Voorwoord Het Ministerie van OC&W heeft aangegeven dat vanaf 2011 alle kinderen in hun eigen omgeving onderwijs kunnen ontvangen. Ouders die hun kind bij jou op school aanmelden mogen ervan uitgaan dat de school meedenkt in de meest passende onderwijsplaats. Dit kan jouw school zijn, maar dat kan ook een school in de buurt zijn die een passender zorgarrangement kan bieden voor dit speciale kind. Gezien de ervaringen met eerdere regelgeving waarin al op voorhand veel was ingevuld (Commissie Dijsselbloem) laat het ministerie van OC&W nu het werkveld vrij in de totstandkoming van het traject Passend Onderwijs. Er is al heel veel gaande in onderwijsland. Samenwerkingsverbanden, overkoepelende organisaties, REC’s, speciaal onderwijs, schoolbesturen, iedereen is aan de slag gegaan om ‘passend onderwijs’ vorm te gaan geven. Maar... doen deze organisaties nu niet hetzelfde als het ministerie voorheen deed? Ook de KPOA is aan het nadenken hoe we passend onderwijs vorm kunnen geven. Binnen onze scholen doen we al veel rondom de zorg voor kinderen. Maar vinden wij dat we voldoende doen? Het vormgeven van passend onderwijs vraagt van ons tijd, energie en innovatief denken, maar biedt ons ook kansen. We gaan een interessante periode in, ons onderwijs is in beweging. Het is aan het werkveld hoe dat handen en voeten moet gaan krijgen en het ‘werkveld’ dat zijn jullie! De leerkrachten in onze scholen weten het beste wat ‘past’ bij kinderen. Leerkrachten weten wat kinderen nodig hebben en leerkrachten weten hoe ze onderwijs vorm kunnen geven. Op 4 maart gaat de KPOA op weg naar passend onderwijs. Het woord is aan jullie, aan de leerkrachten. Maak kennis hoe anderen hun onderwijs passend proberen te maken. Ga met elkaar in gesprek en ontdek wat je al passend doet, wat nog aanvulling nodig heeft en wat je nog kunt leren. Deze dag is bedoeld als eerste stap in het proces ‘De KPOA op weg naar passend onderwijs.’
1
De volgende stap is aan jullie.
We wensen jullie een
Conferentie dagprogramma 4 maart
8.30 uur
Binnenkomst / inschrijving / koffie + thee
9.00 uur
Welkom door Bert Dekker, lid College van Bestuur KPOA
9.10 uur
Inleiding door Joke Kamstra, docent opleidingen Speciale Onderwijszorg Fontys
inspirerende conferentie toe. 9.45 uur
‘op weg’
Namens: Het College van Bestuur: Bert Dekker en Wil Ellenbroek
naar de diverse workshops in Houtrust, Houteveen, Josephschool en de Dissel in Hooglanderveen 1e ronde workshops
10.00 – 11.15 uur ‘op weg’
De Productgroep Onderwijs en Identiteit: Rieny Vos, Karin Heusdens, Gerard Berkhout en Jos Smeels
‘op weg’
Beleidsmedewerker Onderwijs & Opleiding Willy van Dijk
2
2e ronde workshops
11.30 – 12.45 uur
13.00 – 14.00
muzikale lunch in Houtrust
14.00 uur
Afsluiting
3
De workshops van de Conferentie ‘KPOA op weg naar passend onderwijs’ zijn verdeeld in 3 rubrieken DE SCHOOL, DE LEERKRACHT EN HET KIND. Niet alle workshops waren even makkelijk in te delen. Wat bij ‘de school’ past, heeft alles te maken met ‘de leerkracht’ en komt uiteindelijk ten goede van ‘het kind’. Wat een groep ‘kinderen’ ten goede komt, hoeft niet altijd voor alle ‘leerkrachten’ of voor de hele ‘school’ te gelden, maar kan daar wel naar toe groeien. Hoe we het wenden of keren, de leerkracht is in alles de spil waar het om draait. We wensen je heel veel succes met het kiezen van 5 workshops. Er zijn 2 rondes workshops met dezelfde onderwerpen. We zullen onze uiterste best doen om 2 van de 5 keuzes te honoreren.
DE SCHOOL Workshop 1 Bepaal je eigen koers Op DOK12 geven de kinderen de richting aan van hun eigen leer- en ontwikkelingsproces: zij zijn (mede)verantwoordelijkheid en bepalen hun eigen koers. Kinderen werken en leren op DOK12 naar eigen belangstelling en tempo. Niet alle kinderen doen hetzelfde: het kind staat centraal in zijn eigen leerproces. Leidraad voor dit leerproces is de individuele weektaak. Alle kinderen op school werken vanaf het begin met weektaken. De ontwikkeling loopt op van één of meerdere opdrachten per dag (groep 1) tot een volledige weektaak in groep 8. Voor de dagelijkse planning van de taken wordt het planbord gebruikt. Vrijheid en verantwoordelijkheid voor de weektaak betekent niet alleen dat het kind de volgorde kan bepalen binnen de taak. Het kind bepaalt zelf ook voor een deel de inhoud van het leren. Kinderen maken die keuzes in overleg met hun leerkracht. Die keuzes zijn niet vrijblijvend. Kinderen worden aangesproken op hun keuze en daarin begeleid. Door het inzetten van een weektaak krijgen de kinderen een beeld van: • de hoeveelheid werk • de samenstelling van een taak • de soorten opdrachten • hun eigen mogelijkheden Op DOK12 wordt gewerkt in werkblokken van 9:15-10:15 uur, 10:45-11:45 uur en van 12:30-13:30 uur. Tijdens deze werkblokken werken de kinderen schoolbreed veelal zelfstandig aan hun weektaak. Gedurende de dag zijn er verschillende instructiemomenten. Kinderen krijgen in kleine groepjes of individueel uitleg aan de instructietafel van één van de basisgroepleerkrachten. De basisgroepleerkrachten vormen naar behoefte flexibele instructiegroepen, voor ondersteuning bij onder andere rekenen, taal en lezen. In deze workshop maak je vliegensvlug kennis met het concept DOK12 waar-
4
5
bij we inzoomen op het werken met individuele weektaken en het vormen van flexibele instructiegroepen als startpunt voor passend onderwijs. KPOA DOK12: Bettine Bakker
Workshop 2 De zorgstructuur van de Sint Josephschool Doel: inzicht geven in hoe de zorgstructuur op school is uitgewerkt, verder ontwikkeld wordt en hoe de zorgstructuur wordt ingezet in de dagelijkse onderwijspraktijk. Aanpak: • Inleiding op de zorgstructuur d.m.v. een powerpointpresentatie • Deelaspecten van de zorgstructuur worden uitgelicht: toelichting door diegenen die er mee werken en praktische toepassing. • Deelnemers wordt de mogelijkheid geboden om aaan de hand van een casus te werken.
terrein van passend onderwijs. Daarbij denken we in kansen. Kansen voor de kinderen, kansen voor de leerkracht en kansen voor de school. Als we de kansen in beeld hebben kijken we naar de wijze waarop we de zorgtoewijzing kunnen organiseren en wie en wat we daarbij nodig hebben. In een actieve brainstorm nemen we daarbij in het bijzonder onder de loep welke faciliteiten er in de groep zijn voor kinderen, en hoe we die optimaliseren. Tevens nemen we onze eigen capaciteiten in ogenschouw. We eindigen met de wijze waarop we ouders onze zorgstructuur willen laten beleven: Daarbij staan we stil bij de profilering van de school en de one-stopshop gedachte. Dat doen we door middel van een aantal praktijkcases. De heer Ton Keesom
Workshop 4 Ieder kind past
In een inleidend spel verkennen we onze eigen grenzen als het gaat om zorg. Daarna zoeken we in onze eigen organisatie wat we al doen op het
Daltonbasisschool Columbus had bij de start in 2005 helder voor ogen dat duurzaam, passend onderwijs alleen mogelijk is, wanneer er integraal gedacht en gedaan wordt. Systeemdenken, maar vooral systeemdoen, waarbij ‘loslaten’ en om kunnen gaan met onvoorspelbaarheid vereisten zijn. Het vernieuwende schoolconcept kon een grote slag maken in de kloof tussen traditioneel (segregatief) denken en onderwijs dat écht waarmaakt kinderen in hun eigen ontwikkeling uit te dagen en te volgen. De school gebruikt als ondersteuning daarbij het gedachtegoed van TOM (teamonderwijs op maat). De pijlers van TOM borgen een integrale kijk op ontwikkeling en verandering. De workshop laat zien wat er al langs de pijlers is ontwikkeld. Het biedt inspiratie en kansen voor de eigen praktijk. Voorbeelden: • Werken met doelen en methoden hanteren als bron; • Toetsen op maat; • Meervoudige intelligentie en natuurlijk leren; • Zelfsturing, reflectie en portfolio;
6
7
KPOA Sint Josephschool: Kirsten Roest en Jori van Gils
Workshop 3 Kennismaken met de kansen die Passend Onderwijs binnen de scholen van KPOA biedt Passend Onderwijs als nieuwe zorgstructuur vraagt beleid, vraagt meer van onze pedagogische en didactische capaciteiten als leerkracht en ook meer van onze samenwerkingscompetenties. Wat kunnen we als individu, wat als school en wat als samenwerkingsverband? Wat willen we, is het alleen maar verplichtend, of biedt het ons kansen om een betere school te zijn? Zo ja, hoe dan?
• Fasenonderwijs, halfjaarlijkse cyclus en doorstroom, zonder doublures; • Van leraar- en leerstofgecentreerd onderwijs naar onderwijs gebaseerd op ontwikkelingsbehoeften van kinderen; • Samen verantwoordelijk, het werken in units, waarbij de talenten van meerdere functionarissen in dienst van méér kinderen in een grotere leeromgeving; Maar vooral: • Bouwstenen voor een lerende schoolcultuur, waarbinnen passend onderwijs vanzelfsprekend is. Welke stenen stapelen jullie? Stef van Wickeren is oprichter en schoolleider van Columbus www.dbs-columbus.nl en www.teamonderwijs.nl
Workshop 5
Workshop 6 Vier keer wijzer op Universum Passend Onderwijs staat voor de deur. SBO Universum dacht na over hoe passend haar onderwijs was en kwam tot de conclusie dat het anders moest. Meer aansluitend op de talenten, meer uitdagend onderwijs, meer lettend op de instructiebehoeften van de leerlingen. Meervoudige Intelligentie bleek een heel praktisch hulpmiddel. In deze workshop neemt Karin Biessen, directeur van sbo Universum u mee in de pionierstocht, die uiteindelijk resulteerde in vier keer wijzer: de voorafwijzer, de activiteitenwijzer, de keuzewijzer en de vragenwijzer. Universum ging thematisch werken, de taalthema’s werden leidraad en de wereldoriëntatie en de beeldende vorming werden daarin opgehangen. Het enthousiasme van de leerlingen werd de drijfveer waarmee een geheel eigen methode van wereldoriëntatie op maat werd gemaakt. De kerndoelen werden niet uit het oog verloren. Sbo Universum: Karin Biessen
Wat werkt op school (Marzano) Regelmatig kunnen leerkrachten in de media horen, zien en lezen dat scholen het niet goed (genoeg) doen. ‘Het moet anders’ is vaak de boodschap. De onvrede over de kwaliteit van het geboden onderwijs neemt toe, evenals het aantal klachten van ouders, leerlingen en ook van leerkrachten. Voor sommigen lijkt het wel alsof er in het onderwijs veel mis is. De kwaliteit en vakkundigheid van de leerkracht is van doorslaggevende betekenis voor de kwaliteit van het onderwijs. In deze workshop stellen we met elkaar vast wat werkt en wat we er uit onderzoek (van Marzano) over weten. Het is echt niet zo somber in de scholen. Als je weet wat een sterke school sterk maakt en wat een sterke leerkracht sterk, kom je een heel eind. We kijken wat werkt in de school, en we kijken vooral ook hoe iedereen dat met veel vreugde kan doen. Dat doen we interactief, verbindend en met plezier.
Workshop 7 Onderweg naar integratie (binnen een nieuwe basisschool) Suzanne Jägers, directeur van basisschool de Groote Wielen en basisschool de Kleine Wielen te Rosmalen (gemeente 's-Hertogenbosch) gaat met de deelnemers vanuit de visie op zoek naar de manieren hoe je ‘alle’ kinderen uit de wijk een goede plek kunt geven binnen je school.
Workshop 8 Kansen vergroten voor kinderen binnen de brede school Door bundeling van krachten, schooloverstijgend kinderen adequaat en snel stimuleren in hun ontwikkeling.
ESAN Centrum voor nascholing Amsterdam: Johan Spitteler Paul Verbraak
8
9
Workshop 9 Starten met het project Afstemming Als beginnende IB-ers van de Breede Hei willen wij leerkrachten van andere scholen op de hoogte brengen waarom wij als school de keuze hebben gemaakt om aan het project Afstemming deel te nemen. Tijdens deze workshop krijg je informatie waar wij als school stonden, waar we nu staan en waar we naar toe willen; ‘Onze droom’. In tegenstelling tot de Kinderhof staan wij aan het begin daarvan. De eerste stappen richting Passend onderwijs. Wij willen je onder meer kennis laten maken met de 7 uitgangspunten van Afstemming en gaan praktisch met je aan de slag met een casus. KPOA De Breede Hei: Marion van Hall en een collega
DE LEERKRACHT Workshop 10 Afstemming De Kinderhof werkt nu bijna 3 jaar met het traject Afstemming. Een traject om te komen tot: Handelingsgericht werken, een duidelijke hulpvraag stellen en van daaruit de vervolgstappen nemen. Op deze manier wordt de leerkracht de regisseur van alle aandachtspunten en handelingsgerichte activiteiten rondom een zorgleerling. De IB-er coacht en stelt vragen zodat de leerkracht zelf zijn aanpak kan bedenken. De werkvorm waar wij voor kiezen is: • Powerpoint presentatie • Hoe formuleren wij een hulpvraag? • Hoe vullen we een zorgformulier in? • Vragen en discussie KPOA De Kinderhof: Cindy Kerklingh en Carola Derksen
Workshop 11 1-zorgroute Op de Michaëlschool, een school voor speciaal basisonderwijs wordt al verregaand op maat gewerkt. Wij maken gebruik van de methodiek ‘1 zorgroute’, ontwikkeld door het KPC. Werken met de 1- zorgroute impliceert dat wij voor de hoofdvakken lezen en rekenen werken met groepsplannen, die het ons mogelijk maken de kinderen de lesstof te geven waar zij op dat moment in hun ontwikkeling aan toe zijn. In een latere fase gaan wij werken met pedagogische groepsplannen. Het werken met groepsplannen voorkomt een woud van individuele handelingsplannen, die naar onze ervaring een erg zware belasting zijn voor
10
11
de leerkracht, lastig uitvoerbaar en derhalve vaak niet uit de verf komt. De inspectie is erg te spreken over deze nieuwe werkwijze. Ben je benieuwd naar wat werken met groepsplannen betekent? Bezoek dan de workshop van de Michaëlschool. Tot dan!
doen dit om op een onderzoekende (academische) manier hun onderwijs te verbeteren. Een ‘kartrekker’ schoolontwikkeling, een leerkrachtonderzoeker en een student nemen je mee in de onderzoekende wereld.
KPOA De Michaëlschool: Marcel van Keken en Jacqualine van de Port DOK12 en Tafelronde Yvette ten Barge Tafelronde Jos Houtveen Kubus
Workshop 12 Een beeld zegt meer dan duizend woorden Het gebruik van videobeelden binnen een intervisiegroep; met collega’s actief kijken naar elkaar. Actief feedback geven volgens een vast stappenplan onder leiding van een school video interactie begeleider. We willen je in deze workshop laten ervaren welke kracht videobeelden hebben binnen intervisie. We gaan met gebruik van beelden het hele stappenplan met je doornemen. KPOA Young Professionals: Anneke Uppelschoten en Birgitte Jansen
Workshop 13 Zelf onderzoek doen binnen je onderwijs Hoezo, wat valt er dan te onderzoeken? Is dat niet een beetje hoogdravend, ver van ons bed? OF Ben jij benieuwd wat het jouw school en jezelf als professional kan opleveren? Denk je dat het een goede zaak is dat jij als professional en jouw school zich verder ontwikkelen, om de kwaliteit van je onderwijs te verbeteren? Wil jij een onderzoekende houding aannemen? Drie KPOA-scholen doen mee aan de dieptepilot Academische basisschool Utrecht-Amersfoort. Samen met studenten van Hogeschool Domstad doen leerkrachten praktijkonderzoek binnen hun eigen klas, bouw of school. Zij
12
Workshop 14 Past ‘Taal in beeld’ in Passend Onderwijs? Wij nemen je mee in de ervaringen die wij het afgelopen schooljaar hebben opgedaan met het keuzeproces en de implementatie van onze nieuwe taalmethode ‘Taal in beeld’ Net als velen zijn wij op zoek gegaan naar een Taalmethode die past bij onze onderwijsvisie. De vraag is: Past ‘Taal in Beeld’ ook bij de uitgangspunten van Passend onderwijs? Wij zijn misschien net zo nieuwsgierig als jij of de uitgangspunten ook passen binnen die van PASSEND ONDERWIJS. Na een korte inleiding over het keuzeproces, een blik op onze ervaringen (korte fotopresentatie) verkennen wij met elkaar de uitgangpunten van deze nieuwe taalmethode in relatie tot Passend Onderwijs. KPOA De Marke: Marloes Veldhuizen, Marion Lans –van Wees en Toon van Diepen
Workshop 15 Ontdek op je eigen manier wat Meervoudige Intelligentie inhoudt Op sbo Universum wordt gewerkt met de taalmethode Taaltrapeze. Deze methode is verdeeld in acht thema's waaraan per thema ongeveer vier weken wordt gewerkt. De wereldoriëntatielessen zijn gekoppeld aan deze
13
thema's. De w.o.-lessen worden gegeven met behulp van het concept ‘meervoudige intelligentie’. Bij meervoudige intelligentie wordt ingespeeld op een specifieke intelligentie van een kind. het gaat erom dat leerdoelen op meerdere manieren kunnen worden behandeld en gehaald. Kinderen krijgen opdrachtkaarten die uitnodigend zijn, omdat ze er leuk uitzien, maar ook omdat ze een specifieke intelligentie aanspreken van een kind. Het woord intelligent wordt vervangen door ‘slim’, zodat je acht soorten slimheden kunt onderscheiden. Zo zijn er taal-, reken-, natuur-, ik-, samen-, kijk-, doe- en muziekslimme kinderen. Iedere kaart behandelt met een eigen opdracht een (deel van een) doel. De kinderen kunnen gebruik maken van hun eigen, sterke slimheden. Doelen worden makkelijker gehaald en blijven beter hangen. Deze workshop wordt gegeven door Henk Boonstra en Ria Burger. Zij zijn al geruime tijd werkzaam in het speciaal basisonderwijs en hebben ruime ervaring in het werken met kinderen met leer- en gedragsproblemen.
HET KIND Workshop 17 Structureel Coöperatief Leren Wil je dat alle kinderen betrokken zijn bij de les? Wil je dat kinderen allemaal een actieve deelname hebben aan de les? Wil je dat kinderen worden uitgedaagd om zelf initiatieven te nemen? Wil je dat de kinderen elkaar beter leren kennen, begrijpen en helpen? Kom dan naar onze workshop over Structureel Coöperatief Leren. Tijdens deze workshop gaan we jullie aan den lijve laten ondervinden wat Coöperatief Leren betekent. We gaan oefenen met verschillende werkvormen in 2- en 4-tallen. Werkvormen die je direct kunt toepassen in de dagelijkse onderwijspraktijk. De werkvormen zijn gericht op het verhogen van de leerprestaties bij kinderen en het bevorderen van de groepssfeer. KPOA Caeciliaschool: Marieke Soesbergen en Jessica van den Broek
Workshop 16
Workshop 18
Gesprekstechnieken In deze workshop krijg je informatie omtrent gesprekstechnieken die toepasbaar zijn in gesprekken met leerlingen, ouders en collega’s. We gaan praktisch aan de slag (zo mogelijk met een acteur) waarna er een terugkoppeling plaats zal vinden, met een stukje (zelf)reflectie. Bureau Passerel: Drs. Lia Genee www.passerel.com
Hoe zelfstandig kunnen kinderen zijn? Kinderen bekijken eerst zelf hun werk en bepalen wat ze zelf al kunnen maken of wat ze tijdens het instructiemoment aan de leerkracht gaan vragen. Kinderen kijken zelf hun werk na en bepalen aan de hand van het foutenaantal of ze nog extra instructie nodig hebben. Kinderen plannen hun eigen werk in en houden zich aan deadlines. Kinderen kunnen probleemoplossend handelen en weten welke middelen ze kunnen inzetten om tot een oplossing te komen. Kinderen gaan heel effectief met hun tijd om en zijn meer betrokken bij de instructie en de lessen. Ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen leer- en werkproces. Droom of realiteit? In deze workshop laten we jullie zien dat het haalbaar is, en hoe. Aan de
14
15
hand van voorbeelden willen we jullie aan het denken zetten over het zelfstandig werken op je school. Wat gaat goed, wat wil je anders en hoe kun je dat realiseren. Wat kunnen we van elkaar leren? We hopen je te zien tijdens onze workshop KPOA De Langenoord: Nanda van Rossenberg en Colinda Grevengoed
Workshop 19
Workshop 20 Leren lezen zonder methode Op de Tafelronde hebben we geen methode meer voor het leren lezen en schrijven in groep 3. Het leren lezen/schrijven wordt gekoppeld aan (school/bouw)thema’s. De leerkrachten van groep 3 zoeken hierbij zelf kernwoorden die ze de kinderen aanbieden. De kinderen worden aan de hand van het thema en deze woorden gestimuleerd om te leren lezen en schrijven. Er wordt dus vanuit een concrete context gewerkt en sluit daarmee aan bij de belevingswereld van kinderen.
Taakspel Het gedrag van kinderen in het basisonderwijs kan zeer verschillen. Sommige kinderen laten verlegen en teruggetrokken gedrag zien. Andere kinderen gedragen zich onrustig of kunnen zelfs agressief zijn. Sommige kinderen zullen een drukke klasgenoot stoer vinden, terwijl anderen juist last hebben van het drukke gedrag. Wij vinden het belangrijk dat alle groepsleden leren respectvol om te gaan met elkaar. De school zoekt steeds manieren om het gedrag van kinderen positief te beïnvloeden en het klassenklimaat (groepsklimaat) daardoor te bevorderen. Op onze zoektocht naar instrumenten om te werken aan gedrag van kinderen zijn wij in aanraking gekomen met Taakspel. Inmiddels wordt Taakspel op onze school al enige jaren gespeeld met positieve resultaten. Het doel van Taakspel is dat het taakgerichte gedrag van de kinderen verbetert, afname van regeloverschrijdend gedrag en een betere sfeer in de klas. Daarbij wordt alleen op een positieve manier gecorrigeerd. Daarnaast heeft Taakspel tot doel de verlegen/teruggetrokken kinderen meer te betrekken bij het klassengebeuren. Taakspel wordt ingezet tijdens de reguliere lessen in de vorm van een spel. Bij Taakspel gaat het erom dat de kinderen elkaar stimuleren om gewenst gedrag te vertonen. Taakspel is bedoeld voor groep 4 t/m 8 van het basisonderwijs. KPOA De Malelande: Ellen Bruinsma & Marga Oudesluys
Leren lezen zonder methode • is gekkenwerk • is een uitdaging • is onverantwoord • is veel te veel werk voor de leerkrachten • kan nooit goede resultaten opleveren • zorgt voor een goede overgang van groep 2 naar groep 3 • sluit goed aan bij het ontwikkelingsniveau van de kinderen • heeft tot gevolg dat kinderen achterstand oplopen • zorgt ervoor dat je verschillen goed kunt opvangen De eerste zin kan op vele manieren afgemaakt worden. Vier collega’s van De Tafelronde willen tijdens deze werkwinkel graag vertellen over het leren lezen zonder leesmethode. Hun ervaringen, successen en onzekerheden met jullie delen en jullie laten ondervinden hoe dit in zijn werk gaat. KPOA De Tafelronde: Sanne Vleugel, Nardy Ragas, Anouk van Ginkel en Monique Melessen
Workshop 21 Alle leerlingen leren presenteren in groep 8 Spreekbeurten, werkstukken je kent het wel in groep 8. Voor de een geen probleem, maar voor de ander een ramp. Hoe zorgen we ervoor dat alle leerlingen toch goed aan de slag kunnen? Hoe stemmen we af op de ver-
16
17
schillende leerlingen in groep 8? Hoe zorgen we voor passend onderwijs voor alle leerlingen in groep 8 m.b.t. dit onderwerp? Op ‘De Biezen’ hebben we hier een vorm voor gevonden. We maken gebruik van de kwaliteiten die de kinderen hebben (gebaseerd op de gedachten van meervoudige intelligentie) en laten ze die op verschillende manieren inzetten. Wil je meer weten, schrijf je dan in voor onze workshop. KPOA De Biezen: Ben Mathôt en Mirke Nichting
Workshop 22 Kinderen mogen GEZIEN worden Welke prikkels versterken het functioneren van het kind en op welke momenten? Welke sensorische, talige of visuele informatie heeft het kind nodig, welke leerstijl heeft het kind, welke relationele factoren spelen een rol? Soms zou je graag in het hoofd van een kind willen kijken, wat denkt hij of zij...? We zullen het moeten doen met dat wat we zien, horen, toetsen en aanvoelen. Daar weten we al heel veel van. Wat kunnen we nog meer doen en vooral hóe gaan we daar dan mee om? Hoe maken wij nu al een passend aanbod en hoe zou het nog beter kunnen? Daarover gaat deze workshop, dicht bij de praktijk van alledag.
autistisch zegt mijn moeder. Daar zit ik dan mooi mee, want als ik die toets dan moet maken… nou dan kan ik gewoon in slaap vallen, ik hoor dan niks meer, ik zie dan niks… en ik voel ook niks.’ Dit is een fragment uit een gesprek met één van onze (oud)leerlingen! Een ‘rugzak’ leerling met de diagnose: Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Misschien is het beeld dat hij schetst herkenbaar, misschien ook niet. Immers, elke leerling, dus ook een leerling met ASS, is uniek. Er zijn overeenkomsten en verschillen tussen kinderen. De ene leerling is gevoelig voor prikkels, de ander heeft moeite met sociale situaties, of laat rigide gedrag zien… bij een volgende vormt de communicatie juist het grootste probleem. Hoe komt dat? Kan (‘probleem’)gedrag verklaard of zelfs voorkomen worden als je beter begrijpt waardoor het veroorzaakt wordt? Wat levert goed luisteren en observeren op? Wat heeft juist dát kind nodig? Welke materialen kun je gebruiken? Wat werkt en wat niet? Kun je kinderen met ASS betrekken bij het formuleren van handelingsadviezen? In hoeverre betrek je ouders? Kun je je blijven verwonderen, begrijpen dat je het (nog) niet begrijpt??? Deze kinderen denken anders, maar dat maakt het onderwijs aan deze kinderen juist ook zo boeiend. In de workshop ‘ASS in de klas’ zullen we theorie en praktijk koppelen. Je krijgt achtergrond informatie (auditief én visueel), tips en adviezen en we wisselen natuurlijk ook ervaringen uit. KPOA De Drieslag: Esther Smit en Paulien Wouters
Bea van Burgsteden
Workshop 24 Workshop 23
Pilot Passend Onderwijs Kubus Rec 4
‘Huiswerk moet ik van de juf in mijn agenda zetten. Ik vind het raar dat ik huiswerk heb, want eigenlijk is het meer schoolwerk vind ik. Mijn moeder kijkt elke dag in mijn agenda. Dan zegt ze wat ik moet doen. Soms doet mijn vader het en dan moet ik het onmiddellijk doen, ook al is het pas over drie weken! Ik word dan wel eens boos, maar het moet dan toch. Ik kan toch niet iets leren voor over drie weken? Mijn vader zegt van wel. Hij is ook
Het experiment in de regio “passend onderwijs Eemland” geeft mogelijkheden om anders om te gaan met de regelgeving. Hier liggen kansen om zaken anders te organiseren omtrent b.v. plaatsingen van leerlingen in het Speciaal Onderwijs. Het kind op de juiste plek en geen kind tussen wal en schip zijn de ambities. In dat kader kon REC-4 en het NIS wat betekenen voor De Kubus in de preventieve sfeer. Hoe jonger de kinderen hoe meer effect hulp kan bieden. Het moet iets toevoegen en kansen bieden, concreet en praktisch zijn.
18
19
ASS in de klas
Concreet betekent dit dat we zijn gestart op De Kubus met een pilot passend onderwijs. De pilot is op 1 februari gestart in groep 3 op de locatie Noordewierweg. In deze groep zitten 17 leerlingen. Binnen deze groep zitten 3 leerlingen met gedragsstoornissen in het gebied van DSM 4. We proberen als Kubus iets te betekenen voor deze jonge leerlingen in de preventieve sfeer. Door extra begeleiding en hulp aan deze kinderen voorkomen dat ze op jonge leeftijd (6 jaar) reeds verwezen moeten worden naar een REC-4 school. Goede indicatiestelling en eventuele medicatie geeft samen met een extra leerkracht kansen op blijvend handhaven. Doelstelling van deze workshop: andere scholen informeren over deze pilot en het delen van ervaringen d.m.v. een coöperatieve werkvorm met een stelling over de pilot. KPOA De Kubus: directie en intern begeleider
Workshop 25 Een rijke leeromgeving: begeleiding van kinderen met bijzondere kwaliteiten Alle leerlingen hebben recht op onderwijs op maat, dus ook (hoog) begaafden. Met behulp van een powerpointpresentatie en praktijkvoorbeelden willen we jullie laten zien en ervaren hoe ons team dat realiseert. KPOA School op de Berg: Noelle Joosen, Peggy van Bekkum en Greet Maaswinkel
20
