Cube: een jaar lang premières Jaarverslag 2007
Inhoudsopgave: Voorwoord - 1 Korte geschiedenis - 1 Activiteiten Cube in 2007- 2 Profilering - 2 Projecten - 4 • Het geheim van De Toermalijn • Rap4Rights Producten - 5 • De Cultoerbus • ICC-cursus • Collectieve projectenplanning • Het Rabo-project Een aantal cijfers - 7 Knelpunten - 7 Vooruitblik - 8
Contact: CUBE Bernheze De Misse 2 5384 BZ HEESCH 06 - 108 94 663
[email protected] www.cubebernheze.nl
Voorwoord Cube zag op 1 februari 2007 het levenslicht. En sindsdien hebben er constant premières plaatsgevonden. Premières op het gebied van het promoten van kunst en cultuur op scholen voor primair en voortgezet onderwijs. En op het gebied van het samenbrengen van vraag en aanbod van kunstenaars en cultuurinstellingen en diezelfde scholen. Dit jaarverslag is eveneens een première; voor het eerst zet Cube de gebeurtenissen van het afgelopen jaar op een rijtje. Korte geschiedenis In 2006 was de gemeente Bernheze op verzoek van het primair onderwijs de initiatiefnemer voor het opstarten van een marktplaats waar vraag en aanbod op het gebied van kunst- en cultuureducatie en cultureel erfgoed samen kwam. Er werd een werkgroep samengesteld waarin vertegenwoordigers van het onderwijs, culturele instellingen, de gemeente Bernheze en ondernemend Bernheze een visie voor de marktplaats ontwikkelden. Ze zorgden voor de benodigde faciliteiten, wezen de Bibliotheek Maasland aan als marktplaatshouder en benoemden een coördinator die bij de Bibliotheek Bernheze werd gehuisvest. Op 1 februari 2007 werd de marktplaats officieel door wethouder Ad Donkers geopend en onthulde coördinator Dian Langenhuijzen de naam: Cube. Cube staat voor CUltuureducatie BErnheze, maar ook voor kubus. De kubus is met zijn zes vlakken het symbool voor de zes dorpskernen van Bernheze én van de kunstvormen muziek, literatuur, dans, beeldend, foto/film/video en drama. Vanaf het allereerste begin wordt er serieus werk gemaakt van realiseren van de gestelde doelen: • het bevorderen en onderhouden van contacten tussen scholen en culturele instellingen; • vraag en aanbod in kaart brengen, afstemmen en uitwisseling promoten; • ondersteunen, bemiddelen en advies bieden bij beleidsontwikkeling en subsidieaanvragen van onderwijsinstellingen en overige lokale organisaties; • signaleren, initiëren, ondersteunen en organiseren van bijeenkomsten betreffende deskundigheidsbevordering voor onderwijs en instellingen; • vergroten van betrokkenheid bij- en samenwerking op het gebied van cultuureducatie en kunstactiviteiten betreffende de groepen onderwijs, gemeente, bedrijfsleven en culturele instellingen; • bevorderen en betrekken van erfgoedinstellingen en heemkunde bij cultuureducatie; • het bevorderen van de communicatie over cultuureducatie.
1
Op 1 februari 2007 werd er eveneens een intentieverklaring getekend door vertegenwoordigers van onderwijs, cultuurmakers, ondernemers en de gemeente Bernheze. Samen willen ze komen tot een kwalitatief hoogstaand en prikkelend, cultureel onderwijsaanbod.
Activiteiten Cube in 2007 Profilering Een ludieke openingsactie plaatste Cube al direct ‘in the picture’; diverse media schonken er aandacht aan. Zaak was om die aandacht vast te houden. En dat lukte. Alle grote projecten en producten van Cube kregen de nodige aandacht in de regionale pers. Snel na de officiële opening kon Cube zich al presenteren met een geheel eigen huisstijl en een in het oogspringend logo, gebaseerd op een ontwerp van Annemiek Laghuwitz van Basisbibliotheek Maasland. Het logo was de basis voor de kunstzinnige website die in juni 2007 de lucht inging. Met dank aan Cubiss en de provincie Noord-Brabant kon Cube een raamwerk voor een site overnemen. Ontwerpers van Helikopter tekenden voor de uiteindelijke look. De website is een bron van kennis en inspiratie voor de bezoeker. Maandelijks wordt hij of zij via www.Cubebernheze.nl namelijk op de hoogte gebracht van (project)nieuws en wetenswaardigheden via nieuwsitems. Verder wordt op de website het culturele aanbod gepresenteerd en staat de Bernheze brede planning van Raboprojecten, BisK-projecten en andere projecten per leerjaar gerangschikt. Ook kunnen onderwijs en instellingen kijken welke bijscholingsmogelijkheden er zijn en vindt de bezoeker er vele belangrijke adressen van scholen en cultuuraanbieders. De site wordt gemiddeld 40 keer per dag bezocht. Cube heeft het afgelopen jaar al de hulp ingeroepen van externe tekstschrijvers en fotografen. Om de site te allen tijde actueel te houden heeft Cube de hulp ingeroepen van externe tekstschrijvers en fotografen. Cube bouwde ook aan haar netwerk en wel door: • directies en de ICC-ers van de elf scholen voor primair onderwijs in Bernheze individueel te bezoeken; • kennismakingsgesprekken met directeuren/vertegenwoordigers van de betrokken stichtingen OOG, NOVUM en Primair; • een persoonlijke benadering van de twee scholen voor voortgezet onderwijs in Bernheze; • het bezoeken van diverse culturele instellingen; • deel te nemen aan provinciale, regionale en lokale bijeenkomsten en studiedagen;
2
Bovendien heeft een informatiebijeenkomst voor kunst- en cultuuraanbieders i.s.m. Bisk, de Stichting Erfgoed Brabant i.o. en de KPC-groep veel nieuwe contacten opgeleverd. Op deze bijeenkomst waren 25 mensen uit alle geledingen van het culturele veld uit Bernheze aanwezig. Aan grote evenementen zoals Niet Te Misse festival en het Multi Culti festival heeft Cube een bijdrage geleverd. Verder is de marktplaats tijdelijk vertegenwoordigd in de Monumentencommissie van de gemeente Bernheze en daardoor bijvoorbeeld betrokken bij de landelijke Open Monumentendag 2008 die in het teken staat van het Jaar van het Religieus Erfgoed. Zeker het vermelden waard is de intensieve samenwerking met 3M (collega-Marktplaatsen Maas en Meierij) uit Oss (Oké en OKVO),Veghel (Plein 23), Uden (Stichting C), Schijndel, Sint-Oedenrode, St. Michielsgestel en Boxtel. De samenwerking is nu nog vooral gericht op het samen ideeën opdoen, kijken naar overlappingen en hierbij samenwerken, het elkaar verder brengen op de weg van cultuureducatie gericht op kwaliteit. Door met elkaar te overleggen en ervaringen te delen denken de marktplaatsen nog gestructureerder vraag en aanbod van kunst, cultuur en cultureel erfgoed en deskundigheidsbevordering samen te kunnen brengen.
3
Projecten • Het geheim van De Toermalijn Samen met het projectteam van de school was Cube zeer nauw betrokken bij de voorbereiding van de projectweek op basisschool De Toermalijn in Heesch. Het structureren van de week, de subsidieaanvraag bij BisK en het zoeken naar potentiële kunstenaars voor de workshops was haar taak. Evenals het verzorgen van de benodigde PR. Van maandag 15 tot en met vrijdag 19 oktober stond vervolgens alles op school in het teken van ‘Het geheim van De Toermalijn’. Kunstdisciplines als theater, dans, film, foto, beeldend werken en literatuur kwamen allemaal aan bod en kinderen kwamen in aanraking met kunstwerkvormen die ze nog niet kenden. Soms zelfs in workshops met echte kunstenaars. Zo maakte groep 7 een animatiefilm en ging groep 8 aan de slag met de techniek ‘camera obscura’ met prachtige foto’s als resultaat. De onderbouw heeft volop gedanst en de middenbouw heeft een aantal musea onveilig gemaakt. Bovendien stonden de gewone lessen ook in het teken van het thema. Leerlingen konden bijvoorbeeld meedoen aan een poëziewedstrijd. Gedurende de week kwamen steeds onverwachte talenten tevoorschijn. Deze projectweek bleek een verfrissende aanpak van kunst- en cultuureducatie en zeker voor herhaling vatbaar. • Rap4Rights In oktober 2007 startte het Hooghuis Lyceum met het landelijke project Rap4Rights. Cube droeg hen dit idee aan, gaf een voorzet voor de subsidieaanvraag bij Plan Nederland en heeft samen met twee docenten van de school de organisatie op poten gezet. Cube heeft gekeken naar kunstenaars/vakdocenten die passende workshops konden verzorgen, samenwerking gezocht en gevonden tussen de school enerzijds en Jongerencentrum Checkpoint en het Cultureel Centrum anderzijds en veel PR voor dit project verzorgd. Bekende rappers hebben voor Rap4Rights jongeren in ontwikkelingslanden bezocht en rappen nu voor de rechten van de jongeren aldaar. In een speciaal lespakket leren jongeren hier in Nederland meer over het leven van leeftijdsgenoten in Siërra Leone, Indonesië en Honduras. Het Hooghuislyceum in Heesch koos voor het thema kindsoldaten in Siërra Leone en stemde zijn PITT-project af op dit thema. De leerlingen zijn 8 weken met dit thema in de klas aan de slag gegaan. Met ook ondermeer graffiti- en videoworkshops en een film. Op 20 december werd dit project spectaculair afgesloten. Overdag volgden 4e-jaars leerlingen workshops in Jongerencentrum Ckeckpoint en ’s avonds vertoonden ze hun kunsten op het gebied van dans, beat en rap op het podium van Cultureel Centrum De Pas. Met deze theateravond werd bewezen dat velen onbekende talenten hebben en dat kunst kan bijdragen aan een wereld waarin mensen voor elkaar opkomen.
4
Producten • De Cultoerbus Veel persaandacht en lovende reacties achteraf waren er voor het allereerste grote product dat Cube presenteerde: de Cultoerbus. Op 17, 18 en 19 september reed deze Cultoerbus langs de basisscholen in de gemeente Bernheze voor een dagdeel ervarend leren. Verteltheater Watverteljemenu, slagwerkschool Rhythm Impact, balletschool Hanneke van der Stappen en beeldende kunstenaars van De Eijnderic bezorgden 1750 leerlingen van alle groepen een onvergetelijk en verrassend uurtje cultuur. Vele anderen, waaronder belangstellenden en regionale pers, hebben langs de zijlijn meegenoten. Het enthousiasme van de deelnemende kunstenaars werkte heel aanstekelijk. De Cultoerbus heeft laten zien wat kunst met kinderen kan doen. De meest stoere boy voert de basisbeginselen van klassiek ballet uit en een kleuter luistert muisstil naar een verhaal over Afrika en laat daarna zijn verbeelding de vrije loop. De Cultoerbus is dagelijks nog tastbaar aanwezig op de basisscholen door het reliëf dat leerlingen van groep 7 en 8 tijdens de les hebben gemaakt. Bovendien zijn de gemaakte bordjes van triplex onderwerp geweest van een heuse tentoonstelling in de drie bibliotheken in Bernheze. • ICC-cursus ‘Cultuur in beweging’. Dat was het thema van de cursus: Interne Coördinator Cultuureducatie(ICC). Deze cursus werd organisatorisch aangeboden door Cube en gegeven door collega-marktplaats Plein 23 in Veghel en onderwijsbegeleidingsdienst DOBA van Fontyshogescholen in Eindhoven. ‘Leerzaam en onderhoudend’ waren de reacties. De doelgroep voor deze ICC-cursus waren de ICC-ers van de scholen en instellingen die kunst- en cultuureducatie een verdieping wilden geven. De vier van de in totaal negen bijeenkomsten in 2007-2008 vonden steeds op unieke locaties plaats: dertien hectare, Museum voor Religieuze kunsten in Uden, Pieter Brueghel in Veghel en Kasteel Heeswijk. Deelnemers hebben kennis gemaakt met verschillende kunstdisciplines en hebben kennis opgedaan over zowel de aanbod- als de vraagzijde van cultuureducatie in het primaire onderwijs. Cube heeft op deze manier getracht de ICC-er met raad en daad bij te staan en klussen als het opstellen van een visieen beleidsplan op het gebied van cultuureducatie beheersbaar te maken. Aan deze ICC-cursus hebben in totaal 13 mensen deel genomen: 6 scholen uit Bernheze met 10 leerkrachten en 2 medewerkers van De Eijnderic uit Heesch. De overige 3 leerkrachten kwamen van 2 scholen uit Veghel.
5
• Collectieve projectenplanning Cube heeft eveneens tijd besteed aan planning en achtergrondinformatie van de collectieve projecten in Bernheze zoals Raboprojecten, Gilden, dertien hectare en BisK met verschillende voorstellingen in Cultureel Centrum De Pas. Dit alles is terug te zien op de site van Cube. • Het Rabo-project Afgelopen jaren gingen de leerlingen van groep 8 naar Rabobank Bernheze Maasland om een rondleiding te krijgen door het gehele bankgebouw. In 2007 trad Cube in overleg met de Rabobank om een alternatief educatief project te ontwikkelen dat beter aansluit bij de kerndoelen van cultuureducatie. Dit heeft geresulteerd in een pilot van de Rabobank, waarvan de uitvoering gepland staat voor voorjaar 2008: The Bank Battle.
6
Een aantal cijfers Hoeveel leerlingen hebben nu uiteindelijk deelgenomen aan alle activiteiten? Hier volgt een beknopt overzicht. • Het Rabo-project In totaal genoten 1678 leerlingen van dit project. Ze brachten een bezoek aan de Museumboerderij (groep 5, 449 leerlingen), Kasteel Heeswijk (groep 6, 420 leerlingen), Sterrenwacht Halley (groep 7, 408 leerlingen) of de Rabobank (groep 8, 401 leerlingen) • Gilde Bezoek van 312 leerlingen uit groep 7 • In totaal 408 leerlingen uit de groepen 5 t/m 8 brachten een bezoek aan dertien hectare. • BISK-producten Groep 1 – 2: 1124 leerlingen voor literatuur en drama Groep 3 – 4: 982 leerlingen voor literatuur en dans Groep 5 – 6: 460 leerlingen muziek Groep 7 – 8: 401 leerlingen foto/film/video Kortom, 5365 leerlingen van 11 scholen voor primair onderwijs hebben kennis gemaakt met ervarend leren.
Knelpunten Vanzelfsprekend vinden er in een eerste jaar niet alleen leuke premières plaats, maar heb je ook te maken met kinderziektes. Knelpunten van het eerste jaar: • De invulling van de marktplaats is ontzettend tijdrovend. Dat was vooraf heel moeilijk in te schatten. Oplossing: Cube maakt nu regelmatig gebruik van externe ondersteuning zoals tekstschrijvers, ontwerpers, media-ondersteuning, BisK, KPC-groep, expertise van de werkgroep Cube en de faciliteiten van Bibliotheek Maasland. • De lat voor Cube is hoog gelegd. Dat is een bewuste keuze, maar zeker voor de coördinator is dat nu en dan lastig. Zij moet zowel over didactisch-pedagogische kwaliteiten als over organisatorische kwaliteiten beschikken en het is bovendien nog een pre om creatief te zijn dan wel over een kunstzinnige achtergrond te beschikken. Ook hier is de ondersteuning van externe deskundigen de oplossing.
7
Vooruitblik 2007 was het jaar waarin vele projecten werden opgestart die in het komende jaar voor nieuwe premières gaan zorgen. Cube richt haar blik dan ook vol vertrouwen op 2008. Op de planning staan bijvoorbeeld de workshops “Creëren draagvlak” en “Anders kijken naar kinderen” voor ICC-ers in april en mei 2008. Niet alleen ter bevordering van de deskundigheid van de deelnemers maar zeker ook om een waar netwerk van ICC-ers te laten ontstaan. Dat is namelijk ook een van de speerpunten voor het nieuwe jaar. De icc-cursus ‘Cultuur in beweging’ wordt in het schooljaar 2008-2009 herhaald. Een andere uitdaging in 2008 is het Molenproject. Cube is samen met molenaars uit de regio en in samenwerking met St. Erfgoed Brabant i.o. en collega-marktplaatsen aan het bekijken óf en hoe er een breed inzetbaar leerstofvervangend Molenproject kan worden gemaakt. Diverse scholen hebben namelijk aangegeven dat er behoefte is aan educatief materiaal betreffende onze landelijke trots, de molen. Zeker ook een vervolg krijgt de Cultoerbus. Het zal er wel wat anders aan toe gaan, maar het primair onderwijs én het voortgezet onderwijs gaan zeker ook volgend jaar ervarend leren. Voor de uitwerking van de Cultoerbus voor het voortgezet onderwijs heeft Cube leerlingen gevonden bij Gymnasium Bernrode die mee gaan helpen bij de opzet en uitvoering van de Cultoerbus in het kader van hun CKV-opdracht. Cube wil ook meewerken aan een succesvol verloop van het ‘Jaar van Religieus Erfgoed’ in de maand september. Deze maand moet een echte ‘cultuurmaand’ gaan worden. Met een heuse cultuurmarkt van vraag en aanbod, een studiedag en enkele provinciale projecten zoals “Museumschatjes!”. Het jaar 2008 staat verder vooral in het teken van het netwerken. Netwerken voor ICC-ers, middels de workshops en de nieuwe ICC-cursus. Maar ook netwerken en promoten van nieuwe producten van (nieuwe) aanbieders. Vanzelfsprekend verleent Cube ook weer alle medewerking aan lopende en nieuwe projecten op scholen voor primair en voortgezet onderwijs en bij cultuuraanbieders. Het vermelden waard is hier al het project met een amateurgezelschap. Zij willen voor de onderbouw van het primair onderwijs een prachtige Sprookjeskist ontwikkelen. De subsidieaanvraag is in voorbereiding. Kortom, na 2008 kan zeker niemand meer om Cube heen en heeft cultuureducatie een vaste plek op de agenda van scholen gekregen.
8
