copyright Boerenbond Management&Techniek DOSSIERS NIEUWE GROENTERASSEN GEDEMONSTREERD AGRIBEX Gewasbescherming in de fruitteelt

Management&Techniek 20

bo

nd

Halfmaandelijks (uitgezonderd juli & augustus) • 20 november 3 december 2015

en

NIEUWE GROENTERASSEN GEDEMONSTREERD

rig

SELECTIE VAN NIEUWIGHEDEN SÉLECTION DES NOUVEAUTÉS SELECTION OF NOVELTIES

py

DOSSIERS

Gewasbescherming in de fruitteelt ▼

co

Afgiftekantoor Gent x • P911992

ht

Bo

er

p. 33

14

Kalkoensector heeft sterke ketenstructuur ▼

AGRIBEX

40

012328_NieuwighedenAGRIBEX2015_16P.indd 1

12/11/15 15:20

UITNEEMBARE BIJLAGE: de winnende nieuwigheden op Agribex Droogstandsmanagement vormt basis van toplactatie Varkensbedrijf zet in op meer efficiëntie

p. 26

p. 6

Hoe neem je de beste beslissingen voor zowel de familie als het bedrĳf?

Wat wil jĳ? Leer jezelf kennen!

IEMANDS PASSIE VERDERZETTEN DOE JE NIET ZOMAAR …

Voor wie: ouders die eraan denken hun landbouwbedrĳf over te dragen aan de volgende generatie

Spiegelreis Voor wie: jongeren die overwegen het landbouwbedrĳf van de ouders over te nemen

nd

Oriëntatiecursus 50+

Ontdek welke competenties nodig zĳn om een agrarisch ondernemer te worden.

Familie-academie

Junior Class

Voor wie: alle familieleden in een landbouwbedrĳf dat binnenkort wordt overgenomen

Voor wie: jongeren die overwegen het landbouwbedrĳf van de ouders over te nemen

en

bo

Welke invloed heeft de overname op de familie? Voor welke uitdagingen komen jullie te staan?

er

Ontwikkel inzicht in de planning en uitvoering van het opvolgingsproces.

Bo

Generatieoverdracht

co

py

rig

ht

Voor wie: de junior- en de seniorgeneratie die voor de generatiewissel staat van het (familiaal) land- of tuinbouwbedrĳf

Voor meer informatie en inschrĳvingen kan je terecht op onze website www.kenniscentrumbedrĳfsopvolging.be

Het Kenniscentrum Bedrĳfsopvolging is een initiatief van

DOSSIER

In onze reeks over de Ierse rundveehouderij brengen we een bezoek aan het onderzoeksinstituut Teagasc Moorepark. Men zoekt er onder meer uit in welke mate je vrij robotverkeer met maximaal grazen op de wei kan combineren.

Wie op zijn akkers agroforestry wil toepassen, gaat best niet onverhoeds te werk. Probeer eerst een goed evenwicht te vinden tussen de productie van de akkerbouwgewassen en voldoende ruimte om de bomen te laten ontwikkelen.

DOSSIER

De Vlaamse kalkoensector is niet groot. Toch brengt dat voordelen met zich mee. Zo goed als alle kalkoenen worden in een gesloten ketensys teem geproduceerd, met duidelijke afspraken tussen de diverse schakels in de keten.

Bo

er

36 GROENTEN

ht

Tijdens de Open Velddag van het Proefbedrijf Biologische Landbouw van Inagro werden de tussentijdse proefresultaten toegelicht. Het is een uitgelezen kans om ervaringen uit te wisselen met de onderzoekers en collega’s-telers.

py

rig

30

VOORAF

co

14

en

30 AKKERBOUW

nd

11 RUNDVEE

bo

11

Dankzij de huidige bewaaromstan digheden kunnen telers het hele jaar kwaliteitsfruit aanbieden. De technologie kan echter niet vermij den dat in de koelcel bepaalde bewaarziekten belangrijke op brengstverliezen kunnen veroor zaken.

36

40

ANNE VANDENBOSCH, HOOFDREDACTEUR

MELK EN ZUIVELPRODUCTEN (MZP) worden door sommigen om de haverklap in diskrediet gebracht en als schadelijk voor de gezondheid beschreven. Nochtans worden ze beschouwd als elementaire voedingsmiddelen binnen een gezonde voeding. Verwarring troef dus voor Jan met de pet. Recent boog de Hoge Gezondheidsraad – het wetenschappelijk adviesorgaan van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu – zich echter over de relatie van MZP met borstkanker. Sommigen beweren immers een negatieve invloed van MZP op het voorkomen hiervan. Gelukkig blijkt uit het onderzoek dat er geen enkele reden bestaat om een anti-MZP-pleidooi te ondersteunen of te verspreiden. Maar zagen jullie deze boodschap ergens in de algemene media verschijnen? Misschien is ze te positief voor onze sector? Of niet spectaculair genoeg? Zullen we ervan uitgaan dat het bericht platgewalst werd door de gebeurtenissen in Parijs …? mail: [email protected]

Boerenbond • Management&Techniek 20 • 20 november 2015

in dit nummer • 3

INHOUD

COLOFON

Management&Techniek 20 • 20 november

Jaargang 20 Halfmaandelijks vakblad van Boerenbond, uitgezonderd in juli en augustus

RUNDVEE 6 8 11

Droogstandsmanagement is basis toplactatie Pensverzuring onderkend Zoektocht naar juiste melkkoe voor juiste systeem

REDACTIE Directeur: Anne Vandenborre Hoofdredacteur: Anne Vandenbosch Adjuncthoofdredacteur: Patrick Dieleman Redactiecoördinatie: Jo Gennez Redacteurs: Philippe Masscheleyn, Jan Van Bavel, Luc Van Dijck, Jacques Van Outryve, Bart Vleeschouwers Secretariaat: Petra De Becker

FRUIT

nd

Dossier | Gewasbescherming in de fruitteelt 14 Evoluties in de gewasbescherming van aardbeien 17 Hoe bewaarziekten in hardfruit herkennen en voorkomen?

MECHANISATIE Sulky zet in op sterke specialisatie Mitas bespeelt markt met spitsvondige innovaties

REDACTIEADRES Diestsevest 40, 3000 Leuven T 016 28 63 02, F 016 28 63 09 [email protected] www.boerenbond.be

bo

20 22

VARKENS Zoektocht naar efficiëntieverbetering

AKKERBOUW 28 30

Steriele mannetjesvliegen helpen uienvlieg controleren Agroforestry, ontwerp en aanplanting

33 36

Nieuwe groenterassen gedemonstreerd Praktijkgedreven innovatie in de biosector

PLUIMVEE

LEDENLIJSTEN & ABONNEMENTEN T 016 28 62 32, F 016 28 62 09 [email protected]

er

GROENTEN

VORMGEVING & PREPRESS Boerenbond & Landelijke Gilden | Grafische Producties

en

26

RECLAMEREGIE Boerenbond & Landelijke Gilden | Mediaservice Diestsevest 40, 3000 Leuven T 016 28 63 33, F 016 28 63 39 [email protected]. Aangeboden advertenties kunnen steeds geweigerd worden zonder dat de redactie hiervoor een reden hoeft op te geven.

Bo

Dossier | Kalkoensector heeft sterke ketenstructuur 40 Kleine kalkoensector heeft veel voordelen 42 Kalkoenen als tweede bedrijfstak 44 Volys Star, specialist in kalkoenverwerking

KORT

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Peter Bruggen, algemeen secretaris, Diestsevest 40, 3000 Leuven

Foto cover: Jan Van Bavel

DRUKKERIJ Geers Offset nv, Oostakker

ht

Oogst | wetenschap In beeld | Zelf een biofilter bouwen Oogst | bedrijfsleven

rig

5 13 46

Management&Techniek is CIMgecontroleerd (oplage 2014: 11.116 exemplaren) en voldoet aan de criteria van ‘Prof B to B Press Quality label’. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke pers. Ingezonden stukken kunnen steeds geweigerd of ingekort worden zonder dat de redactie een reden hoeft op te geven. Voor het overnemen van artikelen uit Management&Techniek is steeds schriftelijke toestemming van de redactie nodig. Bronvermelding is altijd verplicht.

HET VOLGENDE NUMMER VERSCHIJNT OP 4 DECEMBER MET EEN DOSSIER OVER INNOVATIE EN SAMENWERKING IN DE BIOLOGISCHE LANDBOUW

Volg ons op Facebook, www.facebook.com/boerenbond BB11636

co

py

UITNEEMBARE BIJLAGE: de winnende nieuwigheden op Agribex

4 • inhoud

Volg ons op Twitter, @boerenbond


OOGST WETENSCHAP

Samenstelling: Luc Van Dijck

nd

bo

SCHIMMELS TEGEN PLAAGINSECTEN

Bodem • Vandaag worden insecten dodende schimmels nog maar weinig ingezet voor de biologische bestrijding van plaaginsecten in de bodem. Daar zijn 2 redenen voor: deze schimmels overle ven niet als er in een langere periode geen plaaginsecten zijn en ze zijn lastig in de bodem te krijgen. Nu hebben som mige schimmels er iets op gevonden om te overleven zonder plaaginsecten. Ze blijven op of in de buurt van de wortels van de planten waaraan de plaaginsecten zich tegoed doen. Zo kunnen ze zich voeden met stoffen uit die plant. Dit principe gebruikten Wageningen UR en de Zürcher Hochschule für Angewandte Wissenschaft om nieuwe schimmel soorten te vinden die mogelijk in te zetten zijn tegen plaaginsecten in commerciële gewassen. Ze zijn erin geslaagd 5 veel belovende schimmels te isoleren die 90 tot 100% van de engerlingen en emelten (larven van de langpootmug, een plaag in graslanden) doden en die bovendien goed in de bodem overleven als er geen plaag insect in de buurt is. De verwachting is dat deze insectendodende schimmels ook effectief zijn tegen andere plaag insecten in de bodem. Dit onderzoek moet leiden tot een werkzaam product met schimmels die zich goed in de wor telomgeving van de plant kunnen hand haven. Er moet nog onderzocht worden wat de gevolgen zijn voor de plant als deze schimmels erin leven: groeit de plant minder goed omdat de schimmel veel energie van de plant gebruikt? Ook is de vraag in hoeverre de schimmels de plant beschermen als ze erin zitten in plaats van erbuiten. En dan blijft de vraag hoe de schimmel te verwerken tot een geschikt product voor de praktijk. Een mogelijkheid is zaadcoating of de schim mel meegeven aan jonge plantjes. Naar: Wageningen UR, oktober 2015

ht

Bo

er

©©PPO

en

Akkerbouw • Aardappelcystenaaltjes bestrijden zonder chemische middelen ís haalbaar, door een geïntegreerde en beredeneerde aanpak vóór, tijdens en na de oogst. Dat heeft Negin Ebrahimi aangetoond in haar doctoraatsonderzoek (ILVO/UGent). Bij primeuraardappelen blijkt een vervroeging van de uiterste oogstdatum probaat om de voortplanting van de aaltjes te dwarsbomen. Uit het onderzoek bleek dat precies de laatste dagen voor de oogstperi ode de nog aanwezige aardappelknollen en -wortels in de bodem de voeding aan de aaltjes geven om zich te kunnen voortplanten. Het is dus aangewezen om die voortplantingsfase net niet te laten gebeuren door (een dag of 10) vroeger weg te zijn van de akker. Wat zijn de effecten van verschillende bodemverbeteraars op de overleving en de voortplanting van aard appelcystenaaltjes? Twee bodemverbeteraars, namelijk compost en varkensmengmest, blijken de chemische en microbiële bodemcondities zo te wijzigen dat de levensvatbaarheid van de nematodeneitjes in de akkerbodem sterk vermindert. Deze bemesting remde het uitkomen van de aaltjes, hun verplaatsing in de bodem en het binnendringen in de wortel. Negin Ebrahimi toonde ook aan hoe het onder water zetten van de restaarde een doeltreffende praktijk kan zijn voor de bestrijding van aardappelcystenaaltjes. De toevoeging van plantaardige resten aan de restaarde gaf een spectaculair effect: 99,9% van de nematodeneitjes was dood na 4 weken. De plantenresten zorgden voor een microbiële verrijking die gepaard ging met een snelle zuurstofafname, een lichte verzuring van de omgeving en de productie van vluchtige gassen die dodelijk zijn voor de aaltjes. Naar: ILVO, oktober 2015

©©BOERENBOND

AARDAPPELCYSTENAALTJES BESTRIJDEN

rig

VLEESKUIKENVOEDER MET VLIEGENLARVEN


©©ROXELL

co

py

Pluimvee • In het labo veevoedertechnologie van de UGent werd vleeskuikenvoeder op basis van de larven van de zwarte soldaten vlieg gemaakt, een primeur voor Vlaanderen. Deze larven zijn een interessante, alterna tieve eiwitbron voor de veevoeding. Behalve een hoog aandeel aan eiwitten brengen deze larven ook grote hoeveelheden ruw vet aan. Omdat de vliegen hier gekweekt kunnen worden, kunnen ze meehelpen om de afhan kelijkheid van de buitenlandse eiwitstromen te verminderen. De larven van de zwarte soldatenvlieg kunnen ook efficiënt laagwaardige biomassa zoals gft-afval opwaarderen tot hoogwaardig eiwit en zo de afvalberg verkleinen. Het onder zoek gebeurde in samenwerking met KU Leuven en Thomas More. De larven zijn afkomstig van het bedrijf Millibeter. In samenwerking met Belgabroed loopt er een vleeskuikenproef om de invloed van dit rantsoen na te gaan op de groei en de gezondheid van de vleeskuikens en op de smaak van het vlees. Naar: UGent, oktober 2015

oogst | wetenschap • 5

ht

Bo

Nog meer dan vroeger wordt, mede door het wegvallen van het quotum, een maximale productie nagestreefd: een vlotte opstart, korte tussenkalftijd en hoge persistentie! Van 60 dagen vóór tot 30 dagen na het afkalven, blijkt de meest kritische periode van de hele productiecyclus te zijn. – Elke Depreester, UGent

co

py

rig

In deze periode doen de meeste problemen zich voor en moe ten we alert zijn om veel narigheid te voorkomen. Net dan kunnen we de basis leggen van een rendabel hoogproductief bedrijf met gezonde koeien! De snelle omschakeling van droogstand naar een hoge melk productie na afkalven, is een grote uitdaging voor de koe. Door de snelle stijging van de melkproductie na het afkalven, moet ook de drogestofopname (DS) snel stijgen om aan de toene mende energiebehoefte te voldoen. Een pas gekalfde koe kan in het begin van de lactatie echter niet voldoende eten om aan haar behoefte te voldoen, wat leidt tot een negatieve energie balans. Dat maakt haar heel gevoelig voor metabole aandoe ningen (kalfziekte, ketonemie, lebmaagverplaatsingen). Ze zal ook moeilijk tochtig en/of drachtig worden. Voorts zal het afweersysteem van onze koeien een grote switch moeten maken in die periode. Tijdens de dracht werkt het afweersysteem op een lager pitje. Als de koe dan in contact komt met een kiem zal ze daar minder fel op reageren dan anders, omdat dit schadelijk zou kunnen zijn voor het in stand houden van de dracht. Een koe kan bijvoorbeeld al tijdens de droogstand besmet worden door een E. coli-bacterie in de uier, maar zal pas na het afkalven een uierontsteking krijgen. Na de geboorte van het kalf komt ze dan plots in contact met veel ziekteverwekkers, niet alleen in de baarmoeder tijdens en na de kalving, maar ook in de uier via de melkmachine. Haar afweersysteem is daar echter niet altijd goed op voorbereid,

6 • rundvee | melk

waardoor het risico op een erge baarmoederontsteking of uierontsteking groter is. Het is dus van het grootste belang om de koeien zo goed mogelijk te ondersteunen tijdens deze cruciale fase, om het energietekort na het afkalven zo laag mogelijk te houden en de negatieve invloed op het afweersysteem te beperken. Dit begint al tijdens de droogstand: enkele kleine maatregelen kunnen ervoor zorgen dat de koeien optimaal voorbereid zijn voor een goede start van de nieuwe lactatie.

Kleine maatregelen kunnen ervoor zorgen dat de koeien optimaal voorbereid zijn voor een goede start van de nieuwe lactatie.

DS-opname maximaliseren: geen overbezetting Om de pens goed voor te bereiden op de toekomstige lactatie en om te vermijden dat een koe al voor het afkalven haar eigen reserves aanspreekt, moeten we streven naar een hoge DSopname tijdens de droogstand. Naast een smakelijk en even wichtig rantsoen, is ook de beschikbaarheid van het voer een belangrijke factor die zal bepalen of een koe voldoende zal eten.


©©LUC VAN DIJCK

nd bo

er

en

DROOGSTANDSMANAGEMENT IS BASIS TOPLACTATIE

nd

Elke Depreester is als dierenarts verbonden aan de Vakgroep Voortplanting, Verloskunde en Bedrijfsdiergeneeskunde van de Universiteit Gent.

Bo

er

Hergroeperen van koeien is een belangrijke oorzaak van stress. Telkens een nieuw dier in de groep komt, moet de hiërarchische structuur opnieuw worden bepaald. Dat leidt tot onrust en bijgevolg tot weer een lagere DS-opname. Als de bedrijfsgrootte het toelaat worden dan ook de gunstigste resultaten verkregen door koeien in groep droog te zetten en gedurende de hele droogstand in dezelfde groep te houden tot het afkalven. Dit zorgt voor de minste stress en een vlot ver loop van de geboorte. Kalfkoeien volledig apart opstallen wordt niet aangeraden omdat dit de stress verhoogt en de geboorte vertraagt, waardoor de kans op witvuilen verhoogt. Pinken worden best een drietal weken voor de verwachte kalfdatum al bij de laagproductieve koeien gezet. Zo kunnen ze wennen aan de dagelijkse routine van het melken enerzijds en aan het rantsoen anderzijds.

bo

Vermijd hergroeperen

NEFA). In de urine of de melk kan dit met eenvoudige teststrips worden gemeten. Aan de hand van een kleurverandering kan je duidelijk waarnemen of de grenswaarde overschreden is en de koe dus al in negatieve energiebalans zit voor het afkalven. Om het droogstandsmanagement op het hele bedrijf te evalueren, kan je dierenarts een metabool profiel opstellen, waarbij BHB en NEFA bepaald worden in het bloed bij 5 à 10 dieren van 14 tot 7 dagen voor het afkalven en een ongeveer gelijk aantal die ren tussen 3 en 14 dagen na het afkalven. Het NEFA-gehalte is een betere weerspiegeling van de energiebalans voor het afkalven (maximum 0,3mmol/l), terwijl het BHB-gehalte een betere weerspiegeling is van de balans na het afkalven (maxi mum 1,2-1,4 mmol/l). Als meer dan 10% van de geteste dieren boven de drempelwaarden zit, wijst dit erop dat de dieren een te sterke negatieve energiebalans doormaken tijdens de periode rond het afkalven, met een hoger risico op gezond heidsproblemen tijdens de eerste weken van de lactatie. Naast een goed droogstandsrantsoen ter preventie van kalf ziekte, ketonemie en andere metabole problemen na het afkalven, is ook het algemene management van de droog staande koeien een onmisbaar stukje in de puzzel om als veehouder – samen met je dierenarts – de basis te leggen voor een rendabel bedrijf met hoge producties en gezonde koeien. Voldoende aandacht voor huisvesting, voedermanage ment en regelmatige controle van de droge koeien zal zijn vruchten afwerpen in de volgende lactatie. n

en

Competitie aan het voerhek is dan ook absoluut te vermijden! Per koe moet er minimaal 75 cm voederbreedte voorzien zijn, waarbij een hek met aparte voederplaatsen te verkiezen is boven een vaste buis. Ook competitie voor ligplaatsen en drink bakken kan een negatieve invloed hebben op de DS-opname. Ook bij de droge koeien moet je erop letten dat er minstens één ligplaats per koe is, dat de ligboxen voldoende ruim zijn én dat de drinkbakken vlot beschikbaar zijn. Het is ook interessant om de pensvullingscore van de droog staande koeien op te volgen. Men kijkt naar de pensgroeve tussen de laatste rib, de horizontale dwarse botuitsteeksels van de rug en het heupbeen. Een goede pensvulling wijst immers op een goede DS-opname, wat essentieel is voor een vlotte opstart ná het afkalven.

De koe heeft altijd gelijk …

co

py

rig

ht

Dé beste manier om het droogstandsmanagement te evalue ren, is de koeien tijdens deze kritische periode van dichtbij op te volgen. Dit heeft als bijkomend voordeel dat problemen vroegtijdig kunnen worden opgemerkt en dat je kan ingrijpen voor het kalf verdronken is en er te hoge verliezen geleden zijn. Als melkveehouder kan je al veel doen, in overleg met je bedrijfsdierenarts. Een eerste eenvoudig hulpmiddel is het opvolgen van de conditiescore (body condition score of BCS). Aan de hand van inspectie en palpatie van enkele oriëntatie punten ter hoogte van de flank, de rug, het bekken en de staartbasis, wordt een score gegeven van 1 (zeer mager) tot 5 (zeer vet). Best gaan de dieren de droogstand in met een conditie tussen 2,5 en 3,5 en blijft die constant gedurende de volledige droogstand. Om de dieren op de verschillende mo menten goed te kunnen vergelijken, wordt de conditiescore best telkens door dezelfde persoon bepaald. Voor dieren die toch te vet zouden afkalven, zijn er hulpmiddelen op de markt om het risico op problemen in het begin van de lactatie te beperken. Bij een niet-aangepast droogstandsmanagement of bij te vette koeien kan de DS-opname al voor het afkalven te laag zijn om voldoende energie op te nemen voor haar eigen behoefte, het groeiende kalf én de productie van de biest. Deze koeien zijn in negatieve energiebalans en zullen al van voor het afkalven hun eigen vet- en spierreserves afbreken, met een hoger risico op ketonemie, lebmaagverplaatsingen en vruchtbaarheidsproble men na het afkalven. Om hier een idee van te krijgen, kunnen tijdens de droogstand al bepaalde stoffen gemeten worden in de melk, de urine of het bloed van de droogstaande koe: keton lichamen (beta-hydroxyboterzuur (BHB), aceton en acetoace taat) en niet-verzadigde vetzuren (non esterified fatty acids,


Eenvoudig en effectief tegen pensverzuring

Standaard 250 gram Bicar®Z natriumbicarbonaat in het rantsoen: doeltreffend pensverzuring voorkomen, tegen lage kosten.

250 gram/koe/dag

www.voorkompensverzuring.be

rundvee | melk • 7

ht

Uit onderzoek blijkt dat melkveehouders weinig bekommerd zijn om pensverzuring, wellicht omdat de kenmerken onduidelijk zijn. Kleine ingrepen kunnen nochtans zowel klinische als subklinische pensverzuring voorkomen. Dat komt de melkproductie en het dierenwelzijn ten goede. Waar zit dan het probleem? – Jacques Van Outryve toenemen. Voorkomen is dan beter dan genezen”, zegt Ludo Segers van Orffa. Orffa heeft een sensibiliseringscampagne op het getouw gezet (www.voorkompens verzuring.be). Wat is het probleem? Koeien zijn herkau wers. Zij leven van vezel- of structuurrijk voedsel, zoals gras. Dat is bijzonder omdat de meeste dieren en de mens dat

co

py

rig

Verbetering van economische leefbaar heid in de intensieve veehouderij hangt af van kleine ingrepen. De grote gemakke lijke stappen inzake productiestijging en kostenvermindering zijn gezet. Door finetuning van verschillende deelproces sen kan nog vooruitgang worden ge maakt. Daarvoor is er meer kennis, vooral dierkennis, nodig. Er zal meer naar het eigen bedrijf moeten worden gekeken en niet naar dat van de buur. Er zal meer naar de eigen dieren moeten geluisterd worden. Het is in de plantaar dige sector niet anders. Daar zijn het niet de dieren maar de planten die bruikbare signalen voor verbetering uitzenden. Herkenning van die signalen is de bood schap. Voorkoming van pensverzuring is een voorbeeld van fijnregeling van productie processen op het bedrijf. Pensverzuring is moeilijk te herkennen. “In het postmelkquotumtijdperk is de kans groot dat het gevaar op pensverzuring nog zal


Eenvoudige oplossingen kunnen veel doen.

niet kunnen. Koeien zijn ervoor uitgerust en doen een beroep op specifieke microorganismen in de pens, pensflora ge naamd. Zij fermenteren of vergisten het structuurrijke voedsel tot een bacterie massa die in de daaropvolgende magen en darm worden verteerd. Koeien doen

het zware werk. Zij kauwen en herkau wen het vezelrijke voedsel fijn. De bacte riën doen het fijne werk. Bij de fermenta tie in de pensmaag komen vetzuren vrij die door de penswand worden opgeno men als energiebron. Die productie van vetzuren zorgt bij elke voederbeurt voor een tijdelijke verzuring van de pens. Die moet van korte duur zijn. De daling van de zuurtegraad (pH) moet beperkt blijven om de aanwezige pensflora niet te be schadigen. De ideale pH van de pens bedraagt 6,3. Eens onder de 5,5 kunnen zich problemen voordoen. Pensverzuring wordt door de koe voor komen door natuurlijke toevoeging van bicarbonaat aan het rantsoen dat tijdens het herkauwen met het speeksel en door het samentrekken van de pens vrijkomt. De herkauwactiviteit bepaalt de afgifte van bicarbonaat. Wat wanneer deze natuurlijk productie niet volstaat? “Bij hoogproductieve koeien bevat de voeding meer snelle koolhydraten waar


©©JACQUES VAN OUTRYVE

nd bo en

Bo

er

PENSVERZURING ONDERKEND

2



co

py

1

rig

ht

Bo

Figuur 1 Ontwikkeling van de pH in de pens in een etmaal bij 2 voerbeurten met en zonder Bicar Z. Elke voerbeurt zorgt voor een tijdelijke dip. - Bron: www.voorkompensverzuring.be

Proefopzet

nd

“Uit een Nederlands online onderzoek in het voorjaar van 2013 is gebleken dat er (te) weinig aandacht is voor pensverzu ring in de hoogproductieve melkvee houderij. Productiviteit wordt volgens de respondenten vooral beïnvloed door voeding, klauwen uiergezondheid en vruchtbaarheid”, zegt Ludo Segers van Orffa. Pensverzuring werd zelden ver meld, alhoewel de helft van de deelne mers aan de bevraging erkent dat er klinische pensverzuring op hun bedrijf aanwezig is en twee derde zegt zelfs dat subklinische pensverzuring voorkomt. Vandaar dat Orffa uitpakt met de infor matiecampagne en praktijkproeven. Charlotte Van Vooren onderzocht voor haar bachelorproef aan de Odisee Hoge school (Waasland) op 3 Vlaamse melk veebedrijven het effect van 250 g natri umbicarbonaat (Bicar Z)/dier/dag na 3 melkcontroles op melkproductie, melk samenstelling, mest, herkauwactiviteit en aantal melkbeurten en weigeringen op bedrijven met een melkrobot (figuur 1). Bedrijf A met 40 melkkoeien gebruikte nog geen Bicar Z, bedrijf B met 108 melkkoeien gaf al 120 g/dier/dag en bedrijf C diende reeds 100 g toe. De melkproductie werd statistisch omgere kend naar Individuele Standaard Koepro ducties zodat de resultaten voor en na de behandeling vergelijkbaar waren. Op bedrijf A steeg de dagelijkse melkproduc tie met 4 kg/koe, op bedrijf B met 1,83 kg/ koe en op bedrijf C met 2,56 kg/koe. Bij A en B steeg ook het vetgehalte, een bij effect dat volgens Van Vooren ook door de literatuur bevestigd wordt. De proef toonde geen effect op herkauwactiviteit, de resultaten voor de mest waren tegen strijdig en voor bedrijf C was er een positief en voor bedrijf B geen effect op het aantal melkbeurten en weigeringen bij de melkrobot. Bedrijf B besloot na de proef het gehalte natriumbicarbonaat opnieuw tot 120 g te verlagen, zoals voorheen. Dat had onmiddellijk een negatief effect op de melkproductie. Uiteraard zijn er kosten verbonden aan het gebruik van natriumbicarbonaat (Bicar Z). 250 g/dier/dag kost 10 euro cent/dier/dag. Hogere productie betekent ook meer krachtvoeder, wat de kosten op bedrijf C in totaal op 35 eurocent/dier/dag

bo

5,5

van Bicar Z, natriumbicarbonaat voor de veevoeding. Orffa is internationaal gespe cialiseerd in marketing en verkoop van veevoederadditieven. Het heeft een omzet van 230 miljoen euro (www.orffa.com). Vanwaar die bijzondere interesse voor pensverzuring?

en

pH

6,5

Gebruik van natriumbicarbonaat is niet nieuw. Pensverzuring is immers een vorm van acidose, een ongemak of ziekte als gevolg van verzuring van de maag of het bloed. Tegen dergelijke verzuring helpt natriumbicarbonaat (NaHCO3), ook bij de mens. Het product wordt niet voor niets maagzout genoemd, ook zuiverings zout, bakpoeder of baksoda. Meteen is gezegd dat het product, een wit poeder, niet enkel toepassingen kent in de vee houderij maar ook in de menselijke gezondheidszorg en voeding, in het huishouden en in de industrie. Het pro duct wordt onder meer gebruikt voor het reinigen van rookgassen. “De Belgische scheikundige Ernest Solvay ontwikkelde in 1863 een eenvoudig productieproces op basis van (zee)zout, ammoniak en koolzuur. De Solvay-Groep is vandaag nog steeds ’s werelds grootste producent van natriumbicarbonaat met fabrieken in Europa en de VS en verkoop in 55 landen”, zegt Frederik Degraeve van Solvay. Hij voegt er onmiddellijk aan toe dat het gebruik in de veevoeding wereld wijd veruit de belangrijkste afzet is. Solvay werkt al 20 jaar met Orffa samen voor de verdeling op de Belgische markt


pH bij toediening Bicar Z pH zonder toediening Bicar Z

Gekende remedie

er

door meer vetzuren worden gevormd die niet snel genoeg kunnen worden opgeno men door penswand”, zegt Segers. Er zijn echter meerdere oorzaken, naast een tekort aan structuurrijk ruwvoeder, zoals een te snelle opbouw van de krachtvoe dergift na afkalven maar ook hittestress. Vandaar de idee om het aanvullend aan het voeder toe te voegen. De toevoeging kan gebeuren in de voedermengwagen. Mengvoederbedrijven mengen het pro duct in het mengvoeder.

3

1 Charlotte Van Vooren (Odisee) beschrijft in haar proefresultaten onder Vlaamse omstandigheden een significante productieverhoging. 2 Natriumbicarbonaat wordt ook in de pluimveehouderij gebruikt tegen hittestress, aldus Frederik Degraeve (Solvay). 3 Ludo Segers (Orffa) vreest dat het gevaar voor pensverzuring in het post-quotumtijdperk nog zal toenemen. Vandaar deze informatiecampagne.


rundvee | melk • 9

© JACQUES VAN OUTRYVE

Brussegem

nd

ANTWERPEN

OOST-VLAANDEREN WEST-VLAANDEREN

LIMBURG

VLAAMS-BRABANT

WAALS-BRABANT LUIK HENEGOUWEN

bo

NAMEN

POTAERDEHOEVE

LUXEMBURG

Uit de praktijk

er

Bo

bruikt. In de winter wordt aan de wind kant een vast gordijn opgehangen. De stal geeft plaats aan 130 dieren. Dankzij de 6 rijen kunnen ze tegelijk eten. Dat doen ze met de neus in de wind. “Koeien houden van een frisse wind”, merkt Jos op. Hij installeerde pas vorig jaar ventila toren. Die zijn onontbeerlijk, zeker dit jaar! Koeien gaan door de hitte bij elkaar aan de kant staan, de kant vanwaar de wind komt. Met de ventilatoren gaan ze verspreid liggen, op hun gemak. De koeien kunnen overdag naar de weide, maar doen dat niet altijd. Binnen is het vaak frisser. Dat alle koeien tegelijk kunnen eten is belangrijk, zeker omdat Jos bieten voedert. Ook na het versnijden

ht

bracht. Stel dat hiermee minstens 2 kg melk/dier/dag meer kan worden gepro duceerd dan is dat, volgens de bedrijfs leider van bedrijf C, nog steeds econo misch rendabel. Bedrijf C is de Potaerdehoeve in Brussegem (Merch tem). Jos en Kathleen Van den Houte Laureys doen hun verhaal.

en

Leeftijd: Jos (46) en Kathleen (46) Van den HouteLaureys Gemeente: Brussegem (Merchtem) Specialisatie: melkvee

Elke keuze heeft vooren nadelen, waardoor ook constant compromissen moeten worden gemaakt.

© JACQUES VAN OUTRYVE

co

py

rig

In 2010 werd op de Potaerdehoeve een open melkstal gebouwd (zie ook foto p. 8) met een prachtige siervoorgevel uit recuperatiemateriaal. Op de daken liggen zonnepanelen en het regenwater wordt opgevangen, gezuiverd met een koolstof filter en uvlicht en voor de dieren ge

in de mengvoederwagen halen de koeien er de voederbietstukjes uit. Jos voedert reeds een vijftal jaar voederbieten. Van daag komt hem dat goed uit in het kader van de vergroening. Op deze manier heeft hij 3 teelten. Het bedrijf beschikt over 50 ha waarvan 3 ha voederbieten. De overige oppervlakte worden verdeeld tussen maïs en grasland. Meteen is duidelijk dat er nog maïs moet worden aangekocht en mest buiten het bedrijf moet worden afgezet. Dat is beide geen probleem in een streek waar nog veel akkerbouw aanwezig is. “Tweemaal voederen is meer werk, maar de voordelen wegen niet op tegen de nadelen”, zegt Jos die het steeds over keuzes heeft. Elke keuze heeft voor en nadelen en telkens moeten compromis sen worden gemaakt. Zo heeft hij in zijn open stal probleem met duiven. Hoe pak je die aan? Met een roofvogel of geluid signalen? Hij heeft nog geen oplossing gevonden. Terug naar de voederbieten want die brengen ons bij het gevaar op pensverzuring. Bieten vervangen de perspulp die voor de veehouder steeds duurder geworden is maar … ze verho gen het gevaar op pensverzuring. Van daar ook dat tweemaal daags gevoederd wordt en dat een ras wordt gekweekt met een hoog drogestofgehalte. Niet teveel tegelijk! Jos gebruikt reeds enkele jaren 100 g Bicar Z/dier/dag in het voe derrantsoen. Hij deed mee aan de prak tijkproef van Orffa/Solvay/Odisee en blijft voortaan bij de proefondervindelijke 250 g Bicar Z dier/dag, gelet op het resultaat: meer melk, minder klauwbe vangenheid, meer melkbeurten en meer goede weigeringen bij de melkrobot. Voordelen op lange termijn zijn minder zichtbaar. Het gaat om langleefbaarheid, algemene gezondheid en dierenwelzijn. Op de vraag naar de uitdagingen voor de sector antwoordt Jos: “Voldoende ruw voeder, vruchtbaarheid en geleidelijke groei.” De Potaerdehoeve is in 23 jaar gegroeid tot wat het vandaag is, met eigen fokmateriaal en jongvee. “Sommi gen willen een bedrijf als het onze in 3 jaar tijd.” We praten nog na over de technische resultaten van het bedrijf. Er kunnen en zullen nog vele kleine stapjes worden gezet om de economische renta biliteit te verbeteren. Het gebruik van natriumbicarbonaat is er een van. n

In 2010 werd op de Potaerdehoeve een open melkstal gebouwd met een prachtige siervoorgevel uit recuperatiemateriaal.



bo

nd

©©JAN HALEWYCK

er

en

ZOEKTOCHT NAAR JUISTE MELKKOE VOOR JUISTE SYSTEEM

ht

Bo

Op het Teagasc Moorepark in Ierland wordt allerhande onderzoek gedaan naar de juiste melkkoe voor het juiste systeem. In Ierland betekent dat een systeem van afkalven in het begin van het jaar en maximaal grazen op de weide. Men zoekt onder meer uit in welke mate vrij robotverkeer met dit systeem kan worden gecombineerd. Een ander onderzoekt spitst zich toe op de melkveestapel van de volgende generatie. – Diane Schoonhoven, landbouwconsulent Boerenbond Vrij robotverkeer

co

py

rig

De onderzoekers en adviseurs van het Teagasc Moorepark zijn het erover eens dat het systeem van koeien die in het voorjaar in groep afkalven en vervolgens gedurende het seizoen maximaal op de weide grazen het meest rendabele sys teem is om in Ierland melkkoeien te houden. Alleen als de melkprijs goed is, kan het rendabel zijn om aangekochte producten aan de koeien te vervoederen. Maar omdat Ierland zelfs graan voor veevoeding moet importeren, is dit sys teem bij een lage melkprijs niet interes sant. Omdat hier gedurende 9 maanden per jaar steeds voldoende gras groeit vanwege de hoge regenval en het zachte klimaat, is het al snel rendabel om koeien te melken in het traditionele begrazings systeem, ook al bedraagt de melkproduc tie minder dan 5000 l per koe. Zelfs bij de huidige lage melkprijzen houdt de gemid delde Ierse melkveehouder zo nog een inkomen over.

Momenteel neemt Moorepark deel aan het Europese project ‘Autograssmilk’ dat onderzoekt hoe weidegang het beste kan worden gecombineerd met een melkro bot. Hierbij wordt voor 80 koeien gebruik gemaakt van één melkrobot met vrij koeverkeer. De beschikbare kavel van ongeveer 25 ha wordt verdeeld in 3 grote blokken die weer zijn onderverdeeld in kleine perceeltjes. Eén blok wordt ge bruikt voor de nacht, een ander blok vanaf de voormiddag tot halverwege de namiddag en het laatste blok in de twee de helft van de namiddag en de avond.

Onderzoeken zijn nuttig, maar van elkaar valt ook heel wat te leren!


Een koe die in de voormiddag vanuit het ‘nachtblok’ naar de robot gaat, mag na haar robotbezoek door naar een nieuw perceel in het blok voor de eerste helft van de dag. Als ze dan in de voormiddag weer naar de robot gaat, wordt ze terug gestuurd naar hetzelfde perceel. Maar als ze pas in de avond gaat, mag ze naar een nieuw perceel in het ´avondblok´. Op die manier worden koeien gemotiveerd om de robot te bezoeken, maar niet te dik wijls. Aan het begin van het jaar, als alle melkkoeien afkalven, is het belangrijk om precies genoeg gras op het juiste perceel aan de koeien die gemolken worden aan te bieden om hen zo het systeem aan te leren. Dit aanleren zorgt in de periode februari-mei voor de nodige stress, maar als de koeien het eenmaal kennen ver loopt het systeem vanaf juni zeer vlot tot het einde van het jaar, het moment waarop alle koeien in groep worden drooggezet. Tijdens de lactatiepiek kan rundvee | melk • 11

Melkveestapel van de volgende generatie

py

co


Discussiegroepen

nd

Om de resultaten van alle onderzoeken dicht bij de melkveehouders te krijgen en om maximaal interactie te hebben met de melkveehouders waarvoor onderzoek gedaan wordt, maakt Teagasc veel ge bruik van discussiegroepen. Ongeveer 85% van de Ierse melkveehouders neemt deel aan zo’n discussiegroep. Deze

©©JAN HALEWYCK

en er Bo

Moorepak neemt deel aan het Europese project ‘Autograssmilk’ dat onderzoekt hoe weidegang het beste kan worden gecombineerd met een melkrobot. Hierbij wordt voor 80 koeien gebruik gemaakt van één melkrobot met vrij koeverkeer.

generatie’ toeval is of niet. Daarnaast wordt de veestapel in 3 verschillende productiesystemen gehouden. Deze beweidingssystemen verschillen in de mate waarin het gras van het perceel gegraasd wordt (lengte na begrazing van het gras is 3,5 of 4,5 cm) en in de mate dat krachtvoer wordt bijgevoederd. Uit de eerste resultaten blijktdat er geen verschil is tussen beide veestapels wat het beweidingssysteem betreft. Wel blijkt de melkveestapel van de volgende gene ratie inderdaad significant beter te scoren op vet- en eiwitgehalte, maar niet op bijvoorbeeld celgetal. Vooral veelbelovend is het grotere percentage koeien dat bij de eerste inseminatie drachtig is binnen de nieuwegeneratiekoeien en dat er minder rietjes per dracht nodig zijn. Deze resultaten tonen aan dat het mogelijk is om maximaal in te zetten op het benutten van het aanwezige genetisch potentieel om zodoende de bedrijfsresultaten te verbeteren. Stieren die uit deze veestapel

rig

In Ierland wordt veel gebruik gemaakt van Holsteinkoeien, in het verleden werden koeien geselecteerd op melk productie, maar daardoor bleven de vruchtbaarheidsresultaten achter. Dat is opmerkelijk, want in het Ierse systeem – waarbij koeien elk voorjaar moeten afkalven – is het net zeer belangrijk dat een koe een tussenkalftijd heeft van ongeveer één jaar. Sinds enkele jaren maakt men steeds vaker gebruik van genoomselectie. Hierdoor blijken veel koeien op papier over veel goede eigen schappen te beschikken. Moorepark kijkt of de koeien in werkelijkheid zo goed presteren als hun genetische aanleg doet vermoeden. Het doel van dit onderzoek is om werk te maken van de ‘melkveestapel van de volgende generatie’ (next generation dairy herd). Hiertoe werden 90 melk koeien van ongeveer 70 verschillende bedrijven op Moorepark samengevoegd tot één veestapel, om maximale geneti

afkomstig zijn, kunnen worden ingezet in het nationaal fokkerijprogramma van Ierland.

bo

sche diversiteit samen te brengen. De dieren zijn allemaal onderzocht en vrij van IBR, BVD, salmonella, neospora, para-tbc en leptospirose. Met deze veestapel wordt er verder geselecteerd, waarbij de gebruikte index voor 40% gebaseerd is op vruchtbaarheid, voor 40% op melkproductie (zowel liters als gehaltes) en voor 20% op overige zaken. Naast deze veestapel van 90 melkkoeien is een controlegroep van 45 koeien aan wezig om te vergelijken of de vooruitgang in de ‘melkveestapel van de volgende

ht

de melkproductie per robot oplopen tot 1700 l per dag! In deze piekperiode mogen de koeien driemaal per dag gemolken worden, maar in de praktijk wordt een koe gemiddeld 1,8 keer per dag gemolken. Moorepark verricht momen teel onderzoek naar de optimale melk productie per robot en bekijkt daarbij bijvoorbeeld of het aantal toegestane melkingen naar beneden moet worden bijgesteld of dat meer koeien op de robot moeten worden gezet om zo meer liters per melkrobot te melken. De koeien krijgen ook krachtvoer in de melkrobot. Deze hoeveelheid is afge stemd op de grasgroei en melkproductie. Tot eind april krijgen de koeien maximaal 3 kg krachtvoer per dag, tijdens het eerste robotbezoek wordt hier 85% van gegeven, tijdens het tweede robotbezoek de resterende 15%. In de zomerperiode krijgen de koeien maximaal 0,5 kg krachtvoer per dag, ze moeten dan maximaal zelf grazen. Door in de melk robot nog wat krachtvoer bij te geven, blijven de koeien rustig waardoor ze snel kunnen worden aangehangen. De onderzoekers van Moorepark zijn van menig dat het melken met een melkrobot ook in een intensief begrazingssysteem werkbaar is en voordelen kan hebben op het gebied van arbeid. Wel is een goed management nog belangrijker dan wan neer met een traditioneel melksysteem wordt gemolken; maar zaken als vrucht baarheid en een afgestemd grasaanbod moeten perfect in orde zijn, wil robotmel ken werken!

groepen worden begeleid door een tachtigtal melkveeadviseurs. Elke discus siegroep bestaat uit ongeveer 20 deelne mers en komt maandelijks bij elkaar! Bedrijven betalen hiervoor 500 euro per jaar. In deze groepen wordt er niet alleen gediscussieerd, men vult er bijvoorbeeld ook gezamenlijk de verzamelaanvraag in. Uiteraard wisselen melkveehouders tijdens deze bijeenkomsten onderling de nodige informatie uit. Onderzoeken zijn nuttig, maar van elkaar valt ook heel wat te leren! n Dit artikel kadert in een reeks die de rundveeconsulenten van de themagroep Rundvee maken naar aanleiding van een studiebezoek aan de melken vleesvee houderij in Ierland.


IN BEELD © INAGRO

LIMBURG

OOST-VLAANDEREN

VLAAMS-BRABANT

Rumbeke-Beitem 1

nd

ANTWERPEN WEST-VLAANDEREN

WAALS-BRABANT

LUIK

bo

HENEGOUWEN

NAMEN

LUXEMBURG

en

'In beeld' werpt een andere blik op de landen tuinbouw

Om te vermijden dat resten van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater terechtkomen, moeten we voorzichtig omgaan met tankresten en reinigingswater. Dat laatste kan op het bedrijf zelf worden verwerkt met een zelfgebouwde biofilter. Biozuivering werkt op basis van afbraak door microorganismen in een substraat. Een traditionele biofilter bestaat uit 2 delen. De filter eenheid bestaat uit 3 op elkaar gestapelde bakken met een inhoud van 1 m³ (IBCcontainers). De ver dampingseenheid wordt naargelang de te verwerken hoeveelheid rest water gevormd door één tot 3 plan tenbakken. Meer details vind je in de brochure, die je kan downloaden op de websites van de proefcentra. Of kijk op YouTube naar het filmpje.

5

© PCFRUIT

© INAGRO

py

co 4

Ellen Pauwelyn, Inagro & Kim Koopmans, pcfruit

© INAGRO

3

rig

2

© PCFRUIT

© INAGRO

ht

Bo

er

ZELF EEN BIOFILTER BOUWEN

Deze biofilter kan je gemakkelijk zelf bouwen. 2 Op de opening van de IBCcontai ners komt een adapter voor schroefdraad van ¾ inch. Hieraan worden een bolkraan en Tstukken met slangnippels bevestigd. 3 Onderin het vat komt een drainageslang. Een laag kokoschips verbetert het filtrerend effect. 4 Het substraat van de filter eenheid bestaat uit 50% gehakseld stro, 40% compost/potgrond en 10% eigen teel aarde. Bij de verdampingseenheid bestaat het uit 90% potgrond/compost en 10% teelaarde. 5 De vaten van de filtereenheid worden op elkaar geplaatst, met elkaar verbonden en met de eerste plantenbak. Een pompje spreidt dagelijks 15 tot 25 l restwater over het bovenste vat. 6 In de eerste plantenbak komt moeraszegge. In de 2 volgende bakken zorgen wilgen voor de verdamping. 1


6

in beeld • 13

© ANNE VANDENBOSCH

en

bo

nd

DOSSIER Gewasbescherming in de fruitteelt

Bo

er

EVOLUTIES IN DE GEWASBESCHERMING VAN AARDBEIEN

D

ht

Na meer dan 30 jaar actief geweest te zijn in de gewasbescherming van vooral aardbeien en kleinfruit kan Frans Meurrens een overzicht geven over de ontwikkelingen in zijn vakgebied in die periode. – Patrick Dieleman

py

co 14 14 • dossier

bomen en sierteeltproducten. Daar kwam verandering in toen Laurent De Temmer man hem naar VlaamsBrabant haalde om er de voorlichting voor aardbeien te verzorgen. “Er waren in Vlaanderen 2 diensten van plantenbescherming die ook voorlichting gaven. Een van beide was de dienst in Brabant, die onder de leiding stond van Laurent De Temmerman.” Frans bleef daarnaast ook een aantal controletaken uitvoeren en sprong bij voor de proefveldwerking akkerbouw, waarvoor Eugeen Hofmans verantwoor delijk was. Hierdoor geïnspireerd, en om zijn voorlichtingsactiviteiten te stofferen, begon Frans ook proeven aan te leggen.

rig

it voorjaar ging Frans op pensioen als medewerker van de Afdeling Voorlichting, Doelgroepenbeleid en Kwaliteit Plant, de nieuwe naam waaronder de voorlichting van het vroe gere ADLO wordt georganiseerd. Frans kreeg de aardbeienteelt van huis uit mee. Zijn ouders teelden in bijberoep aard beien op een van de hellingen van de Kesselse Bergen (KesselLo). “Vakantie, dat was in de aardbeien werken”, lacht Frans. Vandaag teelt hij op een deel van die velden nog aardbeien en plantgoed. Na zijn studies Industrieel ingenieur tuinbouw begon hij na een korte eerste loopbaan in het onderwijs (Vilvoorde en Anderlecht) bij de dienst Plantenbescher ming van het toen nog federale ministerie van Landbouw. Frans kwam terecht in Hasselt, waar hij hoofdzakelijk controles deed op quarantaineorganismen en instond voor de fytosanitaire certificaten voor import en export van vooral fruit

Proefveldwerking en voorlichting “Dat ging alleen over de bestrijding van ziekten en insecten, want we werkten vanuit de dienst Plantenbescherming. Teelttechniek was daar toen niet bij. De onderwerpen lagen voor de hand: plagen

zoals witziekte en botrytis moet je van dichtbij volgen.” Vanaf 1987 organiseer den ze met een proefbedrijf in juni een bezoekdag, zoals dat ook in de akker bouw gebeurt. In de winter stoffeerde Frans zijn voorlichtingsvergaderingen met de resultaten van die proefwerking. In het begin van de jaren 90 werden de controlediensten en de voorlichtings diensten van mekaar gescheiden. Wie met voorlichting bezig was voor een bepaalde teelt kreeg toen de verantwoor delijkheid voor heel Vlaanderen, van de Maaskant tot in Veurne. Hij vertelt dat dit zich geleidelijk opbouwde, want je moet daarvoor het vertrouwen krijgen van de telers. Er ontstond toen ook een samen werking met de proeftuinen. Voor gewas bescherming beperkte dit zich tot de monstratieve proeven. Het onderzoek voor de erkenning was de verantwoorde lijkheid van de proeftuinen, maar Frans bekeek wel of producten die erkend


co In zijn tuin, een deel van de velden waar zijn ouders aardbeien teelden, plant Frans nog steeds aardbeien.


© PATRICK DIELEMAN

py

rig

ht

Vroeger waren er veel meer mogelijkheden om producten naar de aardbeiensector te halen.

Evolutie gewasbescherming

bo

nd

Op de vraag hoe hij de gewasbescher ming zag evolueren sinds het begin van de jaren 80, antwoordt Frans dat er toen veel meer mogelijkheden waren om producten naar de aardbeiensector te halen. “De wetgeving was veel soepeler en Europa mengde zich er nog niet in. De milieueffecten werden toen nog niet beoordeeld voor de erkenning. Het aan bod aan nieuwe middelen was toen ook veel groter. In 1993 voerde Europa het systeem in dat een actieve stof eerst Europees moest worden. Doordat de bestaande moleculen opnieuw moesten worden beoordeeld op hun milieueffec ten, zijn veel producten van de markt verdwenen. “Er zijn er veel meer gesneu veld dan we aanvankelijk dachten, uitein delijk meer dan de helft van wat we hadden. Heel wat luizenmiddelen, zoals Phosdrin, Hostaquick en Talstar, verdwe nen van de markt, soms omdat de firma het bijkomende onderzoek niet wilde bekostigen.” Hoe langer Frans nadenkt, hoe meer namen hij noemt: “Pallitop, Afugan, witziektemiddelen die al beston den van de jaren 60. Voor het phytophtoramiddel Ridomil werd voor opgesteld dat het na een paar jaar op nieuw op de markt zou komen, maar we zijn ondertussen 10 jaar verder.” De extralegale eisen voor een maximum aan gedetecteerde actieve stoffen vindt Frans een vervelende kwestie. “We kiezen samen met de proeftuinen voor een bepaalde strategie. Wanneer meer dere behandelingen na elkaar nodig zijn tegen een bepaalde ziekte of plaag – bij aardbeien is dat witziekte, botrytis en spint – dan is de strategie om zo veel mogelijk af te wisselen, om resistentie ontwikkeling te voorkomen. Dat gaat lijnrecht in tegen de eis dat er maximaal 3 of 5 actieve stoffen mogen gedetecteerd worden. We kennen in aardbeien een achttiental mogelijke belagers, insecten en schimmels. Tegen een achttal daarvan moet je als professionele teler een aantal keer ingrijpen. Om aan die eisen te kunnen voldoen, zal je maar een product meer gebruiken tegen witziekte, één of hoogstens 2 tegen vruchtrot, één tegen luizen. De rest moet je dan maar anders zien op te lossen. Zeker op substraatteelt

en

De meeste producten kwamen uit de akkerbouw. Dat kwam ook door de be trokkenheid van Frans bij de proefveld werking akkerbouw. “Bij nieuwe produc ten stelde ik me altijd de vraag of we met dat product iets zouden kunnen doen in de aardbeien. Ik heb zo in totaal meer dan 50 nieuwe moleculen getest. De firma’s vonden dat onderzoek meestal heel goed, maar ze waren niet snel geneigd daar zelf in te investeren omdat de markt te beperkt was. Ik organiseerde het benodigde onderzoek, maar we hadden ook iemand nodig die dat erdoor sleurde op het erkenningscomité.” Daar

kaar een tiental jaar geassisteerd bij elkaars proefveldwerking. Zijn taken voor de akkerbouw werden toen overgenomen door Mathias Abts.

er

Uitbreiding van erkenning

voor is Frans Annie Demeyere heel erkentelijk. Soms lukte het niet. Frans werkte bijvoorbeeld jarenlang om een herbicide uit de maïsteelt erkend te krijgen in aardbeien, maar dat is niet gelukt. Frans vertelt in detail over de mogelijkheden van dat middel. Hij somt de onkruiden op die er, afgaand op zijn proeven, doeltreffend mee bestreden konden worden. Het illustreert hoe begaan hij nog steeds is met de materie. Ook een zeer efficiënt witziektemiddel raakte nooit erkend, ook al is het wel erkend in de ons omringende landen. Wegens de kleine markt had de firma weinig interesse. Wellicht speelden ook de vele overnames in de gewasbescher mingsindustrie een voorname rol, waar door het dossier niet vooruit geraakte. “Recent merkte iemand op dat ik bij het ministerie bijna heel mijn carrière aan dat middel gewerkt heb en dat het nooit erkend is geraakt. Het heeft 25 jaar meegelopen in proeven. Er zijn dus dingen die niet gelukt zijn, maar dat is nu eenmaal eigen aan dit vak.” In het najaar van 2002 werd het federale ministerie van Landbouw geregionali seerd. Frans ging zoals de meesten over naar Vlaanderen, waar hij in de adminis tratie Beheer en Kwaliteit Landbouw productie (ABKL) terechtkwam. Later werd dat de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Toen zijn collega Kim Stevens in 2011 naar het departement LNE ging, kreeg Frans er het houtig kleinfruit bij. Ze hadden me

Bo

waren voor de akkerbouw een meerwaar de konden leveren voor aardbeien. “Op die manier hebben we toch een achttal producten erkend gekregen: onder meer Dual Gold, Devrinol, Goltix en Aramo. We hebben zo het systeem van onkruidbe strijding in de aardbeienteelt ontwikkeld. Ook Fortress hebben we zo naar de aardbeien gehaald, en vrij recent nog Milbenock.”

dossier • 15 15


rig

ht

Bo

nd

er

© ADLO

Een eerste stap in de richting van geïnte greerd aardbeien telen was de ontwikke ling van bandontsmetting in de jaren 90. Samen met de proeftuin van Tongeren en het Opzoekingsstation van Gorsem ontwikkelden ze een techniek waarbij alleen bodemontsmettingsproduct werd geïnjecteerd onder de plastiekstrook. Nu is dat algemene regel. Frans ging ook proeven met alternatieve oplossingen niet uit de weg. Integendeel, maar hij moest erin geloven. “Ik heb bijvoorbeeld nooit proeven opgezet met allerlei zeepachtige producten, omdat ik er niet achter stond. De proeven met Tagetes om bodemmoeheid aan te pak

tiedruk, zodat je de conventionele pro ducten kan inzetten bij hogere infectie druk. Maar ik vraag me wel af of je daar als teler iets aan hebt, omdat het product en de toepassing ervan ook geld kosten. Als je 7 tot 8 behandelingen hebt in substraatteelt, en je kan er 2 of 3 met Vacciplant doen, dan heb je toch enkele actieve stoffen minder ingezet. Je kan het ook inzetten op het einde van de teelt om het risico op MRLoverschrijding te verminderen. Dat is ook de strategie die het proefcentrum van Hoogstraten aan houdt. Ik ben daar niet tegen, alleen moet de teler er financieel iets aan hebben.” Samen met Yves Hendrickx van Pamel probeerde Frans ook de mogelijkheden van compostthee uit. Ze hebben dat onderzoek afgesloten omdat het te omslachtig was. “Het maken van die compostthee gebeurde in een speciaal vat. We hebben dat nog vervoerd van Pamel naar Meerle. Je kreeg er wel een groeistimulans mee. Dat zal wel, als je compost in water laat wentelen en dat verwarmt, dan komen er bepaalde stoffen vrij, zeker sporenelementen.” Op de vraag of ze voor de aardbeien speciale acties gedaan hebben voor de IPMverplichting, zegt Frans dat er een verschil is tussen technische voorlichting en beleidsvoorlichting. “De technische voorlichting wordt afgebouwd door de overheid. Op termijn zal er bijna alleen nog beleidsvoorlichting overblijven. Dat is minder dankbaar, omdat je aan de men sen dingen moet gaan vertellen die financieel niets opbrengen en vaak meer geld kosten. Daar komt altijd bij dat er beperkingen zijn. Dat is een heel ander verhaal dan het brengen van technische voorlichting, waar de teler in principe financieel baat bij heeft.” Frans zou de dingen niet echt anders aangepakt hebben, mocht hij het kunnen overdoen. “Ik ben met een heel tevreden gevoel op pensioen kunnen gaan. Ik heb het wel nog kunnen doen op een moment dat er nog veel mogelijk was. Ik heb het gevoel dat ik de mensen op bepaalde momenten iets heb kunnen aanreiken waar ze financieel iets aan hadden. Ik besef wel dat, als ik nu nog zou moeten beginnen, ik absoluut niet meer zou kunnen realiseren voor de sector wat in het verleden mogelijk was. Ik had ook het geluk dat ik op het juiste moment met de juiste mensen heb kunnen samenwer ken.” n

bo

Geïntegreerde productie

dat gebeurt onder glas of plastiek. Yves Hendrickx in Pamel heeft een systeem waarbij hij roofmijten overbrengt van oud naar nieuw gewas. Het voordeel is dat die roofmijten aangepast zijn aan de omstan digheden ter plaatse. Ik denk dat er veel fout loopt bij het opkweken. Dat gebeurt bij ideale luchtvochtigheid en temperatu ren, nadien komen die mijten in minder goede omstandigheden. En het grote verschil met pitfruit is dat aardbeien elk jaar opgeruimd worden. Je moet dus elk jaar van nul beginnen.” In de aardbeiensector zijn er de laatste jaren ook enkele biologische witziekte middelen bijgekomen. “Naast zwavel hebben we nu ook Karma (vroeger Armi carb), kaliumwaterstofcarbonaat. Dat is maagzout, dat een uitdrogend effect realiseert op de schimmel. Het is geba

en

is het als teler bijna onmogelijk om daaraan te voldoen.”

py

Frans verzorgde de laatste jaren brochures met voor respectievelijk aardbeien en kleinfruit een overzicht van de erkende middelen en hun veiligheid voor nuttigen.

co

ken, leverden uiteenlopende resultaten. Het werkt wel heel goed tegen aaltjes en het onderdrukt ook goed het onkruid, maar tegen verticillium konden we geen werking aantonen. Let wel, we hebben die proeven altijd maar één jaar gedaan. Misschien werkt het wel als je het meer dere jaren na elkaar kan toepassen.” Dat is Frans ondertussen in zijn tuin aan het proberen. Zo’n 15 jaar geleden probeerden ze roofmijten uit, maar ook dat was geen succes. “We zijn daar toen mee gestopt, maar nu is men er in het proefcentrum van Hoogstraten opnieuw intensief mee bezig. Het zijn andere omstandigheden,

16 16 • dossier

seerd op het principe dat de schimmel cellen wat gevoeliger zijn dan de planten cellen, die bedekt zijn met een waslaag. Het is soms wel wat dansen op een slappe koord, omdat het een wat harder gewas kan veroorzaken doordat de microscopische haartjes onderaan het blad er minder goed tegen bestand zijn. We hadden vorig jaar nog een prachtige proef, je kan daar resultaten van 70 of 80% mee halen. Ik denk niet dat iemand er meer mee geëxperimenteerd heeft dan wij. Daarnaast hebben we ook Vac ciplant, waar we ook jaren proeven mee hebben gedaan. Je kan dat inpassen in je schema’s op momenten met lage infec


© PATRICK DIELEMAN

nd bo en er

Bo

HOE BEWAARZIEKTEN IN HARDFRUIT HERKENNEN EN VOORKOMEN?

B

rig

ht

Met de huidige bewaaromstandigheden is het mogelijk de consument gedurende het hele jaar kwaliteitsfruit aan te bieden. Deze technologische vooruitgang kan echter niet vermijden dat bepaalde bewaarziekten in de koelcel belangrijke opbrengstverliezen kunnen veroorzaken. – Tanja Vanwalleghem, pcfruit

co

py

ewaarziekten worden veroorzaakt door verschillende schimmel soorten. We onderscheiden 2 groepen. Enerzijds zijn dit de latente vruchtrotschimmels (Neofabraea spp.), waarbij de infectie gebeurt via natuurlijke openingen zoals lenticellen. Anderzijds hebben we de wondschimmels (Botrytis cinerea, Penicillium expansum, Monilinia spp.), die via accidentiële wonden de vruchten binnendringen. Bij peren is het overgrote deel van het vruchtrot te wijten aan Botrytis cinerea. Op appels zijn vooral Neofabraea spp. de oorzaak van vrucht rot. Een andere belangrijke veroorzaker van bewaarziekten bij zowel appel als peer is Penicillium expansum. Deze komt vooral voor op het einde van de bewaring, wanneer de vruchten al iets rijper zijn.

Klassiekers Botrytis cinerea Dit is de voornaamste veroorzaker van vruchtrot bij peer. Het is een van de snelst groeiende schimmels onder commerciële bewaaromstandig heden. Infectie van de vrucht vindt voor namelijk plaats wanneer sporen van Botrytis cinerea via wondjes het vrucht vlees binnendringen. Infectie kan even eens via de steel en/of de neus van de vrucht gebeuren. Het is mogelijk dat een volledige vrucht wordt aangetast vanuit één infectiepunt. In latere stadia en onder vochtige omstandigheden vormt Botrytis cinerea grijs tot witgrijs myce lium op de aangetaste plekken. Dit gaat al dan niet gepaard met het vormen van sporen. Botrytis cinerea is in staat om de gezonde vruchten die een aangetaste


vrucht raken, aan te tasten om zo een nest te vormen. Dit resulteert in grote verliezen tijdens de bewaring, aangezien één rotte vrucht ertoe kan leiden dat verschillende vruchten symptomen van vruchtrot vertonen. Neofabraea-vruchtrot Deze vorm van vruchtrot was voorheen bekend als gloeosporiumrot. Het is de meest voor komende vorm van vruchtrot bij de bewaring van appel, maar de laatste jaren komt deze bewaarziekte ook voor bij peer. De belangrijkste veroorzaker is Neofabraea alba. Neofabraea spp. veroorzaken een stevig, bruin rot met een cirkelvormige uitbrei ding en een lichter centrum. Vaak komen er meerdere vlekken voor op dezelfde vrucht. De infectie gebeurt via de lenti dossier • 17 17


3 1

© PCFRUIT

© PCFRUIT

rig

2

4

Botrytis cinerea, nestrot bij peer. 2 Botrytis cinerea, nestrot bij appel. vruchtrot bij appel. 4 Neofabraea spp., vruchtrot bij peer.

18 18 • dossier

nd

en © PCFRUIT

Bo

er

Bij meerdere types rot kan een rotte vrucht op zijn beurt meerdere vruchten aantasten en zo nesten veroorzaken.

co

py

1

spp. zijn gemakkelijk te herkennen door de karakteristieke geur. Monilinia spp. Dit is een groep van schimmels die vruchtrot veroorzaken dat zowel in de boomgaard als na bewaring kan voorkomen (zie foto p. 17). De voor naamste veroorzaker hiervan zijn Monilinia fructigena en Monilinia laxa. Het eerste symptoom is de vorming van een smalle, cirkelvormige bruine plek op de vrucht. Bij vochtige omstandigheden vormen zich nadien, concentrische plukjes van wit grijze sporen rondom de oorspronkelijke infectieplaats. Onder de invloed van licht worden er geelbruine sporen gevormd. In de bewaring verandert de kleur van geïnfecteerde vruchten naar glimmend zwart met een witte sporulatie. Infectie met Fusarium spp. Deze infectie kan verspreid over de hele vrucht voor komen: zowel aan de neus, de steel of andere delen van de vrucht. Er ontwik kelt zich myceliumvorming op het opper vlak. Dat kan wit, geel of roze zijn. Tij dens de bewaring kan er net zoals bij Botrytis cinerea en Penicillium expansum ook nestrot optreden als nabijgelegen vruchten geïnfecteerd geraken.

bo

Phytophthora spp. Dit is een groep van schimmels die voorkomen in de grond. De belangrijkste veroorzakers van be waarrot bij appel en peer zijn Phytophthora cactorum en Phytophthora syringae. Bij regen kunnen opspattende druppels ervoor zorgen dat sporen van de schim mel op laaghangende vruchten terecht komen en die infecteren. Ook natte sortering kan aanleiding geven tot infec tie. Sporen van Phytophthora spp. kunnen overleven en ophopen in het sorteerwa ter en dus ook nieuwe vruchten infecte ren. Geïnfecteerde vruchten vertonen donkerbruine vlekken. De schimmel produceert een wit mycelium op de schil. Vruchten aangetast met Phytophthora

ht

© PCFRUIT

cellen en vindt al plaats in de boom gaard. De symptomen worden pas na een lange latente fase zichtbaar, meestal pas in de periode februarimaart, na enkele maanden in de bewaring. Penicillium expansum Dit is samen met Botrytis cinerea één van de meest des tructieve veroorzakers van vruchtrot. Tijdens de oogst, het transport of de bewaring kunnen vruchten beschadigd raken. Sporen van Penicillium expansum kunnen dan de vrucht binnendringen via de opgelopen wondjes of via lenticellen op gekneusde plekken. Vruchtrot veroorzaakt door Penicillium expansum, ook wel natrot of zachtrot genoemd, gaat gepaard met een muffe, aardachtige geur. Er vormen zich ronde, licht tot donkerbruine vlekken op de vrucht. Het aangetaste vruchtvlees is zacht en waterig en kan gemakkelijk worden verwijderd van het gezonde vruchtvlees. Witblauwgroene sporen verschijnen in plukjes op het aangetaste weefsel. Penicillium expansum komt heel vaak voor als nestrot in de bewaring.

3

Neofabraea spp.,

Opkomende bewaarziekten bij peer Coprinus psychromorbidus Kenmerkend bij deze bewaarziekte is de overvloedige witte schimmelgroei op de palloxen. Het is een schimmel die goed gedijt bij lage temperaturen en in ULOomstandig heden. De geïnfecteerde vruchten verto nen kleine bruine vlekjes met in de beginfase een klein wit myceliumvlokje in het midden. In een verder stadium groeit dit mycelium verder uit en wordt overvloedig dons van wit schimmelpluis (ook daarom wel eens sneeuwschimmel genoemd) over vruchten en palloxen geproduceerd. Phialophora malorum Dit geeft bruine, licht ingezonken, ovale vlekken met onregelmatige randen, voornamelijk zonder myceliumgroei. De vlekken komen het meest voor op de hals van de peren. Ze komen vooral op het einde van de bewaring tot uiting. Vaak zijn er meerdere vlekken op eenzelfde vrucht. In de beginfase kan deze ziekte al eens verward worden met Neofabraea spp. Phacidiopycnis piri Een infectie met Phacidiopycnis piri start altijd bij de steel. Er ontstaat een verrimpelde zwarte ne crose die afgelijnd is met een bruine ring. Bij het afbreken van de steel zijn er ken merkende slijmvormige draden zichtbaar.


bo

nd

© PCFRUIT

taste vruchten in de aanplanting of op het bedrijf zijn een infectiehaard voor de besmetting van gezonde vruchten. Daarnaast is het van belang te zorgen dat de vruchten tijdens de pluk, het transport en het stapelen niet bescha digd geraken. Pluk zo veel mogelijk onder droge omstandigheden. Ook het gebruik van plukhandschoenen is niet onbelangrijk. Raap ook geen gevallen fruit op. Het bestrijdingsschema tegen vruchtrot is gebaseerd op het vruchtrotschimmel spectrum en de infectieperiode, de antiresistentiestrategie in combinatie met het vermijden van dominantiever schuiving binnen het vruchtrotcomplex. Ook de wachttijd van de verschillende fungiciden en de bovenwettelijke eisen van aanwezige residu’s die gesteld worden voor export naar Rusland en voor bepaalde supermarktketens bepalen mee de strategie. Afhankelijk van de gekozen afzetmarkt kan er een selectie gemaakt worden tussen verschillende erkende producten. Voor peer zijn dit: Geoxe/Safir, Switch, Bellis, Topsin (+ Frugico), producten met als actieve stof captan of thiram en philabuster (naoogst). Voor appel zijn dit: Geoxe/Safir, Switch, Bellis, Topsin (+ Frugico) en de producten met als actieve stof captan of thiram. Daarnaast is voor appel ook een naoogstbehande ling via thermonebulisatie met Xedatha neA erkend. De biologische middelen Boni Protect (appel en peer) en Vacci plant (appel) zijn ook erkend voor ge bruik tegen bewaarziekten. n

Bo

er

© PCFRUIT

© PCFRUIT

en

1

2

Penicillium expansum bij peer.

2

Phytophthora spp. bij peer.

3

Phytophthora spp. bij appel.

ht

1

3

Opkomende bewaarziekten bij appel

voor een goede bedrijfshygiëne. Het komt erop aan de besmettingsbronnen zo veel mogelijk op te ruimen. Aange

co

py

rig

Tilletiopsis spp. Deze ziekte veroorzaakt een witte waas op de appels en wordt ook wel witte waas genoemd. Dit komt de laatste jaren steeds meer voor tijdens de bewaring. De schimmel groeit oppervlak kig op de appel en manifesteert zich onder de vorm van een licht wit myce lium, dat gemakkelijk te verwijderen is van het oppervlak. Doordat het aroma van de appel wordt opgenomen door de schimmel, ontstaat er een minder goede smaak. Sphaeropsis malorum Zwartrot komt momenteel beperkt voor in België. Deze ziekte is een vast rot. De aantasting begint met een oppervlakkige zwarte vlek die evolueert tot bruin rot met een zwarte vlek erin. Na lange bewaring kunnen mummies ontstaan.

Herkennen van bewaar schimmels bij pitfruit Voor uitgebreidere inform atie omtrent de bewaarsch immels bij appel en peer kan je de gelijknamige publicatie raadplegen. Hierin worden de belangrijkste bewaar schimmels met een 140-tal foto’s verduidelijkt. Je kan ze bestellen bij pcf ruit vzw, tel. 011 69 70 80 of info@pcf ruit.be.

Bestrijding Bij de bestrijding van vruchtrot is het op de eerste plaats van belang te zorgen


dossier • 19 19

ht

landbouwconsulent Boerenbond

Bo

Tijdens Agritechnica 2015 behaalde Sulky een medaille voor de innovatie van het kunstmest strooien. Sulky is hiermee een van de weinige niet-Duitse firma’s die bekroond worden voor de vooruitgang van precisielandbouw. – Maarten Huybrechts,

bouwt Sulky een kunstmeststrooier met een regelbaar valpunt. Dit aspect vormt de basis van de gouden medaille. Vier firma’s kregen dankzij hun samen werking een gouden medaille op Agri technica. John Deere zocht met zijn project Connection partners in de bemes tingswereld. Het gaat om Sulky, Rauch, Landdata Eurosoft en Vista. Bemestings programma’s worden via het internet verbonden met de tractor en de strooier. Online worden de bemestingsprogram ma’s doorgegeven aan de tractor, die via isobus in verbinding staat met de strooier. Op die manier moet de strooier in staat zijn om het werk degelijk te kunnen uitvoeren.

co

py

rig

Sulky is een Franse producent die zich specialiseert in kunstmeststofstrooiers, zaaimachines en grondbewerking. Sulky heeft ook 2 dochterondernemingen: Proloog, specialist in getrokken meststof strooiers, en Sky, gespecialiseerd in niet-kerende grondbewerking. Sulky is in Frankrijk een van de grote familiale mechanisatiebedrijven. Het behoort tot de familie Burel, die nog steeds de dagelijkse leiding waarneemt. De familie Burel bouwde in 2011 een nieuwe fabriek waar op een comfortabele en efficiënte manier gewerkt kan worden. Het bedrijf ligt in Châteaubourg, in de buurt van Rennes. Er werken 250 perso nen die de Bretoense werkmentaliteit mixen met de Franse haute culture. SulkyBurel produceert jaarlijks 4000 machines waarvan slechts 30% op export gaat.

Gouden medaille Sinds het ontstaan in 1936 heeft Sulky zich toegelegd op zaaimachines en grondbewerking. Later zijn de meststof strooiers erbij gekomen. Al vele jaren 20 • mechanisatie

Hoe juist kan RTK de strooier aansturen? Vollevelds strooien, in rechte rijpaden, kan elke strooier. De moeilijkheid ligt in de onregelmatige vormen en geren van vele percelen. Ook als het perceel niet uniform dezelfde hoeveelheid meststof fen moet ontvangen, wordt het moeilijk.

Bij een zaaimachine worden de zaailijnen mooi op commando afgesloten of open gezet, net zoals de spuitmachine vrij gemakkelijk kan werken met sectie afsluitingen. Maar hoe moet dit met een breedstrooier? Sulky slaagde erin om het strooibeeld in secties te verdelen en deze te beheersen. Een strooibeeld van een schijvenstrooier heeft de vorm van een banaan. Het beeld is afgebogen en aan de verste uiteinden ligt minder er meststof dan in het midden.

De 12 secties van de banaan Sulky wordt door DLG beloond omdat de firma het strooibeld kan beheersen in 12 secties. Die secties worden bepaald door de instelling van het debiet, de draaisnel heid van de schijven, de lengte van de werpers, de vorm van de werpers en vooral door de aanpassing van het val punt. Het valpunt is de plaats waar de meststof op de strooischijf valt. Ligt deze plaats centraal tegen het middelpunt, dan heeft de korrel een lange weg af te leggen tegen de meenemers en wordt


©©SULKY

nd bo

er

en

SULKY ZET IN OP STERKE SPECIALISATIE

©©MAARTEN HUYBRECHTS

nd

bo 1 1

er

Sulky heeft, naast het gamma meststof strooiers, een complete lijn van klassieke rijenzaaimachines. Precisiezaaimachines

2

Bo

De fronttank als voorraad voor zaadgoed of meststoffen dient ook als slim frontgewicht voor een goede gewichtsbalans. 2 Klaar voor transport naar de klant. Voorlopig gaat slechts 30% van de productie naar het buitenland.

element waarbij de zaadpijp vlak tegen het rolkouter loopt en tevens als afstrij ker dienst doet. Het tandkouter wordt gebruikt bij de inzaai van onbewerkte grond met weinig organisch materiaal. Meestal wordt deze laatste ingezet in minder intensieve landbouwgebieden. Het klassieke schaarkouter vraagt een zuiver veld en wordt als gevolg van de wetgeving rond groenbedekkers steeds minder verkocht in Europa.

tingskaarten kunnen aangeleverd worden door deskundig vooronderzoek van de bodem. In ons land is deze Franse con structeur beter bekend in de akkerbouw gebieden dan gebieden met overwegend vee. Joskin Distritech vertegenwoordigt het merk voor heel België. n

co

124159M94096

py

rig

ht

zitten niet in het gamma. De gewone eenvoudige mechanische zaaimachines kunnen al dan niet opge bouwd worden op een grondbewerkings machine. De bredere machines zijn steeds pneumatische, waarbij het zaad over grotere afstanden getransporteerd kan worden zonder aan nauwkeurigheid in te boeten. Om het zaad op de goede manier in te bodem te krijgen, heeft Sulky veel onder

Tijdens Agritechnica won Sulky een gouden medaille voor de segmentafslui ting van de meststofstrooier. Dankzij dit systeem staat de bemestingstechniek weer een stap dichter bij het principe van precisielandbouw. De aansturing hiervan gebeurt uiteraard via RTK en de bemes

en

Zaaimachines

Sulky kan het strooibeeld beheersen en elk van de 12 secties activeren of deactiveren.

Dichter bij precisielandbouw

zoek verricht. De firma werkt met 3 soorten zaaikouters: schaarkouter, rolkouter en tandkouter. Elk kouter heeft specifieke vooren nadelen. Het rolkou ter is tegenwoordig het meest gevraagd omdat deze ingezet kan worden in zowel geploegd als in niet-geploegd veld. Sulky werkt hier met een gekarteld eenschijf

©©MAARTEN HUYBRECHTS

met hoge snelheid ook ver geworpen. Valt de meststofkorrel daarentegen aan de buitenkant van de schijf, dan wordt er weinig energie in deze korrel gelegd en zal de werpafstand kort zijn. Sulky deed jarenlang onderzoek naar het strooibeeld en komt met de naam Econov op de markt. Econov werkt onder andere met het systeem Tribord en specifieke werp schijven. Tribord (foto p. 20) is een gelei dingsgootje dat de korrel op de juiste positie laat vallen. Deze Tribord wordt elektrisch versteld en de aanpassing gebeurt nu met RTK-gps. Anderzijds wordt gelijktijdig een onafhankelijke doseerschuif aangestuurd met de gps-en isobusverbindingen. Zo kan Sulky het strooibeeld beheersen en elk van de 12 secties activeren of desactiveren. Op het touchscreen in de tractor zie je welke secties geactiveerd zijn en welke niet.

• Betonwerken • Laadkades • Water- en mestkelders • Funderingen • Veldvoort 14 • 2990 Wuustwezel • Tel. +32(0)3/669 52 91 • Fax +32(0)3/669 62 29 E - m a i l : i n f o @ v a n d e l o c h t . b e • w w w. v a n d e l o c h t . b e

124159M94096.indd 1


29/01/15 13:29

mechanisatie • 21

nd py

rig

De Tsjechische bandenproducent Mitas verwerft steeds meer naamsbekendheid. Het merk richt zich voornamelijk op de landen tuinbouwsector, maar schuwt ook geen innovatieve ideeën. Wij hadden een gesprek met Jean-Paul Spijker, managing director voor de Benelux. – Anne Vandenbosch

co

Twee jaar geleden stuntte Mitas op Agritechnica met een eerste praktijk model van de innovatieve PneuTrac. De Tsjechische bandenproducent haalde er de internationale vakpers mee. Intussen zijn we 2 jaar verder en evolueerde het merk naar een belangrijke speler in de sector.

Opgang vanuit het Oostblok De productie van banden startte echter al in de jaren 30 in Praag, in het voormalige Tsjecho-Slowakije. De huidige naam Mitas dateert van 1947 na de fusie van Pneus Michelin en rubberfabriek Veritas. Met de opgang van het communistische bewind in het Oostblok tijdens de jaren 50 22 • mechanisatie

verdween aandeelhouder Michelin uit het bedrijf. Begin jaren 90 kwam het tot een managementbuy-out met 12 eigenaars, naderhand kochten 2 van hen de 10 andere uit. De overkoepelende holding CGS Holding Group is vandaag nog steeds gevestigd in Praag en telt 3 divisies: Mitas voor de bandenproductie, Rubena is producent van technische rubbers en Savatech van scooterbanden en conveyor belts. “We zijn gespecialiseerd in de zogenaamde offroadbanden”, vertelt Jean-Paul Spijker. “De landbouwtak omvat zowat 70% van onze productie. Het aandeel banden voor industriële doeleinden bedraagt 22%. Daarnaast zijn we ook gekend voor onze

motorsportbanden (speedway, karting …) en een uitgebreid gamma aan technische rubbers. Mitas beschikt over 3 fabrieken in Tsje chië, één in Servië, één in Slovenië en één in de VS (Iowa). Naast deze productiesites hebben we in 15 landen verkoopmaat schappijen. In de Benelux richtten we in januari 2012 een nieuwe dochterfirma op. Kort nadien werd ik er managing director. Vanuit Uden beleveren we alle Mitas producten aan een honderdtal banden centrales. We garanderen levering binnen de 24 uur na bestelling.” Mitas produceert en verkoopt trouwens landbouwbanden onder 3 merknamen, Mitas, Cultor en Continental. Vanaf begin


©©MITAS

bo en er

ht

Bo

MITAS BESPEELT MARKT MET SPITSVONDIGE INNOVATIES

Gewaardeerde innovatieve partner

Topmerken waarderen Mitas als partner dankzij de ruime productkennis en het innovatieve karakter..

rig

py

co

©©ANNE VANDENBOSCH

nd

er

en

Jean-Paul Spijker benadrukt dat Mitas over technisch hoogwaardig personeel beschikt dat met veel marktkennis aan het werk gaat. “Onze medewerkers pikken veel op uit de praktijk en leggen vragen voor aan de onderzoeksafdeling. Het gezamenlijk zoeken naar oplossingen levert nieuwe ideeën. En soms zijn deze wel revolutionair te noemen!” Zoals eerder aangehaald presenteerde Mitas op Agritechnica 2013 de PneuTrac of ‘bandrups’. Deze ietwat vreemd uit ziende ‘holle’ band heeft een kruisvormig

digheden. Collega’s denken nog steeds dat de PneuTrac een stunt is, maar in 2017 introduceren we hem met 100% zekerheid op de markt! Tegen dan zullen we trouwens beschikken over een volle dig bandengamma.” Een recente noviteit is dus de AirCell, een unieke binnenband die het mogelijk maakt om bij grote landbouwbanden binnen een halve minuut een drukver schil van 1 bar te realiseren (van 0,8 naar

bo

Out of the box denken

ht

Het landbouwbandenassortiment van Mitas omvat volgens Jean-Paul meer dan 2000 verschillende producten. “Onze klanten vinden deze ruime keuze een meerwaarde. Mitas is intussen een premium product. We kunnen gerust mee met de zogenaamde A-merken. Inzake banden voor maaidorsers en hakselaars zijn we trouwens de nummer één in Europa. Ook een kwart van de nieuwe tractoren van de 6 grootste fabrikanten wordt vandaag uitgerust met Mitasban den. Klanten ervaren zeer weinig proble men met onze banden en vinden het dus een betrouwbaar product. In de praktijk zien we dan ook dat steeds meer grote merken van landbouwmachines kiezen voor Mitas bij de eerste montage. De voorbije jaren kregen we heel wat waardering van diverse topmerken in de sector. Zo zijn we erg trots dat we dit jaar de overall supplier of the year-award van Claas ontvingen. Uit 700 leveranciers kozen ze Mitas als de beste. Dat zegt toch wel wat over ons product! Ook bij Krone kregen we eerder al een gelijkaardige award. In dat kader deelde Krone tijdens

Agritechnica 2013 massaal draagtassen uit aan het publiek waarop een foto stond met een machine die uitgerust was met onze banden. Die onverwachte extra aandacht was mooi meegenomen.” Mitas hecht veel belang aan communica tie. “We communiceren veelvuldig over nieuwe ontwikkelingen. Die media-aan dacht schept vertrouwen bij potentiële klanten. Door onze ruime productkennis en ons innovatief karakter weten topmer ken ons te vinden. Hieruit ontstaan mooie samenwerkingsverbanden. Een mooi recent resultaat hiervan zagen we zopas op Agritechnica en binnenkort op Agribex. Fendt won op beide beurzen goud met het geïntegreerde bandendrukwissel systeem VarioGrip Pro, waarin de AirCell van Mitas is gebruikt (zie verder).”

Bo

2016 zal de naam Continental gefaseerd verdwijnen. “De merknaam Mitas wordt zo de enige naam voor de Premium-land bouwbanden. Dat is zowel voor ons als voor onze klanten eenduidiger. Banden in de Mitas Premium-productlijn zijn verge lijkbaar met de Continental-landbouw banden die we sinds 2004 – na overname van de landbouwdivisie van Continental – produceren. De Mitas Premium-range bestaat uit de voormalige Continentalbanden en nieuwe producten die uitslui tend ontwikkeld zijn onder het merk Mitas. Het merk Cultor zal een promi nente rol spelen in het meer prijsgevoe lige segment. We zijn vandaag één van de belangrijkste Europese producenten van landbouw- en bouwmachinebanden. De jaaromzet steeg inmiddels tot boven 600 miljoen euro. Binnen de landbouwsector zijn we marktleider in het voormalige Oostblok. Vanuit onze thuishaven veroveren we ech ter stilaan de rest van de wereld, je kan ons al terugvinden in 120 landen. Je mag gerust stellen dat we – binnen die sec tor – in Europa op de tweede plaats prijken. Op wereldvlak benemen we de vierde plaats.” Tijdens Agritechnica raakte echter bekend dat bandenprodu cent Trelleborg de CGS Holding, waaron der Mitas, overneemt. “Wij zien deze samenvoeging als een goede bundeling van de krachten”, becommentarieert Jean-Paul.

karkas (zie foto p. 22), waardoor het over een stabielere zijwand beschikt dan de traditionele radiaalband. Hierdoor kan hij soepel in- en uitveren zonder vervorming of warmteontwikkeling in de wang of het loopvlak. Bij een lage bandendruk, wordt de PneuTrac niet breder maar de voet print wordt wel langer. De band krijgt dus rupseigenschappen. Een langer loopvlak zorgt immers voor meer tractie en ver mindert de bodemdruk (zie onder meer www.youtube.com/watch?v=eCrVi2q8rys). “Het originele PneuTracconcept komt van de Israëlische firma Galileo Wheel. We werken al 4 jaar intensief samen: van een idee tot laboratoriumtesten. Intussen testen we de band volop in de praktijk. Dat vergt tijd. We moeten hem immers (langdurig) uittesten in diverse omstan


Fendt ontving op Agritechnica een gouden medaille voor het geïntegreerde bandendruk wisselsysteem VarioGrip Pro. De AirCell van Mitas maakt het mogelijk om binnen een halve minuut een drukverschil van 1 bar te realiseren.

1,8 bar). Dit is maar liefst 10 keer sneller dan de huidige drukwisselsystemen. De AirCell bevindt zich in de buitenband op de velg en neemt circa 30% ruimte in beslag van het totale volume van de band. Het systeem zal in eerste instantie (no vember 2016) beschikbaar zijn voor de Fendt 900 Vario, uitgevoerd met Mitas 710/75 R42 SFT. Het wordt op de markt gebracht onder de naam VarioGrip Pro. “We willen aan de hele markt laten zien dat we meer zijn dan volgers. Met zoveel innovatie kan men dit toch niet blijven zeggen”, benadrukt Jean-Paul. “Onze slogan ‘Teamwork&Innovation’ is niet zomaar gekozen. Het zegt iets over de uitstraling van ons bedrijf.” n

mechanisatie • 23

Kom naar

AGRIBEX

DOWNLOAD DE APP OP WWW.AGRIBEX.BE EN

PLAN JE BEZOEK

8(PRODAY)>13DEC2015

BRUSSELS

EXPO

TICKETING: WWW.AGRIBEX.BE

en

AGRIBEX

bo

nd

De belangrijkste indoor landbouwbeurs in de Benelux.

Organisatie:

facebook.com/Agribex

Onze partners:

ht

117141-adv-akker-182x128-NL.indd 1

Hoofdsponsor:

Bo

@agribex

er

beleef uw toekomst

9/11/15 16:41

Dynamic Section Control viervoudige overlapping

rig

+

py

onafhankelijke sectieafsluiting links/rechts op schuin toelopende kopakkers en geren

=

co

mogelijk

Speciale voorwaardenn! voorseizoe r Contactee uw dealer www.packoagri.be

PACKO AGRI WERKT UITSLUITEND MET

EEN PROFESSIONEEL DEALERNET. KENNIS EN SERVICE BIJ DE DEUR.

py

rig

ht

Bo

er

en

bo

nd

SELECTIE VAN NIEUWIGHEDEN SÉLECTION DES NOUVEAUTÉS SELECTION OF NOVELTIES

co

AGRIBEX

NIEUWIGHEDEN Ter gelegenheid van Agribex selecteerde een vakjury enkele nieuwigheden uit de plantaardige en dierlijke sector en uit de sector tuin en groene zones. In deze brochure zetten we de toegekende Gouden Aren, Gouden Hoeven en Gouden Buxussen, samen met de zilveren winnaars in deze categorieën, voor u op een rijtje.

nd

Voor deze editie van Agribex werden in totaal 89 dossiers ingediend, waarvan 47 voor de plantaardige productie, 24 voor de dierlijke productie en 18 voor de tuin en groene zones. De selectie gebeurde door de leden van het COTE, die hiervoor per categorie werden bijgestaan door een groep van experts. De experts kenden – na een grondige studie van de dossiers en na het bekijken of testen van de nieuwigheden – een appreciatie toe. Dit jaar werden 1 Gouden Aar, 1 Gouden Hoef en 2 Gouden Buxussen toegekend. Daarnaast waren er 5 Zilveren Aren en 5 Zilveren Hoeven en 2 Zilveren Buxussen. U komt in deze brochure meer te weten over deze bekroningen. Uiteraard zijn ze ook te bezichtigen op Agribex.

bo

Leden/Membres/ Members cote:

Olivier Miserque, voorzitter van de jury

en

Josse De Baerdemaeker, Patrick de Changy, MarieFrance Destain, Olivier Miserque, Nathalie Nicolas, Bart Sonck

NOUVEAUTÉS

A l’occasion d’Agribex un jury d’experts a sélectionné certaines nouveautés dans les secteurs des productions végétale et animale et dans le secteur du jardin et des espaces verts. Dans cette brochure nous vous présentons les Epis d’Or, les Sabots d’Or et le Buis d’Or octroyés ainsi que les gagnants d’argent dans ces catégories.

er

Jury van de Selectie van de Nieuwigheden van Agribex 2015

Bo

Jury de la Sélection des Nouveautés d’Agribex 2015

rig

Experts Gouden Aar/ Experts Epis d’Or/Experts Golden Ear: Olivier Miserque, Otto Oestges, Luc Vande Ginste, Stijn Windey

ht

Jury for the Selection of Novelties at Agribex 2015

A l’occasion de cette édition d’ Agribex, 89 dossiers au total ont été introduits dont 47 pour la production végétale, 24 pour la production animale et 18 pour le jardin et les espaces verts. La sélection a été opérée par les membres du COTE, qui ont été assistés par un groupe d’experts pour chaque catégorie. Après une étude approfondie des dossiers et l’observation ou le testage des nouveautés, les experts ont attribué leur appréciation. Cette année, 1 Epi d’Or, 1 Sabot d’Or et 2 Buis d’Or ont été attribués. De plus, 5 Epis d’Argent et 5 Sabots d’Argent et 2 Buis d'Argent ont été remises. Vous apprendrez davantage sur ces nouveautés dans cette brochure. Celles-ci seront également bien sûr visibles à Agribex.

py

Experts Gouden Hoef/ Experts Sabot d’Or/ Experts Golden Hoof: Philippe Nihoul, Bart Sonck, Suzy Van Gansbeke

co

Experts Gouden Buxus/ Experts Buis d’Or/Experts Golden Box: José Larsy, Luc Vande Ginste

Olivier Miserque, président du jury

NOVELTIES

On the occasion of Agribex a jury of experts has selected a number of novelties concerning crop production, animal production and garden and green spaces. In this brochure we present the winners of the Golden Ears, the Golden Hoofs and the Golden Box as well as the silver award’s winners in these categories. For this edition of Agribex, 89 files in total have been introduced, including 47 for crop production, 24 for animal production and 18 for garden and green spaces. The selection was made by the members of the COTE, assisted by a group of experts in each category. Experts have assessed the files after a detailed study or after testing the novelties. This year, 1 Golden Ear, 1 Golden Hoof and 2 Golden Boxes have been awarded. Moreover, there were also 5 Silver Ears, 5 Silver Hoofs and 2 Silver Boxes. This leaflet and a visit to Agribex will let you discover more about these novelties. Olivier Miserque, chairman of the jury

2

Agribex 2015 • Management&Techniek

Management&Techniek • Agribex 2015

3

co

i

RESTAURANT

ERIN

KEIZ

N

ELA A

OTT

ARL

CH

3

ATR ICE

PER

UE IM

AVE N

AR LO TTE

CH

ADMINISTRATIE ADMINISTRATION

2

MIP

4

4208

i

ht

FAGADIS

r8ig

DELAVAL

FULLWOOD-PACKO

ALTEZ

1

MS SCHIPPERS

ABITEC

py

PACKO GREEN

HEYLENS M.

ATOMIUM

6

9 i

CHA E RO MAIN E

AVENUE DE

MIRAMAR

MIRAMARLAAN

VAN DER HAEGHE KVERNELAND

i

11

AG-TEC

AGROPAK

nd

AUDITORIUM 2000

7

US S E

en10 bo

er

Bo5

PATIO

PACKO AGRI

i

BRASSERIE

ASTRID HALL i

JOSKIN

WEG

TEEN

INSES

ROME

Waar vindt u de winnende bedrijven? – Où trouver les firmes gagnantes? – Where to find the winning companies?

nd bo

en

HILAIRE VAN DER HAEGHE – FENDT digde luchtvolume om de banddruk te verhogen.

met bandenfabrikant Mitas een bandendrukregel-

Dit extreem snelle drukregelsysteem vermindert

er

Vario Grip Pro Fendt ontwikkelde in samenwerking

beschikbaar op de Fendt 900 Vario met banden-

1 bar verhogen zonder het toerental van de motor

maat 710/75 R42 vanaf november 2016. Het elimi-

te verhogen. Een geïntegreerde luchtkamer in de

neren van één van de grootste nadelen bij de hui-

band doet dienst als drukvat. De luchtreserve

dige bandendrukregelsystemen zal de interesse

rondom de velg vermindert eveneens het beno-

voor dergelijke snelle systemen doen toenemen.

Bo

de oppomptijd met meer dan 80%. Vario Grip Pro is

tijd van een band. In 30 seconden kan de druk met

ht

GOUDEN AAR EPIS D’OR GOLDEN EAR

systeem. De Vario Grip Pro vermindert de oppomp-

principal. Le réglage de la pression extrêmement

avec les systèmes de régulation de pression des

rapide réduit le temps de gonflage de plus de 80%.

pneus, Fendt a développé en collaboration avec le

Le Vario Grip Pro est disponible en option sur le

manufacturier Mitas le système Vario Grip Pro. Ce

Fendt 900 Vario avec une dimension de pneu de

dernier permet d’augmenter la pression des pneus

710/75 R42, à compter du novembre 2016. Ce

de 1 bar en 30 secondes et ce, sans augmenter le

dispositif renforce l’intérêt des systèmes de télé-

régime moteur. Une chambre à air intégrée au pneu

gonflage en supprimant l’un de ses principaux

py

rig

Vario Grip Pro Afin de réduire le temps de gonflage

sert comme réservoir d’air sous pression. Cette

inconvénients lié au temps de gonflage nécessaire.

réserve d’air en appui sur la jante réduit également

co

le volume d’air nécessaire au gonflage du pneu

Vario Grip Pro Fendt, in cooperation with tyre

This extremely rapid pressure regulation system

manufacturer Mitas, has developed a tyre pressure

reduces the inflation time needed by more than

regulation system, the Vario Grip Pro, which re-

80%. Vario Grip Pro will be available on the Fendt

duces tyre inflation time. With it, the pressure in

900 Vario with tyre format 710/75 R42 starting in

the tyre can be increased by 1 bar in 30 seconds,

November 2016. Interest in such a rapid inflation

without increasing the rpm’s of the engine. The

system is sure to increase when it means the

system features an air chamber integrated in the

elimination of one of the greatest disadvantages of

tyre, which serves as a pressure reservoir. The air

current tyre regulation systems.

reserves surrounding the rim also reduce the volume of air needed to increase the tyre pressure. 4


Hall 11 – stand 11200, 11201

nd bo

en

FULLWOOD-PACKO – FULLWOOD

Componenten zoals controlepanelen, pulsatoren en

belingsysteem dat gebruikmaakt van CAN-techno-

automatische afname en in een volgende fase

logie om verschillende componenten van de melk-

melkmeters en melkindicators kunnen zeer een-

stal te koppelen. Het brengt zowel voeding als

voudig worden toegevoegd en/of vervangen. Moge-

inkomende en uitgaande data over. Het gebruik van

lijkheden voor centrale bediening en remote toe-

slechts één kabel laat toe de melkinstallatie met

gang zijn een troef. Het grote pluspunt is vooral de

een minimale kans op fouten te installeren, te

grotere onafhankelijkheid van de melkveehouder

configureren, te onderhouden en te gebruiken. Alle

ten opzichte van externe technici zonder dat de

aansluitingen zijn van het plug-and-play-type.

kans op fouten toeneemt.

GOUDEN HOEF SABOT D’OR GOLDEN HOOF

ht

Bo

er

FarmCan Fullwood FarmCan is een nieuw beka-

tuants comme les boitiers de contrôle, les pulsa-

système de connexion par câble qui utilise la tech-

teurs et le décrochage automatique et dans une

nologie CAN pour relier différents composants de la

seconde phase à venir les appareils de mesure du

salle de traite afin d’aussi bien fournir l'alimenta-

lait, peuvent très aisément être ajoutés ou rempla-

tion électrique et des informations de commande

cés. Les possibilités de commande centralisée et

que recevoir des données générées. L’utilisation

d’accès à distance sont des atouts. Le gros plus est

py

rig

FarmCan FarmCan de Fullwood est un nouveau

d’un seul câble permet une installation de traite

surtout la plus grande indépendance de l’éleveur

avec un minimum d’erreurs au montage, au ré-

par rapport aux techniciens extérieurs, sans que

glage, à l’entretien et à l’usage. Toutes les

cela induise un risque accru d’erreurs.

co

connexions sont de type plug-and-play. Les consti-

FarmCan Fullwood FarmCan is a new cabling

automatic extraction, and in a later phase, milk

system that utilizes CAN technology to link various

meters and milk indicators, can very easily be

components of the milking parlour and combines a

added and/or replaced. Options for centralized

power supply with data transmission. The use of

control and remote access are clear assets. The

only one cable keeps the chance of defects to a

greatest plus point, though, is the dairy farmers’

minimum during the installation, configuration,

increased independence from external technicians

maintenance and use of the milking parlour. All

without an increased chance of defects.

connections in this new system are plug and play. Components, such as control panels, pulsators and

Hall 3 – Stand 3309 Management&Techniek • Agribex 2015

5

nd bo

en

AGROPAK – VREDO

loos en onafhankelijk van elkaar waardoor beide

Vredo uitgerust met het Dual Dosage/Dept System

graszaadsoorten aan de gewenste dosering worden

er

Dual Dosage/Dept System De doorzaaimachine van

verstelbare aandrukrol waarmee de diepte van de

lende dosering en op een verschillende diepte. Het

achterste rij schijven wordt ingesteld. De zaaidiepte

DDS-systeem bestaat uit 2 zaadvoorraadbakken,

van de voorste rij is met de topstang, of frontcilin-

elk met eigen versnellingskast en rij zaaischijven.

der bij de getrokken uitvoering, in te stellen. Hier-

De aandrijving gebeurt door één loopwiel. De

door worden beide graszaadsoorten ook op de

instelling van de beide versnellingskasten is trap-

gewenste zaaidiepte gezaaid.

Bo

gezaaid. De zaaimachine heeft achteraan een

onafhankelijk van elkaar zaaien aan een verschil-

ht

GOUDEN BUXUS BUIS D’OR GOLDEN BOX

(DDS) kan in één werkgang 2 graszaadsoorten

sillon. Le contrôle de la machine se fait par un

Vredo, équipée du système Dual Dosage/Dept

guidon. Les boîtes de vitesse étant indépendantes,

System (DDS), peut semer 2 sortes de semence

les semences sont mises en terre à la dose souhai-

indépendamment l’une de l’autre à des dosages et

tée. Deux rouleau de plombage assurent les ferme-

des profondeurs différents. Le système DDS est

tures des sillons. Grâce à ce système, chaque

composé de 2 trémies avec chacune leur propre

semis est installé à la profondeur voulu.

py

rig

Dual Dosage/Dept System L’engazonneuse de

co

boite de vitesse et leur disque de semis pour le

Dual Dosage/Dept System The overseeder ma-

with which the depth of the rear row of discs is

chine from Vredo, equipped with the Dual Disc

adjusted. The sowing depth of the front-most row

System (DDS), can sow 2 types of grass seed inde-

can be adjusted with the top bar or with the front

pendently, at different dosages, and at different

cylinder in the trailer model. This way both types of

depths in one single pass. The DDS system consists

grass seed are sown at the desired depths.

of 2 seed reservoirs, each with its own transmission housing and row of sowing discs. The seeder is driven by one ground wheel. Both transmission housings are continuously variable and independent of one another, which means that both types of grass seed can be sown at the desired dosages. At the rear, the seeder has an adjustable packer roller 6


Hall 7 – stand 7205, 7305

nd bo

en

FAGADIS – JOHN DEERE

de bak, dit is een maat voor de vullingsgraad. Op

Bagger Empty Assist op zijn zitmaaier X950R. Het

het dashboard is dit zichtbaar onder de vorm van

systeem geeft de vullingsgraad van de opvangbak

6 lichtbalkjes. Zodra de bak half gevuld is, werkt de

aan. Bestaande mechanische meetsystemen wer-

indicator en gaat het onderste balkje branden. Bij

ken op basis van gewicht. Dit elektronisch meetsys-

elke 10% extra gaat het bovenliggend balkje bran-

teem werkt op basis van volume waardoor het

den. Vanaf een bijna volle bak (meer dan 80%

vochtgehalte van het gras geen invloed heeft op de

volume) brandt er een rode lijn naast de bovenste

werking. De ultrasone sensor aan de bovenzijde van

balkjes als waarschuwing voor de chauffeur voor

de bak meet de afstand tot het verzamelde gras in

het ledigen van de bak.

GOUDEN BUXUS BUIS D’OR GOLDEN BOX

ht

Bo

er

Bagger Empty Assist John Deere introduceert de

sage. Un capteur à ultrason fixé sur la partie supé-

tracteur tondeuse X950R du système Bagger Empty

rieure du bac de ramassage, mesure l’espace encore

Assist. Le système donne le niveau de remplissage

disponible dans le bac de ramassage. Au fur et à

du bac de ramassage. Des systèmes déjà existant

mesure que le bac se remplit et dès qu’il a atteint

fonctionnent avec le poids des déchets de tonte

50% de sa capacité, des voyants lumineux indiquent

ramassés. Le Bagger Empty Assist fonctionne sur

le volume d’herbe ramassé en temps réel. Quand le

py

rig

Bagger Empty Assist John Deere a équipé son

base du volume d’herbe ramassé. L’humidité de

bac est presque plein, un voyant rouge avertit l’opé-

l’herbe qui augmentait le poids des résidus de tonte

rateur de la nécessité de vidanger le bac.

co

ramassés n’influe plus le vidage du bac de ramas-

Bagger Empty Assist John Deere introduces the

of the filling level). This filling level is represented

Bagger Empty Assist on its X950R mowing tractor.

on the dashboard by means of 6 light bars. As soon

The system indicates the filling level of the collector

as the bin is 50% filled, the indicator starts to work,

bin. Existing mechanical measuring systems oper-

and the lowest bar is illuminated. For each addi-

ate on the basis of weight. This electronic measur-

tional 10%, the next highest bar becomes illumi-

ing system works on the basis of volume, which

nated. When the bin is almost full (more than 80%

means that the moisture content of the grass has no

full), a red line lights up next to the uppermost bars;

influence on the system’s operation. An ultrasonic

this red line warns the driver to empty the bin.

sensor attached to the top of the bin measures the distance to the grass collected in the bin (a measure

Hall 8 – stand 8206 Management&Techniek • Agribex 2015

7

schuwd wanneer problemen optreden. Beide systemen zorgen voor een ontlasting van de be-

er

regelen bewakingssysteem voor grootpakpersen

bo

nd APC voor Quadrant 5200 Het nieuwe elektronische

en

AG-TEC – CLAAS

van het te persen materiaal en de bestuurder wordt

belasting van de machine, maar waarbij ook de

gewaarschuwd vóór er een echte storing bij de kno-

touwkwaliteit de persdruk en de persdichtheid

per ontstaat. Door het continu bijregelen van de

regelt. Tegelijkertijd worden met de knoperbewa-

persdruk ontstaat een meer gelijkmatig verdichte

king de functies van het bindmechanisme bewaakt

baal.

Bo

stuurder. De pers regelt zelf de persdruk in functie

persdrukregeling die niet enkel gebaseerd is op de

en wordt de bestuurder automatisch gewaar-

ht

ZILVEREN AAR EPIS D’ARGENT SILVER EAR

Claas Quadrant 5200 omvat een automatische

sont surveillées et le chauffeur est automatique-

électronique de régulation et de surveillance pour

ment averti quand un problème survient. Les 2

les presses à grosses balles Claas Quadrant 5200

systèmes allègent le travail du chauffeur. La presse

comporte une régulation automatique de la pres-

adapte elle-même la pression en fonction du

sion de travail qui n’est pas uniquement basée sur

produit récolté et le chauffeur est averti si un réel

la charge de la machine mais aussi sur la qualité

dysfonctionnement des noueurs se produit. Grâce à

co

py

rig

APC voor Quadrant 5200 Le nouveau système

de la ficelle, la pression de travail et la densité

la régulation continue de la pression de travail, la

réglée. Simultanément, les fonctions des noueurs

densité des balles est plus régulière.

APC voor Quadrant 5200 The electronic regulation

pressure in function of the material to be baled,

and safeguarding system for the Claas Quadrant

and the operator is warned before an interruption

5200 large-format balers includes automatic

of the knotter actually occurs. By continuously

pressure regulation that is not based solely on the

adjusting the pressure output, a more uniformly

machine load but where twine quality also regu-

packed bale is produced.

lates the pressure output and the pressure density. The knotter safeguard system simultaneously safeguards the functions of the binding mechanism and warns the operator of any problems which may arise. Both systems increase the working comfort of the operator. The baler itself regulates the 8


Hall 11 – stand 11209, 11302

nd bo

en

HILAIRE VAN DER HAEGHE – FENDT

Dit concept opent geheel nieuwe mogelijkheden op

mogen van 500 pk kan ontwikkelen, wordt stan-

het vlak van het scheiden van het koppel dat op

daard met deze innovatie uitgerust. Met de Vario

elke as wordt overgebracht en optimaliseert de grip

Drive wordt de Vario-versnellingsbak uitgebreid

en het gebruik van vierwielaandrijving.

Bo

met een rechtstreekse aandrijving van beide assen.

er

Vario Drive De 1000-serie van Fendt, die een ver-

De eerste hydromotor is rechtstreeks gekoppeld


aan de aandrijving van de achteras voor een optimaal rendement. Op haar beurt wordt de vooras van de achteras.

ht

aangedreven door een tweede motor, onafhankelijk

de puissance séparée et indépendante de l’essieu

standard Fendt de la série 1000, pouvant dévelop-

arrière.

per une puissance jusqu’à 500 ch. Avec le Vario

Ce concept ouvre des possibilités totalement

Drive, la transmission Vario a été étendue pour

nouvelles en modulant le couple envoyé à chaque

devenir un train moteur qui agit directement sur

essieu et optimise ainsi l’adhérence et l’utilisation

py

rig

Vario Drive Cette innovation équipe le tracteur

les 2 essieux. Un moteur hydraulique est couplé

en quatre roues motrices.

directement à la transmission vers l’essieu arrière pour un rendement optimum. De son côté, l’essieu

co

avant peut être entraîné par une deuxième sortie

Vario Drive The 1000 series from Fendt, which can

This concept opens up whole new possibilities in

deliver a maximum output of 500 hp, comes stand-

the area of separating the torque which is transmit-

ard equipped with this innovation. In the Vario

ted to each axle, while optimizing the grip and the

Drive, the continuously variable Vario transmission,

use of the four-wheel drive.

has been expanded with the direct drive of both axles. The first hydro motor is directly coupled to the drive of the rear axle for optimum output. In turn, the front axle is driven by a second motor, which is independent of the rear axle.

Hall 11 – stand 11200, 11201 Management&Techniek • Agribex 2015

9

nd bo

Dyna-PILOT Dyna-PILOT is een dynamisch weeg-

stuurd worden via de Isobusterminal. Het systeem kan op alle aanhangwagens, voorzien van hydrauli-

er

en automatisch regelsysteem van de dissel dat

en

JOSKIN

teerd worden. De combinatie van dit systeem met

van het loopwerk en een derde op de disselvering.

het voorgestelde doseringssysteem op stalmest-

Ze zijn gekoppeld aan de sturing van het loopwerk.

spreiders en mengmesttonnen vormt in zijn geheel

De sensoren werken via een kabel of radiografisch

een uniek en interessant systeem.

Bo

sche ophanging van loopwerk en dissel, gemon-

sensoren zijn geplaatst op het hydraulisch circuit

zodat het gewicht kan afgelezen worden op een

display in de cabine. Het hele systeem kan aange-

ht


gebruik maakt van 3 druksensoren. Twee van deze

peut être commandé via le terminal Isobus. Son

pesage dynamique et de régulation automatique du

montage est prévu pour équiper tout véhicule avec

timon est basé sur 3 capteurs de pression. Deux

suspension hydraulique du timon et du train rou-

sont placés sur le circuit hydraulique du train

lant. Cet équipement prend tout son intérêt lors-

roulant et un troisième sur la suspension du timon.

qu’il est combiné avec les dispositifs de régulation

Ils sont reliés à un calculateur sur le train roulant.

de débit épandu sur les épandeurs et tonneaux à

py

rig

Dyna-PILOT Le Dyna-PILOT de Joskin, dispositif de

Ces capteurs envoient des signaux par radio ou par

lisier.

câble afin que le poids puisse s’afficher sur un

co

écran situé dans la cabine du tracteur. Ce système

Dyna-PILOT Dyna-PILOT is a dynamic weighing and

mounted on all trailers equipped with hydraulic

automatic trailer coupling regulation system which

suspension of their gear mechanisms and trailer

utilizes 3 pressure sensors. Two of these sensors

couplings. The combination of this system with the

are installed on the hydraulic circuit of the gear

proposed dosing systems on stable manure

mechanism and the third is on the trailer coupling

spreaders and liquid manure vats forms a unique

suspension. They are linked to the gear mechanism

and beneficial system.

control. The sensors work via a cable or radiographically, so that the weight can be read off on a display in the cab. The entire system can be controlled via the Isobus terminal. The system can be 10


Hall 5 – stand 5204, 5219

nd bo

en

KVERNELAND GROUP BENELUX – VICON bereikt, wordt ze gebonden. Tegelijkertijd vormt

wikkelcombinatie voor het maken van ronde balen

zich in de eerste kamer een nieuwe baal. Na de

volgens het vastekamerprincipe. Ze bestaat uit 2

netbinding wordt de achterklep geopend en wordt

kamers waardoor continu gewerkt kan worden. De

de baal door de zwaartekracht naar de wikkelaar

eerste kamer wordt gevuld tot een gewenste dicht-

geleid. Eens gewikkeld wordt ze voorzichtig op de

heid is bekomen. Dan wordt de producttoevoer

grond gelegd. Deze machine kenmerkt zich verder

omgeleid naar de tweede kamer samen met de

door haar compacte design. De balen kunnen ook

voorverdichte baal waar deze verder afgewerkt

met folie worden gebonden en een balenkeerder

wordt. Eens de baal haar einddichtheid heeft

kan worden geïntegreerd.


ht

Bo

er

Vicon Fastbale De Vicon Fastbale is een pers-

ment, une nouvelle balle commence à se former

presse-enrubanneuse à chambre fixe pour balles

dans la première chambre. Après le liage, la porte

rondes. Elle dispose de 2 chambres de pressage

arrière s’ouvre et la balle est transférée par gravité

grâce auxquelles elle peut travailler en continu. La

sur l’enrubanneuse. Une fois enrubannée, elle est

première chambre est remplie jusqu’à la densité

déposée délicatement sur le sol. Cette machine se

souhaitée. A ce moment, l’alimentation est dirigée

caractérise par sa compacité. Les balles peuvent

py

rig

Vicon Fastbale La Vicon Fastbale est un combiné

vers la seconde chambre avec la balle prépressée

être liées avec un film plastique et un bascule-balle

pour y achever le pressage. Dès que la balle a

peut être intégré.

co

atteint sa densité finale, elle est liée. Simultané-

Vicon Fastbale The Vicon Fastbale is a baler-wrap-

first chamber. After netting, the tailboard is opened

per combination for making round bales according

and the bale is diverted to the wrapper with the

to the fixed chamber principle. It consists of 2

help of gravity. Once wrapped, it is carefully laid on

chambers, which means it can perform continu-

the ground. Another distinguishing feature of this

ously. The first chamber is filled until the desired

machine is its compact design. The bales can also

density has been reached. Then the product flow is

be bound with film, and a bale turner can also be

diverted to the second chamber along with the

integrated into the system.

pre-formed bale, where baling is completed. Once the bale has reached its final density, it is netted. At the same time, a new bale is being formed in the


11

nd bo

en

PACKO AGRI – KUHN

rollen die al draaiend de baal van de grond ophef-

kenmerkt zich door het autoload-systeem dat in

fen. Hierdoor wordt de verontreiniging door aarde

er

SW 4014 Autoload De wikkelaar SW 4014 van Kuhn

ervoor dat niet moet gestopt worden voor het

Deze compacte wikkelaar meet al rijdend de balen

opladen van de balen. Het vergemakkelijkt de

op met behulp van een laser. Met een wielsensor

werkzaamheden voor de chauffeur. De autoload-

wordt de rijsnelheid gemeten. Eens de lengte en de

functie kan steeds uitgeschakeld worden om de

rijsnelheid is bepaald, plaatsen de laadarmen zich

machine zelf te bedienen.

Bo

sterk verminderd. Het autoload-systeem zorgt

meten, te laden, te wikkelen en tenslotte te lossen.

in de laadpositie. Deze laadarmen bevatten elk 2

ht


staat is automatisch de balen te detecteren, op te

chacun de 2 rouleaux qui, par leur rotation, sou-

se distingue par le système autoload capable

lèvent la balle du sol. Ceci réduit fortement le

automatiquement de détecter, mesurer, charger,

salissement par la terre. L’autoload dispense de

enrubanner et enfin déposer les balles. Grâce à un

s’arrêter pour le chargement des balles et allège le

laser, cette enrubanneuse compacte mesure les

travail du chauffeur. La fonction autoload peut

balles en roulant. Un capteur de roue mesure la

toujours être désactivée de façon à commander la

py

rig

SW 4014 Autoload L’enrubanneuse Kuhn SW 4014

vitesse. Dès que la longueur et la vitesse sont

machine manuellement.

connues, les bras se positionnent en mode charge-

co

ment. Ces bras de chargement se composent

SW 4014 Autoload The SW 4014 wrapper from

This significantly reduces the soil contamination of

Kuhn is characterized by its autoload system which

the bale. The autoload system ensures that the

is able to automatically detect, measure, load, wrap

driver does not have to stop to load the bales,

and, finally, release the bales. While driving, this

thereby facilitating the work activities of the driver.

wrapper measures the bales using a laser. The

The autoload function can be switched off at any

driving speed is measured by a wheel sensor. Once

time so that the machine can be operated manually.

the length and the driving speed have been determined, the loading arm moves into the loading position. This loading arm consists of 2 rollers which lift the bale from the ground while rotating. 12


Hall 4 – stand 4309, 4310

nd bo

en

ABITEC – DAIRYMASTER

investering om technische of economische rede-

een professionele manier te kunnen (blijven)

nen uitgesloten is: tijdens verbouwingen, na

melken in bijzondere situaties. Het is een com-

calamiteiten of bij onvoldoende investeringsruim-

plete Swing-Over-melkstal voor tijdelijk of semi-

te. De melkstal kan gekocht, gehuurd of geleased

permanent gebruik. Hij wordt compleet geleverd

worden. Het concept past in een flexibele bedrijfs-

en ter plekke aangesloten op water, stroom en

strategie.

Bo

er

Mobistar concept Dit concept is ontwikkeld om op

ZILVEREN HOEF SABOT D’ARGENT SILVER HOOF

koeltank. Hij kan op zeer korte termijn en nage-

noeg op elke plaats worden gemonteerd. Dergelijk

ht

concept biedt een oplossing als een langlopende

situation d’exclusion de projet d’investissement de

permettre de traire de manière professionnelle

longue durée: durant la construction, après catas-

dans diverses situations. C’est une salle de traite

trophes ou en cas d’espace de construction insuffi-

entière délocalisable pour une utilisation tempo-

sant. La salle de traite peut être achetée, louée ou

raire ou semi-permanente. Elle est livrée complè-

prise en leasing. Ce concept répond à l’éleveur avec

tement montée et elle est connectée sur place au

une stratégie d’exploitation souple.

py

rig

Mobistar concept Ce projet a été développé pour

réseau d’eau, de courant et au tank à lait. Elle peut être montée pratiquement partout en peu de

co

temps. Un tel équipement offre une solution en

Mobistar concept This concept has been developed

disasters or in case of insufficient investment

to enable continued, professional milking in excep-

potential. The milking parlour can be purchased,

tional situations. It is a complete Swing-Over

rented or leased. The concept fits perfectly in a

milking parlour for temporary or semi-permanent

flexible operating strategy.

use. It is delivered complete and connected on-site to water, power and a cooling tank. It can be installed in a very short time and virtually anywhere. A concept like this provides a solution if long-term investments have been ruled out for technical or economic reasons: during renovations, after


13

nd bo

ADLcover Dit stalconcept bestaat uit lichtdoorla-

baarheid en een verhoogd arbeidscomfort. De platen bestaan uit poylycarbonaat met daartussen

er

tende, isolerende en stralingswarmtewerende

en

ALTEZ

toegevoegde metaallegering zorgt voor het

voor natuurlijk daglicht in de stallen zonder extra

warmtewerend effect.

Bo

een isolerende luchtlaag. Een aan de kunststof

melkveestallen kunnen uitmaken. Dit concept zorgt warmte binnen te brengen en met behoud van een

homogeen uitziend (en dus landschappelijk minder storend) dak. Meer (dag)licht zorgt voor een beter

ht

dierenwelzijn, een hogere melkproductie en vrucht-

ADLcover Cet équipement d’étable consiste en des

Plus de lumière contribue à un meilleur bien-être

panneaux ondulés de toiture qui sont transparents,

des animaux, une production laitière et une fertilité

isolés, pourvus de la propriété de limiter les effets

à la hausse, ainsi qu’un meilleur confort de travail.

calorifiques du rayonnement et qui peuvent occu-

Les panneaux sont en polycarbonate avec une

per jusqu’à 90% de la couverture du bâtiment. Ce

couche transparente isolante interne. Dans la

produit s’inscrit dans le souci d’amener une lumi-

matière, l’adjonction d’une petite quantité de métal

py

rig


golfplaten die tot 90% van de dakoppervlakte van

nosité naturelle dans l’étable sans accroître la

assure la limitation du réchauffement à l’intérieur

température ambiante, tout en tenant compte de

du bâtiment.

co

l’aspect visuel homogène de la toiture (et donc moins dérangeant d’un point de vue paysager).

ADLcover This livestock stable concept consists of

tion and fertility and increased working comfort.

translucent, insulating and radiant heat resistant

The sheets are made of polycarbonate with an

corrugated sheets which can be utilized for up to

inner, insulating layer of air. A metal alloy added to

90% of the roof surface of dairy cattle stables. This

the plastic is responsible for the heat-resistant

concept provides natural light in the stables without

properties.

allowing extra heat to enter and while maintaining a roof with a uniform appearance (less disruptive of the surrounding landscape). More (natural) light ensures better animal health, higher milk produc14


Hall 3 – stand 3123

nd bo en

DELAVAL

Af en toe wordt een van de andere verhoudingen

zorgt ervoor dat elke koe wordt gemolken met een

toegepast om te checken of de preferentiële ver-

specifieke pulsatieratio (zuig-rustverhouding). Deze

houding nog steeds optimaal is. Met dit systeem

verhouding wordt bepaald door random per melk-

hoopt men sneller te melken en de speenconditie

beurt één van 4 verschillende verhoudingen (60/40,

langer te vrijwaren.

Bo

er

Smart Pulsation Het Smart Pulsation-systeem

65/35, 70/30, 75/25) te kiezen. Zodra blijkt dat één


van de verhoudingen voor een bepaalde koe een

hogere melkstroom geeft wordt deze verhouding de koespecifieke preferentiële pulsatieverhouding.

ht

Deze wordt daarna hoofdzakelijk aangehouden.

les autres traites. De temps à autres, une des

en sorte que chaque vache soit traite selon un

autres combinaisons est testée pour s’assurer que

rapport de pulsation (aspiration/détente) appro-

le rapport préférentiel est toujours optimal. Avec

prié. Ce rapport est déterminé par un choix aléa-

un tel système, on peut espérer une plus grande

toire entre 4 rapports distincts (60/40, 65/35,

rapidité de traite et une meilleure préservation des

py

rig

Smart Pulsation Le système Smart Pulsation fait

70/30, 75/25). Dès qu’un de ces rapport apparaît,

trayons.

pour une vache donnée, être celui qui donne le meilleur débit, il devient le rapport préférentiel

co

pour cette vache. Il est principalement retenu pour

Smart Pulsation The Smart Pulsation system

mainly followed. Occasionally a different ratio is

ensures that each cow is milked at a specific pulse

utilized to check whether the preferential ratio is

ratio (milk/rest ratio). This ratio is determined by

still optimal. The goal of this system is to speed up

randomly selecting one of 4 different ratios (60/40,

milking times and to provide longer-term teat

65/35, 70/30, 75/25) per milking session. As soon

protection.

as it appears that one of the ratios produces a greater flow of milk for one specific cow, this ratio then becomes the cow-specific preferential pulsation ratio. After this determination, this ratio is


15

De toplaag kan ook op bestaande roosters worden aangebracht en wordt dan gecombineerd met

er

ontwikkeld om ammoniakemissiereductie te com-

bo

nd MeadowFloor Deze vloer voor rundveestallen is

en

M.I.P. – PROFLEX

emissiemetingen zijn nog niet afgerond, maar de

voorzien van een rubbertoplaag afgewisseld met

vloer biedt in combinatie met regelmatig schuiven

composietblokjes die zowel de klauwen voldoende

van de mest voldoende reductiepotentieel.

Bo

afsluitklepjes voor de roosterspleten. Ammoniak-

rooster met aangepaste mestspleet wordt volledig

kort houden als de rubberlaag op de rooster vast-

houden. De rubberlaag is zo gevormd dat mest en

urine gescheiden naar de kelder worden afgevoerd.

ht


bineren met loopcomfort en mesthygiëne. De

façon que la fraction solide de l’effluent et l’urine

de bovins a été développé pour associer la réduc-

soient séparément acheminés dans la fosse. Le

tion des émissions d’ammoniaque au confort de

revêtement peut aussi être appliqué sur des caille-

déplacement du bétail et à l’hygiène ambiante liée

botis existants, en association avec des clapets de

à l’effluent. Le caillebotis avec fentes adaptées est

fermeture au niveau des fentes d’écoulement. Les

entièrement recouvert d’un revêtement en caou-

mesures d’émission ammoniacales ne sont pas

co

py

rig

MeadowFloor Ce revêtement de sol pour étables

tchouc combiné avec des petits blocs composites

encore achevées, mais ce système de revêtement

qui assurent aussi bien l’usure des onglons qu’ils

offre, en combinaison avec un raclage régulier, un

maintiennent le revêtement appliqué sur la grille.

potentiel de réduction satisfaisant.

Le revêtement en caoutchouc est façonné de telle

MeadowFloor This floor for cattle stables was

cellar. The top layer can also be applied to existing

developed to combine reductions in ammonia

grates and is then combined with cut-off valves for

emissions with treading comfort and manure

the grate slits. Measurements of ammonia emis-

hygiene. The grate with adapted manure slit is

sions have not yet been completed, but in combina-

completely covered with a rubber top layer inter-

tion with regular shifting of the manure, the floor

spersed with blocks of composite which keep the

offers the potential for sufficient reductions.

hooves sufficiently short while holding the rubber layer on the grate. The rubber layer has been designed to lead the manure and urine away to the 16



nd bo en

MS SCHIPPERS

heid van een veestapel op peil te houden. Dit bevor-

pleister wordt gebruikt in de strijd tegen Mortellaro

dert het dierenwelzijn, de productie en de langleef-

bij runderen. De pleister wordt op de schone en

baarheid van de veestapel.

droge klauwwond geplaatst. Hij fungeert als twee-

Bo

de huid door als alternatief voor een wondkorst de

er

Mortella Heal Deze zelfklevende polyurethaan

wond te beschermen en zo het genezingsproces te


bevorderen. De pleister wordt aangevuld met de gebruikelijke watten, kussens en verbanden. Dit product combineert een veilig gebruik met een

ht

hoge kans op genezing en helpt de klauwgezond-

aide à maintenir le niveau de santé des pattes au

polyuréthane à utiliser dans la lutte contre le

niveau du cheptel. Ceci favorise le bien-être ani-

Mortellaro des bovins. Il est appliqué sur la plaie

mal, la production et la longévité du cheptel.

rig

Mortella Heal C’est un pansement adhésif en

propre et sèche. Il fonctionne comme une deu-

py

xième peau en protégeant la plaie à la manière d’une croute de cicatrisation et en permettant le processus de régénération. Le pansement est appliqué avec de l’ouate, coussinets et bandages

co

usuels. Ce produit associe une utilisation en toute sécurité avec une grande chance de guérison et il

Mortella Heal This self-adhesive polyurethane

the chances of healing while helping to maintain

bandage is used to combat Mortellaro in cattle. The

the claw health of the stock. This promotes animal

bandage is applied to the clean, dry claw wound. It

welfare and the production and life expectancy of

functions as a second skin by protecting the wound

the livestock.

and acting as a alternative to a scab. This stimulates the healing process. The bandage is augmented with the customary cotton, cushioning and bandages. This product is safe to use and increases


17

nd bo

Gemo 130 De Scopagreen Gemo 130 is een zelf-

verbonden met de tot 2 m hydraulisch hoogkippende opvangcontainer van 1800 l. Deze centrale

er

rijdende machine die kan maaien met opvang,

en

HEYLENS M. – SCOPAGREEN

grote luchtstroom opgewekt door de speciale vorm

chassis, hydrostatische rijaandrijving en hydrau-

van de messen evenals het hoge rotortoerental

lische vierwielsturing. De hydraulisch aangedreven

zorgen ervoor dat het gemaaide of opgenomen

en in hoogte verstelbare klepelmaaier of opraap-

materiaal over de hele breedte zonder hulpmidde-

borstel is centraal tussen vooren achteras opge-

len door het korte verbindingskanaal wordt

hangen. Hij is via een korte en brede uitworp

getransporteerd naar de opvangcontainer.

Bo

plaatsing van de klepelmaaier/veegborstel en de

vegen met opvang. De zelfrijder heeft een star

ht

ZILVEREN BUXUS BUIS D’ARGENT SILVER BOX

maaien en mulchen, verticuteren met opvang en

est relié au bac de ramassage à vidange hydrau-

chine automotrice qui peut couper le gazon propre-

lique par un court et large conduit. La hauteur de

ment, faucher les herbes hautes, aérer une surface

vidage atteint 2 m et la capacité du bac est de

engazonnée et ramasser les feuilles mortes.

1800 l. La disposition centrale du rotor à fléaux,

Équipée d’une direction assistée, l’automotrice

l’énorme flux d’air généré par la forme spéciale

dispose d’une transmission hydrostatique. La

des couteaux ainsi que la vitesse élevée du rotor

co

py

rig

Gemo 130 Le Scopagreen Gemo 130 est une ma-

hauteur du broyeur à fléau est réglable hydrauli-

permettent un ramassage efficace des résidus de

quement, il est suspendu de manière centrale et

fauche.

Gemo 130 The Scopagreen Gemo 130 is a self-

mower/sweeping brush, the large air stream

propelled machine that can mow and collect, mow

created by the specially shaped blades and the high

and mulch, aerate and collect and sweep and

rotor rpm ensures that the material mowed or

collect. This self-propelled machine has a star

swept up across the entire width is transported

chassis, hydrostatic transmission and hydraulic

without accessories through the short connection

four-wheel steering. The hydraulically driven and

channel to the collection container.

height-adjustable flail mower or collection brush is suspended between the front and rear axles and is connected via a short, wide discharge chute to the 1800 l hydraulic tipping (up to 2 m) collection container. The central placement of the flail 18



nd bo

en

PACKO GREEN – WEEDSTEAM

en één watertank (200 l) is voldoende voor een hele

bestrijdingsmethodes in één machine. Door de

werkdag. Tijdens het werk rust de gesloten behan-

1-2-3-combinatie van zeer hete lucht, infrarode

delingsunit op 4 loopwielen. Vooraan de unit droogt

straling en stoom wordt een duurzaam resultaat

een wervelwind van 780 °C het gewas uit, vervol-

bekomen met minder verbruik aan water en ener-

gens wordt het bestraald bij 750 °C en tenslotte

gie. De WeedSteam bestaat uit een gesloten hete

wordt het onkruid blootgesteld aan 180 °C hete

lucht/infrarood/stoomunit aan de voorzijde, en een

stoom. De WeedSteam heeft een werkbreedte van

combinatie van watertank en gastank achterop een

1 m en een werksnelheid van 1 tot 5 km/u.

Bo

er

WeedSteam De WeedSteam combineert 3 onkruid-

ht

multifunctionele werktuigdrager. Eén gastank (85 l)

ZILVEREN BUXUS BUIS D’ARGENT SILVER BOX

d’eau d’une capacité de 200 l ainsi que la réserve

de désherbage en une machine. Par la triple com-

de gaz (85 l). Ces contenances sont suffisantes

binaison de l’air chaud, du rayonnement infrarouge

pour une journée complète de travail. Dans la

et de la vapeur d’eau, un résultat durable avec une

pratique, les adventices sont séchés d’une part par

plus faible consommation d’énergie et d’eau est

l’air chaud tourbillonnant à 780 °C , puis irradiés

obtenu. Le WeedSteam est un porte-outil multi

par le rayonnement infrarouge (750 °C) et finale-

py

rig

WeedSteam Le WeedSteam combine 3 méthodes

ment ils sont exposés à de la vapeur d’eau à

pour l’air chaud, le rayonnement infrarouge et la

180 °C. Avec une largeur de travail d’1 m, le Weed-

vapeur d’eau. A l’arrière a été placé un réservoir

Steam a une vitesse de travail de 1 à 5 km/h.

co

fonctionnel composé à l’avant d’une unité fermée

WeedSteam The WeedSteam combines 3 weed

While operational, the sealed treatment unit rests

controls methods in one machine. The 1-2-3 com-

on 4 wheels. In the front of the unit, a 780 °C whirl-

bination of hot air, infrared radiation and steam

wind dries out the growth. After that, it is irradiated

results in sustainable weed control with reduced

at 750 °C and finally the weeds are exposed to

consumption of both water and energy. The Weed-

180 °C of hot steam. The WeedSteam has a working

Steam consists of a sealed hot air/infrared/steam

width of 1 m and a working speed of 1 to 5 km/hr.

unit on the front and a combination water tank and gas tank at the rear of the multifunctional implement carrier. One tank of gas (85 l) and one tank of water (200 l) are sufficient for a whole work day.


19

nd bo en er Bo ht rig py

co Gerealiseerd in samenwerking met Réalisé en collaboration avec Realised in cooperation with

Boerenbond heeft oog voor jouw veiligheid ✁

nd

BON VOOR GR ATIS FY TOLOKA AL STICKER ........ NAA M: . . . . . . . . . . . . . . .

.......................

bo

.......................

..................

......... E-M AIL: . . . . . . . . . . . . . . .......................

..

.................

.......................

............

co Heb je nog geen fytolokaalsticker? Haal tijdens Agribex je gratis sticker af aan de Boerenbondstand (Hal 5, stand 5202). Breng de volledig ingevulde bon mee.

125228M90939

py

rig

ht

Bo

er

en

.............. LIDN UMMER: . . . . . . . . .

..

ht

Bo

In het kader van de persvoorstelling van de beurs Agro-Expo Vlaanderen 2016, die plaatsvindt van 23 tot 25 januari, werd een bezoek gebracht aan het bedrijf van Frederik Vande Kerckhove. Frederik en zijn echtgenote Heidi zijn continu op zoek naar nieuwe uitdagingen om hun bedrijf zowel technisch als economisch te optimaliseren. – Pieter-Jan Delbeke, landbouwconsulent Boerenbond

co

py

rig

Frederik en Heidi baten een varkens bedrijf met akkerbouw uit in het WestVlaamse Koolskamp. Na 6 jaar secundair onderwijs in het Klein Seminarie in Roeselare besliste Frederik om een graduaat Agro-industrie te volgen aan de Katho (Vives) in Roeselare. Na het beha len van zijn diploma ging Frederik aan de slag op het ouderlijke bedrijf. In 2000 huwde hij met Heidi Coghe. Nog datzelfde jaar namen ze de ouderlijke hoeve van Heidi, waar runderen werden gehouden, over. Vier jaar later werd beslist om de rundveestapel op deze locatie te vervan gen door vleesvarkens. In 2005 namen Frederik en Heidi ook het bedrijf van Frederiks ouders over. Dit bedrijf omvatte toen 205 zeugen en 1800 vleesvarkens plaatsen. Het was voor Frederik en Heidi een uitgemaakte zaak om zich verder te specialiseren in de varkenshouderij. Ze namen de beslissing om een nieuwe zeugen- en vleesvarkensstal te bouwen.

26 • varkens

Een strikt hygiënebeleid op het bedrijf is van groot belang.

Ook de bestaande stallen werden grondig onder handen genomen. Waar nodig werden renovatiewerken uitgevoerd. In 2010 en 2012 kwam er nog een nieuwe vleesvarkensstal bij met bijbehorende brijvoederloods en sleufsilo’s voor de opslag van CCM. Momenteel omvat het bedrijf, op 3 locaties, 750 zeugen en 10.100 vleesvarkensplaatsen met 60 ha akkerbouw.

Hoge gezondheidsstatus In 2007, bij de bouw van de nieuwe zeu genstal, werd beslist om SPF (specific pathogen free) te werken. De oude zeu genstapel werd daarom volledig opge

ruimd. Wanneer de nieuwe stal in gebruik genomen werd, ging het koppel van start met Topigs 20 en een Yorkkern met eigen aanfok. De hoge gezondheidsstatus bij de zeugen levert goede technische resulta ten op en laat toe dat een aantal stan daardbehandelingen achterwege kunnen worden gelaten. Een strikt hygiënebeleid op het bedrijf is dan ook van groot belang.

Brijvoedering Aangezien de voederkosten 60% uitma ken van de totale productiekosten ging Frederik op zoek naar een manier om zo efficiënt mogelijk te voederen. Daarom werd bij de bouw van de nieuwe vleesvar kensstallen in 2010 en 2012 beslist op om deze locatie de vleesvarkens met brij te voederen. Het valoriseren van reststro men uit de humane voeding, in combina tie met CCM van eigen geteelde granen en via de aankoop van korrelmaïs recht streeks van het veld, laat toe op om op


©©FREDERIK VANDE KERCKHOVE

nd bo

er

en

ZOEKTOCHT NAAR EFFICIËNTIEVERBETERING

nd

Bezige bij

© PIETERJAN DELBEKE

en

bo

Naast zijn drukke dagtaak als bedrijfs leider is Frederik ook nog actief binnen

ANTWERPEN

Koolskamp

LIMBURG

OOST-VLAANDEREN

VLAAMS-BRABANT

WEST-VLAANDEREN


NAMEN

FAMILIE VANDE KERCKHOVE COGHE

LUXEMBURG

rig

ht

Naast Frederik en Heidi zijn er op het bedrijf 2 vaste medewerkers aanwezig. Iedereen op het bedrijf heeft zijn vaste taak. Frederik staat in voor alle adminis tratie en de algemene taken. Hij is ook verantwoordelijk voor de vleesvarkens op de derde locatie en voor de brijvoeder keuken. In de vleesvarkensstal krijgt Frederik hulp van een medewerker. Heidi staat, samen met een andere medewer ker, in voor de taken in de zeugenstal. Tijdens de bouw van de stallen werden enkele bouwtechnische keuzes gemaakt om zo efficiënt mogelijk te kunnen wer ken. Het voorzien van laadkaaien en de geautomatiseerde voederinstallatie zijn hier voorbeelden van. Om de arbeidspie ken af te vlakken, werkt men volgens het weeksysteem. De prestaties in de stallen worden goed geregistreerd door middel van computers en stalfiches. De resulta ten worden wekelijks met de desbetref fende partners besproken. Zo kan men kort op de bal spelen en, indien nodig, bijsturen.

baten op een economisch en ecologisch verantwoorde manier. Op dit moment is de mestafzet op heel wat bedrijven een grote kostenfactor. Frederik ergert er zich dan ook aan dat de overheid onvol doende lobbywerk verricht om toegang te krijgen tot Wallonië of Frankrijk. Aangezien meer dan de helft van de geproduceerde varkens wordt uitgevoerd, moet de Europese export van varkens vlees maximaal worden gestimuleerd. Frederik is er ook van overtuigd dat termijnmarkten in de toekomst steeds meer aan belang zullen toenemen om risico’s in te dekken.

er

Arbeidsverdeling

gezondheidsmonitoring. Op deze manier kan het vaccinatiebeleid worden afge stemd op de gezondheidstoestand van de varkensstapel. Frederik en Heidi hechten ook veel belang aan het algemeen imagobeeld van de sector. Het plaatsen van luchtwassers, kadaverkoelingen en een goede integratie van de bedrijfsgebouwen in het land schap dragen hier zeker aan bij. Zo wonnen ze in 2013, samen met de zus en schoonbroer van Frederik, de Agrafiek award. Deze wedstrijd streeft een dubbel doel na. Behalve het aspect van de posi tieve imagovorming wil Agrafiek de innovatieve inspanningen van onze land en tuinbouwers onder de aandacht brengen, zowel binnen de sector als bij het brede publiek.

Bo

elk moment te produceren tegen de goedkoopste voederkosten. Het rantsoen van de vleesvarkens bestaat voor 25 tot 30% uit CCM. Om over voldoende CCM te beschikken, moet er nog een behoorlijke hoeveelheid maïs worden aangekocht bij derden. Op jaarbasis wordt er tot 200 ha korrelmaïs onder de vorm van CCM gestockeerd. Die wordt gebruikt om brijvoeder aan te maken voor 6000 vlees varkensplaatsen. Bij spenen worden zeugen en bargen gescheiden opgezet en wordt er ook een opsplitsing gemaakt tussen de zwaardere en de lichtere biggen. Op deze manier kan optimaal worden gevoederd.

Duurzaam ondernemen

co

py

Duurzaam ondernemen op alle niveaus dragen de bedrijfsleiders hoog in het vaandel. De aankoop van korrelmaïs gebeurt via een goede samenwerking met de akkerbouwer in een mest en korrel maïsovereenkomst. Frederik kan bij deze akkerbouwer mest voeren en koopt dan ook de korrelmaïs die op dat perceel werd geteeld. De afgelopen jaren werden ver schillende investeringen gedaan om de energiekosten te reduceren, zoals het plaatsten van frequentiegestuurde ventila toren en het voldoende isoleren van de stallen. Er werd ook voor 180 kWpiek aan zonnepanelen gelegd. Het opgevangen hemelwater wordt gebruikt voor de lucht wassers en voor de reiniging van de stallen. Om de varkensstapel zo stabiel mogelijk te houden, doet men regelmatig een

Leeftijd: Frederik (40) en Heidi (40) Locatie: Koolskamp Specialisatie: varkenshouderij en akkerbouw

Efficiënt produceren is net zoals in andere sectoren van primair belang.

Toekomstvisie Frederik is van oordeel dat ook de over heid zijn steentje moet bijdragen om de bedrijven te stimuleren in duurzaam ondernemen. Dit kan door bedrijven voldoende rechtszekerheid te bieden. Een aantal beleidsbeslissingen, waaron der het vergunningsbeleid, maken het voor heel wat toekomstgerichte bedrijven niet gemakkelijk. Door in te zetten op een coherent beleid krijgen bedrijfs leiders de kans om een langetermijnvisie uit te werken en creëert men de moge lijkheid en de ruimte om een bedrijf uit te


een aantal Boerenbondstructuren, de raad van bestuur van Pig Trading Com pany West, de regionale adviesraad van Cera, de landbouwraad in Ardooie en is hij lid van EPP. Hij is tevens ook penning meester van de ouderraad van Kools kamp. Frederik is duidelijk een onderne mer in hart en nieren die naast het uitbouwen van een duurzame onderne ming nog de nodige tijd wil vrijmaken voor het maatschappelijk belang. n

varkens • 27

py

QR&D-verantwoordelijke Maarten de Korte van De Groene Vlieg – QR staat voor kwaliteitsonderzoek – en Jaap van der Slik, vertegenwoordiger voor ZuidwestNederland leggen me het principe uit.

De steriele insectentechniek kost de boer evenveel als zaadontsmetting met fipronil.

Vliegjes kweken

co

“Een eerste voorwaarde is dat je insecten kan kweken op industriële schaal. Dat kunnen we met Delia antiqua, die ook uien- of preivlieg genoemd wordt. We hebben daarvoor 492 kweekkooien. Als je 5000 vliegen per kooi rekent, dan kom je aan 2,5 miljoen vliegjes per ronde.” Maar ten vertelt dat de gekweekte poppen gekoeld bewaard worden tot vlak voor het seizoen. De poppen worden door een gespecialiseerd (Belgisch) bedrijf geste riliseerd met een radioactieve bron. Kort voordat men ze nodig heeft, brengt men de poppen in de warmte zodat de vliegjes

28 • akkerbouw | groenten

uitkomen. Tijdens het groeiseizoen, dat ongeveer 20 weken duurt, bezoeken medewerkers van De Groene Vlieg weke lijks alle gecontracteerde percelen. Ze ramen de populatie op basis van de vangsten in de bekervallen, die rondom het perceel staan opgesteld. Op basis van die cijfers laten ze een aangepaste hoe veelheid steriele mannetjes los. Die blijven vrij goed ter plaatse. Door de over maat aan steriele mannetjes paren de wilde wijfjes van de uienvlieg meestal met een steriel mannetje. Daardoor

kunnen hun eitjes niet uitkomen en blijft de populatie onder controle. Spijtig dat dit (nog) niet lukt voor de koolvlieg.

©©PATRICK DIELEMAN

rig

ht

In Nederland worden al enkele jaren uien geteeld waarbij de uienvlieg onder controle wordt gehouden met steriele mannetjes. De verdeler van deze techniek, De Groene Vlieg, wil volgend jaar ook in ons land aan de slag. Daarom gingen we in Axel luisteren wat de steriele insectentechniek (SIT) inhoudt voor Vlaamse uien telers. – Patrick Dieleman

Tijdens het groeiseizoen wordt de ontwikkeling van de vliegenpopulatie opgevolgd met bekervallen.



nd bo en

Bo

er

STERIELE MANNETJESVLIEGEN HELPEN UIENVLIEG CONTROLEREN

nd

bo

duurzaamheid, ruimere mogelijkheden krijgen om hun 5% ecologisch aandachts gebied in te vullen. Dat is uniek binnen Europa. Ook het waterschap ziet de nieuwe techniek zitten. Rien Klippel van het Waterschap Scheldestromen: "Doordat er geen zaadontsmetting nodig is speelt de SIT in op de noodzaak om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren." Op die manier bekeken zijn er heel veel winnaars met deze ecologische tech niek. n

Bo

Ali’s uitspraken worden bevestigd door enkele aanwezige landbouwers. De uienvlieg is de belangrijkste plaag in uien en de SIT maakt dat ze niet moeten ingrijpen met insecticiden. Het zijn allemaal gangbare akkerbouwers. Twee

van de 7 werken ook mee aan de stichting Veldleeuwerik. Regiocoördinator Marian Vlaswinkel van Veldleeuwerik licht kort het systeem toe. "Iedere deelnemende teler werkt een individueel duurzaam heidsplan uit. Geregeld is er uitwisseling en overleg met andere deelnemers uit de regio. In Flevoland werkt al 90% van de akkerbouwers mee in het project. In Zeeuws-Vlaanderen is er nog ruimte voor groei." Misschien komt die er snel. Ze vertelt dat de deelnemers van Veldleeu werik, omdat ze zo gemotiveerd zijn voor

en

Interesse

Ali Boeije (links) kon aan 6 van de 7 Zeeuws-Vlaamse akkerbouwers die in 2015 voor het eerst met de SIT werkten persoonlijk een certificaat overhandigen.

er

Aanleiding voor de bijeenkomst was de overhandiging van een certificaat aan de eerste 7 Zeeuws-Vlaamse akkerbouwers die in 2015 gebruik maakten van de SIT. In 2015 werd de techniek toegepast op zo’n 60 ha in de Zeeuws-Vlaamse polders. Ali Boeije, vertegenwoordiger van De Groene Vlieg in Zeeuws-Vlaanderen, is er heel opgetogen over. Ze wil die oppervlakte verhogen. Daarvoor wil ze ook de grens oversteken naar Vlaanderen. Welke zijn haar argumenten om de telers te overtui gen? “Heel simpel”, reageert ze. “De SIT kost de boer evenveel als de zaadont smetting met fipronil (Mundial). Een aantal Duitse winkelketens, zoals Lidl, weigert uien afkomstig van ontsmette zaden. In Nederland stelt ook Albert Heijn zich al kritisch op. Wie met steriele mannetjes werkte, houdt daardoor meer afzetkanalen open.”


Nieuw in Zeeuws-Vlaanderen

Samen zorgen we voor uw varkens “Wij zorgen voor het uitgebalanceerde rantsoen.”

co

py

rig

ht

“U zorgt voor kwaliteitvolle ccm of granen.”

Wil je meer info? Bel 080013556 voor de commercieel verantwoordelijke varkens van AVEVE in je buurt of loop even langs bij je plaatselijke AVEVE-zaakvoerder. www.aveveagrarisch.be - [email protected]


akkerbouw | groenten • 29

py

rig

ht

Bij het ontwerp en de aanleg van een agroforestrysysteem ga je best niet over één nacht ijs. Het is belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen de productie van de akkerbouwgewassen of het grasland en voldoende ruimte om de bomen te laten ontwikkelen. Begin vooral niet onverhoeds te planten. – Sander Van Daele, UGent & Pieter Verdonckt, Inagro

co

De periode van half november tot en met maart is het ideale plantseizoen voor bomen. De bomen zijn dan in rust en verdragen het om op blote wortel ver plant te worden van de kwekerij naar het veld. Voor de meeste (loof)boomsoorten geldt hoe vroeger ze geplant worden tijdens het plantseizoen, hoe beter. Walnoten worden wegens hun ‘vlezige’ en kwetsbare wortels beter wat later ge plant (februari-maart). Bij agroforestry is het belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen de productie van de akkerbouwgewassen of het grasland en voldoende ruimte om de bomen te laten ontwikkelen. Als alge mene richtlijn voor de afstand tussen de

30 • akkerbouw

bomenrijen wordt doorgaans minimum tweemaal de hoogte genomen die de bomen maximaal zullen bereiken. In de praktijk betekent dit meestal 25 tot 40 m. Uiteraard zijn er nog aspecten die een rol spelen in het design. Zo zullen in eerste instantie de werkrichting op het perceel en de breedtes van de machines bepa lend zijn, maar ook minimale schaduw, een windbufferend effect en erosie spelen een rol bij het ontwerp. Boomsoortenkeuze In de eerste plaats zullen de bodem- en de vochttoestand bepalen welke boomsoorten je kan planten. Zo kunnen zeker niet alle boomsoorten goed groeien op een zeer natte poldergrond of op een droge zand

grond. Een tweede bepalende factor is de doelstelling die je stelt. Wil je fruit of noten valoriseren? Of denk je eerder aan de productie van kwaliteitshout of brand hout? Keuze plantsoen Plantsoen van goede kwaliteit is uiterst belangrijk om van bij het begin goed te kunnen starten. Een goede boom heeft één doorgaande spil met een dominante eindscheut, een fijn vertakt wortelgestel en geen ziektever schijnselen. Fruitbomen moeten een harttak en minstens 3 gesteltakken hebben. Vier types plantsoen zijn geschikt om te gebruiken in agroforestry: klein (bos-) plantsoen (20 tot 175 cm); spillen (150 tot


©©PROJECT AGROFORESTRY

nd bo en er

Bo

AGROFORESTRY, ONTWERP EN AANPLANTING

©©PROJECT AGROFORESTRY ©©PROJECT AGROFORESTRY

bo

Bo 3

1 Met behulp van een tractor met gps wordt de plantlijn uitgezet. 2 Pas aangeplant bosplantsoen voorzien van een wildkoker. 3 Pas aangeplante hoogstamfruitbomen met bescherming tegen onder meer paarden.

ht

De bodem- en de vochttoestand bepalen welke boomsoorten je kan planten.

er

Bescherm steeds de wortels van je plantsoen tegen uitdrogen. Bij de boom kweker, tijdens het transport, opslag en op het veld ... vooraleer de wortels in de grond zitten moeten ze steeds afgedekt blijven en vochtig worden gehouden. Een ritje in een open aanhangwagen of een

2

en

1

Aanplanting stap voor stap

zaken verwijder je van de bomen zodat ze niet in de stam groeien. Stap 5 Iets onder het uiteinde van de steunstaak bevestig je met boombindsel de boom aan de steunstaak. Door het boombindsel met een niet of nagel vast te

nd

goed idee. Dit vermindert de capaciteit om het broodnodige vocht en nutriënten in het voorjaar op te zuigen. Voor bos plantsoen zal een plantgat van 30 cm breed en diep meestal voldoende zijn. Maak bij droog weer ook best de plant


250 cm); hoogstambomen (8 tot 40 cm of meer omtrek op 1 m stamhoogte) en onbewortelde poten (6 tot 14 cm omtrek op 1 m stamhoogte). Doorgaans zijn hoogstammen de beste keuze voor fruitbomen (de kruin is al gevormd en vruchtproductie is gegaran deerd) of bomen in weiland (de kruin minder bereikbaar voor het vee). Voor bomen (andere dan fruitbomen) in akker land kies je best voor spillen of bosplant goed. Deze passen zich sneller aan op de nieuwe standplaats en zullen meestal een betere hoogtegroei hebben, waardoor ze snel een gelijke hoogte bereiken als de hoogstammen. Bovendien is het plant goed goedkoper, waardoor je dichter kan aanplanten en na 10 jaar de toekomst bomen eruit kan selecteren. Onbewor telde poten, ten slotte, worden heel vaak gebruikt voor de aanplant van populieren.

co

py

rig

halfuurtje bloot liggen op het veld bij droog en winderig weer en je plantsoen kan om zeep zijn. Plant steeds aan bij goede weersomstan digheden. Vermijd het aanplanten van bomen in te natte omstandigheden. De bomen planten in plassen water is geen goed idee, een miezerregentje is echter optimaal. Ook bij harde vorst kan er uiter aard niet geplant worden. Plantgaten maken is dan niet makkelijk en de bevro ren kluiten maken een goed contact tussen de bodem en de wortels onmoge lijk en beschadigen de wortels in de plantput. Stap 1 Zet eerst de plantlijnen uit (even tueel met behulp van tractor uitgerust met gps) en duid met een (bamboe-) stokje aan waar de bomen moeten komen vooraleer je je plantsoen erbij haalt. Stap 2 Maak vervolgens plantgaten die voldoende breed en diep zijn zodat de wortels er mooi, zonder forceren en zonder draaiende beweging, in passen. Het afhakken van stukken wortel is geen

gaten (manueel of machinaal) niet te lang op voorhand. Een uitgedroogde put is niet optimaal. Stap 3 Voor hoogstammen, spillen en poten is het aangeraden een steunstaak te plaatsen. Boor hiervoor in het plantgat ten zuidwesten vanwaar de boom geplant zal worden een gat van 40 cm diep met een diameter gelijk aan die van de steun paal (diameter 6 cm en lengte 150 cm volstaat). Op die manier zit de steunstaak stevig zo'n 70 cm diep in de grond en een 80-tal cm boven de grond. Stap 4 Je plant de bomen zo diep dat de wortelhals net onder de grond zit, niet dieper en niet hoger. Vul het plantgat voorzichtig terug op met de verkruimelde aarde (graszoden en grote kluiten vermij den) totdat het niveau weer mooi gelijk is. Duw de aarde stevig aan zodat de boom mooi recht en stevig in de grond zit. Even tuele labeltjes, aanbindbandjes of andere


hangen aan de steunstaak, vermijd je dat het naar beneden zakt. Zorg dat de vrije ruimte tussen de steunstaak en de boom stam minstens 15 cm is. Door het boom bindsel in een achtvorm rond de boom te leggen, vermijd je dat de boom (bij noord oostenwind) tegen de paal kan gaan schuren. Bij bosplantsoen is het niet nodig om een steunstaak te plaatsen. Een wildkoker die met een bamboestok stevig in de grond geplaatst wordt, kan deze functie eventueel overnemen.

Boombescherming Klein en groot vee, wilde konijnen, hazen en reeën zijn potentiële boosdoeners voor kwetsbare, jonge boompjes. Tegen vee zullen alle types plantsoen beschermd moeten worden. Afhankelijk van de grootte kan dit gaan van een wildkoker van 60 cm hoog (kippen) tot een boom harnas van 2 m hoog (paarden). Ook wilde akkerbouw • 31

netjes tot geavanceerde biodegradeer bare kokers die eveneens voor een boomgroei bevorderend microklimaat zorgen. Een goede bevestiging en instal latie van al deze systemen is uiterst belangrijk. Informeer je hierover voldoen de bij de verdeler of producent hiervan.

Niet voor even Omlooptijden van bomen variëren van minstens één decennium tot (meestal) meerdere decennia. De gemaakte keuzes hebben dus voor een zeer lange tijd impact op de bedrijfsvoering. Bovendien kan iedere stap in de ‘boomketen’ (van opkweek, over aanplanting tot beheer en oogst) een beslissende impact hebben op het eindproduct. Een goed doordacht ontwerp, een weloverwogen boomsoor tenkeuze en een goede manier van installeren zijn dus zeer belangrijk. n

nd

dieren kunnen aanzienlijke schade toe brengen (zowel blad- en knopvraat als vegen bij reeën). Tegen konijnen, hazen en reeën heb je een koker nodig van respectievelijk minimaal 60, 75 en 120 cm. Er bestaan zeer veel verschil lende systemen: van de simpele boom

Uitgebreide technische info over het aanplanten van bomen vind je in het ‘Technisch vademecum bomen’ dat beschikbaar is via www.vlaanderen.be/nl/ publicaties. Meer info vind je via www. agroforestryvlaanderen.be/NL/kennislo ket/praktischeaanpak. Voor gratis advies neem je contact op met Pieter Verdonckt via [email protected] of tel. 051 27 33 82.

er

en


bo

Dit artikel kadert in het project ‘Agrofo restry in Vlaanderen’, een project gefi nancierd door IWT.

80

Bo

Bescherm steeds de wortels van je plantsoen tegen uitdrogen. Vooraleer de wortels in de grond zitten moeten ze steeds afgedekt blijven en vochtig worden gehouden.

rig

ht

JAAR-ANS

co

py

1935-2015

80 euro

korting per meter sproeibreedte BEZOEK ONS IN

Actie geldig tot 18/12/2015 - meer info bij uw Amazone-dealer http://amazone.vanderhaeghe.be Tel. 03 821 08 30 - [email protected]

20151120_MT_sproeiers_nl.indd 1

32 • akkerbouw

HAL 11

10/11/2015 10:03:23


nd bo

©©BEJO ZADEN

er

en

NIEUWE GROENTERASSEN GEDEMONSTREERD

ht

Bo

Zoals elk jaar toonden verschillende zaadhuizen eind september hun nieuwigheden in vollegrondsgroenten op hun respectievelijke demonstratievelden in Nederland. In een eerste artikel focussen we op de noviteiten die Bejo Zaden en Hazera presenteerden. – Jan Van Bavel lers, leveranciers en branchedeskundi gen kregen er info over de jongste ont wikkelingen rond koolgewassen. Daarbij werd er onder meer gefocust op de voordelen van inhoudsstoffen als glucosi nolaat. Ook werd er inzicht verschaft in hoe je koolgewassen met toegevoegde waarde op de markt brengt, bijvoorbeeld via nieuwe productconcepten die Bejo in deze sector ontwikkelt zoals Léttage saladekool, Coolwrap-wittekoolrolletjes en Kohrispy-koolrabisticks.

py

rig

Traditioneel showt Bejo Zaden zijn volle dige assortiment groenterassen tijdens de demodagen op de terreinen van zijn hoofdvestiging in het Noord-Hollandse Warmenhuizen. Het zaadveredelings bedrijf verwelkomde meer dan 3000 bezoekers vanuit de hele wereld. Die konden zowel op het conventionele als het biologische demonstratieveld nieuwe en bestaande rassen bekijken en met elkaar vergelijken.

co

Mechanisatie en symposium

Rondom de demonstratievelden toonden 50 bedrijven een grote diversiteit aan machines. Er was veel belangstelling voor onder meer meetapparatuur, (zelf rijdende) robots en plant-, oogsten verwerkingsmachines. Veel bekijks had het bedrijf AvionCX Control Systems, dat de dronetechniek combineert met gronden gewasmetingen. Een aantal bedrijven gaf live demonstraties op het veld. Bejo organiseerde ook een symposium over smaak, gezondheid en innovatie in brassica’s (koolgewassen). Ruim 220 te

Het venkelras Gemini van Bejo heeft een goede weerstand tegen zomerschot.

Wortelen, uien en prei Dirk Vanparys en Koen Verbruggen van Bejo België gaven tijdens een rondleiding uitleg over nieuwe interessante rassen


voor Vlaamse telers. “In de wortelteelt is Namibia een nieuwe, zeer gladde, vroege tot middelvroege Nantesvariant voor de versmarkt. Hij is heel geschikt voor de vroege zaai en voor bewaring”, vertelt Koen. “Ook Blanes is een mooie aanvul ling op het vroege Berlikumerassorti ment voor telers in Noordwest-Europa, zowel voor de vers- als de industrie markt. Het ras geeft gladde, cilindrische wortelen en is ook sterk op schot. Proe ven bij telers leverden al enthousiaste reacties op.” In uien vielen de rassen Hystore, Hybound en Hysky op. “Hystore scoort zeer goed qua productie”, aldus Koen. “Het is een heel productief Rijnsburgertype met een sterk wortelgestel, geschikt voor droge gronden zonder irrigatiemogelijkheden. Het ras geeft een kwalitatieve, goede en zeer harde ui, geschikt voor lange bewa ring. Hybound is een vroeg ras met een sterk wortelgestel voor vroege, droogte gevoelige gronden met een goede spruit rust. Het heeft een hoog soortelijk ge wicht en heeft een goede huidvastheid. groenten | vollegrond • 33

Nieuw sla-assortiment

nd

Eind juni nam Bejo sectorgenoot Agrise men over, waarmee het een mooie positie in de slaveredeling verwierf. Het conven tionele demonstratieveld van Bejo werd daarom uitgebreid met 2400 m². Je kon er 120 verschillende slarassen in 5 types (ijsberg, batavia, botersla, oakleaf en lollo) bezichtigen. “Sla is een populaire groente en wereldwijd een belangrijk gewas. Het past heel goed in ons assorti ment en het teeltschema van onze klan ten”, verklaart John-Pieter Schipper, CEO van Bejo, de overname.

Coole kolen In savooikolen lanceerde Bejo Gloriosa, een frisgroen fijngekleurd herfstras met ongeveer 125 groeidagen voor de oogst in november en december. Het heeft een hoog soortelijk gewicht en een goede veldhoudbaarheid. Voor de teelt van industriebloemkool voor eerste en twee de vrucht introduceerde Bejo tot slot het vlot groeiende ras Toledo. “Het breed bladig en goed zelfdekkend gewas geeft harde, vaste kolen van goede kwaliteit en compacte roosjes met een hoog soortelijk gewicht”, aldus Dirk.

Themadagen van Hazera

co

py

rig

©©JAN VAN BAVEL

1

©©JAN VAN BAVEL

ht

Bo

©©JAN VAN BAVEL

er

Elena is een nieuwe hoogproductieve, ronde en gladde knolselderhybride voor de vers- en industriemarkt. “Het heeft een inwendig mooie witte kleur en is

gewas, dat sterk is tegen rand en meel dauw. Bovendien is het bestand tegen lichte nachtvorst, waardoor het seizoen tot midden november kan worden ver lengd. Het wordt geplant tussen 5 en 20 juli en telt 90 tot 120 groeidagen, heel wat meer dus dan de 80 groeidagen van het standaard radicchioras Leonardo.”

bo

Knolselder, rode biet, venkel en radicchio

dankzij zijn goede wortelgestel uitermate geschikt voor droogtegevoelige gronden”, legt Dirk uit. “Balada is een beloftevolle nieuwkomer in groene selder voor de versmarkt. Het ras heeft uitermate lange stelen, die bijzonder geschikt zijn voor flowpackverwerking tot sticks.” Met Manzu heeft Bejo nu ook een inter mediaire resistente rode biet tegen rhizomanie (of het bietenrhizomanie virus), geschikt voor de versmarkt en de bewaring. “Het ras heeft zowel in- als uitwendig een dieprode kleur, opstaand loof met een fijne loofinplant en een uitermate goede smaak.” In venkel is Gemini een interessante nieuwkomer voor de zomer- en herfst teelt. “Hij heeft een mooie, ronde vorm, die gecombineerd met zijn relatieve goede weerstand tegen zomerschot toelaat om uit te groeien tot een zware, mooie ronde venkel”, zegt Koen. Voor de herfstteelt van radicchio rosso schuift Bejo het ras Raffaello naar voren. “Het geeft een zeer productief en vitaal

en

Hysky is dan weer een middelvroeg, zeer productief ras voor de lange bewaring dat heel ronde en harde uien geeft en minder vatbaar is voor fusarium.” De preihybride Curling doet het in de praktijk zeer goed. “Van deze late herfst prei voor de oogst van eind september tot Nieuwjaar is zowel conventioneel als biologisch geteeld zaad beschikbaar”, zegt Dirk. “Deze rustige groeier met een mooi opgerichte bladstand is sterk tegen trips en rode schachtstrepen en heeft een zeer goede pelbaarheid. Rally is dan weer een hoogproductieve, snelgroeiende industrie prei met een goede veldhoudbaarheid en is sterk tegen bladbreuk en bruine schachtstrepen. De oogstperiode situeert zich van oktober tot half december.”

2

Uien, bloemkool en wortelen

3

1 Koen Verbruggen (links) en Dirk Vanparys showen de nieuwe wortelrassen Namibia (links) en Blanes, een mooie aanvulling op het Nantesassortiment van Bejo. 2 Balada is een beloftevolle nieuwkomer in groene selder, bijzonder geschikt voor flowpackverwerking tot sticks. 3 Met Manzu heeft Bejo nu ook een intermediaire resistente rode biet tegen rhizomanie.

34 • groenten | vollegrond

Net als vorig jaar presenteerden zaad bedrijf Hazera en zusterbedrijf Vilmorin (dochters van de Limagrain Groep) hun ‘levende catalogus’ van gewassen en rassen voor bezoekers uit 40 verschil lende landen op een 2 ha groot demoveld in Dirkshorn (Noord-Holland). Nieuw waren de themadagen over bodem, markt en smaak, die samen met externe partners werden georganiseerd. Rond het laatste thema vonden er vergelijkende smaakproeven van tomaat, spitskool, wortel en watermeloen plaats.

Hazera’s uienportfolio is inmiddels zeer compleet geworden. In het segment van de plantuien werd het aangevuld met Condado, een vroeg tot zeer vroeg ras, nog vroeger dan Cupido. “Het heeft een goede uniformiteit en een uitstekende opbrengst, hardheid en huidvastheid. Bij de zaaiuien is het witresistente ras Ha 10-1003, dat veel in de biosector


©©JAN VAN BAVEL

3

1

en

Het vroege uienras Corrado heeft een goede uniformiteit en een uitstekende opbrengst, hardheid en huidvastheid. 2 Idris is het nieuwe bloemkoolindustrieras van Vilmorin voor tweede vrucht. 3 Piet Steenks van Hazera toont het nieuwe spruitenras 16-646 met een hoog opbrengstpotentieel voor de vers- en industriemarkt.

bo

2

©©JAN VAN BAVEL

nd

©©JAN VAN BAVEL

1

zowel voor de vers- als de industrie markt. Het heeft een hoog opbrengst potentieel, tot 120 M-spruiten per stam, en een bijzonder cilindrische spruitzet ting. De spruiten worden geoogst van eind november tot en met begin decem ber. Volgend jaar worden er grootschalige proeven voor de industriemarkt mee uitgevoerd en in 2017 wordt het ras commercieel. In wittekool begint het ras Zoltan voor de middenlange bewaring zich te bewijzen. Het ras heeft een goede interne structuur, is hoogresistent tegen fusarium en vrij sterk tegen trips. Een nieuw ras is de kleine (2 à 3 kg) kool 17-1258, die geschikt is voor de lange bewaring en de vers markt. Dit ras telt 130 groeidagen en is eveneens hoogresistent tegen fusarium. In veldsla voor de versmarkt is Festival een opvallende nieuwkomer. Dit herfstwintertype is heel opgericht met een donker, dik blad. Dankzij zijn goede opbrengst en bewaarbaarheid is het ook heel oogstzeker.

Courgettes en witloof

Spruiten, wittekool en veldsla

In spruitkool is 16-628 het nieuwe ras van Hazera voor de versmarkt. Bij de start van de teelt is een hogere stikstofgift aanbevolen. Het ras wordt gekenmerkt door een hele cilindrische opbouw en een goede uniformiteit, met circa 80 vaste spruiten per stam, te oogsten in de periode van half november tot en met december. Onder de juiste teeltomstan digheden groeit het uit tot een stevige plant met een sterk wortelgestel. Het vroege ras 16-646 is het paradepaardje van Hazera voor het fijnere segment,

rig

co

py

In courgettes is Aloha een heel groei krachtig, virusresistent ras in het Toscasegment. Het produceert veel mooie, makkelijk te oogsten vruchten die sterker zijn tegen vruchtvuur. Opera is ook een virusresistent ras voor de versmarkt, meer bepaald voor de snelle teelt (voor jaar- en zomersegment), met een goede productie van vruchten en een goede houdbaarheid. Tot slot wees Denis Desrumaux, crop specialist Witloof, op het nieuwe vroege en safari-tolerante ras Manoline. “Het heeft 130 groeidagen en produceert mooie, puntige en goudgele kroppen die sterk zijn tegen bacterierot. Vanaf vol gend seizoen is er van dit ras volop zaad commercieel beschikbaar.” n

er

Bo

oogstperiode: de wortelen kunnen vroeg worden geoogst, maar door de zeer goede veldhoudbaarheid kunnen ze ook wat langer op het veld blijven staan.

ht

wordt gebruikt, de opvolger van Santero”, vertelt Piet Steenks, crop specialist Radijs & processing crops. Idris is het nieuwe bloemkoolindustrieras van Vilmorin voor tweede vrucht. Het heeft 90 groeidagen en een opgericht gewas met gedraaide dekbladeren en een goede zelfdekbaarheid. Er zijn weinig oogstbeurten nodig, die kleine, harde, vaste roosjes leveren. Het nieuwe ras 10817 van Hazera voor de versmarkt is groeikrachtiger dan Tirza, zeer uniform in de oogst, met mooie vaste kolen en een zeer gezonde onderkant. Het geeft de beste resultaten vanaf eind augustus tot eind oktober. Speedo is een nieuw vroeg wortelras van Vilmorin voor de versmarkt. Het telt 110 groeidagen en heeft een flexibele

Warmwaterhogedrukreiniger NEPTUNE 7-63 FA 02/467 60 39 www.nilfisk-alto.be

Voor meer info 016 28 63 33 of [email protected]

© SHUTTERSTOCK.COM

3 JAAR GARANTIE

Verlengde drie jaar garantie* ... helemaal gratis

www.mediaservice.be

* Samen met een jaarlijkse onderhoudscontrole en in overeenstemming met de garantievoorwaarden. Dit is van toepassing op alle professionele hogedrukreinigers van Nilfisk-ALTO die in 2014 zijn aangeschaft en die vanaf 1 januari 2013 zijn geproduceerd. Bewaar uw nota als bewijs van aanschaf voor het gebruik van de garantie.

NIlfisk-2013_Warranty Sticker-BE-FR-feb13.indd 2

M_MS_WillemTell_87x60.indd 1


28/01/15 13:27 124653M97323.indd 1

11-02-14 12:44

124653M97323

PROFESSIONELE HOGEDRUKREINIGERS

08/06/15 09:27 groenten | vollegrond • 35

Bo

De Open Velddag op het Proefbedrijf Biologische Landbouw van Inagro is een vaste afspraak voor biologische akkerbouwers en groentetelers, boeren met interesse voor bio en betrokken stakeholders. – Sander Van Haver, bioconsulent Boerenbond een vals zaaibed en branden voor op komst gaf een goed resultaat, aangevuld met schoffelen in de teelt. Bij gebruik van een vals zaaibed was de druk van knop kruid beduidend minder. Veldjes waar niet werd gebrand, hadden de hoogste onkruiddruk.

py

rig

ht

Tijdens de rondgang werden de tussen tijdse proefresultaten toegelicht. Dat er grote belangstelling heerst voor het onderzoek en de innovaties in de biologi sche teelt bleek uit de vele geïnteres seerde aanwezigen. Bovendien is de biovelddag een uitgelezen kans om als teler ervaringen uit te wisselen met de onderzoekers en collega’s-telers.

Onkruidbeheersing

co

De proeven lagen er dit jaar opnieuw zeer mooi bij. De droge zomer speelde in het voordeel van een efficiënte onkruid bestrijding. Er werd niettemin minstens evenveel geschoffeld en geëgd als voor gaande jaren om het manuele wiedwerk minimaal te houden. Het goede resultaat was zichtbaar in het veld. Waar nodig werd geïrrigeerd om een goede gewas groei te verzekeren. Onder andere in de aardappelen zorgde dit voor een zeer goede opbrengst. Op het proefveldje spinazie werd bekeken hoe deze teelt zo onkruidvrij mogelijk kan gehouden worden. Hierbij bleek dat alle kleine beetjes helpen. De combinatie van

36 • groenten | akkerbouw

bijbemesting. Nieuwe materialen zoals bio-afbreekbare folie en crêpepapier zorgen ervoor dat deze techniek het milieu niet extra belast. Ondanks de aanzienlijke meerkosten ten opzichte van de klassieke plasticfolie, geniet dit toch de voorkeur bij veel telers.

Rassenproef bewaarwortelen

Er is grote belangstelling voor het onderzoek en de innovaties in de biologische teelt.

Telen op bedekking Een groeiend aantal telers experimen teert met de teelt van diverse groenten op folie (foto boven). Deze techniek werkt als onkruidbeheersing en teeltvervroe ging. Een teelt op bedekkingsmaterialen gaat naast de voordelen gepaard met enkele nieuwe uitdagingen, zoals de aanpak van onkruiden in het plantgat en op de tussenpaden en de methode van

Enkele rassen van bewaarwortelen werden onderzocht naar gewasontwikke ling, ziektegevoeligheid, opbrengst en kwaliteit. De rassen Laguna en Merida hadden het minste last van de borstel mineermot, waarvan de schade zichtbaar wordt door onder meer het bruingekleur de loof. Tegen witziekte bleken Starca en Laguna het best bestand.

Wortelvlieg in knolselder In de biologische teelt zijn er diverse maatregelen om schade door de wortel vlieg te beperken. Afdekken met insec tengaas, geurpaaltjes met uienolie of het aanpassen van de zaai-, plant- of oogst datum zijn mogelijke preventieve maat regelen. In de knolselderproef werd


©©SANDER VAN HAVER

nd bo

er

en

PRAKTIJKGEDREVEN INNOVATIE IN DE BIOSECTOR

Vlinderbloemige groenbedekkers Doordat biologische telers geen gebruik mogen maken van minerale stikstof, en hierdoor dus een beperking hebben op het vlak van stikstoftoediening, is het zeer belangrijk om vlinderbloemige groenbe dekkers te gebruiken, die stikstof uit de lucht fixeren door middel van rhizobium bacteriën. Dit kan eventueel door een groenbedekker in te zaaien en die in het voorjaar onder te werken, waardoor zo extra stikstof ter beschikking wordt gesteld van het volggewas. Facelia in combinatie met Alexandrijnse klaver zou hiervoor zeer geschikt zijn (zaai eind augustus). Het levert een lage C/N-ver houding, waardoor in het voorjaar de stikstof makkelijker vrijkomt. Het rest nitraat in het profiel bleef ruim onder de norm.

nd

hand van een profielput werd het resul taat toegelicht. De bodemstructuur en beworteling bleken iets beter te zijn bij het ploegloos werken. Je kon ook duide lijk meer wormenactiviteit waarnemen. Bovenaan het profiel bleek dit uit de omgezette grond. Onderaan de bouwvoor waren meer verticale gangen van de pendelaar waarneembaar. Op hetzelfde perceel werd een proef uitgevoerd om het verschil in gewas opbrengst te vergelijken bij een bemes ting met maaimeststof versus organische korrelmeststof. 16 ton per ha maaimest stof in de vorm van verse gras-klaver (9,7 kg N/ton, 50% werking) bleek even

bo

bekeken of er een verschil in opbrengst is tussen onbehandelde planten, een be handeling met een proefmiddel (erkend in andere toepassingen) vlak voor het planten of het afdekken met insecten gaas. Het proefmiddel beschermt de planten gedeeltelijk tegen de eerste vlucht van de wortelvlieg, waardoor de schade aan de wortels van de knolselder en groeiachterstand beperkt wordt. Het eindgewicht van de knolselder bedraagt hierdoor ongeveer 1 kg, wat genoeg is voor de versmarkt. De veldjes die afge dekt waren met insectengaas, resulteer den in de zwaarste knolselders met een gewicht van 1,2 kg. Dit is wellicht een

en ©©SANDER VAN HAVER

2

4

Quinoa ©©SANDER VAN HAVER

rig

3


ht

Bo

1

py

1 De schade van borstelmineermot bij diverse rassen bewaarwortelen. 2 Bespreking van de bodemstructuur bij ploegloos werken. 3 Aardappelrassen van de toekomst worden toegelicht. 4 De eerste quinoa van het proefbedrijf.

co

gecombineerd effect van klimaat en bescherming tegen de wortelvlieg. Er wordt tevens bekeken of er met een bijbemesting van organische korrel, als aanvulling op stalmest, een beter resul taat bereikt wordt. De onkruidbestrijding gebeurde met de Treffler-wiedeg en gaf een zeer mooi onkruidvrij resultaat.

Maaimeststoffen en bodembewerking Het proefperceel voor dit thema werd sinds 2006 voor de helft geploegd en voor de helft niet-kerend bewerkt. Aan de

Al enkele jaren op rij worden diverse aardappelrassen getest op hun plaag gevoeligheid en opbrengstvermogen. Enkele (nieuwe) rassen tonen een sterke tot absolute plaagresistentie en combine ren dit met een goede opbrengst en kwaliteit. Alouette is beloftevol als rode kookaardappel. Carolus wordt een stan daard als bloemige tafel- en frietaardap pel. Connect en de nummers CMK en VOS realiseren een hoge opbrengst en aanvaardbare kwaliteit, onder andere als kookaardappel. Biogold blijft een vaste waarde als vroege, polyvalente aardappel met matige plaaggevoeligheid.

er


Rassenproef aardappelen

goede resultaten te geven als 77 eenhe den N uit korrel (100% werking).

Opbouw organische stof Om de opbouw van organische stof te vergelijken in functie van de gebruikte meststof (stalmest, mengmest, compost ...) werd een proef gedurende 12 jaar aangehouden op hetzelfde perceel. Hieruit bleek dat mengmest een lagere trend toont in C-gehalte. Vooral groen compost draagt bij tot een opbouwende trend. Ook de positieve invloed van stal mest mag men niet onderschatten.


Dit voorjaar werden er enkele proefvel den met quinoarassen aangelegd, waarbij de nadruk lag op mechanische onkruid bestrijding, de bemestingsbehoefte en variatie in raseigenschappen. Het koude voorjaar en de droge zomer leek de quinoa weinig te deren. Bovendien gaf vroege zaai een duidelijke meeropbrengst (+30%). Valse meeldauw was door het teeltseizoen een aandachtspunt. De oogst is een kritiek punt in de teelt. n Meer informatie over de biologische afde ling van Inagro kan je vinden op www. inagro.be onder het tabblad ‘sector’ en vervolgens ‘biologische productie’, of rechtstreeks bij [email protected].

groenten | akkerbouw • 37

AGENDA•

BREE 24 nov, 20 uur, ‘t Rorenijsje. Crisissen in landen tuinbouw, F. Deveux. Groene Kring Bree. HASSELT 25 nov, 20 uur, Boerenbond. In de praktijk bij de rechtbank, K. Peeters. Heb je problemen met de pacht, een burenruzie of een aannemer die zijn werk niet deed? Soms eindig je op de rechtbank om het op te lossen. Maar hoe werkt een vredegerecht? Kan je een procedure vermijden en zo nee, welke stappen moet je zetten? Hoe kies je je advocaat en wat gaat het allemaal kosten? Inschrijven is verplicht via 011 30 37 00 of limburg@ boerenbond.be, ten laatste één week van tevoren. Vermeld bij je inschrijving de cursuscode LPR15H, je naam en telefoon nummer. Provinciale Raad Limburg. HASSELT 4 dec, 20 uur, Boerenbond. Natuurvergunningen, D. Claes. Inschrij ven is verplicht via 011 30 37 00 of lim [email protected], ten laatste één week van tevoren. Vermeld bij je inschrij ving de cursuscode LNV15H, je naam en telefoonnummer. Provinciale Raad Limburg.

rig

py

co

Vlaams-Brabant

GLABBEEK 20 nov, 20.30 uur, Glazuur. Vruchtbaarheidsaspecten bij rundvee, K. Hermans. Groene Kring Diest. WEMMEL 24 nov, 20.30 uur, GC De Zand loper. Hoe word je als landbouwer een imagobouwer?, A. Vangeenberghe. Groene Kring Vlaams-Brabant. ASSE 2 dec, 20 uur, Veiling Belorta Zellik. Gewasbeschermingsmiddelen, A. De meyere. Van A tot Z Witlooftelers.

38 • agenda

bo

nd

ICHTEGEM 26 nov, 20 uur, De Somme. Verzekeringen in de varkenshouderij, M. De Witte. Gistel-Torhout Varkenshouders. ROESELARE 1 dec, 13.30 uur, PCLT. Erosie, T. Willem. Inschrijven is verplicht via [email protected] of 051 26 03 80, ten laatste 1 week van tevoren. Vermeld bij je inschrijving je naam en telefoonnummer. Deelnameprijs: 10 euro voor leden, 100 euro voor nietleden. Gelieve zelf werkkledij en veiligheids schoenen mee te brengen. Provinciaal Bestuur Boerenbond West-Vlaanderen. DUDZELE 1 dec, 20 uur, Gasthof Sint Joris. Bedrijfsadvisering in de varkenshouderij, M. Ceyssens. Waar laten we gemakkelijk geld liggen? Met welk advies of welke begeleiding maakt je bedrijf het snelst financiële winst? Brugge Varkenshouders. GISTEL 3 dec, 13.30 uur, De Meerlaan. Actualiteiten in de melkveehouderij, J. Halewyck. Gistel Melkveehouders.

en

Limburg

ht

SINT-KATELIJNE-WAVER 20 nov, 19.30 uur, Sanac. Omgevingsvergunning en aanpassing lopende vergunning, B. Baets. Sint-Katelijne-Waver Vollegrondsgroenten. KALMTHOUT 24 nov, 20 uur, Parochiezaal KalmthoutNieuwmoer. Economische situatie melkveehouderij, M. Uytdewil ligen. Regio Essen-Kalmthout Melkveehouders. OOSTMALLE 25 nov, 20 uur, Provinciaal Vormingscentrum. NH3-reductietechnieken, E. Brusselman. Inschrijven is ver plicht via 014 59 51 50 of antwerpen@ boerenbond.be met vermelding van de cursuscode AER150, je naam en telefoon nummer. Nietleden betalen 90 euro, over te schrijven op BE76 7360 0257. Provinciaal Bestuur Boerenbond Antwerpen. WUUSTWEZEL 30 nov, 20 uur, De Ark. MAP 5 in voege, H. Vets. Noorderkempen Varkenshouders. MEER 1 dec, 20 uur, Boerenzaaltje. Professioneel onderhandelen, R. Van Baelen. Groene Kring Hoogstraten. OOSTMALLE 1 dec, 20 uur, Provinciaal Vormingscentrum. Functiewijzigingen, S. Degelin. Er zijn steeds minder landbou wers, maar wat met de verlaten bedrijfs gebouwen? Inschrijven is verplicht via 014 59 51 50 of [email protected], ten laatste 1 week van tevoren. Vermeld bij je inschrijving de cursuscode ABB15M, je naam en telefoonnummer. Nietleden betalen 92 euro, over te schrijven op BE76 7360 0257. Provinciaal Bestuur Boerenbond Antwerpen. HERENTHOUT 1 dec, 20 uur, Ter Voncke. Rechten en plichten bij controle op het bedrijf, K. Peeters. Bedrijfsgilde Herenthout-Bouwel-Noorderwijk. GEEL 2 dec, 20 uur, Proefbedrijf Pluim veehouderij. Beter omgaan met stress en problemen in landen tuinbouw, F. Dev eux. Bedrijfsgilde Geel.

MOERZEKE 26 nov, 20 uur, OC De Reiger. Einde loopbaan: stoppen met het bedrijf of niet?, G. Storme. Dendermonde Groentetelers. BEERVELDE 1 dec, 10 uur, Breughel. Melkveehouderij van de toekomst, D. Audenaert. Inschrijven is verplicht bij Ann De Schampeleire via 09 243 88 20 of [email protected], ten laatste één week van tevoren. Vermeld bij je inschrijving je naam en telefoonnum mer. Deelnameprijs: 20 euro voor leden, 110 euro voor nietleden. Provinciaal Bestuur Boerenbond Oost-Vlaanderen. LOCHRISTI 1 dec, 20.30 uur, Café Center. Kan het rundveerantsoen goedkoper?, E. Ingelbeen. Groene Kring Zaffelare. ZOTTEGEM 1 dec, 20.30 uur, Café Den Halt. MAP 5, P. Anrys. Groene Kring Zwalm-Zottegem.

er

Antwerpen

Oost-Vlaanderen

Bo

STUDIEVERGADERINGEN

West-Vlaanderen

HOUTHULST 23 nov, 20 uur, ‘t Rooneple zier. Voeding van biggen, P. De Smet. Diksmuide Varkenshouders. BEAUVOORDE 24 nov, 20 uur, Scheurvliet. Administratie en controles op het varkensbedrijf, D. Vermander. Veurne Varkenshouders. ZWEVEGEM 24 nov, 20 uur, Tennis. Toekomst van de landbouw, J. De Keyser. Groene Kring Avelgem.

CURSUSSEN

Vlaams-Brabant

HERENT: Minicursus tewerkstelling* 2 dec, 20 uur, Starten als werkgever • 9 dec, 20 uur, Arbeidsreglement opstellen • 16 dec, 20 uur, Omgaan met andere culturen. Inschrijven verplicht tot 29 november via 016 28 61 01 of vlaamsbra [email protected]. Nietleden betalen 92 euro. De cursus vindt plaats in het PAC (Provinciaal Agrarisch Centrum), Blauwe Stap 25, Herent. Provinciaal Bestuur Boerenbond Vlaams-Brabant.

Limburg

BOCHOLT/TONGEREN: Computercursus voor beginners* 24 nov en 1 dec, 20 uur, PVL • 8 en 15 dec, 20 uur, PIBO Campus. Inschrijven is verplicht en kan tot een week van tevoren via 011 30 37 00 of [email protected]. Je inschrijving is definitief na overschrijving van het in schrijvingsgeld (10 euro voor leden, 100 euro voor nietleden) op BE12 7360 0257 3392. Provinciaal Bestuur Boerenbond Limburg.

Oost-Vlaanderen DEFTINGE/WORTEGEM-PETEGEM: Bedrijfsbezoeken* 21 nov, 9 uur, Stijn Poisson, Deftinge • 14 uur, Geert Van Tieghem, WortegemPetegem. Groene Kring Sint-Niklaas-Beveren.


— Boerenbond Persprijs —

co

py

rig

ht

Bo

er

en

bo

nd

Natuurlijk laten we ons alleen leiden door de inhoud

Inzenden vóór 20 december 2015.

124516M90939

Onze jury overtuigen, doe je niet met pure charmes. Wij belonen twee vlijtige eindejaars met 500 euro. Zo helpen we je bij de start van een mooie carrière: www.boerenbond.be/persprijs.

er

en

bo

nd

© ROXELL

DOSSIER

Kleine kalkoensector heeft sterke ketenstructuur

ht

Bo

KLEINE KALKOENSECTOR HEEFT VEEL VOORDELEN

py

rig

In de pluimveehouderij is de kalkoensector het kleine broertje. Vlaanderen telt slechts 24 kalkoenkwekers, die in totaal 60 stallen hebben. Maar een kleine sector heeft ook voordelen. Zo goed als alle kalkoenen worden in een gesloten ketensysteem geproduceerd, met duidelijke afspraken tussen de diverse schakels in de keten. – Jan Van Bavel

D

co

e kalkoen is een oerAmerikaans dier. De vogel loopt in Noord en MiddenAmerika al duizenden jaren rond, terwijl je op de andere conti nenten geen archeologische kalkoen resten van ouder dan 500 jaar vindt. De Verenigde Staten is de grootste producent ter wereld. Logisch dus dat de kalkoen met Thanksgiving, de nationale feestdag bij uitstek in de VS, op elke feestdis prijkt. Wellicht was Columbus de eerste Euro peaan die een kalkoen spotte. Hij noemde hem een ‘kip van de regio’ die eruitzag als ‘een pauw met hangende kinnen’. De Spanjaarden namen vanaf 1511 steevast

40 40 • dossier

Wereldwijd worden er zo’n 460 miljoen kalkoenen per jaar geproduceerd.

kalkoenen uit de Nieuwe Wereld mee naar Europa en zo startte de fokkerij ook bij ons.

Productie in de wereld Wereldwijd worden er zo’n 460 miljoen kalkoenen per jaar geproduceerd. “Het

geneticamateriaal wordt voor de helft geleverd door de BritsDuitse groep Aviagen en voor de andere helft door de NederlandsCanadese groep Hybrid Turkeys”, vertelt Sebastiaan Van Hoore beke, productmanager Pluimvee bij mengvoederfabrikant Quartes, die als enige in België voeders voor kalkoenen produceert. “Aviagen is traditioneel beter in de zware rassen, maar heeft nu ook een lijn op de markt gebracht die voldoet aan het middensegment. Hybrid Turkeys was heel sterk in de lichte en midden segmenten, maar is nu ook verder aan het selecteren naar zwaardere rassen.”


50,0

49,2

Europa

42,3

36,3

Brazilië

4,8

8,9

Canada

3,1

3,2

Rusland

0,0

2,0

Mexico

0,0

0,2

ZuidAfrika

0,0

0,2

China

0,0

0,1

Sterke ketenwerking in Vlaanderen In Vlaanderen kweken 24 (meestal ge mengde) bedrijven kalkoenen. Daarvan

ht

wel gedaald in vergelijking met 10 jaar geleden en zal de volgende jaren wellicht verder afnemen, onder meer door de steeds strenger wordende maatschappe lijke verwachtingen rond dierlijke produc tie en de schade die de ziekte blackhead (zie verder) kan aanrichten. Opkomende landen zijn vooral de BRIClanden (Brazi lië, Rusland, India en China, zie tabel 1). Brazilië startte rond 1990 met grootscha lige kalkoenproductie, toen het besefte dat het zijn soja voor een deel als veevoe der op de thuismarkt kon gebruiken. Het land is nu nettoexporteur. Opvallend is ook de steile opmars van Rusland, dat in 10 jaar tijd al 2% van de wereldmarkt in handen heeft.”

Net zoals in andere sectoren loopt het aantal bedrijven dat kalkoenen kweekt overal terug, maar neemt de bedrijfsgrootte toe.

rig

py

Productie in Europa

co

Volgens cijfers van de FAO (Voedsel en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties) uit 2012 zijn in de Europese Unie vooral Frankrijk (414.000 ton karkas gewicht), Duitsland (400.000 ton) en Italië (288.000 ton) de grote kalkoenproducen ten. Polen en GrootBrittannië vervolledi gen de top 5. “Momenteel voert Duitsland de ranglijst aan door het verouderde stallen en kwekersbestand in Frankrijk én het ‘aanzuigeffect’ dat Duitsland heeft door de biologische productie. Maar dat effect wordt nu afgetopt door de steeds strengere milieu en dierenwelzijns normen”, aldus Sebastiaan. “Net zoals in andere sectoren loopt het aantal bedrij ven dat kalkoenen kweekt overal terug,

nd

Verenigde Staten

bo

Marktaandeel 2014 (%)

Blackhead, de nachtmerrie

Blackhead of histomoniasis is een we reldwijd voorkomende ziekte die wordt veroorzaakt door de protozoaire parasiet Histomonas meleagridis. Naast kalkoenen kunnen ook kippen, kwartels, fazanten en andere hoenderachtigen er vatbaar voor zijn. “De voorbije 10 jaar bouwde de infectiedruk zich gestaag op, met diverse getroffen Duitse, Franse, Nederlandse en Belgische kalkoenbedrijven. De ziekte treft ook moederdieren van de vleeskip pen en leghennen in scharrelbedrijven en bedrijven met vrije uitloop. In tegenstel ling tot de andere continenten zijn er in Europa geen diergeneesmiddelen be schikbaar, noch voor de preventie, noch voor de behandeling van de ziekte. Dat is een concurrentieel nadeel voor de Euro pese kalkoenenhouders.” Middenlang ketenvetzuren (MKVZ) zijn wel bekend voor hun antimicrobiële werking en ze hebben hun effect ook al bewezen tegen E. coli en Clostridium perfringens. On danks de besmetting met de parasiet kunnen vleeskippen enkel drager zijn en geen visuele symptomen vertonen. Daarom is voorzichtigheid geboden als kalkoenen geplaatst worden in stallen waar vroeger vleeskippen werden gehuis vest. Kalkoenen kunnen zo immers besmet worden met overlevende infecti euze eitjes. De hoger genoemde parasiet veroorzaakt beschadigingen aan de dikkedarmwand van de kalkoen en zal ook de lever aantasten. Als gevolg hiervan treedt er een gele verkleuring op van de feces. Door een gebrekkige zuurstofop name kan er een zwartblauwe verkleu ring van de huid optreden die vooral in de kop zichtbaar is, vandaar de naam black head. De kalkoenen zullen er lusteloos bij lopen, met afhangende vleugels en de dood tot gevolg. De mortaliteit in een getroffen stal kan oplopen tot 100%. n

en

Marktaandeel 2004 (%)

© ROXELL

Land

keten: de broeierij (Claeys uit Kruishou tem), de producent, de voederfirma (Quartes) en de slachterijverwerker (Volys Star uit Lendelede, zie p. 44). Elke schakel weet wat hij aan de andere heeft. Ik volg de technische resultaten van de kwekers op en ben er trots op dat we groepen kunnen afleveren die geen antibioticumbehandeling hebben gehad. Omdat er meer vraag naar was, hebben diverse bedrijven in de jaren 20112012 hun kalkoenstallen uitgebreid. Zo kwa men er in 2 à 3 jaar de helft van de kal koenplaatsen bij.”

er

Tabel 1 Marktaandeel kalkoenproductie in de wereld - Bron: World Poultry, Eurostat & Pluimveeweb

maar neemt de bedrijfsgrootte toe. Nog een belangrijke trend is het almaar toenemende gewicht waarop de kalkoe nen geslacht worden. In Frankrijk be draagt dat voor de hanen al 13 à 13,5 kg, in OostEuropa zelfs 22 à 25 kg. De Nederlandse kalkoensector heeft het moeilijk om op niveau te blijven. Vijftien jaar geleden kweekten er nog meer dan 100 professionele bedrijven kalkoenen, nu nog slechts 35. Een aantal bedrijven staat te koop en sommige kwekers schakelden om naar vleeskippen. Boven dien werd in 2007 de laatste kalkoen slachterij in Boxmeer gesloten, waardoor de Nederlanders voor hun slachtcapaci teit volledig afhankelijk zijn van Duits land.”

Bo

De Verenigde Staten hebben zowat de helft van de kalkoenmarkt in handen. Net als in de leghennen en vleeskippenhou derij kreeg de kalkoensector er wel serieuze klappen door de uitbraak van de vogelgriep. “Na de VS volgt Europa, met een aandeel van 36,3%. Dat aandeel is

zijn er 20 waaraan Quartes voeder levert en 4 die met Nederlandse voeders voor de Duitse markt produceren. De Neder landse voederfirma’s zoeken in Vlaande ren nog naar bijkomende kalkoenplaat sen voor de Duitse markt. Na de konijnensector is de kalkoenensector een van de kleinste sectoren in Vlaanderen. Sinds 2008 kweken alle bedrijven het mediumras Hybrid Converter, waarbij de hennen geslacht worden op een gewicht van 10 à 10,5 kg en de hanen op 15 à 16 kg. “In Wallonië zijn er geen professio nele kalkoenkwekers”, zegt Sebastiaan. “Het is een mooi te plannen kweek, die je het hele jaar door kunt uitvoeren en goed te combineren is met een andere be drijfstak. Er zijn slechts 4 schakels in de


dossier • 41 41

DOSSIER


KALKOENEN ALS TWEEDE BEDRIJFSTAK

Keuze voor kalkoenen

er

“De melkveetak was er in orde, maar de zeugen en vleesvarkens werden in oude gebouwen gehouden, dus een investering drong zich op”, vertelt Alex. “Omdat onze interesses totaal niet bij de varkens lagen, hebben we die tak in 1999 afgestoten. Ik ben een melkveehouder en fokker in hart en nieren en nam vroeger vaak deel aan prijskampen. In 2003 bouwden we een nieuwe stal voor 60 dieren. We hebben ook 80 stuks jongvee. Wegens quotabeperkin

ht rig

Management in de stal ANTWERPEN OOST-VLAANDEREN WEST-VLAANDEREN

LIMBURG VLAAMS-BRABANT

Wulvergem

co

py

Gespreid over 3 ronden per jaar produceert het bedrijf zo’n 40.000 kalkoenen.

(zie p. 44) bekend dat er uitbreiding in de kalkoenensector mogelijk was en zijn we daarop ingegaan. We bouwden toen onze eerste stal voor 8000 kalkoenen. In 2012 kwam er nog een hanenstal bij. We hebben nu 14.000 kalkoenen van het ras Hybrid Converter en draaien 3 ronden per jaar.”


FAMILIE CASTEELEVANNESTE

Leeftijd: Alex (48), Inge (44) Gemeente: Wulvergem Specialisatie: gemengd bedrijf met melkvee en kalkoenen

Bioveiligheid primeert. Buiten Alex en Inge mag enkel de dierenarts in de stallen.

42 42 • dossier

gen konden we de melkveetak niet uitbrei den. Verder hebben we nog zo’n 4,5 ha aardappelen, 4 ha suikerbieten, 2 ha graan, maïs en grasland. Kippen houden vonden we veel te intensief en we hadden ook geen hulp van onze ouders. In 1999 maakte slachterij en verwerker Volys Star

en

tijd in Wallonië naar een geschikt bedrijf om over te nemen, maar kwam uiteinde lijk in Wulvergem terecht.

Bo

D

iep verscholen in het zuidwesten van WestVlaanderen ligt Wulver gem. Het dorp met 260 inwoners is het kleinste in de glooiende platte landsgemeente Heuvelland. Alex en Inge namen er in 1994 een melkvee en varkensbedrijf over. Ze hebben met Susie (19), Jens (16) en Milan (12) 3 kinderen, die af en toe meehelpen op het bedrijf. Terwijl Inge vooral de 80 hoogproductieve Holsteinkoeien melkt, houdt Alex zich meestal met de kalkoenen bezig. De ouders van Alex hadden een melkvee bedrijf met thuisverkoop, thuis bij Inge werd vleesvee gecombineerd met groen ten. Het koppel uit Wevelgem zocht een

bo

nd

Alex Casteele en zijn echtgenote Inge Vanneste baten in het West-Vlaamse Wulvergem een gemengd bedrijf uit met melkvee, kalkoenen en akkerbouw. In 1999 stootten ze de varkenstak af en kozen ze resoluut voor het houden van kalkoenen. – Jan Van Bavel

NAMEN

LUXEMBURG

Aanvankelijk verdeelden Alex en Inge de eerste stal in tweeën, met vooraan de hanen en achteraan de hennen. “Nu zetten we de kalkoenen op in de eerste stal, met de hennen vooraan en de hanen achteraan. Na 21 dagen verhuizen de hanen dan naar de hanenstal en krijgen de hennen de volledige stal voor zich.” Een ronde duurt 17 à 18 weken. Daarna reinigen en ontsmetten Alex en Inge de stallen volledig, waarna een servicebedrijf ze nog eens met een fogger ontsmet. “Dat is een ‘verzekering’ die we nemen op de volgende ronde; we willen risico’s zo veel mogelijk uitsluiten”, motiveert Alex. “We vinden dat echt nodig, ook al omdat de kalkoenen toch 15 weken in de stal zitten


De eerste stal is een natuurlijk geventi leerde stal, waar Alex zeer tevreden over is. “Dat ben ik minder over de tweede, die mechanisch wordt geventileerd. De hanen zijn nu 8 weken oud en de ventila tors in de nok hebben nog niet gedraaid.

nd

Vaccinatie tegen ziektes

vaccinaties mogelijk. Omdat het strooisel na 4 weken te vuil wordt en kalkoenen droog moeten liggen, strooien we het bij met houtkrullen, stro, vlaslemen … Op het einde van elke ronde neemt een FAVVmedewerker bloedstalen in de stal. Maar buiten die persoon, de dierenarts en wij komt er niemand binnen. Zo ver mijden we uitval en insleep van gevaar lijke ziektes zoals blackhead.”

Voeder en drinken

De kalkoenen krijgen tijdens de ronde 4 soorten voeder. “We starten met een kruimelvoer, dat na 3 weken overgaat naar 3 soorten korrelvoer. Drinken doen ze via plassondrinkers, waarbij het water automatisch wordt ververst. Het wordt ook ontsmet om de leidingen schoon te houden en darmontstekingen te vermij den. De dieren worden na 14 weken gewogen en gaan op een leeftijd van 15 à 16 weken naar slachthuis Volys Star in Lendelede. De hennen wegen dan 9 à 10 kg, een kleine 2 weken later volgen dan de hanen aan een gewicht van 15 à 15,5 kg. Tijdens de volledige productie moeten we voldoen aan een lastenboek. Om pikgedrag na 3 à 4 weken te vermij den, pas ik het lichtschema tijdelijk aan zodat het iets donkerder wordt. Lichtbun dels vermijd ik, want daar zijn ze als de dood voor. Ter afleiding zet ik ook wat strobalen in de stal.”

py

2

rig

ht

Bo

1

© ALEX CASTEELE

er

en

bo

Er is een trend naar ‘kouder kweken’. Na die ‘kritieke week’ kunnen ze tegen een stootje en volstaat het om twee à drie maal per dag door de stal te lopen.”

© ALEX CASTEELE

en die daarna heel vuil is. Zodra de stal is opgedroogd, wordt hij ingestrooid met een dikke laag houtkrullen en verwarmd met gasbranders, zodat hij klaar is voor de ontvangst van de gesekste kuikentjes, die van broeierij Claeys komen.” De eieren worden er geleverd vanuit Frankrijk, want in België zijn er geen moederdierbedrij ven voor kalkoenen meer. “Toen we de tweede stal in gebruik namen, verdeelden we de kuikens ook eerst in 2 groepen. Nu doen we dat in 8 groepen. Daar blijven ze

co

1 De kalkoenen zijn 8 weken oud. 2 Alex zette een grote ventilator in het midden van de stal om voldoende luchtcirculatie te voorzien.

4 à 5 dagen, waarna ze de volledige stal ter beschikking krijgen. Dat is de meest intensieve periode: de kuikens hebben de neiging om samen te troepen, met ver stikkingsgevaar tot gevolg. We voorzagen diverse eetpunten, drinktorentjes, kuiken papier en zelfs een extra voederlijn. Zeker de eerste week moet je je kuikens goed opvolgen en de staltemperatuur daarop afstemmen. We starten meestal met een temperatuur van 30 à 32 °C en bouwen dat na één week af naar 24 °C of minder.

Soms is er ook een ‘overventilatie’, die bij de kalkoenen leidt tot ontstoken luchtwe gen en TRT (Turkey Rhinotracheitis), bij kalkoenhouders bekend als ‘het snot’. Ik werk nu met kleppen die open en dicht gaan en heb een grote ventilator in de stal gezet, om voldoende luchtcirculatie te voorzien. De eendagskuikens worden al gevaccineerd tegen Newcastle Disease (pseudovogelpest) en TRT. Later in de ronde worden die vaccinaties herhaald via het drinkwater. Eventueel zijn nog andere


Kwaliteit blijft belangrijk Door het specifieke systeem, waarbij de schakels (broeierij, producent, voeder firma en slachterij) op elkaar zijn afge stemd, zijn Alex en Inge wel gebonden aan wat slachterij Volys Star wil. “Net als in de andere sectoren is het rendement in de kalkoenhouderij gedaald; het staat of valt met goed of slecht kweken. We worden betaald op basis van de afgele verde kg vlees. Daarbij wordt de vlees prijs aan de voederprijs gekoppeld. De eier en kuikenkwaliteit zijn zeer belang rijk en moeten we constant in het oog houden. De kleinschaligheid van onze sector vind ik een nadeel. Intussen hebben we een vereniging van kalkoen houders opgericht die aan Volys leveren. Voorlopig denken we niet aan uitbreiden, onder meer door de almaar stijgende kosten. Maar het is nog een winstgevende bedrijfstak. We hebben een fijne samen werking met het slachthuis, dus voor ons is de keuze voor kalkoenen een goede keuze geweest.” n dossier • 43 43

© VOLYS STAR

en

bo

nd

DOSSIER


Bo

er

VOLYS STAR, SPECIALIST IN KALKOENVERWERKING

rig

V

ht

Volys Star in Lendelede is gespecialiseerd in de productie en verkoop van kip- en kalkoenproducten. België is een belangrijke thuismarkt, maar op het vlak van export beschikt het bedrijf over heel wat troeven. We spraken met commercieel directeur Ivan Van de Velde. – Jan Van Bavel

co

py

olys Star vormt na de broeierij, voederfirma en producent de vierde en laatste schakel in de kalkoenen keten. Het bedrijf ontwikkelt, verwerkt en verkoopt wereldwijd kip en kalkoen, onder de vorm van charcuterie, culinaire en gepaneerde producten. Dit gebeurt zowel in koeling als in diepvries voor de retail, de

VOLYS STAR

Gemeente: Lendelede Specialisatie: verwerking en verkoop van kip en kalkoenproducten Personeel: 425 Website: www.volysstar.be

klassieke kanalen zoals vleeswarengros siers (wholesale), foodservice en industrie. Het bedrijf startte in 1946 in Lendelede als kippenslachterij onder impuls van de broers Jozef en René De Wulf. In 1957 voerde het de naam Volys als merknaam in: een samentrekking van het Franse Volaille de la Lys (gevogelte van de Leie

ANTWERPEN OOST-VLAANDEREN LIMBURG

WEST-VLAANDEREN VLAAMS-BRABANT

Lendelede


NAMEN

LUXEMBURG

streek). “Toen verkocht het bedrijf meer kippen in Wallonië dan in Vlaanderen”, verklaart commercieel directeur Ivan Van de Velde. “Het tweede deel van onze firmanaam – Star – werd er indertijd aan gekoppeld toen we meer Europees gingen werken. Maar we gebruiken steeds meer ‘Volys’ als bedrijfsnaam. Het is ons profes sioneel merk voor de vakman (slager, kok ...). De naam Volibon (Franse afkorting van de la volaille qui est bonne) creëerden we 10 à 12 jaar geleden als merk voor de consument. Je vindt het in België vooral bij OKay (dochter van de Colruyt Group), Cactus in de provincie Luxemburg en de Matchsupermarkten. Er wordt heel wat onder private label verkocht.”

Van kippenslachterij tot kalkoenham In 1966 ontstond een nauwe samenwer king tussen Volys Star en veevoederfabri kant VerseleLaga, waardoor een opti

44 44 • dossier


Gebruiksgemak

Sinds enkele jaren is Volys Star ook actief in het MiddenOosten, deels te danken aan een nieuwe techniek die de houdbaarheid van de producten ten goede komt en door het feit dat het bedrijf ook halalproducten

py

rig

In 1994 startte het bedrijf met de produc tie van een conveniencegamma (maaltijd componenten op basis van kip en kalkoen) en 4 jaar later met de commercialisering van vers gepaneerde kip en kalkoenpro ducten. In 2000 volgde dan de productie van vriesverse en verse kippendelen. “Hiervoor kopen we kip in België en Nederland via ons nevenbedrijf Herrey gers, een versnijderij in Hoogstraten. Voor diepvries worden de kippendelen heel kort tot 80 °C ingevroren en meestal in bulk verpakt in allerlei verpakkingen. Voor verse en gepaneerde producten werken we meestal met producten op een schaal tje; de verpakking ervan is compleet gerobotiseerd. Verder kopen we ook kip en kalkoenfilet in Brazilië en Thailand om te verwerken in bepaalde producten. We verwerken overigens evenveel kip als kalkoen. Twee jaar geleden investeerden we in een hogecapaciteitsslicinglijn voor gevogeltevleeswaren. Die verwerkt onge veer 7500 kg versneden producten per

co

nd

bo

en

Succes in Midden-Oosten

Gezonde motor In vergelijking met kip vormt kalkoen slechts een bescheiden aandeel in het bestedingspatroon aan gevogelte van de Belg: terwijl kip goed is voor 84,4% van

© VOLYS STAR

© VOLYS STAR

ht

charcuterie op basis van kalkoenenvlees goed was ingeburgerd. Leyn creëerde toen de Turkey of kalkoenham, die door Volys Star als allereerste charcuterie product op basis van gevogelte in Europa op de markt werd gebracht. De ham, die gemaakt wordt van pure kalkoenfilet die licht gekruid en op natuurlijke wijze wordt gerookt, is al meer dan 40 jaar een vaste waarde in ons assortiment. In de loop der jaren breidde ons charcuterieassorti ment op basis van kalkoen gevoelig uit. In totaal hebben we zo’n 4000 referenties (naargelang de verpakking), gebaseerd op een 350tal producten. We slachten zo’n 16.000 à 18.000 kalkoenen per week.”

opgevulde kalkoen en filet, die je zowel bij slagers als bij Colruyt en Aldi vindt. Bovendien worden er veel opgevulde kalkoenproducten vanuit Frankrijk inge voerd en is het niet evident om tijdens de eindejaarsperiode voldoende extra perso neel te vinden. Mede daardoor denk ik dat we nog verder zullen moeten investeren in automatisatie. Daarnaast zullen we onze export nog verder moeten onder steunen, want daar liggen onze grootste troeven, en zullen we moeten inspelen op markttendenzen zoals gezonde voeding en gebruiksgemak. Bepaalde concurren ten hebben wel een volledig charcuterie gamma, waaronder ook gevogelte, maar wij zijn toch dé specialist met een heel breed en ‘diep’ assortiment in kip en kalkoen.”

er

Volys Star is nog de enige kalkoenslachterij en verwerker in de Benelux.

shift van 8 uur, 24 uur op 24.” Met een productieruimte van intussen meer dan 20.000 m² verwerkt Volys Star jaarlijks ongeveer 17.000 ton kip en kalkoenpro ducten. Enkel aan Colruyt levert het bedrijf sinds 2004 verse kalkoenfilet volgens het lastenboek met strenge vereisten van de retailer. “Zo mag er enkel plantaardig voeder voor de kalkoenen worden ge bruikt, mag antibiotica enkel curatief worden ingezet … We worden ook regel matig geauditet door Colruyt en een onafhankelijk laboratorium, dat ook de voeders en kwekers controleert. Ook onze gevarieerde kalkoenproducten, zowel vers als diepgevroren, leveren we aan Colruyt.”

Bo

male kwaliteit van levende dieren wordt gewaarborgd. Om rentabiliteits en concurrentieredenen werd Volys Star in 1972 omgevormd van een kippen naar een kalkoenenslachterij. Twee jaar later was Antoon Leyn, toenmalig algemeen directeur van Volys Star, op zakenreis in de Verenigde Staten. “Daar merkte hij dat

1

2

1

Volys Star verwerkt kalkoen tot charcuterie, culinaire en gepaneerde producten. 2 In 1974 was de kalkoenham van Volys Star het eerste charcuterieproduct op basis van gevogelte in Europa. Het is nog steeds een topproduct van het bedrijf.

kan fabriceren. België is en blijft nog steeds de belangrijkste markt, gevolgd door Nederland, Frankrijk en Engeland. De uitdaging ligt in de export. Sinds de sluiting van de kalkoenenslachterij in het Nederlandse Boxmeer is Volys Star overi gens nog het enige bedrijf in de Benelux dat de kweek en verwerking van eigen kalkoenvlees garandeert. In tegenstelling tot wat je zou denken, heeft Volys Star niet zo veel meerverkoop tijdens de kerstdagen. “Dat geldt wél voor specifieke eindejaarsproducten zoals


de geconsumeerde gevogelteproducten, verbruikt de Belg maar voor 12,6% kalkoen (een cijfer dat de laatste jaren weinig wijzigde). Nochtans heeft kalkoen heel wat gezonde, voedzame troeven. Zo is kalkoenvlees zeer mager (met slechts 1 g vet per 100 g nog magerder dan 1,3 g vet voor dezelfde hoeveelheid kip) en is het rijk aan eiwitten, vitamines, minera len en sporenelementen. Kortom, het is een gezonde motor voor wie fit wil blij ven. “Kalkoen heeft dus zeker nog groei marge”, besluit Ivan. n dossier • 45 45

OOGST BEDRIJFSLEVEN

Samenstelling: Jo Gennez

bo

Mechanisatie • Joskin breidt zijn gamma Volumetra-mengmesttanks uit met 5 nieuwe dubbel- en drieassige modellen. De Volumetra werd voor het eerst voor gesteld tijdens Agritechnica 2013. Sinds dien is hij erg populair geworden. Hij wordt vooral verkocht in Duitsland, waar de 16500D en 18000D de meest verkochte modellen zijn. De naam Volumetra verwijst naar de verdringerpomp, het belangrijkste onder deel van de machine. In deze pompen wordt de mengmest aangezogen, ver plaatst en vervolgens weggeperst. De werking is anders dan die van de veel gebruikte vacuümpompen omdat deze de mengmesttank onder druk zetten en niet in contact komen met de vloeistof. De verdringerpomp is de ideale oplossing voor dikke mengmest, lange zuigleidin gen of grote verspreidingsbreedtes want hij maakt het mogelijk om een hogere druk en debiet te verkrijgen. Vanaf nu is de Volumetra verkrijgbaar in dubbelassige (inhoud van 10.640 l tot 20.297 l) en drieassige (van 18.500 l tot 22.900 l) uitvoering. De dubbelassige uitvoering (10000D en12000D) is stan daard voorzien van het Hydro-Tandemonderstel en van een naloopas met hydraulische vergrendeling. De drieassige uitvoering (18000T, 20000T en 22500T) is voorzien van het Hydro-Tridem-onderstel en van een dubbele hydraulische bestu ring op de eerste en laatste as, waardoor deze wielen gedraaid kunnen worden op eender welke snelheid, zowel bij het vooruit- als achteruitrijden. Aan de achterzijde van de Volumetra zijn bevestingspunten voorzien om een weide-eg, bemester of verspreidings boom te bevestigen.

Bo

er

©©POOL AGRI

Info Pool Agri, tel. +31 546 641 910, www.pool-agri.com

VOLUMETRA IN DRIE ASSIGE UITVOERING

en

Mechanisatie • Sinds begin deze maand voegt Pool Agri de zelfrijdende spuiten en werktuigendragers van het merk Kellands toe aan zijn gamma. Pool Agri is ook importeur van onder meer McConnel, Schulte en Quick Cover. Paradepaardje in het gamma van Kellands is de Agribuggy A280-zelfrijdende veldspuit. Deze zelfrijder onderscheidt zich door zijn lage eigen gewicht (4800 kg), compacte afmetingen, grote wendbaarheid en complete uitrusting. Het unieke concept van de Kellands Agribuggy bewijst zich al sinds 1986. De wielbasis bedraagt slechts 4,8 m. Standaard wordt de Agribuggy geleverd met een set brede 560/60 R22.5-wielen en een set cultuurwielen in de maat 11.2 of 12.4. De brede banden en het lage eigen ge wicht geven akkerbouwers en loonwer kers de mogelijkheid om te kunnen spui ten op percelen met een zeer geringe draagkracht en onder natte omstandig heden in het voorjaar of in de vroege herfst. Diepe spuitsporen worden hierdoor vermeden. Dit voorkomt draagkrachtpro blemen, gewasschade en opbrengstder ving in de loop van het seizoen.

nd

©©JOSKIN

POOL AGRI EXCLUSIEF IMPORTEUR KELLANDS

ht

LEDVERLICHTING VOOR CONTROLEEENHEID VOERSYSTEMEN

co

©©ROXELL

py

rig

Pluimvee • Licht is een belangrijke factor in de vleeskuikenstal. Daarom ontwik kelde Roxell ledverlichting voor de controle-eenheid in het voersysteem voor vlees kuikens. De ledverlichting in de controlepan optimaliseert de snelle en frequente toevoer van vers voeder, wat resulteert in een ongekende hygiëne en uitstekende voerconversie. Deze verlichting wordt in de controleeenheid geplaatst, waardoor een optimale lichtverdeling wordt gewaar borgd in de voerpan. De kit past op de volgende voerautomaten voor vlees kuikens: CoMeo, de standaard HaiKoo en de HaiKoo voor zware vlees kuikens, zowel voor tussen- als eindecontrole-eenheden. Volgens Roxell is deze innovatieve ontwikkeling een praktische oplos sing voor de vleeskuikenstal. De controle-eenheid wordt altijd aan het einde van de stal geplaatst, waar een ongunstig klimaat heerst wegens minder licht en ventilatie. De ledverlichting in de controlepan is een doeltreffend middel om de dieren aan te trekken en ervoor te zorgen dat de voerlijn en voerpannen volledig gevuld zijn. Zo kunnen pluimvee houders hun resultaten verbeteren.

Info Joskin, tel. 04 377 35 45, www.joskin.com

Info Roxell, tel. 050 72 91 72, www.roxell.com 46 • oogst | bedrijfsleven


nd bo en er Bo ht rig

www.farmcafe.be

SAMENWERKEN WERPT VRUCHTEN AF.

py

Zeker in de landen tuinbouw. Dat was vroeger al zo en is vandaag niet anders. Alleen de manier waarop is veranderd. Want dankzij de modernste technieken boeken we nu nog sneller resultaten wanneer gelijkgestemde zielen met bruisende plannen de handen in elkaar slaan. En dat is precies wat FarmCafe wil bereiken. Land- en

co

tuinbouwers een digitaal platform bieden om elkaar te inspireren en elkaars ideeën naar een hoger niveau te tillen.

Kortom, de ideale voedingsbodem om samen met andere experts een stevig actieplan te brouwen. Benieuwd? Ontdek het op www.farmcafe.be.

FarmCafe is een initiatief van KBC i.s.m. BelOrta • Bemefa • Bodemkundige Dienst van België • CoopBuro Cera • De Hooibeekhoeve • Flanders DC • FoodiPedia • Groene Kring • HoGent • Inagro • Innovatiesteunpunt • ILVO • KVLV Agra • Proefcentrum voor sierteelt • Proefcentrum Groenten - Kruishoutem • Proefstation voor de Groententeelt • SBB • Steunpunt Groene Zorg • Steunpunt Hoeveproducten • Vlaamse overheid - Departement Landbouw en Visserij

co

py

rig

ht

Bo

er

en

bo

nd

Laat uw gebruikte smeerolie ophalen door een geregistreerd inzamelaar en alles loopt gesmeerd.

Eén druppel gebruikte olie kan maar liefst 1000 liter water vervuilen. Mede daarom bent u als professionele oliegebruiker verplicht uw gebruikte olie te laten ophalen door een geregistreerd inzamelaar. Let er evenwel op dat dit correct gebeurt. Immers: alleen als uw olie volgens de door OVAM, het BEL of OWD voorgeschreven procedure is opgehaald, kan deze op een milieuvriendelijke manier worden gerecycleerd. Meng uw olie bijvoorbeeld niet met andere afvalstoffen, want dat maakt recyclage een heel stuk moeilijker. Uw gebruikte olie laten ophalen is ook goed voor uw portemonnee. Voor kleine hoeveelheden hebt u namelijk onder bepaalde voorwaarden recht op een forfaitaire vergoeding. Zo lopen de zaken pas echt gesmeerd …

EERST SMEREN, DAN RECYCLEREN De gehomologeerde Valorlub inzamelaars vindt u op www.valorlub.be Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven met de steun van de drie gewesten.

copyright Boerenbond Management&Techniek DOSSIERS NIEUWE GROENTERASSEN GEDEMONSTREERD AGRIBEX Gewasbescherming in de fruitteelt

Recommend Documents