Crisismaatregelen regering: niet halsoverkop verlengen!

Crisismaatregelen regering: niet halsoverkop verlengen ! Persconferentie 05/10/2009

PERSUITNODIGING De crisismaatregelen zijn 4 maanden van kracht. In het kader van de begrotingsopmaak stellen we vast dat sommigen al in de richting van een verlenging willen gaan. Ook de bediendebonden hebben de uitvoering van de maatregelen van dichtbij gevolgd. We stellen graag aan jullie onze cijfers en conclusies voor. We plaatsen alvast duidelijke kanttekeningen bij de haast die sommigen hebben om zomaar de maatregelen te verlengen. Wij zijn niet overtuigd van de economische noodzaak hiervan. Zeker in de huidige stand van zaken: als de maatregelen worden verlengd, moet dat met duidelijke verbeteringen gebeuren. Los van de vraag naar de effectiviteit van de maatregel stellen we vast dat een ander debat door de werkgevers en de regering wordt vergeten: dat van de harmonisering van de statuten tussen arbeiders en bedienden. Bij het invoeren van de crisismaatregelen was het verlengen hiervan nochtans expliciet gekoppeld aan de vooruitgang die in de onderhandeling van dat dossier zou worden geboekt . Blijkbaar willen sommigen dit vervelende detail nu onder de mat vegen. Wij nodigen jullie dan ook graag uit om over de verschillende dossiers, die nauw met elkaar verbonden zijn, van gedachten te wisselen op een persconferentie.

Persconferentie EVALUATIE CRISISMAATREGELEN BBTK-SETCa/CNE/LBC-NVK 05/10/2009

2

EVALUATIE CRISISMAATREGELEN Context Als gevolg van de financiële crisis waar we na de zomer van 2008 in beland zijn en door de weerslag daarvan op de economie zijn de bedrijven overgegaan tot herstructureringen, massale ontslagen, … Nogal wat arbeiders werden in economische werkloosheid geplaatst. Aangezien de wetgeving dat voor bedienden niet toelaat, werden tal van creatieve regelingen uitgewerkt om bedienden toch tijdelijk op non-actief te zetten. Onder druk van de werkgevers en de politieke wereld werden binnen de Groep van 10 onderhandelingen gevoerd over tijdelijke werkloosheid voor bedienden. Voor de bediendebonden waren dergelijke onderhandelingen enkel mogelijk als de tijdelijke werkloosheid voor bedienden gekoppeld werd aan een aantal strikte voorwaarden. Tegelijk moesten de werkgevers zich verbinden tot een onderhandeling over het globale dossier van de opwaartse harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden en dan vooral over de opzeggingstermijnen. Ook de financiering van die eventuele uitbreiding van de tijdelijke werkloosheid moest worden geregeld. Want geen sprake van dat de werknemers daar ook zouden voor opdraaien en de sociale zekerheid in gevaar zou worden gebracht. Die onderhandelingen zijn afgesprongen omdat de werkgevers de tijdelijke werkloosheid voor bedienden snel en zonder meer wilden binnenhalen, d.w.z. zonder voorwaarden of parallelle bespreking van het dossier over de harmonisering, zonder de minste garantie van werkzekerheid voor alle werknemers en zonder de minste toezegging op het vlak van financiering. Na het mislukken van de onderhandelingen heeft de regering het dossier in handen genomen en een aantal strikt in de tijd beperkte maatregelen genomen tot het eind van dit jaar. Deze maatregelen kunnen verlengd worden tot midden juni 2010. Het gemeenschappelijk front van bediendebonden heeft akte genomen van de regeringsbeslissing. Belangrijk voor de BBTK/SETCa en de LBC-NVK/CNE is dat deze maatregelen zijn genomen zonder te raken aan de wet op de arbeidsovereenkomsten. Er is met andere woorden niet geraakt aan het bediendestatuut. Het is en kan dan ook geen voorafname zijn in het debat rond de harmonisering van de werknemersstatuten.


3

De eigenlijke crisismaatregelen Op dit ogenblik en tot eind 2009 kunnen de werkgevers gebruik maken van drie zogenaamde crisismaatregelen wanneer de economische situatie dat rechtvaardigt. Die maatregelen moeten ontslagen kunnen vermijden. De eerste maatregel komt neer op een vermindering van de arbeidsduur met één vierde of één vijfde en kan enkel via een bedrijfs-CAO worden ingevoerd. Die arbeidsduurvermindering gaat voor de werkgever gepaard met een vermindering van sociale-zekerheidsbijdragen (€ 600 per werknemer voor een 1/5de ADV en € 750 per werknemer voor een 1/4de ADV en dit per kwartaal. In geval van combinatie met de 4-dagenweek komt daar per kwartaal nog € 400 bij). Voor de werknemer betekent de arbeidsduurvermindering een evenredige vermindering van zijn brutoloon. Om dit verlies gedeeltelijk te compenseren voorziet de wet evenwel dat er een looncompensatie aan de werknemers moet worden toegekend. Die moet minstens gelijk zijn aan 3/4 van het bedrag van de forfaitaire vermindering van de sociale-zekerheidsbijdragen. We mogen niet uit het oog verliezen dat de werknemer in het kader van die arbeidsduurvermindering in zeker opzicht een deeltijdse werknemer wordt. Het is dus belangrijk om bij de CAO-onderhandeling een aantal gelijkstellingen te voorzien zodat de vermindering van de arbeidsduur geen enkele weerslag heeft op de jaarlijkse vakantie, de eindejaarspremie, de terugbetaling van de vervoerskosten, de groepsverzekering, … De volgende twee maatregelen waartoe de werkgevers hun toevlucht kunnen nemen, zijn het crisis-tijdskrediet (maatregel 2) enerzijds en de gedeeltelijke of volledige schorsing van de arbeidsprestaties (maatregel 3) anderzijds. Deze twee maatregelen mogen pas in het bedrijf worden ingevoerd als dit in moeilijkheden verkeert. Dat is zo wanneer de omzet, de productie of de bestellingen met 20% afnemen in vergelijking met hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar of wanneer het bedrijf al gebruik heeft gemaakt van economische werkloosheid voor arbeiders (eveneens minstens 20%). Deze maatregelen kunnen enkel worden ingevoerd via een sector-CAO (die afgesloten moest worden binnen de week na de verschijning van de wet in het Belgisch Staatsblad, hetgeen op zich al het sectoroverleg haast onmogelijk heeft gemaakt) of bij ontstentenis via een bedrijfsCAO. Als er in het bedrijf geen syndicale afvaardiging is of als de onderhandelingen mislukken, moet de werkgever een plan indienen dat moet worden goedgekeurd door de ‘Commissie Ondernemingsplannen’ (zie verder).


4

Sector-CAO’s Zeven sectoren hebben een CAO afgesloten: •

PC 209 ‘metaalverwerkende nijverheid’

•

PC 214 ‘textielnijverheid’

•

PC 221 ‘papiernijverheid’

•

PC 222 ‘papier- en kartonverwerkende nijverheid’

•

PC 227 audio-visueel

•

PC 315.02 ‘luchtvaartmaatschappijen’

•

PC 327.01 ‘beschutte en sociale werkplaatsen’

PC

Crisismaatregelen

Toeslag (3de maatregel)

209

Maatregelen

€ 9,40 per dag + € 0,94

2&3

214

Maatregel 3

Opmerkingen

- Procedure voor opvolging - per dag van tijdelijke en van deze maatregelen collectieve regeling van voorzien met de syndicale volledige of gedeeltelijke afvaardiging schorsing van de uitvoering - Indien geen syndicale van de arbeidsovereenkomst afvaardiging: mededeling aan het PC (economische - voor elke volledige schijf van situatie, overwogen € 50 boven het begrensde maatregelen, …) maandloon (€ 2.206,46 op 1 januari 2009) voorzien in het Indien deze procedures niet nageleefd, kader van de werkloosheids- worden mogelijkheid om zich te reglementering. wenden tot het regionaal Evenredig voor de deeltijdse verzoeningsbureau werknemers - Gelijkstellingen voorzien voor behoud van voltijdse rechten (jaarlijkse vakantie, eindejaarspremie) € 9,40 per dag

Gelijkstellingen voorzien voor Evenredig voor de deeltijdse behoud van voltijdse rechten (jaarlijkse vakantie, …) werknemers


5

221

Maatregelen 2&3

222

Maatregelen 2&3

Zelfde loonvoorwaarden als Behoud die voorzien voor arbeiders in rechten economische werkloosheid € 5,21 voor de eerste twee weken van een periode van volledige schorsing in de regeling van tijdelijke werkloosheid

van

voltijdse

- Voorlichtingsprocedure te volgen met de overlegorganen Indien geen overlegorgaan: mededeling aan het PC

Het dagbedrag wordt verhoogd tot € 6,79 voor de derde en - Gelijkstellingen voorzien vierde week van elke voor behoud van voltijdse ononderbroken periode van rechten volledige schorsing in de regeling van tijdelijke werkloosheid De eventueel gunstigere regelingen op bedrijfsvlak vormen voor de bedienden een minimum 227

Maatregelen 2&3

€ 5 per dag + € 0,50

- Procedure voor opvolging deze maatregelen - per dag van tijdelijke en van collectieve regeling van voorzien met de syndicale volledige of gedeeltelijke afvaardiging schorsing van de uitvoering - Indien geen syndicale van de arbeidsovereenkomst afvaardiging: mededeling aan - voor elke volledige schijf van het PC (economische situatie, € 50 boven het begrensde overwogen maatregelen, …) maandloon (€ 2.206,46 op 1 Indien deze procedures niet januari 2009) voorzien in het worden nageleefd, kader van de werkloosheidsmogelijkheid om zich te reglementering. wenden tot het Evenredig voor de deeltijdse verzoeningsbureau werknemers - Gelijkstellingen voorzien voor behoud van voltijdse rechten (jaarlijkse vakantie, eindejaarspremie)


6

315.02

Maatregelen 2&3

327.01

€ 9,40 per dag + € 0,94

- Procedure voor opvolging van deze maatregelen - per dag van tijdelijke en voorzien met de syndicale collectieve regeling van volledige of gedeeltelijke afvaardiging schorsing van de uitvoering - Indien geen syndicale afvaardiging: mededeling van de arbeidsovereenkomst aan het PC (economische - voor elke volledige schijf van situatie, overwogen € 50 boven het begrensde maatregelen, …) maandloon (€ 2.206,46 op 1 januari 2009) voorzien in het Indien deze procedures niet nageleefd, kader van de werkloosheids- worden mogelijkheid om zich te reglementering wenden tot het regionaal Evenredig voor de deeltijdse verzoeningsbureau werknemers - Gelijkstellingen voorzien voor behoud van voltijdse rechten (jaarlijkse vakantie, eindejaarspremie)

Maatregel 2

(sociale werkplaatsen)

327.01 (beschutte werkplaatsen)

Maatregelen 2&3

Alleenstaanden en Gelijkstellingen voorzien samenwonenden: € 3 per dag voor behoud van voltijdse rechten - Gezinshoofden: € 6 per dag

Evenredig voor de deeltijdse werknemers

De vakorganisaties hadden ook in andere sectoren nog sectorakkoorden willen sluiten om de bedienden een maximaal inkomen te waarborgen (onder meer PC 226 ‘logistiek’ en PC 218 ‘ANPCB’) maar de werkgeversfederaties zijn niet op die vraag willen ingaan.


7

Bedrijfs-CAO’s PC

Maatregel 1

Maatregel 2

Maatregel 3

Aanvulling

209

1

218

7

1

3

€ 10 - € 16,9

209

1

226

1

€8

327

1

€3

207

1

2

€ 8,10 - € 13,50

215

1

1

€ 10,50

PC 209: bedrijfs-CAO’s/akkoord in toepassing van de sector-CAO : 65 175 aanvragen werden ingediend voor erkenning als bedrijf in moeilijkheden. Er zouden in totaal 255 bedrijfs-CAO’s zijn neergelegd voor onderzoek door de RVA.


8

Werking van de Commissie ‘Ondernemingsplannen’ Wanneer er geen syndicale afvaardiging is of als de onderhandelingen in het bedrijf mislukken, heeft de werkgever de mogelijkheid om één of beide hoger vernoemde crisismaatregelen in te voeren via de indiening van een ondernemingsplan bij de FOD Werk. Dit plan zal moeten worden goedgekeurd door de Commissie “Ondernemingsplannen” die paritair is samengesteld uit leden van de drie vakorganisaties en de werkgeversorganisaties. Deze Commissie wordt geleid door drie leden aangeduid door de Regering (een voorzitter en twee ondervoorzitters). Deze plannen worden bij gewone meerderheid goedgekeurd. Bij contestatie van een bedrijfsplan door de vakbondsvertegenwoordigers halen werkgeversvertegenwoordigers samen met de regeringsvertegenwoordigers gemakkelijk deze meerderheid. Momenteel zijn een 500-taldossiers goedgekeurd door de Commissie. Praktisch alle vragen komen van bedrijven zonder syndicale afvaardiging en vooral van de bedrijven die tot paritair comité 218 behoren (zie onderstaande tabel). Bijna alle aanvragen worden door de Commissie goedgekeurd. Als er dossiers worden geweigerd, is dit enkel om redenen van technisch-juridische aard (bijvoorbeeld het bedrijf voldoet niet aan de criteria van een bedrijf in moeilijkheden, onvolledig dossier (geen RVA-formulier), geen vermelding van de aanvulling voor de derde maatregel,….). Slechts een tiental plannen werd geweigerd. Wat betreft de bedrijven met een syndicale afvaardiging waarin de onderhandelingen zijn mislukt, moeten de werkgevers zich geen zorgen maken. Hun plan zal worden goedgekeurd in de commissie bedrijfsplannen als het aan alle wettelijke voorwaarden voldoet. De correcte behandeling van de dossiers wordt sterk bemoeilijkt door de tijdsdruk en dat was zeker het geval tijdens de vakantieperiode. Tot besluit werkt deze Commissie louter formeel-juridisch. Er wordt geen enkel debat ten gronde gevoerd over de ingediende dossiers en er wordt geen enkele ruimte gelaten voor sociaal overleg. Door deze manier van werken kunnen de werkgevers eveneens, wat de 3de maatregel betreft (d.w.z. de gedeeltelijke of volledige schorsing van de arbeidsprestaties), de werknemers aanvullingen toekennen waarvan het bedrag volledig verwaarloosbaar is (bijvoorbeeld € 1). De wet legt immers geen enkel minimum op voor de toekenning van dit bedrag. De enige verplichting is dat een aanvulling wordt toegekend die gelijk is aan deze die de arbeiders ontvangen (als er arbeiders zijn in het bedrijf) bij economische werkloosheid.


9

Overzicht van goedgekeurde dossiers in de commissie (d.d. 24 september 2009)

A. Diverse diensten Paritair Comité

Goedgekeurde Geweigerde dossiers dossiers

Aanvulling

200

2

€10

218

378

11

Maatregelen 2

Maatregelen 3

2

€0,83Gewaarborgd nettoloon

112

308

21

37

Gemiddelde (€4 - €8) 226

49

1

€2 - €10 Gemiddelde €5

302

5

303

1

322

1

€12,50

323

4

€ 0,50-€16

336

1

Verschil tussen maandelijks brutoloon en crisisuitkering

0,4689/uur € 10

- 2

4

1 1 2

4 1


10

B. Handel Paritair Comité

Goedgekeurde Geweigerde Aanvulling dossiers dossiers

Maatregelen 2

Maatregelen 3

201

6

€9,40

2

7

202.01

1

€3,30

1

311

1

€2,97

1

C. Industrie Paritair Comité

Goedgekeurde Geweigerde Aanvulling dossiers dossiers

Maatregelen 2

Maatregelen 3

207

26

€9 - €16

9

20

210

3

€16,14-€30

215

7

€3,76-€25

220

5

€6,30 (5 eerste dagen) en €8,90 (vanaf de 6de dag)€9,40

3 2

6 5

D. Social Profit Paritair Comité

Goedgekeurde dossiers

327.01

1

Geweigerde Aanvulling dossiers

Maatregelen 2

Maatregelen 3

1

TOTAAL Goedgekeurde dossiers 491

Geweigerde Aanvulling dossiers

Maatregelen 2

Maatregelen 3

152

403


11

Cijfergegevens over de crisismaatregelen Naast de hierboven zelf verzamelde gegevens, afficheert de RVA op dit ogenblik volgende stand van zaken:

A. Preliminaire aanvragen Tot 15.9.2009 (gecumuleerd) ontving de RVA 894 preliminaire aanvragen, waarvan 147 voor tijdskrediet, 527 voor crisis-schorsing, 220 voor beide maatregelen, en waarvoor 869 positieve beslissingen genomen werden (755 ongewijzigd aanvaard, 114 aanvaard met wijziging) en 25 negatieve beslissingen.

B. Aangiften voor crisis-schorsing In juli 2009 ontving de RVA 129 aangiften voor crisis-schorsing voor 8.250 werknemers, in de maand augustus bedroeg dit aantal 270 voor 4.150 werknemers.

C. Betalingen In juli 2009 heeft de RVA 131 betalingen verricht voor crisis-tijdskrediet, waarvan 5 voor halvering en 126 voor 1/5-verminderingen. In augustus gebeurden 1.332 betalingen, waarvan 62 voor halvering en 1.270 voor 1/5-verminderingen. In juli 2009 werden 31 betalingen crisis-schorsing (TW bedienden) ingediend en 1.205 in augustus.


12

Verlenging van de crisismaatregelen? De besprekingen over een eventuele verlenging van de crisismaatregelen zijn al aan de orde, althans voor sommigen. De regering werkt immers aan haar begroting voor 2010 en 2011, en wil voor 2010 al inschatten wat de budgettaire weerslag kan zijn van een verlenging van de crisismaatregelen. De werkgeversorganisaties willen deze maatregelen snel verlengd zien, en zelfs nog versoepelen. We mogen alleszins niet te hard van stapel lopen. De wet voorziet de toepassing van deze maatregelen tot het einde van dit jaar. Deze maatregelen kunnen echter worden verlengd, voor een nieuwe periode van 6 maanden, als de economische toestand dit rechtvaardigt en na advies van de sociale partners binnen de Nationale Arbeidsraad. Dit advies moet rekening houden met significante vooruitgang van de onderhandelingen die moeten plaatsvinden over de harmonisering van het arbeiders- en bediendestatuut. Of de economische situatie eind dit jaar een verlenging kan rechtvaardigen, is op dit ogenblik zeker nog niet duidelijk. Economisten hebben het over een bescheiden heropleving van de economische groei in de loop van 2010. En wij beseffen ook wel dat dat niet meteen zal betekenen dat er tewerkstellingsgroei zal zijn. Alle voorspellingen wijzen veeleer in de richting van een toename van de werkloosheid over het jaar 2010. Hierin speelt echter niet alleen de impact van de financiëel-economische crisis een rol maar ook de demografische evolutie: er komen schijnbaar toch meer jongeren op de arbeidsmarkt dan verwacht en ouderen blijven langer aan het werk. Of wij dus verder geconfronteerd zullen zijn met herstructureringen die tijdelijke maatregelen vergen, blijft op dit ogenblik nog een open vraag. Er kan op dit ogenblik moeilijk gezegd worden dat er al vooruitgang is gemaakt, laat staan een significante, in de onderhandelingen over de harmonisering van het arbeiders- en bediendestatuut. Het debat tussen de sociale partners in de groep van 10 is zelfs nog niet begonnen. En dat terwijl dit toch een voorafgaande voorwaarde is, voorzien in de wet, vóór elke eventuele verlenging van de crisismaatregelen. De bediendebonden blijven ten andere pleiten voor een harmonisering naar boven, zonder afbreuk aan het bediendestatuut. Voor ons dienen hierbij volgende principes gehanteerd te worden: •

Harmonisering van de statuten betekent niet dat er onmiddellijk een werknemersstatuut moet en zal komen. Het harmoniseringsproces, op basis van een globaal akkoord, zal immers jaren in beslag nemen waardoor er verschillen zullen blijven


13

bestaan. De harmonisering dient gesitueerd binnen een globaal kader waarbij over de verschillende deeldossiers (opzeg, economische werkloosheid, jaarlijkse vakantie, loon, gewaarborgd maandloon, carensdagen, proefperiode) een principeakkoord wordt bereikt. •

Vrijwaring van de opzegtermijnen van de bedienden, hetgeen het optrekken van die van de arbeiders impliceert.

•

Economische werkloosheid voor bedienden kan alleen mits een stevige omkadering van de toepassingsvoorwaarden, te onderhandelen op sectoraal vlak. Via dit sectoraal overleg dienen volgende punten te worden gerealiseerd:

•

Geen veralgemening voor alle bedienden;niet alle functies zijn in dezelfde betrokken bij afnemende activiteiten Geen automatische invoering die alleen door de werkgevers wordt beslist Inspraak van de werknemersafgevaardigden op alle niveaus Een aanvullende vergoeding ter compensatie van het inkomenverlies Beperking van aantal dagen economische werkloosheid per werknemer en per bedrijf Eerst recuperatie overuren en dus arbeidstijdregistratie Werkzekerheid Verzekerde bijkomende financiering sociale zekerheid.

Het gebruik van de crisismaatregelen is op dit ogenblik relatief beperkt, zeker als men dit vergelijkt met het aantal arbeiders die tijdelijk werkloos zijn (180.000 in augustus). Dit blijkt duidelijk uit de hierboven vermelde cijfers Wij zijn ons ervan bewust dat deze cijfers de komende weken/maanden nog kunnen stijgen. Maar of dit van die aard zal zijn om nu al te beslissen over de verlenging blijft koffiedik kijken. Wij stellen ook vast dat nog vele werkgevers liever meteen hun toevlucht nemen tot drastische maatregelen zoals herstructureringen met collectief ontslag, dan op zoek te gaan naar alternatieven. Alternatieven die in de 3 crisismaatregelen zijn vervat of andere.. Zelfs in bedrijven met syndicale afvaardiging worden deze laatste soms geconfronteerd met een categorieke njet om over toepassing van de crisismaatregelen te onderhandelen als alternatief voor collectief ontslag. Nochtans bewijzen de onderhandelde CAO’s dat het wel (anders) kan. Uiteindelijk was het opzet van de crisismaatregelen toch ontslagen te vermijden?


14

Voorwaarden voor verlenging Als de Regering toch zou besluiten om deze maatregelen te verlengen, vragen wij duidelijke verbeteringen/aanpassingen, gebaseerd op evaluatie die wij op dit ogenblik kunnen maken van de toepassing ervan :

A. Een sectorale omkadering is nodig Ervaring met de nu al bestaande sectorakkoorden terzake ( met als “best case” het akkoord in de metaal) tonen aan dat dit het best werkt. Met akkoorden in alle sectoren die de voorwaarden bepalen voor alle bedrijven van de sector (dus ook KMO’s) zou de commissie bedrijfsplannen ten andere grotendeels overbodig worden. De enige nog nodige controle op economische criteria gebeurt dan immers door RVA.

B. Werkzekerheid Aangezien de maatregelen er zijn om ontslagen te voorkomen, dient werkzekerheid een verplichting te zijn

C. Sociaal overleg respecteren Dat de bedrijven met een syndicale afvaardiging geen ondernemingsplan meer kunnen indienen en ze verplicht een CAO moeten afsluiten teneinde het sociaal overleg te respecteren. Met een sectorakkoord wordt dit natuurlijk anders.

D. Economische situatie van de bedrijven opnieuw analyseren Een maatregel die de verplichting voor de bedrijven inhoudt om een nieuw plan in te dienen bij de Commissie “Ondernemingsplannen” ingeval van verlenging van de crisismaatregelen na 31 december 2009. De economische situatie van het bedrijf moet opnieuw worden geanalyseerd. Ook hier wordt de context anders met een sectorakkoord: de beoordeling van de economische criteria gebeurt dan direct door RVA.

E. Minimum supplement Dat de wetgever een minimumbedrag oplegt voor de aanvulling toegekend in het kader van de derde maatregel en dit ter voorkoming van de verwaarloosbare bedragen die wij beschouwen als rechtsmisbruik door de werkgevers. Een sectorale omkadering zou een dergelijke algemene regel natuurlijk overbodig maken.

F. Alternatieve financiering Extra uitgaven voor de crisismaatregelen dienen gecompenseerd met een alternatieve financiering voor de sociale zekerheid.


15

Crisismaatregelen regering: niet halsoverkop verlengen!

Recommend Documents