Chameleons Vlaanderen vzw Gratis aboneren op Chameleons VL e-magazine doe je via onze website:

Gratis aboneren op Chameleons VL e-magazine doe je via onze website:

www.chameleons-vl.be Werkten mee door teksten en foto’s aan te leveren voor dit magazine: Peter Coppens, Ferdy Timmerman, Thorsten Negro, Kurt Bleys, Claude Pottier. Steven Deckers. Alle foto’s en teksten zijn vooraf door de betrokken personen goedgekeurd voor publicatie. Redactie en vormgeving: Kurt Bleys e-mail: [email protected] Met opmerkingen of sponsoring kan je steeds terecht op dit e-mailadres: [email protected] Op straffe van gerechtelijke vervolging mag niets (noch tekst noch foto’s) overgenomen worden zonder de uitdrukkelijk geschreven toestemming van de redactie. Het Chameleons VL e-magazine verschijnt 4 maal per jaar (januari-april-juli-oktober) en is een gratis uitgave van:

Chameleons Vlaanderen vzw Emiel Vanderveldestraat 73 B-2830 Willebroek 893.444.630 / RPR Mechelen Volgende Chameleons-VL e-magazine verschijnt in januari 2009

02 03 04 14 15 22 23 24 24

Cover foto: Chamaeleo (Tr.) sternfeldi (Steven Deckers) Foto: Hyperolius fusciventris burtoni (Peter Coppens)

Chameleons VL e-magazine blz. 02

Indeling e-magazine

Editoriaal Chamaeleo trioceros sternfeldi kweekgroep Furcifer lateralis Hyperolius fusciventris burtoni

Forum Fotowedstrijd Beurskalender 2008 T-shirts Chameleons VL

Editoriaal

Beste lezers,

Normaal schrijft Kurt dit stukje tekst, maar als secretaris mag ik het ook eens proberen. Mijn schrijfstijl is niet zo kleurrijk als die van Kurt, maar ja we sluiten hier dan ook ons eerste jaar af. De tijd is dus rijp om jullie te informeren over dit eerste jaar, en ook om onze doelstellingen voor volgend jaar kenbaar te maken. In het voorjaar van 2007 kwam Kurt mij vragen wat ik vond van het idee van een gratis Chameleons magazine. Ik vond het idee heel geslaagd, waarna we wat gingen brainstormen. Daarna ging het heel snel en werd de vzw Chameleons VL opgericht. Ons eerste jaar was voor ons toch ook een beetje een jaar met vallen en opstaan, medeoprichter en penningmeester Luc Somers verliet al snel Chameleons VL en werd vervangen door Tania. Daarna kwam Kristof Demoor als extra bestuurlid ons team versterken. Onze beursstand en beursaanwezigheid kunnen beter, alsook het magazine en de website. Aan alles zal nog gewerkt worden om jullie beter van dienst te zijn. Het eerste jaar Chameleons VL werd een jaar van meer dan 350 leden, een jaar van 5 edities van het gratis Chameleons VL e-magazine. Ons eerste jaar is, als je dit leest, een héél succesvol jaar geweest. Betekent dit dat wij op onze lauweren gaan rusten? NEE!!We denken er niet aan! Zoals je kon zien bevatte het vorige e-magazine nog meer bladzijden met interessante artikels. Ook dit is alleen mogelijk dankzij de vele medewerkers die ons helpen met het bezorgen van teksten voor het emagazine, ook voor hen een wel gemeende dank. Toch ook een dankwoordje aan onze sponsors, zonder hun steun zou dit niet allemaal niet mogelijk geweest zijn. Wat zijn onze doelstellingen voor volgend jaar? We gaan gewoon verder doen zoals we bezig waren, alleen gaan we daar nog een paar visuele dingen aan toevoegen waarbij ook al onze sponsors voor het jaar 2009 extra in de kijker zullen gezet worden. Zij delen dezelfde doelstelling als wij o m u v a n d i e n s t t e z i j n i n j u l l i e h o b b y. Bezoek ons op één van de beurzen waar wij aanwezig zullen zijn voor een gezellige babbel, of als u vragen heeft over de hobby. Ook uw ideeën zijn zeker welkom. Last but not least, wil hier ook Kurt, Tania en Kristof bedanken voor dit eerste zéér succesvol Chameleons VL jaar! Pottier Claude secretaris vzw Chameleons Vlaanderen


Ervaringen met Chamaeleo (trioceros) sternfeldi

Ch. (Tr.) sternfeldi man

Ervaringen met Chamaeleo (Trioceros) sternfeldi Inleiding Allereerst zal ik me kort voorstellen. Ik ben Ferdy Timmerman, in 1986 geboren in Aalsmeer (Noord-Holland) en studeer/woon sinds augustus 2007 in Leeuwarden. Sinds 2001 houd ik me bezig met kameleons. De eerste dieren die ik kocht, waren Jemenkameleons (Ch. calyptratus). Na twee jaar vond ik dat het tijd werd voor uitbreiding en ben ik me gaan oriënteren op montane soorten (bergbewoners). Ik ben uiteindelijk beland bij Ch. (T.) sternfeldi. Onderstaande tekst beschrijft mijn ervaringen met deze dieren. Ch. (T.) sternfeldi is een klein soort bergkameleon – max. 20 cm totale lengte - die oorspronkelijk voorkomt op Mt. Kilimanjaro en Mt. Meru in Tanzania, op 1800 tot meer dan 2200 meter. De dieren leven in vochtige gebieden met bos, grassen en struikgewas. De temperatuur bereikt overdag ongeveer 24°C en kan ‘s nachts zakken tot onder het vriespunt (vooral in juni en juli). Sternfeldi is een eilevendbarend soort

kameleon (logisch, gezien het klimaat) en behoort tot het zogenaamde ‘bitaeniatuscomplex’ (= een groep kameleonsoorten die genetisch vrij nauw aan elkaar verwant zijn). De dieren hebben een lage, vrij spits toelopende kam op de kop en geen nekflappen, hoorns of andere uitstulpingen. Wel hebben de dieren een lage keelkam, bestaande uit kegelvormige schubben. De lichaamsbeschubbing is sterk heterogeen. Het geslacht is het beste te onderscheiden door de verdikte staartwortel bij de mannen. Sternfeldi is de afgelopen jaren overigens geïmporteerd uit Tanzania onder een verkeerde naam: Ch. (T.) rudis. Rudis komt echter niet uit Tanzania, maar uit het Ruwenzori gebergte in Oeganda (tot op een hoogte van meer dan 4000 meter). Aanschaf In 2003 ben ik me dus gaan inlezen in montane soorten kameleons. Aanvankelijk wilde ik Ch. (T.) hoehnelii gaan houden, maar na een tijdje zonder succes gezocht te hebben, heb ik me op sternfeldi gericht. In die tijd was ik nog in de veronderstelling dat ik rudis ging houden, dus achteraf heb ik wel wat verkeerde in-


formatie opgezocht. Zelfs nu is het nog vrij lastig om betrouwbare informatie te vinden. De beste gegevens die ik toen had, kwamen van andere kameleonhouders die ervaring hadden met sternfeldi. Eén van die mensen had toen zelfs verschillende bloedlijnen nakweek en van hem heb ik uiteindelijk in januari 2004 een trio gekocht van ongeveer drie maanden oud. Vrijwel alle soorten kameleons (op enkele dwergsoorten van het Afrikaanse vasteland na) staan overigens op de CITES B bijlage. Zorg daarom bij aanschaf van een wildvangdier altijd voor een overdrachtsverklaring met CITES papier en bij nakweek alleen een overdrachtsverklaring. Huisvesting en verzorging Van het begin af aan heb ik de dieren in terraria van 65x60x100cm (BxDxH) gehouden. Sternfeldi heeft (net als vele andere soorten kameleons) meer ventilatie nodig dan wat er standaard in de meeste terraria zit. Daarom heb ik onder in de voorkant en boven in de achterwand een brede strook gaas gemaakt en dan nog een extra stuk van 30x50cm in één van de zijwanden. ’s Zomers heb ik de glazen schuifruiten vervangen door houten frames met aluminium horrengaas. Ik kon duidelijk merken dat de temperatuur in de terraria hierdoor ’s avonds en ’s

nachts een stuk makkelijker omlaag ging. Ik probeer mijn terraria altijd zo natuurlijk mogelijk in te richten. In die tijd gebruikte ik meestal ficussen, maar soms ook wel wat kleine varens en tillandsia als beplanting. Tegenwoordig gebruik ik ficussen eigenlijk alleen nog in opkweekbakjes. In de grotere terraria heb ik nu voornamelijk Monstera deliciosa, Epipremnum sp. en soms Philodendron sp. staan. Verder gebruik ik altijd voldoende klimtakken van buiten. Deze takken overgiet ik altijd even met kokend water om eventueel ongedierte te doden. Als bodembedekking gebruik ik potgrond. De verlichting bestond uit 2 spots - waarvan het Wattage per seizoen varieerde - en een reptisun 5.0 UVB-lamp (= TL-buis). In de winter had ik genoeg aan 2 x 40Watt spots en in de zomer had ik enkel TL-verlichting branden. ’s Winters branden de lampen overigens altijd (in alle bakken) 12 uur per dag en dat laat ik geleidelijk toenemen naar 14 uur per dag in de zomer. (Na de zomer bouw ik het weer af.) Ik probeer wel altijd een beetje rekening te houden met de Nederlandse zonsopgang en zonsondergang. Opgroei van de gekochte jongen De drie jonkies groeiden allemaal erg hard. Toen ik ze kocht, waren ze tussen de 8

Ch. (Tr.) sternfeldi vrouw Chameleons VL e-magazine blz. 05

en 10 cm lang en na een maand of 4 á 5, waren de vrouwtjes ± 16 cm. Veel groter worden ze vaak ook niet. Ze deden het zo goed, dat ik besloot om het trio uit te breiden naar 5 a 6 dieren (2 mannen en 3 of 4 vrouwen). Ik heb toen op de beurs in Hamm (Duitsland) nog een koppel jonge sternfeldi’s gekocht. Beide dieren waren ± 3 maanden, alleen het vrouwtje was nog een stuk kleiner dan het mannetje. Thuis had ik het kleine vrouwtje apart zitten in een klein bakje van ± 30x20x20cm, de 2 oudere vrouwtjes zaten bij elkaar in een bak van 65x60x100 en de 2 mannetjes zaten ook bij elkaar in een bak van 65x60x100. Dit gaf totaal geen problemen, maar de dieren waren dan ook nog erg jong en de bak was redelijk groot. De gemiddelde temperatuur in m’n bakken was ± 24°C overdag en ’s nachts rond de 13°C. Achteraf was dit misschien niet de meest veilige nachttemperatuur. Bij mij ging het prima, maar bij andere mensen overleden alle jongen. Overigens bereikte ik die 13°C door gewoon het raam op de tweede sluiting te zetten. Naarmate het buiten warmer werd, moest ik het raam wat verder open gaan zetten en later een klein computerventilatortje (aangesloten op een 12Volt-adapter) bij het raam hangen, die koude lucht naar binnen blies, om de temperatuur laag genoeg te kunnen krijgen. De luchtvochtigheid schommelde overdag tussen de 60 en 70% en ’s nachts was het tussen de 90 en 100%. Om dit te bereiken sproeide ik ‘s ochtends en ’s middags een keer en ’s avonds, vlak voordat het licht uitging.

paringsgedrag, helemaal niets. Echter, toen ik vijf minuten later eens keek hoe het met de dieren ging, zag ik tot mijn verbazing dat het jongste mannetje (drie maanden oud!) één van de vrouwtjes dekte! Bij levendbarende kameleons is het vaak lastig om in een vroeg stadium te kunnen zien of een dier zwanger is. Dit komt doordat de dieren geen specifieke zwangerschapskleuren aannemen -zoals bijvoorbeeld calyptratus doet-, doordat levendbarende kameleons een vrij lange draagtijd hebben én het komt ook nog wel eens voor dat er gewoon geen bevruchting plaatsvindt (bijvoorbeeld doordat 1 van de dieren te jong, of zelfs onvruchtbaar is). Ik vroeg andere kameleonhouders naar de draagtijd bij sternfeldi en ik kreeg antwoorden variërend van drie tot zes maanden. Het gemiddelde bleek ongeveer te kloppen. De paring vond plaats op 16 maart 2004 en de jongen werden geboren op 22 juli 2004: middenin een hittegolf! Een slechter moment voor jonge bergkameleons om geboren te worden bestaat niet… Nakweek De jongen zijn zéér gevoelig voor te hoge temperaturen (maar ook voor te lage!). Temperaturen van meer dan 28°C overdag zijn al snel fataal en nachttemperaturen van boven de 20°C ook. Eén dag is geen ramp, maar dat is met een hittegolf helaas een ander verhaal. Ik had voor de volwassen dieren intussen een airco aangeschaft. Zonder airco was het onmogelijk om de temperatuur laag genoeg te houden. Heel belangrijk is dat de airco overdag niet op

In het terrarium waar de mannetjes zaten, had ik op een gegeven moment problemen met de TL-armatuur, dus deze moest vervangen worden. Voor het gemak en de veiligheid heb ik de mannetjes even in het terrarium van de vrouwtjes geplaatst. Volgens de toen gevonden informatie is sternfeldi geslachtsrijp op een leeftijd van 6 tot 9 maanden, dus er kon nog weinig gebeuren. Ik zette ze erbij en inderdaad gebeurde er niets. Geen stress-reacties, geen Ch. (Tr.) sternfeldi jong Chameleons VL e-magazine blz. 06

volle toeren mag draaien. Gebeurt dit wel, dan zal de nachttemperatuur waarschijnlijk slechts 1 a 2°C lager zijn en bereik je het tegengestelde effect. Het verschil in temperatuur blijkt dus essentiëler dan hoe hoog of laag de temperatuur is (tot op zeker hoogte natuurlijk). Ik zette m’n airco overdag op ± 23°C en ’s nachts op 17°C. De eigenlijke temperatuur lag ongeveer 3°C hoger dan de stand op de airco. Eigenlijk was dit te hoog, maar meer kon ik niet doen… De dieren buiten houden was misschien een mooi alternatief geweest, maar ik had die mogelijkheid niet en ik had er wisselende verhalen over gehoord… Sommige mensen zweren erbij, maar anderen noemen problemen met de overgang van buiten weer terug naar binnen. Het verschil in de nachttemperatuur binnen en buiten was dan zo groot, dat de dieren het niet overleefden, ook al waren die temperaturen op zich zo gek nog niet… Laat op de ochtend van 22 juli werden de jongen geboren. De dag ervoor liep het vrouwtje wat onrustig door de bak ze

weigerde te eten, dus ik had al het vermoeden dat de jongen eraan zaten te komen. Ik had het geluk om alles met m’n eigen ogen te kunnen zien. Het vrouwtje baarde drie volgroeide jongen, die eerst nog in een vlies zaten. Twee jongen braken vrijwel direct door het vlies heen, maar de derde bewoog niet en bleek doodgeboren. Daarnaast baarde het vrouwtje nog drie onbevruchte follikels (ziet eruit als een stukje hars). Al met al dus een worp van zes ‘jongen’. Zeker niet gek voor een eerste keer. Ik heb de jongen bijna exact hetzelfde gehuisvest als degene van wie ik m’n eerste dieren kocht. Ik heb ze in een bakje van 40x30x60cm gezet, waarvan de inrichting uit een kleine ficus en veel dunne klimtakjes bestond. Op de bodem had ik zand liggen. Als verlichting had ik alleen een reptisun TL boven op de bak liggen. Een spot was op dat moment niet nodig. Helaas zagen de 2 jongen er niet echt veelbelovend uit… Ze waren volgroeid en groot genoeg om geboren te worden, maar vanaf de geboorte zaten ze al met hun oogjes dicht en ze zagen er erg zwak uit. Dit ve-


randerde niet en ze konden dus geen prooien schieten of bewust water van de blaadjes likken (als ik sproeide, dronken ze wel wanneer er een druppel op hun bek viel). Met het kleinste jong was nog iets aan de hand. Het diertje had een bultje op zijn kop, dat in de eerste instantie op een volgezogen bloedmijt leek. Toen ik met een vergrootglas keek, zag ik dat het dat niet kon zijn. Het bultje zat echt vast in de huid van het diertje en leek eerder een soort bloedblaar. Het diertje had er duidelijk last van op het moment dat ik het voorzichtig aanraakte. Ik nam me voor om er voorlopig niets aan te doen en af te wachten wat er gebeurde als het diertje groter werd. De jongen gingen echter hard achteruit en na twee weken waren ze beide overleden. Ik vermoed dat de slechte gezondheid van de jongen een gevolg is geweest van de jonge leeftijd van de ouders op het moment van de dekking. De hitte had ook zeker geen positieve uitwerking op de jongen, maar ze hadden in ieder geval al beter moeten zijn bij de geboorte. Ondertussen kreeg ik het vermoeden

dat er meer jongen op komst waren, want de tweede volwassen vrouw begon behoorlijk in gewicht toe te nemen. Toen ik een man bij het vrouwtje zette, wist ik het zeker. Ze bleef de hele tijd naar hem kijken en kleurde iets donkerder dan ze normaal was. Stress… Iets wat ik nog niet eerder bij deze dieren had gezien. De jongen werden geboren op 9 augustus 2004. Het waren dit keer zes levende jongen en één doodgeboren jong. Eén van de 6 jongen had onvolgroeide oogjes. De oogleden zaten aan elkaar vast en het diertje overleed binnen een aantal dagen. De andere 5 zagen er goed uit, maar er was er wéér één met zo’n raar bultje op zijn kop… Tot op heden weet ik nog steeds niet wat het geweest is en ik heb het ook nooit weer gezien. De jongen aten en dronken redelijk, maar toch was ik niet echt tevreden, want ik vond ze niet actief genoeg. Een groot deel van de dag zaten ze stil op een takje, meestal met de ogen dicht. Dit heeft drie weken geduurd en vanaf toen zijn er drie jongen steeds meer achteruit gegaan en uiteindelijk overleden. De overige twee gingen juist wat beter. Ze zaten niet meer met de ogen dicht en


begonnen eindelijk goed te eten. Ik voerde ze overigens fruitvliegjes, bepoederd met een mengsel van korvimin en calciumcarbonaat ( 1:1 ). Stofkrekels heb ik ook geprobeerd toen ze wat groter waren, maar zonder succes. Het leek allemaal de goede kant op te gaan -de temperatuur werd ook al een stuk gunstiger, dus dat was al een zorg mindermaar toen ik op een dag een keer uit school kwam, vond ik één van de twee kleintjes dood op de bodem. ’s Ochtends leek er nog niks aan de hand… Uiteindelijk gebeurde hetzelfde met het laatste jong. Zonder enige symptomen opeens overleden… Problemen Gedurende de tijd dat ik sternfeldi heb gehouden, heb ik behoorlijk wat problemen ervaren, maar tegelijkertijd ook ontzettend veel geleerd over verschillende ziektes en dergelijke. Hieronder staat beschreven welke problemen er waren.

opgenomen met iemand die hier al veel mee te maken heeft gehad en hij adviseerde me om een tube Cavasan te halen en dit ± drie dagen lang, twee maal per dag op het oog te smeren. - Cavasan is een oogzalfje dat oorspronkelijk voor honden en katten bedoeld is. Het is een soort antibiotica dat werkzaam is op de plaats waar het wordt aangebracht. Het bevat chlooramphenicol en vitamine A.- Ik ben het oog met Cavasan gaan behandelen, maar op de tweede dag was het dier al overleden. Achteraf gezien denk ik dat er meer aan de hand is geweest. Ik heb later wel eens meer dieren met oogproblemen gehad, maar die heb ik vrijwel altijd kunnen oplossen. Daarbij is het enige probleem voor het dier –afgezien van pijn of irritatie aan het oog - dat het niet kan eten. Wat dat betreft kan een koudbloedig dier natuurlijk met gemak tien dagen (uiterlijke tijd van behandeling, wel met andere medicijnen) overleven.

Met de tweede man is het nóg sneller geDe eerste man zat op een dag met één gaan. De ene dag at hij nog goed en de van zijn ogen dicht. Ik heb toen contact andere dag zag hij er gewoon ziek uit.

Ch. (Tr.) sternfeldi man Chameleons VL e-magazine blz. 09

Ch. (Tr.) rudis vrouw

Hij zat zwakjes op zijn tak en reageerde niet op eten of water. Ik had toen de mazzel dat ik ontlasting van hem vond, wat ik direct heb opgestuurd naar een dierenarts. Voor het diertje kwam de uitslag helaas te laat. Hij overleed een dag nadat ik de ontlasting weghaalde. Uit het onderzoek bleek dat het dier besmet was met een zeer agressieve bacterie. De dierenarts vertelde me dat hij deze bacterie nooit eerder had gezien, maar in ieder geval zou een behandeling met Baytril oraal geholpen moeten hebben. Wellicht is de eerste man ook besmet geweest met deze bacterie.

het diertje een normale kuur Baytril oraal geven en de Cavasan moest ik dun op de lippen en kaak aanbrengen. Daarnaast moest ik elke dag de wangen leegmaken door met een wattenstaafje voorzichtig de pus eruit te duwen. Dit heb ik gedaan en het diertje genas mooi. De wangen waren wat geïrriteerd, maar dit trok na een paar dagen bij. Een aantal weken nadat ze genezen was, vond ik op een dag overal bloed in het terrarium en dit zat ook onder de staart en rond de cloaca van het vrouwtje. Nog geen 2 uur later was ze overleden. Wat dit is geweest, is me echt een raadsel.

Vrouwtje één kreeg kort na de bevalling (eerste nest) een pseudomonas-infectie. Ik merkte dit op toen ze haar kop naar me richtte. Haar wangen stonden namelijk heel erg bol. Dit komt doordat de kaakholtes geïnfecteerd zijn en er zich pus ophoopt.Toevallig had ik er toen kortgeleden iemand over gehoord en ik vroeg hem wat ik moest doen. Hij vertelde me dat een behandeling met Baytril oraal en Cavasan moest werken (dit kwam van een dierenarts). Ik moest

Vrouwtje twee liep vlak voor de bevalling ook een pseudomonas-infectie op. Aangezien de draagtijd nogal eens verschilt, moest ik de keuze maken tussen behandelen of niet… Stel dat de jongen pas over een maand kwamen, dan was het vrouwtje zonder behandeling ten dode opgeschreven. Maar als ze al heel snel kwamen, liep ik de kans om de jongen in feite een klap te geven door de moeder medicijnen toe te dienen. Een moeilijke keuze, maar ik ben tóch gaan


behandelen. Twee dagen erna werden de jongen geboren. Het kan heel goed dat de behandeling zoveel stress teweeg bracht, dat het vrouwtje de jongen eigenlijk te vroeg heeft geworpen. Dit komt vaker voor als een vrouwtje aanvoelt dat haar gezondheid niet in orde is. Op die manier probeert ze de jongen of zichzelf (of beide) toch nog te redden. In ieder geval genas het vrouwtje minder goed van de infectie dan het andere diertje. Haar wangen waren behoorlijk gehavend. De huid liet op sommige plaatsen zelfs los. Een dierenarts schreef toen ‘Surolan’ voor: een middel tegen schimmels en huidinfecties, eigenlijk bedoeld voor honden en katten. Ik ben hiermee gaan behandelen, maar het mocht niet baten. Het dier overleed ± twee weken na de bevalling (± vier dagen na de Baytril kuur).

(bijvoorbeeld d.m.v. een koeling). Ik heb vóór de zomer totaal geen problemen met ze gehad, op één achterblijver na. De verschillende infecties etc. zijn waarschijnlijk allemaal gevolgen van de te hoge temperaturen. De te hoge temperaturen zorgen er namelijk voor dat het afweersysteem van de dieren omlaag gaat, waardoor bacteriën en dergelijke de kans krijgen om toe te slaan. Ik vond het ondanks alles ontzettend leuke dieren. Ze zijn actief, zeer vreedzaam tegenover elkaar én tegenover de verzorger en het zijn redelijk makkelijke eters. Wellicht zal ik ze nog eens gaan houden, maar pas als ik over een aparte ruimte beschik, waar ik het klimaat volledig kan beheersen. Tot die tijd houd ik me bezig met laaglandsoorten, die minstens net zo mooi en interessant zijn.

Conclusie Ondanks het feit dat ik veel problemen heb gehad met dit soort, denk Tekst en foto’s: ik dat Ch. (T.) sternfeldi een soort is dat op Ferdy Timmerman, maart 2008 zich goed te houden is, mits je een goede [email protected] manier hebt om de temperatuur te controleren




Kweekgroep Furcifer lateralis Furcifer lateralis is een zeer bontgekleurde soort. Ondanks al hun pracht wordt deze soort de laatste tijd weinig gehouden en gekweekt in onze hobby. Zoals u in allerhande lectuur, caresheets en verslagen kunt lezen is de kweek van Furcifer lateralis minder gemakkelijk. Voor deze soort dienen temperatuurwisselingen gebruikt te worden gedurende de incubatie van de eitjes. In Belgie en Nederland zijn maar een handsvol mensen gekend die momenteel succesvol kweken met deze kameleonsoort. Het blijft nog steeds een uitdaging om met lateralis te kweken! Door bloedlijnen bij elkaar te kunnen verkrijgen kan deze prachtige soort behouden blijven voor onze hobby. Zelfkweek is dus zeer belangrijk. Ook kennis van de kweek van de dieren en uitwisseling van deze kennis dragen bij aan het behoud van de soort in onze hobby. Daarom is er een kweekgroep opricht om verscheidene lateralis liefhebbers samen te brengen. De kweekgroep Furcifer lateralis bevat reeds mensen uit zowel Belgie als Nederland. Op het forum van chameleons-vl is er voor leden van deze kweekgroep een eigen forum dat enkel toegangkelijk is voor de leden van de kweekgroep. Dus mensen die liefhebber zijn en intresse hebben in het kweken van lateralis, laat van jullie horen!! Vo o r a l l e

info kan u terecht op het [email protected] Chameleons VL e-magazine blz. 14

mailadres

:

Ander terrariumdier in de kijker

Hyperolius fusciventris burto ni

…Hoe het begon, verder evolueerde, en Toen ik in gespecialiseerde winkels telkens regelrecht ontaarde tot een epidemisch hoog- weerkerende daggecko’s met afgebroken staart vond, was mijn goesting over…triestig tepunt… voor de beestjes en weinig pret om je blind te staren op die geamputeerde staarteindjes… Latijnse naam :

Hyperolius fusciventris burtoni

Engelse naam: Lime Reed Frog Nederlandse naam: Groene rietkikker Natuurlijke habitat: “farmbush” West-Afrika, West Ghana tot Oost-Nigeria en Ivoorkust, Togo-Hills, Sierra Leone. Afmetingen : volwassen man 25 mm; volwassen vrouw 35 mm Temperaturen: overdag 24°C onderaan de bak tot maximum 32 °C bovenaan ‘s nachts algemeen minimum 18°C Relatieve vochtigheid: overdag 70 % (mét ventilatie aan) ‘s nachts 100 % (ventilatie uit) Mijn oorspronkelijk idee was Phelsuma’s. Gedreven als ik ben begon ik overal informatie te verzamelen. Het internet hielp een aardig handje.

Indien geen gecko’s…wat dan wél….alweer verdergesnuffeld, en ja hoor, toen wist ik het!! Zowel mijn vriendin als ik vonden die gekke wezens met hun los van elkaar bewegende oogjes mega boeiend. Die kleuren, die lange krulstaart, de manier waarop ze konden wiegen en zich camoufleren op een tak zoals een blad in de wind …juist, kameleons. Gezwind terug het internet op en kwam ik bij een kameleonvereniging uit. Kurt Bleys, een naam die niet onbekend is in dit wereldje zette me op het juiste pad. Het enige nederlandstalig naslagwerk van alle kameleonsoorten was al diezelfde avond in mijn bezit en vol overgave ging ik op zoek naar een mooie soort die dan ook nog eens paste in mijn bakje waar ik zo lang aan gewerkt had… Na veel luisteren en vergelijken moest ik


samen met een paar kenners besluiten dat mijn bakje enerzijds te klein was, en anderzijds te weinig verluchting. Ik zou me moeten toeleggen op dwergkamies, maar ik vond die aanvankelijk maar weinig hebben van kameleons zoals ik ze kende met de mooie kleuren en de lange krulstaart.

parend koppeltje Hyperolius fusciventris burtoni

Bijkomend probleem voor deze soort was dan dat deze dwergsoorten eerder fris dan warm moeten zitten, ook geen evidentie dus, gezien de hete zomer van 2006 die we kregen… Na weken zoeken, denken, vergelijken en overwegen…toch ook maar geen kameleons, hoe spijtig ook, doch het welzijn van de dieren gaat bij mij voor op eigen goesting en smaak. Toen plots…met al dat gesurf, kreeg ik een kikkersite in de gaten. De boom- en rietkikkers vielen onmiddellijk bij mij in de smaak, en méér en méér kwam ik erachter dat mijn bak voor deze diertjes wél perfect was qua grootte en bouw. Dat het beiden nachtdieren betreft was zowel een voor- als een nadeel. Hoewel de nadelen voor mij niet lang stand hielden gezien ik zélf ook een beetje van een nachtdier ben. Roodoogmaki’s…prachtige dieren, die mooie oranje teentjes, rode bolle oogjes….hun intrigerend gegeeuw als ze wakker worden…dat bleken favorieten! Tot ik op een keer, ergens begin februari 2007 iemand tegen het lijf liep die me een dozijn wildvang (2.10 maar dat wist ik pas maanden later) Hyperolius fusciventris burtoni aanbood, ik vond er weinig over terug, maar toen ik ze in levende lijve zag was

ik ver-kocht. Ik kocht ze allemaal omdat ik de kans hoog achte dat ik zo beide geslachten in huis had. Meestal zijn er meest mannetjes wildvang in omloop zijn, gezien boom- en rietkikkers nachtdieren zijn, en door de inlandse bevolking gevangen worden op het geluid van de kwakende mannetjes. Ik kon er niet snel genoeg om…en eens in mijn bezit hebben ze me niet meer losgelaten; zelfs ’s nachts stond ik op om met een lampje te gaan spieden wat ze uitspookten. In verloop van de komende maanden gingen er 2 naar de kikkerhemel, de éne met prolaps, en de andere (volgens mij toch) legnood, want toen ik ze dissecteerde kwamer er een heel cluster eitjes uit. Teleurstelling alom omdat ik van dit diertje al vermoedens had dat ze “vol” zat. Later die kocht ik nog eens 3 vermeende Hyperolius fusciventris burtoni bij. Ik nam er de kleinste diertjes uit met het gedacht dat dit dan de mannetjes zouden zijn. Helaas de miskoop van mijn leven. Enerzijds waren ze in erbarmelijke staat (dat zag ik pas eens ze thuis zaten. Overdag, slapend, zitten ze ineen gekropen en kan je dit moeilijk controleren. Anderzijds zag ik toen ook dat ze hele dunne pootjes hadden en niet eens dezelfde kleurschakeringen als mijn wildvang. Van de 3 stierf er 1 daags nadien reeds. De 2 anderen waren tot vorige week in mijn

bezit, en gaf ik kadoo aan een vriend; ik kon het niet over mijn hart krijgen ze te euthani-seren. Ik heb ze ook nooit bij mijn kweekgroep willen laten uit schrik voor besmetting of nog slechter, dat ze zouden


cluster na 1 dag

cluster na 4 dagen

kweken en slechte dieren zouden voortbrengen. Des zomers 2007 hoorde ik plots een krekel een heel raar geluid maken…bleek het een kikker te zijn…hoera ik had dus toch een mannetje. Bleek dat toch wel dat ukkie te zijn waarvan ik bij aankoop dacht dat het een baby kikker was. Op gekwaak na had ik geen enkele referentie van wat man of vrouw was. Alleen weet ik nu dus wél dat het mannetje ongeveer 24 mm wordt en het vrouwtje van 26 tot 30 mm. (soms moeilijk in te schatten, want drachtige vrouwtjes lijken groter). Ik kan pas mannetjes van vrouwtjes onderscheiden als ze naast elkaar zitten.

cluster na 6 dagen

Midden oktober…’s avonds een gekwaak van jewelste…uren en uren aan een stuk gekwaak (terwijl dat anders stelselmatig 45 seconden tot 1 minuut per avond was) ’s Morgens was ik me van geen kwaad bewust, maar plots viel mijn oog op een vettig kwakje…een doorzichtige pap vol met witte eitjes, het éne netjes naast het ander. En ook nog eens een cluster op een plant. 2 nesten dus van elk minimum 250 eitjes. Dag na dag maakte ik makro opnames en zag de eitjes perfect evolueren van kleine saturnusjes tot echte beestjes met staart. Ik voegde ook eikebladeren aan het water toe, dit geeft een ontsmettend effect en bovendien


een lichte aanzuring. Maw ook schimmelwerend want het zwemwater doet ook dienst als sproeiwater. De grootte van mijn filter laat me perfect toe met biologisch subliem water te zitten. Water verversen doe ik elke maand (filterpartij alleen al is 70 liter effectief

water, verdeeld over 4 vakken), de zwempartij is ongeveer 15 liter. (9 cm waterlijn) Na 7 dagen vielen ze stuk voor stuk in de waterpartij. Ik begon ze gelijk te voederen met het allerbeste voer…de eerste dagen met droog en fijn krekelvoer en Tetra Fresh Delica (van die zakjes met een vieze pap maar hoge voedingswaarde). Daarna ook met spirulina, en Cyclops. Na een 2 tal weken gaf ik ze ook levende artemia en gekookt runderhart. Discuskwekers weten dat dit dé kaviaar is om te voederen…waarom zouden mijn kikkerlarfjes niet hetzelfde mogen krijgen dacht ik dan. Meerdere keren per dag voederen… na enkele weken kwamen de eerste achterpootjes tevoorschijn. Mijn waterpartij was niet optimaal afgesloten en velen vonden de dood achter een stukje varenwortelplaat die tot onder de waterpartij gemonteerd was. Helaas kon ik dat niet meer aanpassen zonder het risico te lopen alle kikkervisjes te laten wegspoelen in mijn overloop en bioloog. (hoewel sommigen als nog door de afvoer in mijn filter sijpelden..) Tot overmaat van ramp stond medio januari mijn verhuis richting Aalst en dito lief te

gebeuren. Pijnlijk moment gezien de winterperiode én het feit dat mijn paludarium niet kon verhuisd worden mét water, en dat nog vol zat met kikkervisjes. De meeste er dan proberen uitvissen. Alweer sneuvelden heel wat visjes bij deze actie. Met dank aan één van mijn beste vrienden Karel voor de verhuisfaciliteiten!! Uiteindelijk haalden 80 stuks het landgedeelte. Die viste ik stelselmatig uit mijn kweek (show) bak en stopte ze in een ondertussen ingericht opkweekbakje van 80 x 30 diep x 45 hoog. Dit was een oud aquarium wat ik ombouwde en netjes in 2 gelijke helften verdeelde. Volledig afgemonteerd met varenwortelplaat. Heb je een bevriende schrijnwerker…ga dan met je nieuwe varenwortelplaten daarheen en laat ze overlangs zagen. Van de oorspronkelijke dikte van 3 cm hou je dan 2 platen van élk 8 mm over, méér dan genoeg en zo halveer je meteen de kostprijs van dit nogal prijzig materiaal. Het doorzagen lukt alleen feilloos als je mooi egale platen geleverd kreeg zonder dunnere partijen of gaten, begin er anders niet aan In mijn twin-opkweekbakje maakte ik een mooi biotoop met uit het bos gehaalde natuurlijke materialen zoals stukken schors met mos begroeid. Hou ze dagelijks vochtig met een sproeibeurt van een paar minuutjes en je houdt dit prachtig groen!! Ik stak in 1 vd 2 ook een eigengekweekt bananeplantje… een must voor kikkers als deze. Van de 80 aan land gekomen kikkers sneuvelden er nog eens zeker de helft. Ze vraten me arm aan springstaartjes, en mijn ervaring is dat zelfs deze kleine bakjes nog te groot waren voor de ukkies. Je moet ze werkelijk dwingen in het voedsel te gaan zitten, zoniet verhongeren ze. Maw dit doe je door de bakjes klein te houden. Alleen de sterkste en de slimste wisten hoe en waar. Van de aanvankelijk 550 gelegde eitjes werden er slechts 4 niet bevrucht, stierven er de helft door verkeerde bouw van mijn waterpartij, nog eens de helft bij de verhuis…en nog eens de helft in het opgroeien. De andere helft deed het dan wél uitstekend. Ahja, dat waren de slimme diertjes die de rest steeds te snel af waren en wisten waar de springertjes in de bak gelost werden. Ondertussen werd ik slimmer en zette ik sinds 2 maanden enkele springstaarten-


kweeks op. Eind vorig jaar kreeg ik van een vriend een doosje van de allerkleinste springstaarten op houtskool. Ze breidden mooi uit, tot ik ze in een grotere bak met extra kolen zette, de groei stagneerde. Ik kocht vervolgens enkele van die grote transparante curverboxen van 45 x 35 x 25 cm hoogte en in 2 daarvan deed ik cocopeat in. Dat ente ik telkens met een goeie portie springstaarten. Ik gaf om de paar dagen een goeie schep vanille Bambix vlokken. Helaas merkte ik dat die regelmatig beschimmelden. Ik lees op veel sites dat schimmel net wél gegeerd wordt door springstaarten..ik ben deze mening NIET toegedaan. Ik kan alleen maar concluderen…: ALS het eten beschimmeld… dan wil dat zeggen dat de vochtigheid gewoon té hoog is, waardoor de bodem té compact en ondoordringbaar wordt voor de springstaarten. Maw beschimmeling gebruik ik als referentie om te zien of de curverbox wél of niet te nat is. Cocopeat op zich is al redelijk vochtig. Gooi daar dan (té veel) vlokken op en die zuigen veel vocht op, waarna beschimmeling. Mijn ervaring is dat springstaarten het niet naar hun zin hebben in vochtige cocopeat. Maw de schimmel mijden ze niet… wél de té hoge luchtvochtigheid in een bodem die daardoor ook te vast wordt. Laat hem wat uitdrogen door verluchtingsgaatjes in je Curverbox in te bouwen (ik deed dat met zeer fijnmazig gaas van bij een zeefdrukkerij) en je zal zien dat alles beter wordt. Veel betere resultaten kreeg ik door diezelfde springstaarten op houtskool te zetten. Diezelfde kolen die ik al probeerde met de gekregen springstaartenportie…maar deze keer lukte het véél beter. Ook alweer de reden gevonden : je moet wel degelijk je kolen lang genoeg laten weken in water ttz MINIMUM 24 uren, daarna zijn de kolen zodanig verzadigd dat ze continue vochtig blijven. Van de Bambixvlokken ben ik ook afgestapt en poogde met verse chamignons….ZEER gegeerd!! Alleen mag je niet continue voederen met champies omdat dit ook alweer de vochtigheid te veel optrekt (in de cocopeatbodem toch). Bovendien doe ik de champies eerst in de diepvries (****

-18°C) om mogelijke mijt en ongedierte, die de springstaartenkweek zou kunnen vernietigen, te elimineren. Krijg je toch mijt…die groepeert zich nogal makkelijk in clusters op een zelfde blad of steen. Probeer dat dan stelselmatig handmatig te verwijderen. Kweek je op kolen, dan kan je je kolen compleet onder water zetten; sommige springstaartsoorten overleven perfect op het water voor een paar dagen, en in tussentijd is de mijt dood. Ondertussen wissel ik champignons dus af met Cyclops, aangelengd met springstaartenvoer (verhouding fifty fifty). Niet goedkoop, maar alleen het beste voer is goed genoeg. In diezelfde periode rond de jaarwisseling 2007-2008 kreeg ik van Michaël “den bakker” een portie ovenvisjes. Ik deed die in een grote witte emmer, samen met een pot water, (afgedekt door nylonkous), en deed daar watteschijfjes en in stukken gesneden eierdozen. Afgedekt met een sluitend deksel waar ik ook alweer verluchting in monteerde. Voederen met visvoervlokken, en krekelvoer. Sindsdien gebruikte ik nog géén van deze beestjes voor voedering. Het duurt 6 maanden van eileg tot volwassen diertje, vandaar duurt het megalang eer je een zichzélf in stand houdende kweek hebt. Ondertussen zijn we 7 maanden verder… en nu kan ik eindelijk zeggen dat mijn 20 literemmer stilaan goed bevolt raakt. Ik vermoed dat deze populatie klaar voor gebruik is tegen dat mijn eierleg van vorige maand aan land komt. Ook deze ovenvisjes voeder ik deels op met cyclops. In den beginne zag ik er alleen als ik tot méér dan half de


emmer leegmaakte; ondertussen zitten Verzorging en huisvesting ze ook op de bovenste eierkartonlagen! verlichting : indien je ze voldoende bijvoedt met calcium, vitamines en mineralen Eerlijkheidshalve durf ik zeggen dat hebben ze niet écht nood aan extra UV B. mijn F1 nakweek nog mooier van kleur Mijn persoonlijke ervaring leert me dat ze de en tekening zijn dan de wildvangdieren Arcadia D3 reptile compact lamp met 7 (waarvan René Zwart uit Nederland al zei % UV B lichtaandeel zelfs helemaal niet “wauw-O- wauwie wat heb jij een mooie prettig vinden. Veel betere ervaring met bijvoorwildvangs!!, met dank voor het compli- beeld een ZooMed lamp met amper 2 % UV B. mentje René!!). Sommige jongen zijn Ik geef 10 u licht per dag via 2 x 15 watt nog bruin, anderen de geelgroene kleur, TL mét reflectors. De rest van de 12 uren en weer anderen appelblauwzeegroen. licht komt door telkens een uurtje zons open Maar allemaal hetzelfde… : veel meer ondergang. Als ze dus in een kamer zonder roodaandeel in de lies dan de wildvangs. ramen zouden staan geef je vanzelfsprekend wél hun 12 uren licht met de lampen. En ja…de eerste kweek eiste een hoge tol, In de winter pingel ik daar een uurtje maar diende als leerschool voor de toekomst. vanaf. Wél monteer ik dan een extra spaarVoor zover als dat ik de meeste gangbare lampje voor wat extra warmte. GEEN spot!! europese amfibie- en reptielensites af- Ik hou me aan onze lokale seizoenen, daar schuimde, vond ik niemand die kennis doen ze het goed mee. De F1 zal daar zelfs heeft van Hyperolius fusciventris burtoni. nog beter op afgestemd zijn dan mijn wildvang. Vandaar diende ik ten schade en schande uit eigen ondervinding te leren. En ik mag Voor de ideale verhouding neem ik graag 3 wel zeggen dat ik een beetje fier mag zijn mannen op 4 vrouwen (minimum afmetingen op mijn prestatie…en wie wou me zo terrarium = 60 cm breed x 40 cm diep x 60 nodig uitlachen omdat ik mijn kikkers cm hoog. Menig geen zal me tegenspreken tot kweek wou stimuleren door zo een maar als enige man 4 vrouwen voor een oerwoud cd te draaien…? Laat me niet ganse paringsmaand bevredigen loopt slecht lachen Mister 013…jij moet hoog- af!Het mannetje eet tijdens de paringsritunodig openstaan voor andere dan elen en amplexus nauwelijks, vandaar... alleen jouw meningen, doe jij maar De mannen zijn redelijk territoriverder met krantepapier op de aal. Voorzie genoeg schuilplaatsen. bodem van je bak…I do it my way ;o) Alle tips zijn welkom, en alleen als Nachtdieren we ideeën delen raken we af van Het zijn nachtdieren. Dit is duidelijk te zien die blindstaarderij van sommigen… aan de bolle ogen, die lichtgevoelig zijn.


Ze voeden zich met allerlei kleine insecten, gaande van springstaarten, ovenvisjes, kleine en grote (al dan niet vliegende)fruitvliegen, tot zelfs grote vliegen (niet noodzakelijk krulvliegen, ze maken er graag een beetje werk van om vliegende insecten te bespringen). Ook krekels tot maatje 5 zijn geen enkel probleem. Geen idee of ze ook Pumiliootjes lusten... Persoonlijk denk ik van niet maar ik geef daar geen garantie op! Eens ze hun nieuwe bakje gewend zijn zal je ze regelmatig te zien krijgen; van bij valavond beginnen ze stilaan te ontwaken, en reeds een uurtje later gaan ze op jacht naar voedsel. Eens 22 u zie je ze regelmatig over de ruiten “schaatsen”. Het zijn goede springers! Afstanden van 40 cm overbruggen ze makkelijk. Laat dus je raampje niet onbewaakt openstaan. Ze zwemmen als de beste, en kunnen makkelijk 2 tot 3 minuten onder water blijven. Niet ongewoon dat ze zich dan schijndood houden. In onze contreien eerder zeldzaam...

behandel het diertje met respect!! Ze vertoeven het liefst op grootbladige planten, zeker om te slapen. Een dagelijkse sproeibeurt zullen ze zeker appreciëren. Qua inrichting in gevangenschap doen ze het prima in een oerwoudbiotoop met bananenplanten, Bromelia’s, riet, veel mos; bodem werk ik af met bosgrond en eikebladeren en inheems mos en javamos; ook Riccia (watervorkje) is een welgekomen opsmukker die de vochtigheid goed ophoudt. Ze hebben elk een eigen schuil/slaapplaats waar ze zich elke morgen opnieuw verstoppen. Vandaar hebben ze een hekel aan steeds veranderende inrichting. Om de dieren bij donker beter te observeren gebruik ik liefst blauw-achtig led-licht, daar lijken ze zich weinig aan te storen, dit in tegenstelling tot gewoon zaklamplicht. Ideaal is zo een hoofdlamp met regelbare led’s; lekker handenvrij tijdens het voederen.


Tekst en foto’s: Peter Coppens

Bezoek het Chameleons VL Forum Het is meer dan een bezoekje waard -Vragen over kameleons? -Vragen over reptielen? -Vragen over amfibieën? -Fotowedstrijd Kameleons -Fotowedstrijd reptielen en amfibieën -Internationaal forum -Alles over Chameleons VL -Sponsors Chameleons VL -Inrichting terrariums -Vraag en aanbod -En nog veel meer........

http://chameleons.10.forumer.com Chameleons VL e-magazine blz. 22

Winnaars fotowedstrijd juni - juli - augustus 2008 Kameleons

Andere terrariumdieren

Winnaar juni 2008: Kurt Bleys Dier: Rieppeleon kerstenii

Winnaar juni 2008: Kurt Bleys Dier: Mantis spp. Madagascar

Winnaar juli 2008: Mark Ten Heggeler Dier: Chamaeleo (Tr.) melleri baby

Winnaar juli 2008: Engeltje Dier: Phrynohyas resinifictrix

Winnaar augustus 2008: Roel Winters Dier: Furcifer pardalis baby

Winnaar augustus 2008: Tom Carlier Dier: Crotaphytus collaris


BEURSKALENDER Augustus

24.08.2008 Terra-Nord Fallingbostel Germany

September

13.09.2008 Terraristika Hamm Duitsland 13.09.2008 Ziva exotica Prag CZ 28.09.2008 Naturaria fair Antwerpen Belgien

Oktober

04.10.2008 Reptile fair Kopenhagen DK. 04.10.2008 Ziva Exotica Prag CZ. 04-05.10.2008 Expoterraria Barcelona Spain 05.10.2006 Reptilienbeurs Zwolle NL.

2008

11.10.2008 Reptilienboerse Ulm Germany 12.10 2008 Baselbieter Reptilienbörse, Lausen CH. 26.10 Reptilienbeurs Veldhoven NL.

November

08.11.2008 Ziva Exotica Prag CZ. 16.11.2008 Terraxotica Langenhagen Germany 30.11.2008 Reptielen en amfibieënbeurs van OTV Anolis (Lebbeke België)

December

06.12.2008 Ziva Exotica Prag CZ. 14.12.2008 Reptilienbeurs Houten NL.


Koop deze prachtige T-shirts en steun onze vereniging!

Bestellen kan via: [email protected] Prijs per t-shirt: 12,5 euro T-shirts kunnen per post verzonden worden tegen een meerprijs van. Voor België: 1 tot 10 t-shirts (tot 2 kg) = 4,95 euro Nederland en Luxenburg : 1 t-shirt (tot 350 gr.) = 6 euro : 2 tot 5 t-shirts (tot 1kg) = 9 euro

STORTEN DOE JE VIA DEZE GEGEVENS CHAMELEONS VLAANDEREN - EMIEL VANDERVELDESTRAAT 73 B-2830 WILLEBROEK - REKENINGNUMMER: 652-8033283-19 IBAN: BE39 652 8033283 19 - BIC CODE: BBBRUBEBB

-----------------------------------------

KNIP DEZE BON UIT VOOR UW KORTING. Chameleons VL e-magazine blz. 25


Chameleons Vlaanderen vzw Gratis aboneren op Chameleons VL e-magazine doe je via onze website:

Recommend Documents