Concertagenda 2015 – 2016 za 17 okt 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 18 okt 2015, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Ivor Bolton dirigent Kristian Bezuidenhout piano RÖNTGEN -‐ Bitonale symfonie BEETHOVEN -‐ Pianoconcert nr. 5 MENDELSSOHN -‐ Symfonie nr. 4 ‘Italiaanse’ Zonovergoten klanken In dit concert gaan we met de Noord-‐Zuidlijn via Bilthoven en Wenen naar het zonnige Rome. In het Utrechtse villadorp schreef de Nederlandse Julius Röntgen in 1930 zijn korte maar prikkelende Bitonale symfonie, een van de weinige uitstapjes de hij maakte naar de moderne muziek van zijn tijd. In Wenen componeerde Beethoven zijn Vijfde en laatste pianoconcert. Hoewel hij te doof was om het zelf te kunnen uitvoeren, toonde hij met dit werk op ‘keizerlijke’ wijze hoe briljant hij ooit als pianist geweest was. Na deze robuuste romantiek, gebracht door Kristian Bezuidenhout, nemen dirigent Ivor Bolton en het Nederlands Philharmonisch Orkest u mee naar zuidelijke oorden. Als jongeman bracht Mendelssohn enige tijd in Rome door. De indrukken van de Italiaanse hoofdstad verwerkte hij later in zijn Symfonie nr. 4, boordevol zonovergoten klanken en als finale een fonkelende Italiaanse saltarello. ●●●●●●●● za 24 okt 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw di 27 okt 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Marc Albrecht dirigent Gordan Nikolić viool ntb sprechgesang Frans Willem de Haas regie STRAVINSKY -‐ Concert in Es, ‘Dumbarton Oaks’ R. STRAUSS -‐ Suite ‘Der Bürger als Edelmann’ SCHÖNBERG -‐ Pierrot Lunaire Pierrot Lunaire Een rijk Amerikaans echtpaar wilde voor hun dertigste trouwdag graag een concert in de riante ‘music room’ van zijn landhuis genaamd Dumbarton Oaks. Dus bestelde het paar een muziekstuk bij niemand minder dan Igor Stravinsky. Die schreef in 1938 een heerlijk lichtvoetig werk voor orkest en noemde het Dumbarton Oaks. Ook op bestelling componeerde Arnold Schönberg in 1912 voor een Weense actrice een suite op gedichten over de maanzieke Pierrot, zijn Pierrot Lunaire. Schrijnend, melancholiek en ontroerend is deze cyclus voor spreek/zangstem en orkest. Daar tussenin Der Bürger als Edelmann van Richard Strauss. Nu eens geen zware, dramatische
Strauss, maar op en top divertissement. Helemaal naar de zin van chef-‐dirigent Marc Albrecht die in dit programma samenwerkt met meesterviolist Gordan Nikolić, muzikaal leider van het Nederlands Kamerorkest. ●●●●●●●● za 31 okt 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw ma 2 nov 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Joshua Weilerstein dirigent Martin Fröst klarinet ADÈS -‐ Three Studies from Couperin NIELSEN -‐ Klarinetconcert MOZART -‐ Symfonie nr. 41 ‘Jupiter’ Jupitersymfonie De Deense componist Niels Gade kreeg in 1888 een naambordje rechtsboven in de grote zaal van Het Concertgebouw. Zijn leerling Carl Nielsen was toen niet bekend genoeg voor zo’n eervolle vermelding. Toch werd de laatste beroemder, onder meer door het virtuoze Klarinetconcert dat hij in 1928 schreef voor een uitmuntende klarinettist uit Scandinavië. Daar komt ook Martin Fröst vandaan. Zijn spel verbluft door muzikale voordracht en technisch meesterschap. Beide kwaliteiten heeft hij hard nodig in Nielsens werk. Het wordt voorafgegaan door de welluidende bewerking van drie klavecimbelstukken van François Couperin voor orkest door de Engelsman Thomas Adès. Tot slot de opwindende laatste symfonie die Mozart schreef in 1788, nummer 41, bijgenaamd Jupitersymfonie. De jonge Amerikaanse dirigent Joshua Weilerstein maakte met zijn debuut bij het Nederlands Philharmonisch Orkest vorig seizoen zoveel indruk dat hij meteen werd teruggevraagd. ●●●●●●●● za 14 nov 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 15 nov 2015, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent Alice Coote mezzosopraan RUŽIČKA -‐ ...VORGEFÜHLE... MAHLER -‐ Kindertotenlieder SCHUBERT -‐ Symfonie nr. 4 ‘Tragische’ Mahlers voorgevoel Een enorm orkest zet de Duitse componist Peter Ružička (geboren 1948) in om zijn …VORGEFÜHLE… tot uitdrukking te brengen. Van een ijle celesta tot aan de diepdonkere contrabastuba, Ružička doorloopt het hele klankscala voor zijn, soms tegen Mahler aan schurkende, muziek. Een echte Gustav Mahler volgt daar meteen op. In zijn Kindertotenlieder openbaart zich een wereld vol verdriet en onvermogen. De componist raakte onder de indruk van teksten die de Duitse dichter Friedrich Rückert schreef bij het overlijden van twee kinderen. Mahler had op dat moment een dochter en een tweede op komst. Tragisch
genoeg stierf later een van die dochters. Had hij een voorgevoel? De intense stem van mezzosopraan Alice Coote brengt deze cyclus tot klinken. Marc Albrecht rondt het programma af met de Symfonie nr. 4 waaraan de 19-‐jarige Franz Schubert zelf de titel Die Tragische hechtte. ●●●●●●●● ma 23 nov 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Lucas Jussen piano MENDELSSOHN -‐ Ouverture, Nocturne en Scherzo uit ‘Ein Sommernachtstraum’ CHOPIN -‐ Pianoconcert nr. 2 WEBER -‐ Symfonie nr. 2 Opgroeien in de romantiek Beethoven mag dan rond 1800 als een hardhandige verloskundige de romantiek op de wereld gezet hebben, in de jaren daarna moest de nieuweling zelf zijn weg zoeken naar volwassenheid. In de Symfonie nr. 2 van Weber uit 1807 is het nog een jong kind, meestal gehoorzaam aan zijn classicistische ouders, maar al voorzichtig de omgeving verkennend. Bij Mendelssohns muziek voor Shakespeares Ein Sommernachtstraum is de romantiek een ijverige, maar soms ook opstandige puber geworden: leergierig in de ouverture uit 1826, eigenzinnig in de delen die de componist er later aan toevoegde. Chopin toont uiteindelijk wat de net tot wasdom gekomen romantiek vermag: breed uitgesponnen emotionaliteit en vrije expressie gevat in een stevige portie briljante virtuositeit. Past diens Pianoconcert nr. 2 niet bij uitstek bij de nog jonge, maar inmiddels volledig volwassen pianist en dit seizoen artist-‐in-‐residence Lucas Jussen? ●●●●●●●● za 19 dec 2015, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest ntb dirigent Thomas Blondelle tenor KERSTCONCERT met o.a. aria’s van Léhar en Strauss jr Wienerische Schwärmerei ‘Operette is geen “Wienerische Schwärmerei”, het is een manier van leven!’, schijnt de beroemde operettetenor Richard Tauber eens uitgeroepen te hebben. Misschien had hij wel gelijk. Het waren immers niet de muzikale reuzen als Brahms, Bruckner, Mahler of Schönberg die het muziekleven in Wenen bepaalden, maar Johann Strauss jr. Aan het einde van de 19e eeuw was hij absoluut de beroemdste en meest gespeelde componist van de Habsburgse hoofdstad. Al befaamd om zijn walsen, ontketende hij met zijn operettes een ware rage die tot ver in de 20e eeuw zou voortduren. Na hem namen componisten als Imre Kálmán en natuurlijk Franz Léhar het stokje over en schiepen hun onsterfelijke theaterstukken. Nog steeds is de operette niet weg te denken uit onze muziekcultuur. Gelukkig maar, want daarom kunt u er in dit stijlvolle Kerstconcert weer met volle teugen van genieten. ●●●●●●●●
ma 11 jan 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Pablo González dirigent Olli Mustonen piano BRAHMS -‐ Akademische Festouvertüre GRIEG -‐ Pianoconcert NIELSEN -‐ Symfonie nr. 2 Scandinavisch temperament Twee grote namen uit de Scandinavische muziek domineren dit programma. Een echte evergreen is natuurlijk het Pianoconcert van de toen 25-‐jarige Edvard Grieg. Liszt noemde het werk waarderend ‘Zweedse punch’, een aparte omschrijving voor dit volbloed Noorse pianoconcert met een echte Noorse halling-‐dans als finale. De Deen Carl Nielsen verscheen een generatie later aan de muzikale horizon. In zijn dynamische Symfonie nr. 2 uit 1902 die hij baseerde op de vier menselijke temperamenten, laat hij vol overgave horen wat de nieuwe eeuw aan muzikaal elan in petto had. Geen betere dirigent voor dit stuk dan de temperamentvolle Spaanse Pablo González, die ook vorig seizoen bij het Nederlands Philharmonisch Orkest te gast was. De eerste minuten van het concert zijn een klein eerbetoon aan Johannes Brahms, want hij was het die met Grieg en Nielsen goed bevriend was en beiden met raad en daad bijstond. ●●●●●●●● za 16 jan 2016, 20.15 u geen pauze -‐ Het Concertgebouw zo 17 jan 2016, 14.15 u geen pauze -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent BRUCKNER -‐ Symfonie nr. 8 Bruckners machtige Achtste Twee muzikale reuzen uit Wenen, Mahler en Bruckner, hebben op chef-‐dirigent Marc Albrecht een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Jaarlijks prijkt dan ook van beiden een grote symfonie op het programma. Dit jaar van Anton Bruckner de machtige Symfonie nr. 8, die het gehele concert zal vullen. Lang heeft Bruckner geworsteld met deze symfonie. Het kostte hem bijna acht jaar bloed, zweet en tranen en eigenlijk was hij nog niet tevreden. Bij de premiere vonden sommigen de muziek bijna te overweldigend. Andere aanwezigen, waaronder Johann Strauss jr., waren echter diep onder de indruk van de grootse monumentaliteit van het werk. Bruckner droeg deze symfonie op aan keizer Franz Josef I van Oostenrijk. ●●●●●●●● vr 22 jan 2016, 20.15 u -‐ Muziekgebouw aan ’t IJ Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Lucas Jussen piano Rick Huls klarinet
BARTÓK -‐ Contrasten, trio voor piano, klarinet en viool MOZART -‐ Symfonie nr. 40 MOZART -‐ Pianoconcert nr. 17, KV 453 BARTÓK -‐ Divertimento voor strijkorkest Divertimento? Hoe diverterend kan muziek zijn? Mozart was in er ieder geval een grootmeester in. De meeste van zijn pianoconcerten zijn zonnig van karakter, zoals ook nr. 17. Hij schreef het voor zijn talentvolle leerlinge Babette Ployer, die bij de premiere ongeveer net zo oud was als artist-‐in-‐residence Lucas Jussen. Zelfs de beroemde Symfonie nr. 40, vaak gezien als een uiting van Mozarts smartelijke zielenroerselen, was gecomponeerd voor een ontspannen concert ten huize van Baron van Swieten. Bartók lijkt met zijn 20e-‐eeuwse muziek heel andere koek, maar zijn Contrasten bestaat uit drie aanstekelijke Hongaarse volksdansen, bij de premiere gespeeld door de beroemde jazzklarinettist Benny Goodman. Bartók schreef ook het enige werk van dit concert dat werkelijk de titel ‘Divertimento’ draagt. Maar uitgerekend dat is een compositie waarvan je wat rechter op in je stoel gaat zitten. ●●●●●●●● za 30 jan 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw di 2 feb 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Simone Young dirigent Sally Matthews sopraan * DELIUS -‐ Five songs from the Norwegian ELGAR -‐ Enigma Variations *za 30 jan met GRIEG -‐ Suite nr. 1 en Solveig’s Lied uit ‘Peer Gynt’ di 2 feb met ORJAN MATRE -‐ Resurgence GRIEG -‐ Morgenstemming, Solveig’s Lied en Zaal van de Bergkoning uit ‘Peer Gynt’ Noorse connecties Edward luidt de voornaam van de Engelse componist Elgar. Edvard heet ook zijn wat oudere tijdgenoot Grieg uit Noorwegen. Zou Grieg de Enigma Variations van zijn Engelse collega hebben gekend,misschien zelfs gedirigeerd? Zeker is dat Grieg de werken van een andere Engelsman, Frederick Delius, goed kende, want zij waren bevriend. Door Grieg leerde Delius Noorwegen kennen; hij beschouwde het land met zijn overweldigende natuur als zijn geestelijk thuis en schreef twee keer een cyclus met liederen van Noorse dichters. Five songs from the Norwegian, een heldere en melodisch fraaie compositie met sopraan Sally Matthews in de solorol, schreef Delius voor de vrouw van Grieg, die zangeres was. Daarbij past uitstekend de beroemde Peer Gynt Suite, Griegs verklanking van helden uit de Noorse mythologie zoals Aase en Anitra. Ook uit Noorwegen komt het moderne orkestwerk Resurgence van de succesvolle Orjan Matre. ●●●●●●●●
za 6 feb 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 7 feb 2016, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Mark Padmore tenor David Guerrier hoorn Richard Wolfe altviool HOWELLS -‐ Elegie voor altviool, strijkkwartet en strijkorkest BRITTEN -‐ Serenade voor tenor, hoorn en strijkers SJOSTAKOVITSJ -‐ Requiem voor strijkers oorspr. strijkkwartet nr. 15, arr. Misha Rachlevski Vrienden voor het leven Vrienden voor het leven waren ze, sinds hun ontmoeting in 1960: Benjamin Britten en Dmitri Sjostakovitsj. Meer nog dan een vriend was de tenor Peter Pears, de levenspartner van Britten. Voor hem schreef Britten zijn mooiste vocale werken, waaronder de Serenade. Het is echte nachtmuziek: zes fijnzinnige gedichten over de nacht gecomponeerd in een sereen lijnenspel van zang, hoornsolo en strijkorkest. Datzelfde strijkorkest kleurt ook de duisternis die Sjostakovitsj zijn hele leven in de Sovjet-‐dictatuur ervaren heeft. Zijn laatste strijkkwartet, anderhalf jaar voor zijn dood voltooid, is een muzikaal testament van zes meditatieve en beschouwende adagio’s. Arrangeur Rachlevski maakte het nog indringender door zijn versie voor strijkorkest de titel Requiem mee te geven. Het begin van dit concert is aan Herbert Howells, met zijn mooie, mild melancholieke Elegie, waarin soloaltviolist Richard Wolfe van het Nederlands Kamerorkest een hoofdrol speelt. ●●●●●●●● ma 15 feb 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Hanspeter Spannring fluit Sandrine Chatron harp VAUGHAN WILLIAMS -‐ Fantasia on Greensleeves MOZART -‐ Eine kleine Nachtmusik DEBUSSY -‐ Danse sacrée et danse profane BIBER -‐ Battalia MOZART -‐ Concert voor fluit en harp Rond Valentijn Of de heilige Valentijn van muziek hield, vermelden de legendes rondom deze christelijke Romein niet. Wel dat hij hield van gele bloemen. De twee concertdata omarmen precies zijn gedenkdag, en ook al is de muziek geen geel boeket, de concertstukken behoren wel tot het gouden repertoire. Werkelijk oorstrelend is het Concert voor fluit en harp dat Mozart schreef in 1778 voor een Franse hertog en diens harpspelende dochter. De solisten zijn leden van het orkest. Een gouden ouwe is zeker de melodie van Greensleeves, door Ralph Vaughan Williams fantasievol bewerkt voor fluit, harp en strijkers. Het Valentijnsfeest is verbonden met de liefde. Die bloeit in de nacht, zo lijkt Mozart te zeggen in Eine kleine Nachtmusik. Debussy draagt Danse sacrée et danse profane bij. Maar ‘wat vrijt, dat strijdt’ luidt een oud gezegde. Vandaar ook een Battalia op dit goudgele programma.
●●●●●●●● vr 19 feb 2016, 20.15 u -‐ Muziekgebouw aan ’t IJ Nederlands Kamerorkest James MacMillan dirigent Gordan Nikolić viool/leiding Nederlands Kamerkoor J.S. BACH -‐ Motet ‘Fürchte dich nicht’ BEETHOVEN -‐ Strijkkwartet op. 95 ‘Serioso’ arr. voor strijkorkest Gustav Mahler MACMILLAN -‐ Seven last words from the cross Memento mori De weken tussen carnaval en Pasen zijn al eeuwenlang een tijd van inkeer en contemplatie. Dit concert valt midden in die periode en geeft met de kracht van woord en muziek daaraan prachtig invulling. Het motet van Bach is geschreven voor een begrafenis in Leipzig, maar alleen al de beginwoorden Fürchte dich nicht geven Bachs onbevreesdheid voor de dood aan. MacMillan componeerde met zijn Seven last words from the cross een indrukwekkend vocaal monument met de zeven laatste woorden van Christus aan het kruis als basis. En Beethoven? Die schreef in 1811 zijn Strijkkwartet op. 95 als reactie op een afgewezen huwelijksaanzoek. Zelden heeft muziek vanwege een gebroken liefde intenser geklonken, wat nog versterkt wordt door de respectvolle, maar gloedvolle bewerking die Mahler er voor strijkorkest van maakte. ●●●●●●●● za 5 mrt 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 6 mrt 2016, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent Lars Vogt piano BRAHMS -‐ Pianoconcert nr. 2 SIBELIUS -‐ Symfonie nr. 5 Symfonisch Finland Maar liefst twee symfonieën in dit Scandinavisch getinte programma. Twee? Zeker, want Brahms gaf zijn Pianoconcert nr. 2 de vorm van een symfonie, compleet met vier delen en een prachtig uitgebalanceerde interactie tussen piano en orkest. Het wordt gespeeld door twee maestro’s die eerder al aan elkaar gewaagd bleken: chef-‐dirigent Marc Albrecht en voormalig artist-‐in-‐residence Lars Vogt. De symfonie na de pauze is Symfonie nr. 5 van Sibelius, geschreven in opdracht van de eerste Finse regering na de moeizaam bevochten onafhankelijkheid van het land. Beroemd is het lyrische zwaanmotief aan het begin van het derde deel, geinspireerd door een herinnering van Sibelius aan een zonsopgang waarbij een groep zwanen vanuit het meer opsteeg en verdween achter de eindeloze boomtoppen in de verte. Finser kan het bijna niet. ●●●●●●●●
za 12 mrt 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw ma 14 mrt 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Martin Fröst klarinet BRAHMS -‐ Hongaarse dansen nr. 1, 12 en 21 arr. Göran Fröst SCHUMANN -‐ Stücke im Volkston nr. 1, 2 en 5 arr. Rolf Martinsson TRADITIONAL -‐ 3 Klezmerdansen voor klarinet en strijkers arr. Göran Fröst BRAHMS -‐ Strijksextet nr. 1 ●●●●●●●● vr 1 apr 2016, 20.15 u -‐ Muziekgebouw aan ’t IJ Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Erik Bosgraaf blokfluit Dominique Vleeshouwersslagwerk TURNAGE -‐ A Quiet Life Nederlandse première ROUKENS -‐ Percussion Concerto MEREDITH -‐ Origami Songs Nederlandse première ADAMS -‐ Shaker Loops Bestuivend avontuur Een verzameling blokfluiten, een complete slagwerkwinkel, popmuziek, minimal en jazz. Dat wijst op een programma waarin kruisbestuivingen de toon zetten. Hoor het vierdelige Slagwerkconcert dat Joey Roukens in 2011 schreef. Slagwerker Dominique Vleeshouwers, winnaar van het Trompconcours 2014, zal als een lenige acrobaat een rijke sortering aan zowel klinkende als percussieve instrumenten bespelen om een spannend wisselspel aan te gaan met een groot orkestraal ensemble. Toch is dit door de popmuziek bevruchte concert licht, wervelend en vooral kleurrijk. Hoor ook het avontuurlijke nieuwe werk dat de jonge Engelse Anna Meredith schreef voor de blokfluiten van Erik Bosgraaf en een ensemble, getiteld Origami Songs. Zowel zij als haar Engelse collega Mark-‐Anthony Turnage, van wie A quiet life klinkt, gebruiken in hun werken elementen uit de popmuziek en uit de jazz. De meeslepende Shaker Loops van de Amerikaan John Adams ronden dit programma vol bestuivend avontuur af. ●●●●●●●● za 2 apr 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw ma 4 apr 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw di 5 apr 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent Quirine Viersen cello *MAHLER -‐ Symfonie nr. 5 * za 2 en di 5 apr met DUTILLEUX -‐ Celloconcert
ma 4 apr met SCHUMANN -‐ Celloconcert Mahlers liefdesverklaring Met zijn Symfonie nr. 5 sloeg Gustav Mahler in 1902 een nieuwe weg in. Hij wilde loskomen van het gezongen woord en de liedmelodieën die zijn vier voorgaande symfonieën kenmerkten. Wonderlijk genoeg is deze Vijfde populair geworden door de liedmelodie, Mahlers woordloze liefdesverklaring aan zijn toekomstige vrouw Alma, in het vierde deel. Dit adagietto is befaamd geworden als liefdesthema in de film Dood in Venetië. Chef-‐dirigent Marc Albrecht zet met deze symfonie zijn jaarlijkse aandacht voor Mahlers symfonische werk voort. Ook Robert Schumann wist als liedcomponist hoe hij melodieën moest vormen. Hij zette ze met elan over naar instrumentale middelen, zoals in het meeslepende Celloconcert. Dit programmaonderdeel wordt op twee van de drie concertdata ingeruild voor een eigentijds Celloconcert van de Fransman Henri Dutilleux. Beide werken worden hartstochtelijk vertolkt door de Nederlandse celliste Quirine Viersen. ●●●●●●●● za 16 apr 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 17 apr 2016, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Kamerorkest Gordan Nikolić viool/leiding Maarten Engeltjes, countertenor Serge van Veggel regie HÄNDEL -‐ Aria’s en suites uit o.a.de opera’s Rinaldo, Rodelinda, Ariodante, Giulio Cesare en Orlando Verliefde Helden Bij Georg Friedrich Händel waren ze favoriet, de Italiaanse castraatzangers die hij naar Londen haalde om te zingen in een van zijn circa veertig opera’s. Het publiek juichte voor de vaak virtuoze keelprestaties van deze mannen-‐alten en -‐sopranen, die door een medische ingreep in hun kindertijd geen man meer waren. De film Farinelli, over een van deze divo’s, geeft er een spectaculair beeld van. Het stemgeluid erin kwam evenwel met moderne trucages tot stand, want castraten bestaan niet meer. In de hedendaagse barokmuziek zingen countertenors, de Engelse benaming voor de hoge mannenstem in het register van de alt en de mezzosopraan. De Nederlander Maarten Engeltjes heeft dankzij bijzondere stembanden zo’n hoog register kunnen ontwikkelen. In een royale selectie uit Händels opera’s brengt Engeltjes de zowel lyrische als virtuoze aria’s tot leven, in afwisseling met instrumentale suites uit die opera’s. ●●●●●●●● wo 4 mei 2016, 21.00 u geen pauze -‐ Muziekgebouw aan ’t IJ Ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest Vadim Tsibulevsky viool/leiding Channa Malkin sopraan Sergei Edelmann piano PROKOFJEV -‐ Ouverture op Hebreeuwse thema’s SJOSTAKOVITSJ -‐ Strijkkwartet nr. 8 MALKIN -‐ Zwarte Bloemen SJOSTAKOVITSJ -‐ Pianokwintet
Joodse bron De Joodse geschiedenis van rond de Tweede Wereldoorlog, verteld aan de hand van authentieke filmbeelden die tijdens het concert worden getoond. Onder invloed van de diaspora is de muziek in heel Europa eeuwenlang doordrenkt geweest met klanken uit de Joodse volkscultuur. Niet zelden was dat tegen anti-‐Joodse sentimen-‐ ten in. In de Sovjet-‐Unie durfden componisten als Prokofjev en Sjostakovitsj het alom heersende antisemitisme in hun land te trotseren. Waar Prokofjev het in zijn Ouverture op Hebreeuwse thema’s nog presenteerde als folklore, toonde Sjostakovitsj in veel van zijn composities dat de Russische traditionele muziek vol zit met Joodse elementen. Afkomstig uit een Joodse familie in Georgië is Josef Malkin al jaren in Nederland actief als violist en componist. Op basis van enkele oorlogsgedichten van Ida Vos maakte hij een indrukwekkende liederencyclus onder de titel Zwarte Bloemen, die vertolkt wordt door zijn dochter Channa Malkin. ●●●●●●●● za 7 mei 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Eckehard Stier dirigent Katharina Treutler piano VALTONEN -‐ Fantasie ouverture ‘Circle within a circle within a circle’ UEMATSU -‐ Symfonisch gedicht ‘Final Fantasy VI’ UEMATSU/HAMAUZU -‐ Pianoconcert ‘Final Fantasy X’ UEMATSU -‐ Symfonie ‘Final Fantasy VII’ Final symphony Wint u oorlogen, verslaat u draken, redt u prinsessen, bent u meesterspion of verspeelt u binnen een uur al uw negen levens, en dat allemaal comfortabel zittend achter uw computer? Dan bent u een doorgewinterde gamer, omringd door flitsende 3D-‐beelden, opzwepende graphics, overdonderende geluidseffecten en niet te vergeten schitterende flarden muziek. Dat laatste prikkelde enkele toparrangeurs. Zij namen een paar delen uit de succesvolle videogame Final Fantasy en bewerkten de muziek tot grote werken van orkestrale proporties. Uit hun fantasie ontsproten zo een symfonisch gedicht, een pianoconcert en een complete symfonie. Dirigent Eckehard Stier en pianiste Katharina Treutler behaalden met deze muzikale gamehappening, die nu voor het eerst in Nederland is, wereldwijd al vele successen. Pas op dat u na het beluisteren van deze meeslepende muziek niet dagenlang achter uw gameconsole kruipt. ●●●●●●●● za 21 mei 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 22 mei 2016, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw di 24 mei 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Hartmut Haenchen dirigent HÄNDEL -‐ Music for the Royal Fireworks SJOSTAKOVITSJ -‐ Symfonie nr. 8
Vrede & Oorlog Grootse muziekstukken zijn er geschreven over de verschrikkingen van de oorlog en de vreugde als er uiteindelijk vrede werd gesloten. Een feest met vuurwerk en muziek wilde George, koning van Groot-‐Brittannië en van het Duitse Hannover, toen in 1749 in Aken vrede werd gesloten. Deze maakte een einde aan een Europese oorlog over de erfopvolging in Oostenrijk. Natuurlijk moest Georg Friedrich Händel, Londens topcomponist, de muziek leveren. Het werd het spetterende Music for the Royal Fireworks. Tegenhanger daarvan is de Symfonie nr. 8 die Dmitri Sjostakovitsj midden in de Tweede Wereldoorlog schreef. Heldhaftigheid en vaderlandsliefde klinken er in door, maar wel ingebed in schrijnende uitdrukking van het leed dat de oorlog veroorzaakte. Voor dit spectaculaire programma van barok en 20e-‐eeuwse muziek keert voormalig chef-‐dirigent Hartmut Haenchen terug op het concertpodium bij het Nederlands Philharmonisch Orkest. ●●●●●●●● za 28 mei 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw ma 30 mei 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent Gordan Nikolić viool BIZET -‐ L’ Arlésienne: Suite nr. 1 RAVEL -‐Tzigane *SAINT-‐SAËNS -‐ Introduction & Rondo capriccioso BIZET -‐ L’ Arlésienne: Suite nr. 2 * za 28 mei met – DUTILLEUX -‐ Métaboles ma 30 mei met RAVEL Pavane pour une infante défunte Tzigane! Het tweede concert van dit seizoen met een unieke samenwerking tussen chef-‐dirigent Marc Albrecht van het Nederlands Philharmonisch Orkest en Gordan Nikolić, concertmeester en muzikaal leider van het Nederlands Kamerokest. Beide musici openen hun harten voor de Franse muziek. Nikolić is solist in de Introduction & Rondo capriccioso van Saint-‐Saëns en in de beroemde Tzigane van Maurice Ravel. Een voorproefje valt te beluisteren op de Ravel-‐cd waarop Nikolić samen met het Nederlands Philhamonisch Orkest dit adembenemende werk speelt. Ook een Franse topper: de beide Arlésienne suites van Georges Bizet. Op 28 mei wordt dit Franse programma aangevuld met het vijfdelige concert voor orkest Métaboles van grootmeester Henri Dutilleux, terwijl op 30 mei Ravels aangrijpende Pavane pour une infante défunte wordt gespeeld. ●●●●●●●● za 4 jun 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw zo 5 jun 2016, 14.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Thomas Sondergard dirigent Josef Špaček viool ROUKENS -‐ From Funeral to Funfair (and back...) NIELSEN -‐ Vioolconcert TSJAIKOVSKI -‐ Symfonie nr. 5
Muzikale tegenstrijdigheden ‘Elk mens is een vat vol tegenstrijdigheden’, luidt een bekende uitspraak. De twee grote werken in dit concert getuigen daarvan met grote muzikale tegenstellingen in elk werk. Carl Nielsen is vertegenwoordigd met zijn Vioolconcert, uitgevoerd door de jonge Tsjechische meesterviolist Josef Špaček. Wat in het eerste deel klinkt als een hoogst romantisch 19e-‐eeuws soloconcert, ontpopt zich in het tweede deel als een echte compositie van het begin van de 20e eeuw, met de daarbij behorende pit. De beroemde uitspraak van Goethe: ‘himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt’, had het motto kunnen zijn van Tsjaikovski’s Symfonie nr. 5, maar dan omgekeerd. Alle delen zijn gebaseerd op hetzelfde thema, maar wat in het eerste deel diep trieste treurmuziek is, transformeert in de volgende delen gaandeweg tot een veel vrolijker melodie. In de finale eindigt deze symfonie als een jubelende triomfmars. Ook From Funeral to Funfair (and back...), een werk van composer-‐in-‐residence Joey Roukens, heeft dit contrast. ●●●●●●●● za 18 jun 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw ma 20 jun 2016, 20.15 u -‐ Het Concertgebouw Nederlands Philharmonisch Orkest Marc Albrecht dirigent Alice Coote mezzospraan ROUKENS -‐ Nieuw werk wereldpremière MAHLER -‐ Rückert-‐Lieder BRAHMS -‐ Symfonie nr. 4 Roukens en Brahms In dit programma maakt Joey Roukens zijn titel composer-‐in-‐residence helemaal waar, want speciaal voor dit concert schrijft hij een nieuw werk, waarin een belangrijk aandeel voor slagwerk zal zitten. De Volkskrant schreef over hem: ‘Roukens is geen modernist. Hij put uit bronnen als Stravinsky, Orff of, recenter, Steve Reich en vooral John Adams, ook een aartseclecticus. Maar met die geleende elementen ontwikkelt hij een eigen betoog, waarin hij niet benauwd is stevig uit te pakken.’ De mezzosopraan Alice Coote maakte eerder in dit seizoen furore met de vertolking van Mahlers Kindertotenlieder. Nu zingt zij vijf teksten, de zogeheten Rückert-‐Lieder van dezelfde dichter Friedrich Rückert, die werden getoonzet door Gustav Mahler. Een van de mooiste daarvan is wellicht het aangrijpende Ich bin der Welt abhanden gekommen. De Symfonie nr. 4 van Johannes Brahms vormt een overrompelende laatromantische afsluiting.
