DAFTAR PUSTAKA A. Arsip dan Dokumen Resmi yang Dicetak Algemeene Secretarie. Algemeene Secretarie van Nederlands Indische Regering en de Daarbij Gedeponeerde Archieven 1942-1950. Arsip Inventaris Riouw 1691-1913, No. 170 “Invoer en Uitvoer van Tandjoeng Baleh Assahan” Riouw, 2 Februari 1869. Departement der Marine, “Tractement aan de havenmeester afschrijf aan de Resident van Riouw en Onderhorigen”, Batavia, 3 July 1869. Memorie van Overgave: 1. L. Knappert, “Memorie van Overgave van het Bestuur van de Afdeeling Asahan, Residentie Sumatra’s Oostkust”, Memorie van Overgave van de Afdeling Asahan, 1 Mei 1908. 2. H.J.E Moll, “Aanvullende Memorie van Overgave van den Afgetreden Assisten-Resident van Asahan”, Memorie van Overgave van Afdeling Asahan, 4 October 1928 – 3 Februari 1931. 3. C. Boterhoven de Haan, “Aanvullende Memorie van Overgave van C. Boterhoven de Haan over tijdvak 13 Februari 1936 – 31 Mei 1937”, Memorie van Overgave van Afdeling Asahan, 13 Februari 1936 – 31 Mei 1937. Besluit van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indie van den 10 April 1881 No. 8. Besluit van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indie van 23 Maart 1920 No. 86.
133 Universitas Sumatera Utara
Besluit van den Gouverneur-Generaal van Nedrlandsch-Indie van 17 Agustus 1924 No. 6. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1875 No. 272. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1881 No. 100. Staatsblad van Nederlandsch-Indie,1881 No. 101. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1895 No. 273. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1919 No. 186. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1919 No. 654. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1919 No. 656. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1920 No. 219. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1920 No. 221. Staatsblad van Nederlandsch-Indie, 1924 No. 378.
B. Jurnal, Laporan, dan Karya Leksikografi Aardrijkskundig en Statitisch Woordenboek Nederlandsch-Indie, Geerte Deel A-Z, Amsterdam: P.W. van Kampen, 1861. Anonim, “Aanvullingsnota van Toelichting Betreffende het Landschap Asahan” dalam Tijdschrift voor Indische Taal, Land, en Volkenkunde van Bataviasch Genootschap, Deel LIII, Batavia: Albrecht&co dan Deen Haag: Martinus Nijhoff, 1911. Basarshah, Tengku Luckman Sinar, “Kisah Lanun dan Bajak Laut di Selat Melaka Abad ke-19” dimuat Harian Waspada pada tanggal 22 Februari 1998. Begroting Gemeente Tandjoeng Balai jaar 1917. Bezemer, T. J.,Beknopte Encyclopedie van Nederlandsch-Indie, Leiden : Martinus Nijhoff, 1928. C.I.,Wouter Coll, “Nederlandsch-Indische havenraden”, dalam Koloniale Studient, 4de Jaargang, deel I, 1920. 134 Universitas Sumatera Utara
Een en Veertigste Jaarverslag DSM, Prae-Advies van Commissarissen Der Deli Spoorweg Maatscappij, Amsterdam: Druk van J.H De Bussy, 1923. Jaarverslag van de Algemeene Vereeniging van Rubberplanters ter Oostkust van Sumatra 1 JulI 1925 -30 Juni 1926, Medan: TYP. Varekamp & Co, 1926. Kathirittamby-Wells, J, “Hulu-hilir Unity and Conflict: Malay Statecraft inEast Sumatra before the Mid-Nineteenth Century”, dalam Archipel, 1993. ______________, ‘’Strangers’ and ‘Stranger-Kings’: The Sayyid inEighteenthCentury Maritime Southeast Asia”, dalam Journal of Southeast Asian Studies, 40(3), pp 567–591 October 2009. Koloniaal Verslag tahun 1872. Kroesen, C.A., “Geshiedenis van Asahan” dalam Tijdschrift voor Indische Taal, Land, en Volkenkunde van Bataviasch Genootschap, Deel XXXI, Batavia: Albrecht&co dan Deen Haag: Martinus Nijhoff, 1886. Lindblad, J. Thomas, “The Importance Of Indonesianisasi During The Transition From The 1930s to the 1960s” Paper prepared for the conference on `Economic Growth and Institutional Change in Indonesia in the 19th and 20th Centuries’, Amsterdam, 25-26 February 2002. Nederlandsch-Indische Havens, Deel I, Departement Der Burgerlijke Openbare Werken, Mededeelingen en Rapporten (Batavia, 1920). Nederlandsch-Indische Havens, Deel I, Departement Der Burgerlijke Openbare Werken, Mededeelingen en Rapporten (Batavia, 1921). Niewenhuis, A.W., “De Deli Spoorweg Maatschappij en Haar Veertigjarig Jubileum 28 Juni 1883 – 28 Juni 1923”, dalam Indie, 7de Jaargang 27 Juni 1923, Leiden: Jan van Goyenkade, 1923. Paulus, J., 1917, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indie, Deel I, ,‘s-Gravengage: Martinus Nijhoff; Leiden: Brill. Reitsma, S.A., “De Deli Spoorweg Maatschappij”, dalam Spoor- en Tramwegen van 9 Mei 1933, Den Haag: Moorman’s Periodieke Pers N.V., 1933. Slotemaker, C. G., De Bevolkingsrubbercultuur in Nederlansch-Indie, VI, Riouw en Ondehorigheden, Ooskust van Sumatra en Atjeh en Onderhorigheden, Weltevreden: Landsdrukkerij, 1926.
135 Universitas Sumatera Utara
Statistiek van Aanplant Produceerend en Aanplant en Produktie van De Groote Cultures van Sumatra’s Oostkust, Atjeh en Tapanoeli Per 31 December 1926, Medan: Uitgegeven Door De Handelsvereéniging te Medan en De A.V.R.O.S, 1927. Stibbe, D. G.,1935, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indie, Deel VII,‘s-Gravengage: Martinus Nijhoff. Sumarno, Edi, “Mundurnya Kota Pelabuhan Tradisional di Sumatera Timur pada Periode Kolonial” dalam Historisme Edisi NO.22/Tahun XI/Agustus 2006. Verslag van de Algemeene Vereeniging van Rubberplanters ter Oostkust van Sumatra 1 Januari 1939 - 31 December 1939, Medan: TYP. Deli Courant, 1940. Verslag van de Handelsvereeniging te Medan Over Het Jaar 1916-1940, Medan: Verkamp. Verslag van de Kleine Havens in Nederlandsch-Indie over het jaar 1923, Weltevreden: Landsdrukkerij, 1925. Verslag van de Kleine Havens in Nederlandsch-Indie over het jaar 1924-1925, Weltevreden: Landsdrukkerij, 1926.
C. Buku, Skripsi dan Tesis
Anderson, John, 1840, Acheen and the Port on the North and East Coast Sumatra, London: Wm. H. Allen & Co. Leadenhall Street. _____________, 1971,Mission to the East Coast of Sumatra in 1823, New York: Oxford University. Arsjad, Mohamad, 1933, Thabal Mahkota Negeri Asahan, Tanjung Balai: Tanpa Penerbit. Asba, A. Rasyid, “Buruh Pelabuhan Makassar: Gerakan Buruh dan Politik Regional” dalam Erwiza Erman dan Ratna Saptari (Ed.), 2013,Dekolonisasi Buruh Kota dan Pembentukan Bangsa, Jakarta: KITLV-Jakarta – NIOD – Pustaka Yayasan Obor Indonesia. Asnan, Gusti, 2007, Dunia Maritim Pantai Barat Sumatera, Yogyakarta: Penerbit Ombak.
136 Universitas Sumatera Utara
Basarshah, Tengku Luckman Sinar, 2007,Bangun dan Runtuhnya Kerajaan Melayu di Sumatera Timur, Medan: Tanpa Penerbit. Blink, H, 1926,Opkomst En Ontwikkeling van Sumatra Als EconomischGeographisch Gebied, ‘s-Gravenhage: Mouton & Co. Boxer, C.R., 1983, Jan Kompeni: Dalam Perang dan Damai 1602-1799 Sebuah Sejarah Singkat Tentang Persekutuan Dagang Hindia Belanda, terj. Bakri Siregar, Jakarta: Penerbit Sinar Harapan. Broersma, R, 1922, Oostkust van Sumatra: De Ontwikkeling van het Gewest, Deel II, The Hague: Charles Dixon Deventer. Campo, J.N.F.M. a,1992, De Konninklijk Paketvaart Maatschappij: Stoomvaart en Staatsvorming in de Indonesische Archipel 1888-1914, Hilversum: Verloren. ________________, “Steam Navigation and State Formation” dalam Robert Cribb (Ed.), 1994, The Late Colonial State in Indonesia: Political and Economic Foundations of the Netherlands Indies 1880-1942, Leiden: KITLV Press. Cremer, J.T., 1881, De Toekomst van Deli: Eenige Opmerkingen, Leiden: Gualth Kolff. De Coul, Th. P.C.J. Op., 1938, Serbadjadi 1909-1938: De Geschiedenis Der Naamlooze Vennootschap Sumatra Rubber Cultuur Maatschappij, Amsterdam: Drukkerij Holland N.V. Dirk, F.C. Backer,1985, De Gouvernements Marine in Het Voormalige NederlandsIndie in Haar Verschillende Tijdsperioden Geschetst 1861-1949, Deel I, Weesp: De Boer Maritiem. Gottschalk, Louis,1985, Mengerti Sejarah, terj. dari Nugroho Notosusanto, Jakarta: UI Press. Indera, 1996, “Pertumbuhan dan Perkembangan Deli Spoorweg Maatschappij, 18831940” Tesis S-2, belum diterbitkan, Depok: Universitas Indonesia. Kamaluddin, Rustian, 1987,Ekonomi Transportasi, Jakarta: Penerbit Ghalia Indonesia. Knaap, Gerrit, 1996, Shallow Waters, Rising Tide: Shipping and Trade In Java Around 1775, Leiden: KITLV Press. Kuntowijoyo, 1995, Pengantar Ilmu Sejarah, Yogyakarta: Yayasan Bentang Budaya.
137 Universitas Sumatera Utara
Lapian, Adrian B., 2008,Pelayaran dan Perniagaan Nusantara Abad ke-16 dan 17, Jakarta: Penerbit Komunitas Bambu. Panggabean,Panangian, 1988, “ Lahirnya Kota Medan Sebagai Pelabuhan Ekspor Hasil-hasil Perkebunan 1863-1940” Tesis S-2 belum diterbitkan, Yogyakarta: Pascasarjana UGM. Parker, J. Gordon, 1913, Asahan Genuine Gambier, London: A. Runge & Co. Pelzer, Karl J., 1985,Toean Keboen dan Petani: Politik Kolonial dan Perjuangan Agraria, terj. J. Rumbo, Jakarta: Pustaka Sinar Harapan. Ratomi, Naf’an, 2011, “Pelabuhan Labuhan Bilik Pada Masa Kolonial 1914-1939” Skripsi S-1 belum diterbitkan, Medan: Departemen Sejarah FIB USU. Reid, Anthony, 1969,The Contest For North Sumatra: Atjeh, The Netherlands, and Britain 1858-1898, Kuala Lumpur: Oxford University Press. Salim, Abbas,1994, Manajemen Pelayaran Niaga dan Pelabuhan, Jakarta: Pustaka Jaya. Schadee, W.H.M.,1918, Geschiedenis van Sumatra Oostkust, Deel I, Amsterdam: Oostkust van Sumatra Instituut. Soedjono, Kramadibrata,1985,Perencanaan Pelabuhan, Bandung: Ganeca Exact Bandung. Sumarno, Edi, 1998, “Pertanian Karet Rakyat Sumatera Timur 1863-1942”, Tesis S-2 belum diterbitkan, Yogyakarta: Universitas Gadjah Mada. Supriyono, Agustinus, 2007,Buruh Pelabuhan Semarang: Pemogokan-pemogokan pada Zaman Kolonial Belanda, Revolusi, dan Republik 1900-1965, Semarang: Badan Penerbit UNDIP dan Toyota Foundation. Sulistiyono, Singgih Tri, 2003, The Java Sea Network: Patterns in the Development of Interregional Shipping and Trade in the Process of National Economic Integration in Indonesia, 1870-1970, Semarang: Badan Penerbit UNDIP – Toyota Foundation. Triatmodjo, Bambang, 1992, Pelabuhan, Jakarta: Beta Offset. Volker, T., 1928, Van Oerbosch Tot Cultuurgebied: Een Schets van de Betekenis van De Tabak, De Andere Cultures en De Industrie Ter Oostkust van Sumatra, Medan: TYP. Varekamp & Co.
138 Universitas Sumatera Utara
Vos, Reinout, 1993, Gentle Janus, Merchant Prince: The VOC and the Tightrope of Diplomacy in the Malay World, 1740-1800, Leiden: KITLV Press. Widodo, Sutejo K., 2005,Ikan Layang Terbang Menjulang: Perkembangan Pelabuhan Pekalongan Menjadi Pelabuhan Perikanan 1900-1990, Semarang: Badan Penerbit Universitas Diponegoro Bekerjasama dengan Toyota Foundation.
139 Universitas Sumatera Utara
