Doel van deze cursus Het internet lijkt vaak een jungle: overal loert wel gevaar. Zoals virussen die uw pc infecteren en zo persoonlijke data stelen. Of computerwormen die uw pc uiteindelijk ernstige schade toebrengen … Wel, deze cursus biedt u een hoop ‘tips ’n tricks’ zodat u in deze onveilige tijden toch safe op het net kunt.
CURSUSAVOND Veilig op het internet
1. INHOUDSTAFEL 1.
INHOUDSTAFEL
1
2.
Inleiding
3
2.1. 3.
3
Antivirus
5
3.1.
Wat is een antivirus?
5
3.2.
Waarom een antivirus?
5
3.3.
Welke moet ik nemen?
5
3.3.1.
Het aanbod
6
3.3.2.
Onze voorkeur
6
Hoe onderscheid maken?
7
3.4.
4.
Basis woordenschat
3.4.1.
Features
7
3.4.2.
De GUI
8
3.5.
Oefening
9
3.6.
Is gratis ook echt gratis?
9
3.7.
Meer dan alleen antivirussoftware
9
Browsers & add-ons 4.1.
10
Inleiding
10
4.1.1.
Wat is een browser?
10
4.1.2.
Het aanbod
10
Verschil in browsers
10
4.2.
4.2.1.
Features
10
4.2.2.
Verschil in features
10
4.2.3.
Belangrijkste features
11
4.3.
Hoe een goed onderscheid maken?
11
4.4.
Nutvolle add-ons
13
4.4.1.
Voor wat?
13
4.4.2.
All-rounders
13
4.4.1.
Veilig op het web
13
4.4.2.
Shoppen
14
4.5.
Prijsvergelijkers
14
1
5.
Prezi
15
5.1.
Wat is Prezi?
15
5.2.
Voordelen van Prezi
15
5.3.
Hoe aanmelden?
15
5.4.
Verschillende versies van Prezi + voordelen
16
5.4.1. 5.5.
Versies + voordelen
16
Hoe werkt Prezi?
17
5.5.1.
Hoe maakt u een nieuwe presentatie?
17
5.5.2.
Vormen van Prezi
17
5.5.3.
Het ‘pad’ van Prezi
18
5.5.4.
Praktijkoefening 1
18
5.5.5.
Tekst toevoegen
18
5.5.6.
Vormen + tekst laten draaien
19
5.5.7.
In- en uitzoomen
19
5.5.8.
Thema’s + templates
19
5.5.9.
Praktijkopdracht 2
19
5.5.10.
Objecten toevoegen
20
5.6.
Besluit
20
2
2. Inleiding Het internet is een complex iets met cookies, protocollen, malware en veel meer. Als niet-informaticus is het soms moeilijk om dit allemaal te begrijpen. Deze cursus heeft tot doel u een beetje wegwijs te maken in dit domein door (1) u eerst de nodige woordenschat aan te bieden en (2) u te laten kennismaken met enkele handige en gratis programma’s die in uw plaats het werk doen zodat u veilig kunt blijven internetten. Maar zoals we in de informatica-wereld vaak zeggen “Het beste antivirus is gezond verstand”.
2.1. Basis woordenschat Het internet is nog relatief jong. En al wie er niet mee is opgegroeid of er geen grondige opleiding over heeft genoten, heeft vaak problemen om sommige informaticatermen te begrijpen. Dat willen we verhelpen. Daarom zullen we hieronder enkele standaard informatica-termen zo kort mogelijk proberen uitleggen. Indien u liever een video bekijkt die iets meer in detail uitleg verschaft over deze termen (maar ook nog steeds beginnersvriendelijk), dan kunt u altijd terecht op het YouTube-kanaal ‘Techquickie’. https://www.youtube.com/user/Techquickie.
3
Bit 1 stroomstoot Byte 8 bits = 1 byte Cookies Houden geschiedenis bij van uw vorige acties op websites, dit kan handig zijn voor bv. internetwinkels voor marketingredenen. Software Of programmatuur. Alles wat niet tastbaar is aan een computer Malware ‘Mal’ = ‘slecht’ in het Frans, ‘ware’ komt van software. Het is dus software met slechte bedoelingen. Virus Synoniem voor malware of schadelijke software Trojan Soort virus dat uw pc binnengeraakt door zich te vermommen als iets anders. Bv. software die zich voordoet als een nuttig programma dat uw computer sneller doet werken, maar in realiteit schade toebrengt aan uw computer. Spyware Software die tot doel heeft om te spioneren op een persoon/computer door middel van data door te sturen naar een externe partij. Govware Gov is de afkorting van government = overheid. Overheidssoftware die als bedoeling heeft om te spioneren/schade aan te brengen. Een virus van de overheid dus. Features Engels voor functies. Bv. één van de features van die antivirus is de sandbox mode (uitleg hierna). Sandbox Sandbox is ‘zandbak’ in het Engels: een zandbak is een plaats waar u een programma in kan laten ‘spelen’/draaien als u meer veiligheid wilt. Het doet dit door gebruik te maken van een soort VM-feature (uitleg hierna). Een programma in de ‘zandbak’ steken betekent zo veel als en ziek persoon in quarantaine steken. VM Virtual Machine = virtuele machine. U laat een programma draaien op een machine die eigenlijk fysiek niet bestaat, het is een programma die dat de werking van een fysieke computer simuleert. Een praktisch nut hiervan is dat het programma nooit weet wat er gaande is op de echte computer, het denkt dat de VM de echte machine is. Dit wordt vaak gebruikt om de veiligheid te garanderen in bevoorbeeld servers en antivirussoftware Server Een machine die programma's draait waarmee gewone computers verbinding kunnen maken. Het werkt dus niet alleen maar in combinatie met computers. GUI Graphical User Interface, in het Nederlands ‘Grafisch Gebruikers Interface’. Het visuele aspect aan het programma, datgene waarmee u interactie hebt en dat u ziet. Al het visuele aan een programma is de GUI. Browser Het programma waarmee u op het internet gaat ‘browsen’(= bladeren). Add-ons To add = ‘toevoegen’. Add-ons zijn zaken die u toevoegt aan uw browser. Deze verlenen dan extra functionaliteit aan uw browser.
4
3. Antivirus 3.1. Wat is een antivirus? Een antivirus is een programma dat zo veel mogelijk virussen kan herkennen en dus tegenhouden. Het doet dit door signatures*(handtekeningen) te vinden in virussen, er zijn ook andere methodes maar deze is de meest gebruikte. Men noemt deze methode ook Signature Based (Virus) Detection of SBD. Signature Zie het als een digitale handtekening waarmee het antivirusprogramma kan herkennen dat het om een viruus gaat. Een handtekening kan van alles zijn maar de voornaamste zijn: producent die gekend is als malafide ofstuk code dat zeer goed overneenkomt met code van andere virussen
3.2. Waarom een antivirus? Omdat u gewoonweg bescherming nodig hebt. U gaat toch ook niet in een auto zonder bescherming als een gordel en een airbag, zelfs al ben je een zeer goede chauffeur. Hetzelfde geldt op het internet. Ook al bent u bekend met de vele manieren waar op u virussen kunt krijgen, dan nog gaat u niet zonder bescherming op het internet. U moet zelfs niet eens iets verkeerd te doen op het internet om geïnfecteerd te worden met virussen. Sommige zaken geraken gewoon binnen zonder uw toestemming en enkel een afdoend antivirusprogramma houdt deze tegen. Sterker zelfs, als u verbonden bent met het internet maar u doet er niks op en u hebt geen antivirus, dan zal u binnen de 24 uur overspoeld zijn met duizenden virussen. Sommige zaken liggen buiten uw controle, daarom controleert een antivirusprogramma alle inkomende data op virussen.
3.3. Welke moet ik nemen? Welk antivirusprogramma moet u nu installeren? Er zijn honderden programma’s waaruit u kunt kiezen, Het een al wat beter dan het ander. Maar van ons mag u er op aangaan dat een antivirusprogramma niks moet kosten om goede bescherming te bieden.
5
3.3.1. Het aanbod Het aanbod van antivirussoftware is veel groter dan dit, zo groot dat we ze onmogelijk allemaal kunnen opsommen. Daarom geven we hieronder een beknopte opsomming van de meest voorkomende programma’s die wij ook echt aanraden.
Antivirus (desktop) o Avast o Avira o AVG o MSE o Malwarebytes o Norton o McAfee o … Antivirus (mobiel) o ANDROID Kaspersky Internet Security o ANDROID Avast! Mobile Security o IOS Qihoo 360 o …
3.3.2. Onze voorkeur De ene antivirussoftware verschilt al wat van de andere, vooral in gebruiksgemak en prijs.
Antivirus (desktop) o o o o
Avast AVG MSE Malwarebytes (betalend) Antivirus (mobiel) o ANDROID Kaspersky Internet Security o ANDROID Avast! Mobile Security o IOS Qihoo 360
6
3.4. Hoe onderscheid maken? U vraagt zich wellicht af wat de gelijkenissen en verschilpunten zijn tussen als deze softwareprogramma’s? Wel, dit sommen we hieronder even voor u op.
3.4.1. Features Een goede en efficiënte manier om deze programma’s onderling met elkaar te vergelijken, krijgt u door hun features (functies) te bekijken. Hieronder vindt u een mooi voorbeeld van een ‘comparison’ of een vergelijkende tabel.
Het belangrijkste criterium is natuurlijk hoe sterk het programma bescherming biedt tegen virussen. Bij de goede antivirus programma’s zoals hier boven is er nauwelijks verschil op te merken op vlak van bescherming. Maar er zit wel veel verschil op extra functionaliteit die de programma’s aanbieden. Zo biedt bijvoorbeeld Avast ook bescherming aan tegen diefstal. U kunt hiermee vanop afstand uw gsm blokkeren, uw gsm-geheugenkaart wissen, een alarm laten afgaan, sirene laten afgaan, contacten naar computer sturen zodat u deze niet kwijt bent en veel meer.
7
3.4.2. De GUI Hoe het programma er uitziet, is ook zeer belangrijk, niet enkel voor het oog is maar ook voor bescherming. De gebruikersinterface moet simpel zijn. Hoe gebruiksvriendelijker, hoe vaker u het programma zult gebruiken. Als het te complex is en u van veel functionaliteiten niets afweet, zult u deze ook niet gebruiken en dus minder beschermd zijn. Daarom raden we u voor een mooie simplistisch interface te kiezen. Een goed voorbeeld van een antivirusprogramma’s GUI.
U vraagt zich wellicht af waarom we dit beschouwen als een schoolvoorbeeld. Wel, omdat het zeer gemakkelijk is om er uw weg in te vinden. In één oogopslag ziet u meteen wat u moet doen om het programma te doen werken. Als u op ‘scan now’ klikt, speurt het programma naar virussen op uw computer. Als u op ‘update’ klikt, dan wordt uw programma geüpdatet zodat het mee is met de meest recente virussen. ‘History’ toont u de geschiedenis van virussen op de computer sinds de installatie en ten slotte kunt u via ‘settings’ de instellingen van uw programma aanpassen.
8
3.5. Oefening Na de theorie is het tijd voor wat praktijk. Onze voorbeelden hebben al voor een stuk de functionaliteit getoond van MSE, een antivirus van Microsft. Daarom gaan we bij wijze van oefening een ander programma installeren; we kiezen daarbij voor Avast. Informatica draait vaak op ‘trial and error’ (proberen en falen). U moet dus gewoon proberen en in het slechtste geval faalt u in uw opzet. De bedoeling is dus dat u zonder hulp van een stappenplan probeert Avast te installeren. Uiteraard willen we u niet écht voor de leeuwen gooien, en kijken we over uw schouder mee om u de juiste richting aan te wijzen. Doelstellingen: 1 2 3
Installeer Avast! Laat de antivirus een scan uitvoeren. Kijk naar de verschillende opties die u kunt wijzigen en stel vragen over de opties die u niet begrijpt.
3.6. Is gratis ook echt gratis? Veel antivirussoftware wordt als gratis aangeboden, maar is gratis ook echt gratis? Het antwoord is neen, geen enkel programma zal gratis zijn zolang ze afhankelijk zijn van hun klanten voor inkomsten. Laten we als voorbeeld nemen Microsoft Security Essentials. MSE-vereisten: Windows reeds aangekocht Meedoen aan MAPS-initiatief
Inkomsten voor Windows dus MAPS is een initiatief van Windows waarmee ze virussen in ‘kaart’ proberen te brengen. Als MSE een virus detecteert, zal het de informatie doorsturen naar de server van Windows. Deze informatie wordt gebruikt om MSE te verbeteren en om de informatie door te verkopen aan andere antivirussoftware. Nog meer inkomsten voor Windows dus. Er is dus ‘altijd’ een addertje onder het gras, dat zich op vele manieren kan manifesteren. Bijvoorbeeld door maar tijdelijk gratis te zijn, advertenties tonen, doorverkopen van info, ...
3.7. Meer dan alleen antivirussoftware Om veiligheid te garanderen is er meer nodig dan alleen te beschikken over een antivirusprogramma.Ook moet u zich bewust zijn van de manieren waarop virussen proberen uw pc binnen te dringen. Klik daarom nooit op verdachte zaken.Er is meer software die u beschermt dan enkel uw antivirus, ook uw browser en add-ons kunnen u beschermen tegen virussen. Daarom hebben we het hierna over browsers en add-ons.
9
4. Browsers & add-ons 4.1. Inleiding 4.1.1. Wat is een browser? Een browser is een programma waarmee u op het internet gaat, u kunt bij wijze van spreken met dit programma door het internet bladeren. Vandaar de naam ‘browser’ omdat het Engelse ‘to browse’ ‘bladeren’ betekent.
4.1.2. Het aanbod Er zijn zeer veel browsers, de voornaamste zijn:
Internet Explorer Mozilla Firefox Google Chrome Opera Safari (OSX) ...
4.2. Verschil in browsers 4.2.1. Features Net zoals bij antivirusprogramma’s zitten de grootste verschillen tussen de browsers in de functies die ze aanbieden. Meestal gaat het om verschillen in compatibiliteit en gebruiksgemak. Het gaat de ronde dat sommige browsers sneller zijn dan andere. U vraagt zich wellicht af wat daarvan aan is. Wel, er zit slechts een miniem verschil op; we spreken hier over een verschil van milliseconden. Het verschil in snelheid is dus voor de gewone consument niet relevant. Feit is wel dat hoe meer veiligheidslagen u toevoegt aan uw browser, hoe meer veiligheidsbarrières uw data dóór moeten; dus hoe langer u erover doet om op uw scherm te komen. Met andere woorden meer veiligheid betekent dus langere wachttijden. Maar, anderzijds, er langer over doen garandeert niet per se meer veiligheid
4.2.2. Verschil in features Bij de degelijk browsers zit er niet zo veel verschil qua functionaliteit, moest er toch een verschil op zitten kan je dit in bijna alle gevallen oplossen met een add-on. Maar de kans dat uw browser iets niet heeft wat de andere wel heeft, is zeer klein. Tenminste als u één van de bekendste browsers gebruikt zoals hierboven opgesomd.
10
4.2.3. Belangrijkste features Foutafhandeling: Hoe lost de browser problemen op zoals een pagina die niet wil laden of het tabblad in de browser dat crasht? Beveiliging: Wat doet de browser om virussen tegen te houden die u tegenkomt op het internet. Dit kan bijvoorbeeld zijn door louche websites aan te duiden en een waarschuwing te geven als u er probeert op te gaan. Mogelijkheid om add-ons toe te voegen: Er zijn browsers (van het stenen tijdperk) die niet toelaten dat u add-ons toevoegt. Add-ons zijn van vitaal belang omdat die fouten van de browser opgelost kunnen worden door add-ons.
4.3. Hoe een goed onderscheid maken? U moet gewoon hetzelfde doen als bij de antivirussen functies vergelijken tussen de verschillende programma’s.
11
Voorbeeld van goede vergelijking van browsers:
12
4.4. Nutvolle add-ons 4.4.1. Voor wat? Add-ons geven extra functionaliteit, voor wat? Voor alles, add-ons worden in veel gevallen door de gemeenschap gemaakt omdat zei vinden dat er iets mist aan hun browser en plaatsen deze gratis online voor hun mede-gebruikers. Daarom vind je browsers voor alles; Privacy, downloadbeheer, beveiliging, ...
4.4.2. All-rounders Add-ons die goed zijn voor alles en iedereen, van video’s downloaden tot advertenties blokkeren.
4.4.1. Veilig op het web Je voelt je bekeken, geen probleem! Deze add-ons bieden je meer anonimiteit op het internet en zo meer bescherming tegen overheden en hackers.
13
4.4.2. Shoppen Internetshoppen is handig, zeer handig zelf. Het is nog nooit zo makkelijk geweest om prijzen te vergelijken en deze add-ons maken het NOG makkelijker.
4.5. Prijsvergelijkers Trivago Tweakers
Vakantieboekingen De site voor informatica gerelateerd nieuws, hulp, reviews en prijsvergelijking. Camera | GSM | GPS | Games | Televisies | ... Cheapshark Prijsvergelijking voor games Aanbieders Voor abonnementen zoals telefonie, internet, televisie, ...
14
5. Prezi 5.1. Wat is Prezi? Prezi is een programma waarmee je online op een creatieve en vernieuwende manier presentaties kunt maken.
5.2. Voordelen van Prezi Prezi is simpel om aan te leren, en u kunt er heel snel en eenvoudig mooie dingen mee maken. Het is online; dat betekent dat als u over internet beschikt, u er overall aan kunt. Het is gratis; alleen voor extra opties moet u betalen.
5.3. Hoe aanmelden? Surf naar www.prezi.com. 2. Klik op ‘Sign up’ in de rechterbovenhoek.
15
3. Klik op ‘Continue with public presentation’.
4. Geef uw persoonlijke gegevens in. 5. Ga naar uw mailbox om de registratie te confirmeren.
5.4. Verschillende versies van Prezi + voordelen Bij Prezi is de normale versie gratis maar als u extra voordelen wil, is het mogelijk om een betalende versie te nemen tegen een kleine kostprijs.
5.4.1. Versies + voordelen Gratis versie
Voordelen -Gratis
16
Nadelen -Presentaties voor iedereen zichtbaar -Geen premium support
-Persoonlijk logo mogelijk -Persoonlijke presentaties -Premium support
- Betalend - Niet alle mogelijkheden
-Alle voordelen van ENJOY - Betere Afbeelding bewerking -Offline Bewerkbaar
- Betalend -Niet alle mogelijkheden
-Alle voordelen van PRO -Op maat gemaakte thema’s
5.5. Hoe werkt Prezi? Prezi maakt gebruik van bepaalde vormen, draaibewegingen en in- en uitzoomen.
5.5.1. Hoe maakt u een nieuwe presentatie?
Nadat u bent ingelogd, klikt u op het icoontje ‘New Prezi’. Klik rechts onderaan op ‘Start a blank Prezi’.
5.5.2. Vormen van Prezi In Prezi kunt u kiezen tussen 4 verschillende vormen 1. een cirkel, 2. een vierkant, 3. Haakjes, 4. een onzichtbaar vierkant.
17
Het gebruik van welke vorm u kiest hangt af van uzelf en wat het beste past in uw presentatie.
U kunt een vorm toevoegen door
hier op te klikken en of te slepen. U
kunt vormen wijzigen door
hier op te klikken.
5.5.3. Het ‘pad’ van Prezi Bij het toevoegen van een vorm is er onder het icoontje van ‘een vorm toevoegen’ een icoontje tevoorschijn gekomen. Dit is het ‘pad’ dat de presentatie neemt zoals bij Microsoft PowerPoint. U kunt
de volgorde van het pad aanpassen door op’edit pat’ te klikken
.
5.5.4. Praktijkoefening 1 Voeg een cirkel toe en voeg daarna een vierkant toe. Laat daarna de twee vormen van plaats verwisselen door het pad aan te passen.
5.5.5. Tekst toevoegen U kunt tekst toevoegen door op het veld te dubbelklikken. Nu komt er een veld tevoorschijn waarin u tekst kunt intypen en de opmaak kunt verzorgen.
18
5.5.6. Vormen + tekst laten draaien U kunt vormen laten draaien door de vorm te activeren en in een hoek het puntje vast te pakken en het te verslepen zodat het draait. Het werkt op dezelfde manier bij tekst.
Opgelet! U overdrijft beter niet met de draaiende bewegingen, want dit komt verwarrend en onprofessioneel over.
5.5.7. In- en uitzoomen In Prezi kunt u inzoomen door vormen kleiner te maken dan de vorige vorm en het in uw pad te stoppen. U kunt ook uitzoomen door objecten groter te maken en het in uw pad te stoppen.
5.5.8. Thema’s + templates Momenteel ziet lay-out er maar sober uit, maar u kunt dit omzeilen door zelf een thema aan te maken. U doet dit door op ‘customize’ te klikken in het midden bovenaan. Nu kunt u kiezen uit reeds voorziene thema’s of u kunt naar beneden scrollen en op ‘advanced’ klikken om er zelf een te maken. Als u goed met kleurcodes kunt werken kunt u via de advanced knop werken. Bent u minder goed in kleurcodes dan kunt u op de wizard klikken voor een stap voor stap tutorial om de kleuren aan te passen. Een template is een voorgemaakte Prezi waar u alleen nog maar tekst moet aan toevoegen. U kunt een template kiezen als u een nieuwe Prezi maakt.
5.5.9. Praktijkopdracht 2 Voeg een 2 cirkels en een vierkant toe. Voeg in circkel 1 een tekstje toe. 19
Laat cirkel 1 naar cirkel 2 omdraaien. Zoom nu in het vierkant in. Zorg nu dat de tekst blauw is. De cirkel rood. De achtergrond groen. En het vierkant geel.
5.5.10.
Objecten toevoegen
Door op de knop ‘insert’ te drukken kunt u foto’s, pijlen en strepen toevoegen. Dit geeft meer structuur en stijl aan uw Prezi-voorstelling.
5.6. Besluit Prezi is een programma waarmee u heel mooie dingen mee kunt maken. U hoeft er gewoon wat tijd insteken.
20
