Wat is er mooier dan in het hart van Nederland
In Amersfoort zijn reeds tal van opleidingen,
colofon
op een plek met zoveel railhistorie het Nationaal
onderzoeksinstellingen en innovatieve bedrijven
Rail
gevestigd, die een rijke voedingsbodem vormen.
Ontwikkeling Nationaal Rail Innovatiecentrum
Railprojectteam (Gert Wagelaar en Erik Eggers)
teksten: Gert Wagelaar
presenteert hiervoor een plan.
Met een helder, gezamenlijk doel voor ogen en
opmaak: ag NOVA concepts
Het Nationaal Rail Innovatiecentrum moet de
door constructieve samenwerking willen wij Het
plek bij uitstek worden om je te informeren
Nationaal Rail Innovatiecentrum tot stand gaan
over onderzoek, onderwijs en “state of the art”-
brengen.
amersfoort september 2015
Innovatiecentrum
productie op railgebied.
te
realiseren?
Het
HET SPOOR
terug van nooitweggeweest Na
driekwart
belangstelling
eeuw voor
verwaarlozing railvervoer
de
Ontwikkeling Nationaal Rail Innovatiecentrum Hub voor Duurzaamheid Paulus Borstraat 43 3812 TA Amersfoort 0622 966 266 (Gert Wagelaar)
moeten worden. Dat vereist uiteraard veel investeringen.
Het
vereist
ook
technologie
die wordt getoetst en bewaakt op kwaliteit en betrouwbaarheid. Er is personeel nodig met voldoende scholing om moderne technologie te kunnen installeren, toepassen en beheren. Op elk
de
van die terreinen (kwaliteitsbewaking, installatie,
laatste
bediening en onderhoud) liggen grote kansen voor
is
decennia sterk toegenomen. Om ecologische,
contact informatie
De komende jaren zal deze techniek vervangen
een Nationaal Rail Innovatiecentrum.
planologische en economische redenen wordt op tal van plekken het railtransport verkozen boven
Amersfoort
wordt
weg- of luchttransport .
vestigingsplek
nog
voor
aantrekkelijker
bedrijven
door
als een
concentratie van opleidings-, onderhouds- beheerEr zijn spectaculaire, maar ook bescheidener projecten
uitgevoerd.
Amsterdamse
De
Noord-Zuidlijn
voorbeelden,
maar
sneltramverbinding
ook
van
HSL-lijn
de
sprekende
Vestigingsplannen die nu al bestaan kunnen onder
internationale
de juiste omstandigheden naar Amersfoort worden
zijn de
en
en productieactiviteiten.
Hasselt
(B)
naar
toegeleid: de ruimte is er en de Wagenwerkplaats vormt een uitstekende en voor de hand liggende
Maastricht .
plaats! Hoewel de laatste halve eeuw spectaculaire technologische ontwikkelingen met zich mee heeft
gebracht,
worden
nieuwe
technische
mogelijkheden op het spoor nog niet ten volle benut. Zo zijn schakel-en seintechnieken nog operationeel, die na de oorlog in het kader van de Marshallhulp aan Nederland zijn geschonken!
Amerfoort, september 2015
AMERSFOORT EN RAIL
ROEMRIJK VERLEDEN In september 2014 was het 175 jaar geleden dat er
Tijdens de Eerste Wereldoorlog vond de gedwongen
in Nederland voor het eerst een trein reed. Een jaar
fusie plaats met het Staatsspoor tot de huidige
eerder was het 150 jaar geleden dat Amersfoort
NS. Het nieuwe bedrijf bleef alle onderhoud aan
zijn eerste station kreeg.
wagons concentreren in Amersfoort, op de plek die sindsdien bekend staat als de “Wagenwerkplaats”.
De particuliere onderneming die ooit met de trein begonnen was (de Hollandse IJzeren Spoorweg
Vele tientallen jaren heeft de Wagenwerkplaats
Maatschappij) concentreerde in Amersfoort al
gezorgd voor werkgelegenheid. Naast Utrecht,
vanaf 1904 een groot gedeelte van zijn technische
met het hoofdkantoor van de NS en de (sinds
diensten in deze stad, voornamelijk tussen het
lang verdwenen) productie van locomotieven
toenmalige stationsgebied en het Soesterkwartier.
en treinstellen werd Amersfoort zo vanzelf een belangrijk railcentrum.
HIGHTECH HEDEN Met de verplaatsing van de vrachtafdeling naar
Prorail Rail Infra Opleidingen is een locatie voor
Bedrijfsonderdelen van NS en Prorail zijn de
Duitsland door NS, verviel de speciale positie van
spoorinfra-opleidingen, maar ook een testlocatie
afgelopen jaren gevestigd in Amersfoort. Het
de Wagenwerkplaats. Na 96 jaar werd in 2000 de
voor nieuwe railtechnologie. Het is zelfs de enige
gaat daarbij niet om de geringste. NS Stations
Wagenwerkplaats gesloten. Een aantal historisch
locatie van Prorail in Nederland waar testen,
Retailbedrijf (voorheen Servex) exploiteert een
belangrijke gebouwen bleef behouden,
dankzij
aanpassingen en verbeteringen aan spoorinfra
reeks retailformules op stations en behaalt
inspanningen van betrokken Amersfoorters. Wat
kunnen plaatsvinden, alvorens ze in de praktijk
daarmee een omzet van een kleine 400 miljoen.
ook behouden bleef was een deel van de railinfra
toepasbaar worden.
Technologisch hoogwaardiger, en daarmee dichter
op het terrein (rails, wissels, seinen).
in de buurt van de formule van een Nationaal Rail NS-simulatoropleidngen
een
Innovatiecentrum, zitten TLS (Trans Link Systems),
rail-
geavanceerde omgeving, waar toekomstig NS- en
de makers van de OV-chipkaart, en NS-opleidingen
gerelateerd) zijn op de huidige locatie o.a. het
Prorail-personeel hier zijn vak op voortgezet-
Rijdend Personeel, waarbinnen de genoemde
RailInfra Opleidingen Centrum (RIO) van Prorail
onderwijsniveau leert.
high-tech treinsimulators worden gebruikt voor
Naast
vele
nieuwe
bedrijven
(deels
gevestigd en NS-simulator opleidingen.
voorziet
in
opleidingen.
AMERSFOORT EN RAIL
GLORIERIJKE TOEKOMST De ontwikkeling van railtechniek staat niet stil.
3. Het
naoorlogse
relais-schakelstelsel
en
Op verschillende terreinen die relevant zijn
seinenstelsel moet vervangen worden, zodat
voor Amersfoort zijn nieuwe ontwikkelingen te
het spoor robuuster wordt en veel minder
verwachten:
storingen kent. 4. Bestaande
spoorverbindingen
zullen
1. Spoorverbindingen, onder meer naar Noord- en
intensiever moeten kunnen worden bereden,
Zuid-Nederland, gaan naar kortere reistijden
hetgeen hogere eisen stelt aan de ermee
door verhoging van de treinsnelheid van 140
verbonden technologie. 5. Het railsysteem moet regelmatig en intensief
km/u naar 200 km/u. Trein
gemonitord en gecontroleerd worden. De TU
Beveiliging) zal vervangen moeten worden
Delft is al neergestreken in Amersfoort met
en treinveiligheidssystemen moeten worden
een meetrijtuig, waarmee spoordeskundigen
verbeterd, om bijvoorbeeld de kans op “door
en studenten ’s nachts op innovatieve wijze
rood rijden” volledig uit te sluiten.
waken over spooronderhoud en – veiligheid
2. De
verouderde
ATB
(Automatische
Met de juiste aanpak zal Amersfoort middenin
Werktuigbouwkunde. Wij zijn van mening dat er
Spoorinfrabedrijven en spooraannemers die nu
deze technologische vernieuwing kunnen staan.
alles aan gedaan moet worden om die opleiding
in opdracht van Prorail werken zullen er ook
De Hogeschool Utrecht, ProRail en Bouwend
zich in Amersfoort te laten vestigen.
verstandig aan doen, zich in Amersfoort te vestigen
Nederland zijn onlangs gestart met een opleiding
Afgestudeerden kunnen direct aan de slag in
en hier tot samenwerking te komen.
Railtechniek op HBO-niveau. ProRail vreest dat
de spoorsector. Ze kunnen ook gestimuleerd
Er is geen voor de hand liggend alternatief
Nederland zonder een dergelijke opleiding de
worden hun eigen innovaties te ontwikkelen en
voor
kennis en kunde op het gebied van railbouw zal
hun eigen nieuwe bedrijven op en rond de locatie
spooringenieursbureau’s, zoals Arcadis en Royal
verliezen. De opleiding krijgt op de hogeschool
van de Wagenwerkplaats te starten. Zoals al zeer
Haskoning DHV, deels al in Amersfoort gevestigd,
een plek binnen de afdelingen Civiele Techniek,
succesvol gebeurt op de RDM Campus in Rotterdam
hebben hier alle ruimte voor groei.
Elektrotechniek, Technische Bedrijfskunde en
met de maritieme technologie
Amersfoort.
De
bestaande
NATIONAAL RAIL INNOVATIECENTRUM
WAGENWERKPLAATS AMERSFOORT
Een Nationaal Rail Innovatiecentrum is straks
Amersfoort kan als Nationaal Rail Innovatiecentrum
niet een kantoor met mensen achter bureau’s.
op termijn gaan functioneren zoals bijvoorbeeld het
Het is wel een ideaal en een bindmiddel voor
gebied in en om Wageningen. Dit is hèt brandpunt
zeer verschillende partijen. Het moet voor alle
van landbouwtechnologie In Nederland. Zonder
betrokkenen
worden:
de zoveelste “campus” in Nederland uit te roepen
Amersfoort is dè plek waar zaken gerelateerd aan
kan Amersfoort een centrale rol gaan spelen als
railinfra en techniek op hoog niveau spelen!
kloppend hart van railinfra en railtechniek.
een
vanzelfsprekend
Denk je aan spoor, denk je aan Amersfoort. Daar hoort bij dat Amersfoortse bedrijven die op dit terrein actief zijn, zich eerst gaan richten op wat in Amersfoort al gevestigd is.
Prorail, Hogeschool Utrecht en Bouwend Nederland: vestig de nieuwe opleiding Railtechniek
Gemeente Amersfoort Provincie Utrecht Economic Board Utrecht: geef al uw beschikbare steun aan de innovaties op railtechniek in Amersfoort en aan het daar bij behorende onderwijs. Voorzover
daarbij
stimuleringssubsidies
nodig zijn -dat is sowieso slechts beperkt het geval- is er ook een en ander beschikbaar op Europees niveau.
in Amersfoort, als onderdeel van de Amersfoortse afdeling van de Hogeschool Utrecht.
WAT WE CONCREET VRAGEN
Gemeente Amersfoort: rol alvast de rode loper uit. Zorg voor een positief klimaat en geef dit initiatief letterlijk en figuurlijk ruimte binnen het nieuwe bestemmingsplan Wagenwerkplaats!
Prorail en de NS: handhaaf bestaande faciliteiten op het gebied van training, scholing en onderzoek in Amersfoort en benut de unieke locatie die de Wagenwerkplaats is daarvoor. maak gebruik van de anderssoortige bedrijven die nu een deel van de historische gebouwen gebruiken tot wederzijds genoegen.
HOE NU VERDER ?
SEINEN OP GROEN! De basis van het Nationaal Rail Innovatiecentrum
Bedrijven op dit gebied die zich in het Nationaal
In
zou, nadat alle partijen voldoende tijd hebben gehad
Rail Innovatiecentrum willen vestigen zullen dat
Railprojectteam Amersfoort veel belangrijke
om elkaar te leren kennen en tot goede onderlinge
niet noodzakelijkerwijs op de Wagenwerkplaats
voorbereidende gesprekken gevoerd en de
afstemming te komen, gevormd kunnen worden
willen doen; de exploitatie van industrieterreinen
markt voor alle partijen verkend. Op een
door een “Convenant”. Hierin worden de afspraken
in de hele regio zou hiervan kunnen profiteren.
geschikt moment in de nabije toekomst zou de
vastgelegd tussen gemeente, de Hogeschool en de voornaamste bedrijven.
maanden
heeft
het
Voor werkenden op dit terrein wordt Amersfoort/
initiatief kunnen nemen tot een conferentie met
Eemland een aantrekkelijke woonplek, terwijl
alle potentieel betrokkenen.
het voor jongeren de vanzelfsprekende woonplek
willen spelen kunnen de effecten niet anders
wordt als je op dit terrein carrière wilt maken.
gemeentegrenzen.
afgelopen
gemeente, al dan niet samen met anderen, het
Als alle partijen hun rol met enthousiasme dan zeer positief zijn en uitstralen ver buiten de
de
WAGENWERKPLAATS AMERSFOORT
Nationaal Rail Innovatiecentrum HUB voor Duurzaamheid Paulus Borstraat 43 3812 TA Amersfoort
