Cursusmateriaal. Iedereen kan vereenzamen. Help een ander - Bescherm jezelf

Cursusmateriaal Iedereen kan vereenzamen Help een ander - Bescherm jezelf

Iedereen kan vereenzamen Help een ander - bescherm jezelf

Deze syllabus kadert in de eenzaamheidscampagne ‘Erbij’ (www.erbij.be), die Bond zonder Naam lanceerde in 2012. Eenzaamheid is het laatste taboe in deze prestatiegerichte maatschappij. Al vijftig jaar komt Bond zonder Naam op voor mensen die dreigen te vereenzamen. In onze samenleving leeft het beeld dat de eenzame mens een zonderling is die teruggetrokken leeft. De realiteit is veelal anders. Met deze campagne wenst Bond zonder Naam het clichébeeld van de ‘eenzame mens’ te doorbreken en het begrip ‘eenzaamheid’ in al zijn facetten te brengen. Partners Een campagne opzetten doe je niet alleen. Zoals steeds ging BZN in partnerschap met tal van organisaties die in hun werking het thema eenzaamheid een plaats geven. Met een aantal van deze partners ontwikkelde BZN een workshop rond eenzaamheid: Het Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk, De Huizen van de Mens, TeleOnthaal, Vorming Plus, Levuur en het Zorgbedrijf Antwerpen deelden hun expertise en faciliteerden de verschillende workshops. Als vormingspartner sloot PRH – Persoonlijkheid en Relaties (www.prh.be) aan. Deze vormingsinstelling is gespecialiseerd in vormingen & onderzoek rond het persoonlijk groeiproces. PRH ziet de ontplooiing van elke mens en zijn grotere sociale vaardigheid als een krachtige motor voor de vooruitgang van de samenleving. Om uit ervaringen van eenzaamheid te groeien, zijn zelfontplooiing en relatiebekwaamheid essentiële sleutels. Syllabus Tijdens de workshop ‘Iedereen kan vereenzamen’ wordt o.a. gewerkt met het materiaal in deze syllabus. Dit werd ontwikkeld door PRH in cocreatie met bovenstaande partners en aangevuld met getuigenissen die Bond zonder Naam optekende voor de eenzaamheidscampagne. Informatie omtrent de workshop kan steeds worden opgevraagd bij BZN via [email protected] of 03/201 22 15. Bijkomende getuigenissen, tips en tools kan u vinden op de campagnewebsite www.erbij.be.

‘Iedereen kan vereenzamen’ © PRH-Vlaanderen vzw © Bond zonder Naam

2

getuigenissen Uit het leven gegrepen: hoe ervaren mensen eenzaamheid?

Ik heb een periode van diepe eenzaamheid doorgemaakt nadat ik een zwaar ongeval had met veel lichamelijke klachten tot gevolg. Ik kreeg daarna bovendien een ontzettend veeleisende job. Daarbij kwamen nog langdurige pesterijen op het werk. Ik negeerde mijn lichamelijke klachten jarenlang. Na een hele tijd voelde ik mij echt als een uitgeperste citroen. Ik zag geen toekomst meer. Ik zag geen oplossing. Ik had ook het gevoel dat niemand mij nog begreep en durfde niemand meer te vertrouwen. Ik raakte helemaal geïsoleerd. De eenzaamheid vrat mij vanbinnen op. Katleen (36 jaar) Ik gebruikte kort na mijn dienstplicht dagelijks het openbaar vervoer. Ik werd omgeven door mensen, maar kreeg geen contact. Ik wilde wel een babbeltje doen, maar dat bleek ‘not done’. Ik voelde me geïsoleerd. Ik begon angst te voelen voor wat ik als een ‘vijandige meute’ begon te zien. Omdat ik geen andere oplossing vond, deed ik dan maar zoals zij: nietsziend instappen en een plek innemen. Dat gedoe maakte me heel ongelukkig: ik miste contact met mensen, terwijl ik er middenin stond. Ik voelde me echt en totaal eenzaam, van iedereen verlaten en dat werd alleen maar erger als er meer mensen waren. Jef (60 jaar) Fundamenteel is iedereen alleen. Eenzaamheid ervaar ik als de ergste kooi, omdat je geïsoleerd voelen een heel pijnlijk gevoel is. Voor mij ontstond eenzaamheid vanuit een situatie en de noodzaak om me daartegen te beschermen. Die bescherming kreeg dan stilaan de vorm van een kooi. En toen de deur dicht was, zat ik vast in een vicieuze cirkel, in een systeem. Langs de ene kant beschermde de isolatie me om nog meer gekwetst te worden in de buitenwereld, maar langs de andere kant zat ik zo vast in een binnenwereld dat ik verbinding miste en dus echt gevangen zat. Helena (46 jaar)


3

Voor mij is eenzaamheid niet hetzelfde als alleen zijn. Alleen zijn vind ik niet erg. Ik voel me wel eenzaam als ik geen verbinding voel en me niet gehoord voel. Ik heb bijvoorbeeld lange tijd geen vaste relatie gehad, hoewel ik wel een liefdesleven had. Maar mijn vrienden vroegen daar niet naar, hoewel de korte relaties die ik had me ook kopzorgen gaven en ik er vaak verdriet over had. Zij praatten nochtans wel veel over hun relatieproblemen. Daarnaast ben ik ook graag bezig met woord en taal. Wanneer ik dan een goed boek heb gelezen of zelf over iets een tekst heb geschreven, dan e-mail ik dat wel eens naar vrienden. Als daar dan geen reactie op komt, voel ik me echt eenzaam. Johan (36 jaar) De grootste periode van eenzaamheid heb ik ervaren op de lagere school. Ik voelde mij totaal niet begrepen, was helemaal anders en vond geen aansluiting bij mijn leeftijdsgenootjes. Thuis voelde ik me ook niet begrepen en ik wilde mijn ouders niet belasten met mijn problemen. Ze hadden al problemen genoeg. Maar ik voelde mij wel heel eenzaam. Wat die eenzaamheid nog versterkte was mijn eigen innerlijke conversatie met mezelf. Ik praatte tegen mezelf en brak mezelf af. Ik gaf mezelf alle schuld van het eenzame gevoel. Amina (23 jaar)


4

getuigenissen Uit het leven gegrepen: wegen die mensen zochten.

Ik heb eerst en vooral naar de signalen van mijn lichaam geluisterd en ben met ziekteverlof moeten thuisblijven. Ik heb ook therapie gevolgd om mijn negatief gedrag en negatieve gedachten om te buigen. Verder volgde ik ook cursussen die me deugd deden en waar ik mensen ontmoette die ook aan zichzelf werkten. Een positief dagboek om te leren naar het positieve kijken, heeft mij er ook mee doorgeholpen. Zo heb ik een draagvlak gecreëerd en heb ik ook hulp leren vragen en toelaten. Dat is voor mij een heel moeilijke stap geweest! Katleen (36 jaar) Op een bepaald moment ontdekte ik op de trein een plek waar altijd eenzelfde groepje mensen zat te praten en plezier zat te maken. Ik probeerde in hun buurt te gaan zitten en contact te maken. Na een tijdje werd ik eens uitgenodigd om erbij te komen zitten en zo werd mijn eenzaamheid doorbroken. Ik bleef ook goeiedag zeggen aan de mensen die rondom dat groepje zaten. Na een tijdje lukte het om ook met sommigen van hen al eens een praatje te maken. Ik blijf trouwens ook nu nog altijd babbeltjes doen! Jef (60 jaar) Voor mij was uit de eenzaamheid komen, in de eerste plaats een stapje durven zetten om uit de kooi te durven komen en te ervaren dat ik niet doodgebliksemd werd. Het was een heel concreet proces van doen. Het gaat erom te vertrekken vanuit het leven in jezelf en opnieuw een proces van verbinding op gang te brengen. Verbinding met de aarde die je draagt, verbinding met jezelf en met je kracht. En verbinding met anderen, ook als dat wat onveilig aanvoelt. Je raakt uit die kooi door het proces van verbinding toe te laten en te ervaren. Zo voel je, stilletjes aan, dat alles eigenlijk een beetje vanzelf stroomt. Zoals in de natuur: een knopje wordt vanzelf een bloem als het in de juiste grond staat. Helena (46 jaar) ‘Iedereen kan vereenzamen’ © PRH-Vlaanderen vzw © Bond zonder Naam

5

Mijn eenzaamheid heb ik kunnen doorbreken door niet meer te hengelen, te zoeken naar verbinding die er niet is. Wat ik wel wil doen, is proberen de kracht uit mezelf te halen. Zoals in mijn lijflied van Bram Vermeulen (Bovenop de berg): “Je bent nooit alleen, als je samen met jezelf bent.” Concreet vertrek ik als ik op een slecht feestje van mijn voetbalclub ben en ga ik op zoek naar een feestje dat meer mijn ding is. Ik zoek ook vaak kracht in mezelf door te luisteren naar Nederlandstalige muziek waarvan de tekst en de muziek bij mij passen. Johan (36 jaar) Door ouder te worden heb ik gemerkt dat je jezelf uit een stramien, uit een manier van denken kan sleuren. Als kind kan je dat niet zomaar, dan word je geleefd. Je bent dan afhankelijk van je ouders en van hoe zij naar de wereld kijken. Ik heb niet geleerd hoe ik de dingen moest bekijken. Maar vanaf het moment dat ik kon zoeken, kon leren, kon lezen en kon schrijven, heb ik geleerd om mezelf niet altijd van alles de schuld te geven. Nu vraag ik me bij eenzame momenten af: “Amina, hoe komt het? Waar komt het vandaan? Wat veroorzaakt het?”. Ik schrijf dat allemaal op, begrijp dan waarom ik me zo voel en stop met mezelf te beschuldigen. Amina (23 jaar)


6

Eenzaamheid HEEFT VELE KANTEN

7

Eenzaamheid HEEFT VELE KANTEN Eenzaamheid is in de eerste plaats een gevoel. We voelen ons eenzaam. Dit gevoel doet ons pijn en maakt ons verdrietig. Het is een lastig gevoel dat er op eenzame momenten vaak gewoon is en dat aan ons knaagt. Dit gevoel kent vele oorzaken. Vaak wordt het veroorzaakt door verschillende zaken tegelijk. Er spelen dan dingen mee die van buiten mij op me afkomen. Er spelen vaak ook dingen mee die zich ín mezelf afspelen. Dat hele samenspel van factoren bepaalt mijn persoonlijke ervaring van eenzaamheid. Factoren die een rol kunnen spelen: > Opbouwende contacten: Soms voelt het pijnlijk aan als we vaststellen dat het ons inderdaad aan goede contacten, fijne vrienden, collega’s of echte familie ontbreekt. We voelen ons eenzaam door een gebrek aan mensen rondom ons die ons stimuleren, steunen of die er gewoon voor ons zijn. > Materiële middelen: We kunnen ons ook eenzaam voelen omdat het ons ontbreekt aan de vele materiële middelen die anderen wél hebben. We hebben niet dat geld, die mooie woning, leuke tuin of die gezellige buurt. We voelen ons dan eenzaam in deze samenleving waar dit alles ogenschijnlijk voor het grijpen ligt. > Lichamelijkheid: Wanneer we weinig knuffels, lichamelijk contact en warmte van andere mensen ontvangen, dan kunnen we ons eenzaam voelen. Het is immers een normaal verlangen naar wat lichamelijkheid waarop dan geen of nauwelijks een antwoord komt. > Gedeelde visies en ideeën: Het gebeurt ook dat we ons tussen andere mensen erg eenzaam voelen omdat we merken dat ze er een andere kijk, een andere visie op nahouden. We voelen ons op dat moment alleen tussen bijvoorbeeld buren, collega’s, familie en vrienden die andere ideeën hebben, andere overtuigingen, andere meningen. > Zelfontplooiing: We kunnen ook vereenzamen in onze capaciteiten. We hebben veel op zak. We hebben talenten. We kunnen het een en ander. Maar we kunnen het gevoel krijgen dat we met al deze kwaliteiten amper ergens terecht kunnen. We zien er te weinig kansen voor. We krijgen nauwelijks de gelegenheid om ze te ontplooien. We voelen ons niet gezien in wat we waard zijn. We voelen ons dan eenzaam met het beste van onszelf dat te weinig aan bod kan komen. Veel van deze factoren hebben te maken met zaken die zich buiten mij afspelen en waarop ik geen vat heb. Veel van onze ervaring van eenzaamheid heeft echter ook te maken met hoe ik innerlijk op dit alles reageer. Ik kan mijn gevoelens van eenzaamheid immers zelf vergroten of ze trachten aan te pakken. Ik kan proberen kansen te zien en te grijpen. Misschien kan ik daar wel vat op krijgen?

‘Iedereen kan vereenzamen’ - © PRH-Vlaanderen vzw - © Bond zonder Naam

8

Experts over eenzaamheid Chris De Ketelbutter Chris De Ketelbutter is directeur bij Tele-Onthaal Oost - Vlaanderen Eenzaamheid en zelfdoding Eenzaamheid verhoogt de kans op depressie. Op het moment dat iemand zich in een suïcidaal proces bevindt, is vereenzaming vaak overheersend. Je isoleert jezelf en je voelt je niet begrepen. Een tekort aan begripservaring maakt de ontkoppeling met je omgeving nog groter. Loslaten, niet lossen De meest relevante bescherming tegen depressie en zelfdoding is je omgeven voelen door een netwerk waarin je je begrepen voelt, waarin je iemand bent in de ogen van een ander, waarin je betekenis hebt. Dan zit je existentieel goed. Ouders moeten zich daarom heel lang blijven bemoeien met hun opgroeiende kinderen, hen niet te snel lossen, zich betrokken tonen. Vaak ontstaat er bij ouders een soort schroom om door te vragen hoe het met hun opgroeiende kinderen gaat. Ouders doen dat uit respect voor de privacy van het ouder wordende kind. Dat mag niet te vroeg gebeuren. Zelfs volwassen kinderen die een eigen leven opbouwen, willen betrokkenheid voelen. Tieners én adolescenten hebben dat nodig. Ouders zijn soms omgeven door hun eigen stress en problematiek en het zoeken naar hun eigen wegen. Dat maakt dat ze in bepaalde omstandigheden de betrokkenheid op hun kinderen te weinig tonen. De zorg in een club Ik roep op naar meer ‘zorgen voor elkaar’ in de buurt, binnen het gezin en de familie. Die natuurlijke bekommernis is aanwezig want we zijn sociale wezens. Die potentie moet geprikkeld, soms zelfs georganiseerd worden. De vraag: ‘Hoe moet ik zorgzaam zijn? En voor wie?’ wordt in verenigingen, clubs, organisaties en buurtwerk overbodig. Je wordt vanzelf zorgzaam. Stel dat je niet tot een organisatie of een club behoort, dan moet je die zorg zelf opnemen. Daar knelt het schoentje: de tijd is te kort en het komt er niet van. Vergelijk het met vriendschap. Soms gaan er weken voorbij en je zegt keer op keer: “Dju, ik moet die vriend dringend bellen.” Als het georganiseerd is, als je je vrienden op regelmatige basis in een club ontmoet, staat het automatisch op je zorglijstje. Ontmoetingen doen je vanzelf zorg dragen. Georganiseerde zorg is evenwaardig aan autonome. Klinkt ‘geplande betrokkenheid’ je vreemd in de oren? Weet dat het er dan tenminste van komt. Zorgen = krijgen Jezelf mandateren tot luisterend oor is niet eenvoudig. Een mens voelt zich snel onzeker. Je stelt jezelf te veel vragen: Wát kan ik betekenen voor de ander? Maak ik het niet erger door te peilen naar iemands gesteldheid? Wie ben ík om dat te doen? Is professionele zorg niet beter? Maar dat is allemaal niet zo relevant. Toon je betrokkenheid. Durf te luisteren. Mensen worden vrijwilliger omdat ze geïnteresseerd zijn in mensen en zorg willen dragen. Soms vanuit een stuk overschot, soms vanuit dankbaarheid voor het leven. Vrijwilligers zijn mensen die wel vaker in vertrouwen worden genomen. Het is voor hen geen belasting. Vrijwilliger worden is een verrijking. Mensen leren ontdekken wat existentiële wederkerigheid is: zorgen is ook krijgen. ‘Iedereen kan vereenzamen’ © PRH-Vlaanderen vzw © Bond zonder Naam

9

Help een ander, bescherm jezelf Wie een sociale dimensie in zich draagt en graag ten dienste staat van mensen die hulp nodig hebben, kan in een organisatie op gestructureerde wijze zijn dienstbaarheid aanbieden. Beseffen dat deze inzet de andere helpt, werkt bijzonder motiverend. Van betekenis zijn voor iemand anders verhoogt de eigenwaarde. Het geeft de kans om ‘vollediger’ mens te worden. Mensen worden vaak vrijwilliger op een kantelmoment in hun leven. Ze komen uit een scheiding, zijn net gepensioneerd, hun partner is overleden of de kinderen zijn het huis uit. Is dat ontsnappen aan een dreigende eenzaamheid? Het is zeker een zoeken naar zin in je bestaan. Het moment waarop vrijwilligers zich aanmelden, is zelden impulsief. Vaak denken ze al veel langer aan engagement, maar soms is er dat duwtje vanuit een nieuwe levenssituatie nodig. Elk engagement is een zoeken naar verbondenheid. Je geeft zin aan je bestaan en ontsnapt aan eenzaamheid.

Dirk De Wachter Dirk De Wachter is psychiater-psychotherapeut en diensthoofd systeem- en gezinstherapie aan het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven, campus Kortenberg. Hij is opleider en supervisor in de gezinstherapie in verschillende centra in binnen- en buitenland. Onlangs publiceerde hij het boek ‘Borderline Times’ - uitg. Lannoo Campus. Leger losers Achter het masker van succesvolle mensen tref je eenzaamheid en de angst om alleen te zijn, relationele instabiliteit, impulsiviteit, gevoelens van leegte en zinloosheid. Individualisering en individuele vrijheid beschouwen we echter als ons hoogste goed. Er is immers enerzijds het streven naar individualiteit, de vanzelfsprekendheid van een individueel te bepalen levenslot, en anderzijds de blijvende hunkering naar geborgenheid. Die vrijheid resulteert in eenzaamheid. We leven in een tijdperk dat als verplicht levenscrescendo aan elk individu meegeeft ‘zichzelf te ontplooien’ en ‘zichzelf te realiseren’. Dat beschouwen we als een verworvenheid, maar we betalen ook de prijs van de ‘alleen-heid’. Wanneer die opdracht tot ‘zelfrealisatie’ minder goed lukt, wordt de confrontatie met de eenzaamheid groot. Je had immers alle kansen, en als het niet gelukt is, is dat alleen je eigen schuld. Jij alleen bent verantwoordelijk voor je eigen falen. Zo creëer je een leger losers. Shoppers for love In onze hele maatschappij is eenzaamheid een gigantisch en groeiend probleem, onder meer als gevolg van het wegvallen van sociale netwerken. En van de toenemende relationele instabiliteit. Uiteraard moeten mensen die elkaar niet graag meer zien, niet tot elkaar veroordeeld blijven. Maar we zijn consumenten geworden in de liefde. Voldoet een relatie niet meer op alle vlakken, dan gaan we op zoek naar een andere partner. We verdragen niet langer de verveling die eigen is aan het leven en aan elke relatie. Velcro-ouders Klasse publiceert brieven van ouders met als titel: ‘Wat als mijn kind zijn hobby nu al beu is?’ Misschien is de vraag hier op zijn plaats wie in dit verhaal de grootste angst heeft om uit de boot te vallen, de kinderen of de opvoeders. Geluk kan uw kinderen schaden, schrijft De Standaard en omschrijft onze jongeren als de applausgeneratie. Het gaat over de ‘fopspeenrelatie’ die ‘Iedereen kan vereenzamen’ © PRH-Vlaanderen vzw © Bond zonder Naam

10

ouders met hun kinderen hebben, hoe kinderen opgroeien in een ‘fluwelen koninkrijk’ en speelbal worden van de verwennerij door velcro-ouders. Onze verbrokkelde samenleving toont kinderen die hechting kwijtspelen omdat ze speelbal zijn van gescheiden ouders en nieuwe partners. Als je niet meekrijgt wat hechting is, wordt het moeilijk om te herstellen. Als onze scholier vijf dagen op bosklassen gaat, willen we elke avond online-verslaggeving. Als onze tiener twee dagen gaat fietsen, verwachten we minstens één sms-je per stopplaats. Gaat ie in het buitenland studeren? Skypen is een must om de afstand in ruimte en tijd draaglijk te maken. Het lijkt wel of we met zijn allen zijn blijven steken in een kinderlijke verlatingsangst. Vanuit een gebrek aan basic trust? Leegtevullers ‘L ‘enfer, c’est les autres’, zei Sartre. Maar zou in deze tijd ‘L’enfer, c’est le manque des autres’ niet even waar kunnen zijn? Een meerderheid van alle Britten mist nog liever zijn toilet dan facebook. Gelukkig zij die kunnen consumeren, want zij voelen niet dat zij eenzaam zijn. Gelukkig zij die zich drie keer per jaar een exotische vakantie kunnen veroorloven, want zij merken niet dat ze daarmee hun eigen leegte verbergen. Gelukkig zij met een massa vrienden op facebook, want zo kan iedereen zien hoe geliefd ze wel zijn. Het credo ‘Ik denk na, dus ik ben’ heeft plaats moeten ruimen voor ‘Ik deel, dus ik ben... online’. Het gaat om illusoir opvullen van leegte, het pareren van je eigen eenzaamheid. Ach, het aantal facebookvrienden is betekenisloos. Het zegt hoogstens iets over iemands verzamelwoede, behoefte aan publiek, zijn populariteit of generositeit en enthousiasme voor het medium an sich. Pillenslikkers We leven in een maatschappij waarin niet toevallig het aantal mensen met een psychiatrische diagnose hallucinante proporties aanneemt. Eén op vier Belgen krijgt ooit te maken met een depressie. We slikken meer antidepressiva, slaap-en kalmeermiddelen en andere psychofarmaca dan ooit. Misschien moeten we ons afvragen wat er aan de hand is met een samenleving die zo’n explosie aan psychische problemen kent? Gewone levensverschijnselen worden steeds vaker gepsychiatriseerd. Paul Verhaeghe is net als ik een notoire tegenstander van het vandaag heersende geloof, als zouden alle psychische problemen - ADHD, depressie, burnout, persoonlijkheidsstoornissen - hersenziektes zijn, of gevolgen van erfelijke afwijkingen en met medicijnen te bestrijden zijn. Tekenend: wie langer dan zes maanden rouwt, komt tegenwoordig in aanmerking voor behandeling. De tirannie van geluk Onze maatschappij kent wat ik ‘de tirannie van het geluk’ noem. Alles moet altijd fantastisch zijn, zomaar goed is niet goed genoeg. En we lijken er niet meer tegen bestand als dat niet zo is. We moeten onze kinderen leren dat af en toe een beetje ongelukkig zijn bij het leven hoort. En dat je daarvoor niet naar de psychiater hoeft. Licht in de duisternis There is a crack in everything, that’s how the light gets in. Er is hoop. Literatuur en kunst kunnen ons hierbij helpen. Ik beroep me sterk op de visie van de filosoof Levinas. Het gaat om het opnemen van de verantwoordelijkheid voor de ander. Concreet resulteert dat in burgerzin. De oplossing zal moeten komen van die vele kleine initiatieven en van hechting, engagement, solidariteit en gemeenschapszin. We moeten proberen om weerwerk te bieden aan de dreigende verbrokkeling, impulsiviteit en zinloosheid..


11

Jennie Gierveld Jenny Gierveld is socioloog en demograaf, en emeritus hoogleraar Faculteit Sociale Wetenschappen, VU Universiteit, Amsterdam. Welke route ga jij kiezen om je eenzaamheid te verminderen? Veel mensen denken in zo’n geval uitsluitend en alleen aan het uitbreiden van hun sociale netwerk, aan het vinden van nieuwe kennissen en vrienden. Dit is een goede mogelijkheid, maar is dit de beste weg voor jou? Weet je zeker dat het uitbreiden van je sociale netwerk dé oplossing is? Zou een andere aanpak misschien niet meer geschikt zijn voor jouw speciale situatie? Veel mensen die zich eenzaam voelen, zijn zich niet volledig bewust van het feit dat ze eigenlijk best aardige mensen om zich heen hebben. Vaak denken ze - ten onrechte - dat zij die speciale en uitzonderlijke persoon zijn die geen rijtje van hartsvrienden beschikbaar heeft. Maar bedenk dat de meeste mensen geen rijtje van hartsvrienden hebben. Misschien kunnen ze zelfs niemand hartsvriend(in) noemen. Dan moet je je hooggespannen verwachtingen een beetje bijstellen. Aanvaard dan een aantal goede kennissen, een zus met een luisterend oor ... Voorkomen is beter dan genezen Zorg dat je je sociale netwerk op peil houdt. Hou contact met je vrienden en kennissen uit het verleden: dus opbouwen en onderhouden. Laat niemand nodeloos wegvallen uit je sociale netwerk. Ook niet bij het aanvaarden van een nieuwe baan in een ander deel van het land. Ook niet als je gaat samenwonen, trouwt of een kind krijgt. Stel jezelf een aantal vragen In geval van opkomende gevoelens van eenzaamheid ga je eerst eerlijk bij jezelf na wat de reden is van je eenzaamheid. Ervaar je te weinig contact met andere mensen? Te weinig kwaliteit in de contacten? Was dat vroeger anders? Zijn de contacten met vrienden en vriendinnen van school of uit de buurt ongemerkt weggevallen? Het beste advies dat je in deze situatie kunt krijgen, is om de oude vrienden nu op te bellen. De meeste mensen reageren positief op zo’n telefoontje. Een afspraak voor een kopje koffie is dan snel gemaakt. Het vervolg is in jouw handen. Geen sociaal netwerk? Je moet nog beginnen met het opbouwen van een sociaal netwerk? Ook in het verleden had je weinig mensen om je heen die voor jou belangrijk waren? Weet je geen aanknopingspunten om te starten? Voor veel mensen in deze situatie heeft het geholpen om mee te doen met bepaalde groepsactiviteiten. Laat je hobby of je belangstelling je leiden. Wordt lid van een tennisclub of schrijf je in voor een cursus kunstgeschiedenis. Vooral de gezamenlijke momenten in de pauzes en na afloop van de activiteit zijn belangrijk. Loop niet meteen weg, maar maak een praatje. Als de kans zich voordoet kan je voorstellen om in een voorkomend geval gezamenlijk te reizen naar een interessant landelijke toernooi, een tentoonstelling aan de andere kant van het land ... Reis met een groepje van drie of vier gelijkgezinden, drink onderweg een kopje koffie en ongetwijfeld kom je tot aardige gesprekken tijdens de reis. Trouwens, voor veel mensen loopt het lidmaatschap van een club vanzelf over in het vinden van een aantal kennissen met wie je nog eens kunt afspreken.


12

Zo weten we dat bepaalde vormen van vrijwilligerswerk kunnen leiden tot gezellige contacten met anderen. Het samen verzorgen van de bar van je sportclub of toetreden tot de groep van vrijwilligers van een vzw, geeft mogelijkheden om je niet alleen nuttig te maken voor anderen, maar ook nieuwe vriendschappen te sluiten. Een lange-termijn investering van tijd en energie Bedenk dat het maken van nieuwe kennissen vergt dat je openstaat voor nieuwe contacten, dat je echt geïnteresseerd bent in de ander, dat je vraagt naar het wel en wee van de ander en niet voortdurend zelf aan het woord bent. Kom een volgende keer terug op het probleem van de ander: gaat het nu beter met het gebroken been … ? Deze manier om je netwerk uit te breiden, vraagt een investering van tijd en energie. Nieuwe kennissen opdoen gaat niet van ‘1-2-3’. Bovendien zijn nieuwe vrienden nooit te ‘vinden’. Vriendschappen zijn als regel ontstaan uit een het hebben van een aantal kennissen. Begin bescheiden.

Hein Zegers Hein Zegers is welzijnswetenschapper, master in talen en master in de psychologie met specialisatie in de positieve psychologie. Wat maakt mensen gelukkig? Deze vraag wordt al jarenlang onderzocht door honderden wetenschappers. Ook in een eigen onderzoek peilden we bij mensen uit 70 verschillende landen wat hun welzijn bepaalt. Decennia van wetenschappelijk onderzoek ontrafelen het mysterie van ons geluk en leveren ons de volgende top drie van geluksfactoren: 1. Erbij horen 2. Kunnen genieten van kleine dingen 3. Ergens goed in zijn. En deze vaardigheid ook kunnen gebruiken Er is dus één factor die boven alle andere geluksfactoren uitsteekt. Professor Christopher Peterson vat het samen in drie woorden: ‘other people matter’. Andere mensen zijn belangrijk. Ook in ons eigen onderzoek bleek dit overduidelijk: bijna de helft van de wereldwijde antwoorden op de vraag “Wat maakt u gelukkig?” heeft te maken met andere mensen en andere levende wezens. In een wereldwijd geldige geluksformule blijkt dus factor 1 ‘erbij horen’ de allerbelangrijkste. Dat we ons niet eenzaam voelen, maar ons met anderen verbonden weten. En van zodra we weten dat we erbij horen, kunnen andere geluksfactoren voluit hun ding doen. Ervaar je een sterk gevoel van ‘erbij horen’? Dan kunnen alle andere geluksfactoren netjes hun werk doen. Ervaar je slechts weinig gevoel van ‘erbij horen’? Dan zal jouw geluk ook gering zijn, los van alle andere geluksfactoren. Dit is de vereenvoudigde geluksformule: Geluk = (erbij horen) x (goed zijn in iets + genieten van kleine dingen) De tips van Hein • Ga voor het ‘kleine ontmoeten’. Sla een praatje in de lift. Spreek iemand aan bij de bakker. Het ‘kleine ontmoeten’ is tussen mensen wat cement is voor bakstenen. • Pleeg een ‘random act of kindness’. Doe zomaar gewoon eens iets leuks voor een ander. Niet alleen de ontvanger, maar ook jij voelt je gelukkiger. • Word vrijwilliger. Dat is de XXL-versie van een ‘random act of kindness’. Het geeft je een geluksboost. • Stap zelf op anderen toe. Wacht niet tot anderen naar jou komen. • Geef toe aan anderen dat je je soms eenzaam voelt. Merk op dat anderen dat soms ook zijn. • Stop to impress, start to express. Wees echt. • Stel de vraag: ‘Wat maakt ons gelukkig?’ in plaats van ‘Wat maakt mij gelukkig?’ ‘Iedereen kan vereenzamen’ © PRH-Vlaanderen vzw © Bond zonder Naam

13

Dominique Verschuren Dominique, 34, stafmedewerker bij In Petto Vereenzamingen bij jongeren Eenzaamheid en vereenzaming is een geweldig taboe bij jongeren. Ze weten het onderwerp handig te pareren door de gevoelens van eenzaamheid te ontkennen of te veralgemenen. Met In Petto hielden we een onderzoek. 68 procent van de bijna 1800 ondervraagde jongeren uit een recent onderzoek voelt zich af en toe eenzaam. Tien procent zegt vaak of voortdurend eenzaam te zijn. Eén op de vijf zegt de wezenlijke betekenis van dat woord niet te kennen, want ze voelen zich nooit eenzaam. In Petto wil jongeren de wereld tonen en een plek bieden voor hun vragen en noden. Fakebook Het gevoel van eenzaamheid is vergelijkbaar met dat van verlieservaringen. Het is gekoppeld aan een sterk verminderde sociale cohesie en de druk die bij jongeren ligt. Een meisje zei op ouderjaarsavond tegen haar ouders: ‘Ik ga uit!’, maar zat stiekem een hele avond met een zak chips op de kamer. Ze had niemand om mee op stap te gaan. Voor de buitenwereld en haar ouders wilde ze laten uitschijnen dat ze veel vrienden had, want dan ben je immers succesvol. Het leven op facebook illustreert dat goed: het is een valse etalage van een geslaagd leven. Iedereen wil zich gezien en geliefd weten. Jongeren voelen een gebrek aan echte interesse onbewust heel sterk aan. Dat veroorzaakt een laag zelfbeeld en isolement. De druk bij jongeren om te slagen is veel groter geworden dan decennia geleden. ‘Niet zeuren’, ‘doe verder en kijk niet om’ in combinatie met keuzestress en faalangst wegen zwaar. Dat klinkt dramatisch maar het is het soms ook. De link tussen eenzaamheid en zelfdoding is overduidelijk. Zelfdoding is in dit land, na verkeersongevallen, de grootste doodsoorzaak bij jongeren! Existentiële eenzaamheid ‘Alleen zijn’ wordt door jongeren geapprecieerd, maar over eenzaamheid denken ze genuanceerder. “Eenzaamheid is goed,” beweerde iemand uit ons jongerenpanel, “Je denkt dan na. Je leert jezelf beter kennen.” Sociale eenzaamheid herkennen ze als ze verhuizen en zich geïsoleerd voelen. Emotionele eenzaamheid blijkt moeilijker te verdrijven. Het is existentieel, uit zich in leegte en verveling en het ontbreken van een soulmate in hun leven. Sommige jongeren kunnen dan met zichzelf geen kant op. Of existentiële eenzaamheid oplosbaar is? Voor sommige jongeren wordt het de zaak om het te accepteren. Dat is heel wat. Eenzaamheid kan een wezenlijk deel van je bestaan uitmaken. Niet alleen en toch eenzaam Een paradoxale variant is eenzaamheid in een groep. Dit lijkt onder jongeren een taboe binnen het taboe ‘eenzaamheid’. De druk om alleen maar plezier te hebben met je vrienden is groot. Je eenzaam voelen in een groep lijkt dan de wereld op z’n kop. Als je je teveel voelt in een groep, is het tijd om even afstand te nemen en je te bezinnen. Hoe meer je dat doet, hoe meer je bij jezelf staat en hoe beter je dat onverwachte gevoel van eenzaamheid kunt beheersen.


Tools tegen vereenzaming? Ik weet niet of je veel tegen facebook en co kan en moét doen. ‘Communiceer in realtime en real life’ is het sterkste advies dat we geven: praat met je kinderen, je tieners, je adolescenten. Stel vragen en vraag door. Los de interesse niet. Nooit. Ouders zijn in deze zeer belangrijk omdat zij hechtingsfiguren zijn. Om uiteindelijk te worden wie je bent is het belangrijk om gezien te worden, bevestiging te krijgen, gehoord te worden, een compliment te krijgen. Dat hebben jongeren nodig. In Petto werkt ook met Jeugdadviseurs. Dat zijn jongeren die als eerste aanspreekpunt kunnen fungeren als andere jongeren zich niet prettig voelen. Dat kan om eender welke emotie gaan. Jeugdadviseurs kunnen jongeren doorverwijzen naar professionele hulpverleners, maar soms doet een knuffel al wonderen. Deze vorm van peer education kent veel succes omdat uit onderzoek blijkt dat jongeren in eerste instantie naar leeftijdgenoten gaan om informatie te vragen of te delen. 14

Hulpaanbod Als de workshop geen antwoord gaf op jouw specifieke nood of vraag, kunnen onderstaande organisaties je misschien wel verder helpen met hun aanbod. Awel Alle kinderen en jongeren kunnen ons anoniem contacteren over alles wat hen bezighoudt. We zijn er voor hen door te luisteren, mee te voelen en mee te denken. Je kan Awel telefonisch bereiken via het nummer 102, elke dag van 16:00u tot 22:00u, behalve op zon- en feestdagen. Een mailtje kan naar [email protected]; of chatten via www.awel.be en dit op elke maandag, dinsdag, woensdag & vrijdag tussen 18:00u en 22:00u, behalve op feestdagen. Bond zonder Naam De Sociale Dienst van Bond zonder Naam geeft concrete hulp aan mensen in nood. Elke donderdagmorgen kunnen mensen tussen 9:00u en 10:30u terecht in de Rolwagenstraat 49 in Antwerpen. Hulpbehoevende mensen kunnen hier terecht voor informatie, advies, begeleiding, financiële en materiële hulp. In een gesprek wordt nagegaan welke hulp mogelijk is. In opvolgingsgesprekken worden mensen begeleid om hun situatie stap voor stap te verbeteren. Hulpvragers kunnen, indien nodig, ook worden doorverwezen naar andere projecten en initiatieven. Je kan de Sociale Dienst van BZN bereiken via 03/2330684, of via [email protected]. Je kan ook binnenspringen bij de Sociale dienst in de Rolwagenstraat 49, 2018 Antwerpen. In Antwerpen bevindt zich het Café zonder Bier, een BZN project. Dit is een ontmoetingsruimte waar iedereen, in alle anonimiteit welkom is. Hier krijgen mensen steeds nieuwe kansen. Hoe moeilijk het soms ook is, kan je hier met een nieuwe lei beginnen. De deur staat steeds open. Het BZN Café zonder Bier vind je in de Familiestraat 8 in Antwerpen. Het Café is open van 17:00 tot 22:00 uur en in het weekend van 15:00 tot 22:00 uur (maandag gesloten). Buddywerking Wie psychisch kwetsbaar is, raakt makkelijk sociaal geïsoleerd. Contact met anderen is niet evident. Buddywerking helpt hen opnieuw vertrouwen te krijgen in mensen en zich open te stellen voor de wereld rondom hen. Dat kan, omdat buddy’s geen hulpverleners zijn. Buddywerking draait om gelijkwaardige relaties en om sociaal contact in een vriendschappelijke en ongedwongen sfeer. Ervaar je psychische moeilijkheden of heb je een opname achter de rug? Vind je het moeilijk om contacten te leggen en ben je vaak eenzaam? Woon je zelfstandig of ben je dat van plan? Wil je graag regelmatig fijne dingen doen met iemand die jou begrijpt? Wij bieden jou een tweetal kennismakingsgesprekken waarna we je een geschikte buddy voorstellen volgens jouw wensen (man, vrouw, roker, niet-roker,…) waarmee je alledaagse dingen kan doen zoals wandelen, winkelen, een alledaags babbeltje slaan, iets gaan drinken,… Bovendien zorgen we ook voor coaching en opvolging van de contacten tussen jou en jouw buddy. Meer info via www.buddywerking.be, waar je regionale contactadressen kan opzoeken.


15

Huis van de Mens Een luisterend oor Soms zit je ergens mee en heb je het gevoel dat je er niet alleen uit geraakt. Een vrijzinnig humanistisch consulent kan een luisterend oor bieden en helpen jouw gedachten te ordenen, zodat je zelf weer verder kunt. Door middel van open en vertrouwelijke gesprekken proberen we, samen met jou, de vragen die er zijn helder te krijgen. We hebben aandacht voor jouw gedachten, gevoelens en beleving. We bieden geen kant-en-klaar oplossingen, maar we ondersteunen je bij het vinden van eigen antwoorden. Waarmee kan je bij ons terecht? Persoonlijke thema’s: depressie, angsten, onzekerheid, stress, verslaving Relatieproblemen: partner, ouder-kind, collega’s, klasgenoten, geweld, discriminatie, eenzaamheid Verlies: echtscheiding, werk, houvast, geloof, ziekte, overlijden Levensvragen / zingeving: wie ben ik? Waar wil ik naartoe? Waarom moet mij dit overkomen? Heeft het (nog) zin? Wat beteken ik? Dit zijn slechts een aantal voorbeelden van onderwerpen waarover mensen het hebben tijdens zo’n gesprek. Ook belangrijk is dat we gebonden zijn aan het beroepsgeheim en dat onze dienstverlening gratis is. Bovendien zijn er geen wachtlijsten. Contact Er zijn 33 Huizen van de Mens, verspreid over Vlaanderen. Je kan het voor jouw dichtbijzinste Huis van de Mens vinden via http://www.demens.nu/nl/HuisVanDeMens/, [email protected] of telefonisch via 02/735 81 92. Lokale Dienstencentra en Zorgbedrijf Antwerpen De lokale dienstencentra richten zich op buurtbewoners, en dan specifiek ouderen. U bent op zoek naar een gezellige ontmoetingsplek vlakbij. U blijft graag actief, in beweging. Legt graag contacten met anderen. Dicht bij u, in uw wijk, is er een dienstencentrum waar u volop kunt genieten van vertrouwde en nieuwe activiteiten. U kan er ook terecht voor een goed gesprek en met al uw informatieve vragen, van pure administratie tot aanvragen voor diensten waar u als senior een beroep op wenst te doen. Maar vooral: u kan er genieten van een drankje en een praatje in de cafetaria waar ‘s middags een driegangenmenu wordt aangeboden. Ontdek het dienstencentrum in uw buurt: stap er eens binnen. Komt u de eerste keer niet graag alleen? Neem dan eerst telefonisch contact met het dienstencentrum van uw buurt en dan komen we eerst bij u thuis langs. Alle adressen van de lokale dienstencentra in Vlaanderen vind je op www.lokaledienstencentra.be, voor Antwerpen vind je ze op de website: www.zorgbedrijf.antwerpen.be of kan je contact nemen via 03/338 92 44.


16

Rode Kruis voor iedereen! Ook voor diegenen die het door omstandigheden moeilijker hebben in onze maatschappij staan vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen klaar! De vrijwilligers ‘Spring eens binnen’ brengen een bezoekje aan thuiswonende ouderen die nood hebben aan een warme babbel, gezelschap of begeleiding bij een uitstap of activiteit. In verschillend woon- en zorgcentra maken de vrijwilligers ‘Thuis in m’n tehuis’ tijd voor een gesprek, de krant, een wandeling, uitstap of gewoon een spelletje kaarten. Wil je beroep doen op een van deze sociale projecten? Neem dan contact op om na te gaan of er ook vrijwilligers actief zijn in jouw omgeving of om een brochure aan te vragen via 015/44 35 12 of [email protected]. Samenlevingsopbouw en RIMO Limburg De sector Samenlevingsopbouw organiseert maatschappelijk kwetsbare groepen. Samen met hen pakken buurtwerkers en opbouwwerkers gemeenschappelijke problemen aan die te maken hebben met grondrechten of met de leefbaarheid in hun buurt, stad, dorp of streek. Meer info over specifieke projecten in jouw buurt vind je via www.samenlevingsopbouw.be. De Limburgse afdeling ‘RIMO Limburg’, partner in de eenzaamheidscampagne van Bond zonder Naam, biedt concrete projecten aan zoals buurthuizen en dorpsrestaurants, verspreid over de provincie Limburg. Bovendien zijn zij initiatiefnemer van de Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid (27/9 t.e.m. 5/10/2013). Kijk op www.rimo.be voor meer info! Similes Similes is de familievereniging geestelijke gezondheid, en helpt en steunt gezinnen met een psychisch ziek gezinslid. De vereniging streeft naar een moderne gezinsvriendelijke geestelijke gezondheidszorg, dichter bij de mensen, zonder wachtlijsten, met oog voor preventie, arbeid en wonen en naar het uitbouwen van inspraak en participatie. Similes steunt gezinsleden in hun herstel- en verwerkingsproces via juiste informatie en met de kracht die uitgaat van de ontmoeting tussen lotgenoten. We organiseren op diverse locaties activiteiten voor het ruime publiek en in het bijzonder voor familieleden van personen met psychische problemen, vrienden, collega’s, studenten. Een persoonlijk onthaal, persoonlijke getuigenissen en de ontmoetingskansen maken onze bijeenkomsten zeer karakteristiek. Meer informatie over onze activiteiten, onze infobrochures, vakantiewoning, lid worden… via [email protected], telefonisch via 016/244201 of op de website www.similes.be. Tele-Onthaal Bij Tele-Onthaal kan je terecht met al je vragen en problemen. Je hoeft je niet bekend te maken. Niemand komt te weten dat je een gesprek had. Tele-Onthaal is 24 uur op 24 uur, 7 dagen op 7 bereikbaar op het telefoonnummer 106. Via de website www.tele-onthaal.be kan je elke avond chatten met Tele-Onthaal. Ziekenzorg CM Leven met een chronische ziekte is een uitdaging die heel wat energie vraagt. Van tijd tot tijd hebben ernstig zieke mensen nood aan een bondgenoot die energie, hoop en onvermijdelijke tegenslag deelt. Ziekenzorg CM biedt dit bondgenootschap aan door middel van een gevarieerde werking waar mensen met een chronische ziekte en gezonde vrijwilligers het voor elkaar opnemen. Meer info vind je op www.ziekenzorg.be of telefonisch via 02/246 47 71. Mailen kan via [email protected].


17

Vrijwilligersaanbod Wil je graag als vrijwilliger aan de slag in een project rond eenzaamheid? In het onderstaande aanbod vind je zeker iets naar je gading! Awel Zin om vrijwilliger te worden? Awel biedt jou een gratis basisopleiding aan met professionele vormingen en stages. Deze basisopleiding duurt een vijftal maanden: professionele lesgevers geven vormingen over gespreks- of schrijftechnieken, seksualiteit, relaties en gevoelige onderwerpen. Daarbij aansluitend doe je een stage: een 8-tal uren luister- of leesstage en een 8-tal uren spreek- of schrijfstage. Contact: [email protected] of 02/534.37.43. Bond zonder Naam Vind je zorgzaamheid, verdraagzaamheid en integriteit ook belangrijk? Wil je jouw steentje bijdragen aan zinvolle projecten en meer? Dan ben jij de persoon die wij zoeken. Iedereen kan starten als vrijwilliger, ongeacht leeftijd of achtergrond. Wij vragen geen diploma’s of opleidingen en passen ons aan de uren die je ter beschikking hebt. Word sociaal vrijwilliger. Je kan aan de slag als sociaal vrijwilliger in een van onze tien projecten die mensen in probleemsituaties helpen de draad terug op te nemen. Je helpt onze personeelsleden op actieterreinen als maatschappelijke bewustmaking, waardebeleving, kinderrechten, opvoedingsondersteuning, armoedebestrijding of gelijke kansenrecht. Je kan je inzetten in 1 van onze projecten in het Antwerpse, in je buurt via Samen Inburgeren of de Sociale Kruidenier, of vanuit je huis via het correspondentieproject. Wil u sociaal vrijwilliger worden? Contacteer Yves Bocklandt via 0486/84 93 49 of [email protected]. Word vrijwilliger bij evenementen. Een andere mogelijkheid is je in te zetten als vrijwilliger bij evenementen. Je versterkt dan het BZN team tijdens drukke (verkoops)evenementen van producten uit onze BZN Boetiek, zoals op de Boekenbeurs. Meer weten? Contacteer Christine Willems op 03/201 22 10 of [email protected]. Je kan ook je eigen huiswinkel van BZN producten opstarten. Het hele jaar door of alleen tijdens de eindejaarsactie die loopt van oktober tot januari. Wil u een BZN Huiswinkel starten? Contacteer Anne Hanjoul via 03/201 22 25 of [email protected].


18

Buddywerking Wie psychisch kwetsbaar is, raakt makkelijk sociaal geïsoleerd. Buddywerking helpt hen opnieuw vertrouwen te krijgen in mensen en zich open te stellen voor de wereld rondom hen. Dat kan, omdat buddy’s geen hulpverleners zijn. Buddywerking draait om gelijkwaardige relaties en om sociaal contact in een vriendschappelijke en ongedwongen sfeer. Sta je open voor mensen met psychische moeilijkheden? Heb je een luisterend oor? Ben je geduldig en geef je niet snel op? Dan ben jij misschien onze nieuwe buddy! In ruil voor een engagement van 2 à 3 uur per week of elke 2 weken gedurende minstens een jaar bieden wij jou een introductieperiode, individuele coaching, ondersteuningsmomenten met professionele krachten en collega-buddy’s, verzekering, een onkostenvergoeding en groepsuitstappen met de andere buddy’s. Meer info via www.buddywerking.be, waar je regionale contactadressen kan opzoeken. Lokale Dienstencentra en Zorgbedrijf Antwerpen De lokale dienstencentra hebben als opdracht: comfort brengen in het leven van senioren. Dat kunnen we uiteraard niet alleen! We zijn steeds op zoek naar nieuwe vrijwilligers die hun talenten graag willen inzetten om onze werking te versterken. Dat kan gaan van assistentie bij de maaltijden in een woonzorgcentrum, begeleiding en organisatie van uitstappen in een dienstencentrum of het bezoeken van hulpbehoevende buurtbewoners. Op www.lokaledienstencentra.be vind je de contactgegevens van een dienstencentrum in jouw buurt. In Antwerpen kan je contact opnemen met het Zorgbedrijf Antwerpen via www.zorgbedrijf. antwerpen.be of telefonisch via 03/338 92 44. Rode Kruis Bij ons kun je heel veel verschillende dingen doen. Je moet maar een snelle blik werpen op onze gevarieerde lijst van activiteiten om dat in te zien. Bij het Rode Kruis vindt iedereen een manier om het beste van zichzelf te geven… aan anderen. Neem snel een kijkje op www.rodekruis.be/NL/Steun/vrijwilliger/WatDoen en ontdek wat jij kan doen! Nog niet overtuigd? Kijk dan zeker eens op www.wordvrijwilliger.be. Samenlevingsopbouw en RIMO Limburg Wil je je inzetten voor een warmere buurt? De sector samenlevingsopbouw organiseert concrete projecten in jouw buurt rond sociale cohesie en maatschappelijk kwetsbare groepen. Info over projecten in jouw buurt vind je op www.samenlevingsopbouw.be. De Limburgse afdeling RIMO Limburg biedt gevarieerd vrijwilligerswerk aan: je kan plaatselijk of bovenlokaal meedraaien in hun werking. Kijk op www.rimo.be voor meer info!


19

Similes Similes is een familievereniging geestelijke gezondheid. Similes is een vereniging van betrokken burgers die zich vrijwillig inzetten voor een betere samenleving. De vereniging hoort toe aan vrijwilligers die zich door hun engagement als mens ontplooien. De inzet als vrijwilliger is vaak ook een buffer tegen het optreden van verzuring en bitterheid. Contact: [email protected] of 016/244 201. Tele-Onthaal Wil je graag aan de telefoon luisteren naar mensen die in alle anonimiteit en vertrouwen over hun moeilijkheden praten? Kan je je inleven in de moeilijkheden die anderen ervaren? Heb je reeds ondervonden dat mensen in je omgeving graag in vertrouwen met je praten? Wil je je gespreksvaardigheden vergroten en groeien als persoon? Ben je op zoek naar een zinvol engagement? Heb je voldoende vrije tijd? Dan is het vrijwilligerswerk bij Tele-Onthaal waarschijnlijk iets voor jou! Vanaf 2012 krijgen de vrijwilligers van Tele-Onthaal een vergoeding voor de verplaatsingskosten. Je kan je opgeven via de website www.tele-onthaal.be of telefonisch via 09/220 82 92. Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw richt zich voornamelijk op de ondersteuning van vrijwilligerswerkingen, het werkveld op zich, netwerking met andere relevante organisaties in het middenveld, de diverse overheden, administraties en partners uit het bedrijfsleven. Zoek je een plek waar je als vrijwilliger aan de slag kan dan kan je terecht op www.vrijwilligerswerk.be. Neem ook een kijkje op www.vrijwilligersweb.be! Ziekenzorg CM Ziekenzorg CM staat of valt met vrijwilligers. Het is dan ook vanzelfsprekend dat Ziekenzorg CM sterk werk maakt om het opgenomen engagement op de beste wijze te ondersteunen met een degelijk ondersteuningsaanbod en een kwaliteitsvolle omkadering. Wil je vrijwilliger worden. Ga dan snel naar http://www.ziekenzorg.be/cmz/nl/100/vrijwilligers/vrijwilliger_worden.jsp of contacteer Ziekenzorg via 02/246 47 71 of [email protected].


20


21


22

Cursusmateriaal. Iedereen kan vereenzamen. Help een ander - Bescherm jezelf

Recommend Documents