Jaarplan 2015
Contactgegevens: Stichting OOGG Edisonring 15 6669 NA Dodewaard 0488-417400 Dodewaard, november 2014
INHOUDSOPGAVE
Inleiding
5
1
Ontwikkelingen 2015 en verder
7
2
Stichting OOGG: strategische positionering
9
3
Speerpunten 2015 - 2018
11
4
Doelgroep gerichte activiteiten
13
4.1 Ouderen en wijkverpleegkundigen
13
4.2 Afstemming gemeenten en eerste lijn
14
4.3 GGZ
14
4.4 Geboortezorg
15
Doelgroep overstijgende activiteiten
17
5.1 GEZ-centra en lokale (multidisciplinaire) netwerken
17
5.2 Gebiedsanalyse/wijkanalyse (ouderenzorg)
17
5.3 Substitutie/zorg op de juiste plaats.
18
5.4 Gezonde leefstijl/voorkomen van zorg
18
5.5 Zelfmanagement en E-health
19
Regionale zorgagenda
21
Bijlage Regio Gelders Rivierenland en Gelderse Vallei 2015 (-2018)
23
5
6
INLEIDING Op het moment van het schrijven van het werkplan 2015, zie ik dagelijks de gevolgen van de gewijzigde koers in onder andere de zorg terugkeren in het journaal. Items over ouderen die de gevolgen van een andere inkoop via hun gemeente ervaren; het sluiten van verzorgingshuizen of een faillissement van een ziekenhuis. De (geïntegreerde) eerstelijnszorg krijgt als partij de komende jaren veel taken toebedeeld. Overheden en zorgverzekeraars richten hun pijlen op goede, toegankelijke en betaalbare zorg dichtbij huis. Er komen tal van forse ontwikkelingen op de eerste lijn af. Zo zullen er meer patiënten om hulp vragen, niet alleen door vergrijzing en de groei van het aantal chronische zieken maar ook door bezuinigingen in de tweede lijn. De beweging van substitutie van zorg van de tweede- naar de eerstelijnszorg, wordt her en der ingezet . De introductie van de basis GGZ heeft plaatsgevonden en de eerste gevolgen worden nu in kaart gebracht. Door overheveling van zorg naar de gemeenten, op gebied van jeugdzorg, ouderen en WMO zullen er nieuwe samenwerkingswensen op wijkniveau tot stand komen. De eerstelijns organisaties kunnen deze verschillende opgaven enkel goed verwezenlijken als zij ondersteund worden, daar wij zij transitieknelpunten ervaren. De ROS wil daarom in nauwe afstemming met de betrokken partijen haar regionale expertise op deskundige, adviserende en implementatiegerichte wijze inzetten om de nieuwe bewegingen op het gebied van de zorg in de regio te bewerkstelligen. De kunst van de komende jaren zal worden om met de eerstelijnszorgaanbieders, ziekenhuizen, GGZ-instellingen, zorgverzekeraars, gemeenten, patiëntenorganisaties, GGD’en en thuiszorgorganisaties, de zorg in regio in onderlinge samenhang met elkaar vorm te geven. Zorgverzekeraar Menzis benadrukt de regionale insteek mede gericht op de regionale situaties onder andere bij de afstemming tussen de tweede- en de eerstelijnszorg. Dit jaarplan laat een aantal activiteiten op hooflijnen zien, waarop we het komende jaar onze kennis en kunde inzetten om bij te dragen aan de gewenste versterking van de eerstelijnszorg in de regio Gelderse Vallei en Gelders Rivierenland. We wensen u veel leesplezier.
Drs. Marion Doveren directeur/bestuurder Stichting OOGG
5
6
1·
ONTWIKKELINGEN 2015 EN VERDER
Er zijn landelijke ontwikkelingen, die zich laten vertalen naar regionale ontwikkelingen. Tevens zijn er ontwikkelingen die specifiek voor Stichting OOGG van invloed zijn. In het volgende hoofdstukken worden deze ontwikkelingen kort toegelicht en wordt de samenhang ertussen benoemd. Betaalbaarheid van de zorg De overheid en zorgverzekeraars proberen de (financiering)structuur van de zorg te veranderen. De zorg is grootverbruiker van overheidsgeld. De afgelopen 30 jaar werd in Nederland 8 procent van het nationaal inkomen (BBP) uitgegeven aan zorg. Nu is dat ruim 13 procent. De komende 30 jaar kan dat oplopen tot 30% (bron CPB), tenzij we andere keuzes gaan maken. Stijgende zorguitgaveneen internationaal verschijnsel. Veel oorzaken zijn dan ook een Stijgende zorgkosten zijn een internationaal verschijnsel. Factoren die ertoe geleid hebben dat we meer zorg gebruiken zijn onder andere de vergrijzing en de toenemende mogelijkheden van de zorg (technologie). Nederland heeft wel een aantal unieke factoren ten opzichte van het buitenland. Zo is Nederland nog niet zo vergrijsd als de meeste andere Europese landen. Dit maakt dat wij nog een kostenstijging te verwerken krijgen die veel andere landen al achter de rug hebben. Bovendien heeft Nederland een relatief grote langdurige zorg, wij hebben bijvoorbeeld veel verzorgings- en verpleeghuizen. Bij ongewijzigd beleid is de langdurige zorg in 2050 in Nederland veel duurder dan de langdurige zorg in bijvoorbeeld Duitsland of Frankrijk. De rest van de kostenstijging is te wijten aan een hogere welvaart, technologie, veranderende maatschappij, epidemiologie en de huidige wijze van de organisatie van de zorg. Technologische mogelijkheden In de gezondheidszorg kan steeds meer. Continu komt er nieuwe kennis beschikbaar. We kunnen meer aandoeningen behandelen, maar behandelingen zijn ook steeds vaker minder ingrijpend voor de patiënt. Daardoor komen mensen eerder in aanmerking voor behandelingen en kiezen zij hier zelf ook eerder voor. Daar staan natuurlijk wel kosten tegenover. Onze samenleving is mondiger, hoger opgeleid en beter geïnformeerd. Voor de zorg betekent dit dat mensen zich sneller laten onderzoeken, de verwachtingen stijgen en beperkingen steeds minder worden geaccepteerd. Organisatie van de zorg In de zorg willen we via procedures en regels zoveel mogelijk ongelukken voorkomen, risico’s verkleinen en de kwaliteit verhogen. Tegen welke kosten moeten we een risico afdekken en wanneer moeten we accepteren dat er altijd risico’s blijven bestaan? De zorg is een ingewikkeld veld om efficiënt te organiseren. De curatieve zorg is er steeds meer op gericht om mensen sneller te genezen.
7
Zorgcapaciteit vastleggen Door een maximum te stellen aan het aantal beschikbare apparaten, artsen, verpleegkundigen of uren zorg, kunnen we de kosten beperkt houden. Echter is het ook zo dat er omdat er zo minder onderzoek en behandeling mogelijk is, er ook wachtlijsten kunnen ontstaan. Beperking van de zorgvraag We zien steeds meer ziekten in Nederland. Ook kunnen we steeds meer ongemakken genezen. Wat moeten we als maatschappij behandelen? Wat hoort bij het leven en wat moet iemand gewoon accepteren? Waar ligt de grens? Wat is ziekte en wat een ongemak? Efficiënte zorgverlening Als we meer gaan doen tegen hetzelfde geld, kunnen we én meer zorg krijgen én het betaalbaar houden. Zowel op de werkvloer als in het zorgsysteem kunnen dingen waarschijnlijk efficiënter geregeld worden. Dit zou mogelijk gemaakt kunnen worden door innovaties: meer gebruik maken van technologie in de zorg en de zorg anders organiseren, zodat je met minder mensen dezelfde zorg kunt leveren. Je verhoogt de efficiëntie van de zorg. Apparatuur kost echter ook geld en er zit een maximum aan de rekbaarheid van inzet van mensen. Eigen betalingen Risico afdekken en uitbreiding van curatieve mogelijkheden leiden tot kostenvermeerdering. Want meer zorg betekent kostenstijging. Waar ligt de grens voor wat we uit willen geven aan gezondheidszorg? Voor een deel van de zorg is er een eigen risico of eigen bijdrage. Wanneer je een deel van je zorg zelf betaalt, zal je afweging anders zijn dan wanneer je dat niet doet. Het maakt immers uit of iets gratis lijkt of dat je zelf een deel betaalt (meer zelf betalen = minder overbodige zorg). is of aanvullende uitgaven aan zorg tot evenredig veel extra baten leiden. Uitdagingen De uitdagingen waar we voor staan laten zich vertalen in het zoeken van mogelijkheden en bewegingen (pilotprojecten) die een antwoord geven op de volgende vragen: Hoe kunnen zorgverleners nog goedkoper werken (doelmatigheid)? Kan de kwaliteit of de hoeveelheid zorg omhoog zonder dat de kosten stijgen? Kan er minder (langdurige) zorg ‘gebruikt’ worden dan nu het geval is? Hoe voorkomen we onnodig zorggebruik of zorggebruik op de verkeerde plek (substitutie)? Hoe zorgen we ervoor dat er geen overbodige scans worden gemaakt? Of dat patiënten niet naar de Spoedeisende Hulp gaan als ze ook naar de huisartsenpost kunnen? Maar ook in de langdurige zorg stijgt de productiviteit dankzij het gebruik van technologie en nieuwe werkwijzen. Deze innovaties bieden kansen voor de toekomst.
8
2
STICHTING OOGG: STRATEGISCHE POSITIONERING
Om eerdergenoemde veranderingen voor elkaar te krijgen zijn een aantal bewegingen in gang gezet, die in de periode 2015-2018 hun beslag gaan krijgen. Zo vindt er een drietal gemeentelijke transities plaats: de WMO, de jeugdzorg en de wet langdurige zorg. Daarnaast is de inkoop en de financiering van de wijkverpleging gewijzigd en wordt ook de financiering van de huisartsenzorg veranderd. De inkoop van zorg vanuit de ziekenhuizen is ook vertaald naar een budgetbeperking over de komende vijf jaar. Alle genoemde beleidsveranderingen in de zorg gaan gepaard met kostenbesparing of bezuinigingen. Grofweg kunnen we de ingezette wijzigingen door overheid en zorgverzekeraars voor de komende jaren vertalen in de volgende drie hoofdlijnen:
Bezuinigen (gemeenten ontvangen 10-15% minder budget voor (jeugd)zorg per 2015 en ziekenhuizen zullen de komende jaren te maken krijgen met een fors afnemend budget).
Voorkomen van doorstroom naar duurdere zorg (Wet Langdurige Zorg, doelmatigheidsprojecten, ketenzorg in de eerste lijn, eigen kracht, keukentafelgesprekken sociaal domein, etc.)
Verplaatsen van zorg (substitutie van dure zorg naar goedkope zorg naar welzijn, taakherschikking, etc.)
Stichting OOGG Stichting OOGG zal met zorgverzekeraar Menzis een nieuw contract aangaan, waarbij 50% van de ROS ondersteuningsmiddelen beschikbaar is voor de basistaken en 50% van de middelen flexibel ingezet kunnen worden om gewenste bewegingen in de regio mogelijk te maken. Daarbij is Stichting OOGG in deze regio de preferred supplier. Stichting OOGG streeft ernaar de ondersteuningsmiddelen voor de regio Gelders Rivierenland en Gelders Vallei te behouden, aangezien dit gebied complex is in de voorziening van goede zorg: hoge score wat betreft laagopgeleide bevolking, verdeeld over kleine gemeenten en platteland, met grote stedenproblematiek als het aankomt op alcoholgebruik, allochtonenproblematiek en gezondheidsverschillen. Samenhang in de zorg is een essentiële voorwaarde voor de kwaliteit van zorg. Deze samenhang betreft de regionale samenhang in de eerstelijnszorg maar daarnaast ook de samenhang tussen eerstelijnszorg, tweedelijnszorg, AWBZ, gemeente en openbaar gezondheidszorgbeleid. Samenwerking met andere stakeholders in de regio zijn daarbij voorwaardelijk. Deze stakeholders zijn de eerstelijnszorgverleners, de gezondheidscentra, de zorggroepen, de wijkverpleging in zowel de intramurale als extramurale setting, de gemeenten en de ziekenhuizen in de regio. Stichting OOGG adviseert, ondersteunt en implementeert bij het verbeteren van doelmatigheid en substitutie in de regio, daar waar de eerstelijnszorg betrokken is. Dit doen we vanuit onze opgebouwde kennis en kunde van deze regio in samenhang met de naaste stakeholders. Omdat de complexiteit van de zorgvraag toeneemt, zal er steeds meer nadruk komen te liggen op een geïntegreerde benadering van de zorg. Naast de adviesfunctie, zal Stichting OOGG in toenemende mate proces- en projectmanagement uitvoeren. De regionale benadering van het landelijk ingezet beleid van overheid en zorgverzekeraars vraagt een vertaalslag naar informatie op maat en omzetting naar toepasbare bewegingen in de lokale/regionale situatie. Stichting OOGG is toegerust op deze begeleidings- en adviesfunctie in tijden van verandering. Het team bestaat uit hoog opgeleide adviseurs met een flexibel denkvermogen en kennis van de spelers in de regio. We leveren maatwerk en daar waar we kennis en kunde niet in huis hebben schakelen we deze in/schakelen we externe expertise in. 9
Doelstelling Doelstelling van Stichting OOGG is het bevorderen van de samenhang en kwaliteit in de geïntegreerde eerstelijnszorg in Gelders Rivierenland, Gelderse Vallei en de gemeente Zaltbommel. We ondersteunen zorgaanbieders en hun organisaties bij het tot stand brengen van een op elkaar afgestemd zorgaanbod. Het accent ligt daarbij op het wegnemen van knelpunten en het realiseren van kwalitatief hoogwaardige zorg. Visie Stichting OOGG formuleert eerstelijnszorg als laagdrempelig, die op wijk- of buurtniveau door monoof multidisciplinair georganiseerde zorgaanbieders geboden wordt. Het betreft zorg, die dichtbij huis verleend wordt, herkenbaar en toekomstbestendig is. De zorgaanbieders zijn het eerste aanspreekpunt voor de patiënt, die het uitgangspunt van de zorg is. Missie Onze missie is het versterken van de eerstelijnszorg. Dit opdat er een continue, nabije, toegankelijke, doelmatige en kwalitatief verantwoorde zorg aan de patiënt geleverd kan worden. Stichting OOGG verbindt, verbetert en versterkt de eerste lijn ten behoeve van samenhangende zorg in de buurt en regio. Doelgroepen In het kader van de huidige financiering (NZa-beleidsregel) bieden wij ondersteuning aan de volgende beroepsgroepen: apothekers, diëtisten, huisartsen, fysiotherapeuten, logopedisten, verloskundigen, oefentherapeuten Cesar/Mensendieck, eerstelijnspsychologen en maatschappelijk werkenden. De wijkverpleging zal hier waarschijnlijk in 2015 aan toegevoegd worden. Werkgebied Het werkgebied van Stichting OOGG bestaat uit zeven gemeenten in Gelders Rivierenland, vijf gemeenten in Gelderse Vallei en de gemeente Zaltbommel. Klanttevredenheid Ieder jaar vindt er een klanttevredenheidsonderzoek plaats door een onafhankelijk onderzoeksbureau. De resultaten hiervan vormen de input voor verdere verbetering van de dienstverlening. Gebruikers waardeerden Stichting OOGG de afgelopen keer met gemiddeld een 7,5. Dit is landelijk gezien een hoge waardering.
10
3
SPEERPUNTEN 2015 - 2018
Voor de periode 2015-2018 is met zorgverzekeraar Menzis de inzet van de ROS op de navolgende speerpunten overeengekomen:
Ouderenzorg
Chronische zorg
Afstemmen gemeenten en eerste lijn
Wijkverpleging
Basis GGZ, POH-GGZ
Geboortezorg
Zelfmanagement en e-health.
Deze speerpunten komen in de volgende hoofdstukken inhoudelijk aan bod. Om duurzame eerstelijnszorg in de toekomst in de regio door te laten ontwikkelen, zullen we een aantal specifiek te benoemen ontwikkelprojecten in de regio Gelders Rivierenland en in de regio Gelderse Vallei ondersteunen. Deze volgen uit de regionale zorgagenda en worden in de bijlage in concept benoemd. Daarnaast benoemen we de activiteiten, die vanuit het landelijk ROS-netwerk ontwikkeld worden. Dit alles om doelmatige, betaalbare zorg dichtbij de burger vorm te geven. Klantgerichte en vraaggestuurde zorg zijn aspecten, die meer aandacht behoeven bij de organisatie van de toekomstige zorg. De wens en mening van de patiënt mag bij de totstandkoming van afspraken over het zorgaanbod prominenter meegenomen worden. Zelfmanagement zal een belangrijke factor worden om de patiënt zijn eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. Het landelijk ROS-netwerk De ontwikkelingen in de zorg kennen een hoog tempo. Het is belangrijk om als ROS goed geïnformeerd te blijven en opgedane kennis en ervaring met specifieke trajecten/onderwerpen te delen. De ROS’en bundelen als landelijk dekkend netwerk hun krachten om in gezamenlijkheid hun kennis te vergroten op gemeenschappelijke dossiers, best practices te delen en producten te ontwikkelen. Het digitaal delen van informatie met andere landelijke partijen zal via een nieuw ingerichte landelijke ROS website plaatsvinden. Deze wordt gevuld met regionale initiatieven en voorbeelden (best practises). Stichting OOGG neemt deel aan het landelijk ROS-netwerk, rondom de actuele thema’s: werken in de wijk, geïntegreerde gebiedsanalyse en zelfmanagement. De ROS-Wijkscan is als middel binnen de geïntegreerde gebiedsanalyse door de ROS’en ontwikkeld. Databeheer van zorgaanbod en de te verwachten zorgvraag zijn belangrijke gegevens als de zorgverleners en de gemeente zich meer willen richten op ‘gerichtere zorg (en welzijn) in de wijk/ buurt’. De ROS-Wijkscan ouderenzorg is een doorontwikkeling. De ROS is dé partij om als integrale denker en handelaar, over zorg- en welzijnslijnen heen én met kennis van de regionale partijen, de verbindende procesrol te vervullen. In de volgende hoofdstukken staan de activiteiten beschreven die Stichting OOGG in 2015 zal uitvoeren.
11
12
4
DOELGROEP GERICHTE ACTIVITEITEN
4.1
Ouderen en wijkverpleegkundigen
Ontwikkelingen Per 1 januari 2015 vinden er grote veranderingen plaats in de AWBZ door de overheveling van een groot deel naar de Wet Langdurige Zorg (WLZ) en de Wet maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De verpleging en de verzorging thuis verlopen via de Zorgverzekeringswet (ZV). Daarnaast krijgt de wijkverpleegkundige een schakelfunctie tussen de huisartsenzorg en de zorg in de wijk. Ook de indicatiefunctie is bij de wijkverpleegkundige (hoger niveau) belegd. Stichting OOGG heeft een onafhankelijke positie in deze as huisarts - wijkverpleegkundige zorg - wijkteam. Zij ziet het als haar taak om daar waar partijen met elkaar willen samenwerken dit te faciliteren. Ouderenzorg Het aantal ouderen neemt toe. Mensen worden relatief steeds ouder en willen langer thuis blijven wonen. Dit maakt dat er steeds meer kwetsbare ouderen thuis wonen. Bij de zorg en begeleiding van kwetsbare ouderen zijn veel partijen betrokken, zowel in de sector zorg als in de sector welzijn en wonen. De samenwerking en afstemming tussen de partners in zorg, welzijn en wonen is nu nog onvoldoende. Dat uit zich onder andere in te late signalering van problemen, onduidelijkheid over coördinatie van zorg en gebrek aan preventie en nazorg. De wijkverpleegkundige krijgt hierin een belangrijke rol toebedeeld. Er moet nog uitgewerkt worden hoe dit lokaal georganiseerd wordt. In de regio Gelderse Vallei werken zorgverzekeraar Menzis, Ziekenhuis Gelderse Vallei, huisartsen en een specialist ouderengeneeskunde samen aan een regiovisie. De verwachting is dat ouderenzorg/osteoporose één van de speerpunten wordt in deze regio. In Rivierenland ligt het accent ook bij ouderen, aangevuld met eerstelijnsdiagnostiek. In 2015 is ook palliatieve zorg een aandachtsgebied vanuit OOGG. Palliatieve zorg is niet alleen zorg voor mensen met terminale kanker, maar ook zorg voor chronische patiënten (COPD, hartfalen en dementie) en zorg voor ouderen met meerdere aandoeningen. Lange termijn doelstelling Er is effectieve en efficiënte samenwerking tussen partners in zorg, welzijn en wonen, waarbij het doel is dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. De wijkverpleegkundige vormt een belangrijke schakel tussen zorg en welzijn. Activiteiten 2015
Businesscases schrijven voor plannen ouderenzorg.
Ondersteuning wijkverpleegkundigen bij de organisatie van de samenwerking in de wijk.
Ondersteuning wijkverpleegkundigen bij plannenwijkverpleegkundige zorg.
Faciliteren regionale afstemming over inrichting toekomstbestendige ouderenzorg.
Ondersteuning huisartspraktijken bij taakverdeling POH en wijkverpleegkundige.
Netwerk bijhouden: kaderhuisartsen ouderenzorg, managers V&V instellingen, managers thuiszorg.
Palliatieve netwerken in Gelders Rivierenland stimuleren tot substitutie projecten of doelmatigheidsprojecten. 13
4.2
Afstemming gemeenten en eerste lijn
De overheid stimuleert allerlei veranderingen, die uiteindelijk moeten leiden tot kwalitatief goede, betaalbare zorg. Om deze veranderingen succesvol door te voeren moeten de tweede, eerste en nulde lijn (public health) elkaar vinden. Hoe zij veranderingen regionaal door gaan voeren wordt afgestemd en maakt deel uit van de regionale zorgagenda. Ook gemeenten en eerstelijnszorg hebben elkaar nodig om de transities in het sociale domein door te voeren. Dit vraagt om afstemming van werkprocessen en een gezamenlijke zoektocht naar nieuwe werkwijzen, waarmee bezuinigingen gerealiseerd kunnen worden en tegelijkertijd burgers goed ondersteund worden bij hun vragen. Stichting OOGG monitort of er voldoende afstemming is tussen de verschillende partijen in de tweede, eerste en nulde lijn. Daar waar dit onvoldoende is, stimuleert Stichting OOGG betere afstemming. Lange termijn doelstellingen De professionals uit het sociale domein en uit de eerstelijnszorg kennen elkaar en benutten elkaars expertise in de dienstverlening aan de inwoners van een gemeente. De werkprocessen zijn op elkaar afgestemd. Activiteiten 2015
Gemeenten enthousiasmeren voor geïntegreerde gebiedsanalyses ten behoeve van de inrichting van gebiedsteams.
Ondersteunen van de eerstelijnszorg bij samenwerkingsafspraken met professionals uit het sociale domein in iedere gemeente in het werkgebied.
Stichting OOGG en GGD Rivierenland organiseren twee keer per jaar een bijeenkomst voor de regionale klankbordgroep ‘Samenwerking eerstelijnsgezondheidszorg en gemeenten’. In deze klankbordgroep worden kansen voor samenwerking tussen gemeenten en eerstelijns zorgaanbieders gemonitord, gecreëerd en benut.
4.3
GGZ
1 januari 2014 is de basis GGZ ingegaan. Per 1 januari 2015 wordt de Jeugdwet ingevoerd. Daarmee worden gemeenten verantwoordelijk voor alle jeugdzorg en dus ook de jeugd-GGZ. De eerstelijnspsychologen hebben zich zowel in Gelders Rivierenland als in Gelderse Vallei verenigd in zorggroepen. Deze zorggroepen vormen het aanspreekpunt voor gemeenten als het gaat om eerstelijns jeugd-GGZ. Lange termijn doelstelling De relevante stakeholders in de regionale GGZ-zorg stemmen onderling hun zorg af, ten behoeve van kwalitatief goede GGZ-zorg waarbij het uitgangspunt is dat patiënten doelmatig, kwalitatief goed en zo goedkoop mogelijk geholpen worden. Activiteiten 2015
Inzichtelijk maken van het gewijzigde aanbod aan GGZ-zorg in de regio Gelderse Vallei.
Voorzitten van bestuurlijke GGZ-platforms, waarin plannen gemaakt worden ter verbetering van de GGZ-zorg in de regio. 14
Ondersteunen van praktijkondersteuners GGZ bij het opzetten van multidisciplinaire netwerken in de Gelderse Vallei.
4.4
Ondersteunen van aanbieders GBGGZ bij het overnemen van taken uit SGGZ.
Geboortezorg
VSV Geboortezorg in Gelders Rivierenland en Gelderse Vallei We zien een versteviging in organisatiegraad van de verloskundigen in de eerste lijn als opmaat naar de toekomstontwikkeling van de integrale geboortezorg. Sterke ketenzorg in de geboortezorg is een stap op weg naar de integrale inkoop van de geboortezorg. Voor de eerstelijnsverloskundige zorg is in dit kader een goede aansluiting met de ketenpartners van belang en het voorkomen van overmedicalisering. 2014 stond in het teken van het begeleiden van de verloskundigenkringen in ons werkgebied naar een nieuwe rechtsvorm. Beide verloskundigenkringen werden een vereniging; ‘Maia’ in Gelderse Vallei en ‘Catena’ in Gelders Rivierenland. Met de formalisering van de samenwerking nemen beide verloskundigenverenigingen een duidelijke positie in binnen de geboortezorg. Het implementeren van het zorgpad ‘obesitas/gezonde gewichtstoename in de zwangerschap’ vond plaats in 2014 en kan in 2015 afgerond worden. Stichting OOGG heeft projectleiding hiervan. In 2015 neemt Stichting OOGG de begeleidende rol op zich bij de professionalisering van VSV+ en de programma’s in de ketenzorg in de regio Gelderse Vallei. Doel hiervan is dat de professionals in de geboortezorg; gynaecologen, verloskundigen, ziekenhuis en kraamzorg integrale zorg met hoge kwaliteit kunnen bieden. Activiteiten 2015
Technisch voorzitten van VSV+ in oprichting in Gelderse Vallei.
Adviseren van de werkgroepen die deelopdrachten uitwerken in het kader van de oprichting van VSV+ in Gelderse Vallei.
Consulteren van de samenwerkende verloskundigen in de verenigingen.
Deelnemen aan het landelijke ROS-netwerk Ouder- en kindzorg.
Beoogde resultaten 2015
VSV+ in Gelderse Vallei en Gelderse Vallei zijn beide operationeel en er worden in de werkgroepen thema’s nader uitgewerkt in afstemming van de ketenzorg tussen de deelnemende partijen.
De besturen van de verenigingen functioneren zelfstandig.
Stichting OOGG draagt bij aan het tot stand komen van tenminste een programma in de ketenzorg.
15
16
5
DOELGROEP OVERSTIJGENDE ACTIVITEITEN
5.1
GEZ-centra en lokale (multidisciplinaire) netwerken
Om de eerstelijnszorg efficiënt en effectief in te richten wordt ingezet op geïntegreerde eerstelijnszorg in de wijk. Het achterliggende idee is dat samenwerking tussen disciplines de kwaliteit van zorg verhoogt en er meer kansen zijn voor substitutie van de tweede naar de eerste lijn. Hiervoor zijn enerzijds lokale netwerken nodig. Anderzijds is afstemming nodig met het gemeentelijk beleid. Een andere variant is samenwerking onder één dak waar zorginhoudelijke afspraken worden gemaakt. Stichting OOGG levert een bijdrage aan het opzetten en ontwikkelen van dit soort eerstelijnscentra. Hierbij wordt intensief samengewerkt met Menzis. Lange termijn doelstelling Bijdragen aan de ontwikkeling van wijkgerichte geïntegreerde eerstelijnszorg via eerstelijnsgezondheidscentra waarbinnen multidisciplinair wordt samengewerkt. Activiteiten 2015
Implementeren van het GEZ-beleid en ondersteunen bij de projectleiding voor de eerstelijnscentra in oprichting, met als doel het maken van afspraken over besluitvorming, het opstellen van een procesplanning, ontwikkeling missie en visie en zorgaanbodplan.
Opzetten en uitvoeren van nieuwe samenwerkingsvormen binnen de GEZ, waaronder een overkoepelende GEZ-organisatie van alle eerstelijnszorgaanbieders in Veenendaal.
Ondersteuning van GEZ-centra bij de ontwikkeling van Business Cases.
Beoogde resultaten 2015 Het oprichten van een eerstelijnscentrum heeft een doorlooptijd van enkele jaren.
Er is een conceptmodel ontwikkeld voor nieuwe samenwerkingsvormen binnen de GEZ ter bespreking met Menzis. Er is een (meerjaren)overeenkomst gesloten tussen Menzis en betrokken zorgaanbieders in Veenendaal voor de totstandkoming van een GEZ-Veenendaal.
5.2
Gebiedsanalyse/wijkanalyse (ouderenzorg)
Zorg in de wijk/buurt De ROS-Wijkscan is een instrument dat gegevens over demografie, zorgvraag en zorgaanbod op een visueel aantrekkelijke manier op het niveau van de wijk/buurt in kaart brengt. Ook is het mogelijk aanvullende data in het instrument te integreren zodat een completer beeld van een bepaald gebied ontstaat (geïntegreerde gebiedsanalyse). De ROS-Wijkscan geeft op het gebied van de ouderenzorg aanvullende informatie over de wijzigingen, die op de wijk/ buurt afkomen. De ROS-Wijkscan geeft aanvullende informatie en inzicht in huidige en toekomstige ontwikkelingen in hun wijk op het gebied van zorgaanbod, zorgvraag en demografische ontwikkelingen. Stichting OOGG geeft analyse en toelichting bij het rapport zodat zorgaanbieders, thuiszorginstellingen en gemeenten de verbinding kunnen leggen tussen zorg en welzijn op wijkniveau.
17
Lange termijn doelstelling Het inzetten van de ROS-Wijkscan ouderenzorg bij diverse doelgroepen, zoals individuele zorgaanbieders en praktijken, multidisciplinaire samenwerkingsverbanden, gezondheidscentra, zorggroepen en gemeenten voor het genereren van informatie om de zorgvraag en het zorgaanbod op wijkniveau zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Activiteiten 2015
Actief inzetten van het ouderenrapport van de ROS-Wijkscan.
Interpreteren en terugkoppelen van de uitkomsten van de ROS-Wijkscan aan de opdrachtgever.
Optimaliseren van de standaardrapporten demografie, zorgvraag en zorgaanbod.
Deelnemen aan een landelijke werkgroep die de ROS-Wijkscan doorontwikkelt.
Beoogde resultaten 2015
Stichting OOGG zal minimaal vier ouderenrapporten maken. Ze heeft daarbij de rapportages voorzien van een interpretatie van de resultaten aan de opdrachtgevers. Zorgaanbieders en zorgorganisaties hebben, op basis van het inzicht dat zij mede op basis van de Wijkscan verkregen, zorgaanbod geformuleerd dat aansluit op de (toekomstige) zorgvraag in een regio.
5.3
Substitutie/zorg op de juiste plaats
Om de stijgende zorgkosten en dalende capaciteit in de zorg als gevolg van de toenemende vergrijzing op te vangen, is substitutie noodzakelijk. Onder substitutie wordt verstaan het doelgericht vervangen van een bestaand zorgtype, waarbij de oorspronkelijke functie vervuld blijft worden. De veronderstelling is daarbij dat substitutie doelmatigheidswinst oplevert onder gelijkblijvende of betere kwaliteit. Hierbij kan het gaan om het verplaatsen van zorg van de tweede naar de eerste lijn, maar ook van de eerste lijn naar preventieve activiteiten of zelfmanagement. De advisering en ondersteuningsactiviteiten van Stichting OOGG zijn er op gericht om deze bewegingen in de regio voor elkaar te krijgen, waarbij de eerstelijnspartijen ondersteuning krijgen om hierop voorbereid te zijn. Dit is voorwaardelijk voor de kans van slagen. Concrete activiteiten voor substitutie staan in de bijlage benoemd.
5.4
Gezonde leefstijl/voorkomen van zorg
Een gezondheidscentrum in de Gelderse Vallei heeft het plan opgevat een leefstijlprogramma te ontwikkelen om overgewicht bij kinderen te voorkomen. De volgende disciplines zijn hierbij direct betrokken: verloskundigen, huisartsen, diëtisten, fysiotherapeuten en het consultatiebureau. Lange termijn doelstelling (Aanstaande) jonge ouders worden geïnformeerd over het belang van een gezonde leefstijl en worden multidisciplinair begeleid rond de thema’s voeding, bewegen en opvoeding. Meer kinderen (en ouders) hebben een gezonde leefstijl, waardoor overgewicht minder voorkomt en er (later) minder zorg nodig is.
18
In het kader van dit project startte medio 2013 een voorstudie. In 2014 werd de voorstudie (fase 1 en 2) afgerond en startte fase 3; de verdere uitwerking van het leefstijlprogramma. Eind 2014 en begin 2015 vinden de scholingen/bijeenkomsten plaats ter voorbereiding op de start van het project. Planning is dat het project begin 2015 van start gaat. Activiteiten 2015
Uitwerken van de onderdelen van het leefstijlprogramma.
Organiseren van scholingen ter voorbereiding op de start van het leefstijlprogramma.
Organiseren van financiering voor het leefstijlprogramma.
Voorbereiden van onderzoek dat gekoppeld wordt aan leefstijlprogramma.
5.5
Zelfmanagement en E-health
Zelfmanagement Zelfmanagement koerst op een resultaat waarbij de patiënt meer verantwoording neemt voor zijn eigen leven, gezondheid en zorg. In deze nieuwe rolverdeling krijgen zowel patiënt als zorgaanbieder een andere taakverdeling en verantwoordelijkheid. Uit onderzoek blijkt dat een grotere betrokkenheid van de patiënt betere resultaten én een besparing op professionele zorg oplevert. Om optimale effecten te behalen is een omslag in denken nodig, zowel bij patiënten als bij zorgaanbieders. Patiënten moeten leren meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gezondheid. Zorgaanbieders moeten leren minder voor hun patiënten te zorgen en in plaats daarvan hun patiënten leren beter/meer voor zichzelf te zorgen. Dat druist veelal in tegen hun beroepshouding. Het betreft dus gedragsverandering bij zowel patiënt als zorgaanbieder. In 2015 zal Stichting OOGG het belang van het onderwerp zelfmanagement in trajecten stimuleren, om zodoende de patiënt optimaal te betrekken. Dit vindt plaats in samenwerking met Zorgbelang Gelderland. E-health E-health is het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg. Voorbeelden hiervan zijn: het meten en doorgeven via internet van bloedstollingswaarden door patiënten zelf, videocontact met thuiszorgmedewerkers, teleconsultatie door artsen en telemonitoring van patiënten met chronische aandoeningen. Op deelgebieden zijn er positieve ervaringen. E-health zal bij de introductie van de basis GGZ bij de psychologen geïntroduceerd worden. Er zijn vele varianten in ontwikkeling. Het is belangrijk dat onderzocht wordt op welke gebieden (problematieken) e-health ingezet kan worden als aanvulling op de reguliere professionele zorg. Stichting OOGG zal de zorggroepen in haar werkgebied desgewenst ondersteunen.
19
20
6
REGIONALE ZORGAGENDA
Zorg op de agenda Stichting OOGG communiceert op verschillende wijze met de eerstelijnszorgverleners met als voornaamste doel informatie- en kennisoverdracht. Dit doen wij middels publicatie in (vak)bladen, onze digitale nieuwsbrief, de website en het organiseren van bijeenkomsten. Daarnaast wordt Stichting OOGG gevraagd te spreken over de ontwikkelingen van de gezondheidszorg in de brede zin des woords (debat, college, workshop, gemeente ) etc. Relatiemanagement Stichting OOGG staat dagelijks in direct contact met eerstelijnszorgverleners, maar ook met de belangrijke stakeholders in het werkgebied op zowel uitvoerend als op bestuurlijk niveau. Het betreft de zorgverzekeraar, ziekenhuizen, zorggroepen, gezondheidscentra, beroepsverenigingen, GGD, gemeenten, Zorgbelang, AWBZ-instellingen en thuiszorginstellingen. De eerstelijnszorg heeft in toenemende mate binding met de sectoren welzijn, wonen en zorg van de gemeenten en daarnaast met AWBZ en GGZ- en verpleeg- en verzorgingsinstellingen. De huisarts is een spil in de initiatieven in de wijk en daarom een belangrijke gesprekspartner. Op de Kringvergaderingen Huisartsenzorg/RHV informeert Stichting OOGG de huisartsen over de nieuwste ontwikkelingen en in Gelderse Vallei sluit zij aan bij het eerste- en tweedelijns overleg met het ziekenhuis. Accountmanagement De adviseurs van Stichting OOGG zijn goed geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen en trends binnen de eerstelijns beroepsgroepen en delen deze informatie. Er vindt structureel overleg plaats met de beroepsgroepen. Stichting OOGG heeft contact met stakeholders om de dwarsverbanden in de regio te faciliteren ten behoeve van de regionale zorgagenda. Stichting OOGG is voorzitter van beide platforms met alle GGZ-gremia in de keten en voorzitter van de klankbordgroep Zorggroep/GGD/gemeenten om de aansluiting van de transities communicatief vorm te geven. Substitutie/zorg op de juiste plaats Om de stijgende zorgkosten en dalende capaciteit in de zorg als gevolg van de toenemende vergrijzing op te vangen, is substitutie noodzakelijk. Onder substitutie wordt verstaan het doelgericht vervangen van een bestaand zorgtype, waarbij de oorspronkelijke functie vervuld blijft worden. De veronderstelling is daarbij dat substitutie doelmatigheidswinst oplevert onder gelijkblijvende of betere kwaliteit. Hierbij kan het gaan om het verplaatsen van zorg van de tweede naar de eerste lijn, maar ook van de eerste lijn naar preventieve activiteiten of zelfmanagement. De advisering en ondersteuningsactiviteiten van Stichting OOGG zijn er op gericht om deze bewegingen in de regio voor elkaar te krijgen, waarbij de eerstelijnspartijen ondersteuning krijgen om hierop voorbereid te zijn. Dit is voorwaardelijk voor de kans van slagen.
21
Regionale zorgagenda Naast de regiofoto, die in getal, beeld en beschrijving is opgesteld van regio Gelders Rivierenland en regio Gelderse Vallei, zal er een regionale agenda gemaakt worden. Daartoe zullen alle stakeholders geïnterviewd worden, zodat de kansen, mogelijkheden en knelpunten door de stakeholders in de regio Gelders Rivierenland en Gelderse Vallei in beeld worden gebracht. De activiteiten in het kader van de regioagenda zijn gericht op of zorgvernieuwing en/ of doelmatigheidsverbetering van de zorg of op het bevorderen van verplaatsing van zorg van de tweede naar de eerste lijn én van de eerste lijn naar preventie en zelfmanagement (substitutie). Een aantal initiatieven in Regio Rivierenland en regio Gelderse Vallei voor de periode 2015-2018 is in beeld gebracht in de bijlage. De bijlage wordt nog besproken met het regioteam van de zorgverzekeraar Menzis. In de komende jaren zullen jaarlijks initiatieven afgerond en nieuwe toegevoegd worden.
22
BIJLAGE
Regio Gelders Rivierenland en Gelderse Vallei 2015 (-2018)
23
De nadere uitwerking ten behoeve van een regionale zorgagenda Omschrijving
Om te komen tot zinnige en betaalbare zorg op de juiste plek, brengen de ROS’en regio Midden in beeld. Naast een geïntegreerde gebiedsanalyse vindt er momenteel ook een inventarisatie bij de belangrijkste stakeholders plaats. Beide bronnen zijn aanvullend op elkaar en brengen de uitgangssituatie van regio Midden in beeld. De uitkomsten vormen voor Regio Midden van Menzis de basis voor stimulering en bijsturing op de gewenste regionale bewegingen in de komende jaren.
Resultaat
De uitvoering van projecten die bijdragen aan zinnige en betaalbare zorg op de juiste plek.
Tussentijdse
1.
Een regionale agenda waarin beschreven staat welke partijen zich op welke thema’s of onderwerpen, committeren aan het realiseren van zinnige en betaalbare zorg op de juiste plek.
2.
Begeleiding van de partijen bij de gezamenlijke uitwerking van plannen en business cases voor projecten die bijdragen aan zinnige en betaalbare zorg op de juiste plek. Uitwerking vindt onder andere plaats in bestaande platforms, zoals GGZ-platforms, het eerste tweedelijns platform Gelderse Vallei.
3.
Aansturing en begeleiding van de concrete projecten. Naar verwachting zullen deze projecten zich vooral richten op de thema’s: transmurale zorg, ouderenzorg en GGZ.
doelstelling door inzet ROS OOGG
Daar waar de projecten nu al uitkristalliseren, zijn ze opgenomen in onderstaand overzicht.
24
Substitutie Omschrijving
Om zorgvernieuwing – en substitutie van zorg (2e lijn – 1e lijn) mogelijk te maken, is het een voorwaarde om initiatieven met potentie te ondersteunen.
Resultaat 1
In Gelderse Vallei zullen 450 patiënten van 50 jaar en ouder die met een fractuur op de SEH zijn binnengekomen niet meer naar de osteoporosekliniek in het ziekenhuis gaan, maar in de eerste lijn worden gediagnosticeerd en behandeld, waardoor deze zorg niet in de tweede lijn terecht komt.
Tussentijdse doelstelling door Inzet ROS OOGG
Resultaat 2
In afstemming met betrokken partijen: -
Opstellen van een projectplan en implementatieplan Ondersteunen door het opstellen van de business case Projectleiding
Mogelijk project: Multidisciplinaire afspraken en fysiotherapeutische revalidatie in de eerste lijn na heup/knieoperatie bij een nader uit te werken aantal patiënten in 2015.
Tussentijdse doelstelling door
Mogelijk: In afstemming met betrokken partijen: -
Inzet ROS OOGG -
Onderzoeken mogelijkheden verschuiving Aanvullende Verzekering en Basisverzekering Ondersteunen door het opstellen van de business case Opstellen van een project- en implementatieplan Projectleiding
25
Substitutie Omschrijving
Integrale geboortezorg tussen verloskundigen en gynaecologen is op termijn een gewenste ontwikkeling. Door afstemming in de keten worden dubbele zorgkosten dan vermeden.
Resultaat 1
In Gelders Rivierenland gaan alle verloskundigen, kraamzorginstellingen en de gynaecologen van Ziekenhuis Tiel in het komend jaar de afspraken en samenwerking uitwerken (berekeningen maken) naar een integraal tarief voor de geboden verloskundige zorg vanuit deze regio.
Tussentijdse doelstelling
Daar waar gewenst en gevraagd advisering bij: -
door inzet ROS OOGG
-
Uitwerken van afspraken in de keten tussen bovenstaande genoemde partijen. Ondersteunen door het opstellen van de business case Opstellen van een projectplan en implementatieplan.
Deze koplopers kunnen als voorbeeld voor begeleiding bij andere trajecten gelden.
Resultaat 2
In de Gelderse vallei onderzoeken dezelfde genoemde partijen in welke vorm zij hun samenwerking verder vormgeven. Een samenwerkingsovereenkomst is inmiddels getekend.
Tussentijdse
Stichting OOGG vervult het voorzitterschapsfunctie van deze werkgroep.
doelstelling
Deze functie kan voortgezet worden of in een latere fase tot “projectleider”
door
omgevormd worden.
Inzet ROS OOGG
26
Substitutie Omschrijving
In Gelders Rivierenland en in de Gelderse vallei speelt een dubbele vergrijzingsproblematiek. Door een goede afstemming van zorg in de wijk e
rondom de oudere, wordt voorkomen dat ouderen van de 2 lijnszorg gebruik maken, doordat zij het in de eerstelijns zorg in de buurt ontvangen. Resultaat 1
Alle inwoners van Rivierenland kunnen een beroep blijven doen op de huisartsvoorziening die lokaal is georganiseerd.( Zie PvA “Ouderenzorg Zorggroep Gelderse Rivieren).
Tussentijdse
Ondersteuning van de 56 deelnemende individuele huisartsen in de
doelstelling
voorwaardelijke sfeer om de fasegewijze instroom tot het project “Ouderenzorg
door
Rivierenland” mogelijk te maken.
inzet ROS OOGG
Resultaat 2
Mogelijk: De palliatieve patiënten in de Gelderse Vallei worden beter geholpen in de eerste lijn. Er is een afname van het aantal patiënten dat gebruik maakt van de palliatieve poli van het ziekenhuis en er is een betere afstemming tussen alle betrokken zorgaanbieders.
Tussentijdse
Mogelijk: Ondersteuning bij het opzetten van een business case;
doelstelling
projectbegeleiding bij afspraken tussen tweede en eerste lijn over voorkomen van
door inzet ROS
tweedelijnszorg en indien nodig terug verwijzing naar eerste lijn.
OOGG
Substitutie Omschrijving
Om zorgvernieuwing – en substitutie van zorg (2e lijn – 1e lijn) mogelijk te maken, is het een voorwaarde om initiatieven met potentie te ondersteunen.
Resultaat
De onderwerpen waarop Ziekenhuis Rivierenland in Tiel en het ECT Tiel gezamenlijk de te substitueren zorg vorm willen geven, zullen opnieuw in afstemming met Menzis gedefinieerd worden in het licht van de huidige tijdgeest.
Tussentijdse
Na bovengenoemde heroriëntatie zal Stichting OOGG de projectleiding van
doelstelling door
minimaal een werkgroep op zich nemen om tot de gewenste transmurale
inzet ROS
afspraken en zorgpaden van tweede- naar eerstelijnszorg te komen.
OOGG
27
Doelmatigheid en Substitutie Omschrijving
Om zorgvernieuwing – en substitutie van zorg (tweede lijn naar eerste lijn) mogelijk te maken, is het een voorwaarde dat er samenwerkingsverbanden/netwerken ontstaan binnen de eerste lijn. Het oprichten van multidisciplinaire samenwerkingsverbanden ( al dan niet virtueel) tussen samenwerkende eerstelijnspartners draagt bij aan schaalvergroting als basis waarop substitutie en implementatie plaats kan vinden.
Resultaat 1
Er wordt een nieuw (virtueel ) GEZ samenwerkingsverband in Veenendaal opgericht, met juridische entiteit en een aanspreekbare rechtspersoon, waardoor de samenwerking multidisciplinair ingezet wordt.
Tussentijdse
In 2015 wordt onder projectbegeleiding van Stichting OOGG opgeleverd: een
doelstelling
visie, een juridische rechtsvorm; Samenwerkingsverbanden in oprichting hebben
Door inzet ROS
lokale (data) informatie beschikbaar over ‘hun gebied’ waarin zij acteren
OOGG
(Wijkscan); deze wordt door de ROS OOGG aangeboden. Er vindt Veenendaalbrede afstemming plaats over innovatieve zorgprogramma’s die onderbouwd zijn met positieve business cases. In 2016 en 2017 worden de zorgprogramma uitgewerkt en breed ingezet.
Resultaat 2
Mogelijk project: Er wordt in Culemborg een GEZ centrum opgericht.
Doelmatigheid Omschrijving
Multidisciplinaire samenwerkingsverbanden kennen elkaars aanbod binnen dezelfde regio vaak onvoldoende. Daardoor wordt de cliënt onnodig met dubbele handelingen geconfronteerd. De basis waarop substitutie en implementatie plaats kan vinden is veelal gelegen in het stroomlijnen van de zorg van de samenwerkende eerstelijnspartners.
Resultaat
De psychosomatische zorg in de eerste lijn in Veenendaal wordt zodanig gestroomlijnd, dat patiënten een multidisciplinair zorgplan krijgen waardoor zij minder gebruik gaan maken van zorg (minder ‘shoppen’)
Tussentijdse
In 2015 – 2016 wordt door Stichting OOGG op basis van de verzamelde
doelstelling
gegevens door de psychosomatiek werkgroep in Veenendaal een Business Case
door inzet ROS
opgesteld. Bij een positief resultaat wordt deze werkwijze breed ingezet binnen
OOGG
Veenendaal.
28
Zorgvernieuwing Omschrijving
Om zorgvernieuwing – en substitutie van zorg (tweede – eerste lijn)mogelijk te maken, is het een voorwaarde dat er beginnende ideeën ondersteund worden, om tot zorginnovatie te komen. Via de samenwerkingsverbanden is het mogelijk om in segment 3 van de huisartsenfinanciering zorgvernieuwingstrajecten af te spreken welke leiden tot substitutie van zorg.
Resultaat
Solistisch opererende zorgaanbieders die kansrijke ideeën hebben ten aanzien van zorgvernieuwing, zoeken lokale samenwerking om deze ideeën verder te ontwikkelen.
Tussentijdse
Solistische zorgaanbieders die actief zorgvernieuwing gestalte willen geven,
doelstelling
worden ondersteund in visieontwikkeling, netwerkontwikkeling en verdere
door inzet ROS
uitwerking in de haalbaarheid van hun (innovatief) idee.
OOGG
29
