cursus: Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht

cursus:

Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht

Inhoud > Over deze cursus 3 > Arbeidsovereenkomst 6 > Sollicitatieprocedure 9 > Rechten en plichten werkgever en werknemer 12 > Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 14 > Wettelijke beschermingen van de werknemer 16 > Arbeidsongeschiktheid 19 > Ontslag 22 > Reflectie 25 > Theoriebron 1: Verschillende vormen voor het verrichten van arbeid 27 > Theoriebron 2: Sollicitatieprocedure 29 > Theoriebron 3: Rechten en plichten voor werknemer en werkgever 31 > Theoriebron 4: Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 33 > Theoriebron 5: Wettelijke bescherming van de werknemer 35 > Theoriebron 6: De arbeidsongeschikte werknemer 38 > Theoriebron 7: Ontslag 41 > Beoordeling 45

Colofon Uitgeverij

Uitgeverij Edu’Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: [email protected] Internet: www.edu-actief.nl

Auteurs Geralda Warmink en ROC Mondriaan Titel Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht Vormgeving Binnenwerk: DBD design/Ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN Copyright

978 90 3720 533 6 © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v.

Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

> Over

deze cursus

In deze cursus ga je je verdiepen in verschillende arbeidsrechtelijke relaties en de rechtsrelaties tussen de werknemer en de werkgever. De wetgevingen rondom arbeidsomstandigheden, vakantie, zorgverlof en ontslag komen in deze cursus aan de orde. Centraal in deze cursus staan de acties die ondernomen kunnen worden als er iets niet goed gaat op de werkvloer.

Doelstellingen • • • • • • • • • •

Je kunt de vier verschillende juridische constructies benoemen op basis waarvan arbeid kan worden verricht. Je kunt op basis van relevante gegevens vaststellen of er werk wordt verricht op basis van een arbeidsovereenkomst. Je kunt een beschrijving geven van de drie belangrijkste regels/wetgevingen voor de sollicitatieprocedure. Je kunt op basis van verschillende casussen nagaan en uitleggen of de werkgever/werknemer zijn plichten in deze situaties nakomt. Je kunt een beschrijving geven van het begrip 'collectieve arbeidsovereenkomst' (cao). Je kunt een beschrijving geven van vijf verschillende vormen van wettelijke bescherming van de werknemer. Je kunt op basis van verschillende casussen nagaan en uitleggen of de werkgever/werknemer zijn verplichtingen op grond van de Arbowet in deze situaties nakomt. Je kunt uitleggen wat arbeidsongeschiktheid inhoudt en wanneer hiervan wordt gesproken. Je kunt verschillende soorten ontslag (initiatief bij werknemer of werkgever, ontslag op staande voet) herkennen. Je kunt een beschrijving geven van een flexibele arbeidsvorm.

Beoordeling Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Kijk voor deze punten achter in dit boek. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn: • actieve deelname aan de lessen • nette en heldere uitwerking van de opdrachten • correct dienstverleningsplan voor het aanvechten van ontslag • theorietoets.

© Uitgeverij Edu’Actief b.v.

3

Je toekomstige collega Naam:

Arnold Zoutstra

Werkzaam bij:

Stichting Het Palet

Medewerkers:

40 medewerkers

Werkzaam als:

Jobcoach in de jeugdhulpverlening

Soort werkzaamheden:

Ik begeleid jongeren van 18 tot 23 jaar die hun eerste stappen op de arbeidsmarkt zetten. Deze jongeren hebben vaak nog geen ervaring met werken en weten bijvoorbeeld vaak ook niet goed hoe ze moeten beginnen bij het zoeken van een baan. Bovendien hebben ze de eerste tijd op een nieuwe werkplek ook nog intensieve begeleiding en ondersteuning nodig, die ik ze daarbij geef.

Over de werkomgeving:

Stichting het Palet biedt hulp aan jongeren van 12 tot 24 jaar en hun ouders/opvoeders. Doel van de stichting is om kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers een nieuw perspectief te bieden door bepaalde competenties te vergroten, ze te leren probleemoplossend te handelen en de oudere jongeren te helpen bij de eerste stappen naar een baan. Stichting het Palet is inmiddels vertegenwoordigd in vier grote steden.

Wat leuk is aan je werk:

Het enthousiasme en de motivatie van de jongeren om aan het werk te gaan en ze daarbij te helpen.

Grootste blunder:

Toen ik net als jobcoach begon, was ik nog niet zo erg thuis in de WIA en de Wajong. Toen een werkgever mij daarover met betrekking tot een cliënt allerlei vragen stelde, stond ik wel een beetje met mijn mond vol tanden. Ik heb me toen maar direct heel goed verdiept in deze zaken.

Waar je aan werkt:

We werken eraan om niet alleen de jongere zelf, maar het hele gezin en het sociale netwerk bij de ondersteuning van de jongere in te zetten.

4


Beroepsproduct: Dienstverleningsplan Dit beroepsproduct inleveren voor: Je werkt als sociaal-maatschappelijk dienstverlener bij een asielzoekerscentrum waar je mensen helpt die problemen hebben op het gebied van werk, inkomen of sociale voorzieningen. Je helpt ze met het oplossen van die problemen door informatie, advies en voorlichting te geven, maar ook door ondersteuning en begeleiding te bieden Hierbij probeer je de zelfstandigheid van de cliënt steeds zo veel mogelijk te stimuleren.

Zie voor de werkmodellen samenwerkingscontract en cursusplanning www.factor-e.nl

Büsra, een cliënte, werkt bij een grote wasserij. Ze heeft een jaarcontract gekregen, het duurt nog acht maanden voordat dit jaarcontract is afgelopen. Dit is het derde jaar dat ze op basis van tijdelijke contracten werkt. Büsra heeft twee weken geleden verteld dat ze in verwachting is. Nu heeft ze te horen gekregen dat er toch niet voldoende werk voor haar is en dat ze daarom tegen het eind van de maand wordt ontslagen. Je gaat voor Büsra een dienstverleningsplan opstellen om te bepalen hoe het best kan worden omgegaan met deze situatie. Processtappen dienstverleningsplan: • Maak een planning en een taakverdeling. • Stel de doelstelling van het dienstverleningsplan vast. • Geef een omschrijving van het probleem. • Stel vast wat de belangrijke gegevens uit de casus zijn in verband met het arbeidscontract. • Werk het dienstverleningsplan uit met daarin: – Wat ga je stap voor stap doen om het probleem op te lossen? Wat ga je zelf doen, wat laat je je cliënte doen? – Op welke rechten kan de werknemer zich beroepen? – Op welke wetten en verboden kan de werknemer zich beroepen? – Büsra zal moeten bewijzen dat haar ontslag met haar zwangerschap te maken heeft. Bedenk welke eisen er aan dit bewijs worden gesteld en hoe ze dit zou kunnen bewijzen. – Op welke rechten zou de werkgever zich kunnen beroepen? – Welke instanties ga je inschakelen bij het oplossen van het probleem? Eisen aan het product dienstverleningsplan: • De doelstelling van het handelingsplan is duidelijk omschreven. • Er is een duidelijke beschrijving van het probleem gegeven. • Er is stap voor stap beschreven wat er gaat gebeuren om het probleem op te lossen. De stappen zijn goed onderbouwd. • De cliënte heeft ook een eigen rol bij het oplossen van het probleem. • Er is duidelijk onderbouwd op welke rechten de werknemer zich hier kan beroepen. • Er is duidelijk onderbouwd op welke wetten/verboden de werknemer zich hier kan beroepen. • Er is beschreven op welke rechten de werkgever zich kan beroepen en wat de tegenargumenten van de werkgever zouden kunnen zijn. • Er is beschreven hoe de werknemer kan bewijzen dat haar ontslag met haar zwangerschap te maken heeft en welke eisen hieraan worden gesteld. • Er is beschreven welke instanties worden ingeschakeld om het probleem op te lossen.


5

> Arbeidsovereenkomst Doelstellingen • • • • • • •

Je kunt de belangrijkste verschillen beschrijven tussen een arbeidsovereenkomst, een overeenkomst tot het aannemen van werk, een opdracht en een aanstelling als ambtenaar. Je kunt de drie kenmerken van een arbeidsovereenkomst beschrijven. Je kunt uitleggen waarom het belangrijk is om te weten of er werk wordt verricht op basis van een arbeidsovereenkomst. Je kunt een arbeidsovereenkomst interpreteren. Je kunt twee typen tijdelijke arbeidscontracten benoemen. Je kunt de wettelijke regels rondom flexibele arbeid benoemen. Je kunt op basis van casussen aangeven op welke regels een werknemer zich kan beroepen om zijn positie als flexkracht te beschermen.

Opdracht 1: Juridische overeenkomsten Arbeid kan worden verricht op basis van vier verschillende juridische constructies. • Vul in onderstaand schema twee kenmerken van alle vier juridische constructies in. Kenmerken Arbeidsovereenkomst Overeenkomst het aannemen van werk Opdracht Aanstelling als ambtenaar

Opdracht 2: Verschillende soorten werkzaamheden Als je werk voor een ander verricht, werk je op basis van een juridische constructie. • Geef bij de onderstaande situaties aan op basis van welke constructie het werk wordt verricht. Kies hierbij uit: arbeidsovereenkomst/aanstelling als ambtenaar/overeenkomst tot opdracht/aannemen van werk. – Jan tegelt in opdracht van een klant de badkamer. ___________________________________________________________________________________________________________________________ –

Suzan is in dienst bij een bakkerij. ___________________________________________________________________________________________________________________________

–

Ashran werkt als SMD'er bij de Sociale Dienst. ___________________________________________________________________________________________________________________________

–

Linde krijgt betaalt om ergens een pianostuk op te voeren. ___________________________________________________________________________________________________________________________

6


Theoriebron 1: Verschillende vormen voor het verrichten van arbeid

Opdracht 3: Arbeidsovereenkomst •

Lees de onderstaande casus en de bijbehorende arbeidsovereenkomst. Deze kun je vinden op www.factor-e.nl en beantwoord de vragen.

Casus Je werkt voor SMO (stichting maatschappelijke ondersteuning) in je woonplaats. Tijdens je spreekuur komt Eric bij je om een voor hem lastige kwestie te bespreken. Hij vertelt dat hij problemen heeft met zijn baas omdat deze vindt dat hij te laat begint met zijn schoonmaakwerk. Eric begint inderdaad vaak pas om 19.00 uur, maar maakt wel zijn twee uren per dag. Zijn baas heeft hem ook meegedeeld dat hij nog voor twee weken werk voor Eric heeft. –

Zie voor arbeidsovereenkomst www.factor-e.nl

Staat de cliënt op basis van zijn arbeidsovereenkomst in zijn recht om bezwaar te maken tegen wat zijn baas hem gezegd heeft? Leg uit. ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________

–

Eric komt er zelf niet goed uit met zijn baas en je besluit samen met Eric zijn baas een kort schriftelijk bezwaar te schrijven. Schrijf in een korte brief op waar je bezwaar tegen maakt. Maak hierbij gebruik van de gegevens uit de arbeidsovereenkomst.

Opdracht 4: Tijdelijke arbeidscontracten Niet iedere werknemer heeft een vast contract. Het is ook mogelijk om te werken op basis van een tijdelijk of flexibel contract.

•

Beantwoord de volgende vragen: – Noteer twee soorten tijdelijke contracten en geef hierbij een voorbeeld. ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ –

Noem twee voordelen voor de werkgever van tijdelijke arbeidscontracten. ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________

–

Wat kan voor de werknemer een nadeel zijn van een tijdelijk arbeidscontract? ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________


7

Opdracht 5: Flexibele arbeid Er zijn verschillende regels opgesteld die de positie van oproepkrachten enigszins beschermen. • Lees de onderstaande casus en leg uit op welke regels rondom flexibele arbeid Miguel zich kan beroepen. Casus Miguel werkt als oproepkracht bij een supermarkt. Tijdens een gesprek met hem hoor je dat hij regelmatig wordt opgeroepen om twee uurtjes ergens in te vallen en maar twee uur krijgt uitbetaalt. Bovendien vertelt hij je dat dit zijn vierde jaar is met een tijdelijk contract bij de supermarkt.

•

Op welke regels kan deze werknemer zich beroepen? ________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________

Taal • • • •

8

Taal

Taal

Taal

Neem de cursus door en onderstreep de woorden die je niet kent. Noteer deze woorden in de woordenlijst en zet de betekenis erbij Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens de cursus, voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van de cursus neem je dit overzicht op in je taalportfolio.


Zie voor het werkmodel Woordenlijst www.factor-e.nl

> Theoriebron

1: Verschillende vormen voor het verrichten van arbeid

Een advocaat, een administratief medewerker, een tegelzetter en een medewerker van de Sociale Dienst van de gemeente verrichten allemaal werk voor een ander. Alle vier ontvangen ze voor dit werk een bedrag in geld. Toch verschillen hun juridische posities. Hieronder een overzicht van de vier verschillende juridische constructies op basis waarvan arbeid kan worden verricht.

Arbeidsovereenkomst Een administratief medewerker is bijvoorbeeld in dienst van een autobedrijf. De afspraken die de werknemer en werkgever hebben gemaakt, staan in een arbeidsovereenkomst. Dit is een overeenkomst tussen een werknemer en een werkgever, waarbij de werknemer verplicht is om persoonlijk arbeid te verrichten en de werkgever verplicht is voor deze arbeid loon aan de werknemer te betalen. De werknemer staat onder gezag van de werkgever, de werkgever bepaalt wat er moet gebeuren en is bevoegd hiervoor aanwijzingen te geven. Kenmerken van de arbeidsovereenkomst: • arbeid door de werknemer zelf te verrichten • loon door de werkgever te betalen • gezag.

Aanstelling als ambtenaar De medewerker van de Sociale Dienst verricht ook arbeid tegen betaling van loon door de gemeente en is als het ware ondergeschikt aan het hoger gezag van de gemeente. Toch wordt deze aanstelling geen arbeidscontract genoemd, maar een aanstelling als ambtenaar. Het verschil tussen beide is dat iemand met een arbeidscontract bij een particulier in dienst is (zoals bij een autobedrijf) en een ambtenaar bij de overheid. Kenmerken van de aanstelling als ambtenaar: • in dienst van de overheid • gezagsverhouding tussen overheid en ambtenaar • arbeid door de ambtenaar zelf te verrichten • loon door de overheid te betalen.

Aannemen van werk Een tegelzetter betegelt in opdracht van een klant de badkamer. De juridische regels die daarvoor gelden, staan in de overeenkomst tot het aannemen van werk. Kenmerken voor het aannemen van werk: • Zelfstandigheid: er bestaat geen gezag tussen de aannemer (tegelzetter) en de opdrachtgever (de klant). • Tastbaar product: bij het aannemen van werk gaat het altijd om iets tastbaars, zoals een huis schilderen, een schuur bouwen of een badkamer betegelen. • Resultaat: de aannemer wordt afgerekend op het tastbare product. De aannemer van het werk is verantwoordelijk voor het resultaat. Het aannemen van werk wordt daarom wel een resultaatsverbintenis genoemd. Het belangrijkste verschil met de arbeidsovereenkomst en het aannemen van werk is de gerichtheid op het resultaat


27

Overeenkomst tot opdracht Een advocaat verricht zijn werkzaamheden op basis van een overeenkomst tot opdracht. Ook hiervoor geldt dat er geen gezagsrelatie bestaat tussen de opdrachtnemer (de advocaat) en de opdrachtgever (de klant). Verder bestaat de opdracht in dit geval uit een niet-tastbare dienst. De diensten die een advocaat een klant levert, zijn immers niet tastbaar. Kenmerken van de overeenkomst tot opdracht: • geen gezagsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer • niet-tastbare dienst • inspanningsverbintenis. Het verschil tussen de overeenkomst tot opdracht en het aannemen van werk wordt vooral duidelijk als het resultaat tegenvalt. Zakken de tegels weer van de badkamermuur, dan is de aannemer verplicht zijn werk over te doen totdat de tegels wel goed zitten. Voor een overeenkomst tot opdracht geldt dit niet. Een advocaat bijvoorbeeld kan alleen aansprakelijk worden gesteld als hij tekort is geschoten en als hij de opdracht zichtbaar onzorgvuldig heeft uitgevoerd.

Inhoud van een arbeidsovereenkomst Werkgever en werknemer hebben niet erg veel vrijheid wat betreft hoe ze invulling willen geven aan een arbeidsovereenkomst. Het Burgerlijk Wetboek (BW) geeft speciale regels voor de arbeidsovereenkomst. Belangrijke punten die in elk geval in een arbeidsovereenkomst moeten staan, zijn: naam- en adresgegevens, functieomschrijving, duur van de overeenkomst, opzegtermijn, loon en termijn van uitbetaling, de arbeidsduur per dag of week, eventuele deelname aan een pensioenfonds. Een voorbeeld van een arbeidsovereenkomst staat op de website www.factor-e.nl. De arbeidsovereenkomst is wel vormvrij. Dit betekent dat de werkgever en werknemer zelf mogen weten hoe ze hun afspraken maken, mondeling of schriftelijk. Toch is het verstandig om die afspraken schriftelijk vast te leggen zodat deze duidelijk zijn en beide partijen goed weten waar ze aan toe zijn.

Flexibele arbeidsvormen Steeds meer werknemers verrichten werk op basis van een flexibel contract. Voor de werkgever is dit type contract erg aantrekkelijk. Er gelden minder strenge regels voor het beëindigen van een contract met een flexibele werknemer. De werkgever hoeft hiervoor geen procedures bij de kantonrechter of UWV WERKbedrijf aan te gaan. Als de werkgever tijdelijk, bijvoorbeeld bij extra drukte, extra werknemers nodig heeft of als hij eerst wil kijken hoe de nieuwe werknemer functioneert. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen twee soorten tijdelijke contracten: • Contracten met een van tevoren afgesproken tijdsduur, bijvoorbeeld een maand of een jaar. • Contracten voor bepaald werk of een bepaalde situatie, bijvoorbeeld voor een project of voor de vervanging van een zieke werknemer. Het is natuurlijk heel goed denkbaar dat je als flexibele arbeidskracht toch wel enige zekerheid wilt. Hiervoor is een aantal wettelijke regels opgesteld om de belangen van de flexibele arbeidskrachten te beschermen: • Als meer dan drie arbeidsovereenkomsten achter elkaar worden aangeboden of als in een periode langer dan drie jaar voortdurend op basis van tijdelijke arbeidscontracten wordt gewerkt, wordt het laatste contract automatisch door de wet omgezet in een vast contract. • Voor een oproepkracht met een nulurencontract of een contract voor minder dan veertien uur per week is de werkgever verplicht om per oproep minstens drie uur loon te betalen, ook al heeft hij zijn oproepkracht maar voor een uur nodig. Bij een nulurencontract heeft de werknemer wel een vast dienstverband, maar krijgt hij alleen loon voor de uren die hij werkt. Er is geen afspraak over het aantal uren dat hij werkt.

28


> Beoordeling Naam deelnemer: Namen groepsleden:

Groep: Docent: Blok: Project: Onderwerp: Product

Criteria

Voldoende

Proces

• • • • • •

Beroepsproduct

Dienstverleningsplan voor het aanvechten van ontslag Algemeen • Het ziet er netjes en verzorgd uit. • Het is in heldere taal geschreven. Inhoud • De doelstelling van het dienstverleningsplan is duidelijk omschreven. • Er is een duidelijke beschrijving van het probleem gegeven. • Er is stap voor stap beschreven wat er gaat gebeuren om het probleem op te lossen. De stappen zijn goed onderbouwd. • De cliënt heeft hierin ook een eigen rol. • Er is duidelijk onderbouwd op welke rechten de werknemer zich hier kan beroepen. • Er is duidelijk onderbouwd op welke wetten/verboden de werknemer zich hier kan beroepen. • Er is beschreven op welke rechten de werkgever zich kan beroepen en wat de tegenargumenten van de werkgever kunnen zijn. • Er is beschreven hoe de werknemer kan bewijzen dat haar ontslag met haar zwangerschap te maken heeft en welke eisen hieraan worden gesteld. • Er is beschreven welke instanties worden ingeschakeld om het probleem op te lossen

Onvoldoende

Er is een planning gemaakt. Er is een taakverdeling gemaakt. Er is een samenwerkingscontract gemaakt. Doelstellingen zijn vastgesteld. Er is een omschrijving van gegevens van het probleem. Het dienstverleningsplan is uitgewerkt.


45

Product

Criteria

Actieve deelname in de les

• • •

Student was voldoende aanwezig. Student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje. Student leverde een actieve bijdrage in de les.

Opdrachten

•

De opdrachten voor de cursus zijn goed en netjes uitgewerkt. De eigen evaluatie is ingevuld en besproken.

• Mondeling en schriftelijk taalgebruik

Voldoende

De teksten zijn in correct Nederlands geschreven.

Overige Eindbeoordeling

Onvoldoende

Voldoende

Goed

Datum: ____________________________________________________

Paraaf docent:

Paraaf deelnemer:

________________________________________________________________

_________________________________________________________________

46


>

Onvoldoende

cursus: Wet- en regelgeving: Arbeidsrecht

Recommend Documents