Pestprotocol Dit PESTPROTOCOL heeft als doel een waarborg te zijn voor onze missie zoals we die op ’t Schrijverke zien: Eenheid in verscheidenheid, een sfeer om volledig mens te zijn. In spreken, werken, spelen en vieren ontdekken we onszelf en de ander.
Daarom dienen alle kinderen zich in hun basisschoolperiode veilig te voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan!
Leerkrachten en ouders uit de schoolraad, waarin de medezeggenschapsraad vertegenwoordigd is, onderschrijven gezamenlijk dit PESTPROTOCOL
1
Wat is pesten? Wanneer pesten moet worden voorkomen of aangepakt is het van belang dat voor alle partijen duidelijk is wat wordt verstaan onder het woord ‘pesten’. Pesten en pestgedrag komt voor op iedere school. Soms open en duidelijk merkbaar, soms bijna onzichtbaar voor de observator, maar daarom niet minder dramatisch voor het gepeste kind.
Definitie “Pesten op school is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door kinderen ten opzichte van elkaar.” Uit deze definitie blijkt dat er een machtsverschil is tussen de pestkop en het slachtoffer. Doordat het slachtoffer telkens gekwetst en gekleineerd wordt, zal deze een minderwaardigheidsgevoel ontwikkelen. Dit leidt ertoe dat het slachtoffer zich niet meer kan en durft te verzetten. Plagen is dus niet hetzelfde als pesten. Plagen hoort bij ontwikkelen en groeien. Het verschil is dat bij plagen beide personen/groepen gelijkwaardig zijn en dit van tijdelijke aard is. Plagen kan je helpen weerbaarder te worden. Je wordt geplaagd en uiteindelijk plaag je terug. Wat wij wel onder pesten verstaan is: Agressief gedrag, opzettelijk ruzie maken, gedrag dat anderen kwetst of pijn bezorgt, gedrag dat een onveilig gevoel geeft, onbesuisd en ongecontroleerd gedrag, ongevraagd aan andermans eigendommen zitten, seksueel getinte opmerkingen maken, schelden en uitlachen. Structureel Pesten is iets dat terugkomt en kinderen wanhopig kan maken. Soms zo erg dat kinderen niet meer kunnen slapen. Ze willen niet meer naar school, durven het huis niet meer te verlaten of maken zelfs een eind aan hun leven. Daarom hebben wij ervoor gekozen binnen de school een duidelijk beleid te voeren als het om pesten gaat: direct, structureel en consequent. Door middel van projecten en voorlichting laten we de kinderen zien hoe ze met elkaar om horen te gaan. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook op ‘t Schrijverke. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden:
2
VOORWAARDEN voor een veilige sfeer: Pesten wordt als probleem gezien door alle direct betrokken partijen: leerlingen (gepeste kinderen, pesters en de rest van de groep), leerkrachten en de ouders/verzorgers (hierna genoemd: ouders) De school heeft de intentie pestproblemen te voorkomen. Los van het feit of pesten wel of niet aan de orde is, wordt het onderwerp pesten met de kinderen bespreekbaar gemaakt, waarna met hen regels worden vastgesteld. Als pesten optreedt, zullen leerkrachten in samenwerking met de ouders dat signaleren en duidelijk stelling nemen en daarbij de directe aanpak hanteren.
HOE GAAN WIJ DAAR MEE OM? Aan het begin van elk schooljaar werken wij gedurende drie weken aan het project “Sociaal- emotionele vorming”. Het doel hiervan is om in de stamgroep, die deels uit nieuwe leerlingen bestaat, met elkaar en elkaars eigenschappen kennis te maken. Bij incidenten, maar ook als onderdeel van de vorming en opvoeding van kinderen, wordt gewerkt met de competentiemethode. De groepsleerkracht functioneert hierbij als het positieve rolmodel. Doel is: oplossingen leren hanteren bij een conflict en voorkomen dat een conflict escaleert. De grondhouding moet respect voor de ander zijn en het hanteren van de gangbare normen en waarden. Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, aanpak van ruzies, tips om het gedrag een positieve wending te geven komen aan de orde. Uitvoering hiervan in verschillende werkvormen zoals: rollenspelen, vertrouwensoefeningen, regels met elkaar afspreken over omgaan met elkaar en groepsopdrachten. Het voorbeeld van de leerkrachten (en thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Leerkrachten horen duidelijk stelling te nemen tegen dergelijke gedragingen. Ook vullen alle leraren twee keer per jaar gedragslijsten in voor het leerlingvolgsysteem waarmee het sociaal-emotioneel gedrag van elke leerling in kaart wordt gebracht. Waar nodig wordt actie ondernomen om het kind zich veilig te laten voelen.
3
GEDRAGSREGELS DIE GELDEN IN ALLE GROEPEN: Iedereen hoort erbij We gaan goed met de spullen om We zijn voorzichtig met elkaar, ook tijdens het spel. In school lopen we rustig. Eten doen we in de pauze We luisteren naar elkaar. Opgeruimd staat netjes Als je iets wilt lenen, vraag het eerst Je spreekt met respect met elkaar. In de klas zijn de petten af.
SCHOOL EN OUDERS. Leerkrachten en ouders moeten alert zijn op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan en duidelijk stelling nemen wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden. Een belangrijke stelregel is dat het inschakelen van de leerkracht niet wordt opgevat als klikken. Vanaf de kleutergroep brengen we kinderen dit al bij: je mag niet klikken, maar…… als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt en je komt er zelf niet uit dan mag je hulp aan de leerkracht vragen. Dit wordt niet gezien als klikken. Een andere stelregel is dat een medeleerling ook de verantwoordelijkheid heeft om het pestprobleem bij de leerkracht aan te kaarten. Alle leerlingen zijn immers verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep. Van ouders verwachten we dat ze altijd bij de leerkracht komen als er een vermoeden is van pestgedrag. School en gezin halen voordeel uit een goede samenwerking en communicatie. Dit neemt niet weg dat iedere partij moet waken over haar eigen grenzen. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat ouders naar school komen om eigenhandig een probleem voor hun kind op te komen lossen. Bij problemen van pesten zullen de directie en de leerkrachten hun verantwoordelijkheid nemen en overleg voeren met de ouders. Betrokkenheid van ouders stellen we zeer op prijs, tegelijkertijd willen we als school de ruimte krijgen om het probleem op te lossen.
4
AANPAK VAN DE RUZIES EN PESTGEDRAG IN VIER STAPPEN: Wanneer leerlingen ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en wij: STAP 1: Er eerst zelf ( en samen) uit te komen. STAP 2: Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt (in feite het onderspit delft en verliezer of zondebok wordt) heeft deze het recht en de plicht het probleem aan de meester of juf voor te leggen. STAP 3: De leerkracht brengt de partijen bij elkaar voor een verhelderingsgesprek en probeert samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen/ruzies tussen dezelfde leerlingen volgen sancties (zie bij consequenties). STAP 4: Bij herhaaldelijke ruzie/ pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een bestraffend gesprek met de leerling die pest/ruzie maakt. De fases van bestraffen treden in werking (zie bij consequenties). Bij regelmatig pestgedrag worden de ouders op de hoogte gebracht van het ruzie en/of pestgedrag. Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing. De afspraken worden schriftelijk vastgelegd. De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester en het gepeste kind. Indien nodig in overleg met de ouders en/of externe deskundigen.
Pestgedrag moet zoveel mogelijk bij de wortels aangepakt worden.
5
Mogelijke consequenties: De begeleiding en de daarbij behorende sancties zijn opgebouwd in 5 fases. Deze zijn afhankelijk van de mate en duur waarin de pester door blijft gaan met zijn/ haar pestgedrag en geen verbetering vertoont in zijn /haar gedrag: FASE 1: Door gesprek: bewustwording voor wat hij met het gepeste kind uithaalt. Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een periode) in een kort gesprek aan de orde. Het toekennen van eventuele sancties ten aanzien van binnen blijven in de pauzes, etc. FASE 2: Een gesprek met de ouders, als voorgaande acties op niets uitlopen. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. FASE 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals de Schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of het schoolmaatschappelijk werk. Fase 4: Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor gekozen worden om een leerling tijdelijk in een andere groep te plaatsen. Indien dit in het belang van het kind is kan ook, in overleg met de ouders en indien mogelijk het kind, overplaatsing naar een andere school mogelijk zijn. Fase 5: In extreme gevallen kan een leerling geschorst of verwijderd worden.
Duidelijke spelregels moeten zorgen voor een veilig klimaat.
6
Tips voor groepsleerkrachten BEGELEIDING VAN DE GEPESTE LEERLING: Medeleven tonen, luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil uitlokken. De leerling in laten zien dat je op een andere manier kunt reageren. Zoeken en oefenen van een andere reactie. Zoals: je niet afzonderen Het gepeste kind inzicht proberen te geven waarom een kind pest. Nagaan welke oplossing het kind zelf wil Sterke kanten van de leerling benadrukken Belonen (schouderklopje) als de leerling zich anders/beter opstelt Praten met de ouders van de gepeste leerling en de ouders van de pester(s) Het gepeste kind niet overbeschermen. Bespreek met de ouders dat bijvoorbeeld naar school brengen en een reactie als: ‘ik zal het de pesters wel eens gaan vertellen’ niet opbouwend zijn. Hiermee plaats je het gepeste kind juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog toe kan nemen.
BEGELEIDING VAN DE PESTER: Praten; zoeken naar de reden van het ruzie maken/pesten (baas willen zijn, jaloezie, verveling, buitengesloten voelen). Laten inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor de gepeste. Excuses aan laten bieden. In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft Pesten is verboden in en om de school: wij houden ons aan deze regel; straffen als het kind wel pest en belonen (schouderklopje) als kind zich aan de regels houdt. Het kind dat pest leren niet meteen kwaad te reageren en leren zich te beheersen. De ‘stop-eerst-nadenken-houding’ of een andere manier van gedrag aanleren. Contact tussen ouders en school; elkaar informeren en overleggen. Inleven in het kind; wat is de oorzaak van het pesten? * Zoeken van een sport of club; waar het kind kan ervaren dat contact met andere kinderen wel leuk kan zijn. Inschakelen hulp; sociale vaardigheidstrainingen; Jeugdgezondheidzorg; huisarts; Indien nodig inbrengen in het 12- netwerk. Dit na overleg met de ouders.
* Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn:
Een problematische thuissituatie. Voortdurend gevoel van anonimiteit (buitengesloten voelen). Voortdurend in een niet-passende rol worden gedrukt. Voortdurend met elkaar de competitie aan gaan. Een voortdurende strijd om macht in de klas of in de buurt.
7
Adviezen aan de ouders Ouders van gepeste kinderen: Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek met uw kind. Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat of via e-mail/msn, probeert u contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken. Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken. Door positieve stimulering en zgn. schouderklopjes kan het zelfrespect vergroot worden of weer terugkomen. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport. Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt. Ouders van pesters: Neem het probleem van uw kind serieus. Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden. Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen. Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet. Besteed extra aandacht aan uw kind. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport. Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind. Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat. Alle andere ouders: Neem de ouders van het gepeste kind serieus. Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te gaan Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. Geef zelf het goede voorbeeld Leer uw kind voor anderen op te komen. Leer uw kind voor zichzelf op te komen Houd in de gaten waar uw kind op de computer mee bezig is.
Kom in het geval van pesten altijd naar de leerkracht van uw kind om hierover te praten.
8
Indien bovenstaand pestprotocol niet tot tevredenheid heeft geleid, is er een mogelijkheid om een klacht in te dienen. De school heeft twee regelingen voor het geval er klachten zijn. 1. Sinds januari 2007 heeft de school een abonnement bij het bureau VKM(voorkoming kindermishandeling). Dit houdt in dat de school om advies en bemiddeling kan vragen indien zich situaties voordoen waarbij van ongewenst gedrag sprake is. Op school is hiervoor een incidentencoördinator aanwezig. Voor ’t Schrijverke zijn dat Ellen Boon en Jorie van der Hout. 2. De algemene klachtenregeling voor alle andere klachten ten aanzien van de school. De contactpersoon voor dergelijke klachten is: mevrouw Irene Schultz.(0320-22775). Zij is onafhankelijk contactpersoon voor alle SKOF/V scholen in Lelystad. We hanteren op ’t Schrijverke het volgende stappenplan: Bij situaties onder schooltijd: De juf of meester van uw kind is de eerst aangewezene die u aanspreekt. Zij/hij zal zelf oplossen wat mogelijk is. Indien dat niet lukt verwijst zij/hij u door naar de incidentencoördinator. Indien het probleem niet opgelost wordt kan de directie, bureau VKM of de klachtencommissie worden ingeschakeld. Bij conflicten tussen kinderen na schooltijd: Ouders trachten eerst zonder oordeel achter de werkelijke gebeurtenis te komen. Ouders proberen het eerst onderling met de andere betrokken ouders op te lossen. Indien het op school doorspeelt wordt contact opgenomen met de juf of meester. Samen worden afspraken gemaakt over het gedrag op school. Indien ouders vinden dat hun kind buiten schooltijd stelselmatig bedreigd wordt door een ander kind verwijzen we naar de wijkagent. Voor een uitgebreide beschrijving verwijzen we naar de schoolgids.
9
