Database technologieclusters.
Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
M Nee Fotonica Ja Nee Nee Toelichting: Laser on a chip samen met integratie van optische elementen maakt kleine multipurpose detectoren mogelijk met klein verbruikt vermogen. De levensduur van lasers is nog beperkt. NL kleine speler. Assessment:
M Nee Generiek Ja Nee Ja Toelichting: Sterke heritage in NL op gebied van instrumentatie (SRON, TNO, cosine). Resolutie en gevoeligheid nemen toe, evenals complexiteit van het instrument. Veel one-offs, recurring zit vooral in de faciliteiten en de mensen in mindere mate in de producten. Trend naar compactere instrumenten die in meerdere banden meten. Goed toespitsen op NL expertise. Assessment:
G Nee Generiek Ja Nee Nee Toelichting: TNO en NLR voor defensie Radar en Sar projecten uitgevoerd. Breedbandige Phased array antennas in opkomst (Lionix, Thales, ASTRON). Er is technische heritage, ontbreekt NL RV ervaring. Zowel mogelijkheden voor detectie als communicatie/navigatie.
Radar, Sar, GPR, InSAR, breedbandige hoge capaciteit (of juist smalbandige lage capaciteit) zenders/ontvangers Aardobservatie, altimetrie, planeetonderzoek, Assessment: telecommunicatie, navigatie Defensie, marine, exploratie, UAV, … geïntegreerde uitleeselectronica, mini-Radar met hoog vermogen, RF fotonica Defensie / Wetenschap / telecommunicatie / Navigatie 06 E III, 07 A I II III IV V, 12 A III, 23 B VII
NSO eigenaar
Potential new key technology
RV-project ervaring?
Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out)
Recurring business?
Product / Output
Voldoende heritage in NL?
Partijen Programma's (lop. en toek.)
Aansluiting bij welke brede techn. Ontwikkeling?
Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe
Transmitter, transponder, antenneontwerp, arrays, kalibratie, antennes, netwerktechnieken, versterker, modulator, phased array, optical beam forming… Radio LG, MG, KG, RADAR, microwave, SAR Thales, TNO D&V, TUD-DEOS, ASTRON, NLR, LIONIX ARTES
Commercieel gebruik?
Gebruik voor kleine satellieten? 1 Ruimtesegment 1.1 Payload/Detectoren/Communicatie 1.1.1.1 EM-spectrum – Optisch – Actief Technologie / Capability Laser, optoelectronica, laserdetectoren Meetgrootheid / Principe IR, VIS, UV Partijen Cosine, TUD-DEOS, … Programma's (lop. en toek.) TBD Laseraltimeter, microlaser, laserspectrometers/Product / Output analysers, Laser Mass Spectrometer, LIDAR Planeetonderzoek (Europa en andere manen), Ruimtetoepassing aardobservatie, kleine missies, remote sensing Andere toep. (spin-out) Vliegtuig remote sensing, UAV, microscopen Potential new key technology Microlaser Huidig Primair gebruik/markt Wetenschap Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 17 A, 23 B IV 1.1.1.2 EM-spectrum – Optisch – passief spectrometers: Bolometers, TES, KID, CCD, MCP, SPEX, gratings, superconducting/heterodyne Technologie / Capability receivers, optics, mixers, optische chips Meetgrootheid / Principe IR, NIR, SWIR, VIS, UV, Thz, X-ray, gamma, SRON, TNO-S&I, DS, MECON, Cosine, TUD-DEOS, Partijen lionix Programma's (lop. en toek.) ESA COSMIC VISION, EOEP, HSR camera's, spectrometers, astrofystische en atmosferische instumentatie, multispectrale imagers, Product / Output integrated payloads Remote sensing in Sterrenkunde, astrofysica, atmosfeeronderzoek, aardobservatie, Ruimtetoepassing planeetonderzoek (exoplanets) Analysers, scanners, detectors op de grond, in de lucht (voedsel, stoffen in lucht/water, materiaalonderzoek, detectorpoortjes, …), remote Andere toep. (spin-out) sensing, microscopen Potential new key technology fotonica Huidig Primair gebruik/markt wetenschap (NL) Toekomstig gebruik 16 A I, II, 16 B I, II, III, 16 C I, II, IV, V, 17 B I,II, III, IV, Referentie ESA tech tree V, VI, 17 C II, III, 20 B I II, 23 B IV 1.1.2.1 EM-spectrum – Radio (RF) – actief
1.1.2.2 EM-spectrum – Radio – passief Transmitter, transponder, antenna, versterker, Technologie / Capability modulator, signaalverwerking Meetgrootheid / Principe Radio LG, MG, KG, passieve Radar Partijen ASTRON, JIVE, TU's, ISIS, Programma's (lop. en toek.) LOFAR, OLFAR
Product / Output
space-antennes, ground-based antennes Space-Very Long Baseline Interferometry, Ruimtetoepassing Aardobservatie (SMOS), golfhoogte Andere toep. (spin-out) LOFAR, VLBI geïntegreerde uitleeselectronica, mini-Radar met hoog vermogen Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Wetenschap Toekomstig gebruik dynamische interferometry Referentie ESA tech tree 12 A II, 12 A III, 17 C I, 23 B III 1.1.3.1 Ander meetgrootheden - afstand/tijd Technologie / Capability Optisch/laser, radio/radar, tijdmeting Meetgrootheid / Principe Tijd, fase, golflengte Partijen TNO D&V, ASTRON, TUD-EWI, Programma's (lop. en toek.) GPS receivers, klokken, radio/radar Product / Output ontvangers/zenders Ruimtetoepassing nog niet Andere toep. (spin-out) Navigatie, marine, RDS, UAV Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt plaatsbepaling, location based services Toekomstig gebruik Navigatie, radioplaatsbepaling Referentie ESA tech tree 6 E V, 16 C III 1.1.3.2 Andere meetgrootheden - snelheid / versnelling / zwaartekracht Elektrostatische detectie, stroom/voltmeting, feedback systemen, versterkers, MEMS, SQUIDS, snelle ADTechnologie / Capability DA conversie Meetgrootheid / Principe versnelling, g, Partijen SRON, UT/MESA+, Melexis, TNO, TUD, Programma's (lop. en toek.)
Product / Output Ruimtetoepassing
Accelerometer, gradiometer, gyroscoop, microgradiometer Planeetonderzoek, aardobservatie, kleine missies, formatievliegen, AOCS, Navigatie, inertial navigation, trilling/stabilisatie, exploratie, aerial survey, zwaartekracht, boreholes, MEMS gravimeters
Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 15 A IV, 15 E, 23 B VIII 1.1.3.3 Andere meetgrootheden - in situ sensing Microfluidic chips, lichtgeleidende chips, biotracers, Technologie / Capability Optical Fiber ringtechnologie Meetgrootheid / Principe metingen door direct contact met subject Partijen Lionix, TNO I&T, UT/MESA+, WUR, Dutch Space Programma's (lop. en toek.) Lab-on-a-chip, (Life marker chip), Optical Fiber ring Product / Output (P,T, sensor), planeetonderzoek, atmosfeeronderzoek, ISS, in-situ Ruimtetoepassing research Andere toep. (spin-out) druksensoren, molecuuldetectie Potential new key technology Lab-on-a-chip Huidig Primair gebruik/markt gezondheidzorg Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 14 A I, 17 C III
A Nee Generiek Ja Nee Nee Toelichting: Meerdere antennes => radiointerferometrie (statisch OLFAR, dynamisch in swarms), netwerktechnologie en signaalverwerking worden steeds belangrijker. Trend naar geïntegreerde systemen (Thales). Breedbandige Phased array antennas in opkomst (Lionix, Thales, ASTRON). Assessment:
Nee Nee Nee G Nee Generiek Toelichting: bij fundamentele fysica labs vinden ontwikkelingen plaats (bv. op gebied van optische klokken) die meer en meer raakvlakken laten zien met technologieontwikkelingen binnen de RV, zoals ook zichtbaar bij ESA meetings. Assessment:
G Nee Generiek Ja Nee Nee Toelichting: MEMS en ASICS zijn een enabling technologiën die in de komende jaren (5-10) geminiaturiseerde highperformance (gevoelige) sensoren opleveren. In buitenland RV partijen actief, als NL wil meedoen dan actief oppakken. In kleine satellieten toepasbaar in AOCS. Er is voorstel gedaan om verschillende sectoren samen deze technologie te laten ontwikkelen. Assessment:
A Nee Generiek Ja Nee Nee Toelichting: Door ontwikkelingen op Microtechnologie zijn Lab-on-a-chip applicaties mogelijk. Apperture beperkt => directe sensing technieken. Ook snellere of nauwkeuriger signaalverwerking (filters, schakelingen) komen eraan. Assessment:
1.2 Platformtechnologie 1.2.1 AOCS 1.2.1.1 AOCS - sensoren Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.)
Detector technology, vector sensing technology, mechatronica VIS, UV, B, versnelling, zwaartekracht TNO T&I, Bradford, Philips, TUD-SSE, ISIS, UT ESA missies, commerciele satellieten
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt
Sunsensors, Magnetometers, Star trackers, Gyroscopes standregeling satellieten, modules, stations. lichtregulering in auto's en kantoren digitale sensoren, plug and play ESA, universiteiten en commerciele markt
Toekomstig gebruik commerciele constellaties, formatievliegen Referentie ESA tech tree 5 B I II 1.2.1.2 AOCS / GNC - actuatoren motoren, opnemers, feedbacksystemen, Technologie / Capability mechatronica, reactiewielen, mems Meetgrootheid / Principe Partijen DS, TNO T&I, NLR, APP, TUD-SSE, ISIS, BE Programma's (lop. en toek.) Magnetotorquers, Reaction Wheels, Proportional Micro Thruster (micropropulsie), Gyroscopes, Product / Output Magnetic Attitude Stabilization System Ruimtetoepassing standregeling satellieten, modules, stations. Andere toep. (spin-out) Potential new key technology plug and play, geintegreerde AOCS systemen Huidig Primair gebruik/markt ESA, universiteiten en commerciele markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 1.2.1.3 AOCS - systemen Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.)
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 1.2.2 Onboard Communicatie
Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing
Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
A Ja Generiek Ja Ja Ja Toelichting: plannen voor het integreren verschillende sensoren tot één AOCS sensor suite, als dit te platformonafhankelijk of voor constellaties ontwikkeld kan worden is er recurring business Plug and play compatability en verdere standaardisatie zou zeer wenselijk zijn. Assessment:
A Ja Generiek Ja Ja Ja Toelichting: Veel van de genoemde producten / output zijn zowel voor de grotere satellitieten (BR & TNO) als de kleinere satellieten (ISIS) verkrijgbaar. Plug and play compatability en verdere standaardisatie zou zeer wenselijk zijn.
Assessment:
commerciele constellaties 15 A I, II, IV, V A Ja Generiek Ja Ja Nee Toelichting: In het verleden heeft DS standregel algoritmen, geïntegreerde AOCS systemen diverse systemen geleverd. Momenteel weinig interesse uit die hoek. Plug and TNO T&I, BE, ISIS, TUD-SSE, Dutch Space, NLR Play interfaces bieden mogelijkheid componenten eenvoudig in satellietsysteem te configureren. Veel interesse vanuit defensie US (ORS). Zweden werken samen met amerikanen. standregeling satellieten
Assessment:
plug and play
5 B I, II
netwerktechnologie, bekabeling, connectors, spacewire, WiFi, s/w, Plug and Play, Bluetooth, RF kbps Mbps, dataverkeer
A Ja Generiek Ja Ja Nee Toelichting: eerste ideeen vanuit TUD bij kleine satellieten (bluetooth). Nog geen werkende applicaties
Satserv, TUD-EWI&LR, ISIS, TNO-ICT, Fokker ELMO
fractionated spacecraft (swarms), alle (monolitische) Assessment: satellieten Niet specifiek Rv ontwikkeling, Gebruik van standaard communicatie protocollen, Radiatie hardening van componenten noodzakelijk? embedded systems, draadloze communicatie niet in RV 06 A III
1.2.3 On board software 1.2.3.1 Onboard Data Systems
Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 1.2.4 (satelliet) Propulsie Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.)
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt
s/w, CPU, dataopslag, HK software, Plug and Play, FFT processing, payload data processing, microelectronics for digital and analogue applications NLR, Eonic, SSBV(?)
alle satellieten (met hoge data rates)
Assessment:
01 A I II III, 02 A II, koudgaspropulsie, microfabricatie, electrostatic energy, voortstuwing BE, APP, TNO-D&V TRP, GSTP koudgasgeneratoren, micropropulsie, drukopnemers, inflatable structures, waterstof/zuurstof thrusters, ionthrusters, kleppen voortstuwing, orbit maintenance (incl. de-orbit), oppompen structuren in ruimte, standregeling blussystemen, oppompen airbags geminiaturiseerde propulsie RV
Toekomstig gebruik ?? Referentie ESA tech tree 19 A I, 19 B I, 20 C I, II, III 1.2.5 Spacecraft bus/Structures mechanische (koude en hete) structuren, systeem Technologie / Capability integratie Meetgrootheid / Principe Partijen DS, Fokker, Airborne, NLR, MECON, ISIS Programma's (lop. en toek.) (delen van) satelliet platform, payloaddecks, lanceerderstructuren Product / Output Ruimtetoepassing alle satellieten Andere toep. (spin-out) defensietoepassingen Potential new key technology composieten Huidig Primair gebruik/markt ESA
Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
A Ja ICT/Software Ja Ja Ja Toelichting: Nl expertise spitst zich toe op data compressie. Vooral bij NLR en Eonic.
20 G I IV, 20 K I
A Ja Microtechnogie Ja Ja Ja Toelichting: satellietstandregeling maakt gebruik van propulsiesystemen die voornamelijk zijn gebaseerd op chemische voortstuwing (hydrazine) en koudgas dat vooralsnog in tanks is opgeslagen. Toekomst mogelijk voor CGG.
Assessment:
A Ja MateriaalkundeJa Ja Ja Toelichting: Zowel structuren voor lanceerders, reentry (uit het verleden) en satellieten.
Assessment:
1.2.6 Elektrisch subsysteem 1.2.6.1 zonnepanelen Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.)
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 1.2.6.2 elektrische distributie Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 1.2.7 Warmtehuishouding
Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
A Ja Microtechnogie Ja Ja Ja Toelichting: DS ontwikkeld, ontwerpt en bouwt zonnepaneel systemen. Toelevering door NL partijen van componeneten/onderdelen. DS, TUD, Philips, UTwente, RU, Airborne Composites Ontwikkelingen voor speciale panelen en div. Science en AO ESA. COTS (usa), ATV, Galileo nieuwe technologie. HDRM als onderdeel van SA mogelijkheid om breder in markt te zetten. uitklapbare zonnepanelen, body-mounted zonnepanelen energievoorziening alle satelieten Assessment: hoogrendement zonnecellen op aarde, concentrator systemen dunne film technologien ESA, commerciele constellaties, AO en Science, USA telecom sats van OSC 03 B I, 15 B, 20 C I, II, III , 20 F I A Ja Microtechnogie Ja Ja Ja convertors, ASICs, PCB's ontwerp Toelichting: Beperkte deelname NL robuste elektrische ontwerpen partijen. Geen foundries die voor de RV TUD, SystematIC, Lionix, SatServ, Eonic leveren. Ontwikkeling van basiscomponenten op basis van micro elektrisch subsysteem, ASICs, PCB,s optica alle satelieten Assessment:
Dunne film zonnecellen, uitklap sytemen, system engineering. HDRM. Zonnepanelen stroomopwekken
Optical MEMS ESA, Telecom, Actieve antennes commerciele constellaties 01 C I, II Coolers, microcoolers, absorption coolers, twee fasen pompsystemen, warmteopslag, coatings en isolatie, conductive composites warmtetransport NLR, BE, DS, Thales-cryogenics, Airborne PEP, TRP Heaters, valves, containers, compressors, systemen, koeling detectoren, telecom sats ruisonderdrukking antennes (telecom), microcoolers (op chip), radiatoren, conductive panels ESA commerciele constellaties 21 A III, 21 B II,III, 21 D I III
A Ja Microfluidics Ja Ja Ja Toelichting: Koeling op sub-systeem nivo bij instrumenten. Levering van systemen voor telecom markt (MPFL) nog niet bereikt. Er is een relatie met 8.2
Assessment:
2 Grondsegment 2.1 EGSE Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output
Opnemers, feedback systemen, ADC/DAC, versterkers, SCOE, SatServ, NLR, SRON, ISIS, DS
A Ja Generiek Ja Nee Ja Toelichting: SatServ commerciele marktpositie verworven zonder steun. Standaard producten range voor satellietenbus.
testopstellingen Assessment:
Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 2.2 TM/TC, TT&C Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 2.3 Simulaties Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 3 Missie Operaties 3.1 Data processing Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.)
wordt specifiek per instrument/onderdeel ontwikkeld
8 D II Telescoop, grondantenne, netwerkconcepten,
A Ja Generiek Toelichting: ??
Ja Ja
Ja
A Ja ICT/Software Ja Ja Toelichting: Simulatie technologie is opgebouwd rondom Eurosim. Simuilatiemodellen worden in vele vakgebieden toegepast.
Ja
SatServ, TUD-EWI TT&C grondantenne systemen alle satellieten
Assessment:
geautomatiseerde systemen
12 B I s/w, modellen, data, kennis, ICT, DS, SRON, NLR, S&T, Logica, TASK24, s/w systemen, simulatoren, EUROSIM, Generieke simulaties/w voor willekeurige satellieten/missies, dedicated simulatoren
Assessment:
02 C, 08 C I
Software voor grondprocessing
A Ja ICT/Software Ja Ja Ja Toelichting: Toolkits voor AO, operationele software (OMI)
Logica, S&T, DS, NLR, TASK24, Triopsys
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
signaalverwerking, simulaties, data exploitatie, complexe netwerken
01 A I, 02 C, 09 C III
Assessment:
3.2 Mission Control Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 4 Lanceerders 4.1 Ontstekers en thrusters
Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 4.2 Koude structuren Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt
A Ja ICT/Software Ja Ja Ja Toelichting: te denken valt aan satellietformaties waarbij de sats actief gecontrolleerd worden in bepaalde newskies, satellite services, TUD-EWI (delfi-c3), ISIS configuraties. Dit vraagt nieuwe technieken voor AOCS, netwerktechnologie, communicatie etc. nog niet Assessment: operereren satellieten / constellaties,
telecom constellatie
ontbranding, materialen, chemie, aerothermodynamics, hoog belaste structuren (T,M) voortstuwing, verbrandingsprocessen, APP, TNO-D&V, NLR A5, VEGA, FLPP, NGL ontstekers voor raketmotoren, thrusters als afgeleid product? lanceervoertuig blusssysteeem met heet gas katalytische ontsteking (chemisch), akoestische initiatie RV RV 18 A IV, 18 B II, IV, 18 C I, 18 D I, 19 A II, 19 D III, 20
nvt Ja Mechatronica Ja Ja Ja Toelichting: Betreft specialistische kennis die veel investering vereist
Assessment:
mechanische structuren, composieten, lichte materialen, hybride structuren
A Ja MateriaalkundeJa Ja Ja Toelichting: betreft complexe structuren vanwege hoge thermische en mechanische belastingen.
DS, Stork Fokker, Airborne A5, VEGA, NGL, FLPP Motor frames, upperstages, Ariane, VEGA, defensietoepassingen gewikkelde structuren met hoge dichtheid, hybrids ESA
Assessment:
Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 20 G I, IV, 20 A II III 5 Command, control & communications architectuur 5.1 Guidance Navigation and control (GNC) architectuur / Space System Control Technologie / Capability onboard (autonomous) GNC, positiebepaling Meetgrootheid / Principe positiebepaling, guidance en navigation Partijen TUD-LR, TUD-EWI Programma's (lop. en toek.) Product / Output formatie vliegen, fractionated spacecraft, Ruimtetoepassing interferometrie Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Wetenschap Toekomstig gebruik Aardobservatie Referentie ESA tech tree 05 B I, II
A Nee ICT/Software Nee Nee Nee Toelichting: TUD-LR heeft fractionated spacecraft en formatievliegen als speerpunt. Hiervoor is nauwkeurige relatieve positie bepaling en control vereist Assessment:
6 Baan & Constellatie Technologie / Capability Meetgrootheid / Principe Partijen Programma's (lop. en toek.) Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt
baanbepaling baanmechanica, astronomie, signaaltheorie, numerieke systemen TUD-LR
Toelichting: nauwkeurige baanbepaling is nodig voor alle satellietmissies. In het bijzonder voor toekomstig formatievliegen is specifieke kennis op dit gebied essentieel.
baanbepaling, navigatie, astronomie
Assessment:
formatievliegen, sensornetwerken aardobservatie, navigatie, astronomie
Toekomstig gebruik aardobservatie, astronomie, navigatie Referentie ESA tech tree 10 A I, II, III 7 Applicaties / Subject zie gebruiksroadmaps 8 Ondersteunende technologie / Infrastructuur / kennis 8.1 (Uitlees, micro, opto) electronica A Ja Electronica Ja Ja Ja FPGA, ASIC, SQUID, MEMS, amplifier, ADC/DAC DC- Toelichting: Standaardisatie maken DC converters, PoL converters, Buck-converters, oplossingen generiek en dus breed radiatiehardheids, EEE componenten en inzetbaar ook buiten RV. Gebruikseisen stralingshardheid Technologie / Capability die niet RV-sectoren aan electronica Meetgrootheid / Principe signaalverwerking stellen inmiddels vaak minstens zo hoog SRON, UT, Xensor, SystematIC, Neways als in RV.Stralingshardheid is de MicroElectronics, EAMICS, AXIOM IC, DIMES, TUD- uitzondering die bijna alleen in RV geldt. Partijen EWI, Hymec Dit kan vaak via chipdesign (ipv Programma's (lop. en toek.) procesmatig) worden bewerkstelligd. stralingsharde ASICS, converters, FEE, SIR, FDM, Product / Output PCB Ruimtetoepassing uitlezen detectoren, signaalverwerking, power managemAssessment: Andere toep. (spin-out) aardse eletronica (automotive, telecom, etc.) Potential new key technology componenten ter grootte van chip Huidig Primair gebruik/markt alle ruimtevaarthardware Toekomstig gebruik ruimtevaarthardware Referentie ESA tech tree 23 A I, II, 23 B I, III, IV, VII, VIII 8.2 Koeling A Ja Generiek Ja Ja Ja Technologie / Capability Heaters, valves, containers, compressors, … Toelichting: Heeft sterke connectie met Meetgrootheid / Principe warmtetransport 1.2.7 Partijen SRON, NLR, UT, Bradford, Kryoz, Thales Cryogenics Programma's (lop. en toek.) Product / Output Coolers, microcoolers, absorption coolers Ruimtetoepassing koeling detectoren, comsat Assessment: Andere toep. (spin-out) ruisonderdrukking antennes (telecom), Potential new key technology microcoolers (op chip) Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 21 B II, III 8.3 Systeemontwerp en verificatie A Nee Generiek Ja Nee Ja Toelichting: De ESA ruimtevaartprojecten Technologie / Capability concurrent design, systeemanalyse, verificatie en AIT volgen een vaste systeemontwerpMeetgrootheid / Principe methodologie methodologie. Deze methode is Partijen DS, ISIS, APP, MECON, TNO, NLR, vastgelegd in European Cooperation for Programma's (lop. en toek.) alle esa programma's Space Standards (ECSS). Per project wordt vastgesteld welke ECSS-en worden gevolgd. Product / Output methode, procedures, werkwijzen ontwerp, assemblage, integratie, verificatie, validatie Assessment: Ruimtetoepassing van rv projecten Andere toep. (spin-out) de methodologie wordt ook buiten de rv toegepast Potential new key technology light sat approach, systems of systems approach Huidig Primair gebruik/markt ruimtevaart Toekomstig gebruik ruimtevaart Referentie ESA tech tree 08 B I, 08 C I,II, 08 D II, 20 A II, III, 20 D II, 24 A I
8.4 Ruimtevaartuig omgeving en effecten Inflight monitoring, health monitoring, damage Technologie / Capability tolerance, teleoperations Meetgrootheid / Principe software based Partijen S&T, NLR Programma's (lop. en toek.) alle esa programma's autonome besturingssystemen, op afstand bedienen Product / Output van systemen lanceerders, satellieten, iss, rovers, etc. (zeer breed Ruimtetoepassing toepasbaar) serivce robotics, nuclear, toxic waste disposal, Andere toep. (spin-out) telemedicine, energy industry Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt ruimtevaart exploratie missies, aanboren van moeilijk bereikbare Toekomstig gebruik olie- en gas bronnen, telemedicine Referentie ESA tech tree 04 A II, 04 B II 9 Overig 9.1 Experimenteer faciliteiten ISS Technologie / Capability Containment and Sterilisation Meetgrootheid / Principe Partijen Bradford Engineering Programma's (lop. en toek.) ISS, exploratie (MSR, bezoek aan asteroide (?)) Product / Output Gloveboxes Ruimtetoepassing containment en sterilisatie van laboratoria, Andere toep. (spin-out) werkruimtes, werkpakken, robots, gereedschappen Potential new key technology low T sterilisation Huidig Primair gebruik/markt ruimtevaart Toekomstig gebruik ruimtevaart, laboratoria Referentie ESA tech tree 14 A I, 14 C V
A Nee Generiek Ja Nee Ja Toelichting: S&T ontwikkeld ook applicaties voor niet rv markt (energie industrie).
Assessment:
nvt Nee Generiek Toelichting:
Assessment:
Ja Nee Ja
9.2 Robotarm Technologie / Capability robotica, mechatronica Meetgrootheid / Principe Partijen DS Programma's (lop. en toek.) ISS, Eurobot Product / Output robotarm Ruimtetoepassing robotarm op ISS Andere toep. (spin-out) geen Potential new key technology dextrous manipulaton Huidig Primair gebruik/markt operatie ISS Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree 13 A I, II, 13 B I, II 9.3 Environmental control Life Support (ECLS) en In-situ Resource utilisation (ISRU) Technologie / Capability kleppen, pompen, sensoren, warmtewissellaar Meetgrootheid / Principe pvt Partijen BE Programma's (lop. en toek.) iss, exploratie Product / Output Closed Loop Air Revitalisation System Ruimtetoepassing iss Andere toep. (spin-out) onderzeeers Potential new key technology miniaturisatie Huidig Primair gebruik/markt iss Toekomstig gebruik exploratie, commerciele ruimtevaart Referentie ESA tech tree 22 A I, II 9.4 Composieten ontwerp en productie van composiettoepassingen, Technologie / Capability fiberplacement, Meetgrootheid / Principe Partijen Airborne, Dutch Space, GTM, NLR, TUDelft Programma's (lop. en toek.) ESA zonnepanelen,
Product / Output Ruimtetoepassing Andere toep. (spin-out) Potential new key technology Huidig Primair gebruik/markt Toekomstig gebruik Referentie ESA tech tree
solar panel substraten, raketstructuurdelen, CFRP's, GLARE mogelijk in thrust frames spin-in vanuit luchtvaartoepassingen, spin-out radiotelescopen warmte en elektrisch geleidende composieten solar array, wellicht ook thermoplasten mogelijk? nog niet opgenomen
nvt Nee Robotica Nee Nee Ja Toelichting: Voortkomend uit ambities in Robotica (ERA-arm), gebrek aan aansluiting met non-space industrie, te weinig opdrachten om alleen op ruimtevaart te richten. One-off markt. Assessment:
Nee Nee Ja nvt Nee Robotica Toelichting: BE neemt al enige tijd deel in de ECLS ontwikkeling
Assessment:
Toelichting: Totnutoe alleen toegepast in zonnepanelen, onderzoek naar mogelijkheden voor structuurdelen is opgestart. Er is belangstelling voor Glare toepassing, maar dit wordt nog onderzocht. TUDelft doet onderzoek naar nieuwe materialen (fibers, harsen, hybriede materialen) Assessment:
