15-1-2014
Cursus Bedrijfseconomie 2 IBK2BEC20
1
Programma Kostenverbijzondering (Hfdst. 8)
Verdeling indirecte kosten Vijf methoden (ABC volgende week) Opgaven deel 8.2 t/m 8.10
2
1
15-1-2014
Kostenverbijzondering de primitieve (of enkelvoudige) opslagmethode de verfijnde (of meervoudige) opslagmethode de equivalentiecijfermethode de kostenplaatsmethode activity based costing
3
Verdeling van kosten
Homegene massaproductie > delingscalculatie
Heterogene productie > kosten verdelen
Arbeidsuren per product x uurtarief Aantal grondstoffen per product x prijs per kg/m2 Aantal bewerkingsuren x bewerkingstarief
Verdelen van de indirecte kosten 4
2
15-1-2014
Verdeling van kosten KOSTPRIJS
Materiaal
A
B
C
D
Direct
Lonen
Inkoop
Huisvesting
Magazijn
Energie
Toeslagen / pro rata 5
Direct
of
indirect
Eenvoudig
en
lastig
3
15-1-2014
Kostenstroom in een fabriek
7
Meten is weten 8
4
15-1-2014
Primitieve opslag methode Eén opslagtarief Basis opslagtarief:
Directe Materialen Directe Lonen Totale indirecte kosten
9
Primitieve opslagmethode Totaal directe grondstoffenverbruik Totaal directe loonkosten
Totale kosten
€ 90.000 € 60.000 -----------€ 150.000 € 18.000 -----------€ 168.000
Opslag % opslag van grondstoffen
= (18.000 / 90.000) x 100% = 20%
Opslag % opslag van loonkosten
= (18.000 / 60.000) x 100% = 30%
Opslag % opslag van totale dir.kn.
= (18.000 / 150.000) x 100% = 12%
Totaal directe kosten Totaal indirecte kosten
10
5
15-1-2014
Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten € 120 en loonkosten € 80.
DEKKING (voorcalculatie) Directe grondstofkosten Directe loonkosten Totale directe kosten Opslag van grondstoffen 20% Opslag van loonkosten 30% Opslag van directe kosten 12%
€ 120 € 80 -------€ 200 € 24 € 24 € 24
Kostprijs is in alle gevallen € 224 11
Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten € 125 en loonkosten € 75.
DEKKING (voorcalculatie) Directe grondstofkosten Directe loonkosten Totale directe kosten Opslag van grondstoffen 20% Opslag van loonkosten 30% Opslag van directe kosten 12%
€ 125 € 75 -------€ 200 (ONGEWIJZIGD) € 25,00 € 22,50 € 24,00
Kostprijs is respectievelijk € 225,00 € 222,50 en € 224,00 12
6
15-1-2014
Opgaven 8.2
(in les) 8.3 (in les) 8.4 (buiten les; lijkt op 8.3)
13
Verfijnde opslagmethode
Meerdere productieprocessen Relatief hoge indirecte kosten Meerdere opslagtarieven Samenhang tussen indirecte en directe kosten
14
7
15-1-2014
Verfijnde opslagmethode Direct materiaalverbruik € 400.000 Directe loonkosten € 600.000 -------------Totaal directe kosten € 1.000.000 Indirecte kosten € 200.000 -------------Totale kosten € 1.200.000 Van de € 200.000 indirecte kosten is de samenhang: € 100.000 met materiaalverbruik € 60.000 met loonkosten € 40.000 met totale directe kn
opslag (100.000 / 400.000) x 100% = 25% opslag ( 60.000 / 600.000) x 100% = 10% opslag ( 40.000 / 1.000.000 ) x 100% = 4%
15
Verfijnde opslagmethode Materiaalkosten € 60 en Loonkosten € 75 Direct materiaalverbruik Directe loonkosten Totale directe kosten Opslag materiaalverbruik 25% x € 60 Opslag loonkosten 10% x € 75 Opslag totale direct kosten 4% x € 135 Kostprijs
€ 60,00 € 75,00 ----------€ 135,00 € 15,00 € 7,50 € 5,40 ----------€ 162,90 16
8
15-1-2014
Opgave
Geen opgave in opgavenboek Eigen opgave gemaakt
17
Kostenverbijzondering Indirecte
kosten € 1.420.000:
€
160.000 verband met direct materiaal € 560.000 verband met direct loon € 700.000 verband met totale directe kosten Direct
loon 32.000 uur à € 50 per uur Direct materiaal 100.000 kg à € 4 per kg Bereken
de opslagen voor indirecte kosten 18
9
15-1-2014
Kostenverbijzondering - Opslag materiaal Direct Materiaal 100.000 kg x € 4 = € 400.000
(160.000 / 400.000) x 100% = 40% - Opslag loon Direct Loon 32.000 uur x € 50 = € 1.600.000
(560.000 / 1.600.000) x 100% = 35% - Opslag totaal direct (700.000 / 2.000.000) x 100% = 35% Direct
loon € 15 Direct materiaal € 4,00 Bereken de kostprijs 19
Kostenverbijzondering Direct loon Direct materiaal Totaal direct
€ 15,00 € 4,00 ---------€ 19,00
Opslag loon 35% € 5,25 Opslag materiaal 40% € 1,60 Opslag totaal direct 35% € 6,65 ---------Kostprijs € 32,50 20
10
15-1-2014
Equivalentiecijfermethode
Onderhanden werk x% gereed Kosten materiaal producten gereed + % producten materiaal gebruikt +/+ Kosten arbeid . producten gereed + % producten arbeid gebruikt
.
Calculatie-eenheid grootte product totale indirecte fabricagekosten = fabricagekosten = prijs per m2 2 2 m A x aantal A + m B x aantal B totale m2 In kostprijs:
gebruik m2 product A x prijs per m2 (calculatietarief) gebruik m2 product B x prijs per m2
21
Product
Mistral Passat Sirocco
Aantal
Oppervlakte IN M2
Directe loonkosten
Directe materiaal
1.100
0,5
€ 9,60
€2
650
0,8
€ 9,60
€3
1.300
1,5
€ 9,60
€4
Totale indirecte fabricagekosten € 157.040 Eerst het calculatietarief bepalen volgens de equivalentiecijfermethode: Totaal m2 = 1.100 x 0,5m2 + 650 x 0,8 m2 + 1.300 x 1,5 m2 = 3.020 m2 Totale indirecte fabricagekosten € 157.040 / 3.020 m2 = € 52 per m2 Kostprijs Mistral € 9,60 + € 2,00 + 0,5 x € 52 = € 37,60 Kostprijs Passat € 9,60 + € 3,00 + 0,8 x € 52 = € 54,20 Kostprijs Sirocco € 9,60 + € 4,00 + 1,5 x € 52 = € 91,60
22
11
15-1-2014
Opgaven
8.5 (in les) - let op: “overige fabricage kosten” van € 1,40 beschouwen als directe kosten
8.6 (buiten les)
23
Kostenplaatsmethode
Directe kosten verband <> Indirecte kosten Kostenplaatsmethode verband indirecte kosten en afdelingen waar kosten ontstaan Afdeling levert één soort prestatie Papieren boekhoudkundige kostenplaats Fysieke zelfstandige kostenplaats Ondersteunende diensten > hulpkostenplaats Fabricage en Verkoop > hoofdkostenplaats Hoofdkostenplaats belast door aan producten 24
12
15-1-2014
Soorten kostenplaatsen
Hulpkostenplaatsen Huisvesting ICT Inkoop Magazijn etc.
Hoofdkostenplaatsen Fabricageafdeling Verkoopafdeling
25
Kostenallocatie hulpafdelingen
26
13
15-1-2014
Kostenallocatie hulpafdelingen
27
Stap-voor-stap methode
Directe kosten Indirecte kosten Doorbelasting hulpkn.plaats 1 Doorbelasting hulpkostenplaats 2
28
14
15-1-2014
Voordeel kostenplaatsmethode
Beter verband tussen indirecte kosten en waar die kosten ontstaan Afdelingsmanagers kunnen targets stellen en verschillen analyseren Bezettingsverschillen Prijsverschillen Efficiencyverschillen
Analyse basis voor verbetering / hogere winst Plan – Do – Check - Act
29
Hulpkostenplaats Huisvesting
Ondersteunende dienst Geen zelfstandige kostenplaats Boekhoudkundige kostenplaats Is onderdeel activiteit afdeling (bijv. Facilitair) Calculatietarief per m2 Doorbelasting op basis van gebruik aantal m2 van afdelingen 30
15
15-1-2014
Voorbeeld Huisvesting Huisvesting heeft de volgende kosten: - afschrijvingen - interest - energie - lonen - diversen Totaal
€ 75.200 € 29.800 € 36.000 € 52.100 € 22.900 -------------€ 216.000
Gebruikte aantal m2: - afdeling Inkoop - afdeling Magazijn - afdeling Fabricage - afdeling Verkoop Totaal
200 m2 700 m2 2.500 m2 600 m2 ------------4.000 m2
A. Bereken de kostprijs van een vierkante meter B. Bereken de doorbelasting van de afdeling Huisvesting
31
Voorbeeld Huisvesting Tarief Huisvesting: € 216.000 / 4.000 m2 = € 54 per m2 Doorbelasting (dekking) afdeling Huisvesting: Inkoop Magazijn Fabricage Verkoop
200 x € 54 700 x € 54 2.500 x € 54 600 x € 54 Totale dekking
= € 10.800 = € 37.800 = € 135.000 = € 32.400 ----------------= € 216.000
Indien werkelijke kosten hoger dan € 216.000 dan verlies 32
16
15-1-2014
Inkoop en Magazijn
Ondersteunende afdelingen > hulpkostenplaats
Eigen, eerstbelaste (of eerstverdeelde) kosten Én doorbelaste kosten, bijv. van Huisvesting
Doorbelasting Inkoop: geleverde grondstoffen Doorbelasting magazijn: gebruikte ruimte of geleverde hoeveelheden 33
Voorbeeld Magazijn Eigen (eerstbelaste) kosten: Loon Afschrijving en interest Diversen Totaal eerstbelast Doorbelast Huisvesting Totale kosten magazijn
€ 169.200 € 67.200 € 31.800 -------------€ 268.200 € 49.800 -------------€ 318.000
Aantal begrote af te leveren grondstoffen: 120.000 kg Dekking magazijnkosten per kg: € 318.000 / 120.000 kg = € 2,65 per kg
34
17
15-1-2014
Hoofdkostenplaats Fabricage
Bewerking naar eindproduct Eerstbelaste kosten Doorbelaste kosten van diverse afdelingen Doorbelasting alle kosten naar producten Tarief op basis voorcalculatie Tarief is meestal machine-uurtarief
35
Voorbeeld machine-uurtarief Eerstbelaste kosten Fabricage Doorbelast Huisvesting Doorbelast Inkoop Doorbelast Magazijn Totale kosten
€ 253.600 € 15.200 € 9.800 € 13.000 -------------€ 291.600
Totaal aantal machine-uren: 4.200 uur Tarief per machine-uur: € 291.600 / 4.200 uur = € 69,43 Per product 0,2 machine-uren dan 0,2 x € 69,43 = € 13,89 in de kostprijs van het product. 36
18
15-1-2014
Verfijning machine-uurtarief Totaal
Constant
Variabel
Eerstbelaste kosten Doorbelaste kosten
€ 253.600 € 38.000
€ 73.800 € 12.000
€ 179.800 € 26.000
Totaal
€ 291.600
€ 85.800
€ 205.800
Normale productie 3.900 stuks Verwachte werkelijke productie 4.200 stuks Toepassen formule C/N + V/W: € 85.800 + € 205.800 = € 22 + € 49 = € 71 3.900 4.200
37
Opgaven 8.7 (in les) 8.8 (in les)
38
19
15-1-2014
Hoofdkostenplaats Verkoop
Eigen kosten: Verpakkingskosten Reclame- en marketingkosten Loonkosten
Doorbelaste kosten andere afdelingen Tarief meestal % van omzet Stel kosten € 300.000 en omzet € 5.000.000 Tarief is (€ 300.000 / € 5.000.000) x 100% Tarief is 6% van omzet
39
Kostenverdeel- en dekkingstaat
Eén overzicht met Alle kostensoorten Kosten per kostensoort Eerstbelaste kosten per afdeling Doorbelasting / Dekking per afdeling Resultaat per afdeling
Pagina 102 t/m 107 Brugboek Bedrijfseconomie 40
20
15-1-2014
Doorbelasting aan producten 1. De directe grondstofkosten 2. De directe arbeidskosten 3. De directe machine-uren aantal uren x tarief ---------------------------------------------------------------Fabricage kostprijs 4. Directe verkoopkosten 5. Indirecte verkoopkosten % van omzet ---------------------------------------------------------------Commerciële kostprijs 41
Opgave
8.9 (in les)
42
21
15-1-2014
Resultaten afdelingen
In principe voorcalculatie <> nacalculatie Verschillen t.o.v. de verwachtingen
Bezettings-, Efficiency- en Prijsresultaten
Eerstebelaste + Doorbelaste kosten -/- Dekking = Kostenplaatsresultaat Dekking = aantal prestaties x standaard (voorcalculatorisch) tarief Totaal indirecte eerstverdeelde kosten -/- Doorbelast aan producten = Totaalresultaat
Pagina 110 Brugboek Bedrijfseconomie
43
Opgaven
8.10 t/m 8.13 (buiten les week 7)
44
22
15-1-2014
Activity based costing
Traditioneel > (hulp)kostenplaatsen
ABC > activiteiten
45
Voor- en nadelen ABC
Nauwkeuriger Beter beoordelen winstgevendheid processen Beter beoordelen winstgevendheid producten, diensten en klanten Beter bepalen prijzen assortiment
Nadelen: duurder en complexer
46
23
15-1-2014
Noodzaak nauwkeurigheid
Beperkte indirecte kosten
+ / + Instelkosten, planning, controle
47
ABC
Geen vraag: “Naar welke kostenplaatsen doorbelasten”
Maar ….
“Welke activiteiten worden verricht, voor wat en hoeveel bedragen de kosten?” 48
24
15-1-2014
Opzetten ABC-systeem 1) Interviews en meten 2) Activiteitenlijst met inzet mens en middelen 3) Activiteiten en kosten koppelen aan hoofdactiviteiten 4) Hoofdactiviteiten doorbelasten aan producten, diensten en klanten
49
Verdeling kosten aan activiteiten
50
25
15-1-2014
Kostenveroorzakers of Cost drivers (Hoofd)activiteit
Kostenveroorzaker
Productseries verwerken Machines instellen Producten ondersteunen Machines gebruiken Overwerkvergoeding betalen
Productieseries Insteluren Aantal producten Machine-uren Loon voor arbeid
51
Tarief kostenveroorzakers
52
26
15-1-2014
Doorbelasting aan producten
Directe grondstof- en loonkosten Doorbelasting indirect via ABC-methode Tarief kostenveroorzaker insteluren per uur € 42 Product Blauwe Pen gebruikt 50 insteluren 50 insteluren x € 42 = € 2.100 Er worden 50.000 blauwe pennen gemaakt Per Blauwe Pen € 2.100 / 50.000 = € 0,042 Vervolgens zelfde voor overige cost drivers 53
Schema ABC-methodiek
PDF-bestand per e-mail
54
27
15-1-2014
Opgaven 8.14 t/m 8.16 (buiten les week 7) Eigen opgave
55
Activity Based Costing Direct loon Direct materiaal
€ 45,00 € 50,00
Hoofdactiviteit - machines gebruiken € 240.000 - machines instellen € 80.000
Costdriver 48.000 machine-uren 4.000 insteluren
Product Knopendoos gebruikt 2.000 machine-uren en 100 insteluren. Er worden 1.200 Knopendozen gefabriceerd.
Bereken de kostprijs voor één product Knopendoos 56
28
15-1-2014
Hoofdactiviteit - machines gebruiken € 240.000 - machines instellen € 80.000
Costdriver 48.000 machine-uren 4.000 insteluren
Tarief machines gebruiken € 240.000 / 48.000 = € 5 per MU Tarief machines instellen € 80.000 / € 4.000 = € 20 per IU Knopendoos 2.000 machine-uren x € 5 = € 10.000 Knopendoos 100 insteluren x € 20 = € 2.000 Knopendoos totaal € 12.000 / 1.200 producten = € 10 p.p
Direct loon Direct materiaal Indirecte kosten Kostprijs
€ 45,00 € 50,00 € 10,00 ---------€ 105,00
57
Nauwkeurigheid systeem
58
29
15-1-2014
Pindakaasuitsmeerbenadering
Hanteert geen verschillende calculatietarieven. Houdt geen rekening met de oorzaak en gedrag van kosten.
59
Vragen
30
15-1-2014
Huiswerk
Opgaven
8.2 t/m 8.16
31
