 Beelden van de beeldhouwer Olšiak, Nové Město na Moravě, Tři Studně en Fryšava (foto van de auteur) ............................................................................ 114 Afbeelding nr. 48 De kleinste plein ter wereld, Tři Studně (foto van de auteur) ......................... 115 Afbeelding nr. 49 Interactief bord in Nové Město na Moravě (foto van de auteur) .................... 115 Afbeelding nr. 50 Erfgoedwandelroute in Diksmuide (foto van de auteur) ................................. 117 Afbeelding nr. 51 Ski wegwijzer dichtbij van hotel Ski, Nové Město na Moravě (foto van de auteur).............................................................................................................. 119 Afbeelding nr. 52 Rustplaats dichtbij Milovy (foto van de auteur) ............................................. 119 Afbeelding nr. 53 De grootse ski in Tsjechische Republiek, Nové Město na Moravě (foto van de auteur).............................................................................................................. 120 Afbeelding nr. 54 Bikepointer ...................................................................................................... 121 Afbeelding nr. 55 Fietspomp bij de informatiedienst in Diksmuide (foto van de auteur) ........... 122 Afbeelding nr. 56 Folder van Žďárskými vrchy s dětmi (foto van de auteur) ............................. 123 Afbeelding nr. 57 Sprookjesdorp, Podlesí (foto van de auteur) ................................................... 123 Afbeelding nr. 58 Wandelen met beelden van Olšiak (foto van de auteur) .................................. 124 Afbeelding nr. 59 Vakantieboek Westhoek KD´s met voorbeeld van activiteiten (foto van de auteur).............................................................................................................. 125 Afbeelding nr. 60 Westhoek KDrant (foto van de auteur)............................................................ 125 Afbeelding nr. 61 Keikoppentocht in Poperinge (foto van de auteur) ......................................... 126 Afbeelding nr. 62 Informatiebord dichtbij Diksmuide (foto van de auteur) ................................ 126 Afbeelding nr. 63 Educatie route Krátká&folder over de educatieve route (foto van de auteur) 127 Afbeelding nr. 64 Rustplaats in dorp Krátká (foto van de auteur) ............................................... 128 Afbeelding nr. 65 Koffiebranderij Hofr (foto van de auteur) ....................................................... 128
142
Bijlagen Heuvels van Žďár – natuur 1) Čtyři Palice (Vier Koppen)
2) Milovské Perníčky (Milovy Peperkoeken)
3) Pasecká Skála ( Pasecká rots)
143
Westhoek – natuur 1) Natuurreservaat Blankaart
2) Ijzerbroeken
144
Heuvels van Žďár - Culturele bezienswaardigheden 1) Bedevaartskerk Johannes van Nepomucenus op de Groene Berg
2) Beelden van de beldhouder Olšiak
3) Dorpreservaten: Krátká en Blatiny
145
Westhoek – Culturele bezienswaardigheden 1 ) Ijzertoren – Diksmuide
3 ) Menenpoort, Ieper
2) kasteel Beauvoorde, Veurne
4) Talbot Huis, Poperinge
5 ) Dodengang, Diksmuide
146
6 ) Belgische militaire kerkhof, Diksmuide
Heuvels van Žďár – Sport 1) Skiareaal Nové Město na Moravě
2 ) Wandel - en fietskaarten
147
7 ) Gedenkteken in Passendale
3 ) Educatiefwandelroute Tří Kříže ( Drie kruizen)
Westhoek – Sport 1 ) Fietspad dichtbij Houthulst
2 ) Fietskaarten voor kinderen
3) Wandelsport in Vlaanderen
4) Nationale wandeldag in Ieper
148
5 ) Voorbeeld van de fietsknooppuntenroute
6 ) Voorbeeld van de wandelknooppuntenroute
149
Folders en brochures – Heuvels van Žďár
Folders en brochures - Westhoek
150
Vakantieboek Westhoek KD´s
151
152
