Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders

Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders

B. van Passel Psychiater, onderzoeker Programmaleider Intensieve Zorg Angststoornissen [email protected]

Inleiding  Eetstoornissen en obsessieve compulsieve stoornis zijn ernstige aandoeningen

 Mortaliteit bij AN 6x hoger dan vergelijkingsgroepen  OCD in top 10 van ernstigste medische aandoeningen; 65% ondervindt ernstige problemen in huishouden, sociale rollen, werk en relaties

 Cognitieve gedragstherapie is weliswaar effectief maar er is ruimte voor verbetering

 20% met AN patiënten chronisch ziek  1/3 AN patiënten slechts gedeeltelijke verbetering  22% patiënten met OCD herstelt volledig van CBT  Dropout 13-27% bij CBT voor OCD

Achtergrond  Eetstoornissen en obsessieve compulsieve

stoornis delen aantal gezamenlijke fenotypische kenmerken  Repetitief gedrag  Ritualistisch gedrag  Excessieve gewoontevorming  Rigiditeit

 Gezamenlijke comorbiditeit  21-42% anorexia patiënten heeft OCD  12% OCD patiënten heeft eetstoornis

Achtergrond (2)  Gedeelde neuropsychologische kenmerken  Verminderd vermogen tot set-shifting en cognitieve flexibiliteit  Verminderde verwerkingssnelheid  Visuospatial disabilities  Verminderde inhibitie van cognitieve en motorische responsen

Belangrijke begrippen

 Set shifting  Centrale coherentie

Set shifting – dagelijks functioneren

Set shifting – wat weten we bij eetstoornissen?  30-50% van AN patiënten set shifting problemen (ook bij BN en BED gevonden)  Ook bij herstelde AN patiënten  Eerstegraads familieleden ook moeite  Gerelateerd aan neurobiologische verstoringen

Het beïnvloedt waarschijnlijk:  ontwikkeling van een eetstoornis  beloop van een eetstoornis  terugval

Set shifting – wat weten we bij dwangstoornissen? • Minder uitgebreid onderzocht bij OCS • Diverse studies van Chamberlain (2005, 2006, 2007) vonden verminderde motor-inhibition en verminderde cognitive flexibility bij OCSpatiënten én hun eerstegraads familieleden • Diverse studies: Wisconsin Card Sorting Task: verminderde prestaties bij OCS; correleert het meest met symmetrie/ordeningsdwang • Imaging-onderzoek correleert hiermee

Centrale coherentie  Wat is centrale coherentie? Hoe verwerk je complexe informatie? Ben je in staat de context van een gebeurtenis te begrijpen? Houd je rekening met het grotere plaatje? Of focus je meer lokaal, op de details?

 Globale vs. gedetailleerde informatie verwerking

Normale situatie

Sterke centrale coherentie

Te sterke aandacht voor details

Zwakke centrale coherentie

Centrale coherentie – wat weten we bij eetstoornissen?

 Wat weten we bij eetstoornissen? Globale integratie problemen bij AN en BN Sterke detail focus bij AN en BN Bij herstelde patiënten inconsistente bevindingen  Mogelijk betere centrale coherentie met herstel

 Relaties met angst

(Lopez et al)

…en wat weten we bij dwang • Savage (1999) OCD patients focus on irrelevant details (Rey-Osterrieth complex figure task)

• Savage (2000) impaired organizational strategies

Samengevat Patiënten met OCD of AN hebben een rigide denkstijl  Moeite met “mentale shifts”  Neiging vast te houden aan oude gedragingen  Neiging om te focussen op details  Moeite om het grotere geheel te zien

Perfectionisme, controle behoefte Dwangmatige gedragingen en gedachtes  Sterke routines, moeilijk om gedrag te veranderen

Cognitieve remediatie therapie

‘Brain gym’, gericht op verminderen rigiditeit en verbeteren informatieverwerking

Cognitive remediation therapy

“The how rather than the what of thinking” (Tchanturia, 2004)

Cognitieve remediatie therapie Doel  verbetering van:

geheugen planningsvaardigheden flexibiliteit denken en doen bewustzijn eigen denkprocessen (op een meta-niveau) Technieken:

oefeningen, reflectie, vertaalslag gedragsexperimenten

Cognitieve remediatie therapie CRT oefeningen Introductory script

Up and Down task

Complex pictures

Card Stack

Main Idea task

Maps task

Illusions task

Prioritizing task

Stroop material

Bigger Picture Task

Switching Attention Task

How to Plant a Sunflower

Embedded Word task

Search and Count

Word Search Task

Switching Time Zones

Estimating Task

Visuele illusies

Huidige studie  Placebogecontroleerde gerandomiseerde multicenter trial

 64 patiënten met anorexia nervosa  64 patiënten met OCD

   

Placeboconditie: SAT 10 sessies pre-therapie in 5 weken Gevolgd door TAU: CGT Metingen op baseline, post CRT/SAT, na 3 maanden, na 6 maanden en bij einde CGT

Hypotheses

 Patiënten die CRT krijgen verbeteren meer en

hebben een hogere kwaliteit van leven na TAU dan patiënten die geen CRT krijgen

 CRT is kosteneffectief

Doelstellingen  De primaire doelstelling is de (kosten-)effectiviteit van CRT te onderzoeken, als behandeling door voorafgaand aan CGT

 Secundaire doelstelling: welke kenmerken bepalen welke patiënten het meest profiteren van augmentatie met CRT.

Study-design

General psychopathology SCID-I1 SCID-II-OCPD2 BISBAS3 BAI4 BDI-II5 AQ6 IUS7 CAARS8 Disease-specific psychopathology Y-BOCS9 OCI-R10 EDE-Q11 D-Flex12 CPQ13 Quality of life EQ-5D14 EDQOL15 or* OCDQOL16 Treatment adherence PEPPI-517 Daily functioning WSAS18 Direct medical costs TIC-P19 Computerized tests Trail Making Test20 ID/EDS21 SST22 Paper-and-pen tasks Stroop23 GEFT24 BADS-Zoo map25

T0 T1 T2 T3

Estimated duration (min.)

X X X X X X X X

50 10 5 5 2 10 10 15

X X X X X

X X X

X X X X X X

X

X X

X X X X X

X X X X X

X X X X X

10 5 10 5 5

X X X X X X

X X X X X X

1 5 5

X X

X X

5

X X

X X

5

X X

X X

10

X X X X X X

X X X X X X

5 10 10

X X X X X X

X X X X X X

10 10 10

Eerste gegevens uit baseline-meting  OCD-sample:

 72 patiënten (64 gepland)  50 vrouwen en 22 mannen  Gemiddelde leeftijd 34 jaar  Y-BOCS baseline: 24 pts (SD 6,7)  IUS: 86 (SD 15,7)  Dflex: 83 (SD 23)

Samenwerking

Hoofdaanvragers

Overwaal

Coördinator

Financiële man

 Bedankt voor jullie aandacht!

Doelstelling  We willen effectievere en efficiëntere

behandelingen voor OCD (en anorexia nervosa)

 Verschillende pogingen hiertoe  Intensiveren van CGT  Toevoegen van een ‘leerpil’  Therapie op ‘onderliggende problemen’, bv. SFT  3e generatie gedragstherapieën  Deep Brain Stimulation  Deze studie: toevoegen van enhancer gericht op onderliggende neuropsychologische kenmerken