Consumptief krediet In dit onderdeel wordt de lezer inzicht verschaft in het onderwerp ‘consumptief krediet’.
Consumptief krediet
De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde:
• de situaties waarvoor consumptief krediet bedoeld is
• de verschillende vormen van consumptief krediet
• de factoren die een rol spelen bij het verlenen van een consumptief krediet
160
Inleiding Koen en Miranda willen heel graag met zijn tweeën een maand op reis, het liefst zo ver mogelijk. Ze hebben allebei een baan, genoeg vrije dagen en grote plannen, alleen hebben ze weinig geld gespaard. Een hypotheek kunnen ze niet afsluiten voor de financiering
Consumptief krediet is een lening die gebruikt wordt voor consumptieve doeleinden. Hiermee wordt de aanschaf van goederen en diensten (zoals witgoed, een auto, een vakantie, een boot) bedoeld. We onderscheiden twee verschillende manieren van krediet verstrekken:
•
G oederenkrediet Hierbij ontvangt de consument een product ofwel consumptiegoed. Het product is een bepaald bedrag in geld waard. Dit bedrag moet de consument terugbetalen.
• G e l d k r e d i e t Hierbij leent de kredietnemer een bepaald geldbedrag. De kredietnemer kan zelf bepalen wat hij met het geld koopt.
De kredietnemer (de klant) kan een lening rechtstreeks aanvragen bij verschillende kredietverstrekkers:
• Banken
• Creditcardmaatschappijen Deze nemen de betalingsverplichtingen van de klant over en rekenen later met hem af. Dit wordt ook wel cardkrediet genoemd.
• Postorderbedrijven Wa n n e e r d e k l a n t e e n a a n k o o p b i j e e n p o s t o r d e r b e d r i j f g e s p r e i d k a n b e t a l e n d a n i s h e t p o s t o r d e r b e d r i j f e e n k r e d i e t v e r s t r e k k e r. D e m o g e l i j k h e i d t o t g e s p r e i d betalen heet dan postorderkrediet.
• S o c i a l e k r e d i e t i n s t e l l i n g e n , z o a l s d e G e m e e n t e l i j k e k r e d i e t b a n k ( G K B ) . D e z e hebben een
sociale functie en verstrekken onder andere kredieten aan bepaal-
de doelgroepen, bijvoorbeeld mensen met lage inkomens of met een ongunstig (krediet)verleden.
• Financieringsmaatschappijen Dit zijn de overige kredietverstrekkers die niet tot de banken behoren, zoals bijvoorbeeld leasemaatschappijen.
Een krediet kan zoals gezegd door middel van direct writing maar ook via een tussenpersoon worden afgesloten. Bij consumptief krediet kan hier niet alleen gedacht worden aan gespecialiseerde kredietbemiddelaars en assurantietussenpersonen, maar ook aan detailhandelaren, zoals autodealers en witgoedaanbieders.
161
Consumptief krediet
van hun vakantie. Wat nu?
De kredietnemer betaalt voor de lening een kredietvergoeding, die bestaat uit een rentepercentage en een deel kostenvergoedingen voor de kredietverstrekker (onder andere voor de kosten van het beschikbaar hebben van geld, administratiekosten en verkoopkosten). Ook moet de kredietnemer op een gegeven moment het geleende geld aflossen (terugb e t a l e n ) . H i e r v o o r z i j n v e r s c h i l l e n d e m o g e l i j k h e d e n , o o k w e l a f l o s s i n g s c h e m a ’s
Consumptief krediet
genoemd, die verschillen per kredietvorm.
162
Vormen van consumptief krediet Er zijn drie vormen van consumptief krediet:
1. Aflopend krediet
2. Doorlopend krediet
3. Rekening-courant krediet
Een aflopend krediet is een lening die gedurende een vaste looptijd in vaste maandelijkse termijnen tegen een vast rentepercentage terugbetaald wordt. Er wordt dan volgens een annuïteitenschema afgelost. Kenmerkend hiervoor zijn de volgende vaststaande factoren:
• d e l o o p t i j d v a n d e l e n i n g ( h e t a a n t a l m a a n d e n w a a r i n d e l e n i n g m o e t z i j n
• h e t t e r m i j n b e d r a g ( o o k w e l d e ‘ a n n u ï t e i t ’ ) , d i t i s h e t v a s t e b e d r a g a a n r e n t e e n
afgelost), deze bedraagt meestal 6 maanden tot 5 jaar; aflossing dat de kredietnemer (meestal) maandelijks aan de kredietverstrekker betaalt;
• d e k r e d i e t s o m ( h e t g e l e e n d e b e d r a g ) , d e z e d i e n t i n z i j n g e h e e l t e w o r d e n opgenomen bij het aangaan van de lening.
Bij aflossing van een aflopend krediet (dus volgens een annuïteitenschema) wordt alleen rente betaald over het deel van de lening dat nog niet is afgelost. In het maandelijkse bedrag neemt daarom het rentedeel af en het aflossingsdeel toe, naarmate de looptijd verstrijkt. De bedragen die gedurende de looptijd door de kredietnemer worden afgelost, kunnen niet opnieuw worden opgenomen. In onderstaande grafiek is weergegeven hoe gedurende de looptijd de samenstelling
Bruto maandlasten
van het termijnbedrag verandert.
Aflossingsdeel
Rentedeel
Looptijd Een aflopend krediet kan ook als een aflossingsvrije lening zijn afgesloten. In dit geval betaalt de kredietnemer gedurende de looptijd van de lening alleen rente en lost hij de lening ineens af aan het eind van de looptijd.
163
Consumptief krediet
1. Aflopend krediet
Om het geld voor deze aflossing te verkrijgen betaalt de kredietnemer elke maand een premie of stort hij geld; de kredietvormen hiervoor zijn:
• E e n s p a a r k r e d i e t l e n i n g . H i e r b i j w o r d t n a a s t r e n t e b e t a l i n g o v e r h e t o p g e n o m e n bedrag, iedere maand een premie voor een kapitaalverzekering betaalt. De verzekeraar belegt deze premie vervolgens in effecten. Met het opgebouwde bedrag verwacht de kredietnemer aan het eind van de looptijd, de lening ineens af te lossen. Een risico hierbij is dat de beleggingen via de kapitaalverzekering
Consumptief krediet
ongunstig uitpakken en er voor de kredietnemer niet voldoende kapitaal is opgebouwd om zijn lening af te lossen.
• E e n b e l e g g i n g s k r e d i e t . H i e r b i j b e l e g t d e k r e d i e t n e m e r n i e t v i a e e n v e r z e k e ring, maar rechtstreeks via een beleggingsrekening waarop hij eenmalig of maandelijks een bedrag stort. De kredietnemer verwacht met het resultaat op de beleggingen zijn lening af te lossen. Ook hierbij geldt dat de beleggingsresultaten kunnen tegenvallen en dat daarom de kredietnemer een risico loopt om met schulden te blijven zitten.
Een veelvoorkomend aflopend krediet is de Persoonlijke Lening (PL). Deze heeft meestal een kredietsom tussen € 1.500 en € 50.000. Bij het afsluiten van kredieten gekoppeld aan beleggingen (spaarkredietleningen of beleggingskredieten) dient de kredietgever een financiële bijsluiter aan de kredietnemer te overhandigen. Dit is een brochure met daarin informatie over het product, de kosten, het verwachte rendement en het risico. Naast aflopende kredieten met een specifiek bestedingsdoel zijn er ook doorlopende kredieten, die bedoeld zijn voor perioden waarin de geldbehoefte van de klant groter is dan gemiddeld. 2. Doorlopend krediet Bij een doorlopend krediet is weinig van tevoren vastgelegd, wel wordt een kredietlimiet afgesproken. Dit is het maximale bedrag dat geleend kan worden. De kredietnemer kan bij een doorlopend krediet zelf bepalen hoeveel hij hiervan daadwerkelijk leent.
• D e l o o p t i j d i s o n b e p a a l d ( t o t d a t e e n v a n d e p a r t i j e n o p z e g t ) ;
• D e r e n t e i s v a r i a b e l , d a t w i l z e g g e n a f h a n k e l i j k v a n d e m a r k t r e n t e . E r w o r d t alleen betaald over het daadwerkelijk opgenomen (geleende) bedrag;
• A f l o s s i n g v a n h e t d o o r l o p e n d k r e d i e t g e b e u r t i n d e l e n , z o a l s a f g e s p r o k e n b i j h e t aangaan van de lening, bijvoorbeeld door:
• m a a n d e l i j k s e b e t a l i n g v a n e e n p e r c e n t a g e v a n d e k r e d i e t l i m i e t ; o f
• m a a n d e l i j k s e b e t a l i n g v a n e e n p e r c e n t a g e v a n h e t d a a d w e r k e l i j k g e l e e n d e
• e e n a a n t a l m a a n d e n / j a r e n a l l e e n m a a n d e l i j k s e r e n t e b e t a l i n g e n g e e n a f l o s -
bedrag; sing, daarna betaling van een percentage van het daadwerkelijk geleende bedrag.
164
De kredietnemer kan binnen de afgesproken limiet geld opnemen en aflossen wanneer hij wil. Doorgaans is de limiet tussen € 1.500 en € 50.000. Bij sommige doorlopende kredieten heeft de kredietnemer een pinpas om met het geleende geld te betalen of om het op te nemen bij geldautomaten.
Vo o r b e e l d d o o r l o p e n d k r e d i e t Petra heeft een doorlopend krediet bij haar bank afgesloten en Consumptief krediet
heeft met de bank een kredietlimiet van € 20.000 afgesproken. De huidige marktrente is 2.2%. Petra heeft afgesproken dat zij maandelijks 2.1% aflossing betaalt en hiernaast rente alleen over het daadwerkelijk geleende bedrag. I n n o v e m b e r n e e m t z i j € 1 3 . 0 0 0 o p . Ve r v o l g e n s l e e n t z i j b e g i n december nog € 5.000. Zij betaalt over de maand november dan het volgende aan de bank: 0.022 * € 13.000 = € 286 rente en 0.021 * € 13.000 = € 273 aflossing, dus in totaal € 559. Over december is zij de bank verschuldigd: (€ 13.000 + € 5.000 - € 273) * 0.022 = € 390 rente en 0.021 * 17727 = € 372 aflossing, dus in totaal € 762.
3. Een rekening-courant krediet Een rekening-courant krediet is een krediet dat aan een bankrekening is gekoppeld en wordt daarom ook wel debetfaciliteit of salariskrediet genoemd. Hierbij geeft de bank toestemming aan de klant om voor een bepaald bedrag ‘rood’ te staan (een negatief saldo te hebben). Bij een rekening-courant krediet is er geen sprake van een looptijd of een termijnbedrag, maar is de lening aan de bankrekening van de kredietnemer verbonden. De bank en rekeninghouder spreken samen de kredietlimiet af, waarvan de rekeninghouder vervolgens naar eigen behoefte gebruik kan maken. Kredietverstrekkers stellen verschillende voorwaarden aan het verstrekken van een rekening-courant krediet. Hierbij kan gedacht worden aan de voorwaarde dat de kredietnemer minstens eenmaal per maand of per drie maanden een positief bankrekeningsaldo heeft of dat iedere maand een bepaald percentage van de kredietlimiet op d e b e t a a l r e k e n i n g w o r d t g e s t o r t . Vo o r e e n h o g e k r e d i e t l i m i e t ( v a a k i s h e t m a x i m u m op 50.000 euro gesteld) is doorgaans vereist dat er maandelijks een hoog bedrag aan inkomen op de rekening binnenkomt. De rente is variabel (afhankelijk van de marktrente) en wordt elk kwartaal of half jaar betaald over het geleende bedrag. Dat de rente bij een Persoonlijke Lening (aflopend krediet) vaststaat gedurende de looptijd, betekent niet dat deze altijd lager is dan de rente bij een doorlopend krediet. Ook is een aflopend krediet minder flexibel dan een doorlopend of rekening-courantkrediet met betrekking tot opnemen en aflossen.
165
Kredietvorm
Vo o r b e e l d e n f i n a n c i e r i n g s d o e l
Aflopend
Aanschaf vakantiereis Aanschaf auto
Doorlopend
Financiering langdurig opknappen van boot
Rekening-courant
Extra bestedingsruimte tijdens een vakantie of decembermaand
Consumptief krediet
De theoretische looptijd van een krediet is het aantal maanden dat het termijnbedrag betaald moet worden om het krediet volledig af te lossen, waarbij wordt uitgegaan van een vaste rente en opname in een keer van het krediet (zoals bij doorlopende kredieten). Bij andere kredieten wijkt door afwijkende opnames, extra aflossingen, achterstanden en veranderingen van het rentepercentage de daadwerkelijke looptijd af van de theoretische looptijd. Het contractbedrag is het totale bedrag dat moet worden betaald aan de kredietvers t r e k k e r, d i t i s d e k r e d i e t s o m p l u s k r e d i e t v e r g o e d i n g . De uitstaande schuld of restschuld is de kredietsom minus de aflossingen. In de ideale situatie sluiten de looptijd van het krediet en de levensduur van het bestedingsdoel (het aangeschafte of aan te schaffen goed) op elkaar aan, zodat niet nog moet worden afgelost terwijl het goed al niet meer gebruikt kan worden.
166
Relevante factoren bij het verlenen van consumptief krediet Alvorens een consumptief krediet verleend kan worden aan een persoon, zal de kredietverstrekker moeten beoordelen of de kredietvrager hiervoor geschikt is (of hij k r e d i e t w a a r d i g i s ) . H i e r t o e d i e n t d e k r e d i e t v r a g e r, v a a k v i a e e n a a n v r a a g f o r m u l i e r ( o p papier of internet), een aantal gegevens aan de kredietverstrekker door te geven: • P e r s o o n s g e g e v e n s .
• E e n g e l d i g i d e n t i t e i t s b e w i j s .
• H e t d o e l v a n h e t k r e d i e t e n d e g e w e n s t e k r e d i e t s o m .
• F i n a n c i ë l e g e g e v e n s .
• G e g e v e n s o v e r p e r s o o n l i j k e s i t u a t i e v a n d e k r e d i e t v r a g e r.
Om aan de hand hiervan de kredietwaardigheid van de kredietvrager te bepalen, wordt onder meer gekeken naar:
• D e f i n a n c i ë l e p o s i t i e v a n d e k r e d i e t v r a g e r. H i e r b i j k a n g e d a c h t w o r d e n a a n :
• d e h o o g t e e n d e b r o n v a n i n k o m s t e n v a n d e k r e d i e t v r a g e r. Va a k w o r d t gevraagd om een loonstrook, een werkgeversverklaring of een belastingaangifte als bewijs hiervan;
• h e t a a n t a l l e n i n g e n o f s c h u l d e n d a t d e k r e d i e t v r a g e r h e e f t ;
• e v e n t u e l e a l i m e n t a t i e v e r p l i c h t i n g e n v a n d e k r e d i e t v r a g e r ;
• h e t b e t a l i n g s v e r l e d e n v a n d e k r e d i e t v r a g e r. Aan de hand van de inkomsten en uitgaven van de kredietvrager wordt zijn betalings- of aflossingscapaciteit (het bedrag dat hij maandelijks kan aflossen zonder betalingsproblemen) bepaald. Bij het vaststellen van de betalingscapaciteit wordt niet het volledige inkomen meegeteld maar wordt een aantal inkomensbestanddelen bij elkaar opgeteld, (eventuele bonussen bijvoorbeeld niet).
• D e h a n d e l i n g s b e k w a a m h e i d v a n d e k r e d i e t v r a g e r.
• D e p e r s o o n l i j k e o m s t a n d i g h e d e n v a n d e k r e d i e t v r a g e r ( w a a r o n d e r h e t i n k o m e n van een eventuele levenspartner). Hiertoe kan om een gezondheidsverklaring gevraagd worden door de kredietvers t r e k k e r.
• D e l e e f t i j d v a n d e k r e d i e t v r a g e r : d e k r e d i e t n e m e r m o e t 1 8 j a a r o f o u d e r z i j n e n i n v e r b a n d m e t d e a f l o s s i n g v a a k j o n g e r d a n b i j v o o r b e e l d 6 5 j a a r.
167
Consumptief krediet
Vo o r b e e l d a f l o s s i n g s c a p a c i t e i t Bram wil een krediet aanvragen. Hij heeft een netto maandelijks inkomen van € 2 . 3 0 0 . H i j b e t a a l t e l k e m a a n d € 7 5 0 a a n h u u r, i n c l u s i e f g a s , l i c h t e n w a t e r. Hiernaast betaalt hij € 200 alimentatie aan zijn ex-vrouw en besteedt hij ongeveer € 1.000 aan zijn eigen levensonderhoud per maand. De aflossingscapaciteit van een kredietvrager is te bepalen door zijn maandelijkse
Consumptief krediet
vaste lasten van zijn maandelijkse inkomsten af te trekken. Bram zijn aflossingscapaciteit is derhalve € 350 (2.300 – 750 – 200 – 1.000).
Iedere kredietverstrekker moet volgens de wet deze zaken beoordelen aan de hand van g e g e v e n s v a n h e t B u r e a u K r e d i e t R e g i s t r a t i e ( B KR ) . Kredietinstellingen maken doorgaans gebruik van credit-scoring-systemen. Hierbij wordt op basis van de gegevens van de kredietvrager een profiel opgesteld. Dit profiel wordt door het systeem statistisch vergeleken met de kredietwaardigheid van consumenten met eenzelfde profiel. Op basis hiervan krijgt de kredietvrager een aantal punten toegekend, het totaal aantal punten is de creditscore (een numerieke index die een inschatting weergeeft van iemands financiële kredietwaardigheid) van de k r e d i e t v r a g e r. K r e d i e t i n s t e l l i n g e n g e b r u i k e n d e z e c r e d i t s c o r e o m b i j v o o r b e e l d d e a a n vraag te beoordelen en om kredietlimieten vast te stellen. Wa n n e e r d e k r e d i e t v r a g e r e n k r e d i e t v e r s t r e k k e r b e s l u i t e n m e t e l k a a r i n z e e t e g a a n , gaan zij een kredietovereenkomst aan. In deze overeenkomst zijn onder meer de volgende elementen opgenomen:
• d e b e t r o k k e n p a r t i j e n ( d e k r e d i e t n e m e r, d e k r e d i e t g e v e r e n e v e n t u e e l e e n bemiddelende partij/tussenpersoon).
• d e k r e d i e t s o m .
• d e l o o p t i j d v a n h e t k r e d i e t .
• d e m o g e l i j k h e d e n w a t b e t r e f t o p n a m e .
• d e a f s p r a k e n o m t r e n t r e n t e e n a f l o s s i n g , z o a l s :
• h e t k r e d i e t t a r i e f ( d i t k o m t h i e r n a a a n b o d ) ;
• h e t t e r m i j n b e d r a g ;
• d e b e t a a l m o m e n t e n ;
• d e m a n i e r v a n b e t a l e n ;
• d e r e g e l s o m t r e n t v e r v r o e g d a f l o s s e n ;
• d e g e v o l g e n v a n b e t a l i n g s a c h t e r s t a n d ( d i t k o m t h i e r n a a a n b o d ) ;
• d e e v e n t u e l e z e k e r h e d e n ( d i t k o m t h i e r n a a a n b o d ) .
• d e A l g e m e n e Vo o r w a a r d e n v a n d e k r e d i e t g e v e r.
De kredietovereenkomst dient door de kredietgever te worden opgenomen in de kredietadministratie; per kredietnemer wordt een dossier aangemaakt en bijgehouden.
168
Oversluiten Ve e l k r e d i e t v e r s t r e k k e r s b i e d e n d e m o g e l i j k h e i d a a n n i e u w e k l a n t e n o m h u n b e s t a a n d e leningen bij andere aanbieders, naar hen over te brengen, dit wordt ook wel oversluiten genoemd. Hierbij gaat de kredietnemer een nieuwe lening bij de kredietverstrekker aan en draagt de kredietverstrekker zorg voor het afbetalen van de oude lening aan de a n d e r e k r e d i e t g e v e r.
H e t k r e d i e t t a r i e f i s o p g e b o u w d u i t d e f u n d i n g k o s t e n v a n d e k r e d i e t v e r s t r e k k e r, d e operationele kosten (zoals administratiekosten, het opstellen van de kredietovereenkomst), de risico-opslag (een percentage van de kredietsom; dit is mede gebaseerd op de kredietwaardigheid van de kredietvrager) en de winstopslag voor de kredietverstrekk e r. De kredietgever en tussenpersoon moeten het effectieve jaarrentepercentage (ook wel de effectieve jaarrente, de effectieve rente op jaarbasis of het effectieve kred i e t t a r i e f g e n o e m d ) k e n b a a r m a k e n a a n d e k r e d i e t n e m e r. D i t i s e e n p r i j s a a n d u i d i n g van het krediet op jaarbasis, waarin alle kosten van het krediet tot uitdrukking komen. Hierbij wordt rekening gehouden met de betaalmomenten: bij gespreide betaling door het jaar heen betaalt de kredietnemer uiteindelijk (/effectief) meer dan bij rentebetal i n g i n e e n s a a n h e t e i n d e v a n h e t j a a r.
169
Consumptief krediet
K r e d i e t ta r i e f
Wa n b e ta l i n g Elke kredietverstrekker heeft in de kredietovereenkomst, vaak in zijn Algemene Vo o r w a a r d e n , e n k e l e b e p a l i n g e n o p g e n o m e n o v e r w a t d e g e v o l g e n z i j n v a n w a n b e t a l i n g d o o r d e k r e d i e t n e m e r. W a n n e e r d e k r e d i e t n e m e r n i e t o p t i j d d e a f g e s p r o k e n b e d r a g e n a a n a f l o s s i n g e n r e n t e b e t a a l t a a n d e k r e d i e t g e v e r, d a n h e e f t d e z e l a a t ste een aantal opeenvolgende mogelijkheden om de kredietnemer aan te sporen om tot
Consumptief krediet
betaling over te gaan:
1 . H i j v e r s t u u r t e e n b e t a l i n g s h e r i n n e r i n g ( a a n m a n i n g ) a a n d e k r e d i e t n e m e r.
2 . H i j v e r s t u u r t e e n t w e e d e a a n m a n i n g a a n d e k r e d i e t n e m e r.
3 . H i j s t e l t d e k r e d i e t n e m e r i n g e b r e k e ( i n g e b r e k e s t e l l i n g ) . D i t i s e e n a a n m a ning waarbij de kredietnemer ervan op de hoogte wordt gesteld dat, wanneer hij nog langer in gebreke blijft, er een incassobureau door de kredietgever wordt ingeschakeld.
4 . H i j b r e n g t e e n v e r t r a g i n g s r e n t e / v e r t r a g i n g s v e r g o e d i n g i n r e k e n i n g a a n d e k r e d i e t n e m e r.
5 . H i j d r a a g t h e t i n c a s s e r e n v a n d e v e r s c h u l d i g d e b e d r a g e n o v e r a a n e e n incassobureau.
6 . H i j g a a t o v e r t o t v e r v r o e g d o p e i s e n v a n d e g e h e l e n o g o p e n s t a a n d e s c h u l d . Hiervoor moet doorgaans aan een van de volgende worden voldaan, zoals:
• E r i s m e e r d a n t w e e m a a n d e n b e t a l i n g s a c h t e r s t a n d e n d e k r e d i e t n e m e r i s in gebreke gesteld.
• D e k r e d i e t n e m e r h e e f t o f g a a t N e d e r l a n d v e r l a t e n .
• E r i s s p r a k e v a n v e r d u i s t e r i n g v a n h e t o n d e r p a n d .
• D e k r e d i e t n e m e r h e e f t v a l s e i n f o r m a t i e v e r s t r e k t a a n d e k r e d i e t g e v e r.
7 . D e k r e d i e t g e v e r ( o f h e t i n c a s s o b u r e a u ) s c h a k e l t e e n d e u r w a a r d e r i n v o o r b e s l a g l e g g i n g o p d e e i g e n d o m m e n v a n d e k r e d i e t n e m e r.
I n h e t u i t e r s t e g e v a l w o r d t d e k r e d i e t n e m e r f a i l l i e t v e r k l a a r d d o o r d e r e c h t e r. D e curator probeert dan nog aflossingscapaciteit te creëren door de bezittingen van de kredietnemer te verkopen.
170
Zekerheid Bij het verlenen van een consumptief krediet heeft de kredietverstrekker vaak geen zekerheid dat de lening wordt afgelost (er is dan sprake van een blanco lening). Hiernaast brengen de hiervoor genoemde stappen bij wanbetaling kosten met zich mee. Daarom komt, zoals gezegd, niet iedere persoon in aanmerking voor een consumptief krediet (niet iedereen is kredietwaardig) en wordt bij sommige kredieten een zekerheid Wa n n e e r d o o r d e k r e d i e t v e r s t r e k k e r e e n z e k e r h e i d w o r d t g e ë i s t , w o r d t e r b i j v o o r b e e l d een borgstelling of onderpand afgesproken:
• B i j b o r g s t e l l i n g ( g a r a n t s t e l l i n g ) s t a a t e e n d e r d e p e r s o o n g a r a n t v o o r d e l e n i n g . Dit betekent dat deze derde de verplichting op zich neemt de rente en aflossing van een lening van een andere persoon voor zijn rekening te nemen, wanneer die ander deze niet meer wil of kan voldoen.
• B i j e e n l e n i n g m e t o n d e r p a n d i s d e z a a k d i e w o r d t a a n g e s c h a f t h e t o n d e r p a n d voor de lening. Een onderpand is een zaak die de kredietverstrekker opeist van de kredietnemer in het geval dat er niet zoals afgesproken betaald en afgelost wordt. Het voordeel voor de kredietnemer is dat de aflossingstermijn doorgaans w a t l a n g e r i s d a n b i j e e n l e n i n g z o n d e r z e k e r h e i d . Wa n n e e r d e k r e d i e t g e v e r e e n zekerheidsrecht (pandrecht) heeft, dan mag hij dit uitoefenen en de verpande zaak openbaar verkopen. Het pandrecht wordt in een akte vastgelegd of het onderpand wordt aan de kredietverstrekker overhandigd (in dit laatste geval is er sprake van vuistpandrecht).
• V a a k w o r d t e e n l e n i n g b i j o v e r l i j d e n k w i j t g e s c h o l d e n ( d i t w o r d t k w i j t s c h e l d i n g of finale kwijting genoemd) tot een bepaald bedrag (doorgaans rond € 25.000). Vo o r h o g e r e b e d r a g e n o f b i j l e n i n g e n w a a r b i j n i e t w o r d t k w i j t g e s c h o l d e n w o r d t vaak een overlijdensrisicoverzekering afgesloten afgesloten of een bestaande levensverzekering als onderpand afgesproken. Dit is een derde manier waarop de kredietverstrekker zekerheid van terugbetaling verkrijgt en dit is bij sommige kredieten een standaard voorwaarde. Door sommige kredietverstrekkers wordt ook wel een kredietverzekering aangeboden, waarbij onder bepaalde omstandigheden, zoals ziekte en werkloosheid, (een deel van) de lening wordt kwijtgescholden. Hiervoor betaalt de kredietnemer een percentage van zijn termijnbedrag extra.
• W a n n e e r e e n k r e d i e t n e m e r e e n e f f e c t e n p o r t e f e u i l l e i n b e z i t h e e f t d a n k a n d e z e in sommige gevallen als onderpand voor een krediet dienen, dit heet dan een effectenkrediet. De ruimte van het krediet is dan vaak mede afhankelijk van de koersontwikkeling van de effectenportefeuille (stijgende koersen betekent meer kredietruimte).
171
Consumptief krediet
v a n t e r u g b e t a l i n g v e r e i s t d o o r d e k r e d i e t v e r s t r e k k e r.
Hiernaast is er het pandkrediet. Dit wordt verleend door de eerder genoemde GKB en kan door personen vanaf 16 jaar worden afgesloten. Bij pandkrediet wordt een lening verstrekt met een looptijd van zes maanden. Het onderpand, vaak sieraden of andere voorwerpen met enige waarde, wordt hierbij bij het aangaan van het krediet aan de kredietgever overhandigd en bij aflossing pas weer teruggegeven. Gedurende de looptijd wordt rente betaald.
Consumptief krediet
De waarde van het onderpand van een consumptief krediet daalt doorgaans snel in vergelijking met dat van een hypothecair krediet, waar de woning het onderpand is. Daarom wordt bij consumptief krediet doorgaans een hogere risico-opslag berekend in het krediettarief, dan bij hypotheken. Een veel voorkomende aflopend krediet met zekerheid is lease. Er zijn twee soorten lease:
• Financiële lease Dit is het kopen van zaken op afbetaling. Er wordt een deel van het aankoopbedrag bij aankoop van een zaak betaald en de rest van het bedrag wordt in gelijke termijnen betaald. De koper van de zaak is eigenaar ervan, wanneer alle t e r m i j n e n z i j n v o l d a a n . To t d i e t i j d i s d e z a a k w e l i n h a n d e n v a n d e k o p e r o m t e g e b r u i k e n , m a a r n o g e i g e n d o m v a n d e v e r k o p e r. Er kan niet (of tegen betaling van een boete) vervroegd worden afgelost bij financiële lease. De rente is relatief hoog bij deze kredietvorm. Financiële lease wordt gebruikt voor de aanschaf van bijvoorbeeld keukens, auto’s en motoren.
• Operationele lease Bij deze leasevorm blijft de leverancier van de zaak eigenaar gedurende de looptijd van de overeenkomst. Operationele lease is dus het langdurig huren v a n e e n z a a k , v a a k e e n a u t o . Va a k k r i j g t d e l e s s e e ( h u u r d e r ) d e m o g e l i j k h e i d om de zaak te kopen aan het einde van de looptijd. We kennen operationele lease voor consumenten ook wel als huurkoop.
B i j e l k k r e d i e t d i e n t e r, z o a l s g e z e g d , e e n k r e d i e t o v e r e e n k o m s t g e t e k e n d t e w o r d e n . Bij een lease wordt er een lease-overeenkomst getekend door de drie betrokken partijen: de lessee, de leverancier van het betreffende artikel en de lessor (de financierings- /leasemaatschappij). Hierin zijn de voorwaarden van de leaseconstructie met betrekking tot aflossing en eigendomsoverdracht vastgelegd.
172
Wa n n e e r e e n k r e d i e t n e m e r s c h u l d e n h e e f t d i e h i j o p g e e n e n k e l e m a n i e r m e e r k a n aflossen, dan heeft hij een aantal opties:
• H e t t r e f f e n v a n e e n m i n n e l i j k e r e g e l i n g ( o o k w e l m i n n e l i j k a k k o o r d ) m e t d e s c h u l d e i s e r ( d e k r e d i e t v e r s t r e k k e r ) m e t b e h u l p v a n e e n b e m i d d e l a a r. H e t d o e l hiervan is een onderhands akkoord te sluiten tussen schuldeiser(s) en schulde-
• H e t t r e f f e n v a n e e n w e t t e l i j k a k k o o r d o p b a s i s v a n d e W e t s c h u l d s a n e r i n g natuurlijke personen (Wsnp). Hierbij beslist de rechter over de hoogte van het aflossingsbedrag en de duur van de schuldensanering, en wordt tevens doorgaans de kredietnemer begeleid door een hulpinstantie om toekomstige schulden te voorkomen. Een wettelijk akkoord is alleen mogelijk wanneer geen vrijwillig (minnelijk) akkoord getroffen kan worden en de schulden niet met opzet zijn gemaakt.
• H e t a a n v r a g e n v a n f a i l l i s s e m e n t . H i e r b i j k o m e n a l l e b e z i t t i n g e n v a n d e k r e d i e t n e m e r t e r b e s c h i k k i n g v a n e e n c u r a t o r, d i e p r o b e e r t d o o r v e r k o o p v a n d e z e bezittingen aflossingscapaciteit te creëren.
173
Consumptief krediet
naar over gedeeltelijke of volledige aflossing van de schulden.
Samenvatting Consumptief krediet is een (vaak blanco) lening die gebruikt wordt voor consumptieve doeleinden. Hiermee wordt de aanschaf van verbruiksgoederen (zoals witgoed, een auto, een boot), bedoeld.
Consumptief krediet
3 vormen van consumptief krediet
Productkenmerk
Aflopend krediet
Doorlopend krediet
Rekening-courant krediet
Kredietsom
vast bedrag, moet
elk bedrag op elk
elk bedrag op elk
bij aangaan lening
tijdstip,
tijdstip,
ineens worden
kredietlimiet is het
kredietlimiet is het
opgenomen
maximum
maximum
Rente
vast
variabel
variabel
Looptijd
vast
totdat wordt op-
totdat wordt op-
gezegd (en afgelost
gezegd (en afgelost
is)
is)
vast termijnbedrag,
volgens afspraak,
volgens afspraak,
annuïteitenschema
verschillende
verschillende
aflossingsschema's
aflossingsschema's
mogelijk
mogelijk
Aflossing
Opname
opname van hetgeen hetgeen is afgelost
hetgeen is afgelost
reeds is afgelost, is
mag ook weer
mag ook weer
niet mogelijk
opgenomen worden
opgenomen worden
Ve r v r o e g d e
brengt onder
is kosteloos
is kosteloos
aflossing
bepaalde
mogelijk
mogelijk
voorwaarden kosten met zich mee
Aflopend krediet:
• P e r s o o n l i j k e L e n i n g ( P L )
• A f l o s s i n g s v r i j e l e n i n g :
• S p a a r k r e d i e t l e n i n g
• B e l e g g i n g s k r e d i e t
Financiële bijsluiter
174
Relevante factoren bij kredietverlening Va s t s t e l l i n g k r e d i e t w a a r d i g h e i d :
• b e p a l e n a f l o s s i n g s c a p a c i t e i t
• c r e d i t s c o r e
• t o e t s i n g b i j B K R
• a a n m a n i n g
• i n g e b r e k e s t e l l i n g
• v e r t r a g i n g s r e n t e / v e r g o e d i n g
• v e r v r o e g d o p e i s e n
• b e s l a g l e g g i n g
Consumptief krediet
Wa n b e t a l i n g :
Zekerheid:
• b o r g s t e l l i n g
• o n d e r p a n d
• o v e r l i j d e n s r i s i c o - / a l o p g e b o u w d e l e v e n s v e r z e k e r i n g
• e f f e c t e n k r e d i e t
• pandkrediet
• l e a s e :
• f i n a n c i ë l e l e a s e
• o p e r a t i o n e l e l e a s e
Problemen met schulden:
• Minnelijke regeling/ minnelijk akkoord
• Wettelijke regeling op basis van Wet schuldsanering natuurlijke personen
(Wsnp) • Faillissement
175
