CLP Opleiding voor formulatoren

CLP Opleiding voor formulatoren Gezondheidsgevaren van stoffen en

mengsels volgens de CLP verordening (EC)1272/2008 – Bijlage 1 – deel 3 Frank Pelgroms – BIG – juni 2015

Inhoud 3.1. 3.1. 3.2. 3.2. 3.3. 3.3. 3.4. 3.4. 3.5. 3.5. 3.6. 3.6. 3.7. 3.7. 3.8. 3.9. 3.8. 3.10. 3.9. 3.11. 3.10.

Acute toxiciteit Acute toxiciteit Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Oog Corrosie/Irritatie Oog Sensibilisatie Ademhaling + Huid Sensibilisatie Mutageniteit Ademhaling + Huid Mutageniteit Carcinogeniteit Carcinogeniteit Voortplantingstoxiciteit Voortplantingstoxiciteit Specifieke doelorganen – eenmalige blootstelling Specifieke doelorganen – herhaalde eenmalige blootstelling blootstelling Aspiratiegevaar Specifieke doelorganen – herhaalde blootstelling Aanvullende gevareninformatie Aspiratiegevaar

Definities – Muta./Carc./Repr. Mutageen: • erfelijke overdraagbare mutaties in geslachtscellen van mens Carcinogeen: • veroorzaken tumorvorming of incidentie  Voortplantingstoxisch (Reprotoxisch): • schadelijke effecten op → vruchtbaarheid → ontwikkeling ongeboren kind (teratogeen) → lactatie (schade kind borstvoeding) pag. 3

3.5.1

Indelingscriteria – Muta.

Tabel

Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 4

3.6.1

Indelingscriteria – Carc.

Tabel


pag. 5

3.7.1

Indelingscriteria – Repr.

Tabel


pag. 6

Indelingscriteria – Muta./Carc./Repr. Indelingen volgen allen zelfde patroon: bewijzen mens > bewijzen dier Cat. 1 BEKENDE schadelijke effecten • • •

ervaring/bewijs bij mens → Cat. 1A dierproeven → Cat. 1B Muta. 1A, Muta. 1B - Carc. 1A, Carc. 1B - Repr. 1A, Repr. 1B

Cat. 2 MOGELIJK schadelijke effecten •

Muta. 2 - Carc. 2 - Repr. 2

Tabellen 3.5.1 - 3.6.1 - 3.7.1


pag. 7

Tabellen:

3.5.3, 3.6.3, 3.7.3

Etiketteringselementen – Muta./Carc./Repr.

Gevarenaanduidingen specificeren: - blootstellingsroute: H350i pag. 8 ‘CLP H360D, voor formulatoren’ - Opleiding effecten: H360F, H361f, H361d,2015 H360FD, H361fd, H360Fd, H360Df

8

CLP versus DSD – Muta./Carc./Repr. DSD: drie categorieën

DSD

CLP

Cat. 1 GEKEND effect bij mens

Cat. 1A

Cat. 2 GEKEND effect in dierproeven

Cat. 1B

Cat. 3 VERDACHT effect op mens en/of dier

Cat. 2

 zelfde criteria in CLP

andere nummering in CLP Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 9

CLP versus DSD – Muta. DSD Bijlage VII: directe omzetting (Opgelet: in vivo testen)

R46: Kan erfelijke genetische schade veroorzaken

Cat. 1 en Cat. 2 R68: Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten


Cat. 3

CLP H340: Kan genetische schade veroorzaken (blootstellingsroute vermelden indien overtuigend bewezen is dat het gevaar bij andere blootstellingsroutes niet aanwezig is) Muta. 1A en Muta. 1B H341: Verdacht van het veroorzaken van genetische schade (blootstellingsroute vermelden indien overtuigend bewezen is dat het gevaar bij andere blootstellingsroutes niet aanwezig is) pag. 10 Muta. 2

CLP versus DSD – Carc. DSD

CLP

R45: Kan kanker veroorzaken Bijlage VII: directe omzetting

H350: Kan kanker veroorzaken (blootstellingsroute vermelden indien overtuigend bewezen is dat het gevaar bij andere blootstellingsroutes niet aanwezig is) Carc. 1A en Carc. 1B

Cat. 1 en Cat. 2 R49: Kan kanker veroorzaken bij inademing Cat. 1 en Cat. 2

H350i: Kan kanker veroorzaken bij inademing Carc.1A

R40: Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten Opleiding ‘CLP voor formulatoren’

Cat. 3

H351: Verdacht van het veroorzaken van kanker (blootstellingsroute vermelden indien overtuigend bewezen is dat het gevaar bij andere blootstellingsroutes niet aanwezig is) 2015 pag. 11 Carc. 2

CLP versus DSD – Repr. Enkel vruchtbaarheid Bijlage VII: directe omzetting

DSD R60: Kan de vruchtbaarheid schaden

CLP H360F: Kan de vruchtbaarheid schaden. Repr. 1A en Repr. 1B

Cat. 1 en Cat. 2 R62: Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid Cat. 3

H361f: Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid te schaden. Repr. 2


pag. 12

CLP versus DSD – Repr. Enkel ontwikkeling Bijlage VII: directe omzetting

DSD

CLP

R61: Kan het ongeboren kind schaden

H360D: Kan het ongeboren kind schaden

Cat. 1 en Cat. 2

Repr. 1A en Repr. 1B

R63: Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind Cat. 3

H361d: Wordt ervan verdacht het ongeboren kind te schaden Repr. 2


pag. 13

CLP versus DSD – Repr. vruchtbaarheid & ontwikkeling DSD

CLP

R60: cat 1 en R61: cat 1

H360FD: Kan de vruchtbaarheid schaden. Kan het ongeboren kind schaden. Repr. 1A






H360FD: Kan de vruchtbaarheid schaden. Kan het ongeboren kind schaden. Repr. 1B


H361fd: Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid te schaden. Wordt ervan verdacht het ongeboren kind te schaden. - Repr. 2


H360Fd: Kan de vruchtbaarheid schaden. Wordt ervan verdacht het ongeboren kind te schaden. - Repr. 1A


H360Fd: Kan de vruchtbaarheid schaden. Wordt ervan verdacht het ongeboren kind te schaden. - Repr. 1B


H360Df: Kan het ongeboren kind schaden. Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid te schaden. - Repr. 1A


H360Df: Kan het ongeboren kind schaden. Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid te schaden. - Repr. 1B pag. 14

Indelingscriteria – Lact. Effecten op of via lactatie (Tabel 3.7.1b) = aanvullende + aparte categorie Voortplantingstoxiciteit Gegevens bij mens en/of dier (beperkt)


pag. 15

Etiketteringselementen – Lact. Effecten op of via lactatie • • •

geen pictogram geen signaalwoord H362

CLP versus DSD – Lact. DSD Bijlage VII: directe omzetting

CLP

R64: H362: Kan schadelijk zijn via de Kan schadelijk zijn via de borstvoeding borstvoeding Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 16

De praktijk – voorbeeld 11 Literatuurstudie van stof Q leverde enkel resultaten naar volgende chronische effecten: • Bij muizen worden tumoren vastgesteld bij dermale blootstelling over lange periode • Mutageniteit: geen positieve bewijzen • Orale blootstelling mannelijk konijn: vermoedelijke daling van de productie spermatozoïden

Indeling? Etiketteringselementen?


pag. 17

De praktijk – voorbeeld 11 (Carc.)

Tabel 3.6.1


pag. 18

De praktijk – voorbeeld 11 (Carc.)

4e ATP

Tabel 3.6.3

P280


P280

pag. 19

De praktijk – voorbeeld 11 (Repr.)

Tabel 3.7.1(a)


pag. 20

De praktijk – voorbeeld 11 (Repr.)

Tabel 3.7.3

pag. 21

pag. 21

De praktijk – voorbeeld 11 Indeling

Etiket

Gevarenklasse en categorie

H-zinnen (gevarenaanduiding)

Carc. 1B

H350

Repr. 2

H361f

Pictogram

Signaalwoord

GHS08 (gezondheidsgevaar)

gevaar

GHS08

(Waarschuwing)


H350 – H361f

P-zinnen (veiligheidsaanbevelingen)

P201 – P202 – P281 – P308+P313 – P405 – P501

EUH-zinnen (aanvullende gevarenaanduiding)

H350

Kan kanker veroorzaken bij contact met de huid.


H361f Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid te schaden bij inslikken.

pag. 22

Mengsels - Muta./Carc./Repr. Stap 1: o.b.v. testdata componenten Muta., Carc., Repr.: niet additief

 ten minste één component aanwezig volgens algemene conc.grenzen

Tabel 3.5.2

Tabel 3.6.2

Noot 1: als component met Kank. 2 ≥ 0.1%, dan SDS op verzoek

→ Muta. en Carc.: zelfde grenzen

pag. 23

Mengsels - Muta./Carc./Repr. Stap 1: o.b.v. testdata componenten (2)

Tabel 3.7.2

•Noot 1: als component met Repr. 1A, Repr. 1B, Repr. 2, lactatie ≥ 0.1%, dan SDS op verzoek (Foutje: Cat 2 i.p.v. 1A) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 24

CLP versus DPD - Muta./Carc./Repr. DPD: ten minste 1 component

• Component R45 / R46 ≥0.1% of R60 / R61 ≥0.5%  mengsel R45 / R46 / R60 / R61 • Component R40 / R68 ≥1% of R62 / R63 ≥5%  mengsel R40 / R68 / R62 / R63

CLP: ten minste 1 component • Component Carc.1A/1B, Muta.1A/1B ≥0.1% of Repr.1A/1B ≥ 0.3%  mengsel Carc.1A/1B, Muta.1A/1B, Repr.1A/1B • Component Carc.2, Muta.2 ≥1% of Repr.2 ≥ 3%  mengsel Carc.2, Muta.2, Repr.2

 Carc., Muta.: CLP hanteert zelfde alg.conc.gr., dus indeling even streng verwacht  Repr.: CLP strenger (lagere algemene concentratiegrens) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 25

De praktijk – voorbeeld 12 (alg.conc.gr.) Samenstelling

Mengsel (fictief) dat in de handel als insecticide wordt verkocht heeft volgende samenstelling Het is niet in zijn geheel getest op Carc./Muta./Repr.. Is het mengsel gevaarlijk voor de voortplanting? Houdt het gevaar voor kanker in?

0.1% lindaan

Lact.

H362

1% mirex

Carc. 2 Repr. 2 Lact.

H351 H361fd H362

30.9% malathion

geen indeling

68% water

niet gevaarlijk

Indeling? Etiketteringselementen? Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 26

De praktijk – voorbeeld 12 Gefaseerde aanpak: O.b.v. data bestanddelen: elk gevaar nagaan

JA Carc 2: 1% ≥ 1.0%

NIET Repr. 2: 1% < 3%

JA Lact:

1% ≥ 0.3%


pag. 27


Etiket



Carc 2

H351

Lact.

H362

Pictogram

Signaalwoord

GHS08

Waarschuwing


H351 – H362


P201 – P202 – P260 – P263 – P264 – P270 – P281 – P308+P313 – P405 – P501


H351

Verdacht van het veroorzaken van kanker.


H362 Kan schadelijk zijn via de borstvoeding.

pag. 28

pag. 28

Samenstelling

De praktijk – voorbeeld 13 (spec.conc.gr., letters)

Cadmiumsulfaat

spec. conc. gr. Bijlage VI

Kank.

Muta.

Repr.

Carc. 1B, H350: C≥0.01%

1B

1B

1B

H350

H340

H360FD

0.46% Arseenpentoxide

1A

0.17% Lood(II)sulfaat 34.8%

H350 Repr. 2, H361f: C≥2.5%

1A

•Een mengsel met componenten die gevaren inhouden voor Carc./Muta./Repr.. Rest is water. •Ga na of het mengsel gevaarlijk is voor de voortplanting. Houdt het gevaar in voor kanker en mutageniteit? •Indeling? •Etiketteringselementen?

H360Df


pag. 29

De praktijk – voorbeeld 13 (Kank.) Gefaseerde aanpak Twee bestanddelen die Carc., een met spec.conc.gr. Carc. 1A? 0.17% ≥ 0.1% (alg. conc.gr.) → Carc.1A Carc. 1B komt niet meer in aanmerking (dus ook niet zijn spec. conc.gr.) Carc. 2 n.v.t. Besluit: mengsel krijgt Carc. 1A, H350


pag. 30

De praktijk – voorbeeld 13 (Muta.) Gefaseerde aanpak een bestanddeel Muta. (geen spec.conc.gr.) Muta.1A? Komt niet voor Muta.1B? 0.46% ≥ 0.1% (alg. conc.gr.) → Muta.1B Muta. 2 n.v.t. Besluit: mengsel krijgt Muta.1B, H340


pag. 31

De praktijk – voorbeeld 13 (Repr.) Gefaseerde aanpak Twee bestanddelen met Repr. (een met spec.conc.gr.) opsplitsen Ontwikkeling? Vruchtbaarheid? • Cadmiumsulfaat: H360FD, 1B → H360F, 1B en H360D, 1B • Lood(II)sulfaat: H360Df → H360D, 1A en H361f, 2 Ontwikkeling? Repr.1A? 34.8% ≥ 0.3% (alg. conc.gr.) → Repr.1A, H360D Repr.1B? komt niet meer in aanmerking Repr. 2? N.v.t. Vruchtbaarheid? Repr.1A? komt niet voor Repr.1B? 0.46% ≥ 0.3% (alg. conc.gr.) → Repr.1B, H360F Repr. 2? komt niet meer in aanmerking (dus ook niet zijn spec. conc.gr.) Combineren Repr.1A, H360D en Repr.1B, H360F → Repr.1A, H360FD Besluit: mengsel krijgt Repr.1A, H360FD Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 32


Etiket



Carc 1A

H350

Muta. 1B

H340

Repr. 1A

H360FD

Pictogram

Signaalwoord

GHS08

Gevaar


H350 – H362 - H360FD


P201 – P202 – P281 – P308+P313 – P405 – P501

EUH-zinnen (aanvullende gevarenaanduiding) H350 Kan kanker veroorzaken. H340 Kan genetische schade veroorzaken. Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

H360FD Kan de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden

pag. 33

pag. 33

Inhoud 3.1. 3.1. 3.2. 3.2. 3.3. 3.3. 3.4. 3.4. 3.5. 3.5. 3.6. 3.6. 3.7. 3.7. 3.8. 3.9. 3.8. 3.10. 3.9. 3.11. 3.10.

Acute toxiciteit Acute toxiciteit Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Oog Corrosie/Irritatie Oog Sensibilisatie Ademhaling + Huid Sensibilisatie Mutageniteit Ademhaling + Huid Mutageniteit Carcinogeniteit Carcinogeniteit Voortplantingstoxiciteit Voortplantingstoxiciteit Specifieke doelorganen – eenmalige blootstelling Specifieke doelorganen– –eenmalige herhaalde blootstelling Specifieke doelorganen blootstelling Aspiratiegevaar Specifieke doelorganen – herhaalde blootstelling Aanvullende gevareninformatie Aspiratiegevaar Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 34

Definities – STOT STOT = specifieke, niet-letale effecten op doelorganen • Effecten na 1x blootstelling → STOT SE • Effecten na > 1 blootstelling → STOT RE Voorbeelden • Methanol: blindheid na 1 bltst. → STOT SE 1 • Organische fosforchloriden: Centrale zenuwstelsel ‣ fosfortrichloride → STOT RE 2 ‣ fosforylchloride → STOT RE 1


pag. 35

Indelingscriteria – STOT SE en STOT RE Gebaseerd op ervaring/bewijs bij mens dierproeven (bewijskracht) soms ook structuur-activiteit (SAR)


pag. 36

Indelingscriteria – STOT SE

Tabel 3.8.1

pag. 37

Indelingscriteria – STOT RE

Tabel 3.9.1

Indelingen en criteria – STOT STOT SE: 3 categorieën STOT RE: 2 categorieën Categorie

criteria

STOT SE 1 STOT RE 1

significante toxiciteit bij mens of sterk bewijs uit dierproeven bij LAGE blootstelling

STOT SE 2 STOT RE 2

bewijs uit dierproeven bij MATIGE blootstelling die voor mens van belang

STOT SE 3

tijdelijke effecten op doelorganen (korte duur, reversibel) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 39

Effecten – STOT SE en STOT RE Effecten die de indeling STOT SE en STOT RE in cat. 1 en 2 ondersteunen (3.8.2.1.7, 3.9.2.7) * morbiditeit als gevolg van eenmalige blootstelling * consistente en significante verslechteringen in de klinische biochemische, hematologische of urineparameters * significante orgaanschade die wordt waargenomen bij autopsie en/of bij het daarop volgende microscopisch onderzoek * multifocale of diffuse necrose, fibrose of granuloomvorming in vitale organen met regeneratief vermogen * morfologische veranderingen die mogelijk omkeerbaar zijn maar duidelijk op een uitgesproken orgaanstoornis wijzen; *… Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 40

Effecten – STOT SE en STOT RE Effecten die de indeling STOT SE en STOT RE in cat. 1 en 2 niet ondersteunen (3.8.2.1.8, 3.9.2.8)

* klinische waarnemingen of kleine veranderingen in lichaamsgewichtstoename of voedsel- of waterverbruik, die enige toxicologische betekenis kunnen hebben maar op zichzelf niet wijzen op „significante” toxiciteit * veranderingen in orgaangewicht zonder bewijzen voor orgaanstoornissen * adaptieve responsen die niet toxicologisch relevant worden geacht *…


pag. 41

Effecten – STOT SE en STOT RE Effecten die de indeling STOT SE en STOT RE in cat. 1 en 2 ondersteunen (3.8.2.1.7, 3.9.2.7) Effecten die de indeling STOT SE en STOT RE in cat. 1 en 2 niet ondersteunen (3.8.2.1.8, 3.9.2.8) Criteria STOT SE Cat.3 irritatie luchtwegen en narcotische werking (3.8.2.2.1, 3.8.2.2.2)

Moeilijke interpretatie effect → indeling vergemakkelijken o.b.v. richtwaarden Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 42

Richtwaarden – STOT SE Reden richtwaarden voor doses/concentraties: dierproeven + voor elke stof is er redelijke dosis/concentratie waarboven toxisch effect

Noot: a) Richtwaarden zijn bedoeld als leidraad voor bewijskracht, zijn dus geen strikte grenswaarden b) Stoffen in categorie 3 hebben geen richtwaarden, deze categorie is immers enkel op gegevens over de mens gebaseerd Opleiding ‘CLP voor formulatoren’

2015

43

Richtwaarden – STOT RE

Tabellen 3.9.2 en 3.9.3


44

Tabellen 3.8.4 en 3.9.5 Samenvatting

Etiketteringselementen – STOT

Max. 3 organen (3.9.4.1)

Gevarenaanduiding specificeren: Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015 - H370i, H370s, H370o, H371i, H371s, H371o

pag. 45

45

CLP versus DSD – STOT eenm. DSD

Bijlage VII: directe omzetting

(Letters i, s, o achter H-code: niet officieel)

CLP

R39/26: Zeer giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing R39/27: Zeer giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid R39/28: Zeer giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij opname door de mond R39/23: Giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing R39/24: Giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid R39/25: Giftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij opname door de mond

H370i: Veroorzaakt schade aan organen bij inademing H370s: Veroorzaakt schade aan organen bij contact met de huid H370o: Veroorzaakt schade aan organen bij inslikken

R68/20: Schadelijk: bij inademing zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten R68/21: Schadelijk: bij aanraking met de huid zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten R68/22: Schadelijk: bij opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten

H371i: Kan schade aan organen veroorzaken bij inademing H371s: Kan schade aan organen veroorzaken bij contact met de huid H371o: Kan schade aan organen veroorzaken bij inslikken STOT SE 2

R37: Irriterend voor de ademhalingswegen

H335: Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken STOT SE 3

R67: Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken

H336: Kan slaperigheid of duizeligheid veroorzaken STOT SE 3

Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015 R39-41 (in test oogirritatie: systemische tox. of sterfte)

EUH070: Giftig bij oogcontact

STOT SE 1

pag. 46

CLP versus DSD – STOT RE DSD

(Letters i, s, o achter Hcode: niet officieel)

CLP

R48/23: Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing R48/24: Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid R48/25: Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij opname door de mond

H372i: Veroorzaakt schade aan organen bij langdurige of herhaalde blootstelling bij inademing H372s: Veroorzaakt schade aan organen bij langdurige of herhaalde blootstelling bij contact met de huid H372o: Veroorzaakt schade aan organen bij langdurige of herhaalde blootstelling bij inslikken STOT RE 1

R48/20: Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing R48/21: Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid R48/22: Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij opname door de mond

H373i: Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling bij inademing H373s: Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling bij contact met de huid H373o: Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling bij inslikken STOT RE 2

R33: Gevaar voor cumulatieve effecten

Herevaluatie H373 (Bijlage VII) STOT RE 2


pag. 47

De praktijk – voorbeeld 14 Beschikbare informatie over pesticide P: • Ervaringen bij mens: • goed gedocumenteerde gevallen van ernstige neurotoxische effecten na één blootstelling

• Dierproeven: • ernstige neurotoxische effecten waargenomen bij eenmalige orale blootstelling aan dosis <200mg/kg lichaamsgewicht • LD50 rat oraal = 3800mg/kg lichaamsgewicht

Indeling? Etiketteringselementen? Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 48

Indelingscriteria – STOT eenm.

Tabel 3.8.1


pag. 49

pag. 49

Indelingscriteria – STOT eenm.

4de ATP

Tabel 3.8.4

P308

P308

Formulering: H370 Veroorzaakt schade aan het centrale zenuwstelsel

pag. 50

Mengsels – STOT SE, STOT RE Op basis van testdata componenten

Tabel 3.8.3 = Tabel 3.9.4

STOT SE of STOT RE  niet additief: ten minste één component aanwezig volgens algemene conc.grenzen (tabellen 3.8.3 en 3.9.4)  onafhankelijk indelen voor STOT eenm. en STOT herh.

Noot 1: als component met STOT SE 2 of STOT RE 2 ≥ 0.1%, dan SDS op verzoek

Opmerking : STOT RE 1 voor een blootstellingsroute en STOT RE 2 voor andere route, dan STOT RE 1 (beide blootstellingsroutes) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 51

Mengsels – STOT eenm., STOT herh. Op basis van testdata componenten STOT SE 3 (irrit. AH, narcotische werking)  additief: een of meer componenten aanwezig algemene conc.grens 20% (! Richtwaarde  expert)


pag. 52

CLP versus DPD - STOT eenm., STOT herh. DPD: ten minste 1 component • • • • • •

• •

Component T+ R39/…/ ≥10%  mengsel T+ R39/…/ Component T+ R39/…/ ≥1-10%  mengsel T R39/…/ Component T+ R39/…/ ≥0.1-1%  mengsel Xn R68/…/ Component T R39/…/ of R48/…/ ≥10%  mengsel T R39/…/ of R48/…/ Component T R39/…/ of R48/…/ ≥1-10%  mengsel Xn R68/…/ of R48/…/ Component Xn R68/…/ of R48/…/ of R33 ≥ 10%  mengsel Xn R68/…/ of R48/…/, R33 Som component R37 ≥20%  mengsel R37 Som component R67 ≥15%  mengsel R67

CLP: ten minste 1 component • Component cat.1 ≥10%  mengsel cat. 1 • Component cat.1 ≥1-10%  mengsel cat. 2 • Component cat.2 ≥ 10%  mengsel cat. 2 • Som component cat. 3 (enkel eenm.) ≥20%  mengsel cat. 3  CLP hanteert zelfde alg.conc.gr., dus indeling even streng verwacht Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 53

De praktijk – voorbeeld 15 (alg. conc.gr.) Nieuw mengsel, op zich niet getest


Comp.

Conc. (%)

1

0.5

Geen

2

3.5

STOT RE 1 ademhaling STOT SE 3 – irrit. luchtw.

3

15

STOT SE 3 – narc.

4

9

STOT RE 2 dermaal STOT SE 3 – narc.

5

72


Indeling STOT

pag. 54

De praktijk – voorbeeld 15 Op basis van data componenten PER GEVAAR • Tijdelijke effecten: additief (expert 20%) • ∑(cat. 3 – irrit. luchtw.) = 3.5% <20% → niet ingedeeld • ∑(cat. 3 – narc.) = (15 + 9)% >20% → ingedeeld • STOT RE: niet additief • STOT RE 1? comp. 2 3.5% <10% → niet ingedeeld • STOT RE 2? comp. 2 1% ≤ 3.5% <10% → ingedeeld comp. 4 9% <10% → niet ingedeeld • Routes? comp.2 1% ≤ 3.5% <10% → ademhaling comp.4 9% <10% → dermaal niet


pag. 55


Etiket



STOT RE 2

H373

STOT SE 3

H336

Pictogram

Signaalwoord

GHS08

waarschuwing

GHS07

waarschuwing


H373 – H336


P260 – P261 – P271 – P312 – P314 – P304+P340 – P403+P233 – P405 – P501


H373 Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde Opleiding ‘CLP bij voorinademing formulatoren’ 2015 pag. 56 blootstelling

pag. 56

Samenstelling

De praktijk – voorbeeld 16 (spec.conc.gr., letters) STOT RE Cadmiumsulfaat

1

spec. conc. gr. Bijlage VI STOT RE 1, H372: C≥7%

0.46%

H372io

mangaan(II)s ulfaat

2

0.45%

H373io

STOT RE 2, H373: C≥0.1-7%


•Een mengsel met componenten die gevaren inhouden voor STOT RE. •Rest is water. •Ga na in welke mate dit gevaar bijdraagt in het mengsel? •Indeling? •Etiketteringselementen? pag. 57

De praktijk – voorbeeld 16 Twee bestanddelen met STOT RE (een met spec.conc.gr.) STOT RE: niet additief  ten minste 1 component STOT RE 1? • Cd-sulfaat niet aanwezig boven de spec. conc.gr. → geen indeling • Geen andere comp. aanwezig met deze cat. → geen indeling STOT RE 2? • Cd-sulfaat 0.46% ≥0.1-7% (spec.conc.gr.) → indelen in cat. 2 • Mn-sulfaat komt niet meer in aanmerking

blootstellingsroute? • Cd-sulfaat 0.46% ≥0.1-7% (spec.conc.gr.) → inhalatie en oraal • Mn-sulfaat 0.45% <10% (alg.conc.gr.) → geen bijdrage Besluit: mengsel krijgt STOT RE 2, H373io Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 58


Etiket



STOT RE 2

H373io

Pictogram

Signaalwoord

GHS08

waarschuwing


H373


P260 – P314 – P501


H373 Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling bij inademing en inslikken (opm. verschil DSD  CLP:2015 formulering H372 voor cumulatieve effecten valt Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ pag. 59 weg wegens ontdubbelen, in DSD blijft R33 naast R48/…/)

Inhoud 3.1. 3.1. 3.2. 3.2. 3.3. 3.3. 3.4. 3.4. 3.5. 3.5. 3.6. 3.6. 3.7. 3.7. 3.8. 3.9. 3.8. 3.10. 3.9. 3.11. 3.10.

Acute toxiciteit Acute toxiciteit Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Oog Corrosie/Irritatie Oog Sensibilisatie Ademhaling + Huid Sensibilisatie Mutageniteit Ademhaling + Huid Mutageniteit Carcinogeniteit Carcinogeniteit Voortplantingstoxiciteit Voortplantingstoxiciteit Specifieke doelorganen – eenmalige blootstelling Specifieke doelorganen – herhaalde eenmalige blootstelling blootstelling Aspiratiegevaar Specifieke doelorganen – herhaalde blootstelling Aanvullende gevareninformatie Aspiratiegevaar Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 60

Definitie – Asp. Tox. Aspiratiegevaar • Door inhalatie komt vloeistof of vaste stof in luchtwegen • rechtstreeks via mond of neus • onrechtstreeks door braken

• Mogelijke effecten: longontsteking, longschade of dood Voorbeelden: koolwaterstoffen met laag kookpunt - n-pentaan - n-hexaan - cyclohexaan


pag. 61

Indelingscriteria – Asp. Tox. Gebaseerd op Tabel 3.10.1

ervaring/bewijs bij mens OF koolwaterstof die bij 40°C kin. visc ≤ 20.5 mm2/s Waarbij kinematische viscositeit

(!mPa.s)

Ja/nee indeling → één categorie: Asp. Tox. 1


pag. 62

Etiketteringselementen


63

CLP versus DSD – Asp. Tox. DSD

CLP

R65: Schadelijk: kan longschade veroorzaken na inslikken

H304: Kan dodelijk zijn als de stof bij inslikken in de luchtwegen terechtkomt

Kinematische viscositeit tot 7 mm²/s

Kinematische viscositeit tot 20.5 mm²/s


pag. 64

Mengsels – Asp. Tox Op basis van testdata componenten Aspiratiegevaar is additief  som een of meer componenten met Asp. Tox. 1 ≥ 10% EN Bij 40°C kinematische visc. van mengsel ≤ 20.5 mm2/s

Opmerking: 2 voorwaarden, onbekende kin.visk. èn ∑ ≥10% → aggregatietoestand Als vloeistof → klant vragen kin.visk. mengsel te testen / worst case


pag. 65

Inhoud 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9. 3.10. 3.11.

Acute toxiciteit Corrosie/Irritatie Huid Corrosie/Irritatie Oog Sensibilisatie Ademhaling + Huid Mutageniteit Carcinogeniteit Voortplantingstoxiciteit Specifieke doelorganen – eenmalige blootstelling Specifieke doelorganen – herhaalde blootstelling Aspiratiegevaar Aanvullende gevareninformatie Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

66

Aanvullende gevareninformatie Gezondheidseigenschappen (Bijlage II, 1.2) • • • •

EUH029 — „Vormt giftig gas in contact met water” EUH031 — „Vormt giftig gas in contact met zuren EUH032 — „Vormt zeer giftig gas in contact met zuren” EUH066 — „Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken” • EUH070 — „Giftig bij oogcontact” • GCL: ≥ 0,1% (tenzij SCL) • EUH071 — „Bijtend voor de luchtwegen” • Toxiciteit, naast indeling acute tox AH, berust op bijtende werking • Huidcorrosie + geen testgegevens acute tox AH + inadembaar • Mag GHS05 krijgen • EUH071 (met GHS05) mag H335 (met GHS07 ) vervangen Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 67

Aanvullende gevareninformatie Speciale voorschriften voor bepaalde mengsels (Bijlage II, 2) EUH201 — „Bevat lood. Mag niet worden gebruikt voor voorwerpen waarin kinderen kunnen bijten of waaraan kinderen kunnen zuigen.” EUH201A — „Let op! Bevat lood.”. EUH202 — „Cyanoacrylaat. Gevaarlijk. Kleeft binnen enkele seconden huid en oogleden aan elkaar. Buiten het bereik van kinderen houden.”. EUH203 — „Bevat zeswaardig chroom. Kan een allergische reactie veroorzaken.” EUH204 — „Bevat isocyanaten. Kan een allergische reactie veroorzaken.” EUH205 — „Bevat epoxyverbindingen. Kan een allergische reactie veroorzaken.” EUH206 — „Let op! Niet in combinatie met andere producten gebruiken; er kunnen gevaarlijke gassen (chloor) vrijkomen.” EUH207 — „Let op! Bevat cadmium. Bij het gebruik ontwikkelen zich gevaarlijke dampen. Zie de aanwijzingen van de fabrikant. Neem de veiligheidsvoorschriften in acht,” EUH209 — „Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden” EUH209A — „Kan bij gebruik ontvlambaar worden” EUH210 — „Veiligheidsinformatieblad op verzoek verkrijgbaar” Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 68

Aanvullende gevareninformatie EUH210 — „Veiligheidsinformatieblad op verzoek verkrijgbaar” -

-

Niet voor het grote publiek bestemde mengsels ≥ 0,1% huid/inhalatieallergeen cat. 1 of 1B, kankerverwekkend cat. 2 ≥ 0,01% huid/inhalatieallergeen cat. 1A ≥ 1/10 van SCL voor huid/inhalatieallergeen (indien SCL < 0,1%) ≥ 0,1% voortplantingstoxisch cat. 1A, 1B, 2 of effecten via lactatie Niet-gasvormige mengsels: ≥ 1% andere gevaren voor gezondheid of milieu ≥ 1% grenswaarden Gasvormige mengsels: ≥ 0,2% andere gevaren voor gezondheid of milieu ≥ 0,2% grenswaarden Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 69

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 17 Data mengsel • vloeistof • Vp 32°C • Niet irriterend voor ademhaling

Data componenten: Indeling? Etiketteringselementen?

Comp.

Conc. (%)

Data

A

35

Vp 11°C , vloeistof LD50, oraal = 150mg/kg lich. LC50, ademhaling = 17mg/l (damp) Irriterend voor oog

B

8

Vp 41°C, vloeistof LD50, oraal > 5000mg/kg lich. Irriterend voor huid (OECD404) en ademhaling Gevaar voor aspiratie bij mens

C

3

LD50, oraal = 55mg/kg lich. Corrosief voor oog bij mens Sterk irriterend voor huid, irriterend voor ademhaling kippenei: mogelijk kleinere embryo Gevaar voor aspiratie bij mens

D

54

LD50, oraal > 2000mg/kg lich. Niet irriterend voor huid Geen gevaar voor voortplanting

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 17 conc. (%)

bestanddeel

Flam.

Acute tox. (oraal)

Acute tox. (inademing)

35,00

A

B

150 Ac. Tox.3 H301 > 5000

17 Ac. Tox. 4 H332

8,00

Vp 11°C Flam.Liq.1 H224 Vp 41°C

Eye dam.

Eye Irrit.

Skin Irrit.

Irrit.

mens Asp. Tox. STOT SE 3 1 H335 H304

sterk, R38

kippenei: mog. Kleinere embryo

Skin Irrit. 2 H315 niet

Repr. 2 H361d niet

3,00 55

D

Ac. Tox.3 H301 > 2000

mengsel

Irrit.

Skin Irrit. 2 H315

C

STOT SE Asp. Tox.

Irrit. Eye Irrit. 2 H319

Flam.Liq.3 H226

54,00

Repr. /Lact.

R41 Eye Dam. 1 H318

Vp 32°C

Irrit., R37

mens Asp. Tox. STOT SE 3 1 H335 H304

niet Irrit. AH

klasse & categorie H-zinnen


pag. 71

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 17 Gevaren ETIKET conc. (%) Naam bestanddeel x

35,00

A

x

8,00

B

x

3,00

C

54,00

D

mengsel

BRAND

Acuut O

Acute AH

Eye Dam.

Vp 11°C 150 17 Flam.Liq.1 Acute tox.3 Acute tox.4 H224 H301 H332 Vp 41°C >5000 Flam.Liq.3 H226

55 Acute tox.3 H301 >2000

Eye Irrit.

Skin Irrit.

Repr.

Irrit. Skin Irrit.2 H315

3%≥3% Eye Dam.1 H318

Irrit. mens STOT SE 3 Asp.Tox.1 H335 H304

kippenei: mog. Kleinere sterk,R38 embryo Irrit., R37 mens Skin Irrit.2 Repr.2 STOT SE 3 Asp. Tox.1 H315 H361d H335 H304 niet niet

R41 Eye Dam.1 H318

48,6 -

ASP. TOX

Irrit. Eye Irrit.2 H319

Vp 32°C

347,4 klasse & categorie Flam.Liq.3 Acute tox.4 H-zinnen H226 H302

STOT SE

vervalt tov Eye Dam.1

(8+3)% ≥10% 3%≥3% Skin Irrit.2 Repr.2 H315 H361d

niet Irrit. (8+3)% niet > 20%

(8+3)% ≥10% Asp. Tox.1 H304

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 17 • • •

• • • • • •

Flam. Liq. 3: zie testdata mengsel Acute tox. 4 oraal: ATE = 100 / [(compA/LD50 compA) + (compC/LD50 compC)] ATE = 100 / [(35/150) + (3/55)] = 347,4 Acute tox AH: ATE = 100 / (compA/LC50 compA) ATE = 100 / (35/17) = 48,57  niet ingedeeld Eye Dam 1: CompC ≥ 3 %  Eye Dam. Cat. 1 Eye Irrit. : valt weg t.o.v. Eye Dam Skin Irrit. 1: CompB + CompC = 8 + 3 ≥ 10%  Skin Irrit. Cat. 2 Repr. 2: mogelijk kleiner kippenei embryo = Reprotox cat. 2 en compC ≥ 3% 2  reprotox. Cat. 2 STOT SE cat. 3 H335: mengsel testgegevens “niet irriterend voor AH” Asp. Tox. 1: viscositeit mengsel onbekend  worst case approach: CompB + CompC = 8 + 3 ≥ 10%  Asp. Tox. 1 Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 73


Etiket



Flam. Liq. 3

H226

Repr. 2

H361d

Acute tox. 4

H302

Asp. Tox. 1

H304

Skin Irrit. 2

H315

Eye Dam. 1

H318

Pictogram

Signaalwoord

GHS02 – GHS08 – GHS05 – GHS07

gevaar


H226 - H361d - H302 - H304 - H315 H318


P201 – P202 – P210 – P243 - P241 P242 - P240 – P280 – P281 – P264 – P270 – P233 – P308+P313 – P310 – P321 – P332+P313 – P302+P352 P303+P361+P353 – P362 P305+P351+P338 – P301+P310 – P301+P312 – P330 – P331 – P370+P378 - P403+P235 – P405 – P501


74

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 Data mengsel Vlampunt 35.5°C Epidemiologische studies (STOT RE): effecten bij mens na herhaalde inademing en huidcontact, niet na herhaalde opname via de mond Bijtend voor de ogen


Comp.

Conc. (%)

benzeen

2

citroenzuur

2

natriumhydroxide 1 aceton

3

kwikfenylacetaat

15

water

77


pag. 75

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 Gevaren ETIKET conc. (%) Naam bestanddeel benzeen 2,00 x

BRAND

Acuut O

Eye Dam. Skin Corr.

Carc.

MUTA. STOT SE

Eye Irrit.2 Skin Irrit.2 Carc.1A Muta.1B H340 H350 H315 H319

Flam. Liq. 2 H225 2,00

Eye Irrit. Skin Irrit.

STOT RE

ASP. TOX

STOT RE 1 H372iso

Asp. Tox.1 H304

MILIEU

MILIEU

3000

citroenzuur

Eye Irrit.2 H319 x

1,00

natriumhydroxide Skin Corr.1B H314

3,00

aceton Eye Irrit.2 H319

Flam. Liq.2 H225 x

15,00

77,00

41 Acute tox. 2 H300

kwikfenylacetaat

STOT H336

Skin Corr.1B H314

STOT RE 1 H372so

bijtend H

effecten mens na i en s, niet na o

LC50 0,037 M=10 Aquatic Acute1 Aquatic Chronic1 H410 H400

water

mengsel

Vp 35,5°C

bijtend O


pag. 76

pag. 76

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 * Flam. Liq. 3: zie testdata mengsel * Acute tox.3: ATEmix = 100/(15/41) = 273 mg/kg/lich.gew. * Skin Corr.1B: natriumhydroxide heeft SCL maar kwikfenylacetaat heeft ook cat. 1B en ≥ 5%  Skin Corr. Cat. 1B * NIET Eye Irrit.: vervalt t.o.v. Skin Corr. * Eye Dam cat. 1: tgv test op mengsel * NIET Skin Irrit.: vervalt t.o.v. Skin Corr. * NIET STOT SE3: concentratie aceton 3 % < 20 % (! richtgrens)

pag. 77

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 * STOT RE1: uit testdata mengsel: i en s (stel geen data over mengsel: Cat. 1? Hg-fenylac. ≥ 10 % (algemene concentratiegrens)  cat. 1 Routes? i? benzeen niet ≥ 10 % (algemene concentratiegrens)  niet i – s? Hg-fenylac. ≥ 10 % (algemene concentratiegrens)  s – o? Hg-fenylac. ≥ 10 % (algemene concentratiegrens)  o) * Carc.1A: concentratie benzeen 2 % > 0.1 % (algemene concentratiegrens)

* Muta.1B: concentratie benzeen 2 % > 0.1 % (algemene concentratiegrens) * NIET Asp.Tox.1: concentratie benzeen 2 % < 10 % (algemene concentratiegrens) en ongekende viscositeit

* Aquatic Acute 1 en Aquatic Chronic.1: uit testdata component

pag. 78

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 ETIKET conc. (%) Naam bestanddeel x 2,00 benzeen

BRAND

Acuut O

Eye Dam.

Skin Corr.

Flam. Liq. 2 H225 2,00

citroenzuur

Eye Irrit. Skin Irrit.

Carc.

Gevaren MUTA. STOT SE

Eye Irrit.2 Skin Irrit.2 Carc.1A Muta.1B H319 H315 H350 H340

STOT RE

ASP. TOX

STOT RE 1 H372iso

Asp. Tox.1 H304

MILIEU

MILIEU

3000 Eye Irrit.2 H319

x

1,00

natriumhydroxide Skin Corr.1B H314

3,00

aceton Flam. Liq.2 H225

x

15,00

77,00

kwikfenylacetaat

Eye Irrit.2 H319 41 Acute tox. 2 H300

STOT H336

Skin Corr.1B H314

STOT RE 1 H372so

LC50 0,037 M=10 Aquatic Acute1 Aquatic Chronic1 H400 H410

water

mengsel

Vp 35,5°C

bijtend O

bijtend H

(1+15)% (1+15)% 273 >3% >5% klasse & categorie Flam. Liq.3 Acute tox.3 Eye Dam. 1 Huidcorr.1B H-zinnen H226 H301 H318 H314

effecten mens na i en s, niet na o als geen lit. data: STOT RE niet add. i: 2% (1%10%: cat 1 ongekende (15%xM=10) 2%>0,1% 2%>0,1% 3%<20% o: 15%>10%: cat 1 visk. ≥25% 15%xM≥25% Carc.1A Muta.1B STOT RE 1 Aquatic Acute1 Aquatic Chronic1 H350 H340 H372is H400 H410


pag. 79

Combinatie gezondheidsgevaren – voorbeeld 18 Indeling

Etiket



Flam. Liq. 3

H226

Acute tox. 3

H301

Skin Corr. 1B

H314

Muta. 1B

H340

Carc. 1A

H350

STOT RE 1

H372i,s

Acute Aquat. 1

H400

Chronic Aquat. 1

H410

Pictogram Signaalwoord GHS02 – GHS05 - GHS06 – GHS08 – gevaar GHS09 H-zinnen (gevarenaanduiding)

H226 - H301 - H314 - H340 - H350 - H372i,s - H410

P201 - P202 - P210 - P243 - P241 - P242 - P240 - P280 - P281 - P260 - P264 P270 - P233 - P273 - P308 + P313 - P310 - P314 - P321 - P304 + P340 - P303 + P-zinnen (veiligheidsaanbevelingen) P361 + P353 - P363 - P305 + P351 + P338 - P301 + P310 - P301 + P330 + P331 - P370 + P378 - P391 - P403 + P235 - P405 - P501


Huidcorr./Huidirrit. – Voorbeeld 19 (spec.conc.gr.) Mengsel: pH is 5.0 componenten met Skin Corr./ Skin Irrit. Indeling? Etiketteringselementen?

Comp. Indeling

Conc. (%)

Specifieke concentratiegrenzen (SCL) Skin Corr.1B; H314: C ≥ 1 % Skin Irrit.2; H315: 0,1% ≤ C < 1 %

A

Skin Corr.1B

H314

0.9

B

Skin Corr.1B

H314

1.7

C

Skin Irrit.2

H315

3.1

D

geen

30.3

water

geen

64


Skin Irrit.2; H315: C ≥ 5 %

pag. 81

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 19 * pH van het mengsel is 5.0 → voorwaarde extreme pH niet vervuld * geen bestanddelen waarvoor somaanpak ongeschikt (sterke zuren of basen, wegens chemische eigenschappen) → additiviteit toepassen * relevante bestanddelen: • minder dan 1%: comp. A, maar SCL tot 0.1! (→ in rekening brengen bij indeling mengsel) • niet ingedeelde voor Huidcorr/irrit: comp. 4 en 5 → niet in rekening brengen * componenten zonder SCL: comp. B (→ niet corr./irrit. beneden 1%) → algemene concentratiegrenzen (GCL) toepassen

* componenten met SCL: comp. A en C → specifieke concentratiegrenzen (SCL) toepassen Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 82

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 19 Berekening Skin Corr.? (% comp. 1/ SCL) + (% comp. 2/ GCL) = (0.9/1) + (1.7/5) = 0.9 + 0.34 = 1.24 ≥ 1 → Skin Corr. 1B

DPD: (0.9/1) + (1.7/10) = 0.9 + 0.17 = 1.07 ≥ 1 → R34 Opm: als concentratie comp. A = 3% dan berekenen onnodig (o.b.v. SCL → mengsel Skin Corr.) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 83

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 19 Indeling Etiket



Skin Corr. 1B

H314

Pictogram

Signaalwoord

GHS05 (corrosie)

Gevaar


H314


P260 – P264 – P280 – P301+P330+P331 – P303+P361+P353 – P363 – P304+P340 – P310 – P321 – P305+P351+P338 – P405 – P501

EUH-zinnen (aanvullende gevarenaanduiding) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 84

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 20 (spec.conc.gr) Mengsel: Comp. pH is 5.0 componenten met A Skin Corr./Skin Irrit.


Indeling

Conc. (%)

Specifieke concentratiegrenzen (SCL) Skin Corr.1B; H314: C ≥ 10 % Skin Irrit.2; H315: 5 % ≤ C < 10 %

Skin Corr.1B

H314

0.9

B

Skin Corr.1B

H314

1.7

C

Skin Irrit.2

H315

3.1

D

Skin Irrit.2

H315

30.3

water

geen

Skin Irrit.2; H315: C ≥ 5 %

64


pag. 85

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 20 * Skin Corr.? • (% comp. A/ SCL) + (% comp. B/ GCL) • = (0.9/10) + (1.7/5) = 0.09 + 0.34 = 0.43 < 1 → niet Skin Corr.

* Skin Irrit.? • (% comp. A/ SCL) + (% comp. B/ GCL) + (% comp. C/ SCL) + (% comp. D/ GCL) • = (0.9/5) + (1.7/1) + (3.1/5) + (30.3/10) = 0.18 + 1.7 + 0.62 + 3.03 = 5.53 > 1 →Skin Irrit. 2 Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 86

Huidcorr. /Huidirrit. – Voorbeeld 20 Indeling Etiket



Skin Irrit. 2

H315

Pictogram

Signaalwoord

GHS07 (uitroepteken)

waarschuwing


H315


P264 – P280 – P302+P352 – P321 – P332+P313 – P362



pag. 87

Totaal oefening – Voorbeeld 21 Mengsel : • Pasta • Onbekende viscositeit • Lage dampspanning (<0,075 mmHg) • Overige componenten: Niet gevaarlijk • Indeling = ? • Etiket = ?

Comp.

Aggr. Toest

Indeling/data

H-zin

Conc.

A

Gas

Acute Tox. 1; LC50 = 5ppmV/1h STOT SE 3

H330

18%

H335

B

Vlst.

STOT SE 3 Asp. Tox.1

H336 H304

10%

C

Vlst. (Annex VI)

Flamm. Liq. 2 Skin Irr. 2 Eye Irr. 2 Repr. Tox. 2 STOT RE 1

H225 H315 H319 H361fd H372

1%

D

Vlst. (Annex VI)

Acute tox. 1; LD50 oral = 50mg/kg Acute Tox. 1

H300

5%

Vlst.

Skin Sens. 1A

H317

0,05%

F

Vlst.

Repr. Tox.

H360D

0,3%

G

Vlst.

Acute Tox. 4; LD50 dermal = 1020 mg/kg Eye Irr.

H312

8%

Eye Dam. 1 Muta. 1A Lact. 1

H318 H340 H362

Vlst.

H361fd: C ≥ 1 % H372: C ≥ 1 % H373: 0.2 % ≤C < 1%

H310

E

H

SCL

H319 0,2%

pag. 88

Totaal oefening – Voorbeeld 21 ↓ gevaren → conc. naam (%) bestanddeel

Ontvl.

Acute tox. (oraal)

Acute tox. (derm aal)

18,00 A

Acute tox. (inadem ing)

Ooglet.

Oogirrit. Huidirrit.

Sens. huid

Muta.

Voortpl. /Lact.

5ppmV/1h Acute Tox. H330

STOT eenm .

STOT herh.

Asp. Tox.

STOT SE 3 H335

10,00 B STOT SE 3 H336

Asp. Tox. 1 H304

1,00 C Flamm. Liq. 2 H225 5,00 D

Eye Irr. 2 Skin Irr. 2 H319 H315

Repr. Tox. 2 H361fd

STOT RE 1 H372

50 mg/kg Acute Tox. 1 Acute Tox. 1 H300 H310

0,05 E Skin Sens. 1A H317 0,30 F Repr. Tox. 1A H360D 8,00 G

1020 mg/kg Acute Tox. 4 H312

Eye Irr. 2 H319

0,20 H Eye Dam. 1 H318

Muta. 1A H340

Lact. 1 H362

m engsel klasse & categorie H-zinnen


pag. 89

Totaal oefening – Voorbeeld 21

↓ gevaren → conc. naam (%) bestanddee

Ontvl.

Acute tox. (oraal)

Acute tox. (derm aal)

18,00 A

Acute tox. (inadem ing)

Ooglet.

Oogirrit. Huidirrit.

Sens. huid

Muta.

Voortpl. /Lact.

5ppmV/1h Acute Tox. H330

STOT eenm .

STOT herh.

Asp. Tox.

STOT SE 3 H335

10,00 B STOT SE 3 H336

Asp. Tox. 1 H304

1,00 C Flamm. Liq. 2 H225 5,00 D

Eye Irr. 2 Skin Irr. 2 H319 H315

Repr. Tox. 2 H361fd

STOT RE 1 H372

50 mg/kg Acute Tox. 1 Acute Tox. 1 H300 H310

0,05 E Skin Sens. 1A H317 0,30 F Repr. Tox. 1A H360D 8,00 G

1020 mg/kg Acute Tox. 4 H312

Eye Irr. 2 H319

0,20 H

m engsel

/

ATE = 10

ATE = 99

Opgelet: niet met LD50 w aarde rekenen! klasse & categorie H-zinnen

Acute Tox. 2 Acute Tox. 2 H300 H310

Eye Dam. 1

Muta. 1A

Lact. 1

H318

H340

H362

/

/

LC50 niet relevant in pasta

Ook comp H in rekening brengen.

Etiket: EUH208 ACL: ≥0,01%

Eye Irr. 2 H319


/ Muta. 1A Repr. Tox. 1A H340 H360Df

SCL: H372: C ≥ 1%

viscositeit mengsel onbekend

STOT RE 1 (Asp. Tox. 1) H372 (H304)

pag. 90

Totaal oefening – Voorbeeld 21 • Flam. Liq. : slechts 1 component (1%)  mengsel niet ingedeeld

• Acute Tox. O: compD is Annex VI stof waar LD50 waarde niet overeenkomt met strengere indeling  rekenen met CATPE: • ATE = 100 / (compD/CATPE) • ATE = 100 / (5/0,5) = 10  Acute Tox cat.2 • Acute Tox. D: ATE = 100 / [(compD/CATPE)+(compG/LD50)] = 100 / [(5 / 5) + (8 / 1020)] = 99  Acute Tox cat. 2 • Acute Tox. AH: t.g.v. de lage dampspanning en het een pasta betreft  geen rekening houden met compA (expert judgement) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 91

Totaal oefening – Voorbeeld 21 • Eye Dam. : CompH < 3%  niet ingedeeld als Eye Dam.

• Eye Irrit.: (10xEye Dam.1) + Eye Irrit. 2 = (10 x compH) + (compC + compG) = (10 x 0,2) + (1 + 8) ≥ 10  Eye Irrit. cat. 2 • Skin Irrit.: compC < 10%  niet ingedeeld voor Skin Irrit. • Skin Sens.: niet-additief. compE (0,05%) < 0,1%  niet ingedeeld voor Skin Sens. Maar compE ≥ 0,01%  EUH208


pag. 92

Totaal oefening – Voorbeeld 21 • Mutageniteit: niet-additief. compH ≥ 0,3%  Muta. Cat. 1A • Reprotox: niet-additief - vruchtbaarheid: compC heeft SCL ≥ 1%  mengsel sowieso H361f - ontwikkelingstox.: compC heeft SCL ≥ 1%  mengsel sowieso H361d t.g.v. compF ≥ 0,3%  H360D dit geeft samen Reprotox cat. 1A H360Df - lactatie: compH < 0,3%  niet ingedeeld voor lactatie • STOT SE: compA < 20%  geen H335 compB < 20%  geen H336 (H335 en H336 niet additief t.o.v. elkaar) • STOT RE: compC heeft SCL: vanaf ≥ 1,0%  STOT RE cat. 1 • Asp. Tox.: visc, mengsel onbekend  worst case: CompB ≥ 10%  Asp. Tox. 1 Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 93

Totaal oefening – Voorbeeld 21 Indeling

Etiket

H-zinnen (gevarenaanduiding) Gevarenklasse en categorie H300 Acute Tox. 2 H310 Acute Tox. 2 H319 Eye Irr. 2 H340 Muta. 1A H360Df Repr. Tox. 1A H372 STOT RE 1 (H304) (Asp. Tox. 1) Signaalwoord Pictogram gevaar GHS06 (doodshoofd) GHS08 (gezondheidsgevaar) H300+H310 - H319 - H340 - H360Df - H372 (- H304) H-zinnen (gevarenaanduiding) P-zinnen P280 - P260 - P310 - P330 - P405 - P501 (veiligheidsaanbevelingen) EUH208 EUH-zinnen (aanvullende gevarenaanduiding) Opleiding ‘CLP voor formulatoren’ 2015

pag. 94

CLP Opleiding voor formulatoren

Recommend Documents