KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
UP 2 DATE
DOOR DE ADRENALINE GING HET VANZELF!
DE REGERING BESLIST OVER ONZE TOEKOMST!
Regionale bekendmaking Gent-Eeklo
Hart Boven Hard
14
12
DE DISCUSSIE OVER ECHTSCHEIDING IS NU HELEMAAL OPEN. EINDELIJK! SYMBOLISCHE ACTIE ‘GEVOLGEN VAN ECHTSCHEIDING’
Voorwoord 4 Wat is jouw excuus om nog niet in de KAJ te zitten? 5
ent:
Ons engagem
Wij gaan 100 % voor
% 9te5 vreden klanten.
Ons streven voor de komende jaren kunt u in één woord samenvatten: tevredenheid. En dat is meer dan een slogan. Het is een engagement. Tegenover u en de hele samenleving. Die ambitie zit diep geworteld in alle openbare en maatschappelijke projecten die we hielpen waarmaken. In zwembaden, fietspaden, zorgcentra... Daar hebben we geleerd hoe belangrijk uw tevredenheid is. Want we zijn pas tevreden als u dat bent.
6
Van ledenwerven tot veranderen
10
INHOUD
DE REGERING BESLIST OVER ONZE TOEKOMST!
12
Door de adrenaline ging het vanzelf! Wat is belangrijk in het leven van een jongere?
16 20
Colofon Medewerkers: Els Michiels Jo Vande Weyer Kim Debruyne Marijke Debrandere Nika Devolder Riensje Landuyt Stefaan Degryse Thomas van Grinsven Tom Holvoet Redactie en vormgeving: Lilith Van Biesen en Patrick Nell
Sterker dan reclame: EEN ENGAGEMENT.
DE DISCUSSIE OVER ECHTSCHEIDING IS NU HELEMAAL OPEN. EINDELIJK!
Druk: Drukkerij HDDGraphics Redactieadres: KAJ-Up2date U. Britsierslaan 5 1030 Schaarbeek tel. 02 246 53 00 fax 02 246 53 49 e-mail:
[email protected]
Ontdek meer op belfius.com/tevredenheid Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A.
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
3
VOORWOORD There Is No Alternative. Je hoort het de laatste tijd overal. Inschakelingsvergoeding voor 17.900 jongeren valt weg. Het is in het belang van onze kinderen en kleinkinderen. Langer, harder, sneller werken. Het is de enige mogelijke oplossing. Inschrijvingsgeld voor school stijgt. Het kan niet anders.
Ouders scheiden. Het is nu eenmaal zo. Wel, 120 jongeren zijn naar Brussel gekomen om te laten zien dat het wel anders kan. Ze hebben er ‘de gevolgen van echtscheiding voor jongeren’ bekendgemaakt én hun dromen en alternatieven voorgesteld. Op 6 november trokken 120.000 mensen van allerlei organisaties door Brussel, waaronder ook een delegatie van KAJ. Zelden werd er zo vaak de woorden toekomst en alternatief gelezen. There Are Many Alternatives. Alleen moeten we er zelf voor gaan. Onze realiteit leren kennen en bekendmaken. Anderen meetrekken. Zoals Remco Campert het ooit zo mooi verwoordde:
Verzet begint niet met grote woorden maar met kleine daden zoals storm met zacht geritsel in de tuin of de kat die de kolder in zijn kop krijgt zoals brede rivieren met een kleine bron verscholen in het woud zoals een vuurzee met dezelfde lucifer die een sigaret aansteekt zoals liefde met een blik een aanraking iets dat je opvalt in een stem jezelf een vraag stellen daarmee begint verzet en dan die vraag aan een ander stellen
WAT IS JOUW EXCUUS OM NOG NIET IN DE KAJ TE ZITTEN? Ledenwerving Essene
Jullie hebben dit jaar de ledenwerving helemaal anders aangepakt, met resultaat. Vertel eens, waarom hebben jullie het nu anders gedaan?
getoond. Dan hebben we ze onmiddellijk gevraagd: “wel, wat is jouw excuus om nog niet in de KAJ te zitten?” Ze waren onmiddellijk verkocht!
Jonas: Onze startactiviteiten waren de laatste jaren zelden een succes. Vorig jaar hebben we een go-kartrace in Essene georganiseerd. We lieten een paar straten afzetten als parcours, huurden een paar go-karts en raceten die straten door met de nieuwe leden. Een super toffe activiteit waar veel werk in kruipt en waar enkel mijn buurjongen en zijn beste vriend zijn op afgekomen, maar ook zonder die startactiviteit gingen zij komen. Daarom dat we ons dit jaar dus afvroegen hoe we het anders konden aanpakken.
Linde: Ook hadden we aan de school gevraagd om de startactiviteit te mogen doen in de school zelf. Dan is dat voor die gastjes al een vertrouwde omgeving en was de drempel om te komen veel lager. We hebben die dag een hoop springkastelen gehuurd en die in het midden van de speelplaats gezet. Natuurlijk vonden die gastjes dat de max!
Linde: Met de meisjes van Essene waren we dit jaar op huisbezoekentocht met de communielijst gegaan. We hebben zo goed als alle 12- en 13-jarige meisjes bezocht, maar tijdens die huisbezoeken hebben we eigenlijk zo goed als niemand enthousiast gekregen. Dus we moesten verder zoeken! Toen zijn we gaan samenzitten, de jongens en de meisjes van Essene.
Hoe komt het dat die 12-/13-jarige jongeren bij jullie moeilijk te enthousiasmeren zijn? Linde: Volgens mij is dat omdat er in Essene enkel lagere scholen zijn. Wanneer de jongeren naar het middelbaar gaan, is dat in Ternat of Asse. Dan is alles daar nieuw en dus veel toffer dan in Essene. Zo zijn we die jongeren al op voorhand kwijt. Meisjes zeggen ons dat ook zo: ik zit nu in Ternat op school en Essene is saai! Jonas: Daarom zijn we beginnen nadenken om misschien in het 6e leerjaar te werven. Voor die gastjes gebeurt alles nog in Essene!
Hoe hebben jullie het dan aangepakt? Hoe hebben jullie die gastjes overtuigd? Jonas: Wel, we zijn dus naar het 6e leerjaar van de twee scholen in Essene gegaan en hebben daar KAJ voorgesteld. Niet gewoon vertellen, maar we hebben hun een GoProfilmpje getoont. Met de jongens maken wij elk jaar een GoPro-filmpje over het kamp en de tofste activiteiten. Van die filmpjes heb ik een korte versie gemaakt, heb er een muziekje onder gezet en dat hebben we aan die gastjes
4
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
En wat was het resultaat ? Jonas: Op de startactiviteit waren er een 40-tal nieuwe gastjes: zo’n 20-tal jongens en ongeveer evenveel meisjes. Ze bleven maar toe komen en wij dachten: “Oei, zie ons hier nu mooi staan met drie kernleden”. Gelukkig deden we de startactiviteit samen met de meisjes. Een paar kennismakingsspelen en vooral veel dwaas doen op die springkastelen later en kijk, er zijn nu 17 nieuwe jongens ingeschreven. Linde: Bij de meisjes ging het zelfs nog sneller. Een week na de startactiviteit moest ik inspringen bij de catechese. Daar zitten alle meisjes en jongens van Essene, ook zij die niet hier op school zitten. Ik deelde toen de uitnodigingen voor de volgende activiteit uit en plots kwamen er ouders boos naar mij gestapt: “Waarom krijgt mijn dochter geen uitnodiging? Zij wil ook wel komen, hoor!” Dat is gewoon de omgekeerde wereld! Nu zitten we aan 40 nieuwe meisjes die ingeschreven zijn.
Is er nu veel veranderd in jullie KAJ ? Linde: Ja hoor! Aan de ene kant is het echt wel leuk nu, met een hele hoop erbij. Aan de andere kant is het toch een uitdaging om iedereen een volledige activiteit bezig te houden. Er één hechte groep van maken, zal ook wel nog wat tijd vragen. Voor de oudere leden is het aanpassen en de nieuwe meisjes moeten elkaar nog beter leren kennen. Jonas: Bij ons is het ook zo. Het is wel wennen, maar iedereen in de kern heeft er weer meer zin in gekregen! En één ding is zeker, de jongens en de meisjes gaan niet samen gaan. Al die gastjes tesamen, dat zou te veel zijn!
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
5
DE DISCUSSIE OVER ECHTSCHEIDING IS NU HELEMAAL OPEN. EINDELIJK! Symbolische actie ‘gevolgen van echtscheiding’
“En nu... vooruit”, schalt het uit ruim honderd kelen. Het is 22 november rond vijf uur in de namiddag. We zijn in Brussel op het Poelaertplein, in de schaduw van het majestueuze, doch eeuwig in stellingen gehulde justitiepaleis. Uit dertig afdelingen komen die gasten en ze zetten met hun decibels de noodkreet over de gevolgen van echtscheiding voor jongeren kracht bij. Bij KAJ geen spelletjes enkel om te spelen, wel een actieve namiddag met een straffe boodschap voor pers, politiek en samenleving! Zet u en (her)beleef het hier.
Flashmob Rond 13 uur kwamen jongeren van heinde en ver aan op de plaats van het gebeuren. In het grijze straatbeeld van onze hoofdstad waren ze van ver te horen en te zien. Sommigen hadden vlaggen mee, anderen spandoeken van de regionale bekendmakingen. Onder de klanken van gezellige beats maakten ze kennis met elkaar voor het podium. Ineens stopte de muziek, sprongen wel twintig kajotters ruziemakend op het podium. Na een volle minuut van chaotisch getater riep één van hen oorverdovend: “STOOOOOP”, waarna de anderen zwegen. Hij vervolgde zijn kreet met donderende stem: “Stop met ruzie maken waar ik bij ben! Regel dat onder elkaar! Ik wil niet meegesleurd worden in jullie conflicten en slechte communicatie! Laat mij nu toch gewoon genieten van de dingen die ik in mijn leven wil doen, ondanks dat mijn ouders gescheiden zijn! We zijn hier voor de symbolische actie van echtscheiding en ik wil er aan beginnen!” Boem patat. Het publiek was met verstomming geslagen, maar werd bevrijd door een oproep om er in te vliegen: “Zien jullie het zitten?!” En of ze het zagen zitten: hun kordate JA-antwoord weergalmde over het plein en door het prachtige panorama.
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
Onze droom Tegen vier uur zakten ook persmensen, sympathisanten van bevriende organisaties, een raadgever van de Minister van Jeugd en een CD&V-parlementslid af naar het Poelaertplein. Daar zouden de jongeren weldra van op het podium hun boodschap aan de wereld verkondigen. Die boodschap bestond uit drie delen: welke gevolgen jongeren ondervinden, hoe die situaties concreet anders kunnen en tenslotte wie wat moet doen om dat waar te maken.
Na de flashmob bestormden de aanwezigen de zes standen. Bij elke stand konden zij een feit verdienen door een opdracht te doen. Een feit is een concreet gevolg dat een jongere heeft meegemaakt, bv. “Mijn ma vraagt me elke maand: “Zeg eens aan je pa dat hij de alimentatie nog moet betalen””. Van de twaalfkoppige werkgroep die deze campagne leidde, legden telkens twee jongeren uit waar de activiteit over ging, welk gevolg echtscheiding concreet heeft. Op die manier leerde iedereen al doende de zes grote gevolgen van echtscheiding kennen.
Eerst lichtten zij de zes grote gevolgen toe aan de hand van zes valiezen die symbool stonden voor de zware last dat dit is om te dragen. Tegelijk vulden jongeren ook een grote wolk die symbool stond voor hun droom. Zij vertelden hoe zij elk van die situaties anders zouden willen zien. Bijvoorbeeld dat de communicatie tussen ouders in het belang van het kind moet gebeuren. Volgens deze droom communiceren ouders rechtstreeks met elkaar, face to face, via mail of telefoon, want zo is er geen misverstand meer mogelijk. Ouders zeggen geen slechte dingen over elkaar tegen de jongere. Ma zegt zelf tegen pa dat de alimentatie te laat werd betaald of ze spreken onderling af wie me het geld voor de sportdag van school geeft. De volledige droom kan je terugvinden op www.kaj.be (pdf persundel).
Aan de hand van sumoworstelen werd duidelijk dat jongeren worden meegesleurd in de conflicten en slechte communicatie van hun ouders. Bij de stand met het benji-run-basket moesten twee deelnemers – gebonden aan een rekker – om het eerst een slaapzak in het netje droppen. Het was het beeld van de verblijfsregeling die het dagelijks leven en ontwikkeling van de jongeren bemoeilijkt. Dat jongeren het financieel met veel minder moeten stellen na de
De twee beleidsmakers kregen nu de kans om te antwoorden op de vraag: wat doet dat met u om die verhalen te horen? Zij antwoordden dat dit initiatief van jongeren prachtig is en dat het belangrijk is om dit verhaal te blijven vertellen. Zij zeiden hiermee ook: het is waar wat jullie vertellen en jullie mogen terecht die dromen hebben.
Zes grote gevolgen van echtscheiding, zes activiteiten
6
scheiding werd tastbaar via een pak-de-poen-spel. In een gladiatorenbattle met heuse rubberen knuppels voelden jongeren aan den lijve hoe de relatie met een ouder kon verslechterd raken. Dat jongeren zich niet thuis voelen, snapten jongeren door het om het hoogste stapelen van verhuisdozen. Daarbij bekleedden we een muur met post-its met wat voor elk ‘een thuisgevoel’ juist is. Tot slot begrepen deelnemers dat jongeren hun zorgen rond echtscheiding met niemand kunnen delen. Dit ontdekten zij door het uitleggen van concrete zorgen rond echtscheiding aan een geblinddoekte, die het op zijn beurt moest uitbeelden aan iemand met afgedekte oren.
Toon interesse, laat er ons asjeblief over spreken en ... doe er het juiste mee Tot slot stelde de werkgroep ook hun concrete verwachtingen voor om hun droom waar te maken. Zij richtten zich hierbij niet enkel tot gescheiden ouders, maar evenzeer tot iedereen in de samenleving die iemand met gescheiden ouders
Ouders moeten vragen en luisteren naar onze mening en daar ook iets mee doen, in ons belang! kent, tot beleidsmakers die de echtscheidingsprocedures kunnen aanpassen en tot de jongeren met gescheiden ouders zelf. Op het eerste zicht lijkt het alsof de ouders die scheidden alleen verantwoordelijk zijn voor de zes grote gevolgen die de jongeren als pijnpunten naar voren schoven. Al snel in de voorbereiding van deze dag werd echter duidelijk dat de verandering er alleen kan komen als iedereen zijn deel in de oplossing doet.
Ouders, zet uw kind centraal! “In de eerste plaats verwachten we dat gescheiden ouders na de scheiding hun kind centraal blijven zetten. Ze moeten beseffen dat ze in de eerste plaats onze ouder blijven, ook lang na de scheiding zelf. We willen zien dat ouders verantwoordelijkheid blijven opnemen voor hun kinderen. Dat ze op zoek gaan naar de impact die de scheiding (en de gevolgen ervan) heeft op ons leven. Dat ze de gevolgen van de scheiding kennen en weten hoe wij dat liever zouden zien gebeuren. Ouders moeten vragen en luisteren naar onze mening en daar ook iets mee doen, in ons belang”, luidde het bij Heide.
Iedereen kent wel iemand van een gescheiden gezin “Aangezien we allemaal wel iemand kennen met gescheiden ouders zijn wij allemaal en elk van ons ook verantwoordelijk. We moeten stoppen met denken dat het vanzelfsprekend is om een scheiding te verteren. Iedereen moet weten wat de gevolgen zijn en er durven naar vragen bij KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
7
gescheiden ouders en hun kinderen. Iedereen moet ook durven ingrijpen als er zich een kwetsende situatie voordoet, bv. als je een ouder ziet zeggen: “Zeg eens aan je pa dat hij...”, klonk het bij Nika.
Beleidsmakers, luister eens bemiddeling vóór de scheiding!
en
organiseer
“Beleidsmakers moeten in de eerste plaats onze situatie beter kennen. Ze moeten naar ons verhaal luisteren en onze analyse (de gevolgen) kennen. Ten tweede moeten ze de echtscheidingsprocedure aanpassen. Wie wil scheiden, moet drie kosteloze bemiddelingssessies volgen, waarvan één verplicht. De bemiddelaar is de vaste gesprekspartner van de jongere, niet de rechter, niet de advocaten van mama of papa. De rechter baseert zich op het dossier van de bemiddelaar. Zo kunnen we zorgen dat ouders hun kind centraal stellen en dat een verblijfsregeling aangepast is aan
Ma, pa, het moet gedaan zijn alles via mij te regelen. Jullie hebben een GSM en mail, regel het met elkaar en laat mij erbuiten! het dagelijkse leven en de activiteiten van de jongere”, betoogde Thomas.
Jongeren, wat je wil is juist en durf het aan je ouders zeggen! Tenslotte denderde Sieg zijn oproep van het podium: “Toen ik van het congres kwam, had ik door dat het begrip ‘postduif’ ook voor mij gold. Ik heb thuis gezegd: “Ma, pa, het moet gedaan zijn alles via mij te regelen. Jullie hebben een GSM en mail, regel het met elkaar en laat mij erbuiten”. Dat is wat elke jongere in die situatie zou moeten kunnen
doen: de ouders aanspreken op wat hen kwetst, belemmert en stoort.” Aansluitend betrad experte terzake Claire Wiewauters het podium. Haar boodschap was klaar en duidelijk: “Deze jongeren hopen dat hun actie iets in beweging zet. Het is de opdracht van ons allen om hen niet teleur te stellen. Wat deze jongeren en hun ouders nodig hebben is een moedig beleid, maar ook de solidariteit en het engagement van ons allemaal. Wat de jongeren van de KAJ laten zien en horen, is groots. Vanuit het Kenniscentrum Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen betuigen we onze steun en ons respect”. Na de afsluitende speech van voorzitter Els weerklonk een luide “En nu... VOORUIT”, waarna het schemerdonker de trosjes terugkerende kajotters opslorpte.
Duizenden gescheiden ouders doen nadenken De kritische geesten onder u zullen zich terecht afvragen: Wat heeft dat nu allemaal uit gehaald? Hebben we daar nu wel iets mee bereikt? Het is waar: de situatie is niet van dag op dag veranderd. Maar wij hebben een onuitwisbaar grote stap gezet. We hebben door herhaling – lokaal, regionaal en nationaal – duizenden gescheiden ouders doen nadenken over hun eigen handelen. In tientallen afdelingen gingen activiteiten door waardoor jongeren met gescheiden ouders leerden dat over de gevolgen mogen spreken en dat ze er iets kunnen aan doen. Werkgroepen in vijf regio’s haalden de pers. Op een gegeven moment haalden we zelfs de nationale media met een groot artikel in De Morgen, interviews in Hautekiet (radio 1), in de talkshow Reyers Laat op één en een stukje in het nieuws op VTM. Op 22 november brachten MNM, Studio Brussel en Radio 1 de boodschap in het nieuws. Zo hebben we duizenden ouders verplicht om zich in te leven in wat kinderen en jongeren nodig hebben, ook (lang) na een scheiding. Daarnaast kreeg de boodschap van jongeren bevestiging door experts die autoriteit genieten in de samenleving:het Kinderrechtencommissariaat via Bruno Vanobbergen (zie
KAJ-facebook-pagina) en het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen bij monde van Claire Wiewauters. Die laatste schreef ook het boek Een week mama, een week papa. Wat kinderen bij een scheiding echt nodig hebben.
Iedereen moet weten wat de gevolgen zijn en er durven naar vragen bij gescheiden ouders en hun kinderen! Laat ons ook niet vergeten dat zelfs de beleidsmakers aandacht toonden voor onze noodkreet. Zij hebben de gevolgen nooit ontkend, wel integendeel. Ze spraken van “een prachtig initiatief” en ze vonden het sterk dat jongeren zelf de discussie voeren. De ministers van Justitie, Jeugd en Gezinsbeleid nodigden ons uit om te zien wat ze kunnen doen. Parlementslid Sonja Becq beloofde dat ze ons probeert te laten spreken in de werkgroep Justitie van het federaal parlement.
Zijn wij zelf de verandering die we in de wereld willen zien? We verwachten een zware verandering van velen, maar is het wel eerlijk om die verandering enkel van anderen te verwachten? Het was de wijze Mahatma Gandhi die – samengevat – stelde: “Wees zelf de verandering die je in de wereld wil zien”. Stellen wij onszelf die vraag: wat doe ik hier mee in mijn eigen leven? Dat zijn zeer concrete situaties: in de klas, bij collega’s, in de refter, op de speelplaats, op café of op de bus. Maar even goed thuis aan de eettafel bij ma en pa, ‘s avonds in de zetel kijkend naar het nieuws of in gesprekken met vrienden op Facebook?
En nu? Hoe verder? Twee jaar geleden gaf het KAJ-congres het startschot voor de campagne rond de gevolgen van echtscheiding. Het heeft tijd gevergd om over deze delicate onderwerpen te durven praten. Verhalen van jongeren in deze situatie kwamen maar met mondjesmaat binnen. Langzaam maar zeker namen meer jongeren engagement op, via activiteiten in de afdelingen en regio’s. Maar het duurde tot dit najaar eer jongeren op regionaal vlak de gevolgen van echtscheiding bekendmaakten aan de pers. We merkten al snel dat dit thema ‘hot’ is, vooral omdat het echt uitzonderlijk is dat jongeren zichzelf organiseren en het woord voeren. De eerste tekenen van verandering zijn nu reeds zichtbaar. Beleidsmakers toonden interesse en erkenden de pijnpunten die we aanhaalden. De vragen om de gevolgen van echtscheiding en onze droom toe te lichten zijn amper bij te houden. Tegelijk was het plan om vanaf januari de campagne rond ‘school’ op gang te trekken. Stopt het hier nu met het thema echtscheiding? Gaat alle aandacht nu plots naar het thema ‘school’ gaan? Kunnen de campagnes samengaan of hoe zit dat? De raad van bestuur en de werkgroep die de laatste maand de campagne trok, zullen nog voor het jaareinde deze vragen beantwoorden en besluiten hoe het nu verder gaat. In elk geval, je hoort er nog van!
8
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
9
VAN LEDENWERVEN TOT VERANDEREN Cursus animator
Herfstvakantie staat gelijk aan ... de animatorcursus. Zoals altijd komt dan een bende gaste samen om elkaar en de afdelingen te leren kennen, om bij te leren over ledenwerving, ledenopvolging en het actieproces en om dan met veel goesting en een stageplan naar huis te gaan.
huisbezoeken op de teller een echte expert in ledenwerving. Daarbij komen nog twee vrijgestelden die ook niet aan het proefstuk toe zijn: Kim en Marijke.
Geen cursus zonder werkgroep, natuurlijk. Daarvoor gingen we op zoek naar straffe leden of kernleden, die vol enthousiasme hun afdeling in de juiste richting sturen. Ook dit jaar stond er weer een bijzonder allegaartje paraat:
Eerst enkele reacties
Mats, lid van KAJ Tielt en meester-ledenwerver, maakt de Tieltse pleintjes onveilig en neemt deze gasten mee naar de KAJ. Hij staat ook bekend als professioneel actievoerder in de regionale campagne echtscheiding. Evelyn, kernlid bij KAJ Malderen Meisjes, aka ‘Kegel’, kent haar leden door en door én smijt zich 100 % in elke regionale activiteit. Johanna, kernlid van KAJ Hooglede, is met honderden
Met 16 deelnemers, 5 begeleiders en 3 koks kon de week starten. Het werd een drukke week, met veel inhoud maar ook tijd voor plezier.
Heide: In het begin van de cursus had ik vooral stress om op cursus te gaan. Het is een volledige nieuwe groep en je kent er enkel de mensen van je eigen afdeling. Uiteindelijk was er niets om stress voor te hebben. Iedereen was vriendelijk en babbelde met iedereen. Het was een echte KAJ-sfeer, je voelt je meteen op je gemak. Zelfs al kom je alleen, er is niks om over te stressen. Tiffany: Ik was om eerlijk te zijn eerst bang om op cursus te gaan. Het was een heel nieuwe ervaring en ook een grote afstand voor mij. Maar ik ben super blij dat ik toch ben meegegaan. Door deze cursus leer je mensen kennen van Limburg tot aan de zee. De mensen verwelkomen je alsof we elkaar al jaren kennen. Je kan jezelf zijn en hoeft je voor niets te schamen. Je kan zo gek doen als je wilt. It’s a once in your lifetime experience! Zeker de moeite waard. Evelyn: Ik vond de cursus bijzonder leerrijk. Ik heb heel veel opgestoken over KAJ, de beweging en de idealen. Het was zalig hoe die gasten zich zo inzetten voor de actie rond echtscheiding. Zelfs de gasten voor wie het eerst een vervan-mijn-bed-show leek.
Een overzichtje Beginnen doen we bij het begin, nl. elkaar leren kennen: Wie is hier allemaal aanwezig? Vanwaar komen ze? Waar is iedereen mee bezig? Op dag 1 leggen we de basis om de rest van de week intensief, vol vertrouwen te kunnen samenwerken. Alles is natuurlijk ook bruikbaar in de eigen afdeling, bewust omgaan met kennismaking is ook daar nodig.
10
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
Dag 2 is het is tijd om ledenwerving te bekijken: iedere jonge gast zou ook KAJ moeten kunnen beleven, maar hoe zorgen we daarvoor? Iedereen kan vertellen hoe hij ledenwerving doet. Wat werkt er? Wat vinden we moeilijk? Hoe kunnen we het beter doen? Maar met praten alleen gaan we er niet geraken, dus we gaan samen op pad: gasten aanspreken, hen leren kennen. Stap voor stap overwinnen we onze drempels. De dag eindigen we met concrete besluiten: “In mijn afdeling ga ik vanaf nu op deze manier aan ledenwerving doen.” Mats: Ik doe ledenwerving op de pleintjes. Niet iedereen moet het op deze manier doen, maar de stappen zijn wel altijd dezelfde: eerst gasten leren kennen, dan pas een gepast voorstel doen gebaseerd op wat we hebben gehoord en uiteindelijk in KAJ de nieuwe leden samenbrengen met de bestaande.
gaf dit ons! Onze actie bestond uit een originele flashmob die we een aantal keer deden: zowel aan het station als in de winkelstraat. Na de flashmob verspreidden de gasten zich om mensen aan te spreken: Wat denk je dat je nu gezien hebt? Wat betekent dit? Ken je mensen die gescheiden zijn? Maar het topmoment van mensen aanspreken, was toen er een groepje van de Scouts afkwam. “Hallo, wij zijn van de KAJ en wij maken een bekendmaking rond de gevolgen van echtscheiding. En wat doen jullie?” Na onze actie vertaalden we de gekregen inhoud naar een stageplan. Want pas na de cursus start het echte werk: stap voor stap werken aan ledenwerving, ledenopvolging of een ander project in onze eigen afdeling.
Dag 3 draaide rond “als we nieuwe leden hebben, moeten we die ook beter leren kennen”. Vriendschap is de basis in KAJ. We bekijken grondig hoe goed we onze eigen leden kennen: enkel oppervlakkig of kennen we ook hun gevoel daarbij? Wat steekt hem tegen? Welke gevolgen heeft het dat haar ouders gescheiden zijn? Wat doet dat met hem dat hij van richting moet veranderen? Want dit weten, vormt toch de basis voor de verandering? Als we niet weten hoe het met onze gasten gaat, hoe kunnen we dan iets veranderen? Dag 4 vliegen we er helemaal in: “KAJ staat voor verandering”, “zien-oordelen-handelen”, “actie”. We worden ermee om de oren geslaan, maar wat het echt betekent, weten we alleen maar door het te ondervinden. Na een geschiedenislesje over KAJ gaan we het gewoon doen. We ondervinden zelf het actieproces stap voor stap: luisteren naar de verhalen van gasten met gescheiden ouders, hen bevragen totdat we tot concrete feiten komen, al deze feiten per thema leggen. Dan oordelen we wat de ideale situatie is en tenslotte: wat gaan we er aan doen? Het bekendmakingsmoment in Roeselare was hiervan het resultaat. De voorlaatste dag begon met onze bekendmaking in Roeselare. De pers werd gebeld om 9u ‘s morgens en tegen 10u stonden er journalisten van drie kranten. Wat een boost
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
11
DE REGERING BESLIST OVER ONZE TOEKOMST! Hart boven hard - betoging 6 november
En dan was het zover De regering werd gevormd en zij beslisten over zaken die voor hen ver-van-hunbed-show zijn, maar voor ons een dagelijkse realiteit zijn. Grote gevolgen voor ons, de werkzoekende jongeren. Voor ons, de jongeren die werken met tijdelijke contracten en interimcontracten. En voor ons, alle jongeren die nog dromen van een toekomst!
Op 6 november werd een nationale betoging georganiseerd Wij, enkele jongeren uit Oostende, wilden daar absoluut bij zijn. Want wij aanvaarden de besluiten van de nieuwe regering niet zomaar! Staat iedereen er wel bij stil wat voor ons de gevolgen zijn? Want wat voor veel mensen de logische dingen in het leven zijn, zijn voor ons niet zo simpel. En de nieuwe regering maakt het ons enkel nog moeilijker en maakt onze toekomst nog onzekerder!
De regering beslist
Nathan: Ik had meegespeeld in de eerste helft van de voetbalmatch. Tijdens het kwartier rust, zat ik in de kleedkamer en checkte ik mijn gsm. Ik had een gemiste oproep van TempoTeam. Ze zeiden me dat ik over een uur verwacht werd in het magazijn van Maenhout. Ik heb mijn gerief moeten nemen, de trainer een “dikke sorry” moeten zeggen en een uur later stond ik daar in Maenhout, met mijn sportzak nog mee. Als de trainer vraagt “Zal ik op je kunnen rekenen?”, kan ik nooit met zekerheid antwoorden. Zal ik mijn leven nog minder kunnen plannen?
Om ons -werkzoekende jongeren- twee halve dagen in een week verplichte gemeenschapsdienst te laten doen. Xander: Mijn leven als werkzoekende is een rollercoaster. De ene week sta ik aan de interimkantoren en ben ik werkloos. De andere week zit ik in de lessen van een VDAB-opleiding. Een andere week sta ik aan de band dozen te vullen. En dan begint het weer opnieuw. Nu komt daar nog bij dat ik twee dagen in een week gemeenschapsdienst zal moeten doen. Zal ik door de gemeenschapsdienst vast werk kunnen
Om 7 procent van de uitkering in te leveren voor ons -werkende jongeren met tijdelijke contracten Shauni: Ik heb in H&M een deeltijds contract van 19 uren per week. Aan de ene kant ben ik gelukkig, ik heb een job. Aan de andere kant is het elke maand bang afwachten en rekenen of ik die maand kan rondkomen. En vergeet het maar om met dat loontje samen met mijn vriend te wonen, want ik zou te afhankelijk zijn. Als een vriendin vraagt “Heb je geen zin om na al die jaren samen te wonen?”, durf ik daar niet meer op antwoorden, want hoe moeten we dan rondkomen als ik binnenkort nog eens minder verdien? Zal ik nog kunnen geloven in mijn toekomst?
Om de uitkering voor ons -werkzoekende jongeren onder de 21 jaarte laten vallen Jonathan: Ik zou héél graag alleen gaan wonen. Maar dat gaat niet: met interimcontracten willen de huurbazen mij geen huurcontract laten tekenen. En zelfs met de aanvullende uitkering is dat zeker niet genoeg om te sparen. Nu komt daar nog bij dat mijn uitkering weggenomen wordt. Als mijn ouders vragen “Ga jij thuis blijven wonen?”, kan ik daar zelfs niet meer op antwoorden. Zal ik nog kunnen dromen van een eigen leven?
Om ons -werkende jongeren met interimcontracten- nog flexibeler te laten zijn 12
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
13
krijgen? Als mensen me vragen “Wat doe je in het dagelijkse leven?”, kan ik daar geen pasklaar antwoord op geven, want ik weet het zelf niet meer. Zal ik zelf nog weten wie ik eigenlijk ben?
Om ons -werkende jongeren met interimcontracten- te verplichten elke job aan te nemen, hoe ver die van onze woonplaats ook mag zijn. James: Ik werd ‘s avonds om 18u gebeld dat ik de volgende dag de vroege shift van 5u moest draaien in een bedrijf in Wevelgem, 65 km hier vandaan. Mijn vader had de auto nodig. De eerste trein naar Kortrijk vertrok om 4u35, veel te laat dus. Ik ben die avond bij een vriend van een vriend, die ik niet eens kende, moeten gaan slapen om toch op tijd op het werk te staan. Als mensen me vragen “Hoe hou jij dat vol?”, durf ik daar zelfs niet aan denken. Zal het mij lukken om nog flexibeler te zijn?
En nu Onze droom is dat we daar met alle duizenden (tijdelijk-)werkzoekende jongeren staan! Daarom gaan we daar nu lokaal mee verder. We proberen de gevolgen voor zoveel mogelijk jongeren te leren kennen. Dat doen we door jongeren aan te spreken in het jeugdhuis en te praten met de mensen waar we mee samenwerken, jonge gasten op de tram en de trein, enz. En eigenlijk beseffen we dat vele gevolgen voor ons dezelfde zijn als voor andere jongeren. De gewone dingen in het leven – waar mensen met een vast contract niet bij stilstaan – zijn voor ons heel moeilijk. Een verjaardagsfeestje organiseren? Vergeet het, want misschien word ik op mijn eigen feest gebeld door het interimkantoor om te gaan werken.
Een gezin stichten? Vergeet het, want de kans bestaat dat ik dan naar mijn vriendin moet bellen: “Sorry, ik kan onze kleine toch niet ophalen vanavond, want ik moet toch gaan werken.”
Met vrienden op café gaan? Vergeet het, me niet kunnen smijten en geen pintjes drinken, want misschien word ik opgebeld om te gaan werken?
We trokken ten strijde We wilden vooral dat mensen deze persoonlijke gevolgen zouden zien. Daarom schreven we elk op onze witte t-shirts één van deze persoonlijke gevolgen. Gevolgen in het leven door te werken met interimcontracten, tijdelijke contracten, deeltijdse jobs, werk te zoeken, enz. En wat de impact is van de maatregelen die de nieuwe regering daar nog eens bovenop smijt.
Het is elke maand bang afwachten en rekenen of ik die maand kan rondkomen. En vergeet het maar om met dat loontje samen met mijn vriend te wonen. We bonden ons vast aan elkaar en hadden borstels bij om in een rij de straten te vegen, dit als teken van de gemeenschapsdienst. We hadden vlaggen, trommels, spandoeken en onze stem mee, in naam van duizenden andere jongeren!
Meepraten met mijn broer over collega’s? Vergeet het, want ik heb met mijn weekcontracten elke week andere collega’s. We zullen deze gevolgen bundelen en daarmee naar lokale organisaties stappen om dit bekend te maken. Daarna gaan we onze gevolgen van precaire werksituaties bekendmaken aan het grote publiek in Oostende. Jullie horen er nog van! Want hé, wij mogen nog dromen van alleen wonen of met ons lief samenwonen! Wij mogen nog dromen om eens over “vaste collega’s” te kunnen praten! Wij mogen nog dromen van een week vooruit te kunnen plannen! Wij mogen nog dromen dat wij dit kunnen veranderen!
Want wij hebben het gevoel dat we gestraft worden omdat we nu eenmaal geen vast contract te pakken krijgen. Maar daar laten we het niet bij! Daarom vonden we het belangrijk erbij te zijn. Toen we aan enkele mensen vertelden dat wij gingen betogen, kregen we dikwijls de reactie: “Dat gaat toch niets veranderen!” Maar als iedereen zo denkt, zal er inderdaad niets veranderen.
14
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
15
DOOR DE ADRENALINE GING HET VANZELF! Regionale bekendmaking ‘gevolgen van echtscheiding’ Gent-Eeklo
E., 21 jaar: Sinds de scheiding wonen we in een kleiner huis. Logisch ook, want mijn mama moest plots alleen een huis kunnen betalen. Maar sindsdien heb ik geen plaats meer voor mijn drum op mijn kamer. Die staat nu ergens op een zolderkamertje waar ik er niet echt op kan spelen. Ik vind het wel erg dat ik daardoor mij hobby heb moeten opgeven. Als ik ooit alleen woon, wil ik daar zeker terug mee beginnen. T., 18 jaar: Mijn vader zie ik negen dagen en dan ben ik vijf dagen bij mijn moeder. Dat is nogal stom. Ooit is dat besloten, maar naarmate de tijd vordert, is die regeling niet meer handig. Het kan niet zomaar veranderen omdat het gerecht dat zo heeft bepaald.
Na het verzamelen van een heleboel verhalen en onderling uitwisselen over onze situatie was het voor ons duidelijk: wij kennen de gevolgen van echtscheiding vanuit onze eigen verhalen en de verhalen van vrienden. We zagen steeds dezelfde lijnen terugkomen en besloten: dit moest veranderen. We waren het grondig beu dat volwassenen dit debat voeren, dat onze stem niet naar voor komt. In het beste geval dat we ‘significant minder geneigd zijn om te trouwen’. Omdat het ook ons aanbelangt, hebben wij ervoor gekozen om ons te mengen in dit debat: niet met statistieken, wel met onze verhalen, onze feiten, onze analyse.
16
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
Wij zijn als een postduif die over en weer vliegt tussen ouders om boodschappen over te brengen. We voelen de financiële gevolgen van de scheiding. Twee huizen hebben bezorgt ons veel ongemakken. We voelen ons niet meer thuis in ons eigen huis. Mensen luisteren niet naar onze verhalen over de scheiding. We moeten veel sneller zelfstandig zijn.
T., 19 jaar: Doordat ik in twee huizen woon, heb ik nooit het gevoel dat ik thuis ben. Het is constant op kamp zijn. Ik voel me nog meer thuis bij mijn vriendin. Ik zou liever geen bezoeker zijn en echt mijn eigen plek heb.
Waarom hebben jullie dit filmpje gemaakt? Nika: Met een filmpje kunnen we veel jongeren bereiken, we zijn allemaal wel dagelijks actief op sociale media. Daarbij is een film leuker om naar te kijken dan een geschreven document. Onze verhalen bekend maken en op deze manier verandering brengen in deze situaties stond centraal.
De hype in de pers Hoe is die persaandacht verlopen? En wat betekende dit voor jullie?
Thomas: Ik wist dat echtscheiding de laatste tijd regelmatig in de media was. Ik was al in spanning aan het afwachten tot de regionale bekendmaking en had dan ook vrij genomen van school zodat ik kon verderwerken aan de film. Toen ik hoorde dat ze een interview wilden voor De Morgen, dacht ik meteen: “wow, die mensen zijn echt geïnteresseerd in ons verhaal.” Daarna ging de bal aan het rollen en kregen we talloze telefoons en berichten van mensen die ons verhaal wilden horen, met als hoogtepunt Reyers Laat natuurlijk.
Ik heb nooit het gevoel dat ik thuis ben. Het is constant op kamp zijn. Ik voel me nog meer thuis bij mijn vriendin! Nika: We hadden al deze aandacht van de media niet zo snel verwacht. We waren nog niet klaar met onze voorbereiding en het was al zo ver. We hebben met onze interviews, artikels en aflevering in Reyers Laat laten zien dat KAJ niet stil zit. Het was wel raar om ons hoofd zo in de kranten te zien en mezelf op televisie te kunnen bekijken. Op televisie komen is nooit één van mijn doelen geweest, maar door de adrenaline en mijn overtuiging dat we goed bezig zijn met de campagne, ging het vanzelf. Ik was veel minder zenuwachtig omdat ik echt achter de campagne sta. Met onze regionale campagne hebben we de nationale
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
17
WAT IS BELANGRIJK IN HET LEVEN VAN EEN JONGERE? Alleen jullie kunnen daarop antwoorden!
bekendmaking al stevig op gang getrokken.
Heb je hier dan veel reacties op gekregen? Nika: Ja, veel positieve reacties. Deze zijn een enorme boost om verder te gaan met de campagne. Enkele van mijn vrienden die ook gescheiden ouders hebben, staan echt achter onze campagne. Weten dat we een verschil maken, is een extra dikke stimulans!
Enkele van mijn vrienden staan echt achter onze campagne. Weten dat we een verschil maken, is een extra dikke stimulans! Thomas: Oud-leerkrachten en vrienden waren enorm steunend en positief, de nodige grapjes inclusief natuurlijk. Ook mensen waar ik minder mee sprak, begonnen plots te praten over hoe ze zichzelf herkenden in mijn verhaal of onze feiten. Mijn ouders op zich waren eerst een beetje in shock, denk ik. Zij hadden – nog minder dan ik – verwacht dat het zo’n hype zou worden. Maar zowel men ma als pa waren heel steunend en stiekem ook wel trots.
Zijn er dingen die je liever anders had gezien? Of waar ben je net heel trots op? Nika: “De media kan je woorden verdraaien, daar moet je mee oppassen”, zeiden mensen tegen mij. Nu begrijp ik die uitspraak volkomen, want het is inderdaad zo dat de media voornamelijk sensatie zoekt. We moesten enorm letten op wat we precies zeiden om niet als slachtoffers over te komen (als kinderen van gescheiden ouders), maar als jongeren die campagne voeren en daarmee veranderingen teweeg willen brengen. Ik ben trots op hoe we na twee jaar toch tot hier al zijn gekomen. Voelen dat we samen aan zo een belangrijke campagne werken, is een machtig gevoel. Kajotters inspireren en helpen elkaar, daar draait het uiteindelijk om.
18
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
Acties gaan nooit vanzelf en je komt sceptici tegen die je misschien zullen ontmoedigen, maar samen kunnen we echt een verschil maken!
Het bekendmakingsmoment Zaterdag was het dan eindelijk zover, hoe voelde dat voor jou? Thomas: Ik was enorm trots tijdens de vertoning en kon niet stoppen met lachen. Iedereen reageerde er anders op, maar ze dachten er tenminste over na.
Wat willen we nog bereiken hiermee? Thomas: Vooral dat mensen blijven denken aan wat het kind wil en voelt. Vaak worden experts ingeroepen om zoiets te bepalen voor de jongere terwijl een jongere zeer goed weet wat hij wil en dat ook zelf kan zeggen. Nika: Ik geloof in de verandering die we samen kunnen veroorzaken. Onze stem en enthousiasme zijn onze troeven en die kan niemand van ons afnemen. Veel echtscheidingen gebeuren op een foute manier. Met de campagne zal daar verandering in komen en jongeren zullen het heft in eigen handen nemen.
Mijn ouders op zich waren eerst een beetje in shock, denk ik. Maar zowel men ma als pa waren heel steunend en stiekem ook wel trots!
De gasten van de campagne echtscheiding vertelden zaterdag in Brussel, met steun van honderd vrienden, wat belangrijk is in hun leven en wat door de echtscheiding op het spel komt te staan. Hun ontbreekt vaak een warme thuis, eigen persoonlijke ruimte, bevestiging, vrijheid, een plaats om zich te kunnen ontwikkelen. Kortom, zaken die jongeren belangrijk vinden: een plek om thuis te komen, thuis te zijn, waar je spullen staan, waar je jezelf kan zijn zonder commentaar te krijgen, waar je privacy hebt, kan samen zijn met familie en een film kan kijken, een plek waar je graag gezien bent en waar je steeds terecht kan, kunnen doen wat je graag doet, zoals een leuke hobby of met vrienden op café of hen thuis ontvangen, enz. Niet enkel in de situatie van echtscheiding voelen jongeren dat hun jong leven of jong-zijn in gevaar is. Ook op school wordt de ontwikkeling van jongeren niet altijd gestimuleerd. We willen graag weten wat jullie beleven op school.
School Keuze studierichting? Op 19 november verscheen in De Standaard, De Morgen en Het Laatste Nieuws het artikel ‘Leerlingen secundair onderwijs missen “goesting” om te leren’. Hoe zit dat bij jou? Volgens het artikel heeft dit te maken met de beïnvloeding van je studiekeuze door je omgeving. Is dit zo? Op welke manier kies jij je studierichting? Is dit iets wat jij graag wil doen? Is dit jouw droom? Omdat je er heel goed in bent en omdat je jouw talenten wil ontwikkelen? Of omdat iedereen die richting kiest? Of omdat je ouders dat willen? Of omdat de leerkracht zegt dat dat het beste voor jou is? Of omdat je denkt dat je dan later meer kans hebt op een job of meer geld zal verdienen?
Stages? Hoe wordt jouw stage georganiseerd? Wat vind je van de stages? Is het nuttig? Kan je de ervaring gebruiken later, in een werkomgeving? Krijg je hulp of word je ondersteund in het zoeken van een stageplaats? En wat als je geen stageplaats vindt?
Ontwikkelen van je talenten? Waar ben je goed in? Krijg je daarvoor ook de meeste erkenning? Word je daarvoor het meest gewaardeerd? Of krijg je enkel goede
punten als je een goede denker bent? En braaf bent, je mond houdt en stil zit? Maar wat als je dan vooral goed bent met je handen? Is BSO dan minderwaardig dan ASO? Heb je de indruk dat er te veel leerstof is? Heb je veel huiswerk? Heb je veel testen? Heb je nog veel tijd over? Heb je tijd voor hobby’s? Heb je de indruk dat leerkrachten erg snel gaan en je niet kan volgen?
Straffen? Mag je piercings dragen, een korte rok of spaghetti-bandjes? Mag je met gekleurd haar naar school? Wat als je iets vergeten bent? Mag je praten in de gangen? Mag je je gsm op de schoolplaats gebruiken? Wat vind je van al deze regels? Zijn de straffen goed, zijn ze nodig of zijn ze te streng?
Voorbereiding op later? Is school een goede voorbereiding op het latere leven, een latere job en werkomgeving? Wat vind je goed? Wat ontbreekt nog? Wat zou je nog graag op school leren?
Wij willen het allemaal weten! Zou het niet fantastisch zijn als we met jouw verhaal de samenleving een beetje zouden kunnen wakkerschudden? Zou het niet fantastisch zijn als we met jouw verhaal de onderwijswereld bewust zouden kunnen maken van zaken die beter kunnen? Zou het niet fantastisch zijn, moesten we met jouw verhaal het beleid kunnen beïnvloeden zodat ‘school’ niet enkel gericht is op economische ontwikkeling maar ook op de ontwikkeling van jonge mensen? Neem contact op met je vrijgestelde om jouw verhaal te doen!
KAJ-MAGAZINE - JG 8 NR 4 - DECEMBER 2014
19
DAAROM BEN IK BIJ KAJ! Inschrijvingen
+ mogen jong zijn; + zelf mogen samenkomen;
+ samen eigen activiteiten mogen houden;
+ vrienden mogen maken; + een zekere, stabiele job verdienen;
Je schrijft in bij KAJ en vindt dus dat jongeren... + een zeker, veilig, leuk leven moeten kunnen uitbouwen; + gehoord moeten worden – thuis, + hun eigen baas mogen zijn; op school, op ‘t werk én in de politiek; + mogen leren;
+ door KAJ verzekerd moeten zijn voor ongevallen e.d.
- jongeren alleen thuis moeten zitten; - regio-activiteiten overbodige luxe is; - jongeren in stilte moeten voetballen; - jongeren geen vrije tijd nodig hebben;
- afdelingen geen ondersteuning van een vrijgestelde nodig hebben; - jongeren niet moeten begrijpen wat in de samenleving gebeurt ;
Je schrijft níét in bij KAJ en vindt dus dat... - jongeren op school moeten zitten, zwijgen, schrijven en luisteren;
- Cardijn een onnozele figuur was om snel te vergeten;
- ‘respect’ en ‘solidariteit’ achterlijke waarden zijn. - kernleden geen sterke KAJ-cursussen verdienen; - zien-oordelen-handelen lariekoek is; - jongeren en afdelingen in de rest van Vlaanderen en de wereld maar hun plan moeten trekken;
Hoe raak ik ingeschreven? 1 - Zeg aan je kernlid of verantwoordelijke dat je je wil inschrijven. 2 - Betaal 12,50 euro (of 7,50 euro als je broer of zus al 12,50 euro betaalde). 3 - De verantwoordelijke geeft een ledenlijst met o.a. jouw naam door aan nationaal. 4 - De verantwoordelijke krijgt een factuur voor het lidgeld van jouw afdeling. 5 - Eens deze factuur betaald is door jouw afdeling, ben je ingeschreven!
20
KAJ-MAGAZINE KAJ-MAGAZINE -- JG JG 8 8 NR NR 4 4 -- DECEMBER DECEMBER 2014 2014