Studienamiddag Asbest? Wat nu? Case: Praktische invulling op de containerparken woensdag 2 december 2009 Patrick Verhelst Siteverantwoordelijke Imog Moen
De organisatie Imog
Intergemeentelijke maatschappij voor openbare gezondheid in Zuid-West-Vlaanderen (Opdrachthoudende vereniging)
Administratieve zetel Stafdiensten, commercialisering, sensibilisering en communicatie, kenniscentrum afval/milieu/energie Kortrijksesteenweg 264 8530 Harelbeke Tel. 056/71 61 17 Fax. 056/71 09 85 www.imog.be,
[email protected] Exploitatiezetel Harelbeke Afvalverbrandingsinstallatie, sorteerinstallatie papier & karton/PMD, diverse kunststoffen (PP, PET, PS PC, PVC, landbouwfolies, EPS, ABS, LDPE, HDPE, etc.) Kortrijksesteenweg 264 8530 Harelbeke Exploitatiezetel Moen Deponie, kleiontginnning, grofvuil- en houtafvalsortering, biomassacentrum, afvalwaterzuiveringsinstallatie, ROS voor AEEA,composteringswerf en clustering KGA, afvallogistiek, containerparkwerking Sint-Pietersbruglaan 1 8552 Moen (Zwevegem)
Aantal inwoners: 227.066 (per 01.01.09) Opp. alle gemeenten: 387 km² Aantal opgeleide en gespecialiseerde medewerkers : 182
Imog-activiteiten Harelbeke : • • • • IMOG Kortrijksesteenweg 264 8530 Harelbeke tel : 056/71 61 17 fax : 056/71 09 85 Openingsuren Harelbeke: Maandag-vrijdag 8h00 tot 18h00 Zaterdag 8h00 tot 11h00.
• • • • •
Afvalverbrandingsinstallatie PMD-sortering P&K-sortering Kunststofrecyclage (LDPE-folies, PP, PET, PC, PVC, PS, EPS, landbouwfolies, ABS, HDPE, …) ‘KMO’-containerpark (KMO/diverse) Dienstverlening. Sensibilisering, opleidingen, compostmeesterwerking, … “Dode” gezelschapsdieren kenniscentrum
3
Imog-activiteiten Moen :
IMOG Sint-Pietersbruglaan 1 8552 Zwevegem-Moen tel : 056/45 65 85 fax : 056/45 70 64 Dispatching bereikbaar : Maandag-vrijdag 7h00 tot 19h00 Zaterdag 8h00 tot 16h00.
• • • • • • • • • • • •
Deponie Kleiontginning Afvalwaterzuiveringsinstallatie. Groencompostering Biomassacentrum Zonnepanelen Tuinafvalbakkenophaling Sortering houtafval Sortering ‘grof en ambachtelijk afval’ ROS (Regional OverslagStation AEEA) KGA-clustering Containerparkwerking (logistiek, dispatching, containerparkwachters) • Glasophaling, grof vuilinzameling op afroep, vegen, ledigen ondergrondse containers, puinzak, asbestcementophaling op afroep, …
4
Organisatie: Bestuur Intergemeentelijke Maatschappij voor Openbare Gezondheid in Zuid-West-Vlaanderen
•
Raad van bestuur
Voorzitter Ondervoorzitters Secretaris Raadsleden
•
Rik Soens, Waregem Rita Beyaert Harelbeke, Noël Hoogstoel Zwevegem Veerle De Tollenaere, directiesecretaresse alle gemeenten
Directiecomité
Mandatarissen voorzitter, ondervoorzitters, secretaris 2 raadsleden : Magda Deprez uit Wielsbeke en Stefaan Bral uit Kortrijk Directie & verantwoordelijken algemeen directeur Johan Bonnier directeur administratie personeel en financiën, Daisy Deceuninck directeur externe zaken, Koen Delie Siteverantwoordelijken J. Moreau, P. Verhelst verantwoordelijke commercialisering, Isabelle Van de Populiere
4
Doelstellingen Imog DUURZAAM GEINTEGREERD AFVALBEHEER. ØVoorkoming
Ø Hergebruik
ØRecyclage
ØVerbranden
Ø Storten
Doelstellingen Imog IMOG kiest voor hernieuwbare grondstoffen en energie Een duurzaam afvalbeleid in de praktijk betekent: – Minimaal gebruik van eindige grondstoffen – Optimaal gebruik van hernieuwbare hulpbronnen – Maximaal voorkomen van het ontstaan van afvalstoffen – Minimale milieudruk bij het verwerken van afvalstoffen
Containerparkwerking Binnen de Imog-regio: •
16 containerparken (sommigen volgens DIFTAR-principe) verspreid op het grondgebied van de diverse gemeente-vennoten
•
Tevens beschikken de beide Imog-sites over een KMO-containerpark
Asbestgebonden cementafval Gaat het om ‘asbest’ of ‘asbestcementgebonden afval’? • De inzameling op het containerpark = ‘asbestcementgebonden afval’ • Indien hiermee goed en voorzichtig wordt omgesprongen è geen probleem • Inzameling van dergelijk afval via containerpark è Beste oplossing om dit op een gecontroleerde manier te doen. è Dergelijk afval komt reeds geruime tijd binnen op de parken Door dit nu apart te houden è Risico enorm verminderd! • Bedoeling dat klant/burger niet met dergelijk afval knoeit • Belangrijk uitgangspunt: goede communicatie met de klant/burger • Versus de aangesloten gemeente en burger • Versus containerpark-medewerkers • Benadering van deze ganse problematiek gebeurde steeds vanuit een goede samenwerking samen met het VVSG / Interafval.
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via Raad van Bestuur versus gemeente-vennoten •
December 2006: Gezamenlijk standpunt via VVSG
•
Nota 19 februari 2007 omtrent ‘Inzameling van asbest op de containerparken’
•
Brief 16 juli 2007: Levering container met afsluitbare big bag, tarieven, locatie op het containerpark
•
Nota 11 april 2007: ‘Imog-inzameling van asbesthoudende materialen op de containerparken’
•
Nota 20 november 2007: ‘Imog-inzameling van asbesthoudende materialen op de containerparken’
•
Nota 15 januari 2008: ‘Goedkeuring eerdere nota’s met gezamelijke aanpak tot gevolg voor de ganse Imog-regio’
•
Brief 29 januari 2008: ‘Voorstelling van systemen van inzameling (via eigen park, via ROS Imog, huis-aan-huis inzameling – systemen van betaling)’
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via milieuambtenaren •
08-12-2006: Gezamenlijk standpunt VVSG
•
29-06-2007: Inzamelmodaliteiten, tarieven asbestcement
•
24-10-2007: Inzamelwijze – pilootproject VVSG-Interafval
•
28-02-2008: Inzameling op diftarpark / ROS Harelbeke, prijszetting
•
08-07-2008: Asbestcement: aankoopprocedure, interventies, veiligheidsaudit
•
08-12-2008: Projectsubsidiëring samenwerkingsovereenkomst Asbest 2008 “Communicatie rond versnelde inzameling van afgedankte asbestcementtoepassingen bij particulieren in de Imog-regio”
•
16-03-2009: Veiligheidsinspectie en asbestcement
•
12-05-2009: Specifiek overleg met milieuambtenaren en gemeentelijke preventieadviseurs: “Asbestinzameling en invulling aan het schrijven van de Arbeidsinspectie” (na overleg Imog en de FOD WASO op 07-05-2009)
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via artikels in de afvalkrant •
September 2007 “Hoe asbest herkennen “& “Asbest en veiligheid”
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via artikels in de afvalkrant •
December 2007 “Bel en u wordt geholpen”
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via artikels in de afvalkrant •
September 2008 “Asbestcement, code van goede praktijk”
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via artikels in de afvalkrant •
September 2009 “Asbestcement ontmanteld”
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurde die goede communicatie naar de gemeentes & burger binnen Imog-regio? •
Communicatie via spot op WTV
•
Communicatie via ophaalkalender
•
Communicatie via de website
Asbestgebonden cementafval Communicatie naar de containerparkwachters •
Cursus juni 2007 Asbest: melding plaatsing container (met afsluitbare big bag op gratis gedeelte van het containerpark)
•
Cursus september 2007 Asbest: plaatsing container met afsluitbare big bag è Instructie tot gebruik ervan
•
Cursus december 2007 Asbest: eigenschappen, toepassingen, hoe herkennen? Verplichtingen omtrent stockage asbest in big bag
•
Cursus maart 2008 Tarieven, aantal kg gratis, grote hoeveelheden: ROS Harelbeke of Moen Inzameling asbest op afroep
•
Cursus september 2008 Asbest: Bigbags dichtmaken voor afvoer
•
Cursus maart 2009 Asbest en de asbestcontainer
•
Cursus juni 2009 Asbest: beschermingsmiddelen en arbeidsinspectie
Asbestgebonden cementafval Hoe gebeurt inzameling binnen de Imog-regio? •
Binnen de Imog-regio zijn er 16 containerparken en tevens beschikt iedere Imog-site van Imog over een KMO-containerpark
•
Overal waar asbestgebonden cementafval wordt ingezameld gebeurt dit op dezelfde manier è container met daarin bigbag.
•
Sommige gemeenten hebben geopteerd om alle asbestgebonden cementafval door te sturen naar één van de 2 KMO-containerparken van Imog.
•
Tarieven zijn wel binnen alle gemeenten dezelfde.
•
Imog heeft meteen ook mogelijkheid geboden om dergelijk afval ‘huis-aan-huis’ in te zamelen en dit via speciale ‘bigbags’. •
Belangrijk voordeel is dat klant/burger afval niet dient te transporteren!
•
Tevens belangrijk is dat hierdoor de asbestcement platen minder worden gebroken!
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 1.
Eénmalige melding van de inzamelen van asbestgebonden cementafval op het gemeentelijke containerpark & KMO-containerparken is gebeurd
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 2. Medisch onderzoek van de personen blootgesteld aan asbestcement en dit voor het risico ‘asbest’ Ten allen tijde moet een overzicht van de personen blootgesteld aan asbest kunnen worden voorgelegd aan de inspectiediensten. 3. Blootstellingregister Een blootstellingregister dient op het containerpark aanwezig te zijn en moet steeds kunnen voorgelegd worden. Het blootstellingregister dient gedurende 40 jaar te worden bewaard. Het blootstellingregister bevat: - een voorblad met enkele richtlijnen en vermelding van werkjaar - de veiligheidsinstructies - invulbladen
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 3. Blootstellingsregister
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 4. Risico-analyse rond inzamelen asbestgebonden cementafval
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 5. Veiligheidsinstructies
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 5. Veiligheidsinstructies
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 6. Bevochtigen op en rond de container Op en rond de container dient er periodiek bevochtigd te worden. De frequentie van bevochtigen is niet bepaald (Imog : 2 x per dag). Dit kan gebeuren met een drukverstuiver – moet niet met een sproeilans zijn. Best ook eens sproeien alvorens handelingen (bvb dichtmaken containerbig-bag) uit te voeren zodat de vezels vastzitten aan de waterdruppels. 7. Verboden voor: Jongeren (studentenarbeid) en uitzendkrachten mogen niet in contact komen met asbestcement of handelingen uitvoeren op of rond de inzamelcontainer (bvb dichtknopen containerbig-bag, bevochtigen). Dit dient duidelijk te worden meegegeven op de werkpostfiche van de uitzendkracht of de jobstudent (bewijs van inlichting).
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 8. Asbestinventaris De aanwezigheid van de asbestcementcontainer dient te worden opgenomen in de asbestinventaris. 9. Plaatsing container De asbestcementcontainer dient op de meest afgelegen plaats van het containerpark te staan (waar er het minste bewegingen zijn). Er dient een waarschuwing te worden aangebracht dat deze container asbest bevat en dat deze niet toegankelijk is voor iedereen. Een afbakening met heras-netten is niet noodzakelijk. Wel wordt bij ‘niet gebruik’ van de container bigbag steeds ‘gesloten’.
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 10. Metingen asbestvezels Oorspronkelijke ‘frequentie’ metingen: • Minstens om de 3 maanden 1 meting op een containerpark. • Minstens 1 keer per jaar op elk park een meting. Statische meting ó Dynamische meting • Norm NBN T96 102 zegt niks over statisch of dynamisch meten • Combinatie van beide metingen worden als ‘ideaal’ beschouwd Fase contrast microscopie ó Transmissie elektronen microscopie • FCM: telt ‘hoeveelheid’ vezels è indien meting < 0,1 vezels per cm³ è OK • TEM: meting m.b.t. ‘soort vezels’ • Standpunt FOD WASO: indien overschrijding bij FCM, dan pas TEM
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen Ervaring metingen afgelopen jaar: (bron Interafval) è GEEN OVERSCHRIJDING NORM
grenswaarde 0,01 vezels/cm³ Datum
Getelde
Concentratie
Soort
vezels
(vezels/cc)
meting
23/06/2008
7
< 0,01
stationair
vinçotte
3,5
< 0,01
stationair
2,5
< 0,01
stationair
1,5
< 0,01
stationair
23/06/2008
2,5
< 0,01
stationair
vinçotte
2
< 0,01
stationair
1
< 0,01
stationair
1,5
< 0,01
stationair
25/06/2008
2,5
< 0,01
stationair
vinçotte
1
< 0,01
stationair
2
< 0,01
stationair
1,5
< 0,01
stationair
25/06/2008
5
< 0,01
stationair
vinçotte
4
< 0,01
stationair
2,5
< 0,01
stationair
4
< 0,01
stationair
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen Ervaring metingen afgelopen jaar: (bron Interafval) è GEEN OVERSCHRIJDING NORM Datum
Aantal getelde vezels
Aantal Vezels/ml
Datum
Aantal getelde vezels
Aantal Vezels/ml
Norm (vezels/ml)
4/07/2008
14
0,013
4/12/2008
4,5
< 0,010
0,1
4/07/2008
13,5
0,012
4/12/2008
3
< 0,010
0,1
4/07/2008
7
< 0,010
4/12/2008
2,5
< 0,010
0,1
4/07/2008
3,5
< 0,010
4/12/2008
3
< 0,010
0,1
4/07/2008
2,5
< 0,010
4/12/2008
2
< 0,010
0,1
4/07/2008
2
< 0,010
4/12/2008
2,5
< 0,010
0,1
4/07/2008
4
< 0,010
4/12/2008
3
< 0,010
0,1
4/07/2008
5,5
< 0,010
4/12/2008
4
< 0,010
0,1
4/07/2008
4,5
< 0,010
4/12/2008
2
< 0,010
0,1
4/07/2008
2,5
< 0,010
23/12/2008
2,5
< 0,010
0,1
4/07/2008
3
< 0,010
23/12/2008
1
< 0,010
0,1
4/07/2008
2
< 0,010
23/12/2008
1,5
< 0,010
0,1
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen Ervaring metingen afgelopen jaar: (bron Interafval) è GEEN OVERSCHRIJDING NORM grenswaarde 0,01 vezels/cm³ Datum
Getelde
Concentratie
Soort
vezels
(vezels/cc)
meting
10/02/2009
3,5
< 0,01
fibrecount
2,5
< 0,01
omgeving brandbaar grof
3
< 0,01
omgeving steenpuin
hoek park windopwaarts
2,5
< 0,01
omgeving niet-recycl.
10/02/2009
2
< 0,01
hoek park windopwaarts
fibrecount
1,5
< 0,01
omgeving potten en kabels
3
< 0,01
omgeving p&k - hout
4
< 0,01
omgeving niet-recycl.
11/02/2009
4
< 0,01
persoonsgebonden
fibrecount
3,5
< 0,01
omgeving asbestcontainer
2,5
< 0,01
5m van asbestcontainer
2,5
< 0,01
hoek park windopwaarts
11/02/2009
2
< 0,01
hoek park windopwaarts
fibrecount
2,5
< 0,01
omgeving asbestcontainer
1,5
< 0,01
3m van asbestcontainer
2
< 0,01
persoonsgebonden
13/02/2009
2
< 0,01
hoek park windopwaarts
fibrecount
3
< 0,01
omgeving asbestcontainer
2
< 0,01
10m van asbestcontainer
3
< 0,01
persoonsgebonden
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen Ervaring metingen afgelopen jaar è Aanpassing van meetstrategie Nieuwe ‘frequentie’ metingen: • Minstens 1 meting per 5 containerparken per jaar. • Vb.: Intercommunale met 15 Cp-en è Jaarlijks 3 metingen (Interafval-Werkgroep Asbest – 22/09/09 in aanwezigheid van Dhr Stef Hoskens, Inspecteur van asbestwerven bij de FOD WASO. Voorwaarde è Inzameling blijft gebeuren volgens afgesproken Belangrijke aandachtspunten: • Meting moet zinvol zijn è Minder meten, wel KWALITEITSVOL • LABO dient aanwezig te zijn tijdens meting + fatsoenlijk rapport • Metingen uit te voeren i.f.v. exploitaite CP en niet i.f.v. exploitatie labo • Best combinatie van ‘statisch’ en ‘dynamisch meten’
Asbestgebonden cementafval Invulling van de wettelijke verplichtingen 11. Opleiding en sensibilisering •
De containerparkwachters die handelingen moeten uitvoeren aan de asbestcementcontainer of met asbestgebonden cementplaten dienen de nodige en voldoende opleiding te hebben gekregen rond het herkennen van asbest en de gevaren van asbest.
•
Opleiding / Sensibilisering binnen de Imog-regio is ondertussen ruimschoots gebeurd (zie eerdere slides)
•
Zal een blijvend aandachtspunt zijn in de toekomst zowel in de media versus de klant/burger als tijdens opleidingen naar o.a. de containerparkwachters toe.
•
Grootste probleempunten vanuit huidige ervaringen: •
Onoordeelkundige afbraak
•
‘Verkleinen’ afbraakmateriaal i.f.v. afmetingen ‘transportmiddel’ è OPLOSSING VANWEGE IMOG: Ophaling ‘huis-aan-huis’!
•
Toepassingen waar niet direct link wordt gemaakt versus ‘asbestcement’ (andere dan de klassieke ‘Eternit-platen’.
•
Is het wel een ‘asbestcement-toepassing’? è Oplossing via ‘vuurtest’.
Asbestgebonden cementafval Persoonlijke beschermingsmiddelen en hygiëne Bij iedere handeling rond de asbestcontainer alsook met asbestgebonden cementplaten dient de medewerker volgende PBM’s te dragen: • een stofmasker (FFP3) • handschoenen Tyvek-pak? è ENKEL IN “WORST CASE-scenario’s” • Tijdens het uitvoeren van gewone handelingen op en rond de asbestcementcontainer is het geen verplichting om een Tyvek-pak te dragen. • Wel bij risico-situaties ( vb. aanvoer gebroken platen – hulp bieden tijdens lossen van gebroken platen – een plaat valt en moet opgeruimd worden - ….). Hygiëne? • Na contact met asbestgebonden cementplaten of na werken in de omgeving van de container dient de parkwachter de ontblote lichaamsdelen te wassen. • Niet noodzakelijk een douche. Wassen aan een lavabo is voldoende. ERVARING UIT DE PRAKTIJK: PBM’s & Hygiëne zijn steeds een onderwerp van ‘discussie’ è moet ‘werkbaar’ zijn
Asbestgebonden cementafval Besluit: •
Inzameling van asbestgebonden cementafval via containerparken is beheersbaar en adequaat.
•
Te allen tijde dient vermeden dat er met dergelijk afval wordt geknoeid zowel door de klant-aanbieder als de betrokken containerparkwachters è Sensibilisatie + opleiding!
•
Belangrijk blijft wel dat de basisafspraken goed worden gehanteerd en opgevolgd: •
Container met bigbag
•
Toepassen van PBM’s, persoonlijke hygiëne via betrokken CP-wachters
•
Enkel opgeleid en wettelijk toegelaten medewerkers hieraan laten meewerken + correcte opvolging van die medewerkers.
•
Metingen met verminderde frequentie geven aan dat indien basisafspraken goed worden toegepast het risico minimaal is.
•
Grootste probleem blijft : •
het aanbieden van dergelijk afval in ‘ongebroken toestand’ è Oplossing via Imog: ‘huis aan huis inzameling’.
•
Asbestgebonden materialen andere dan de ‘Eternit-platen’.
