Coaching, Counseling & DSM Ron van Deth
- Overgang van DSM-IV naar DSM-5 Wat kan/moet ik als coach/counselor met de DSM? -
#EIDSM
Valkuilen coach/counselor
Gaan diagnosticeren
Iemand met een psychische stoornis gaan behandelen Voorbijgaan aan mogelijke lichamelijke (‘organische’) oorzaken van bepaalde problematiek
#EIDSM
Verwijzen?
-
-
Kennis van eigen mogelijkheden en beperkingen: opleiding en (werk)ervaring Intervisie en supervisie
Problemen: Zelfinzicht cliënt vs. ernst stoornis Dimensioneel ipv categoriaal
#EIDSM
Dimensioneel watervrees
onverantwoord bezig-zijn
klacht(en) Coach #EIDSM
psychische stoornis Counselor
Waar begint het mee? Niet-pluis-gevoel
Globale kennis van psychische problematiek: DSM #EIDSM
Voorgeschiedenis Medicijngebruik (antidepressiva, antipsychotica, benzo’s) Eerdere psychologische hulpverlening Psychische problematiek in familie Stressvolle gebeurtenis(sen) Verloop carrière en ziekteverzuim Mate van impact op privé en werk
#EIDSM
‘Gele vlaggen’ Sterke ontregeling werk of privé Erg somber en lusteloos Hevige angsten Verwardheid (onsamenhangend, moeizaam contact) Wanen en hallucinaties Agressief en impulsief
#EIDSM
Kennis psychische problematiek DSM: Diagnostic and Statistical Manual
of mental disorders (APA))
Kenmerken: a. Brengt onderscheid aan tussen stoornissen op basis van symptomen b. Is zoveel mogelijk theoretisch neutraal c. Maakt zoveel mogelijk gebruik van observeerbare criteria #EIDSM
Wijzigingen DSM-5 (2013) Eerste drie assen naar één as. Dimensioneler.
Herschikking Nieuwe benamingen Nieuwe stoornissen
#EIDSM
Wijzigingen DSM-5 (2013) Herschikking: Stemmingstoornissen: tweedeling Angststoornissen: - Dwangstoornissen: apart groep - PTSS: nu onder Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen (aanpassingsstoornis) Gokverslaving: bij andere verslavingen
#EIDSM
Wijzigingen DSM-5 (2013) Nieuwe benamingen: Cogn. st.: neurocognitieve stoornissen (waaronder dementie) Ontwikkelingsstoornissen: neuroontwikkelingsstoornissen Alleen nog autismespectrumstoornis (ASS) Somatoforme st.: Somatisch symptoom stoornissen #EIDSM
Wijzigingen DSM-5 (2013) ‘Nieuwe’ stoornissen: Verzameldwang of verzamelstoornis Skin-picking disorder Suïcidale gedragsstoornis Storende ontregeling van de stemming Eetbuistoornis
#EIDSM
LAPSAA L ichamelijke aandoeningen? A lcohol en drugs? (AUDIT) P sychosen? S temming? A ngst? A ndere problemen?
#EIDSM
Wegwijzer psychische stoornissen Tip: www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl Lijst met meetinstrumenten, zoals BPRS, 4DKL en MINI
#EIDSM
Nadelen DSM Pathologisering menselijk bestaan (diagnostische inflatie) Reïficatie en trivialisering stoornis. Stigma en diagnose als self-fullfilling prophecy Diagnose kan dienen als excuus of valse hoop bieden Probleemverkenning verengt tot etikettenplakken
#EIDSM
Psychische problematiek… en dan? -
-
Wanneer verwijzen? Moet ik een DSM-diagnose stellen? Wat kan ik wel/niet als coach/counselor? Stepped care als leidraad
#EIDSM
Stepped care Bij zwaardere problemen verwijzen. Anders: Geen DSM-diagnose en aansluiten op zorgbehoefte Eerste stappen van begeleiding zijn minimaal belastend (coaching) Cliënt wordt nauwkeurig gevolgd en zonodig volgt een zwaardere behandeling (counseling)
#EIDSM
Getrapte diagnose STAP 1 Is er sprake van disfunctioneren én ernstige ontregeling van privé of werk? nee #EIDSM
ja
Verwijzen: DSM-diagnose en specialistische behandeling
Getrapte diagnose Gaat het om heel lichte problematiek (klacht)?
STAP 2 ja Normaliseren Watchful waiting Zelfhulp Coaching
nee #EIDSM
Bij onvoldoende resultaat
Getrapte diagnose STAP 3 Gaat het om lichte tot matige problematiek?
ja
Kortdurende counselende interventies bij voldoende resultaat Afsluiten begeleiding
#EIDSM
Voorwaarden getrapte diagnose -
Adequate inschatting ernst/risico’s enige kennis van psychische stoornissen vragenlijsten als 4DKL, BPRS, Mini
Goede monitoring van: - de problematiek - je begeleiding.
#EIDSM
Monitoren Zelfregistratie Heldere, concrete doelen begeleiding Effecten van begeleiding in kaart brengen: Session Rating Scale Outcome Rating Scale
#EIDSM
Literatuursuggesties Kritiek op DSM: -
A. Frances: Terug naar normaal
-
M. Van Hintum: Doe eens normaal
-
P. Verhaeghe: Over normaliteit en andere afwijkingen
E. Thoutenhoofd en L. Batstra: Overleeft de psychiatrie de DSM-5? (De Psycholoog, maart 2013) -
Alternatief: -
L. de Bruijn. Veranderen in 333 vragen. #EIDSM
Info over stoornissen: -
R. van Deth: Psychiatrie: van diagnose tot behandeling
-
A. Frances en M.B. First: Stemming en stoornis
R. van Deth/ W. Vandereycken: Wegwijzer psychische problemen -
Reeks A-ggZ
T. van Lieshout: Pedagogische adviezen voor speciale kinderen -
-
H. Van’t Land e.a.: Trimbos zakboek psychische stoornissen
-
W. van der Does: Zo ben ik nu eenmaal!
#EIDSM
