Consumenten informeren over veilig eten

Voedingscentrum | De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten

Consumenten informeren over veilig eten Handvatten voor communicatie over voedselveiligheid Jaarlijks lopen ongeveer 700.000 Nederlanders een voedselinfectie op. Slechte hygiëne is meestal de oorzaak. Door veilig om te gaan met je eten, voorkom je dat je ziek wordt. Hoe je dat doet? Let goed op bij het kopen, wassen, scheiden, verhitten en koelen van voedsel. Het Voedingscentrum informeert consumenten over voedselveiligheid. Onder de noemer ’5x Veilig’ worden de tips voor consumenten geordend naar 5 stappen: 1. Kopen, 2. Wassen, 3. Scheiden, 4. Verhitten en 5. Koelen. Er zijn verschillende materialen en informatiekaarten ontwikkeld met tips voor consumenten om het risico op een voedselinfectie te beperken. Wilt u consumenten helpen om veilig te eten? Maak gerust gebruik van onze materialen. U kunt deze direct inzetten richting consumenten, ernaar verwijzen in uw uitingen, of gebruiken als input voor een nieuwe productie. Wij denken graag met u mee over de toepassing van onze iconen en informatiematerialen.

5x Veilig eten

Overzicht van materialen over voedselveiligheid Achtergrondinformatie voor professionals

Voedingscentrum | De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten

Hygiëne en voedselinfecties Factsheet

Factsheet Hygiëne en voedselinfecties

Voedselveiligheid is naast gezondheid en duurzaamheid één van de drie centrale thema’s waar het Voedingscentrum consumenten over informeert. Microbiologische verontreiniging van voedsel is een veel voorkomende oorzaak waarom mensen ziek worden van het eten. Een groot deel van deze voedselinfecties vindt thuis plaats. Zo is bij ongeveer 40% van de clusters van voedselinfecties, gemeld bij het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb), de plaats van bereiding ‘thuis’ aangegeven.1 Aandacht voor voedselveiligheid bij de consument is dan ook vereist bij het kopen, wassen, scheiden, verhitten en koelen van voedsel. Schattingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laten zien dat in Nederland jaarlijks ongeveer 725.000 gevallen van maag-darmklachten voorkomen die gerelateerd zijn aan besmet voedsel. Deze klachten (misselijkheid, braken, diarree) gaan voor het overgrote deel vanzelf over. In veel mindere mate kunnen voedselinfecties ernstige complicaties veroorzaken zoals hersenvliesontsteking, acuut nierfalen (HUS) of neurologische aandoeningen zoals het Guillain-Barré syndroom. Tientallen mensen overlijden jaarlijks ten gevolge van microbiologisch besmet voedsel.2

Aanvullende informatie voor consumenten

Deze factsheet geeft de onderbouwing van de adviezen van het Voedingscentrum richting consumenten om een voedselinfectie te voorkomen. Leidend voor deze adviezen zijn rapportages van internationale instanties zoals World Health Organization (WHO), European Food Safety Authority (EFSA) en European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Nationale instanties zoals de Gezondheidsraad (GR), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) spelen ook een belangrijke rol bij de totstandkoming van de adviezen.

Folder Veilig eten Bewaarwijzer Boek Alles over veilig eten Reeks van 18 informatiekaarten ‘5x Veilig eten’

5x Veilig eten!

5x Veilig barbecueën!

5x Veilig eten voor 65+!

5x Veilig met kip!

5x Veilig eten voor zwangeren!

5x Veilig met vlees!

Veilig eten Door veilig om te gaan met je eten, voorkom je dat je ziek wordt. Hoe je dat doet? Let goed op bij het kopen, koken en

Barbecueën is gezellig én lekker, maar kan ook buikpijn geven! Lees deze tips voor een veilige barbecuemaaltijd en beperk

Mensen die ouder zijn dan 65, zijn extra gevoelig voor voedselinfecties. Bovendien worden ze niet altijd vanzelf beter na

Op rauwe kip kunnen ziekteverwekkers voorkomen, zoals Salmonella en Campylobacter. Verhit kippenvlees daarom altijd

Als je zwanger bent, ben je extra gevoelig voor voedselinfecties. Ook kan wat je eet of drinkt schadelijk zijn voor je kind.

Rauw vlees kan besmet zijn met ziekteverwekkers zoals Salmonella, E. coli of Toxoplasma gondii. Door vlees goed te verhit-

bewaren van voedsel. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken.

het risico op een voedselinfectie.

een voedselinfectie. Het is dus belangrijk veilig om te gaan met voedsel tijdens het kopen, koken en bewaren. Bovendien

door en door. Zo beperk je het risico op een voedselinfectie. Lees deze tips om veilig om te gaan met kippenvlees tijdens het

Lees deze tips om veilig te eten tijdens je zwangerschap.

ten, dood je deze ziekteverwekkers. Lees deze tips om veilig om te gaan met vlees tijdens het kopen, koken en bewaren.

kunnen zij bepaalde producten beter niet eten. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken.

kopen, koken en bewaren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Gooi eten weg als het

is het belangrijk dat u

vlees en rauwe groente,

Gebruik keukengerei

langer dan 2 uur buiten

ze opeet uiterlijk op

na toiletbezoek, na het

(zoals snijplanken,

het verhitten. Ook

de koelkast. Eet restjes

als laatste. Berg de

water, zeker als je ze

producten. Of was het

bij opwarmen in de

binnen twee dagen op.

producten thuis zo

diepvriesproducten

rauw eet.

grondig onder stromend

keukengerei tussendoor

niet meer voor andere

magnetron.

verbrande stukjes weg. Controleer of vlees en

uit de koelkast om het

van de producten

direct te gebruiken.

bereide producten

de koelkast is geweest.

het bereiden van

komt met producten die

die u koopt. Voor

voedsel. Maar ook na

nog rauw zijn.

bederfelijke producten

het aanraken van rauw

deze TGT-datum (Te Gebruiken Tot).

BBQ om schalen en

verschonen van baby’s

messen of spatels), dat

5

Koelen

Zorg dat klaargemaakt

Verhit kippenvlees

Bewaar kippenvlees

Let op de

Was je handen altijd


Eet geen rauw(e) vlees,

Zet je koelkast op de

eten niet in contact

door en door, tot het

in de koelkast op 4°C.

houdbaarheidsdatum

met water en zeep


kip, eieren, vis en schaal-

juiste temperatuur,

komt met rauwe kip. Gebruik keukengerei

af onder de kraan.

(zoals snijplanken,

Bereid het kippenvlees

bewaren. Bereid vlees is

is het belangrijk dat


Gebruik keukengerei


direct nadat het

nog 2 dagen houdbaar

je ze opeet uiterlijk


(zoals snijplanken,

in aanraking is geweest

ontdooid is.

dat je koopt. Het is

vleeswaren) niet te

koelkast binnen twee

lang in de koelkast.

dagen op. Verhit het

Eet deze producten

eten door en door tot

op uiterlijk binnen de

helemaal wit is van binnen.

Gebruiken Tot).

citroen. Was wel het keukengerei direct af

met rauw kippenvlees,

Gebruik een koeltas

met heet water nadat



die je koopt. Voor

het bereiden van

nog rauw zijn.


van de producten


Rauw kippenvlees kun

op de TGT-datum (Te

in de koelkast.

Gebruiken Tot). Ontdooi ingevroren Gebruik een koeltas

om kip (en andere

het in contact is geweest

keukengerei neer te

om bederfelijke en

Was groente en fruit


stomend heet. Schep

houdbaarheidsdatum of

bederfelijke producten)

met rauwe kip.


koelkast, afgedekt op

om bederfelijke en

diepvriesproducten naar



het goed om tijdens

tot maximaal 4 dagen na

naar huis te vervoeren.

af met heet water en

een bord of schaal.


openen.

Berg de producten thuis

afwasmiddel.

snel mogelijk op in de


huis te vervoeren. Berg

water, zeker als u ze


het verhitten. Ook

koelkast of in de vriezer.

afwasmiddel.

de producten thuis zo

rauw eet.

afwasmiddel.

bij opwarmen in de

zo snel mogelijk op in de

magnetron.




voor het eten en voor

je invriezen of bereiden om het langer te

leggen.


Verhitten

Ook niet met azijn of

Eet restjes uit de

in aanraking is geweest met rauw vlees of vis, niet meer voor andere

4

Spoel rauwe kip niet

en schelpdieren en drink geen rauwe melk. Verhit

en na het aanraken van (huis)dieren.

Gebruik een koeltas

Scheiden

aangeraakt.

Zet de koelkast op de juiste temperatuur,

vis volledig is gegaard voordat je het opeet.

worden gebruikt.

3

Was je handen, zeker

Eet geen rauw(e) vlees, kip, eieren, vis en schaal-

voor rauw vlees of vis. Markeer tangen en

Wassen

nadat je rauwe kip hebt

Zorg dat klaargemaakt eten niet in contact

bestek, zodat je weet of ze voor rauwe of

Zorg voor schone oppervlakken bij de

2

opeet uiterlijk op

Was altijd uw handen voor het eten en voor

je rauw vlees hebt aangeraakt.

zoals drumsticks of

Kopen

de TGT-datum (Te

Let op de houdbaarheidsdatum

En was je handen voordat je gaat eten, maar ook zeker nadat

hamburgers. Deze zijn veiliger en sneller klaar.

1

van het kippenvlees

Haal vlees, vis en salades in kleine hoeveelheden

Kies voorgegaarde varianten van vlees,

Bewaar restjes in een goed afgesloten bakje in

soep door en door tot

Koelen

belangrijk dat je het

Draai het vlees regelmatig om. Snijd

ze te vervoeren.

2 uur buiten de koeling hebben gestaan.

stomend heet. Schep het goed om tijdens

5

Let op de

Gebruik aparte schalen, borden en keukengerei

gebruik een koeltas om

bederfelijke producten weg als deze langer dan

Verhit restjes eten en

met rauw vlees of vis,

Verhitten

houdbaarheidsdatum

Was de groente grondig onder stromend water.

is. Vooral vlees, kip,

messen of spatels), dat in aanraking is geweest


4

(bijvoorbeeld

Koop vlees, vis en salades als laatste en

koelkast op 4°C. Gooi

eieren, vis en schaal- en schelpdieren.

Gebruik keukengerei (zoals snijplanken,

toiletbezoek.

Scheiden

levensmiddelen

Bewaar bederfelijke producten in de

komt met producten die nog rauw zijn.

ook na het aanraken van rauw vlees en na

Gebruiken Tot). Koop bederfelijke en

3

namelijk 4 ºC.

Verhit warm eten goed totdat het gaar

ze altijd voor het eten en voor het bereiden van voedsel. Maar

opeet uiterlijk op de TGT-datum (Te

Wassen

Bewaar koelverse

Zorg dat klaargemaakt eten niet in contact

Bij erg bederfelijke

2

door voordat u ze eet.

Was je handen vaak en goed met zeep. Was

producten is het

Kopen

deze producten door en

Let op de houdbaarheidsdatum.

belangrijk dat je ze

1

kippenvlees in de



1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de



Verhit rauw vlees door

Bewaar vlees in de

houdbaarheidsdatum

nadat je rauw vlees hebt


en door. Draai het vlees

koelkast op 4°C. Rauw

namelijk 4°C.

van het vlees dat je

aangeraakt.

komt met rauw vlees.

regelmatig om.

vlees kun je invriezen of


Bewaar koelverse

dat je het opeet uiterlijk

Gooi een lege

Gebruik keukengerei

Voor bewerkt vlees

te bewaren. Bereid

door voordat je ze eet.

levensmiddelen

op de TGT-datum (Te

verpakking weg zodra

(zoals snijplanken,

(gemarineerd, gesneden

vlees is nog twee dagen

(bijvoorbeeld

Gebruiken Tot).

je het vlees eruit hebt


of gemalen) geldt:

houdbaar in de koelkast.

en schelpdieren en drink geen rauwe melk. Verhit

Eet restjes uit de

koopt. Het is belangrijk

vleeswaren) in de

bereiden om het langer

gehaald.


controleer of het

Bewaar het in een goed




koelkast en niet te lang.

Gebruik een koeltas

met rauw vlees, niet

volledig is gegaard

afgesloten verpakking

en na het aanraken van



Eet deze producten

om vlees (en andere

meer voor andere

voordat je het opeet.

of bakje.

(huis)dieren.

niet meer voor andere producten. Of was het

stomend heet. Schep




worst of spiesjes.

Ontdooi ingevroren



het goed om tijdens




af met heet water.

Vlees uit één stuk van

vlees in de koelkast,

openen.

Kleinere stukken




het verhitten. Ook

bevroren kippenvlees



afwasmiddel.

bij opwarmen in de

kun je ook ontdooien


rauw eet.

in de magnetron op de





Bijvoorbeeld gehakt,


rund of varken, zoals

afgedekt op een bord


biefstuk, kan rosé

of schaal. Kleinere

magnetron.

gegeten worden, maar

ontdooistand.

stukken bevroren vlees

doorbakken is de meest


veilige keuze.

in de magnetron op de ontdooistand.

Let op!

!

Let op!

Let op!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om bepaalde producten

!

te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwe melk, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten zijn risicovolle producten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op

Mensen die ouder zijn dan 65, wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren,

!

rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten

Let op!

Zwangere vrouwen wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwmelkse kaas,

!

gerookte vis en rauwe kiemgroenten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/etenzwanger.

worden. Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

02/14

02/14

03/14

02/14

02/14

www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen. 02/14

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om rauw vlees en rauwe vleeswaren te eten. Bijvoorbeeld tartaar, carpaccio, en rosé gebakken vlees zijn risicovolle producten. Wanneer vleesproducten door

Inhoudsopgave

Beschikbare iconen, beeldmerken en afbeeldingen 2-3 Symbolen voor Kopen, Wassen, Scheiden, Verhitten, Koelen Beeldmerk ‘5x Veilig eten’ Tabel Houdbaarheidsdatum ‘De ideale koelkast’ en infographic ‘Controle in de voedselketen’ Informatiekaarten – algemeen 4-5 Informatiekaarten over producten Eieren Groente en fruit Kiemgroenten Kip Vlees Zuivel Vis

6-13

Informatiekaarten voor doelgroepen Zwangeren 65+ Woonvormen

14-16

Informatiekaarten voor specifieke activiteiten Boodschappen doen Afgehaald eten Kliekjes Koken aan tafel Picknicken Barbecueën Op de camping In warme landen

18-26

Inspiratie voor uw uitingen Informatiekaarten gemaakt met partners Beschikbare campagne-elementen Campagne-elementen ‘Ziekmakers zie je niet’

27

28-29

1

Beschikbare iconen, beeldmerken en afbeeldingen Iconen voor Kopen, Wassen, Scheiden, Verhitten, Koelen 1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Beeldmerk ‘5x Veilig eten’

5x

Veilig eten

5x Veilig eten www.voedingscentrum.nl/eetveilig

2

Tabel Houdbaarheidsdatum

Let op: TGT of THT Waar staat het voor?

Op welke producten?

Na de datum gebruiken?

TGT

De ‘Te gebruiken tot’-datum geeft aan tot aan welke datum het voedsel veilig gebruikt mag worden.

De vermelding ‘Te gebruiken tot’ komt voor op zeer bederfelijke voedingsmiddelen, zoals verse vis, vers gehakt vlees etc.

Nee! Door het voedsel kort na aankoop in te vriezen kun je de houdbaarheid verlengen tot na de TGT.

THT

De ‘Ten minste houdbaar tot’-datum geeft aan tot aan welke datum het voedsel de juiste kwaliteit behoudt.

De vermelding ‘Ten minste houdbaar tot’ komt voor op een uitgebreide reeks van gekoelde, ingevroren, gedroogde (pasta, rijst), ingeblikte en andere voedingsmiddelen (plantaardige olie, chocolade etc.).

Ja, als de verpakking onbeschadigd is en/of de aanblik, de geur en de smaak van het voedsel goed zijn.

‘De ideale koelkast’ en infographic ‘Controle in de voedselketen’

Veilig eten en maatregelen bij incidenten 7 Europese regels voor bedrijven (die eten produceren/verkopen)

1

2

3

4

5

6

7

Breng geen onveilige levensmiddelen in de handel.

Wees verantwoordelijk voor de veiligheid van eigen levensmiddelen.

Leg vast waar levensmiddelen vandaan komen en heen gaan.

Voer regelmatig controles uit en tref preventief maatregelen.

Werk samen met bedrijven aan de maatregelen om risico’s te beperken.

Licht autoriteiten direct in als de veiligheid in gevaar komt.

Tref direct maatregelen en haal de onveilige levensmiddelen uit de handel.

Constatering en actie onveilig levensmiddel

A

Levensmiddel in fabriek

In fabriek wordt afwijking geconstateerd in tussentijdse controle of eindcontrole. Het levensmiddel gaat niet naar de winkel.

B

C

Levensmiddel in huis

De consument wordt ziek en gaat naar arts. 1. Arts waarschuwt GGD 1. GGD waarschuwt RIVM 2 en start onderzoek patiënten. 2. Bij verdenking van de besmettingshaard start NVWA 3 met onderzoek levensmiddelen. 3. Na vinden besmettingshaard wordt terugroepactie ingezet door NVWA en media ingeschakeld.

Levensmiddel in winkel

Producent constateert dat er onveilige producten in omloop zijn en weet om welke batch het gaat. 1. Productent voert terugroepactie uit. 2. Producent waarschuwt NVWA 3 en via media.

3 1 GGD: 2 RIVM: 3 NVWA:

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

3

5x Veilig eten! Veilig eten Door veilig om te gaan met je eten, voorkom je dat je ziek wordt. Hoe je dat doet? Let goed op bij het kopen koken en bewaren van voedsel. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de

Was je handen vaak en


Verhit warm eten

Bewaar bederfelijke

houdbaarheidsdatum.

goed met zeep. Was


goed totdat het gaar

producten in de


ze altijd voor het eten




producten is het

en voor het bereiden

nog rauw zijn.

eieren, vis en schaal- en



van voedsel. Maar

schelpdieren.

weg als deze langer dan

opeet uiterlijk op

ook na het aanraken

Gebruik keukengerei

de TGT-datum (Te

van rauw vlees en na

(zoals snijplanken,


Gebruiken Tot).

toiletbezoek.




stomend heet. Schep

Bewaar restjes in een

Koop bederfelijke en



het goed om tijdens

goed afgesloten bakje in

diepvriesproducten



het verhitten. Ook





bij opwarmen in de


producten thuis zo

rauw eet.


magnetron.




afwasmiddel.


Let op!

!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwe melk, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten zijn risicovolle producten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op

02/14

www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

4

5x Veilig eten! Veilig eten Door veilig om te gaan met je eten, voorkom je dat je ziek wordt. Hoe je dat doet? Let goed op bij het kopen, koken en bewaren van voedsel. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de



Verhit warm eten

Bewaar bederfelijke

houdbaarheidsdatum.

goed met zeep. Was


goed totdat het gaar

producten in de


ze altijd voor het eten




producten is het

en voor het bereiden

nog rauw zijn.




van voedsel. Maar

schelpdieren.


opeet uiterlijk op

ook na het aanraken

Gebruik keukengerei

de TGT-datum (Te

van rauw vlees en na

(zoals snijplanken,


Gebruiken Tot).

toiletbezoek.




stomend heet. Schep

Bewaar restjes in een




het goed om tijdens

goed afgesloten bakje in

diepvriesproducten



het verhitten. Ook





bij opwarmen in de


producten thuis zo

rauw eet.


magnetron.




afwasmiddel.


Let op!

!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwe melk, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten zijn risicovolle producten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op

02/14


5

Informatiekaarten over producten Eieren Groente en fruit Kiemgroenten Kip Vlees Zuivel Vis

6

5x Veilig met eieren!

Eieren zijn lekker én veelzijdig, maar kunnen ook buikpijn geven! Ga zorgvuldig om met rauwe eieren. Zo beperk je het risico op een voedselinfectie. Lees deze tips om veilig eieren te eten.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de



Bak, pocheer of kook

Bewaar eieren in de

houdbaarheidsdatum

nadat je rauw ei hebt


eieren totdat ze goed

doos in de koelkast op

van de eieren die je

aangeraakt.

komt met rauwe eieren

gaar zijn.

4°C.

Verhit gerechten met

Bewaar gerechten

rauw ei als ingrediënt

waarin rauw ei is

door en door.

verwerkt, maximaal

koopt.

of gerechten met rauw Zorg voor schone

ei.

Controleer of alle eieren

schalen en schoon

heel zijn.

keukengerei om eieren

Gebruik keukengerei

te bereiden.

(zoals snijplanken,

24 uur en altijd in de


koelkast.

in aanraking is geweest met rauwe eieren, niet meer voor andere producten. Of was het keukengerei tussendoor af met heet water en afwasmiddel.

Let op!

!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om gerechten te eten waarin ei rauw blijft. Bijvoorbeeld zelfgemaakte tiramisu, bavarois of mayonaise, en rauw beslag zijn risicovolle producten.

02/14

Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

7

5x Veilig met groente en fruit!

Groente en fruit zijn gezond. Maar op rauwe groente en fruit kunnen ook ziekteverwekkers zitten. Was daarom groente en fruit altijd grondig onder stromend water. Lees deze tips om veilig om te gaan met groente en fruit.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

5

Koelen


Zorg dat rauw te eten,

Veel groenten en

Bewaar groente en

verse groente en fruit

altijd grondig onder

of klaargemaakte

fruit kunnen rauw

fruit dat gekoeld moet

op de houdbaarheids-

stromend water.

groenten en fruit niet

gegeten worden.

worden, altijd in de

datum. Dit geldt vooral

Daarmee verwijder je

in contact komen met

Verhit kiemgroenten,

koelkast in de groentela.

voor voorgesneden

vuil en stof.

rauw vlees of rauwe vis.

peulvruchten,

Zo voorkom je dat er

koolsoorten en

lekvocht van vlees of vis op komt.

fruitsalades, rauwkost

Maak de groentela en

Gebruik keukengerei

paddenstoelen altijd

en panklare groente.

fruitschaal regelmatig

(zoals snijplanken,

voordat je ze eet.

Het is belangrijk dat je

goed schoon.


Na openen zijn

deze producten opeet


Als je restjes groente

voorverpakte gesneden

uiterlijk op de TGT-


klaarmaakt, verhit deze

groente en fruit nog

datum (Te Gebruiken

niet meer voor groenten

dan door en door.

maar 1 dag houdbaar in

Tot).

en fruit. Of was het keukengerei tussendoor

Koop geen beschimmelde producten of producten waarvan de verpakking is geopend, is beschadigd of waarvan de verpakking bol staat.

02/14

Verhitten

Let bij voorverpakte

groente en fruit, zoals

8

4

af met heet water.

de groentela.

5x Veilig met kiemgroenten!

Kiemgroenten zijn zaden met daaraan jonge, net ontkiemde plantjes zoals taugé en alfalfa. Op kiemgroenten kunnen ziekteverwekkers voorkomen, bijvoorbeeld Salmonella en E. coli. Hitte doodt deze schadelijke bacteriën. Eet dus geen rauwe kiemgroenten. Lees deze tips om veilig kiemgroenten te eten.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de

Was je handen voordat


Eet geen rauwe

Bewaar kiemgroenten in

houdbaarheidsdatum

je de kiemgroenten gaat


kiemgroenten, maar

de koelkast op 4°C.

van de kiemgroenten

bereiden.

komt met rauw vlees,

verhit ze altijd voordat

rauwe vis of rauwe

je ze eet.

die je koopt. Het is belangrijk dat je ze

Spoel kiemgroenten

opeet uiterlijk op

schoon onder stromend

de TGT-datum (Te

water en laat ze daarna

Gebruiken Tot).

uitlekken.

kiemgroenten.

Bewaar kiemgroenten uiterlijk tot op

Kook, stoof of roerbak

de aangegeven

Gebruik keukengerei

kiemgroenten mee in

houdbaarheidsdatum.

(zoals snijplanken,

een gerecht. Of overgiet

messen of spatels),

de kiemgroenten met

Controleer voor

dat in aanraking is

kokend water, en blus ze

aankoop of de

geweest met rauwe

af met koud water.

kiemgroenten er vers

kiemgroenten, niet meer

uitzien.

voor andere producten. Of was het keukengerei tussendoor af met heet

02/14

water.

9

5x Veilig met kip!

Op rauwe kip kunnen ziekteverwekkers voorkomen, zoals Salmonella en Campylobacter. Verhit kippenvlees daarom altijd door en door. Zo beperk je het risico op een voedselinfectie. Lees deze tips om veilig om te gaan met kippenvlees tijdens het kopen, koken en bewaren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de



Verhit kippenvlees

Bewaar kippenvlees

houdbaarheidsdatum

nadat je rauwe kip hebt


door en door, tot het

in de koelkast op 4°C.

van het kippenvlees

aangeraakt.

komt met rauwe kip.

helemaal wit is van

Rauw kippenvlees kun

binnen.

je invriezen of bereiden

dat je koopt. Het is belangrijk dat je het

Spoel rauwe kip niet

Gebruik keukengerei

opeet uiterlijk op

af onder de kraan.

(zoals snijplanken,

Bereid het kippenvlees

om het langer te bewaren. Bereid vlees is

de TGT-datum (Te

Ook niet met azijn of


direct nadat het

nog 2 dagen houdbaar

Gebruiken Tot).

citroen. Was wel het


ontdooid is.

in de koelkast.

keukengerei direct af

met rauw kippenvlees,

Gebruik een koeltas

met heet water nadat


Ontdooi ingevroren

om kip (en andere

het in contact is geweest


kippenvlees in de


met rauwe kip.





een bord of schaal.


afwasmiddel.

Kleinere stukken


bevroren kippenvlees


kun je ook ontdooien in de magnetron op de

03/14

ontdooistand.

10


Rauw vlees kan besmet zijn met ziekteverwekkers zoals Salmonella, E. coli of Toxoplasma gondii. Door vlees goed te verhitten, dood je deze ziekteverwekkers. Lees deze tips om veilig om te gaan met vlees tijdens het kopen, koken en bewaren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de




Bewaar vlees in de

houdbaarheidsdatum






aangeraakt.


regelmatig om.



Gooi een lege

Gebruik keukengerei

Voor bewerkt vlees

te bewaren. Bereid

op de TGT-datum (Te


(zoals snijplanken,



Gebruiken Tot).



of gemalen) geldt:


gehaald.


controleer of het


Gebruik een koeltas


volledig is gegaard


om vlees (en andere

meer voor andere


of bakje.






worst of spiesjes.

Ontdooi ingevroren


af met heet water.







biefstuk, kan rosé

of schaal. Kleinere





veilige keuze.




ontdooistand.

Let op!

!


02/14


11

5x Veilig met zuivel!

Zuivel is de algemene naam voor melk en uit melk bereide producten. Bijvoorbeeld yoghurt, karnemelk, kaas, room en boter. Het zijn bederfelijke producten en het is belangrijk om ze gekoeld te bewaren. Lees deze tips om veilig om te gaan met zuivel tijdens het kopen, koken en bewaren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de


Bewaar melkproducten

Indien je rauwe melk

Bewaar koelverse

houdbaarheidsdatum

je melkproducten gaat

in afgesloten verpakking

hebt gekocht bij de

melkproducten in

van de producten die

bereiden of opeten.

en zorg dat kazen goed

boerderij, kook dit dan

de koelkast op 4°C

zijn ingepakt.

altijd voor gebruik.

en bewaar ze niet

je koopt. Bedenk bij het kopen hoeveel je

Zorg voor schone

gebruikt.

oppervlakken en schoon

Gebruik keukengerei

Voorkom dat zuivel

te lang. Eet zachte kazen (bijvoorbeeld

keukengerei voordat

(zoals snijplanken,

opwarmt doordat het

schimmelkazen) op

Koop je melk op

je melkproducten gaat


lang buiten de koelkast

voordat de THT-datum is

de boerderij, let er

eten of bereiden.


staat. Haal zuivel pas uit

verstreken.

dan op of deze is

met rauw vlees of

de koelkast net voordat

gepasteuriseerd. Alle

rauwe vis, niet meer

je het gebruikt, en zet

Kijk, ruik en proef of je

melk in de supermarkt

voor andere producten,

het daarna direct weer

yoghurt, boter en melk

is gepasteuriseerd

zoals kaas en boter. Of

terug.

nog kunt gebruiken als

of gesteriliseerd en

was het keukengerei

de houdbaarheidsdatum

daarmee veilig.

tussendoor af met heet

is verstreken.

water en afwasmiddel.

Let op!

!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om rauwmelkse kazen te eten (meestal te herkennen aan ‘au lait cru’). Dit zijn risicovolle producten. Wanneer deze producten door en door verhit zijn,

02/14

kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

12

5x Veilig met vis en schelpdieren!

Vis en schaal- en schelpdieren zijn een gezonde keuze. Maar ze zijn zeer bederfelijk. Daarom is het belangrijk om hygiënisch te werken bij het kopen, bereiden en bewaren. Zo beperk je het risico op een voedselinfectie. Lees deze tips om veilig om te gaan met vis en schaal- en schelpdieren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Gebruik een koeltas



Verhit rauwe vis, schaal-

Bewaar rauwe vis,

om vis, schaal- en

nadat je rauwe vis of


en schelpdieren door

schaal- en schelpdieren

schelpdieren naar huis


komt met rauwe vis of

en door, zodat het

in de koelkast op 4°C

te vervoeren. Berg de

hebt aangeraakt.

schaal- en schelpdieren.

helemaal gaar is van

in een goed afgesloten

binnen.

verpakking of bakje.

producten thuis zo snel mogelijk op in de vriezer

Zorg voor schone

Gebruik keukengerei

of in de koelkast.

schalen en schoon

(zoals snijplanken,

Controleer bij het koken

niet te lang. Gebruik

keukengerei om vis of


van mosselen, oesters

altijd je zintuigen; ruikt

Het is belangrijk dat



en kokkels of de schaal

het vies en niet vers,

je verpakte verse

te bereiden.

met rauwe vis of

open gaat. Gooi ze weg

gooi het dan weg.

visproducten opeet

schaal- en schelpdieren,

als ze dicht blijven.



Ontdooi vis in de

datum (Te Gebruiken



Tot). Verse onverpakte


een bord of schaal.

vis van de visboer eet je


Kleinere stukken

bij voorkeur op de dag

afwasmiddel.

bevroren vis kun je

van aankoop.

Bewaar deze producten

ook ontdooien in de magnetron op de ontdooistand.

Let op!

!

Zwangere vrouwen, jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om rauwe vis, rauwe schaal- en schelpdieren, of kant-en-klare gerookte vis te eten. Bijvoorbeeld sushi, oesters en gerookte zalm zijn risicovolle producten om direct op te eten. Wanneer deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op

02/14


13

Informatiekaarten voor doelgroepen Zwangeren 65+ Woonvormen

14

5x Veilig eten voor zwangeren!

Als je zwanger bent, ben je extra gevoelig voor voedselinfecties. Ook kan wat je eet of drinkt schadelijk zijn voor je kind. Lees deze tips om veilig te eten tijdens je zwangerschap.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de

Was je handen altijd



Zet je koelkast op de

houdbaarheidsdatum

met water en zeep



juiste temperatuur,

van de producten



en schelpdieren en drink

namelijk 4°C.

die je koopt. Voor

het bereiden van

nog rauw zijn.

geen rauwe melk. Verhit





Gebruik keukengerei

je ze opeet uiterlijk


(zoals snijplanken,

op de TGT-datum (Te



Eet restjes uit de

vleeswaren) in de

Gebruiken Tot).




koelkast en niet te lang.




Eet deze producten

(huis)dieren.





stomend heet. Schep


Gebruik een koeltas om bederfelijke en


Bewaar koelverse

door voordat je ze eet.

levensmiddelen (bijvoorbeeld




het goed om tijdens





het verhitten. Ook

openen.



afwasmiddel.

bij opwarmen in de


rauw eet.

magnetron.


Let op!

!

Zwangere vrouwen wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer

02/14

uitleg op www.voedingscentrum.nl/etenzwanger.

15

5x Veilig eten voor 65+!

Mensen die ouder zijn dan 65, zijn extra gevoelig voor voedselinfecties. Bovendien worden ze niet altijd vanzelf beter na een voedselinfectie. Het is dus belangrijk veilig om te gaan met voedsel tijdens het kopen, koken en bewaren. Bovendien kunnen zij bepaalde producten beter niet eten. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de

Was altijd uw handen



Zet de koelkast op de

houdbaarheidsdatum




juiste temperatuur,

van de producten

het bereiden van


en schelpdieren en drink

namelijk 4 ºC.

die u koopt. Voor


nog rauw zijn.

geen rauwe melk. Verhit



is het belangrijk dat u


Gebruik keukengerei

ze opeet uiterlijk op


(zoals snijplanken,

deze TGT-datum (Te



Eet restjes uit de

vleeswaren) niet te

Gebruiken Tot).




lang in de koelkast.

(huis)dieren.



Eet deze producten

Gebruik een koeltas


Bewaar koelverse

door voordat u ze eet.

levensmiddelen (bijvoorbeeld




om bederfelijke en



stomend heet. Schep





het goed om tijdens



water, zeker als u ze


het verhitten. Ook

openen.


rauw eet.

afwasmiddel.

bij opwarmen in de


magnetron.


Let op!

!

Mensen die ouder zijn dan 65, wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten

02/14

worden. Kijk voor meer uitleg op www.voedingscentrum.nl/kwetsbaregroepen.

16

5x Veilig eten in woonvormen! Veilig eten Door veilig om te gaan met het eten, voorkom je dat er mensen ziek van worden. Hoe je dat doet? Let goed op bij het kopen, koken en bewaren van voedsel. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie te beperken. Meer informatie kun je vinden in de Hygiënecode voor woonvormen: www.voedingscentrum.nl/hygienecode.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de houdbaar-

Was je handen vaak


Verhit warm eten

Bewaar bederfelijke

heidsdatum. Voor

en goed met vloeibare


goed. Vooral vlees, kip,

producten in de koelkast


zeep. Was ze altijd

komt met producten


op 4°C. Ontdooi



die nog rauw zijn, zoals

schelpdieren.

ingevroren voedsel in

ze worden opgegeten

het bereiden van

vlees en vis.



datum (Te Gebruiken


Tot).

vlees, na toiletbezoek

de koelkast of in de Verhit aangeleverde of

magnetron met de

Gebruik keukengerei

in de winkel gekochte

ontdooistand.

(zoals snijplanken,

kant-en-klaar maaltijden

en na het verzorgen van


door en door tot

Gooi bederfelijke


bewoners. Laat ook de


stomend heet. Schep

producten weg als deze

diepvriesproducten

bewoners hun handen


het goed om tijdens



wassen voor het eten en


het verhitten, ook

de koeling hebben

producten zo snel

voor het koken.


bij opwarmen in de

gestaan.


magnetron.

Meer info over het

mogelijk op in de koelkast of in de vriezer.



bewaren van producten

Gekoelde producten


afwasmiddel.

nadat de verpakking

die aan huis worden

water, zeker als ze rauw

is aangebroken: www.

afgeleverd, horen

worden gegeten.

voedingscentrum.nl/

kouder te zijn dan 7°C.

bewaarwijzer.

Let op!

!

Mensen die ouder zijn dan 65 en mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden om bepaalde producten te eten. Bijvoorbeeld rauw vlees, rauwe vleeswaren, rauwmelkse kaas, gerookte vis en rauwe kiemgroenten zijn risicovolle producten. Als deze producten door en door verhit zijn, kunnen ze veilig gegeten worden. Kijk voor meer uitleg op

02/14


17

Informatiekaarten over specifieke activiteiten Boodschappen doen Afgehaald eten Kliekjes Koken aan tafel Picknicken Barbecueën Op de camping In warme landen

18

5x Veilig boodschappen doen!

Vanaf het moment dat je producten pakt uit het schap, ben je zelf verantwoordelijk om er verstandig mee om te gaan. Zorg dat je kunt genieten zonder ziek te worden! Lees deze tips om veilig om te gaan met je boodschappen.

1

Kopen

2

Wassen

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Let op de

Kijk of er hygiënisch

Zorg dat de verpakking

Zorg dat het product


houdbaarheidsdatum

wordt gewerkt in de

van vlees en gevogelte

pas warm wordt, als dat

diepvriesproducten

van de producten

winkel of marktkraam

heel blijft tijdens het

de bedoeling is. Totdat

als laatste en gebruik

die je koopt. Voor

waar je je boodschappen

inpakken en vervoeren,

je het gaat bereiden,

een koeltas om deze


wilt doen. Ziet het er

om te voorkomen dat

bewaar je het product

producten te vervoeren.


schoon en fris uit? En:

het vocht lekt op andere

volgens de adviezen op

je het opeet uiterlijk

wat koud hoort te zijn,

producten.

de verpakking.

op de TGT-datum (Te

is dat ook echt koud? Houd rauw vlees,

Verleng de

komt. Zet bederfelijke

Vervoer de producten in

rauwe kip en rauwe vis

houdbaarheid van

producten (‘gekoeld

Kies gave producten en

schone tassen. En zorg

gescheiden van ander


bewaren’) zo snel

kijk of de verpakkingen

thuis voor een schone

voedsel. Bewaar het in

door het te bereiden.

mogelijk in de koelkast

heel zijn – deze

koelkast, diepvries

een goed afgesloten

Vlees, vis en groenten

en, diepvriesproducten

beschermen het eten

en keukenkast om de

verpakking.

die vandaag op moeten,

in de vriezer. Zet

tegen bederf. Koop

producten te bewaren.

Gebruiken Tot).

Ruim de boodschappen op zodra je thuis

kun je na bereiding nog

producten met het

geen conservenblikken

twee dagen bewaren in

advies ‘koel bewaren’ op

die gedeukt zijn of bol

de koelkast.

een koele, donkere plek

staan.

02/14

3

(12 - 15°C).

19

5x Veilig met afgehaald eten!

Heb je lekker gegeten in een restaurant, maar was het teveel? Of houd je over van de afhaalmaaltijd? Lees deze tips om veilig om te gaan met resten van een restaurant- of afhaalmaaltijd en beperk het risico op een voedselinfectie.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Zorg dat het eten goed


Bewaar de meegenomen

Verhit het eten door en

Bewaar het

is ingepakt in een

je de restjes gaat

resten apart van andere

door tot stomend heet.

meegenomen eten in de

afgesloten doos of zak

bereiden.

producten in de koelkast

Schep het goed om

koelkast op 4°C. Vries

in een goed afgesloten

tijdens het verhitten.

het niet in.

Verwarm niet iets voor

Eet het meegenomen

voordat je het naar huis neemt.

Zorg voor schone

bakje.

schalen en schoon Zet het meegenomen

keukengerei voordat je

Gebruik keukengerei

de derde keer. Heb je

restauranteten of

restauranteten zo snel

het eten opwarmt.

(zoals snijplanken,

een restje één maal

de resten van de

mogelijk afgedekt in


opgewarmd en blijft er

afhaalmaaltijd binnen 1

de koelkast. Laat resten


alsnog van over, gooi

dag op.

van de afhaalmaaltijd

met rauw vlees of vis

dat eten dan weg.

snel afkoelen en zet het

niet meer voor het

binnen 2 uur afgedekt in

bereiden van resten. Of

de koelkast.

was het keukengerei tussendoor af met heet water.

Let op!

02/14

!

20

Het eten is zorgvuldig voor jou bereid, volgens de geldende wetgeving. Zodra je besluit om het eten mee te nemen, ben je zelf volledig verantwoordelijk voor veilig gebruik.

5x Veilig met kliekjes!

Heb je per ongeluk restjes over van een maaltijd of heb je extra gekookt voor een later moment? Bereid eten kun je nog twee dagen bewaren om op te eten. Lees deze tips om veilig om te gaan met kliekjes en het risico op een voedselinfectie te beperken.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Als je teveel eten hebt


Bewaar verschillende

Verhit het kliekje door

Restjes kun je snel laten

gekocht en bereid, laat

je de restjes gaat

kliekjes en andere

en door tot stomend

afkoelen door de pan in

de restjes dan afkoelen

bereiden.

producten gescheiden

heet. Schep het goed

koud water te zetten en

van elkaar, in afsluitbare

om tijdens het verhitten.

het gerecht regelmatig

bakjes.

Ook bij opwarmen in de

om te roeren.

binnen 2 uur. Doe de afgekoelde restjes in

Zorg voor schone

afsluitbare bakjes, zet de

schalen en schoon

datum erop en zet het

keukengerei om het

Gebruik keukengerei

in de koelkast of in de

gerecht te bereiden, om

(zoals snijplanken,

Heb je een restje

in de koelkast op

vriezer.

de restjes te bewaren en


opgewarmd en blijft er

4°C. Of vries het in. Je

tijdens het opwarmen


alsnog van over, gooi

kunt de ingevroren

van de restjes.

met rauw vlees of vis

dat eten dan weg.

restjes ontdooien in

Eet restjes uit de

magnetron. Bewaar het restje eten


niet meer voor het

de koelkast, of in de

dagen op. Het is 3

bereiden van resten. Of

magnetron met de

maanden houdbaar als

was het keukengerei

ontdooistand.

je het in de vriezer doet.

tussendoor af met heet

02/14

water.

21

5x Veilig koken aan tafel!

Gourmetten, steengrillen of vleesfonduen… het is gezellig én lekker, maar kan ook buikpijn geven! Lees deze tips voor een veilige maaltijd en beperk het risico op een voedselinfectie.

1

Kopen

2

Wassen

4

Verhitten

5

Koelen

Was de groente grondig

Gebruik aparte schalen,

Draai het vlees

Haal vlees, vis en salades

houdbaarheidsdatum

onder stromend water.

borden en keukengerei

regelmatig om. Snijd

in kleine hoeveelheden

van de producten

En was je handen

voor rauw vlees of vis.

verbrande stukjes weg.


die je koopt. Voor

voordat je gaat eten,


maar ook zeker nadat

Markeer tangen en

Controleer of vlees en


je rauw vlees hebt

bestek, zodat je weet

vis volledig is gegaard

Gooi bederfelijke

je het opeet uiterlijk

aangeraakt.

of ze voor rauwe of


producten weg als

Gebruiken Tot).

Zorg voor schone oppervlakken op tafel

Koop vlees, vis en

en bij het apparaat om

salades als laatste en

schalen en keukengerei


neer te leggen.

ze te vervoeren.

02/14

Scheiden

Let op de

op de TGT-datum (Te

22

3


bereide producten

deze langer dan 2 uur

worden gebruikt.

buiten de koelkast zijn geweest.

5x Veilig picknicken!

Lekker met z’n allen picknicken, in het park, in een veld of langs de weg. Heerlijk in de zon! Maar let wel op, want door het warme weer krijgen ziekteverwekkers meer kans om te groeien. Zorg dus dat je eten koel blijft, was je handen en zorg voor schoon keukengerei. Lees deze tips voor een veilige picknick en beperk het risico op een voedselinfectie.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Kies geen producten met

Was thuis de groente

Vervoer alle producten

Eet warme producten

Gebruik een koeltas

rauw(e) vlees, vis, kip

en fruit grondig onder

en gerei hygiënisch:

(zoals quiche of

om gekoelde producten

of eieren. Bijvoorbeeld

stromend water, zeker

neem het eten mee in

pannenkoeken) direct

mee te nemen naar de

filet americain of

als je ze rauw eet.

schone bakjes, en zorg

na bereiden, óf zorg

picknickplek. Haal de

voor schone borden en

dat ze snel volledig

gekoelde producten pas

bestek.

zijn afgekoeld voordat

kort voor vertrek uit de

je ze meeneemt. In

koelkast.

zelfgemaakte mayonaise zijn risicovolle


producten.

je gaat eten. Is er geen stromend water? Stop

Zorg dat alle gerechten

lauwe producten

Kies voor producten

van tevoren een flesje

zijn verpakt in goed

vermenigvuldigen

Gooi producten die je

die langer houdbaar

desinfecterende handgel

afgesloten bakjes als je

bacteriën zich snel.

normaal gesproken in

zijn buiten de koeling.

in je tas.

het gaat vervoeren.

de koelkast bewaart,

Onbewerkt fruit, koude

Zorg dat bereide


quiche en brood zijn

producten goed gegaard

twee uur ongekoeld zijn

lekkere én veilige

zijn.

bewaard.

02/14

producten.

23

5x Veilig barbecueën!

Barbecueën is gezellig én lekker, maar kan ook buikpijn geven! Lees deze tips voor een veilige barbecuemaaltijd en beperk het risico op een voedselinfectie.

1

Kopen

2

Wassen

4

Verhitten

5

Koelen



Draai het vlees








En was je handen




ze te vervoeren.

voordat je gaat eten, maar ook zeker nadat

Markeer tangen en


Kies voorgegaarde

je rauw vlees hebt




varianten van vlees,

aangeraakt.

of ze voor rauwe of




bereide producten

hamburgers. Deze zijn

Zorg voor schone

veiliger en sneller klaar.

oppervlakken bij de BBQ om schalen en keukengerei neer te leggen.

02/14

Scheiden

Koop vlees, vis en

zoals drumsticks of

24

3

worden gebruikt.


5x Veilig eten op de camping! Veilig eten Kamperen is leuk, maar je hebt vaak wat minder keukenfaciliteiten. Daarom is de kans op een voedselinfectie wat groter. Lees deze tips voor een vakantie zonder buikpijn en beperk de risico’s.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Kies voor producten



Verhit warm eten goed

Geen koelkast ter

die langer houdbaar

goed met zeep. Was ze


tot stomend heet. Schep

beschikking? Zorg in

zijn. Kijk op www.

altijd voor het eten en


het goed om zodat het

ieder geval voor een

voedingscentrum.nl/

voor het bereiden van

nog rauw zijn.

door en door verhit is.

goede koelbox met

vakantie voor gezonde

voedsel, maar ook na

en veilige producten als


Gebruik keukengerei

Eet geen rauw vlees,

elektrische koelbox met

broodbeleg of voor de

vlees en na toiletbezoek.

(zoals snijplanken,


accu. Houd de koelbox

messen of spatels) dat

en schelpdieren, maar

zo koud mogelijk; zet ‘m



verhit deze door en

in de schaduw en leg er

Koop verse bederfelijke



door. Draai het vlees

een lichtgekleurde doek

producten zoals melk,

water voordat je het


regelmatig om

overheen.

kaas en vlees als

eet. En zorg dat het


laatste en in kleine

keukengerei en de


Bewaar bederfelijke

hoeveelheden om snel

kookomgeving schoon


producten maximaal 1

op te eten. Bereid rauw

zijn.

afwasmiddel.

dag in de koelbox.

avondmaaltijd.

koelelementen, of een

vlees direct na aankoop.

!

Let op! Pluk geen bosvruchten en paddenstoelen in de grensprovincies van Nederland en Midden- en Zuid Europa of kook deze voor

02/14

consumptie. Meer informatie over veilig eten op vakantie: www.voedingscentrum.nl/vakantie.

25

5x Veilig eten in warme landen!

Op vakantie gaan is gezellig, maar je kunt er ook buikpijn en andere vervelende klachten krijgen. Vooral in warme landen is de kans op een voedselinfectie groter. Lees deze tips om de risico’s te beperken. Controleer in ieder geval voor vertrek of het kraanwater geschikt is om te drinken via www.voedingscentrum.nl/vakantie.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

Als het water niet


Als je zelf boodschappen

Wat heet hoort te zijn,

Wat koud hoort te zijn,

geschikt is om te drink-

goed met zeep. Was ze

hebt gedaan, verpak

moet ook echt heet zijn.

moet ook echt koud zijn.

en, gebruik dan water

altijd voordat je gaat

de producten dan goed

Als je vlees of vis eet, let

Smoothies, rauwkost

uit flessen. Flessenwater

eten en na toiletbezoek.

zodat er geen vuil,

er dan op dat het heet

en salades moeten vers

ongedierte of vliegen bij

geserveerd wordt en dat

zijn en goed gekoeld.

kan komen.

het door en door gaar is.

Let ook op bij andere

kun je kopen in bijna iedere winkel. Con-


troleer of de dop nog

grondig voordat je het

verzegeld is. Gebruik dit

eet. Gebruik daarvoor

Als je eten koopt of

Als het kraanwater

zoals vlees, vis, schaal-

water om te drinken,

flessenwater (of gekookt

bestelt bij een kraam

niet geschikt is om

en schelpdieren en melk.

en om je tanden mee te

kraanwater) als je het

of stalletje, kijk dan

te drinken, en er is

poetsen. Bestel drankjes

kraanwater niet kunt

of rauw vlees, vis of

geen flessenwater

Boodschappen gedaan,

zonder ijsklontjes.

drinken. Fruit kun


beschikbaar, kook dan

maar geen koelkast ter

je daarna het beste

niet in contact komen

het kraanwater

beschikking? Kies vooral

schillen.

met producten die niet

5 minuten en laat het

producten die langer

producten die verkocht

(meer) verhit worden.

afkoelen voor gebruik.

houdbaar zijn. Kijk op

worden langs de weg

Gebruikt de kok aparte

Het is dan nog maximaal

www.voedingscentrum.

of in stalletjes. Kijk of

schalen, borden en

1 dag drinkbaar.

nl/vakantie voor

er hygiënisch gewerkt

keukengerei voor rauw

gezonde en veilige

wordt.

vlees en kip?

producten.

Wees voorzichtig met


Let op!

02/14

!

26

Eet geen rauw vlees (zoals tartaar, carpaccio of half doorbakken biefstuk), rauwe vis of rauwe schaal- en schelpdieren. Meer informatie over veilig eten op vakantie: www.voedingscentrum.nl/vakantie

Inspiratie voor uw uitingen Inspiratie gemaakt met partners Veilig barbecueën 5x Veilig barbecueën!

Voedingscentrum informeert

Heerlijk, barbecuen!

1

Gebruik aanmaakblokjes om de barbecue aan te maken.

2

Zorg dat de barbecue stevig staat, op een vlakke ondergrond.

3

Laat kinderen en huisdieren niet in de buurt van de barbecue

Zo krijg je de volgende dag geen spijt

Gebruik nooit spiritus of een andere brandbare stof!

Wat hoort er meer bij de zomer dan een gezellige barbecue? Bij warm weer lijkt het wel of heel Nederland staat te grillen in de tuin. Soms gaat het helaas mis. Vlees met zwarte randjes of kip die niet goed gaar is: het komt vaak voor en kan je goed ziek maken. Hoe maak je van je barbecue een veilig eetfeestje? En hoe zorg je ervoor dat je tussen al dat grillgeweld op gewicht blijft?

komen.

4

Hou blusmateriaal bij de hand.

5

Houtskool blijft urenlang nagloeien. Dek de barbecue - indien nodig - af met zand.

Barbecueën is gezellig én lekker, maar kan ook buikpijn geven! Lees deze tips voor een veilige barbecuemaaltijd en beperk het risico op een voedselinfectie.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

www.veiligheid.nl/barbecue

Koelen

Veilig eten 1 Koop vlees, vis en



Draai het vlees








En was je handen




maar ook zeker nadat

Markeer tangen en


Kies voorgegaarde

je rauw vlees hebt




aangeraakt.

of ze voor rauwe of


ze te vervoeren.

voordat je gaat eten,

zoals drumsticks of Zorg voor schone oppervlakken bij de

2

Wassen

3

Scheiden

Verhitten

4

5

Koelen


Vijf tips om voedselvergiftiging en infecties te voorkomen.

5x Veilig eten

• Was je handen, zeker als je rauw vlees hebt aangeraakt. • Gebruik voor rauw vlees apart bestek en borden. Markeer bestek en tangen zodat je weet of ze voor rauwe of bereide producten worden gebruikt. • Controleer of vlees en vis volledig gaar is. Draai het vlees regelmatig om. • Haal vlees, vis en salades in porties uit de koelkast voor direct gebruik. Eten dat langer dan twee uur buiten de koelkast is geweest, gooi je weg. • Snijd verbrande stukjes weg voordat je het opeet. In verbrande stukjes kunnen schadelijke stoffen (PAK's) voorkomen.

Blijf in balan

s

Wit stokbrood, huzarensalad e uit een plastic vlees. Dat hoeft bakje en vet allang niet meer. Kies voor gezond alternatieven en help je lijf ere een handje. • Kies voor kipsaté en hamburgers van mager vlees van speklappen in plaats of worst. • Volkorenstokb rood is voedza mer dan wit. Je verzadigd door. raakt er sneller • Rode sauzen als barbecuesaus en ketchu vet dan de witte p bevatten minder varianten zoals knoﬂooksaus • Schaal- en schelpd en mayonaise. ieren zoals garnale bevatten veel n zijn snel klaar eiwitten en weinig en vet. • Maak vispakk etjes of kipspie sjes met daartus courgette en sen paprika, ui, champignons . Of maak Ook erg lekker: geroosterde maïsko alleen groentespiesjes. • Tot slot: Maak lven. er geen eetwed strijd van, geniet smaken en leg vooral van alle het tempo niet te hoog.


bereide producten

hamburgers. Deze zijn veiliger en sneller klaar.

Kopen


Zo barbecue je veilig


worden gebruikt.

Koop vlees, vis en

BBQ om schalen en keukengerei neer te leggen.



Draai het vlees





En was je handen




ze te vervoeren.

voordat je gaat eten, maar ook zeker nadat

Markeer tangen en


Kies voorgegaarde

je rauw vlees hebt





aangeraakt.

of ze voor rauwe of



hamburgers. Deze zijn

Zorg voor schone

worden gebruikt.

veiliger en sneller klaar.

oppervlakken bij de

zoals drumsticks of

Gegrilde sardientjes


salades als laatste en gebruik een koeltas om

recept voor 2 personen


bereide producten


BBQ om schalen en keukengerei neer te leggen.

6 verse sardines 3 plakjes rauwe ham beetje olijfolie

Maak de lente-ui schoon en snijd hem fijn. Was de kruiden en knip ze fijn. Meng er de lente-ui en wat citroensap door. Breng op smaak met zout en peper. Maak de sardines schoon: verwijder de kop en de graat. Vul de buikholtes met het kruidenmengsel. Halveer de plakjes

ham in de lengte en wikkel dit om de visjes. Bestrijk de sardines licht met wat olijfolie. Gril de sardines op de barbecue, op een grillpan of onder de grill in ongeveer 8 minuten gaar en bruin. Keer ze regelmatig om zodat de ham niet te donker wordt.

Per portie: 180 kcal, 22 g eiwit, 10 g vet (waarvan 3 g verzadigd), 1 g koolhydraten, 1 g vezels, 15 g groenten

www.voedingscentrum.nl/eetveilig

01/14


1 lente-ui 8 blaadjes basilicum 4 takjes peterselie citroensap

Light koken 21

LK1207_021000_Voedingscentrum_f2.indd 21

06-06-12 09:53

Informatiekaart 5 x Veilig barbecueën op maat gemaakt voor samenwerkingspartners.

5x Veilig met vlees! Op en in vlees kunnen ziekmakende bacteriën voorkomen. Door het vlees goed te verhitten voorkom je dat je er ziek van wordt. Zo schakel je alle aanwezige bacteriën alsnog uit.


Deze tips helpen je om veilig om te gaan met vlees tijdens het kopen, koken en bewaren.

Rauw vlees kan besmet zijn met ziekteverwekkers zoals Salmonella, E. coli of Toxoplasma gondii. Door vlees goed te verhit-

1

ten, dood je deze ziekteverwekkers. Lees deze tips om veilig om te gaan met vlees tijdens het kopen, koken en bewaren.

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Kopen




Bewaar vlees in de

houdbaarheidsdatum






aangeraakt.


regelmatig om.





Gooi een lege

Gebruik keukengerei

Voor bewerkt vlees

te bewaren. Bereid

op de TGT-datum (Te


(zoals snijplanken,



Gebruiken Tot).



of gemalen) geldt:


gehaald.


controleer of het


Gebruik een koeltas


volledig is gegaard


om vlees (en andere

meer voor andere


of bakje.






worst of spiesjes.

Ontdooi ingevroren


af met heet water.







biefstuk, kan rosé

of schaal. Kleinere



3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen



veilige keuze.


Was altijd je handen

Houd rauw vlees


Bewaar vlees in de koel-

heidsdatum van het




kast bij een temperatuur

vlees dat je koopt. Het

voedsel en voor je gaat


regelmatig om.

van 4ºC. Rauw vlees kun

is belangrijk dat je het

eten. Maar ook na het

een goed afgesloten

opeet uiterlijk op deze

aanraken van rauw

verpakking.

TGT-datum (Te Gebrui-


ken Tot).

na het toiletbezoek en na het aanraken

Gebruik een koeltas om

van (huis)dieren. Was

je invriezen of bereiden Voor bewerkt vlees

om het langer te bewa-


ren. Bereid vlees is nog

of gemalen) geldt:

twee dagen houdbaar in

dat in aanraking is

controleer of het

de koelkast.

geweest met rauw

volledig is gegaard

Gebruik keukengerei

vlees (en andere beder-

je handen met zeep

vlees, niet meer voor


Ontdooi ingevroren

felijke producten) naar

onder stromend water

andere producten. Was



huis te vervoeren.

en droog ze af met een

snijplanken, messen en

worst of spiesjes.


ontdooistand.

!

schone handdoek of

bakjes direct af met heet


of schaal. Kleinere

papier.

water.



biefstuk, kan rosé


Gooi de lege verpakking



weg zodra je het vlees


ontdooistand.

eruit hebt gehaald.

veilige keuze.

Let op! Jonge kinderen, ouderen, mensen met een verminderde weerstand en zwangere vrouwen wordt afgeraden rauw vlees te eten, zoals tartaar en carpaccio. Dit zijn risicovolle producten.

Let op!

!

Wassen

Koelen

Let op de houdbaar-

Let op de

2



02/14


5x Veilig met vlees! Op en in vlees kunnen ziekmakende

1

Kopen

2

Wassen

3

Scheiden

4

Verhitten

5

Koelen

bacteriën voorkomen. Door het vlees goed te verhitten voorkom je dat je er ziek van wordt. Zo schakel je alle aanwezige bacteriën alsnog uit. Deze tips helpen je om veilig om te gaan met vlees tijdens het kopen, koken en

Let op de houdbaar-

Was altijd je handen

Houd rauw vlees


Bewaar vlees in de koel-

bewaren.

heidsdatum van het




kast bij een temperatuur

vlees dat je koopt. Het

voedsel en voor je gaat


regelmatig om.

van 4ºC. Rauw vlees kun

is belangrijk dat je het

eten. Maar ook na het

een goed afgesloten

opeet uiterlijk op deze

aanraken van rauw

verpakking.

TGT-datum (Te Gebrui-


ken Tot).

na het toiletbezoek

!

je invriezen of bereiden Voor bewerkt vlees

om het langer te bewa-


ren. Bereid vlees is nog

Gebruik keukengerei

of gemalen) geldt:

twee dagen houdbaar in

en na het aanraken

dat in aanraking is

controleer of het

de koelkast.

Let op!

Gebruik een koeltas om

van (huis)dieren. Was

geweest met rauw

volledig is gegaard

Jonge kinderen, ouderen,

vlees (en andere beder-

je handen met zeep

vlees, niet meer voor


Ontdooi ingevroren

mensen met een verminderde

felijke producten) naar

onder stromend water

andere producten. Was



weerstand en zwangere

huis te vervoeren.

en droog ze af met een

snijplanken, messen en

worst of spiesjes.


schone handdoek of

bakjes direct af met heet


of schaal. Kleinere

papier.

water.



biefstuk, kan rosé


vrouwen wordt afgeraden rauw vlees te eten, zoals tartaar en carpaccio. Dit zijn

Gooi een lege



risicovolle producten.



ontdooistand.


veilige keuze.

gehaald.


Informatiekaart 5 x Veilig met vlees op maat gemaakt voor advertenties staand en liggend A3/A4 27

Beschikbare Campagne-elementen Campagne-elementen ‘Ziekmakers zie je niet’ Het Voedingscentrum heeft de campagne ‘Ziekmakers zie je niet’ gelanceerd. Jaarlijks worden meer dan een half miljoen mensen in Nederland ziek door ‘verkeerd’ eten, vaak door handelingen thuis in eigen keuken. In deze campagne worden consumenten uitgedaagd om te reflecteren op het eigen gedrag. Met eenvoudige vuistregels kunnen veel ziektegevallen worden voorkomen.

Gekweekt met bacteriën uit Nederlandse keukens.


Elke dag lopen 2000 Nederlanders een voedselinfectie op.

HIGHTHIE_05772_Voedingscentrum_Abris_TEST_Deel4.indd 1

11/3/14 5:33 PM


Elke dag lopen 2000 Nederlanders een voedselinfectie op. Elke dag lopen 2000 Nederlanders een voedselinfectie op.


11/3/14 5:36 PM


Voorbeelden campagne (abri’s) ‘Ziekmakers zie je niet’.

28

11/3/14 5:38 PM






11/3/14 5:40 PM


11/4/14 9:09 AM

Voorbeelden campagne (abri’s) ‘Ziekmakers zie je niet’.

Campagnebeeld

Voorbeelden campagnebeeld ‘Ziekmakers zie je niet’.

Als je gebruik wilt maken van onze materialen, of meer informatie wilt over voedselveiligheid bij consumenten, neem dan contact op met Wouter Rosekrans, projectleider: [email protected] of 070-306 88 84. Vermeld altijd het Voedingscentrum als bron met een verwijzing naar de website www.voedingscentrum.nl/eetveilig, of gebruik het beeldmerk hiernaast met de url.

5x Veilig eten www.voedingscentrum.nl/eetveilig

www.voedingscentrum.nl

Consumenten informeren over veilig eten

Recommend Documents