Classificerende diagnostische protocollen (CDP’s) Jan Peeters VAPH
Toelichting • Project Diagnose en Indicatiestelling • Stuurgroep • Werkgroepen met experten
Stuurgroep • • • • • •
VAPH Onderwijs (ProDia) Integrale Jeugdhulp (IJH) Jongerenwelzijn Vlaams Forum voor Diagnostiek Steunpunt expertise netwerken (SEN)
Wat beogen de CDP’s • Goede diagnostiek herkennen en aanmoedigen (kennis verspreiden) • Beoordelen van diagnostiek (MDT’s en het VAPH) • Intersectoraal dezelfde taal spreken
Wat niet? • Geen totaalbeeld van een persoon • Geen aanwijzingen over ‘inschrijfbaarheid’ • Geen indicatie voor zorg of hulpmiddelen
Voorbladen • Geen ‘synthese’ van het protocol • Essentiële criteria (checklist)
Basisstramien • • • • • • •
Hoe kwam dit CDP tot stand? Definitie van de stoornis Voor wie bedoeld? Samenstelling van het team Hoe de diagnostiek goed uitvoeren? Mogelijkheden en beperkingen Literatuuroverzicht
Hoe diagnostiek goed uitvoeren? Aanmelding Kritische reflectie Alternatieve hypothesen en comorbiditeit Diagnostisch onderzoek en onderzoeksmiddelen • Multidisciplinair overleg • Conclusie • • • •
Overzicht • • • • • • • • • • • • • •
Verstandelijke handicap ASS minderjarigen ASS minderjarigen COPD CVA Dementie Epilepsie Visuele stoornissen Auditieve stoornissen Incontinentie MS NAH Reumatische aandoeningen CVS en fibromyalgie
Verstandelijke handicap •
Is de verstandelijke handicap vastgesteld voor de leeftijd van 18 jaar?
•
Is intelligentie gemeten met een kwalitatief goede individuele intelligentietest?
•
Zijn de resultaten van de intelligentiebepaling nog actueel?
•
Is de sociale aanpassing gemeten met een kwalitatief aanvaardbare schaal?
•
Is de evaluatie multidisciplinair gebeurd?
•
Heeft een arts onderzocht of er bijkomende medische problemen zijn?
•
Is de schoolloopbaan beschreven en werd nagegaan of deze in overeenstemming is met de verstandelijke handicap?
Autismespectrumstoornis bij minderjarigen •
Is de aanleiding om een diagnostisch onderzoek uit te voeren beschreven?
•
Zijn er kwalitatief goede tests gebruikt? (Een screeningstest is onvoldoende).
•
Is de evaluatie multidisciplinair gebeurd? (Monodisciplinaire diagnose, zelfs door een psychiater, is onvoldoende.) Bevat het verslag de namen en diploma’s van de teamleden en de datum waarop het multidisciplinair overleg plaats vond?
•
Is de triade (Lorna Wing) beschreven en aangetoond?
•
Zijn er alternatieve hypothesen onderzocht, met aandacht voor het klinisch (lichamelijk) onderzoek, en is weergegeven op welke grond deze zijn verworpen?
•
Zijn de beperkingen die het kind ondervindt (thuis, op school) en die gerelateerd zijn aan de diagnose beschreven?
Autismespectrumstoornis bij meerderjarigen •
Is de aanleiding om een diagnostisch onderzoek uit te voeren beschreven?
•
Is de evaluatie multidisciplinair gebeurd? (monodisciplinaire diagnose, zelfs door een psychiater, is onvoldoende.) Bevat het verslag de namen en diploma’s van de teamleden en de datum waarop het multidisciplinair overleg plaats vond?
•
Is de triade beschreven en aangetoond (theory of mind, centrale coherentie, executief functioneren)?
•
Zijn er in de anamnese elementen die de diagnose ondersteunen?
•
Zijn er alternatieve hypothesen onderzocht, met aandacht voor het klinisch (lichamelijk) onderzoek, en is weergegeven op welke grond deze zijn verworpen?
COPD (chronic obstructive pulmonary disease) • Werd het onderzoek en de behandeling onder leiding van een longarts uitgevoerd? • Is de gemeten longfunctie uitgedrukt in de Tiffeneau-index? • Is het resultaat van de gevolgde behandelingen aangetoond, met name in welke GOLD-klasse wordt de COPD van betrokkene ingedeeld?
Cerebro-vasculair accident (CVA) • Werd de diagnose gesteld door een neuroloog op basis van: • beeldvormend onderzoek: minimaal CT (computertomografie schedel); mogelijks NMR /MRI (nucleomagnetische resonantie of magnetic resonance imaging) • Neurologisch onderzoek • Cardiologisch onderzoek
• Zijn de resultaten (recuperatie en restletsels) op de verschillende functioneringsdomeinen (motorisch, spraak, cognitief…) na minstens zes maanden revalidatie weergegeven?
Dementie •
Is aangetoond dat aan de criteria van dementie volgens de DSM-IV is voldaan?
•
Werden de minimale onderzoeken om de diagnose te staven, uitgevoerd?
•
•
Werd er een algemeen lichamelijk onderzoek verricht?
•
Werd er een neurologisch onderzoek uitgevoerd?
•
Werd er een neuropsychologisch onderzoek verricht? (enkel screening MMSE is onvoldoende)
•
Werd er een oriënterend bloedonderzoek uitgevoerd?
•
Werd er een beeldvorming van de hersenen gedaan via minimaal een CT (CAT: computer axiale tomografie)
Werd de diagnose multidisciplinair gesteld?
Epilepsie •
Werd de diagnose gesteld door de minimaal betrokken disciplines, namelijk huisarts, neuroloog of kinderarts/neuroloog en radioloog?
•
Werden de minimale onderzoeken om de diagnose te staven uitgevoerd? • • • • • • •
•
Klinisch onderzoek en zo mogelijk getuige zijn van een klinische aanval Heteroanamnese: aanvalsbeschrijving, familiale anamnese, vroegere ziekten en ongevallen Auto-anamnese: prodromale klachten: ‘voelen aankomen’, postictaal: hoofdpijn, braken, angst... Electro-encephalogram (EEG) Beeldvormend onderzoek: NMR ( nucleomagnetische resonantie-hersenscan) Bloed- en urineonderzoek Neuropsychologisch onderzoek (zeker bij cognitieve stoornissen, leerproblemen, concentratiestoornissen, verstandelijke handicap)
Werden alternatieve hypothesen en comorbiditeit onderzocht en weergegeven in het verslag?
Visuele stoornissen •
Gebeurt de evaluatie en de verdere opvolging multidisciplinair ?
•
Werd er van bij de aanmelding gepeild naar en rekening gehouden met de noden en wensen van de betrokkene, de actuele sociale situatie en een eventuele psychologische problematiek die zou kunnen interfereren met het onderzoek ?
•
Gebeurde er een volledig medisch-technisch onderzoek, met inbegrip van de bepaling van de gezichtsscherpte en van het gezichtsveld?
•
Was er een indicatie voor visueel perceptie onderzoek, en gebeurde dat dan ook, met geëigende tests ?
•
Was er voldoende aandacht voor de noodzaak aan bijkomende onderzoeksmethodes: onderzoek van contrastgevoeligheid, kleurperceptie, stereoscopisch dieptezicht?
•
Werd het functioneren in de dagelijkse praktijk in kaart gebracht met een aangepast instrument (bijvoorbeeld de VAP-schalen van Looijestijn)?
Auditieve stoornissen •
Gebeurt de evaluatie en de verdere opvolging multidisciplinair?
•
Kwamen volgende belangrijke elementen aan bod bij de eerste intake: situeren en verhelderen van de hulpvraag, bevragen van wensen en verwachtingen, analyse van de klacht, in kaart brengen van thuisomgeving en professionele omgeving, exploratie van de communicatieproblemen, redzaamheid
•
Gebeurde er een specialistisch klinisch NKO-onderzoek, met inbegrip van otoscopie?
•
Werden er subjectieve audiologische onderzoekstechnieken aangewend, in ieder geval toonaudiometrie, indien er een indicatie is spraakaudiometrie in stilte of in ruis, en supraliminaire tests
•
Gebeurden de metingen met geijkte instrumenten in een akoestisch geïsoleerde kabine ?
•
Werd het gehoorverlies geclassificeerd volgens de BIAP-classificatie?
•
Was er een indicatie voor objectief audiologisch onderzoek (tympanometrie, BERA) en gebeurde dat dan ook?
Incontinentie • Werd de diagnose gesteld door de behandelend arts, zoals de huisarts, de uroloog, de kinderarts/neuroloog, de neuroloog, de gynaecoloog of bij darmproblematiek de gastro-enteroloog? • Werd onderzoek verricht met het oog op het uitsluiten van behandelbare oorzaken?
Multiple sclerose (MS)
• Gebeurt de evaluatie en de verdere opvolging multidisciplinair? • Is er een gespecialiseerd (neurologisch) klinisch onderzoek gebeurd?
• Is er een volledig medisch-technisch onderzoek gebeurd, met inbegrip van cerebrospinaal vochtonderzoek, kernspintomografie en geëvoceerde potentialen? • Werden de functionele stoornissen in kaart gebracht door middel van een instrument dat de verschillende mogelijke probleemgebieden bestrijkt: mobiliteit, persoonlijke verzorging, communicatie, vrijetijdsbesteding, relaties?
Niet-aangeboren hersenletsels (NAH) •
Gebeurde er een (nieuwe) multidisciplinaire evaluatie van de beperkingen 3 à 6 maand na het traumatisch incident?
•
Was er daarbij aandacht voor de gevolgen zowel op het vlak van fysiek, sensorisch, cognitief als emotioneel/gedragsmatig functioneren?
•
Vond er zowel een anamnese als een hetero-anamnese plaats?
•
Werden aangeboren problematiek, ontwikkelingsstoornissen en/of premorbide psychiatrische problematiek uitgesloten?
•
Werd bij intelligentiebepaling rekening gehouden met premorbide intelligentie, opleiding en beroepsloopbaan (verstandelijke handicap versus intellectuele deterioratie)?
•
Werden ook het ziekte-inzicht en de mogelijkheden tot verwerking nagegaan?
Reumatische aandoeningen •
Gebeurde er een klinisch onderzoek door een reumatoloog ?
•
Werd de radiografische schade geëvalueerd t.h.v. de symptomatische gewrichten en wordt de eventueel optredende schade jaarlijks gecontroleerd ?
•
Wordt de ontsteking kwantitatief geëvalueerd met een geëigend instrument, bv. DAS (Disease Activity Score) voor R.A. of BASDAI (Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index) voor Spondyloarthritiden (S.A.)?
•
Wordt de functionaliteit jaarlijks geëvalueerd via een vragenlijst zoals de HAQ (Health Assessment Questionnaire) bij R.A. en de BASFI (Bath Ankylosing Spondylitis Functional Index) bij S.A.?
•
Gebeurt de evaluatie en de verdere opvolging multidisciplinair?
Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) & fibromyalgie •
Gebeurde de diagnose multidisciplinair en aan de hand van internationaal erkende werkhypothesen: minstens de criteria van Fukuda (CVS) of de fibromyalgie-criteria van het American college of Reumatology?
•
Werd de functionele capaciteit onderzocht, minstens een maximale inspanningsproef op een ergometerfiets (standaardprotocol RIZIV)?
•
Werd psychiatrisch advies ingewonnen, met afname van een gestandaardiseerd psychiatrisch interview, waarin as I-stoornissen bevraagd worden?
•
Werden actieve medische/psychiatrische aandoeningen uitgesloten die de chronische vermoeidheid/pijn zouden kunnen verklaren?
Vragen?
info: www.vaph.be onder ‘nieuwe zorgprojecten’
