Competentie-index voor het bibliotheekveld

Competentie-index voor het bibliotheekveld

Sectorinstituut Openbare Bibliotheken Marjolein Oomes Maart 2011

Inhoudsopgave 1.

Cultuur & maatschappij.............................................................................14 1.1 Omgevingsbewustzijn ..................................................................... 14 1.2 Cultureel (en maatschappelijk) Ondernemerschap ................................... 14 1.3 Public Affairs, Advocacy & Draagvlak ................................................... 14

2.

Kernfuncties ............................................................................................ 3 2.1 Kennis & Informatie .........................................................................3 2.1.1 Informatie verzamelen, selecteren en genereren (Informatie & Advies) .....3 2.1.2 Collectie ontwikkelen .................................................................3 2.1.3 Ontsluiten, Beheren & Presenteren.................................................4 2.1.4 Klant instrueren (Informatie & Advies).............................................4 2.2 Ontwikkeling & Educatie....................................................................5 2.2.1 Mediawijsheid ..........................................................................5 2.2.2 Leesvaardigheid en taalontwikkeling ...............................................5 2.2.3 Leven Lang Leren ......................................................................6 2.3 Lezen & Literatuur...........................................................................7 2.4 Ontmoeting & Debat.........................................................................7 2.5 Kunst & Cultuur ..............................................................................8

3.

Beleid & Organisatie................................................................................... 9 3.1 Branche ontwikkelingen, visie en strategie ..............................................9 3.2 Organisatiesensitiviteit .....................................................................9 3.3 Marktbenadering & Commercieel inzicht............................................... 10 3.4 Plannen en organiseren ................................................................... 11 3.5 Resultaatgerichtheid ...................................................................... 12 3.6 Innovatie & Creativiteit ................................................................... 12 3.7 Bedrijfsvoering ............................................................................. 12

4.

Persoonlijke competenties..........................................................................14 4.1 Klantgerichtheid ........................................................................... 16 4.2 Culturele diversiteit ....................................................................... 16 4.3 Communicatie .............................................................................. 17 4.4 Didactiek .................................................................................... 17 4.5 Ethiek & Waarden.......................................................................... 17 4.6 Relaties bouwen & Netwerken ........................................................... 18 4.7 Collegiaal samenwerken .................................................................. 18 4.8 Leiderschap, coaching en mentorschap ................................................ 18 4.9 Persoonlijke ontwikkeling en groei...................................................... 19

2

1.

Kernfuncties

1.1 Kennis & Informatie Ondersteunt de klant bij het zoeken naar en beoordelen van informatie en draagt daarmee bij aan de vergroting van de zelfredzaamheid van burgers in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. 1.1.1 Informatie verzamelen, selecteren en genereren (Informatie & Advies) Kan op systematische wijze kennis en informatie verzamelen, selecteren en genereren in samenwerking met partners en klanten. Niveau Kent de belangrijkste theorieën en inzichten over het zoeken en vinden van informatie Heeft een diepgaande kennis van de informatiebronnen – en kanalen Is op de hoogte van recente informatietechnologische ontwikkelingen Is bijzonder goed thuis in het (geavanceerd) gebruiken van nieuwe zoekmachines Ontwikkelt informatie-zoekstrategieën en voert deze uit Voert een informatiebehoeftenanalyse uit om te achterhalen welke kennis cruciaal is en welk (potentieel) kennistekort er is en is daardoor in staat om in te spelen op en aan te sluiten bij een (actuele en/of aanwezige) informatiebehoefte van de geïdentificeerde doelgroepen1 Kan bronnen op waarde schatten en vraagt naar de betekenis, kwaliteit en betrouwbaarheid ervan Heeft kennis van de lokale en regionale sociale kaart om de klant goed door te kunnen verwijzen Heeft kennis van het ontwikkelen, selecteren en onderhouden van kennismodellen, ontologieën en metadata-modellen, datamodellen en classificatieschema’s om informatiestructuren te kunnen bouwen Ontwikkelt, implementeert en evalueert formele en inhoudelijke ontsluitingssystemen en pro-actieve attenderingsdiensten en –producten Brengt deskundigen samen van binnen en buiten de bibliotheek om samen tot een verrijkte vorm van (digitale) informatie te komen2

MBO-HBO HBO HBO HBO HBO HBO

MBO-HBO MBO-HBO HBO HBO HBO

1.1.2 Collectie ontwikkelen Stelt een collectie samen die aansluit bij de behoeften en interesses van gebruikers, die divers, actueel en relevant is.

Kan het collectiebeleid voor de organisatie formuleren Kan binnen gestelde kaders en met kennis van de benodigde bronnen bepalen of materialen bij selectie voor opname in of verwijdering uit de collectie in de bibliotheek in aanmerking komen Is bekend met de interesses en het gebruik van verschillende klantgroepen en stelt een collectieprofiel op dat hierbij aansluit Heeft kennis van de principes en afspraken m.b.t. retail en longtail en kan deze 1

Zie ook 3.1: Omgevingsbewustzijn

2

Zie ook 4.6: Relaties bouwen & Netwerken

Niveau HBO MBO-HBO HBO MBO - HBO

3

hanteren t.b.v. informatie en advies aan gebruikers en t.b.v. signalering en advisering aan de collectiespecialist Adviseert over de collectie bij themagerichte activiteiten Kan relevante managementinformatie genereren en interpreteren t.b.v. de collectievorming (bijv. uitleengegevens)

MBO HBO

1.1.3 Ontsluiten, Beheren & Presenteren Draagt zorg voor het beheer, beschikbaar stellen en toegankelijk maken van materialen.

Heeft kennis van kennis- en contentmanagement Heeft kennis van het bibliotheeksysteem en digitale toepassingen Is vaardig in het herkennen en ontleden van titelbeschrijvingen (passieve beheersing) Kan op effectieve wijze catalogi onderhouden Kent de gebruikte ordeningssystemen indeling van de organisatie en past deze toe Zorgt voor de administratieve afhandeling van het leenproces Zorgt voor een aantrekkelijke presentatie van de publieksruimte in het algemeen en de collectie het bijzonder, door producten en diensten te etaleren en displayen, de digitale/fysieke ruimte in te richten, en op basis van verzamelde/samengestelde informatie een (thema-)presentatie of tentoonstelling op te bouwen

Niveau MBO - HBO MBO - HBO MBO- HBO HBO MBO - HBO MBO

MBO – HBO

1.1.4 Klant instrueren (Informatie & Advies)3 Instrueert en adviseert klanten in hun zoekproces. Niveau Maakt met behulp van gestructureerde inlichtingengesprekken een vraaganalyse die is afgestemd op de specifieke vraag of wens van de klant Beschikt over communicatieve vaardigheden en hanteert effectieve gesprekstechnieken (actief luisteren, oordeelvrij antwoorden)4 Heeft kennis van en vaardigheid in het gebruik van het geautomatiseerde uitleensysteem teneinde de klant te kunnen begeleiden in het gebruik ervan Kan de informatie uit een catalogusbeschrijving interpreteren met het oog op informatie aan de klant Kent de indeling van de collectie en plaatsing van de verschillende collectieonderdelen volgens het beleid van de organisatie Beschikt over didactische vaardigheden om kennis effectief over te brengen op de klant5

3

Zie ook 4.1: Klantgerichtheid

4

Zie ook 4.1: Klantgerichtheid, en 4.3: Communicatie

5

Zie ook 4.4: Didactiek

MBO - HBO MBO –HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO - HBO

4

1.2

Ontwikkeling & Educatie

1.2.1 Mediawijsheid Stimuleert burgers in het gebruik van (nieuwe) media en ondersteunt hen in het vergaren van de juiste kennis en vaardigheden hierover zodat ze in staat zijn om bewust, kritisch en actief mee te doen in de wereld van vandaag en morgen, waarin media een bepalende hoofdrol spelen. Niveau Heeft en onderhoudt actuele kennis over ontwikkelingen in de (internationale) media-informatie- en communicatiewereld Is op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van moderne internettoepassingen van consultatie en conversatie, social networking en online samenwerken en van de impact daarvan op de leefwereld van mensen. (bijv. (off- & online) gaming, web 2.0 (forums; Wikipedia; YouTube), digitale commercie (Marktplaats; eBay; webporno; televoting; etc.), digitale, identiteitsvorming, social software (Hyves, LinkedIn, MSN; Twitter, etc.), mobiele technologie (sms; mms; iPhone; 3G-internet) Kent de belangrijkste theorieën en inzichten aangaande de kansen, gevaren en uitdagingen van de gemedialiseerde samenleving Beschikt over basisvaardigheden voor werken met kantoor- en bibliotheekapplicaties Kan kennis van ICT en informatiedragers vertalen in strategische voorstellen voor nieuwe producten en dienstverlening Kan de zelfredzaamheid van klanten in het gebruik van catalogi en digitale bibliotheekdiensten en het beoordelen van de informatiewaarde ervan bevorderen Kan de visie van de eigen organisatie op de kansen, gevaren en uitdagingen van de gemedialiseerde samenleving uitdragen

HBO

MBO – HBO

MBO – HBO MBO – HBO HBO MBO – HBO MBO - HBO

Ontwikkelt trainingen en projecten om gebruikers informatievaardigheden aan te leren en tegemoet te komen aan andere educatieve behoeften en/of ondersteunt andere professionals (bijv. leerkrachten) daarbij.

6

Beschikt over didactische vaardigheden Identificeert kansen om samen te werken met andere partijen7 Organiseert en plant bijeenkomsten en houdt daarbij rekening met benodigde hulpbronnen op het gebied van technologie, ruimte en trainers8

Niveau MBO - HBO HBO MBO

1.2.2 Leesvaardigheid en taalontwikkeling Ondersteunt burgers op het gebied van leesbevorderingen taalvaardigheid.9 Niveau 6


7

Zie ook 2.4: Plannen & Organiseren

8


9

Zie ook 1.3: Lezen & Literatuur

5

Kan de verschillende doelgroepen onderscheiden en is bekend met de behoeften en de beperkingen van de doelgroepen Heeft kennis van de geldende paradigma’s mbt taalontwikkeling Kent de leesmethodieken Nederlandse taal die in het onderwijs worden toegepast Kan een relevant netwerk opbouwen, onderhouden en benutten10 Is op de hoogte van ontwikkelingen m.b.t. lezen in onderwijs en maatschappij en weet deze te vertalen naar verbetervoorstellen en/of nieuwe diensten en producten van de bibliotheek Kan diensten en producten bij (potentiële) gebruikers (middels inrichting en presentaties) in-en extern onder de aandacht brengen en het gebruik ervan stimuleren en motiveren11 Beschikt over de didactische vaardigheden om presentaties te verzorgen, groepsbezoeken te organiseren en (interactief) voor te lezen, die afgestemd zijn op een specifieke doelgroep12 Kan een beleids- en/of werkplan voor de organisatie formuleren met de doelen en activiteiten aangaande de kernfunctie Kan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het beleids-/werkplan verzorgen en/of aansturen

MBO - HBO HBO MBO HBO MBO HBO HBO

MBO HBO

MBO HBO HBO HBO

Weet de bibliotheek te profileren als de samenwerkpartner van het onderwijs op het gebied van taalontwikkeling en leesbevordering. Niveau Ontwikkelt leesbevorderingsdiensten en -producten en/of leidt leesbevorderingsprojecten die aansluiten bij actuele thema’ s en aandachtpunten in het onderwijs13 Presenteert het producten-en diensten aanbod van de bibliotheek, licht dit toe en weet schooldirecties te overtuigen dat zij dit aanbod als versterking van hun taalleesonderwijs zien14 Ondersteunt scholen/leerkrachten in het organiseren van leesbevorderingsactiviteiten en het samenstellen van een collectie Bereidt groepsbezoeken van basis- en voortgezet onderwijs aan de bibliotheek voor en begeleidt deze Begeleidt leerlingen in het gebruik van de producten en diensten van de bibliotheek Beschikt over een uitgebreide kennis van en over jeugdliteratuur

HBO

HBO MBO MBO MBO HBO

1.2.3 Leven Lang Leren Ondersteunt burgers in hun continue ontwikkeling van kennis en vaardigheden gedurende al hun levensfasen, opdat zij mee kunnen draaien in de kenniseconomie.

Kan de verschillende levensfasen van mensen onderscheiden met de daarbij 10


11

Zie ook 2.3: Marktbenadering & Commercieel inzicht

12


13


14


Niveau HBO-mbo

6

behorende leerbehoeften Oriënteert zich op ontwikkelingen m.b.t. een leven lang leren in onderwijs en maatschappij Heeft notie van wat formeel en non-formeel leren inhoudt en heeft inzicht in verschillende leerstijlen Heeft inzicht in welke instanties en partners op het gebied van non-formeel leren in Nederland een aanbod hebben Is bekend met (de doelstellingen van) landelijk en lokaal beleid t.o.v. het leren en ontwikkelen van volwassenen Is bekend met de inrichting van het onderwijs, de kwalificatiestructuur en is in staat om themagericht inzicht te verwerven op de inhoud van het curriculum om een aansluitend aanbod vanuit de bibliotheek te kunnen samenstellen Heeft kennis van collectie en digitale (oefen)materialen die ter ondersteuning van het (volwassenen) onderwijs kunnen worden ingezet Beschikt over de didactische vaardigheden om presentaties te verzorgen en groepsbezoeken te organiseren, die afgestemd zijn op een specifieke doelgroep15 Kan een relevant netwerk opbouwen, onderhouden en benutten, weet partners op te zoeken, te binden en hiermee samen te werken16

HBO MBO - HBO HBO HBO HBO MBO - HBO MBO - HBO HBO

1.3 Lezen & Literatuur Faciliteert, adviseert en assisteert gebruikers in hun keuze voor lees-, kijk-, en luistermateriaal en stimuleert lezen en leesplezier.17 Niveau Demonstreert een brede en actuele kennis van de collectie en materialen die van belang zijn voor gebruikers en houdt deze kennis op peil Identificeert en gebruikt een variëteit aan online en fysieke bronnen om materialen te identificeren Luistert goed naar de informatie die de gebruiker geeft en baseert aanbevelingen op wat de gebruiker aantrekkelijk lijkt te vinden Ontwikkelt digitale en fysieke instrumenten om de collectie toegankelijker te maken en het gebruik te stimuleren Toont een actuele kennis van de diverse mediadragers en de producenten daarvan en houdt deze uptodate door diverse media zoals kranten, tijdschriften, internetsites en televisieprogramma’s te volgen Gebruikt webtools (blogs, wikis, social networks) om participatie en bijdrage van gebruikers aan te moedigen en te faciliteren

MBO - HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO

1.4 Ontmoeting & Debat Faciliteert en organiseert gelegenheid voor bezoekers om te verblijven en/of met anderen in ontmoeting kunnen treden.

Vertaalt de visie van de bibliotheek in een activiteitenprogramma en stemt dit af 15


16

Zie ook 4.6: Relaties bouwen & Netwerken en 4.7: Collegiaal samenwerken

17

Zie ook 1.1.2: Collectieontwikkeling en 1.2.2: Leesvaardigheid & Taalontwikkeling

Niveau HBO

7

op de behoeften en interesses van de specifieke doelgroep(en) Heeft kennis van plannen en organiseren ten einde te kunnen zorgen voor de (operationele) voorbereiding, uitvoering en evaluatie van (promotie) activiteiten (zoals presentaties en groepsbezoeken), afgestemd op een specifieke doelgroep18 Is op de hoogte van actuele en relevante maatschappelijke thema’s op lokaal, regionaal, nationaal en mondiaal niveau en speelt hier op in bij de organisatie van activiteiten Creëert een prettige en toegankelijke omgeving waar de beleving van gebruikers centraal staat, waar mensen zich welkom voelen en gestimuleerd worden om vragen te stellen, antwoorden ter discussie te stellen, naar alternatieven te zoeken, tot nieuwe gezichtspunten en tot frisse ideeën kunnen komen Identificeert potentiële (lokale) samenwerkpartners en bouwt en onderhoudt een netwerk19

MBO - HBO

MBO - HBO

MBO - HBO

HBO

1.5 Kunst & Cultuur Faciliteert en organiseert de mogelijkheid voor bezoekers om in aanraking te komen met kunst en cultuur. Niveau Beschikt over een brede algemene ontwikkeling en interesse op het gebied van kunst & cultuur en houdt zich op de hoogte ontwikkelingen op dit gebied Presenteert uitingen van en materialen over culturele activiteiten Gaat actieve samenwerkingsverbanden aan met en zoekt inhoudelijke aansluiting bij andere culturele instellingen20 Maakt culturele uitingen beschikbaar voor individuele gebruikers en/of instellingen (culturele organisaties, scholen, etc.) Heeft kennis van plannen en organiseren ten einde te kunnen zorgen voor de (operationele) voorbereiding, uitvoering en evaluatie van (promotie) activiteiten (zoals presentaties en groepsbezoeken), afgestemd op een specifieke doelgroep21

18

Zie ook 2.4: Plannen & Organiseren

19


20


21

Zie ook 1.4: Ontmoeting & Debat

MBO - HBO MBO - HBO HBO MBO - HBO MBO - HBO

8

2.

Beleid & Organisatie

2.1 Branche ontwikkelingen, visie en strategie Heeft inzicht in feiten, trends en ontwikkelingen binnen de branche en weet deze toe te passen in het eigen handelen. Niveau Onderhoudt actuele kennis van de ontwikkelingen en de organisaties in de bibliotheekbranche met behulp van vakliteratuur en relevante digitale bronnen en netwerken Kent de (belangrijkste) branche- en brancheondersteunende organisaties teneinde het regionaal en landelijk bibliotheeknetwerk te benutten, te participeren in branchenetwerken en bij te dragen aan verdere productverbetering en -ontwikkeling Kent benchmarksystemen in en buiten de branche en weet deze te gebruiken t.b.v productontwikkeling Signaleert trends en ontwikkelingen in en buiten de branche en in het vakgebied, verwerkt deze in het eigen handelen, vertaalt deze naar mogelijkheden voor het organisatieonderdeel en komt met concrete ideeën en doet voorstellen

MBO – HBO

MBO – HBO

HBO MBO – HBO

Plaatst feiten, trends en ontwikkelingen in een ruimere context en lange termijn perspectief van het eigen werkterrein, vakgebied en/of organisatie(-onderdeel ) teneinde de dienstverlening op strategisch niveau (door) te ontwikkelen en uit te dragen.

Vertaalt feiten, trends en ontwikkelingen naar strategische beleidsvoorstellen Neemt initiatief voor strategische beleidsontwikkeling en stimuleert en faciliteert anderen om hier aan bij te dragen Kent de missie en strategie van de organisatie, denkt en praat hierover mee en weet de eigen activiteiten in dit daglicht te plaatsen Draagt de visie van de organisatie zowel intern als extern uit Kan zich identificeren met de aard van de organisatie, handelt in de relatie met collega’s, klanten en samenwerkingspartners vanuit de missie en visie van de organisatie Ontwikkelt voorstellen en plannen op basis van de strategie van het organisatieonderdeel, communiceert hierover en onderkent de effecten op de (middel)lange termijn

Niveau HBO HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

HBO

2.2 Organisatiesensitiviteit Kan krachtenvelden binnen en buiten de organisatie inschatten en onderkent de invloed en gevolgen van (eigen) beslissingen of activiteiten op andere onderdelen van de organisatie. Niveau Maakt een inschatting van de (politieke) haalbaarheid van de ontwikkelde of te ontwikkelen plannen, voorstellen en adviezen Kent de omgevingsfactoren waarbinnen betrokken partijen zich bewegen en

MBO – HBO MBO – HBO

9

begrijpt onderliggende issues en (politieke) krachten Kent de formele en informele structuur van de organisatie en begrijpt de eigen positie daarbinnen Onderkent de waarde van ideeën en voorstellen voor de organisatie en schat in wat de gevolgen van handelingen en adviezen zijn, vanuit een goed inzicht in de organisatie Is op de hoogte van de geschreven en ongeschreven spelregels (beleid, regels, prodecures) binnen de eigen organisatie en daarbuiten en weet daarmee om te gaan Toetst bij de juiste partijen of er draagvlak is voor ideeën, voorstellen en beslissingen en is in staat om draagvlak te verwerven Betrekt diverse partijen in de oordeelsvorming en onderkent invloed en gevolgen van eigen ideeën en beslissingen op andere organisatieonderdelen Heeft oog voor de organisatiecultuur n draagt hier positief aan bij


MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

2.3 Marktbenadering & Commercieel inzicht Is ondernemend, heeft een extern gerichte blik en handelt daar naar.22

Zorgt er voor de markt en de spelers daarin goed te kennen Speelt vernieuwend en doortastend in op lokale externe kansen en bedreigingen Gaat actief op zoek naar kansen om nieuwe (zakelijke) initiatieven te ontplooien

Niveau MBO – HBO HBO MBO – HBO

Heeft kennis van actuele marketingmethoden, -strategieën en- technieken en past deze toe ten einde het portfolio van de bibliotheek te monitoren en te vernieuwen.23 Niveau Identificeert, analyseert en prioriteert doelgroepen (marktsegmentatie) en bepaalt met welke dienstverlening deze groepen het beste geholpen zijn, doet hiertoe onderzoek Voert een SWOT-analyse uit om de sterke en zwakke punten, kansen en uitdagingen voor de organisatie te bepalen Ontwikkelt, implementeert en evalueert een voortgaand marketingplan met meetbare doelen voor de eigen bibliotheekorganisatie Zorgt dat het beleid gedragen wordt door de hele organisaties en weet collega’s mee te nemen in de uitvoer en toepassing van het marketingbeleid Beschikt over basiskennis aangaande de hoofdprincipes van marketing en draagt op tactisch / operationeel niveau bij aan de uitvoer van het marketingplan

HBO HBO HBO HBO MBO

Beschikt over de (verkoop)vaardigheden om (nieuwe) producten en diensten onder de aandacht van nieuwe en bestaande doelgroepen te brengen en deze zodanig te overtuigen dat hij/zij hiervan gebruik gaan maken. Niveau Benut alle kansen om met (nieuwe) klanten in contact te komen om via die weg actief (nieuwe) producten en diensten met succes onder de aandacht te 22

Zie ook 3.1: Omgevingsbewustzijn

23

Marketingkennis op NIMA-A niveau

MBO – HBO

10

brengen24 Heeft kennis van de juiste publiciteitskanalen om de activiteiten van en in de eigen vestiging onder de aandacht te brengen Onderhoudt contact met de pers en mediavertegenwoordigers, presenteert diensten en producten buiten de bibliotheek25 Kan de klant duidelijk en helder uitleg geven in het gebruik van de bibliotheek en haar dienstverlening: Vertaalt de mogelijkheden van producten en diensten van de organisatie in voordelen voor de klant, weet twijfels bij de klant over diensten en producten positief om te buigen en weet de klant te verleiden meer diensten en producten te consumeren Ziet de commerciële kansen voor de organisatie

HBO HBO MBO – HBO


2.4 Plannen & Organiseren Past principes van projectmanagement toe om de resultaten binnen de gestelde kaders te realiseren en stimuleert anderen een efficiënte en effectieve bijdrage te leveren Niveau Kan doelen en prioriteiten bepalen en een werkplan ontwikkelen met daarin de activiteiten en hulpbronnen (mensen, tijd en middelen) om deze doelen te behalen en de planning waarbinnen dit moet gebeuren Verdeelt verantwoordelijkheden en bijbehorende beslissingsbevoegdheden onder medewerkers, maakt daarbij duidelijke afspraken en geeft verwachtingen aan26 Is zich bewust van de verschillende rollen in het projectteam en weet hiernaar te handelen Ziet toe op een efficiënte en effectieve besteding van middelen, stuurt de planning en organisatie van werkzaamheden aan en ondersteunt anderen daarbij Stimuleert anderen om de gestelde doelen te bereiken Bewaakt de voortgang van medewerkers en zichzelf, spreekt daarbij zichzelf en anderen tijdig en regelmatig aan op het nakomen van afspraken en het behalen van doelen en stuurt zonodig bij Anticipeert op relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op de doelen van de organisatie en past planningen en doelstellingen hierop aan Denkt en werkt multidisciplinair: over de grenzen van een afdeling heen

HBO HBO HBO HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

Is in staat het eigen werk effectief te plannen en organiseren.

Weet wat hij/zij moet doen en neemt (binnen kaders) initiatief Stelt doelen en prioriteiten in het eigen werk Kan effectief werken met het basis ICT instrumentarium dat wordt aangereikt (hard-en software) en weet dit doeltreffend in te zetten

24

Zie ook 4.1: Klantgerichtheid

25

Zie ook 4.3: Communicatie

26

Zie ook 4.8: Leiderschap, coaching en mentorschap

Niveau MBO – HBO MBO – HBO MBO - HBO

11

2.5 Resultaatgerichtheid Stelt meetbare doelen en neemt besluiten gericht op het daadwerkelijk bereiken van doelstellingen en resultaten waarbij rekening houdend met kosten en kwaliteitsniveau. Niveau Stelt meetbare doelen en prioriteiten en expliciteert resultaten en gedrag, stelt hierbij normen en deadlines Maakt een goede afweging tussen inspanning en mogelijk resultaat Zet zich waarneembaar in om de gestelde doelen te realiseren Spreekt zichzelf (en anderen) tijdig en regelmatig aan op het nakomen van afspraken en het behalen van doelen en achterhaalt achterliggende oorzaak bij niet nakomen van afspraken Anticipeert op potentiële problemen en geeft tijdig aan wanneer er knelpunten in het werk optreden Is vasthoudend in het zoeken naar oplossingen voor complexe problemen; stelt zo nodig aanpak bij en besteedt tijd effectief en efficiënt Plant de eigen werkzaamheden in Komt afspraken na, informeert tijdig wanneer dit niet mogelijk is Buigt activiteiten die niet bijdragen aan het resultaat tijdig om of stopt deze Evalueert behaalde resultaten

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO MBO MBO MBO

– – – –

HBO HBO HBO HBO

2.6 Innovatie & Creativiteit Signaleert trends en pakt signalen op uit de omgeving en zet deze om in nieuwe producten, werkwijzen en oplossingen die bijdragen aan betere resultaten voor de organisatie, of doet hiertoe voorstellen. Niveau Signaleert en zoekt actief naar trends en belangrijke signalen in de branche of op het specifieke vakgebied, staat open voor verandering, verbetering en vernieuwing Signaleert en zoekt actief naar kansen die zich voordoen en komt met initiatieven ter bijdrage aan nieuwe producten, werkwijzen en oplossingen Kan trends en signalen, nieuwe ideeën en kansen omzetten naar voorstellen voor nieuwe of vernieuwde dienstverlening Ontwikkelt nieuwe producten, activiteiten en diensten Denkt buiten bestaande kaders en past creatieve technieken toe om te komen met opmerkelijke en nieuwe oplossingen die leiden tot nieuwe mogelijkheden voor dienstverlening en eigen organisatie Durft in te gaan tegen de algemeen geldende meningen in de organisatie en risico’s te nemen

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO HBO MBO – HBO MBO – HBO

2.7 Bedrijfsvoering Beschikt over de vaardigheden om de realisatie van de bedrijfsdoelen te sturen, beheersen en ondersteunen. Niveau *Kwaliteitszorg Heeft kennis van en werkt volgens de eisen van het in de organisatie toegepaste kwaliteitszorgsysteem en het inrichten van processen (INK), streeft naar continue

MBO - HBO

12

kwaliteitsverbetering en doet hiertoe verbetervoorstellen Heeft kennis van communicatie- en werkprocessen en werkt binnen de gestelde kaders teneinde de dienstverlening doelmatig en doeltreffend te organiseren en te vernieuwen *Financiën Heeft (basis) kennis van financieel beheer en budgetteren ten einde de kosten van (aspecten binnen) de dienstverlening te begroten, beheren, bewaken en verantwoorden Kan een adequaat projectplan inclusief begroting en exploitatieopzet opstellen *Logistiek Kan logistieke processen vormgeven en bewaken (bijv. fysiek verwerken van materialen, IBL) *Juridisch Heeft basiskennis van geldende arboregels in de organisatie, past deze toe en rapporteert afwijkingen Heeft kennis van voor het werkveld en vakgebied relevante wetgeving, zoals de Wet op specifiek cultuurbeleid, de Wet Auteursrecht en wetgeving rondom privacy, zoals de Wet Bescherming Persoonsgegevens *P&O Heeft kennis van de CAO Kan het HRM-beleid van de organisatie vormgeven en de uitvoering bewaken

HBO

HBO HBO MBO - HBO

MBO - HBO HBO

MBO - HBO HBO

13

3.

Cultuur & maatschappij

3.1 Omgevingsbewustzijn Is in staat de dienstverlening van de bibliotheek in een maatschappelijk relevante context te laten plaatsvinden. Niveau Beschikt over een brede algemene ontwikkeling op cultureel en maatschappelijk vlak en houdt zich op de hoogte van ontwikkelingen op dit gebied Kan het beleid m.b.t de dienstverlening in een maatschappelijk relevante context voorbereiden en formuleren en doet hiertoe verbetervoorstellen Heeft kennis van specifieke doelgroepen en/of groepen in de samenleving met een specifieke maatschappelijke of politiek erkende ontwikkelingsvraag (op educatief terrein, bijv. rondom taalontwikkeling, lezen of ander mediagebruik)

HBO HBO (MBO) MBO - HBO

3.2 Cultureel (en maatschappelijk) Ondernemerschap Is extern georiënteerd en gaat actief na welke bijdrage de bibliotheek kan leveren aan de doelstellingen van lokale overheden, onderwijsorganisaties, zorginstellingen en eventueel het bedrijfsleven.

Begrijpt de relatie tussen de bibliotheek en anderen binnen de overheid Werkt proactief aan het ontstaan en behouden van publieke relaties (media en vertegenwoordigers, gemeenschapsleiders en beleidsmakers) door open te staan voor opvattingen / behoeften van die relaties en deze in verbinding te brengen met bibliotheekwaarden Identificeert potentiële partners en mogelijkheden, gaat actief samenwerking aan en legt nadruk op het wederzijds voordeel van een partnerschap

Niveau HBO HBO

HBO

3.3 Public Affairs, Advocacy & Draagvlak Demonstreert de impact en waarde van de bibliotheek aan de samenleving middels voortdurende evaluatie en beoordeling van de dienstverlening.

Past op bewijzen gebaseerd management toe om de waarde van de bibliotheek de demonstreren (en communiceren naar besluitnemers) Begrijpt methoden van dataverzameling, onderzoek en analyse Identificeert bronnen en instrumenten voor het verzamelen van de best beschikbare data, inclusief de systemen om bibliotheekgegevens te managen en rapporteren Doet aan outcome-gebaseerde evaluatie om het effect te meten dat de programma’s en diensten hebben op de verschillende gebruikersgroepen Kijkt naar benchmarks van en raadpleegt vergelijkbare organisaties

Niveau HBO HBO HBO

HBO HBO

14

Bouwt middels de promotie van bibliotheekwaarden, diensten en verworvenheden aan steun en draagvlak voor de bibliotheek. Niveau Waarborgt zichtbaarheid in de samenleving door deel te nemen aan en te netwerken met organisaties die de bibliotheek promoten (/bevorderen)27 Verschaft informatie over bibliotheekdiensten en producten en verschillende media, inclusief geprinte en elektronische, in overeenstemming met het marketingplan28 Intensiveert de boodschap van de bibliotheek door publiekelijk te spreken over bibliotheekprogramma’s Roept strategische partners in om steun voor de bibliotheek te houden Communiceert de waarde van de bibliotheekdiensten, -procucten en –beleid aan het management, de medewerkers, de key stakeholders, gebruikersgroepen en de samenleving Weet binnen de samenleving op lokaal niveau steun op te bouwen, voor zowel langdurende bibliotheekdiensten als voor eenmalige campagnes

27


28


HBO - MBO MBO - HBO MBO - HBO HBO HBO HBO

15

4.

Persoonlijke competenties

4.1 Klantgerichtheid Is een toegankelijk, benaderbaar en klantvriendelijk gastheer/-vrouw en dienstverlener, stelt zich actief hulpvaardig en dienstbaar op. Niveau Laat de bezoekende klant merken dat hij wordt gezien, geeft hem het gevoel dat hij welkom is en benadert hem actief Verzorgt introducties voor nieuwe en bestaande gebruikers en maakt hen wegwijs in de dienstverlening van de bibliotheek Checkt bij elk contact of de klant tevreden is, zorgt voor correcte afhandeling van klachten en past eventueel de aanpak aan Heeft kennis van de producten en diensten van de bibliotheek en stimuleert het gebruik door de klant en verwijs adequaat door Streeft actief naar verhoging van de klanttevredenheid en kwaliteitsverbetering

MBO - HBO MBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO

Onderzoekt en herkent (on)uitgesproken wensen en behoeften van de (interne en externe) klanten, anticipeert hierop en handelt hiernaar.29 Niveau Checkt de wensen van de klant, luistert en vraagt door tot een juiste aanpak geformuleerd kan worden Signaleert en herkent uitgesproken en onuitgesproken klantwensen uit de directe omgeving en vertaalt deze naar activiteiten of nieuw te ontwikkelen concepten en diensten Gaat in op verbale en non-verbale signalen voor informatie van de klant en neemt initiatief richting klant Is bekend met het gebruikersprofiel en de leefwereld van de klant(groepen) en kan omgaan met en inspelen op (pluriforme) klantvragen en –behoeftes Monitort de klanttevredenheid (voert klantonderzoek uit), evalueert de kwaliteit van de dienstverlening, toetst of de huidige werkwijze voldoet en doet verbetervoorstellen Vertaalt de mogelijkheden van producten en diensten van de organisatie in voordelen voor de klant

MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO

4.2 Culturele diversiteit Kan omgaan met een grote verscheidenheid aan (multiculturele) visies en meningen. Niveau Kan zich inleven in andere culturen en zonder vooroordelen omgaan met (of de eigen vooroordelen opzij zetten bij) contact met mensen met een andere cultuur Speelt in op culturele behoeften en past gedrag en situatie daar op aan .

29

MBO - HBO MBO – HBO


16

4.3 Communicatie Kan ideeën en informatie, zowel mondeling als schriftelijk helder en duidelijk overbrengen, zodanig dat de essentie wordt begrepen, met een effectief gebruik van de bestaande communicatiemiddelen. Niveau Brengt een heldere en logische structuur aan in de informatie, door vorm en opbouw; to-the-point, wijdt niet onnodig uit Gebruikt taal die aansluit bij de boodschap en doelgroep Kent de communicatieve impact van digitale/elektronische media en kan tekst, beeld en geluid geschikt (laten) maken voor publicatie via deze media Kan de teksten die hij/zij in het kader van zijn beroep moet (laten) schrijven afstemmen op doel en publiek, met een voor de lezer duidelijke structuur, in prettig leesbaar, helder en foutloos Nederlands Spreekt rustig en duidelijk verstaanbaar Nederlands (snelheid, volume, articulatie); maakt hierbij effectief gebruik van woord, gebaar en hulpmiddelen Toont vaardigheid in het luisteren, samenvatten de doorvragen (LSD) Is in uitleg rustig en zeker, net zolang totdat de boodschap volledig bij de ander is overgekomen Bouwt een betoog logisch op en houdt de aandacht vast Is in staat zijn/haar mening zowel mondeling als schriftelijk met goede argumenten te onderbouwen, afgestemd op situatie, doel en publiek Toetst of boodschap is overgekomen op doelgroep Onderkent (non)verbale communicatie

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

4.4 Didactiek Kan een krachtige en activerende leeromgeving realiseren.

Heeft kennis van grondbeginselen van didactiek en kan deze toepassen Heeft kennis van diverse vormen van (groeps)begeleiding & coaching en kan deze toepassen Kan de achtergrond van de doelgroep analyseren Draagt bij aan bewustwording en zelfsturing van de doelgroep op basis van hun ondersteuningsvraag Heeft inzicht in de beschikbare (digitale / technische) hulpmiddelen en kan deze toepassen Weet groepen te motiveren voor hun leertaken en uit te dagen daar het beste van te maken Identificeert kansen om samen te werken met andere partijen30

Niveau MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO MBO - HBO

4.5 Ethiek & Waarden Waarborgt in zijn handelen de integriteit van de klant, samenwerkingspartners en de eigen organisatie. Niveau 30


17

Betracht zorgvuldigheid bij in - en externe contacten en handelt met respect en vertrouwelijkheid jegens organisatie, partners/klanten en personen Is respectvol en integer naar klanten en samenwerkingspartners, maakt heldere afspraken over service, kwaliteit en levering en komt deze afspraken na Staat open voor de visie, situatie, gezichtspunten, gedrag, waarden en normen van anderen en speelt daar adequaat op in

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

4.6 Relaties bouwen & Netwerken Zoekt, bouwt op en onderhoudt contacten en samenwerking met collega’s en (potentiele) klanten ten behoeve van de realisatie van organisatiedoelen.

Identificeert potentiële partners en legt nadruk op het wederzijds voordeel van een partnerschap Is proactief in het leggen van contacten en aarzelt niet om mensen te benaderen Toont interesse voor de zakelijke en persoonlijke omstandigheden van de gesprekspartner, luistert actief en gaat gesprek aan Legt verbindingen tussen mensen en stimuleert informatie-uitwisseling Neemt regelmatig opnieuw contact op met anderen om bestaande netwerk te onderhouden en bezoekt gelegenheden om het netwerk te onderhouden Speelt actief in op samenwerkingsinitiatieven van anderen en stelt zich open en nieuwsgierig op in de contacten

Niveau MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO Mbo-hbo

4.7 Collegiaal samenwerken Beschikt over de bereidheid en het vermogen om samen te werken met anderen aan een gemeenschappelijk doel. Niveau Is zich bewust van zijn rol en verantwoordelijkheden binnen het team en de invloed hiervan op anderen Is sociaal, toont vertrouwen in en heeft belangstelling voor andere teamleden Biedt anderen hulp aan en vraagt waar nodig zelf om hulp Delegeert taken en is bereid taken van anderen op zich te nemen Maakt heldere en meetbare afspraken en komt deze na Deelt informatie, kennis, ideeën en ervaringen met anderen in het kader van het gemeenschappelijke doel Geeft de eigen mening en staat open voor de mening van een ander en houdt hier rekening mee Komt met ideeën om het gezamenlijke resultaat te verbeteren Voelt zich samen met de (interne en/of externe) samenwerkingspartners verantwoordelijk voor de resultaten. Draagt zorg voor een open verstandhouding waarin meningsverschillen opgelost worden en feedback geven en ontvangen vanzelfsprekend is

MBO – HBO MBO MBO MBO MBO

– – – –

HBO HBO HBO HBO

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

4.8 Leiderschap, coaching en mentorschap Is in staat doelstellingen te formuleren en er voor zorg te dragen dat medewerkers bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen. Niveau

18

*Coördineren Delegeert en draagt zorg voor een goede werkverdeling (Heeft overzicht over de werkzaamheden, werkprocessen en de werklast) Zorgt voor naleving van afspraken, regels, procedures en kwaliteitseisen Weet de kwaliteiten van medewerkers in te zetten voor de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden Vraagt naar en waardeert de inbreng van medewerkers Bewaakt de voortgang in het realiseren van doelstellingen (h)erkent prestaties en spreekt medewerkers aan op geleverde bijdragen/resultaten *Stimuleren en motiveren Stimuleert en motiveert medewerkers om zich in te zetten voor het behalen van de organisatiedoelstellingen en biedt waar nodig ondersteuning; kiest passende motivatiemiddelen; weet de juiste snaar te raken Bevordert een productieve en plezierige werkomgeving Draagt de visie en missie van de organisatie uit en stimuleert anderen dit ook te doen Geeft ruimte en verantwoordelijkheid aan medewerkers voor het ontplooien van initiatieven Complimenteert en beloont medewerkers voor individuele en gezamenlijke behaalde resultaten Brengt talenten van anderen tot ontplooiing en ontwikkeling *Strategische besluitvorming (lijnverantwoordelijkheid) Geeft leiding aan discussies over het strategische beleid en het lange termijn perspectief van de organisatie Kan strategische plannen presenteren en daarvoor draagvlak creëren (commitment in de organisatie) Heeft oog voor en anticipeert op relevante ontwikkelingen in de omgeving van de organisatie en vertaalt deze in het strategisch beleid Heeft kennis van veranderstrategieën en kan veranderingen succesvol sturen en implementeren Heeft kennis van stijlen van leidinggeven en kan de juiste stijl in de praktijk kiezen en hanteren

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO HBO HBO HBO HBO HBO

4.9 Persoonlijke ontwikkeling en groei Beschikt over de wens en het vermogen om verder te groeien ten behoeve van een brede en blijvende inzetbaarheid. Niveau Ontwikkelt verbeeldingskracht, hetgeen tot uiting komt in het toepassen van elders beproefde oplossingen (transfer) of vinden van nieuwe oplossingen Gaat constructief om met veranderingen en onzekerheden Initieert en ontplooit ook ongevraagd zinvolle initiatieven Maakt zich efficiënt en effectief nieuwe kennisgebieden eigen. Kan reflecteren op de eigen acties en aan de hand hiervan het handelen naar de toekomst toe bijstellen Actualiseert voortdurend kennis en vaardigheden en laat dit zien in nieuw gedrag Vraagt feedback van anderen, schept feedback- of oefensituaties voor zichzelf

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

19

Wil leren in werksituaties; zoekt en benut kansen voor eigen ontwikkeling Maakt gebruik van ruimte voor ontwikkeling die er geboden wordt Zit niet vast in denkkaders, staat open voor nieuwe ontwikkelingen in eigen vakgebied; integreert nieuwe kennis in bestaande Benut ervaringen en talenten van anderen voor de eigen ontwikkeling en prestaties Zet leerpunten om in acties; past opgedane inzichten en kennis direct in de praktijk toe; probeert grenzen te verleggen; gaat uitdagingen aan

MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO MBO – HBO

20

Competentie-index voor het bibliotheekveld

Recommend Documents